Giải Hình thành kiến thức mới Sử 8 Bài 3
1. Quá trình xâm nhập của tư bản phương Tây vào các nước Đông Nam Á Câu hỏi trang 20
Dựa vào thông tin trong bài em hãy trình bày những nét chính trong quá trình thực dân
phương Tây xâm lược các nước Đông Nam Á từ thế kỉ XVI đến thế kỉ XIX Gợi ý đáp án
Nét chính về quá trình thực dân phương Tây xâm lược Đông Nam Á
- Do Đông Nam Á có vị trí địa lí quan trọng, lại giàu tài nguyên khoáng sản nên sớm trở
thành mục tiêu xâm lược của các nước tư bản phương Tây.
- Năm 1511, Bồ Đào Nha đánh chiếm vương quốc Ma-lắc-ca. Sự kiện này đã mở đầu quá
trình xâm chiếm, áp đặt sự thống trị, biến các nước Đông Nam Á thành thuộc địa của thực dân phương Tây.
- Trong các thế kỉ XVI - XIX, bằng nhiều cách thức và thủ đoạn khác nhau, thực dân phương
Tây đã từng bước xâm chiếm gần hết các quốc gia trong khu vực:
+ Hà Lan cai trị In-đô-nê-xi-a (Indonesia);
+ Anh chiếm toàn bộ bán đảo Ma-lay-a (Malaya), phía Bắc đảo Booc-nê-ô (Borneo) và Mi- an-ma (Myanmar)
+ Pháp đặt ách đô hộ lên ba nước Đông Dương.
+ Tây Ban Nha, sau đó là Mỹ chiếm Phi-líp-pin (Philippines).
- Xiêm là nước duy nhất ở Đông Nam Á giữ được độc lập, do tiến hành canh tân đất nước và
chính sách ngoại giao khôn khéo. Câu hỏi trang 20
Tại sao Ma-lắc-ca (Malacca) lại trở thành mục tiêu đầu tiên của chủ nghĩa thực dân phương Tây? Gợi ý đáp án
Ma-lắc-ca trở thành mục tiêu đầu tiên của chủ nghĩa thực dân phương Tây, vì: Ma-lắc-ca có
vị trí địa lí chiến lược quan trọng, là cửa ngõ đi từ Ấn Độ Dương vào vùng Biển Đông; án
ngữ ở vị trí giao lưu của nhiều tuyến đường thương mại quốc tế
2. Tình hình chính trị, kinh tế, văn hóa - xã hội của các nước Đông Nam Á dưới
ách đô hộ của thực dân phương Tây Câu hỏi trang 21
Nêu những nét chính về tình hình chính trị Đông Nam Á dưới ách đô hộ của thực dân phương Tây. Gợi ý đáp án
- Trong quá trình đô hộ Đông Nam Á. Các nước thực dân phương Tây đã thi hành nhiều
chính sách cai trị thâm độc trên lĩnh vực chính trị, như:
+ “Chia để trị” (chia một nước hoặc một vùng thuộc địa thành các đơn vị hành chính với
những chính sách cai trị khác nhau)
+ Mua chuộc, khống chế bộ phận phong kiến đầu hàng.
+ Cử quan chức thực dân cai trị trực tiếp ở trung ương và người bản xứ chỉ nắm quyền cai quản ở địa phương.
- Chính sách cai trị của thực dân phương Tây đã đưa đến nhiều chuyển biến ở Đông Nam Á, như:
+ Ở các quốc gia, triều đình phong kiến đã đầu hàng, phụ thuộc vào chính quyền thực dân.
+ Sự chia rẽ dân tộc, tôn giáo trong nội bộ từng nước và tạo nên khoảng cách giữa các quốc gia trong khu vực. Câu hỏi trang 22
Hình 3.5 và hình 3,6 cho em biết những ngành kinh tế nào được chính quyền thuộc địa chú trọng phát triển? Câu hỏi trang 22
Theo em, chính sách cướp đoạt ruộng đất, “cưỡng bức trồng trọt” của chính quyền thực dân
gây ra hậu quả gì cho người dân thuộc địa? Câu hỏi trang 23
Trình bày những nét chính về tình hình xã hội Đông Nam Á thời thực dân đô hộ Câu hỏi trang 23
Những chi tiết nào trong hình 3.8 thể hiện những tầng lớp khác nhau trong xã hội và sự hiện
diện của văn hóa phương Tây ở thành thị?
3. Cuộc đấu tranh chống ách đô hộ của thực dân phương Tây ở Đông Nam Á từ
cuối thế kỉ XVI đến thế kỉ XIX Câu hỏi trang 24
Cuộc đấu tranh chống lại ách đô hộ của thực dân phương Tây đã diễn ra như thế nào ở Đông Nam Á? Câu hỏi trang 24
Dựa vào tư liệu 3.9 và 3.10, em có nhận xét gì về tinh thần đấu tranh của người dân In-đô-nê-
xi-a chống lại ách đô hộ của thực dân Hà Lan?
Giải Luyện tập và vận dụng Lịch sử 8 Bài 3 Luyện tập 1
Hoàn thành bảng thống kê các thuộc địa của thực dưới phương Tây ở khu vực Đông Nam Á
đền cuối thế kỉ XIX theo mẫu dưới đây: Thực dân cai trị Hà Lan Anh Pháp Tây Ban Nha Các thuộc địa ? ? ? ? Gợi ý đáp án Thực dân cai trị Hà Lan Anh Pháp Tây Ban Nha Các thuộc địa In-đô-nê-xi-a Miến Điện; Việt Nam; Phi-líp-pin Mã Lai Lào; Campuchia Luyện tập 2
Hoàn thành bảng tóm tắt về tình hình chính trị, kinh tế, xã hội và văn hóa của các nước Đông
Nam Á dưới ách đô hộ của thực dân phương Tây theo mẫu dưới đây:
Tình hình chính trị Tình hình kinh tế Tình hình xã hội Tình hình văn hóa Gợi ý đáp án Tình hình Tình hình Tình hình Tình hình chính trị kinh tế xã hội văn hóa
- Triều đình phong kiến - Chính quyền thực dân - Trật tự xã hội - Văn hóa
đã đầu hàng, phụ thuộc thực hiện “cướp đoạt truyền thống bị phương Tây
vào chính quyền thực ruộng đất để lập đồn điền”; phá vỡ. du nhập vào dân. đẩy mạnh khai thác Đông Nam Á.
khoáng sản; mở mang giao - Kết cấu xã hội có
- Sự chia rẽ dân tộc, thông vận tải. sự thay đổi: gc cũ tôn giáo trong nội bộ phân hóa; xuất
từng nước và tạo nên - Kinh tế Đông Nam Á hiện những lực
khoảng cách giữa các chuyển biến cục bộ, thiếu lượng xã hội mới.
quốc gia trong khu cân đối… vực. Luyện tập 3
Em có nhận xét gì về hình thức đấu tranh và lực lượng tham gia trong phong trào của tranh
chống ách đô hộ của thực dân phương Tây ở Đông Nam Á? Gợi ý đáp án - Nhận xét:
Các cuộc đấu tranh chống ách đô hộ phương Tây ở Đông Nam Á đều là các cuộc đấu tranh
với hình thức tự phát với lực lượng tham gia là đông đảo các tầng lớp nhân dân. Vận dụng 4
Tìm hiểu thêm về một người anh hùng dân tộc của các nước Đông Nam Á trong thời kì
chống lại ách đô hộ của thực dân phương Tây: Viết một đoạn văn khoảng 150 chữ giới thiệu về người anh hùng đó. Gợi ý đáp án
Giới thiệu về anh hùng Nguyễn Trung Trực:
Nguyễn Trung Trực tên thật là Nguyễn Văn Lịch, sinh năm 1838, tại Bình Nhật, huyện Cửu
An, phủ Tân An (nay thuộc xã Bình Đức, huyện Bến Lức, tỉnh Long An). Lớn lên trong hoàn
cảnh đất nước bị thực dân Pháp xâm lược, ông tham gia và lãnh đạo nghĩa quân chống Pháp.
Trong suốt quá trình kháng chiến chống thực dân, nghĩa quân do Nguyễn Trung Trực chỉ huy
đã lập nên nhiều chiến công vang dội như đốt cháy tàu Espérance của giặc Pháp trên vàm
Nhật Tảo (1861) hay cuộc tấn công vào đồn Kiên Giang (1868), tiêu diệt toàn bộ quân Pháp
và lính giữ đồn. Sau những chiến công vang dội của Nguyễn Trung Trực, giặc Pháp và tay sai
điên cuồng truy tìm ông, chúng treo giải thưởng cao cho ai bắt hoặc giết được ông. Độc ác
hơn, chúng bắt giữ mẹ ông hòng gây áp lực, buộc ông đầu hàng; đồng thời chúng tăng cường
lực lượng trấn áp nghĩa quân. Khi bị kẻ thù ra sức mua chuộc, dụ dỗ Nguyễn Trung Trực hiên
ngang nói: “Tôi chỉ muốn làm một chức thôi, chức gì có quyền chặt đầu tất cả bọn Tây",
“Bao giờ người Tây nhổ hết cỏ nước Nam mới hết người Nam đánh Tây". Biết không thể
khuất phục được Nguyễn Trung Trực, ngày 27/10/1868, thực dân Pháp đã xử chém ông tại
Rạch Giá, khi ông mới 30 tuổi.