Giải Sử 10: Một số nền văn minh phương Tây thời kì cổ - trung đại
Trả lời câu hỏi hình thành kiến thức mới Sử 10 Bài 6
1. Văn minh Hy Lạp - La Mã cổ đại
Câu hỏi trang 50: Em hãy nêu và phân tích cơ sở hình thành của văn minh Hy Lạp - La Mã cổ đại. Gợi ý đáp án
* Cơ sở hình thành nền văn minh Hy Lạp - La Mã cổ đại
- Cơ sở về điều kiện tự nhiên •
Văn minh Hy Lạp - La Mã cổ đại hình thành trên các bán đảo Nam Âu. Địa hình
nhiều núi và cao nguyên, đất đai khô rắn và không màu mỡ, chỉ thích hợp trồng các loại
cây lâu năm như nho, ô liu,... Tuy nhiên, ở đây cũng có một số vùng đồng bằng tương
đối thuận lợi cho phát triển nông nghiệp. •
Nguồn tài nguyên thiên nhiên phong phú như: đồng, sắt, vàng, bạc, đá cẩm thạch,...
tạo điều kiện cho thủ công nghiệp sớm phát triển. •
Địa Trung Hải có bờ biển dài, nhiều vùng, vịnh với các hải cảng là điều kiện thuận lợi
cho sự giao lưu, buôn bán bằng đường biển, đồng thời giúp cho người Hy Lạp - La Mã
cổ đại sớm tiếp thu những thành tựu văn minh phương Đông, cũng như mở rộng không
gian và ảnh hưởng đến nhiều vùng đất quanh Địa Trung Hải. - Cơ sở về dân cư: •
Người Mi-nô-an là cư dân đầu tiên xây dựng nền văn minh trên đảo Crét ở phía nam
Hy Lạp từ khoảng cuối thiên niên kỉ III TCN. Từ khoảng đầu đến cuối thiên niên kỉ II
TCN, nhiều tộc người khác như: A-kê-an, Đô-ri-an,... từ phía bắc đã di cư xuống vùng
miền Trung và Nam Hy Lạp, xây dựng và mở rộng quốc gia của họ ra nhiều vùng quanh Địa Trung Hải. •
Trên bán đảo I-ta-li-a, người I-ta-li-ốt (người La-tinh) là những cư dân chủ yếu xây
dựng nên thành bang đầu tiên - La Mã. Ngoài ra, người Ê-tơ-ru-xcơ từ Tiểu Á, người Hy
Lạp,... cũng lần lượt đến sinh sống ở đây.
- Cơ sở về xã hội: có hai giai cấp cơ bản là chủ nô và nô lệ, ngoài ra, còn có các tầng lớp khác
là nông dân, thợ thủ công, thương nhân,...
2. Văn minh phương Tây thời kì Phục hưng
Câu hỏi trang 55: Hãy phân tích bối cảnh lịch sử, những tiền đề kinh tế, xã hội, văn hóa dẫn
đến sự hình thành phong trào Văn hóa Phục hưng Gợi ý đáp án
* Bối cảnh dẫn đến sự hình thành của phong trào Văn hóa Phục hưng:
- Kinh tế: quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa hình thành ở các nước Tây Âu. - Xã hội: •
Tầng lớp tư sản mới ra đời cần có một nền văn hoá mới phù hợp với họ =>họ đã tìm
kiếm, tiếp thu và phục hưng lại những giá trị và thành tựu rực rỡ của văn minh Hy Lạp - La Mã cổ đại. •
Mâu thuẫn xã hội sâu sắc giữa quần chúng nhân dân với giai cấp phong kiến và giáo hội,...
- Văn hóa: thế giới quan, ý thức hệ phong kiến và việc Giáo hội Cơ Đốc lũng đoạn nền văn
hoá, tư tưởng là những trở ngại cho sự phát triển phương thức sản xuất mới.
=> Trong bối cảnh đó, khoảng cuối thế kỉ XIV - đầu thế kỉ XV, phong trào Văn hóa Phục
hưng xuất hiện, phong trào này diễn ra đầu tiên ở I-ta-li-a sau đó nhanh chóng lan nhanh sang các nước Tây Âu khác.
Trả lời Luyện tập, vận dụng Sử 10 Bài 6 trang 57 Luyện tập 1
Hãy nêu và so sánh cơ sở hình thành nền văn minh Hy Lạp - La Mã cổ đại với các nền văn minh phương Đông. Gợi ý đáp án Đặc điểm
Văn minh phương Đông
Văn minh Hy Lạp - La Mã so sánh
Điều kiện Có các dòng sông lớn, bồi đắp phù sa,
Hình thành trên các bán đảo, tự nhiên màu mỡ. nhiều vũng, vịnh.
Dân cư và Có các giai cấp: quý tộc, địa chủ, nông nô Có 2 giai cấp cơ bản là chủ xã hội
thợ thủ công, thương nhân, tăng lữ. nô và nô lệ.
Buôn bán bằng đường biển là Kinh tế
Nông nghiệp là nền tảng kinh tế cơ bản. nền tảng kinh tế cơ bản.
Nhà nước tập quyền, chuyên chế tập
Chế độ cộng hòa và thời kì Chính trị quyền.
đế chế đến khi sụp đổ. Luyện tập 2
Lập bảng thống kê các thành tựu văn minh cơ bản của Hy Lạp - La Mã cổ đại với các nền văn minh phương Đông. Tác giả, tác Ý nghĩa, giá trị Lĩnh vự Thuộc nền văn nổi c phẩm/thành tựu tiêu biể minh bật u Gợi ý đáp án
Tác giả, tác phẩm/ thành tự Thuộc Lĩnh vự u c Ý nghĩa/ giá trị tiêu biể nền văn nổi bật u minh Chữ viết
- Bảng chữ cái với 24 kí tự Hy Lạp
- Để lại cho nhân loại - Hệ chữ cái la-tinh
nhiều thành tựu to lớn, La Mã rực rỡ. - Hệ chữ số La Mã - Là sản phẩm của trí
- Hai bộ sử thi I-li-át và Ô-đi-xê tuệ, sự lao động sáng của Hô-mê
tạo của cư dân các quốc Hy Lạp gia
- Vở kịch Ô-rét-tê của A-chi-lút Văn học - Nhiều thành tựu văn
- Vở kịch Ơ-pi-rít của Xô-phô-clơ minh Hi Lạp - La mã cổ
đại đã đóng góp cho sự
- Các tập thơ: Nữ anh hùng, Tình La Mã
phát triển của các lĩnh yêu,... của Ô-vi-đi-ớt vực trong nền văn minh
thế giới và vẫn được sử - Đền Pác-tê-nông dụng cho tới hiện nay. Hy Lạp - Đền thờ thần Dớt Kiến trúc - Đấu trường Cô-li-dê La Mã
- Khải hoàn môn Công-xtan-ti-nút
- Tượng Lực sĩ ném đĩa
Điêu khắc, - Tượng A-tê-na Hy Lạp hội họa
- Tượng thần Vệ Nữ thành Mi-lô
Khoa học - Các nhà khoa học: Ta-lét, Pi-ta- go, Ơ Hy Lạp Tự nhiên -cơ-lít, Ác-si-mét,..
- Các nhà khoa học: Pli-ni-út; La Mã Clô -đi-út Ptô-lê-mi Y học - Hi-pô-crát Hy Lạp
- Các nhà sử học: Hê-rô-đốt; Tuy- Hy Lạp xi-dít; Xê-nô-phôn… Sử học
- Các nhà sử học: Pô-li-bi-út, Ti- La Mã tát Li
-vi-út, Ta-xi-út và Plu-tác…
- Đại hội thể thao O-lim-pic Thể thao Hy Lạp
- Đại hội thể thao Pa-na-thê-nai-a Luyện tập 3
Ph. Ăng-ghen đã viết: “... Không có cơ sở của nền văn minh Hy Lạp và đế chế La Mã thì
không có châu Âu hiện đại”. Em có đồng ý với nhận định này không? Vì sao? Gợi ý đáp án
- Em đồng ý với nhận định: “... Không có cơ sở của nền văn minh Hy Lạp và đế chế La Mã
thì không có châu Âu hiện đại”. Vì các nền văn minh Hi Lạp - La Mã đã có nhiều đóng góp
quan trọng và là cơ sở, nền tảng cho sự phát triển của văn minh châu Âu. Vận dụng
Hãy sưu tầm tư liệu (qua sách, báo, Internet….) và giới thiệu về một thành tựu tiêu biểu của
nền văn minh Hy Lạp - La Mã cổ đại hoặc nền văn minh Tây Âu thời kì Phục hưng. Gợi ý đáp án
(*) Giới thiệu đền Pác-tê-nông
Học sinh tự sưu tầm nhé