Khám Phá Vai Trò Của Toán Học Trong Cuộc Sống Hàng Ngày

Toán học là gì?
Toán học là môn khoa học đề cập đến logic của con số, cấu trúc, không gian và các phép
biến đổi. Toán học có trong mọi thứ xung quanh chúng ta. Trong tất cả mọi thứ chúng ta
làm. Đó là thước đo cho mọi thứ trong cuộc sống hàng ngày.
Toán học là một ngành, một môn học đòi hỏi suy luận và trí thông minh cao. Nó chứa tất
cả những gì thách thức đến bộ não của chúng ta. Học toán hay nghiên cứu Toán học là
vận dụng khả năng suy luận và trí óc thông minh của chúng ta.
Môn Toán học là nền tảng cho tất cả các ngành khoa học tự nhiên khác. Có thể nói rằng
không có toán học, sẽ không có ngành khoa học nào cả. Vai trò của môn Toán
Trong chương trình giáo dục phổ thông, Toán là môn học bắt buộc từ lớp 1 đến lớp 12.
-Môn Toán giúp học sinh hiểu được một cách có hệ thống những khái niệm, nguyên lí,
quy tắc toán học cần thiết nhất cho tất cả mọi người, làm nền tảng cho việc học tập ở các
trình độ học tập tiếp theo hoặc có thể sử dụng trong cuộc sống hằng ngày.
- Môn Toán giúp học sinh có cái nhìn tương đối tổng quát về toán học, hiểu được vai trò
và những ứng dụng của toán học trong thực tiễn, những ngành nghề có liên quan đến toán
học để học sinh có cơ sở định hướng nghề nghiệp, cũng như có khả năng tự mình tìm
hiểu những vấn đề có liên quan đến toán học trong suốt cuộc đời. Bên cạnh nội dung giáo
dục cốt lõi, trong mỗi năm học, học sinh (đặc biệt là những học sinh có định hướng khoa
học tự nhiên và công nghệ) được chọn học một số chuyên đề học tập. Các chuyên đề này
nhằm tăng cường kiến thức về toán học, kĩ năng vận dụng kiến thức toán vào thực tiễn,
đáp ứng sở thích, nhu cầu và định hướng nghề nghiệp của học sinh.
Toán học ngày càng có nhiều ứng dụng trong cuộc sống, những kiến thức và kĩ năng toán
học cơ bản đã giúp con người giải quyết các vấn đề trong thực tế cuộc sống một cách có
hệ thống và chính xác, góp phần thúc đẩy xã hội phát triển.
❖ Rèn luyện bộ não
Trong cuộc sống, chúng ta có thể không trở thành một vận động viên thể thao nhưng
chúng ta vẫn thường xuyên tập thể dục mỗi ngày để rèn luyện sức khỏe. Chúng ta có thể
không cần trở thành nhà toán học hay giáo viên dạy toán nhưng vẫn nên học toán để "tập
thể dục" cho bộ não của mình. Cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng đã từng nói: “Toán học là
môn thể thao của trí tuệ”.
Hằng ngày, chúng ta gặp rất nhiều tình huống trong cuộc sống, có những tình huống hoàn
toàn mới đòi hỏi bộ não cần phải xử lý. Để xử lý được tình huống đòi hỏi bộ não phải
“nhớ”, “tìm tòi”, “liên tưởng”,… với những tình huống quen thuộc đã gặp. Nếu bộ não
thường xuyên được rèn luyện thì “phản xạ” của bộ não sẽ nhanh hơn, kết quả đạt được tốt hơn.
Việc giải các bài toán (tình huống giả định) chính là ta đang rèn luyện cho bộ não giải
quyết tình huống. Độ phức tạp của bài toán (biện luận, chia thành nhiều trường hợp,…)
chính là độ phức tạp của tình huống đòi hỏi bộ não phải xử lý. Nó như là “quả tạ”, “xà
đơn”, “vợt cầu lông”, “trái bóng”, “tiếng đàn”, “tiếng sáo”,. . để rèn luyện trí tuệ và cảm xúc cho học sinh.
Do đó cái còn lại sau những năm tháng vất vả học toán không phải chỉ là những công
thức, quy tắc,… mà quan trọng còn là cách suy nghĩ, cách giải quyết vấn đề, khả năng
toán học hóa các tình huống của cuộc sống.
❖ Tạo cảm xúc và phát triển thẩm mỹ
Trong đời mỗi học sinh, chắc có hơn một lần “reo lên” khi tự mình giải được bài toán
khó, tìm thêm được cách giải khác cho bài toán. Lúc đó cảm xúc của chúng ta thật vui
sướng và lâng lâng. Đôi khi đó còn là một kỷ niệm đẹp, một bước ngoặt trong cuộc đời.
toán học còn giúp chúng ta biết thưởng thức cái đẹp và sáng tạo ra cái đẹp. Trước hết, đó
là cái đẹp của những kết quả, công thức, những ứng dụng hay, phong phú, bất ngờ của
toán học; cái đẹp của những suy luận logic chặt chẽ, cái đẹp của lời giải ngắn gọn, độc
đáo của một bài toán. Đó còn là cái đẹp của những hình vẽ cân đối, hài hòa, là chân lý
của toán học và sự sáng tạo khi học toán. PGS Văn Như Cương đã chia sẻ:
“Em cắm hoa tươi đặt cạnh bàn
Mong rằng toán học bớt khô khan
Em ơi, trong toán nhiều công thức
Cũng đẹp như hoa lại chẳng tàn”.
❖ Phát triển phẩm chất và năng lực
Toán học là môn học công cụ vì ngôn ngữ toán học, kiến thức toán học, tư duy phương
pháp toán học là cần thiết cho cuộc sống và cho việc học các môn học khác. Mỗi khi bạn
đã có phương pháp học toán tốt thì bạn sẽ không chấp nhận việc lập luận hời hợt, tư duy
lộn xộn. Học toán mang lại cho bạn những phẩm chất và năng lực: biết cách đặt vấn đề,
phân tích, giải quyết vấn đề, kiểm tra cách giải quyết; biết nhận ra cái bản chất, biết phân
loại các trường hợp, biết từ những vấn đề riêng lẻ rút ra kết luận chung, biết áp dụng lý
luận chung vào những tình huống cụ thể, biết suy luận ngắn gọn, chính xác, biết trình bày,
diễn đạt rõ ràng, mạch lạch; rèn luyện tác phong khoa học.
Trong bức thư gửi cho các bạn trẻ yêu toán (tháng 10/1967), cố Thủ tướng Phạm Văn
Đồng đã nêu rõ: “Trong các môn khoa học và kỹ thuật, toán học giữ một vị trí nổi bật. Nó
có tác dụng lớn đối với sản xuất và chiến đấu. Nó còn là môn thể thao của trí tuệ, giúp
chúng ta nhiều trong việc rèn luyện phương pháp suy nghĩ, phương pháp suy luận,
phương pháp học tập, phương pháp giải quyết các vấn đề, giúp chúng ta rèn trí thông minh sáng tạo.
Nó còn giúp chúng ta rèn luyện nhiều đức tính quý báu khác như: cần cù và nhẫn nại, tự
lực cánh sinh, ý chí vượt khó, yêu thích chính xác, ham chuộng chân lý. Dù các bạn phục
vụ ngành nào, trong công tác nào thì các kiến thức và phương pháp toán học cũng rất cần cho các bạn”.
Từ các lợi ích trên, có thể khẳng định rằng toán học có vai trò rất quan trọng trong cuộc
sống và học toán là điều hết sức cần thiết cho mỗi chúng ta, thậm chí rất nhiều người còn
học toán đến hết đời với một niềm yêu thích. Trước khi ngừng thở, Poisson đã nói câu bất
hủ: “Nếu được sống thêm cuộc đời nữa, tôi sẽ lại làm toán!”.
Việc học tập là vô cùng quan trọng: Học để có kiến thức, hiểu biết, được phát triển toàn
diện và trở thành người có ích cho gia đình và xã hội. Và trong suốt chặng đường ấy,
Toán học luôn được xem là một trong những môn quan trọng nhất, được sử dụng trên
khắp thế giới như một công cụ thiết yếu. Không những gắn liền 12 năm học, trở thành
môn điều kiện trong các kỳ thi quan trọng, mà Toán học còn gắn liền trong cuộc sống
hằng ngày, rèn luyện tư duy logic, xử lý vấn đề…
Đặc biệt với sự bùng nổ công nghệ trong kỷ nguyên số như bây giờ và sau này, Toán học
càng nắm một vai trò then chốt: Các hệ thống Big Data, Trí tuệ nhân tạo… đều cần xử lý
bằng thuật toán. Toán học sẽ giúp con người hiểu rõ hơn về thế giới xung quanh, phát
triển những công nghệ mới và khám phá các ngành khoa học nghiên cứu.
Toán học là một trong những lĩnh vực đóng vai trò quan trọng trong cuộc sống của chúng
ta. Nó không chỉ làm cho cuộc sống có trật tự và ngăn nắp mà còn có nhiệm vụ nuôi
dưỡng một số phẩm chất nhất định của con người
Toán học rèn luyện trí óc của chúng ta, nó giúp chúng ta đào sâu suy nghĩ khi đối mặt với
những vấn đề phức tạp. Cuộc sống của chúng ta chủ yếu bao gồm các tình huống lựa
chọn, cách tiếp cận, lập luận và đối mặt với các vấn đề mà giải pháp phải được tìm ra.
Theo nghĩa đó, toán học giúp chúng ta mở mang đầu óc và chủ động trong cách giải quyết vấn đề.
Toán học là cái nôi của mọi sáng tạo. Dù là đầu bếp hay nông dân, thợ mộc hay thợ cơ
khí, chủ tiệm hay bác sĩ, kỹ sư hay nhà khoa học, nhạc sĩ hay ảo thuật gia, mọi người đều
cần toán học trong cuộc sống hàng ngày của họ. Ngay cả côn trùng cũng sử dụng toán
học trong cuộc sống hàng ngày của chúng để tồn tại. nhện thiết kế mạng và ong xây
những chiếc lược hình lục giác. Có vô số ví dụ về các mẫu toán học trong tự nhiên.
LỢI ÍCH ĐỐI VỚI GIÁO DỤC
1. Toán giúp chúng ta phát triển khả năng tư duy, phân tích và biện luận : Kỹ năng
phân tích chính là biết cách “tách rời” các vấn đề được đặt ra để tìm sợi dây liên kết giữa
những thông số và dữ liệu trước mắt, từ đó đưa ra nhận định, kết luận và nghiệm lý về độ
chính xác của chúng. Đây cũng chính là cách mà chúng ta thường làm khi giải toán: thu
thập dữ liệu, nghiên cứu các yếu tố cấu thành, quan sát mối quan hệ và giải quyết từng
bước một cách hệ thống.
2. Toán giúp chúng ta phát triển khả năng suy luận và tư duy phản biện: Có rất
nhiều sự thật chỉ có thể tìm ra dựa trên suy luận logic và “bằng chứng” thay vì cảm tính
hay cảm xúc cá nhân. Việc học toán cho phép chúng ta tư duy rành mạch và hệ thống, từ
đó nhận diện các yếu tố chân thực, có thể xác minh được, tránh các rủi ro mang lại bởi
những nhầm lẫn hay thao túng thông tin ngoài xã hội.
3. Nhờ vào toán, chúng ta có thể tìm ra nguyên lý vận hành của mọi thứ xung
quanh: Nói cách khác, chúng ta có thể trình bày suy nghĩ và ý tưởng của bản thân với sự
sáng suốt, mạch lạc, và chính xác – điều rất quan trọng nếu muốn người đối diện có thể
hiểu được ý mình. Việc biết sắp xếp và trình bày suy nghĩ cá nhân một cách hiệu quả là
phần rất lớn trong việc xây dựng hình ảnh và thương hiệu cá nhân.
4. Toán học giúp ta trở nên thông thái: Toán có thể ứng dụng vào tất cả các môn khoa
học cũng như công nghệ và nhiều khía cạnh khác trong cuộc sống. Thực tế cho thấy, hầu
hết các hiện tượng đời sống thường nhật xung quanh ta đều bị chi phối bởi các nguyên lý khoa học.
5. Toán học làm tư duy thêm dẻo dai: Toán giúp chúng ta nhìn nhận sâu sắc, sát sao
hơn khi phải đối mặt với những vấn đề khó khăn và phức tạp. Cuộc sống của chúng ta
được cấu thành chủ yếu bởi những lựa chọn, bên cạnh đó là các phân tích và tìm ra
phương hướng, giải pháp cho từng vấn đề. Và như thế, toán học giúp chúng ta mở rộng
tầm nhìn và nhận ra rằng để tìm ra chân lý, chúng ta chỉ có một và duy nhất một con
đường, đó là phân tích trước tiên và kết luận cuối cùng.
ứng dụng của toán học
Toán học không phải là những công thức vô bổ mà Toán học gắn liền với sự phát triển
của loài người. Những bài toán đặt ra xuất phát từ nhu cầu thực tiễn, từ bài toán cho sản
xuất đến giải quyết các bài toán dự đoán tự nhiên, vũ trụ,…
Thời xưa khi con người chưa có sự hỗ trợ của máy móc nên bản thân các bài toán phát
sinh chỉ là các bài đơn giản, số lượng tính toán là cỡ nhỏ, vì vậy các công cụ toán để sử
dụng cũng là những công thức vô cùng đơn giản và sơ khai như phép cộng, phép chia,
hay khai căn một cách gần đúng….
Ngày nay, cùng với sự hỗ trợ của máy tính, các bài toán con người có thể đặt ra là vô
cùng trừu tượng và phức tạp với số lượng phép tính lớn, vượt xa ra khỏi khả năng tự
nhiên của một con người. Vì vậy các công cụ tính toán và các khái niệm mới cũng hết sức trừu tượng
Toán học luôn là một cái gì đó kì bí và vĩ đại, cũng vô cùng say mê và cuốn hút nhiều
cuộc đời theo đuổi nó. Toán học cũng như bầu trời đêm, còn ẩn chứa nhiều điều bí ẩn mà
con người chưa thể hiểu hết về nó, nhưng chính sự kì bí đó kích thích sự tò mò của con
người muốn nghiên cứu tận cùng của nó. Vì vậy những câu hỏi tựa như “nó như thế nào,
nó ứng dụng ra sao” sẽ luôn là những câu hỏi lơ lửng bay phía trước để những người yêu
toán thực sự tìm đến nó.
Khi sự tiến bộ của khoa học kĩ thuật cùng với sự tiến hóa của loài người, đầu óc con
người ngày càng thông minh và nhạy bén, đôi khi chúng ta làm việc, hành động và suy
nghĩ là theo các phản xạ tự nhiên, không điều kiện, mà chúng ta không biết được rằng đó
là Toán học, đó là thứ mà hàng nghìn năm trước loài người không thể thực hiện được vì
chưa biết được các nguyên lý và khái niệm toán học của nó. Những gì Toán học được áp
dụng ngày nay: những cái đơn giản và sơ cấp thì được chúng ta thực hiện hàng ngày,
thành thục mà chúng ta dễ dãi bỏ qua việc nhận biết nó có phải là toán học hay không,
những cái phức tạp hơn thì được chúng ta sử dụng các máy móc và các thiết bị hiện đại
mà không biết bao nhiêu tư duy về thuật toán và các công trình toán học ẩn chứa trong nó.
Document Outline

• Toán học là gì?
• Vai trò của môn Toán
• ❖Rèn luyện bộ não
• ❖Phát triển phẩm chất và năng lực
• ứng dụng của toán học