Lịch sử 10 Bài 9: Cơ sở hình thành văn minh Đông Nam Á thời kì cổ - trung đại - Kết Nối Tri Thức

Trả lời câu hỏi hình thành kiến thức mới Sử 10 Bài 9
1. Cơ sở tự nhiên Câu 1 trang 80
Xác định trên lược đồ Hình 1 (tr.77) một số sông lớn ở Đông Nam Á. Gợi ý đáp án
- Một số sông lớn ở Đông Nam Á: + Sông I-ra-oa-đi + Sông Mê Công + Sông Hồng + Sông Mê Nam Câu 2 trang 80
Nêu một số đặc điểm về điều kiện tự nhiên của khu vực Đông Nam Á Gợi ý đáp án
- Một số đặc điểm về điều kiện tự nhiên của khu vực Đông Nam Á:
+ Hệ thống sông ngòi dày đặc, nhiều sông lớn, như: sông Hồng, sông Mê Công, sông Mê Nam, sông I-ra-oa-đi…
+ Có nhiều đồng bằng châu thổ, đất đai màu mỡ
+ Đa số các quốc gia chịu ảnh hưởng của khí hậu nhiệt đới gió mùa.
+ Hầu hết các quốc gia trong khu vực này đều giáp biển (trừ Lào). Câu 3
Phân tích những tác động của cơ sở tự nhiên đến sự hình thành văn minh Đông Nam Á. Gợi ý đáp án
- Tác động của cơ sở tự nhiên đến sự hình thành văn minh Đông Nam Á:
+ Vị trí địa lí thuận lợi cho sự giao lưu giữa Đông Nam Á với các nền văn minh khác
+ Nguồn nước dồi dào; đất đai màu mỡ, khí hậu nóng ẩm ở Đông Nam Á thuận lợi
cho sự sinh trưởng và phát triển của cây lúa nước và nhiều loại cây gia vị. Trên cơ sở
của điều kiện tự nhiên, ở khu vực Đông Nam Á đã hình thành nền văn minh bản địa -
văn minh nông nghiệp lúa nước trước khi tiếp xúc với văn minh Trung Hoa, Ấn Độ.
+ Biển tạo ra nguồn tài nguyền và là đường giao thương cho các nước trong khu vực,
cũng như nối Đông Nam Á với các tuyến đường biển quốc tế. Vì vậy, cư dân Đông
Nam Á sớm phát triển các hoạt động khai thác biển và buôn bán bằng đường biển 2. Cơ sở xã hội Câu 1 trang 81
Các tư liệu 3, 4 cho em biết những thông tin gì về cơ sở xã hội hình thành văn minh Đông Nam Á? Gợi ý đáp án
- Đoạn tư liệu 3 cho biết: tổ chức xã hội cơ bản của cư dân Đông Nam Á cổ đại là
làng. Đây là một tổ chức xã hội mang tính đồng tộc, khép kín, tự cung tự cấp và tính
phòng thủ. Sự xuất hiện phổ biến của các làng đã đặt nền tảng cho sự ra đời của các
nhà nước (đoạn tư liệu 3)
+ Đoạn tư liệu 4 cho biết: trước khi tiếp xúc với văn minh Ấn Độ, cư dân Đông Nam
Á đã xây dựng được cho mình một nền văn minh mang đậm tính bản địa Câu 2 trang 81
Hãy phân tích cơ sở xã hội hình thành văn minh Đông Nam Á. Gợi ý đáp án
- Cơ sở xã hội hình thành văn minh Đông Nam Á:
+ Cư dân Đông Nam Á quần tụ với nhau trên một địa bàn nhất định, hình thành những
tổ chức xã hội đầu tiên. Trong đó, làng là tổ chức xã hội phổ biến ở Đông Nam Á (với
tên gọi khác nhau ở các vùng).
+ Sự phát triển nội tại của các tổ chức xã hội đó đã tạo cơ sở cho sự ra đời các quốc
gia đầu tiên, tạo nền tảng cho sự hình thành văn minh Đông Nam Á.
Trả lời Luyện tập, vận dụng Sử 10 Bài 9 trang 84 Luyện tập
Lập bảng tóm tắt cơ sở hình thành văn minh Đông Nam Á (theo gợi ý sau): Gợi ý đáp án Cơ sở hình Nội dung thành
Về tự nhiên - Vị trí địa lí thuận lợi cho sự giao lưu giữa Đông Nam Á với các nền văn minh khác
- Trên cơ sở của điều kiện tự nhiên, ở khu vực Đông Nam Á đã hình
thành nền văn minh bản địa - văn minh nông nghiệp lúa nước.
+ Biển tạo ra nguồn tài nguyền và là đường giao thương cho các nước
trong khu vực, cũng như cầu nối Đông Nam Á với các tuyến đường biển quốc tế. Về xã hội
- Cư dân Đông Nam Á quần tụ với nhau trên một địa bàn nhất định,
hình thành những tổ chức xã hội đầu tiên. Trong đó, làng là tổ chức xã
hội phổ biến ở Đông Nam Á (với tên gọi khác nhau ở các vùng).
- Sự phát triển nội tại của các tổ chức xã hội đó đã tạo cơ sở cho sự ra
đời các quốc gia đầu tiên, tạo nền tảng cho sự hình thành văn minh Đông Nam Á.
Ảnh hưởng - Ảnh hưởng của văn minh Ấn Độ được thể hiện trên các lĩnh vực tiêu của văn
biểu như chính trị, tư tưởng, tôn giáo, văn hoá, nghệ thuật,... minh
Ấn - Văn minh Trung Hoa ảnh hưởng đến một số quốc gia Đông Nam Á
Độ, Trung trên nhiều lĩnh vực (tư tưởng chính trị, văn hoá, giáo dục, văn học - Hoa
nghệ thuật,...), ở những mức độ khác nhau, trong đó Việt Nam chịu ảnh hưởng nhiều hơn. Vận dụng 1
Quan sát hình lá cờ của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), em hãy giải
thích vì sao hình ảnh bó lúa vàng được đặt ở vị trí trung tâm của lá cờ? Gợi ý đáp án Gợi ý 1
- Hình ảnh bó lúa vàng được đặt ở vị trí trung tâm của lá cờ, vì: bó lúa vàng mang ý
nghĩa tượng trưng cho nền văn minh lúa nước – đó là nền văn minh bản địa của cư
dân Đông Nam Á, được hình thành trước khi tiếp xúc với các nền văn minh khác. Gợi ý 2
Hình ảnh bó lúa là tượng trưng cho ước mơ của các thành viên sáng lập về một
ASEAN bao gồm tất cả các nước ở Đông Nam Á, gắn bó với nhau trong tình hữu nghị
và đoàn kết. Lá cờ ASEAN là một biểu tượng của sự thống nhất của các quốc gia
thành viên về các nguyên tắc và sự nỗ lực của ASEAN; là một công cụ để tăng cường
nhận thức và sự đoàn kết của cộng đồng ASEAN. Vận dụng 2
Sưu tầm tư liệu và viết bài giới thiệu (khoảng 500 từ) về ảnh hưởng của văn minh Ấn
Độ đến một nước Đông Nam Á (tự chọn). Gợi ý đáp án
(*) Ảnh hưởng của văn minh Ấn Độ đến Việt Nam
- Nền văn minh Ấn Độ cổ - trung đại có ảnh hưởng khá toàn diện và sâu sắc đến Việt
Nam (trên các phương diện như: tổ chức bộ máy nhà nước; tư tưởng – tôn giáo; chữ
viết; văn học; nghệ thuật kiến trúc cung đình…). Ví dụ như:
+ Phật giáo được du nhập vào Việt Nam từ sớm và có ảnh hưởng lớn đời sống văn hóa
– xã hội của cư dân Việt Nam
+ Nghệ thuật kiến trúc của Ấn Độ (gắn với hai tôn giáo chính là Phật giáo và Ấn Độ
giáo) đã được truyền bá vào Việt Nam ngay từ những thế kỉ đầu công nguyên và liên
tục phát huy ảnh hưởng trong thời gian dài. Nhiều công trình kiến trúc tôn giáo tiêu
biểu ở Việt Nam là: Thánh địa Mỹ Sơn; Phật viện Đồng Dương; chùa Một Cột…
+ Người Chăm đã sáng tại ra chữ Chăm cổ dựa trên cơ sở chữ Phạn của Ấn Độ
+ Trên cơ sở sử thi Ra-ma-ya-na của Ấn Độ, người Việt sáng tạo ra truyện Dạ Thoa vương…
+ Trong hệ thống các lễ tết của nhân dân Việt Nam tồn tại nhiều nghi lễ có nguồn gốc
từ Ấn Độ, như: lễ Phật Đản (rằm tháng 4 âm lịch hằng năm); lễ Vu Lan báo hiếu
(ngày rằm tháng 7 hằng năm).