Lãnh địa phong kiến là gì? Đặc điểm của lãnh địa phong kiến
1. Lãnh địa phong kiến là gì
Quan hệ sản xuất phong kiến Tây Âu được hình thành với 2 giai cấp : lãnh chúa phong kiến – đó là những
tầng lớp quan lại, quý tộc, tăng lữ, vừa phong phú lại có quyền lực tối cao và nông nô – được hình thành từ
từng lớp nông dân và nô lệ. Mỗi lãnh chúa phong kiến sẽ có vùng đất tự trị, quản lý riêng và được gọi là lãnh địa phong kiến.
=> Lãnh địa phong kiến là vùng đất vô cùng rộng lớn của lãnh chúa phong kiến. Vùng đất này gồm có nhiều
phần đất như đất trồng trọt, đất nông dân cày cấy, rừng núi, đồng cỏ,… Ngoài ra, trong khu đất của lãnh
chúa phong kiến còn có dinh thự, chuồng trại, nhà thờ, nhà kho, lâu đài, tường cao, hào sâu,… tạo thành
những pháo đài kiên cố, rất khó để xâm nhập được. Chế độ này giống như một quốc gia thu nhỏ hay một
khu vực biệt lập, khép kín, tự cung tự cấp, không giao lưu với thế giới bên ngoài. Phần đất lãnh địa này
được chia thành 2 loại chính : đất phần và đất thái ấp. Đất thái ấp là vùng đất tốt do lãnh chúa chiếm hữu,
được dùng để xây thành tháp, dinh thự và nhiều cơ sở vật chất ship hàng cho nhu yếu xa hoa của lãnh
chúa. Đất phần là những phần đất còn lại, gồm có đất canh tác, đầm lầy, ao hồ, … được lãnh chúa phân
loại cho nông nô hoặc cho thuê cày cấy và thu tô thuế .
1.1 Lãnh địa phong kiến ra đời thời gian nào?
Cuối thế kỉ IV, người Giéc Man tiến đến xâm chiếm và tiêu diệt các nước phương Tây đặc biệt là Tây Âu,
thành lập nhiều vương Quốc mới tại đó. Trên lãnh thổ Rôma người Giéc Man đã chiếm ruộng đất chia cho
nhau, phong các tướng lĩnh, quý tộc trở thành lãnh chúa phong kiến. Lãnh địa phong kiến được hình thành
từ đây và trở thành vùng đất riêng của lãnh chúa.
1.2 Lãnh địa phong kiến thuộc chế độ nào?
Lãnh địa phong kiến được xem là một đơn vị chính trị và kinh tế cơ bản trong thời kỳ (chế độ) phong kiến
phân quyền ở Tây Âu. Mỗi lãnh địa là một đơn vị chính trị độc lập riêng biệt. Các lãnh chúa có quyền cai trị
lãnh địa của mình như một ông vua, vì thế họ có quân đội, pháp luật riêng, toà án, chế độ thuế khoá, tiền tệ
riêng, có chế độ thuế khóa, cân đong đo lường riêng. Chú ý: Những biểu hiện của chế độ phong kiến phân
quyền ở Tây Âu, khác với chế độ phong kiến tập quyền ở phương Đông.
2. Đặc điểm cơ bản của các lãnh địa phong kiến là
2.1 Về kinh tế - tài chính
Đặc điểm kinh tế tài chính của lãnh địa phong kiến là: Đây là nền kinh tế tài chính đóng kín, tự cung - tự
cấp, hoạt động giải trí giao thương mua bán với bên ngoài rất hạn chế. Lực lượng sản xuất chính trong lãnh
địa là nông nô. Giai cấp này gắn chặt với ruộng đất và bị chịu ràng buộc vào lãnh chúa. Họ được lãnh chúa
phân đất và đóng tô, thuế sau mỗi mùa vụ. Bên cạnh nghành nghề dịch vụ sản xuất chính là nông nghiệp,
lãnh địa cũng thực thi nhiều ngành kinh tế tài chính khác như: rèn vũ khí, dệt vải, … Hoạt động giao thương
mua bán với bên ngoài của lãnh địa rất hạn chế và không tiếp tục. Họ chỉ trao đổi với bên ngoài những loại
sản phẩm không hề sản xuất được như sắt, muối, đồ trang sức đẹp, tơ lụa, ... 2.2 Về chính trị
Đặc điểm chính trị của lãnh địa là biểu lộ đặc trưng cho chính sách phong kiến phân quyền ở Tây Âu, khác
với chính sách phong kiến tập quyền phương Đông. Đời sống chính trị của xã hội này đơn cử như sau: Mỗi
lãnh địa phong kiến sẽ là một đơn vị chức năng chính trị độc lập. Nơi đó được thiết kế xây dựng như một
pháo đài trang nghiêm độc lập, bất khả xâm phạm, có bảo vệ, có hào sâu. Lãnh chúa quản lý lãnh địa của
mình giống như vua của một nước. Có Tòa án nhân dân tối cao riêng, quân đội riêng, tiền tệ riêng, chính
sách thuế riêng, cân đo lường riêng. Không ai có quyền được can thiệp vào hoạt động giải trí quản lý của lãnh chúa. 2.3 Về xã hội
Đặc trưng về xã hội của chính sách phong kiến phân quyền Tây Âu được bộc lộ rõ nét qua đời sống của hai
giai cấp: lãnh chúa và nông nô. Lãnh chúa có đời sống xa hoa, sung sướng dựa trên việc bóc lột sức lao
động và thu tô, thuế từ nông nô. Họ không phải làm gì, suốt ngày chỉ ăn chơi, tiệc tùng, cưỡi ngựa, bắn
cung, … và sống trong những tòa thành tháp nguy nga, trang trọng, tỏa nắng rực rỡ ánh đèn. Nông nô bị
gắn chặt với ruộng đất và chịu ràng buộc vào lãnh chúa. Họ là lực lượng sản xuất chính trong xã hội nhưng
không có tiếng nói. Cuộc sống của họ đói nghèo, phải nộp tô nặng cho lãnh chúa, có khi đến một phần
hai lượng hoa màu thu được. Ngoài ra, họ cũng phải chịu nhiều thứ thuế khác như : thuế cưới xin, thuế
thân, thuế thừa kế gia tài, … Họ bị lãnh chúa đối xử bất công, tàn khốc.
3. Các giai cấp trong lãnh địa phong kiến
Trong lãnh địa phong kiến có 2 giai cấp chính phân quyền với sự đối lập rõ nét ở các biểu hiện xã hội là lãnh chúa và nông nô.
Tầng lớp lãnh chúa: chỉ những người có toàn quyền sở hữu các lãnh địa phong kiến ở Tây Âu vào
thời trung đại. Người ảnh chúa thường có xuất thân cao quý, là các tướng quân sự. Sau khi được
thưởng ban đất đó họ dần biến đất đó thành của riêng mình đẻ có toàn quyền trên lãnh địa. Trong
lãnh địa phong kiến thì lãnh chúa là người có quyền lực và có cuộc sống xa hoa, sung sướng dựa
trên việc bóc lột sức lao động và thu tô, thuế từ nông nô. Họ không phải làm gì, suốt ngày chỉ ăn chơi,
tiệc tùng, cưỡi ngựa, bắn cung,… và sống trong những tòa lâu đài nguy nga, tráng lệ, rực rỡ ánh đèn.
Lãnh chúa có đời sống thảnh thơi, xa hoa ; sung sướng, thời bình chỉ rèn luyện cung kiếm, cưỡi
ngựa, dạ hội, tiệc tùng.
Tầng lớp nông nô: Là những người phải phụ thuộc vào lãnh chúa (người chủ đất) với thân phận
giống như một người nô lệ trong ả vùng đất đó. Nông nô là người sản xuất chính trong các lãnh địa.
Họ bị gắn chặt và chịu ràng buộc vào lãnh chúa, nhận ruộng đất về cày cấy và phải nộp tô nặng,
ngoài các họ còn phải nộp nhiều thứ thuế khác. Song họ vẫn được tự do trong sản xuất, có mái ấm
gia đình riêng, có nông cụ và gia súc. Nông nô bị gắn chặt với ruộng đất và lệ thuộc vào lãnh chúa.
Họ là lực lượng sản xuất chính trong xã hội nhưng không có tiếng nói. Cuộc sống của họ đói nghèo,
phải nộp tô nặng cho lãnh chúa, có khi đến một phần hai lượng hoa màu thu được. Ngoài ra, họ cũng
phải chịu nhiều thứ thuế khác như: thuế cưới xin, thuế thân, thuế thừa kế tài sản,… Họ bị lãnh chúa
đối xử bất công, tàn nhẫn.Khác ngược với lãnh chúa thì trong lãnh địa phong kiến giai cấp nông nô là
người bị áp bức bóc lột nhất trong chế độ phong kiến, họ hoàn toàn bị phụ thuộc vào ruộng đất của
phong kiến, địa chủ, bị phong kiến, địa chủ chiếm đoạt sản vật, ngoài ra còn phải làm nhiều công việc
tạp dịch phục vụ phong kiến, địa chủ. Nông nô tuy không phải là tài sản của phong kiến địa chủ,
nhưng khi phong kiến, địa chủ bán ruộng đất thì bị bán theo, sản vật do nông nô làm ra bị phong kiến
địa chủ chiếm hữu. Giai cấp nông nô được xem là giai cấp khổ cực và bần cùng trong xã hội họ là
người sản xuất chính trong các lãnh địa. Họ bị gắn chặt và lệ thuộc vào lãnh chúa, nhận ruộng đất về
cày cấy và phải nộp tô nặng, ngoài ra họ còn phải nộp nhiều thứ thuế khác. Song họ vẫn được tự do
trong sản xuất, có gia đình riêng, có nông cụ và gia súc.
4. Giai cấp lãnh chúa và nông nô được hình thành do đâu?
Nguyên nhân dẫn đến sự hình thành lãnh chúa và nông nô là do chủ trương của người Giéc – man:
Phá bỏ nhà nước cũ và xây dựng nên nhiều vương quốc mới.
Thủ lĩnh tự xưng vương và phong các tước vị như: nam tước, bá tước, công tước,…
Chiếm đoạt ruộng đất của người Rô – ma cũ và chia cho nhau .
Xóa bỏ những tôn giáo nguyên thủy.
Thay vào đó là tăng trưởng Ki – tô giáo .
Xây dựng nhà thời thánh, dinh thự, thành tháp.
Chiếm đoạt ruộng đất của người dân và tìm mọi cách để bóc lột người dân.
Từ những chủ trương khắc nghiệt đã đã dẫn đến hệ quả như sau:
Hình thành giai cấp lãnh chúa, gồm có quý tộc tu sĩ, quý tộc tăng lữ, quan lại, ….
Những bộ phận này sau khi chiếm đoạt được nhiều ruộng đất sẽ tự xưng vua và quản lý lãnh địa riêng của mình.
Họ vừa có độc quyền lại rất giàu sang.
Tầng lớp nô lệ và nông dân bị cướp ruộng đất trở thành nông nô, phải sống chịu ràng buộc vào lãnh chúa.
Mặc dù phải chịu nhiều tô, thuế nặng do lãnh chúa đặt ra nhưng nông nô vẫn phải cam chịu.
Nếu không thì họ sẽ không có ruộng đất để cày cấy.