Khái niệm của phủ định biện chứng - Triết học Mác - Lênin | Đại học Tôn Đức Thắng
-Phủ định là “khái niệm chỉ sự xóa bỏ hoặc thay thế một sự vật, hiện tượng này bằng một sự vật, hiện tượng khác” trong quá trình vận động và phát triển. Tài liệu giúp bạn tham khảo, ôn tập và đạt kết quả cao. Mời bạn đọc đón xem!
Môn: Triết học Mác -Lênin (THML01)
Trường: Đại học Tôn Đức Thắng
Thông tin:
Tác giả:
Preview text:
2.Nội dung của quy luật
Khái niệm của phủ định biện chứng
-Phủ định là “khái niệm chỉ sự xóa bỏ hoặc thay thế một sự vật, hiện tượng
này bằng một sự vật, hiện tượng khác” trong quá trình vận động và phát triển.
(Phủ đinh biện chứng trước hết là sự phủ định, nhưng không phải là tất cả
những sự phủ định mà chúng ta vẫn bắt gặp thường ngày ) Ví dụ:
- Máy báy là sự phủ định của tàu thủy.Là hai phương tiện dùng để di
chuyển . Máy bay có tốt độ và khả năng di chuyển xa hơn so với tàu thủy .
-Điện thoại là phủ định của thư tay. Là hai phương tiện dùng để liên lạc.
Điện thoại có thể trao đổi ngay lập tức nhanh hơn so với thư tay.
-Máy tính là phủ định của máy đánh chữ. Máy tính có chức năng phức tạp
và khả năng lưu trữ dữ liệu tốt hơn máy đánh chữ.
-Phủ định biện chứng là khái niệm dùng để chỉ sự phủ định làm tiền đề, tạo
điều kiện cho sự phát triển.
-Iphone 14 là sự phủ định đối với Iphone 13
-con gà đẻ trứng ra đời là sự phủ định với quả trứng
-Phủ định biện chứng làm cho sự vật, hiện tượng mới ra đời thay thế cho sự
vật, hiện tượng cũ, và là yếu tố liên hệ giữa sự vật, hiện tượng cũ với sự vật, hiện tượng mới.
-Hay nói cách khác, phủ định biện chứng là tự phủ định, tự phát triển của sự
vật, hiện tượng; là mắt khâu trên con đường dẫn tới sự ra đời của cái mới, tiến bộ
hơn so với cái bị phủ định. Ví dụ:
-Xưa ăn ít do thiếu gạo thiếu lương thực sau đó đời sống trở nên tốt hơn nên
ăn đầy đủ ,ăn no sau đó lại chuyển về ăn kiêng để giữ vóc dáng sức khỏe.
- Hạt lúa khi gieo trồng thành cây lúa,sau đó cây lúa này có nhiều hạt lúa
hơn so với hạt lúa ban đầu
-Cá nhân bị phủ định bởi cộng đồng, trong khi cộng đồng lại bị phủ định bởi
sự riêng tư của cá nhân. Mỗi người trong xã hội đều có nhu cầu về sự tự do và cá
nhân hóa, tuy nhiên, để sống trong một cộng đồng, chúng ta cũng cần phải tuân thủ
các quy tắc và chuẩn mực.
- Tình yêu bị phủ định bởi sự chia ly, sự chia ly lại bị phủ định bởi nhiều tình yêu hơn.
Tình yêu bị phủ định bởi sự chia ly: Tình yêu là một cảm xúc mạnh mẽ và
đẹp đẽ, tuy nhiên, khi sự chia ly xảy ra giữa hai người yêu nhau, nó có thể gây ra
đau đớn, mất mát và khó khăn cho cả hai. Sự chia ly bị phủ định bởi tình yêu khi
người ta cảm thấy tình yêu đó vẫn còn sống trong lòng mình và họ không muốn
chấp nhận sự chia ly như một điều tất yếu.
Sự chia ly bị phủ định bởi nhiều tình yêu hơn: Sự chia ly giữa hai người yêu
nhau có thể là một sự việc đau đớn và khó khăn, nhưng đó không có nghĩa rằng
mọi tình yêu đều sẽ kết thúc bằng sự chia ly. Nhiều người có thể trải qua nhiều mối
tình khác nhau trong đời, và mỗi mối tình đều mang lại những trải nghiệm khác
nhau và có thể dẫn đến một kết thúc tốt đẹp hơn. Như vậy, sự chia ly bị phủ định
bởi nhiều tình yêu hơn khi một người có thể gặp được một người yêu khác tốt hơn
và họ có thể cùng nhau tạo ra một mối quan hệ tốt đẹp hơn.
Tính chất của phủ định biện chứng Hai đặc trưng cơ bản
Tính khách quan: Sự vật hiện tượng tự phủ đinh mình do mâu thuẫn bên trong nó gây ra
Ví dụ 1: Trái đất vẫn xoay quanh trục của nó ngay cả khi không có ai quan sát.
Ví dụ 2: Nếu một con chó bị đâm thì nó sẽ bị đau và phản ứng theo cách
riêng của nó, độc lập với ý thức của chủ nhân.
Ví dụ 3: Các vật thể có khối lượng khác nhau sẽ rơi xuống đất với cùng một
gia tốc, không phụ thuộc vào ý thức của con người.
Tính kế thừa: loại bỏ các yếu tố không phù hợp và cải tạo các yếu tố của sự
vật, hiện tượng cũ còn phù hợp để đưa vào sự vật, hiện tượng mới
Ví dụ: Công cụ tìm kiếm google ----> Chat GPT
Cả hai đều có cùng chức năng là tiềm kiếm thông tin,…..nhưng Chat GPT
lại có thế mạnh hơn trong việc truyền tải thông tin mượt mà hơn đến người dùng
bằng cách tương tác nhau như một cuộc đối thoại mặc dù vẫn thua kém nhau về
khối lượng dữ liệu và tốc độ trả lời câu hỏi
Ví dụ 1: Công nghiệp bông ở Anh thế kỷ 18-19 phát triển trên nền tảng của
nông nghiệp chủ nghĩa phong kiến, sau đó được nâng cao và phát triển trên nền
tảng của công nghiệp hóa, cơ giới hóa.
Ví dụ 2: Sự phát triển của kinh tế Trung Quốc đang dựa trên nền tảng phát
triển của các nước đã phát triển trước đó, nhưng với những điểm đặc trưng riêng
biệt và những cải tiến mới.
Ví dụ 3: Điện thoại thông minh ngày nay là sự phát triển của các loại điện
thoại trước đó, được nâng cao với nhiều tính năng mới và cải tiến hơn.
(Ngoài hai đặc trưng cơ bản kể trên, phủ định biện chứng còn có)
Tính phổ biến: Diễn ra trong mọi lĩnh vực tự nhiên, xã hội và tư duy
Ví dụ 1: Các phương tiện truyền thông đại chúng như truyền hình, phim ảnh,
âm nhạc có sức ảnh hưởng rất lớn đến đa số người dân, với khả năng truyền tải
thông tin và giá trị tới mọi người.
Ví dụ 2: Sự thay đổi khí hậu toàn cầu ảnh hưởng đến hàng triệu người trên
toàn thế giới, không chỉ ở một khu vực hay một quốc gia.
Ví dụ 3: Công nghệ thông tin đã ảnh hưởng đến mọi lĩnh vực của xã hội, từ
kinh tế đến giáo dục, từ y tế đến giải trí.
Tính đa dạng, phong phú: Thể hiện ở nội dung, hình thức phủ định của nó
Ví dụ 1: Mỗi loại động vật có sự khác biệt về cách sinh sống, cách ăn
Ví dụ 2: Trong nghệ thuật, mỗi nền văn hóa và mỗi thời đại đều có những
đặc trưng riêng biệt, tạo nên sự đa dạng và phong phú trong nghệ thuật.
Ví dụ 3: Mỗi con người đều có những tài năng, sở trường và đặc điểm riêng,
tạo nên sự đa dạng và phong phú trong loài người.
Tính kế thừa là đặc trưng quan trọng nhất để phân biệt phủ định biện chứng
với phủ định sạch trơn, phủ định siêu hình.
(Phủ định siêu hình là một trong các loại phủ định, là sự phủ định đối lập
hoàn toàn với phủ định biện chứng. Nó không có bất kì một sự phủ định nào làm
tiền đề cả, bác bỏ tất cả cái cũ. Chẳng hạn như việc giết chết một con sâu, nghiền
nát một hạt thóc làm cho chúng không có khả năng để phát triển.)
Phủ định biện chứng là sự thống nhất của yếu tố bị loại bỏ với yếu tố được
kế thừa và phát triển. Do đó nhờ những sự phát triển này sẽ tạo ra những sự phát
triển tích cực mới không ngừng của sự vật, hiện tượng. Như vậy, có thể khẳng định
phủ định biện chứng là vòng khâu tất yếu của sự liên hệ và phát triển.