Hoàn cảnh lịch sử, nội dung và ý nghĩa của chỉ thị "Kháng chiến- Kiến quốc" ngày 25/11/1945 của Đảng CSĐD - Lịch sử Đảng cộng sản Việt Nam (SSH1141) | Trường Đại học Bách khoa Hà Nội

lOMoAR cPSD| 39651089
Hoàn cảnh lịch sử, nội dung và ý nghĩa của chỉ thị "Kháng chiến-
Kiến quốc" ngày 25/11/1945 của Đảng CSĐD ?
Hoàn cảnh VN sau cách mạng tháng 8 Thuận lợi: - Trên thế giới
• Sau cuộc Chiến tranh thế giới lần thứ II, cục diện khu vực và thế giới có những sự thay
đổi lớn có lợi cho cách mạng Việt Nam.
• Hệ thống xã hội chủ nghĩa do liên xô đứng đầu được hình thành. Nhiều nước ở Đông
Trung Âu, được sự ủng hộ và giúp đỡ của Liên Xô đã lựa chọn con đường phát triển theo
chủ nghĩa xã hội. Phong trào giải phóng dân tộc ở các nước thuộc địa châu Á, châu Phi
và khu vực Mỹ Latinh dâng cao. - Trong nước
• Việt Nam trở thành quốc gia độc lập,tự do, nhân dân Việt Nam từ thân phận nô lệ, bị áp
bức trở thành chủ nhân của chế độ dân chủ mới.
• Đảng Cộng sản trở thành Đảng cầm quyền lãnh đạo cách mạng trong cả nước. Đặc biệt,
việc hình thành hệ thống chính quyền cách mạng với bộ máy thống nhất từ cấp Trung
ương đến cơ sở, ra sức phục vụ lợi ích của Tổ quốc, nhân dân. Khó khăn:
Những thách thức về quân sự:
Đất nước bị bao vây tứ phía, thù trong và giặc ngoài cấu kết nhằm lật đổ chính quyền non trẻ.
Ở miền Bắc, 20 vạn quân Tưởng và tay sai kéo vào nước ta với mục đích diệt cộng, cầm Hồ, phá tan chính quyền
Ở miền Nam, 3 vạn quân Anh âm mưu giúp Pháp chiếm lại Đông Dương lOMoAR cPSD| 39651089
6 vạn quân Nhật ở Đông Dương sẵn sàng chống phá cách mạng
gần 3 vạn quân Pháp kéo vào nước ta với ý đồ khôi phục sự thống trị tại VN Rất nhiều các tổ
chức nổi lên nhằm chống phá cách mạng.
Những khó khăn về kinh tế - xã hội:
Về kinh tế: Nền kinh tế xơ xác, tiêu điều Công nghiệp đình đốn Nông nghiệp bị hoang hóa (50%
ruộng đất bị bỏ hoang), ngân khố kiệt quệ, kho bạc trống rỗng, tình trạng lạm phát nghiêm
trọng, nạn đói tiếp tục đe dọa đời sống nhân dân
Về chính trị: chưa Chính phủ chính thức, chưa có Quốc hội, hiến pháp-pháp luật.
Về văn hóa: các tệ nạn xã hội cũ, có hơn 90% dân ta mù chữ.
Về ngoại giao: chưa nước nào trên thế giới công nhận và đặt quan hệ ngoại giao
=> Khó khăn chồng chất khó khăn đặt chính quyền Cách mạng trước một tình thế hiểm nghèo
– “ngàn cân treo sợi tóc”. Đảng, Chủ tịch HCM đã nhanh chóng hoạch định đường lối cách
mạng phù hợp với tình hình mới. Chỉ thị “ Kháng chiến-Kiến quốc” ngày 25/11/1945 của Đảng
đã đáp ứng được hoàn cảnh trên.
Nội dung của chỉ thị “Kháng chiến – Kiến quốc” :
Về tư tưởng chỉ đạo chiến lược
- Cách mạng Đông Dương vẫn là cuộc cách mạng giải phóng dân tộc, tiếp tục sự nghiệp cách
mạng Tháng 8/1945. Sự nghiệp này chưa hoàn thành vì nước ta chưa hoàn toàn độc lập. - Đề
ra khẩu hiệu “Tổ quốc trên hết, dân tộc trên hết.” nhưng không phải là giành độc lập mà là giữ
độc lập. Mục tiêu hàng đầu của toàn Đảng, toàn dân là giữ vững nền độc lập vừa mới gây dựng được lOMoAR cPSD| 39651089
Về xác định kẻ thù,đánh giá thái độ của từng đế quốc, từ đó xác định thực dân Pháp là kẻ thù chính,
cần phải tập trung mũi nhọn để chống Pháp vì:
• Pháp xâm lược thống trị Đông Dương 80 năm qua nên hiểu rõ, có nhiều cơ sở quyền lợi ở nước ta
• Được Mỹ, Anh giúp sức quay lại xâm lược Việt Nam, Đông Dương lần 2
• Pháp không từ bỏ dã tâm xâm lược nước ta lần nữa vì chúng quay trở lại nhằm vơ vét, khôi
phục nền kinh tế sau chiến tranh.
• 23/9/1945, 2 vạn quân Pháp đã quay lại xâm lược Nam Bộ
Về phương hướng, nhiệm vụ, chỉ thị xác định 4 nhiệm vụ cơ bản trước mắt là: Củng cố và bảo vệ
chính quyền cách mạng; chống thực dân Pháp xâm lược; bài trừ nội phản; cải thiện đời sống nhân
dân. (và bảo vệ chính quyền CM là nhiệm vụ trọng tâm)
Chỉ thị vạch ra các biện pháp cụ thể nhằm thực hiện nhiệm vụ trên:
• Chính trị: đoàn kết toàn dân, củng cố chính quyền Cách mạng, xúc tiến cho tổng tuyển cử bầu
Quốc hội, thành lập Chính phủ chính thức, ban hành hiến pháp.
(Tăng cường khối đại đoàn kết dân tộc chống thực dân Pháp và xây dựng đất nước,
củng cố chính quyền nhân dân bằng cách kiên quyết trừng trị bọn nội phản. Phát
huy sức mạnh đại đoàn kết dân tộc, dựa vào sức dân để xây dựng và bảo vệ chính
quyền cách mạng. Bên cạnh đó 琀椀 ến hành cải tổ chính phủ, sửa đổi cách làm việc
của chính quyền nhân dân địa phương trước khi tiến hành tổng tuyển cử để bầu
Quốc hội, lập Chính phủ chính thức và ban hành Hiến pháp.)
• Kinh tế: tăng gia sản xuất để cứu đói, phát động các phong trào chống giặc đói như hũ gạo
tiếtkiệm, Tuần lễ vàng, Quỹ độc lập.
(Cho phép các xí nghiệp bị phát xít Nhật bỏ hoang hoạt động lại, khai thác hầm mỏ, cho phép tư
nhân đầu tư vốn vào kinh doanh các xí nghiệp, hầm mỏ này, khuyến khích giới công thương
thành lập hợp tác xã, mở các hội cổ phần tham gia công cuộc tái thiết đất nước. Đẩy mạnh cách
mạng tăng gia sản xuất, chống đói theo phương châm: “Tấc đất là tấc vàng”, “Nhường cơm sẻ
áo”, “Công việc cứu đói cũng cần như việc đánh giặc”. Kêu gọi lòng yêu nước thương của đồng
bào, thành lập quỹ cứu trợ, xây dựng kho thóc cứu trợ, tổ chức “bữa cháo cầm hơi”… Khuyến
khích thanh niên tự tổ chức thành các “cứu đói”, và các “đội quân trừ giặc đói” để trồng trọt, lấy lOMoAR cPSD| 39651089
lương thực cho dân nghèo hoặc quyên góp cho các quỹ cứu trợ, tổ chức tiếp tế, mua gạo của
người giàu và bán rẻ cho người nghèo, chuyên chở gạo từ chỗ thừa sang chỗ thiếu.
Thực hiện khuyến nông sữa chữa đê điều, lập ngân hàng, phát hành giấy bạc “Cụ Hồ”, lập ngân
quỹ toàn quốc, các xứ, các tỉnh, định lại ngạch thuế, xây dựng nền tài chính độc lập)
• Văn hóa - Xã hội: Xây dựng nền văn hóa mới, bài trừ văn hóa ngu dân, xóa nạn mù chữ.
(Tổ chức bình dân học vụ, tích cực xóa mù chữ, mở các trường đại học, phổ thông trung học, cải
cách việc học với tinh thần mới, xóa bỏ cách dạy học nhồi nhét, tuyển truyền cổ động văn hóa
cứu, xây dựng nền văn hóa mới theo ba nguyên tắc: khoa học hóa, dân tộc hóa và đại chúng hóa.
Khuyến khích sản xuất nông nghiệp, làm cho tá điền và địa chủ nhân nhượng nhau để tiếp tục cấy
cày như thường, “Tấc đất tấc vàng”, tổ chức tiếp tế, ngăn cấm đầu cơ tích trữ, tổ chức cứu trợ
dân nghèo, thực hành khẩu hiệu “sẻ cơm nhường áo” của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Về phần Chính
phủ, phải lo nhập cảng ngũ cốc. Những công việc trên đây, muốn các kết quả, các đồng chí phải
hết sức vận động các tầng lớp phú hào, địa chủ tham gia cùng.)
• Quân sự: Động viên lực lượng toàn dân trường kỳ kháng chiến chống Pháp.
(Chỉ thị nêu rõ : động viên lực lượng toàn dân kiên trì kháng chiến tổ chức lãnh đạo cuôvcj kháng
chiến lâu dài. Phối hợp chiến thuật du kích với phương pháp bất hợp tác đến triệt để lOMoAR cPSD| 39651089
• Ngoại giao: Thực hiện trên nguyên tắc bình đẳng tương trợ thêm bạn bớt thù. Với Tưởng thực
hiệnkhẩu hiệu “Hoa– Việt thân thiện”, với Pháp thực hiên “độc lập về chính trị, nhân nhượng về kinh tế”. Ý nghĩa :
Chỉ thị xác định đúng kẻ thù chính để tập trung đấu tranh.
Xác định đúng những vấn đề cơ bản về chiến lược và sách lược của cách mạng.
Chỉ thị soi sáng cho toàn Đảng toàn dân ta đấu tranh chống thù trong giặc ngoài nhằm bảo vệ
nền độc lập dân tộc của mình và giữ vững chính quyền cách mạng, xây dựng chế độ mới.
Chỉ thị phản ánh một quy luật lớn của CM Việt Nam sau CM tháng 8: giành chính quyền CM đi
đôi với bảo vệ chính quyền CM. Đồng thời phản ánh một quy luật lớn của lịch sử dân tộc đó là
dựng nước phải đi đôi với giữ nước. Đặc biệt phản ảnh sâu sắc câu nói của Lê Nin: "Một cuộc
CM chỉ có giá trị khi nó biết tự bảo vệ nó".