Khái niệm và phân loại động cơ học tập trong giáo dục | Môn Tâm lý học giáo dục - Đại học Sư Phạm Hà Nội

lOMoAR cPSD| 61526682
1.Khái niệm về động cơ học tập:
- Động cơ học tập là yếu tố thúc đẩy các hành động học tập tích cực ngoài học để
chiếm lĩnh đối tượng học tập
Hai yếu tố quan trọng tạo nên động cơ học tập là động lực học tập và sự lôi cuốn
của đối tượng học tập
+ Động lực học tập là những yếu tố thúc đẩy cá nhân thực hiện các hành động học
tập được cấu thành bởi nhiều yếu tố.
Trong đó nhu cầu học tập được xem là yếu tố quan trọng nhất
Khi đối tượng học tập chưa được xác định,động lực học tập là những xung lực hành
động bên trong người học
+ Đối tượng học tập là yếu tố khách quan (bên ngoài) cấu thành động cơ học tập.
Đối tượng học tập là thứ hấp dẫn hành động học thứ mà hành động học tập hướng tới.
Ví dụ: Đối tượng học tập có thể là nội dung học tập nhưng cũng có thể là cách dạy
của giáo viên, phần thưởng của bố mẹ, hoặc sự thừa nhậm của bạn bè,... Trong đó
NỘI DUNG HỌC TẬP là cốt lõi.
2.Các loại động cơ học tập:
a) Động cơ hoàn thiện tri thức (động cơ bên trong)
- Nằm chính trong hoạt động học tập (mục đích của động cơ phù hợp với động cơ học tập)
VD: P là người có đam mê và sở thích về các ngôn ngữ nên trong các giờ học
môn ngoại ngữ P luôn tích cực phát biểu say mê hứng thú và đi học đầy đủ.
- Biểu hiện: học sinh khao khát mở rộng tri thức, mong muốn có nhiều hiểu
biết, say mê với bản thân trong quá trình giải quyết các nhiệm vụ học tập,... -
Không chứa đựng khó khăn bên trong, không căng thẳng về tâm lý
 Theo quan điểm giáo dục, hoạt động học tập được thúc đẩy bên trong là tối ưu nhất
b) Động cơ quan hệ xã hội (động cơ bên ngoài)
- Nằm ngoài hoạt động học tập (mục đích của động cơ không trùng khớp với mục đích học tập) lOMoAR cPSD| 61526682
- Biểu hiện: học sinh học vì địa vị xã hội, sự hài lòng của cha mẹ, truyền thống
gia đình, sự khâm phục của bạn bè
VD: Bạn A có đam mê về ngành tâm lý học và tự nhận thấy mình có nhiều điểm
tính cách phù hợp với ngành này. Tuy nhiên, ba mẹ A không đồng ý cho A theo
học ngành này vì sợ sau này A sẽ không có việc và ba mẹ A cũng không có nhiều
thông tin về ngành học. Ba mẹ A bắt A theo học chuyên ngành khác và A cảm
thấy không phù hợp với bản thân mình. Cuối cùng vì theo ý ba mẹ nên A đã phải
chấp nhận theo ngành học mà bản thân không đam mê và cảm thấy không thể
học được.Ban đầu A vẫn đi học như bình thường nhưng dần dần A cảm thấy mệt
mỏi và không thể tiếp tục học và có ý định bỏ học.
- Chỉ kích thích được quá trình học trong 1 thời gian nhất định -> không bền vững
- Gắn liền với sự căng thẳng tâm lý, thường xảy ra sự đấu tranh với chính bản
thân mình (đấu tranh nội tâm)
 2 loại động cơ trên đều được hình thành ở học sinh, tạo thành một hệ thống
động cơ, sắp xếp theo thứ bậc tùy vào từng cá nhân.
c) Sự chuyển hóa động cơ
Tùy theo từng điều kiện cụ thể của việc dạy và học, các động cơ học tập bên
ngoài và đọng cơ học tập bên trong có thể chuyển hóa lẫn nhau. d) Động cơ hoàn thiện
Là động cơ mà học sinh hướng tới sự hoàn thiện năng lực tập trung vào một mục
tiêu phát triển tăng cường kỹ năng và năng lực.
VD : Học sinh chấp nhận cạnh tranh, tự tin và có nhiều năng lượng khả năng thành công cao .
e) Động cơ lảng tránh thất bại
Ở động cơ này, học sinh có quan niệm năng lực ổn định và hầu như ít phát triển học
sinh hướng đến mục tiêu kết quả
VD: Học sinh có xu hướng bảo vệ mình khỏi thất bại, tránh mạo hiểm để có cảm
nhận có năng lực và thành công
f) Động cơ chấp nhận thất bại lOMoAR cPSD| 61526682
Ở động cơ này, học sinh tin rằng thất bại là do mình không có năng lực. Các em quy
cách thất bại cho sự yếu kém năng lực không thể cải thiện được của bản thân học
sinh trở nên trầm cảm vô vọng ít hy vọng thay đổi.
Có thể ngăn chặn xu hướng chấp nhận thất bại học sinh bằng cách giúp các em xác
định những mục tiêu thực tế vừa giúp nâng cao giá trị bản thân cùng các phương
pháp học tập nâng cao khả năng tự chịu trách nhiệm với bản thân.