Kính lúp là gì? Đặc điểm và các loại kính lúp phổ biến hiện nay
Kính lúp là một vật dụng quen thuộc trong đời sống hàng ngày. Kính mời quý bạn đọc cùng Luật Minh
Khuê tìm hiểu về Kính lúp là gì? Đặc điểm và các loại kính lúp phổ biến hiện nay.
Mục lục bài viết 1. Kính lúp là gì?
Kính lúp (từ "lúp" được bắt nguồn từ tiếng Pháp là "loupe") là một loại thấu kính hội tụ có tiêu cự ngắn,
dùng để quan sát các vật nhỏ. Kính lúp có cấu tạo khá đơn giản nên người dùng có thể dễ dàng sử dụng,
cũng vì vậy mà nó phù hợp với mọi lứa tuổi. Đây cũng chính là một trong những thiết bị khoa học được
sử dụng trong công việc kiểm tra chất lượng sản phẩm, sửa chữa bo mạch, soi các chi tiết nhỏ...
Mỗi kính lúp có số bội giác (ký hiệu là G) được ghi trên vành kính bằng các con số như 2x, 3x, 5x… Số bội
giác của kính lúp cho biết ảnh mà mắt thu được khi dùng kính lớn gấp bao nhiêu lần so với ảnh mà mắt
thu được khi quan sát trực tiếp vật mà không dùng kính. Nguyên lý hoạt động của kính lúp là tạo ra ảo
ảnh ở phía sau kính, cùng phía với vật thể cần được phóng đại. Để quan sát tốt nhất, người dùng nên đặt
kính đủ gần với vật thể sao cho khoảng cách giữa vật với kính nhỏ hơn tiêu cự của kính (tiêu cự được ký
hiệu là f, đo bằng đơn vị cm). Giữa số bội giác G và tiêu cự f của một kính lúp có hệ thức G = 25/f.
Sự tạo ảnh bởi kính lúp:
- Đặt vật cần quan sát trong khoảng từ quang tâm đến tiêu điểm vật của kính lúp. Khi đó kính sẽ cho một
ảnh ảo, cùng chiều và lớn hơn vật.
- Để nhìn thấy ảnh thì phải điều chỉnh khoảng cách từ vật đến thấu kính một khoảng phù hợp để ảnh
hiện ra trong khoảng nhìn rõ của mắt.
- Động tác quan sát ảnh ở một vị trí xác định được gọi là ngắm chừng ở vị trí đó. Khi cần quan sát ảnh
trong một thời gian dài thì người quan sát nên thực hiện ngắm chừng ở điểm cực viễn để tránh làm mỏi mắt.
2. Cấu tạo kính lúp
Kính lúp bao gồm các bộ phận sau:
- Một thấu kính hội tụ hoặc hệ ghép tương đương với thấu kính hội tụ có tiêu cự nhỏ.
- Mặt kính để quan sát được gọi là thị kính
- Đường kính thông thường của một chiếc kính lúp thường từ vài xen - ti - mét đến vài chục xen - ti - mét
- Khung bảo vệ được làm từ nhiều chất liệu khác nhau, càng cứng càng tốt.
- Tùy vào trường hợp và mục đích sử dụng mà kính lúp sẽ có phần tay cầm hoặc chân đế
3. Đặc điểm của kính lúp
- Những vật nhỏ khi qua kính lúp sẽ cho ra ảnh ảo và lớn hơn vật. Ảo ảnh này mắt ta hoàn toàn có thể nhìn thấy được.
- Trên mỗi kính lúp sẽ có một số bội giác riêng (G) và được kí hiệu bằng các con số như 2x, 3x, 5x, 8x, 10x…
- Các kính lúp có số bội giác càng lớn thì cho ra ảnh càng lớn (tiêu cự càng ngắn).
- Nó sẽ cho biết ảnh mà mắt chúng ta thu được qua kính lúp lớn hơn bao nhiêu lần so với ảnh mà mắt ta
thu được khi quan sát trực tiếp.
- Để tính được số bội giác và tiêu cự f của kính lúp ta sử dụng công thức: G = 25/f
4. Công dụng của kính lúp
Kính lúp được dùng để quan sát các vật, chi tiết hoặc đọc chữ có kích thước nhỏ. Từ công dụng này mà
kính lúp được ứng dụng nhiều trong việc điều tra những dấu vết nhỏ của tội phạm trong ngành công an;
sửa chữa các loại đồng hồ, máy ảnh; kiểm tra cấu trúc sợi vải trong ngành dệt may; sử dụng để nghiên
cứu các loại đồ cổ trong ngành khảo cổ học; kiểm tra chi tiết sản phẩm sử dụng trong ngành cơ khí; sử
dụng trong lĩnh vực sửa chữa linh kiện điện tử, kiểm tra các bo mạch điện tử...; sử dụng trong lĩnh vực y
tế, làm đẹp, nha khoa...; sử dụng để kiểm tra đá quý trong những tiệm trang sức...
5. Các loại kính lúp thường gặp
Hiện nay trên thị trường có rất nhiều loại kính lúp, mỗi kính có mức độ phóng đại khác nhau và tùy thuộc
vào nhu cầu sử dụng cũng như tính chất công việc mà ta có thể lựa chọn loại kính lúp phù hợp. Có thể kể đến như:
- Kính lúp cầm tay (có đèn hoặc không có đèn): Loại kính lúp này khá đơn giản, nhỏ gọn, có tay cầm
- Kính lúp đội đầu: Loại kính lúp này giúp người dùng rảnh tay hơn khi làm việc, là loại kính có nhiều mắt
kính với độ phóng đại khác nhau. Ngoài ra, nếu muốn tăng độ phóng đại thì người dùng còn có thể ghép mắt kính với nhau.
- Kính lúp đeo mắt có đèn: Kính lúp đeo mắt có 2 loại là loại 2 mắt và loại 1 mắt. Tùy nhu cầu sử dụng mà
người dùng có thể chọn sử dụng loại 2 mắt hay 1 mắt, ngoài ra loại kính lúp này còn có thể bổ sung ánh
sáng cần thiết cho người sử dụng khi quan sát vật.
- Kính lúp kẹp mắt kính: Tương tự như kính lúp đeo mắt, tùy nhu cầu sử dụng mà người dùng có thể
dùng kính lúp kẹp mắt kính loại 2 mắt hoặc 1 mắt. Điểm nổi bật của loại kính lúp này tiện lợi và gọn nhẹ cho người dùng.
- Kính lúp đọc sách, báo: đây là loại kính lúp phù hợp cho người già sử dụng
- Kính lúp soi vải: Dùng để soi sợi vải kết hợp với thước chia để đến mật độ sợi vải
- Kính lúp soi kim cương: được sử dụng để soi vàng, bạc, kim cương, đá quý...
- Kính lúp để bàn/ kẹp bàn: Kính lúp để bàn/ kẹp bàn có thiết kế tích hợp đèn neon, ánh sáng dịu nhẹ
không gây tổn thương cho da cũng như các cảm giác khó chịu cho mắt. Loại kính lúp này thường được cố
định bằng ê tô hoặc kẹp vít.
6. Một số câu hỏi liên quan đến kính lúp
Câu 1: Kính lúp là dụng cụ dùng để
A. Bổ trợ cho mắt làm tăng góc trông của các vật nhỏ
B. Bổ trợ cho mắt cận thị quan sát được những vật ở xa
C. Tạo ra một ảnh thật, lớn hơn vật và thu trên màn để quan sát vật rõ hơn
D. Tạo ra một ảnh thật, lớn hơn vật và trong giới hạn nhìn rõ của mắt Đáp án: A.
Giải thích: Kính lúp là một công cụ quang phổ học bổ trợ cho mắt việc quan sát các vật nhỏ. Nó có tác
dụng làm tăng góc trông ảnh bằng cách tạo ra một ảnh ảo, lớn hơn vật và nằm trong giới hạn thấy rõ của mắt.
Câu 2: Một kính lúp có ghi 10x ở trên vành kính. Vậy tiêu cự của kính là? A. 10 m B. 10 cm C. 2,5 m D. 2,5 cm Đáp án: D
Giải thích: Trên vành kính ghi 10x => G = 10
Tiêu cự của kính là: f = 25/G = 25/10 = 2,5 (cm)
Câu 3: Dùng kính lúp có độ bội giác 5x và 6x để quan sát cùng một vật với cùng một điều kiện thì:
A. Kính lúp có độ bội giác 5x cho ảnh lớn hơn kính lúp có độ bội giác 6x
B. Kính lúp có độ bội giác 5x cho ảnh nhỏ hơn kính lúp có độ bội giác 6x
C. Kính lúp có độ bội giác 5x có tiêu cự nhỏ hơn kính lúp có độ bội giác 6x D. Cả A, B, C đều đúng Đáp án: B
Câu 4: Ngắm chừng ở điểm cực cận là:
A. Điều chỉnh kính hay vật sao cho vật nằm đúng ở điểm cực cận của mắt.
B. Điều chỉnh kính hay vật sao cho ảnh của vật nằm đúng ở điểm cực cận của mắt.
C. Điều chỉnh kính sao cho vật nằm đúng ở điểm cực cận CC của mắt.
D. Điều chỉnh vật sao cho vật nằm đúng ở điểm cực cận CC của mắt. Đáp án: B
Câu 5: Ngắm chừng ở điểm cực viễn là:
A. Điều chỉnh kính hay vật sao cho vật nằm đúng ở điểm cực viễn của mắt.
B. Điều chỉnh kính hay vật sao cho ảnh của vật nằm đúng ở điểm cực viễn của mắt.
C. Điều chỉnh kính sao cho vật nằm đúng ở điểm cực viễn của mắt.
D. Điều chỉnh vật sao cho vật nằm đúng ở điểm cực viễn của mắt. Đáp án: B
Câu 6: Chọn khẳng định sai trong các khẳng định dưới đây:
A. Đối với kính lúp, vật phải có vị trí ở bên trong đoạn từ quang tâm kính đến tiêu điểm vật chính.
B. Kính lúp được cấu tạo bởi thấu kính hội tụ hay hệ ghép tương đương một thấu kính hội tụ có tiêu cự lớn.
C. Các dụng cụ quang bổ trợ cho mắt đều có tác dụng tạo ảnh của vật với góc trông lớn hơn góc trông vật nhiều lần.
D. Đại lượng đặc trưng của các dụng cụ quang bổ trợ cho mắt là số bội giác hay còn gọi là số phóng đại góc. Đáp án: B