Khái niệm và quy trình ly hôn theo pháp luật hôn nhân Việt Nam | Môn Pháp luật đại cương - Học viện Hành chính Quốc gia

lOMoAR cPSD| 46342985 lOMoAR cPSD| 46342985 lOMoAR cPSD| 46342985 lOMoAR cPSD| 46342985 lOMoAR cPSD| 46342985 lOMoAR cPSD| 46342985 lOMoAR cPSD| 46342985 lOMoAR cPSD| 46342985 lOMoAR cPSD| 46342985 lOMoAR cPSD| 46342985 lOMoAR cPSD| 46342985 lOMoAR cPSD| 46342985 lOMoAR cPSD| 46342985 lOMoAR cPSD| 46342985 lOMoAR cPSD| 46342985 lOMoAR cPSD| 46342985 5.2.2. Ly hôn
Nếu như kết hôn là sự kiện làm phát sinh quan hệ vợ chồng thì ly hôn là sự kiện làm
chấm dứt quan hệ vợ chồng. Khi cuộc sống vợ chồng phát sinh tranh chấp, mâu thuẫn trầm
trọng, mục ích hôn nhân không ạt ược thì vợ, chồng có quyền chấm dứt quan hệ hôn nhân.
Ly hôn là việc chấm dứt quan hệ vợ chồng theo bản án, quyết ịnh có hiệu lực pháp luật của
Tòa án. Pháp luật hôn nhân và gia ình quy ịnh có hai trường hợp ly hôn: thuận tình ly hôn
và ly hôn theo yêu cầu của một bên vợ, chồng.
Thứ nhất, thuận tình ly hôn là trường hợp cả hai bên vợ chồng cùng yêu cầu ly hôn.
Để ược Tòa án công nhận thuận tình ly hôn thì các bên vợ chồng phải áp ứng ược các iều kiện sau ây: -
Điều kiện thứ nhất, việc yêu cầu ly hôn là ý chí tự nguyện của cả hai bên vợ chồng; -
Điều kiện thứ hai, hai bên vợ chồng ã thỏa thuận ược về việc chia tài sản,
việc trông nom, nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục con; -
Điều kiện thứ ba, thỏa thuận về việc chia tài sản, việc trông nom, nuôi dưỡng,
chăm sóc, giáo dục con trên cơ sở bảo ảm quyền lợi chính áng của vợ và con.
Khi nhận ược ơn yêu cầu thuận tình ly hôn thì Tòa án phải tiến hành hòa giải ể vợ chồng
oàn tụ. Nếu việc hòa giải thành thì Tòa án ra quyết ịnh ình chỉ giải quyết yêu cầu thuận tình
ly hôn của vợ chồng. Nếu việc hòa giải không thành thì Tòa án xem xét nếu áp ứng ầy ủ
iều kiện trên thì Toà án ra quyết ịnh công nhận thuận tình ly hôn và thỏa thuận của các
ương sự; trường hợp các bên không thỏa thuận ược hoặc có thỏa thuận nhưng không bảo
ảm quyền lợi chính áng của vợ và con thì Tòa án ình chỉ giải quyết việc dân sự về công
nhận thuận tình ly hôn, thỏa thuận nuôi con, chia tài sản ly hôn và thụ lý vụ án ể giải quyết.
Việc giải quyết vụ án ược thực hiện theo thủ tục của Bộ luật Tố tụng dân sự hiện hành.
Thứ hai, ly hôn theo yêu cầu của một bên -
Ly hôn theo yêu cầu của một bên vợ hoặc chồng
Ly hôn theo yêu cầu của một bên vợ hoặc chồng là trường hợp chỉ có một bên vợ
hoặc chồng yêu cầu ly hôn. Khác với thuận tình ly hôn, trường hợp yêu cầu ly hôn có ý chí
của một trong hai bên vợ chồng. Để ược Tòa án giải quyết cho ly hôn thì phải có các căn
cứ sau ây: vợ, chồng có hành vi bạo lực gia ình hoặc vi phạm nghiêm trọng quyền, nghĩa
vụ của vợ, chồng làm cho hôn nhân lâm vào tình trạng trầm trọng, ời sống chung không
thể kéo dài, mục ích của hôn nhân không ạt ược.
Trong quá trình giải quyết yêu cầu ly hôn, Tòa án phải tiến hành hòa giải ể vợ chồng thỏa
thuận với nhau về việc giải quyết vụ án. Nếu vợ chồng ã thỏa thuận ược với nhau về việc lOMoAR cPSD| 46342985
giải quyết vụ án thì việc hòa giải thành, các bên thì Tòa án lập biên bản hòa giải thành và
sau ó ra quyết ịnh công nhận sự thỏa thuận của các ương sự. Nếu việc hòa giải tại Tòa án
không thành thì Tòa án giải quyết cho ly hôn nếu có căn cứ ly hôn theo yêu cầu của một bên nêu trên. -
Ly hôn trong trường hợp một bên vợ hoặc chồng của người bị Tòa án tuyên
bố mất tích: Trong trường một bên vợ hoặc chồng của người bị Tòa án tuyên bố mất tích
yêu cầu ly hôn thì Tòa án giải quyết cho ly hôn. -
Ly hôn trong trường hợp một bên vợ, chồng do bị bệnh tâm thần hoặc mắc
bệnh khác mà không thể nhận thức, làm chủ ược hành vi của mình. Trong trường hợp này,
nếu ồng thời có căn cứ cho thấy họ là nạn nhân của bạo lực gia ình do chồng, vợ của họ
gây ra làm ảnh hưởng nghiêm trọng ến tính mạng, sức khỏe, tinh thần của họ thì Tòa án
giải quyết cho ly hôn khi có yêu cầu ly hôn.
Về quyền yêu cầu ly hôn: Vợ, chồng hoặc cả hai người có quyền yêu cầu Tòa án
giải quyết ly hôn. Cha, mẹ, người thân thích khác có quyền yêu cầu Tòa án giải quyết ly
hôn khi một bên vợ, chồng do bị bệnh tâm thần hoặc mắc bệnh khác mà không thể nhận
thức, làm chủ ược hành vi của mình, ồng thời là nạn nhân của bạo lực gia ình do chồng, vợ
của họ gây ra làm ảnh hưởng nghiêm trọng ến tính mạng, sức khỏe, tinh thần của họ.
Pháp luật hôn nhân và gia ình còn quy ịnh về trường hợp hạn chế quyền yêu cầu ly
hôn. Trong trường hợp người vợ ang có thai, sinh con hoặc ang nuôi con dưới 12 tháng tuổi
thì người chồng không có quyền yêu cầu ly hôn. Tuy nhiên, hạn chế này không áp dụng ối với người vợ.
Bên cạnh sự kiện ly hôn làm chấm dứt quan hệ hôn nhân giữa vợ chồng còn có sự
kiện khi một trong hai bên vợ chồng chết, bị Tòa án tuyên bố chết thì quan hệ hôn nhân
giữa vợ chồng cũng ương nhiên chấm dứt.
Khi vợ chồng ly hôn thì kéo theo các hậu quả pháp lý sau ây:
- Về quan hệ nhân thân, khi vợ chồng ly hôn các quyền và nghĩa vụ nhân thân
giữa vợ chồng sẽ chấm dứt. - Về quan hệ tài sản:
Theo quy ịnh của pháp luật hôn nhân và gia ình hiện hành chế ộ tài sản của vợ chồng
gồm hai loại ó là chế ộ tài sản theo luật ịnh hoặc chế ộ tài sản theo thỏa thuận.
Việc giải quyết tài sản của vợ chồng khi ly hôn phụ thuộc vào chế ộ tài sản mà vợ chồng ã lựa chọn khi kết hôn. lOMoAR cPSD| 46342985
+ Trong trường hợp chế ộ tài sản của vợ chồng theo thỏa thuận thì việc giải quyết
tài sản khi ly hôn ược áp dụng theo thỏa thuận ó; nếu thỏa thuận không ầy ủ, rõ ràng thì
giải quyết theo quy ịnh tại Luật Hôn nhân và gia ình năm 2014.
+ Trong trường hợp chế ộ tài sản của vợ chồng theo luật ịnh thì việc giải quyết tài
sản do các bên thỏa thuận; nếu không thỏa thuận ược thì theo yêu cầu của vợ, chồng hoặc
của hai vợ chồng, Tòa án giải quyết theo quy ịnh quy ịnh tại Luật Hôn nhân và gia ình năm
2014. Việc giải quyết ược quy ịnh như sau:
+ Đối với tài sản riêng của vợ chồng: tài sản riêng của bên nào thì thuộc quyền sở
hữu của bên ó, trừ trường hợp tài sản riêng ã nhập vào tài sản chung theo quy ịnh của pháp luật.
+ Đối với tài sản chung của vợ chồng giải quyết theo các nguyên tắc sau: 
Tài sản chung của vợ chồng ược chia ôi nhưng có tính ến các yếu tố sau:
Hoàn cảnh của gia ình và của vợ, chồng; Công sức óng góp của vợ, chồng vào việc tạo lập,
duy trì và phát triển khối tài sản chung. Lao ộng của vợ, chồng trong gia ình ược coi như
lao ộng có thu nhập; Bảo vệ lợi ích chính áng của mỗi bên trong sản xuất, kinh doanh và
nghề nghiệp ể các bên có iều kiện tiếp tục lao ộng tạo thu nhập; Lỗi của mỗi bên trong vi
phạm quyền, nghĩa vụ của vợ chồng. 
Tài sản chung của vợ chồng ược chia bằng hiện vật, nếu không chia ược bằng
hiện vật thì chia theo giá trị; bên nào nhận phần tài sản bằng hiện vật có giá trị lớn hơn
phần mình ược hưởng thì phải thanh toán cho bên kia phần chênh lệch. 
Bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của vợ, con chưa thành niên, con ã thành niên
mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao ộng và không có tài sản ể tự nuôi mình.
Đối với nghĩa vụ tài sản chung của vợ chồng: Nghĩa vụ chung của vợ chồng là những
nghĩa vụ phát sinh từ giao dịch do vợ, chồng xác lập mà pháp luật quy ịnh vợ chồng cùng
phải chịu trách nhiệm. Việc thực hiện nghĩa vụ chung về tài sản của vợ chồng do vợ chồng
tự thỏa thuận, nếu không thỏa thuận ược thì yêu cầu Tòa án giải quyết. - Về con chung:
Sau khi ly hôn, cha mẹ vẫn có quyền, nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng,
giáo dục con chưa thành niên, con ã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có
khả năng lao ộng và không có tài sản ể tự nuôi mình theo quy ịnh của pháp luật.
Vợ, chồng thỏa thuận về người trực tiếp nuôi con, nghĩa vụ, quyền của mỗi bên sau
khi ly hôn ối với con; trường hợp không thỏa thuận ược thì Tòa án quyết ịnh giao con cho lOMoAR cPSD| 46342985
một bên trực tiếp nuôi căn cứ vào quyền lợi về mọi mặt của con; nếu con từ ủ 07 tuổi trở
lên thì phải xem xét nguyện vọng của con. Đối với con dưới 36 tháng tuổi ược giao cho mẹ
trực tiếp nuôi, trừ trường hợp người mẹ không ủ iều kiện ể trực tiếp trông nom, chăm sóc,
nuôi dưỡng, giáo dục con hoặc cha mẹ có thỏa thuận khác phù hợp với lợi ích của con.
Trong trường hợp cha, mẹ có thỏa thuận về việc thay ổi người trực tiếp nuôi con phù
hợp với lợi ích của con hoặc khi người trực tiếp nuôi con không còn ủ iều kiện trực tiếp
trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con và ã xem xét nguyện vọng của con ối với
con từ ủ 07 tuổi trở lên thì có quyền yêu cầu Tòa án ra quyết ịnh việc thay ổi người trực tiếp nuôi con.
Sau khi ly hôn, người không trực tiếp nuôi con có quyền, nghĩa vụ thăm nom con
mà không ai ược cản trở và có nghĩa vụ cấp dưỡng cho con. Cha, mẹ không trực tiếp nuôi
con lạm dụng việc thăm nom ể cản trở hoặc gây ảnh hưởng xấu ến việc trông nom, chăm
sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con thì người trực tiếp nuôi con có quyền yêu cầu Tòa án hạn
chế quyền thăm nom con của người ó. lOMoAR cPSD| 46342985