Lịch sử đảng: Tình hình thế giới cuối thế kỉ XIX – đầu thế kỉ XX đã tác động đến sự ra đời của Đảng Cộng sản Việt Nam như thế nào?

Lịch sử đảng: Tình hình thế giới cuối thế kỉ XIX – đầu thế kỉ XX đã tác động đến sự ra đời của Đảng Cộng sản Việt Nam như thế nào? với những kiến thức và thông tin bổ ích giúp sinh viên tham khảo, ôn luyện và phục vụ nhu cầu học tập của mình cụ thể là có định hướng, ôn tập, nắm vững kiến thức môn học và làm bài tốt trong những bài kiểm tra, bài tiểu luận, bài tập kết thúc học phần, từ đó học tập tốt và có kết quả cao cũng như có thể vận dụng tốt những kiến thức mình đã học vào thực tiễn cuộc sống.

Môn:

Lịch sử Đảng 92 tài liệu

Trường:

Đại học Sư Phạm Hà Nội 2.1 K tài liệu

Thông tin:
7 trang 8 tháng trước

Bình luận

Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để gửi bình luận.

Lịch sử đảng: Tình hình thế giới cuối thế kỉ XIX – đầu thế kỉ XX đã tác động đến sự ra đời của Đảng Cộng sản Việt Nam như thế nào?

Lịch sử đảng: Tình hình thế giới cuối thế kỉ XIX – đầu thế kỉ XX đã tác động đến sự ra đời của Đảng Cộng sản Việt Nam như thế nào? với những kiến thức và thông tin bổ ích giúp sinh viên tham khảo, ôn luyện và phục vụ nhu cầu học tập của mình cụ thể là có định hướng, ôn tập, nắm vững kiến thức môn học và làm bài tốt trong những bài kiểm tra, bài tiểu luận, bài tập kết thúc học phần, từ đó học tập tốt và có kết quả cao cũng như có thể vận dụng tốt những kiến thức mình đã học vào thực tiễn cuộc sống.

68 34 lượt tải Tải xuống
Câu 7: Tình hình thế giới cuối thế kỉ XIX – đầu thế kỉ XX đã tác động đến sự ra đời
của Đảng Cộng sản Việt Nam như thế nào?
Hướng dẫn trả lời:
- Sự chuyển biến của chủ nghĩa tư bản chuyển sang giai đoạn chủ nghĩa đế quốc
Cuối thế kỉ XIX – đầu thế kỉ XX, chủ nghĩa tư bản tự do cạnh tranh chuyển mạnh sang
giai đoạn độc quyền, hay còn gọi là đế quốc chủ nghĩa các nước đế quốc phương Tây đẩy
mạnh quá trình xâm chiếm dịch các nước nhỏ, yếu châu Á, châu Phi khu vực
Mỹ Latinh, thực hành chính sách thực dân tàn bạo nhằm vơ vét sức người, sức của, vì lợi
nhuận độc quyền của chủ nghĩa bản. Trong bối cảnh các nước đế quốc đẩy mạnh tìm
kiếm thuộc địa, Việt Nam trở thành đối tượng, nằm trong mưu đồ thôn tính của thực dân
Pháp trong cuộc chạy đua với nhiều nước khác.
Điều đó không chỉ dẫn tới sự phát triển gay gắt mâu thuẫn giữa các nước đế quốc trong
việc tranh giành thuộc địa dẫn tới chiến tranh thế giới 1914 – 1918, mà còn làm cho mâu
thuẫn giữa các dân tộc thuộc địa bị áp bức với chủ nghĩa đế quốc, chủ nghĩa thực dân
ngày càng sâu sắc. Phong trào chống đế quốc giành độc lập của các dân tộc thuộc địa, đặc
biệt là châu Á trở thành một nội dung lớn của phong trào cách mạng thế giới, một vấn
đề có tính thời đại, tác động mạnh mẽ đến phong trào yêu nước Việt Nam.
Sự xuất hiện của chủ nghĩa đế quốc đã kéo theo sự dịch về mặt dân tộc (chủ nghĩa
đế quốc đi xâm lược thống trọ các dân tộc khác). Năm 1858, Việt Nam bị đế quốc,
thực dân Pháp xâm lược, sau đó trở thành thuộc địa. Không cam chịu sự thống trị, bóc lột
của thực dân Pháp, nhân dân Việt Nam đã liên tục đứng lên đấu tranh. Tuy nhiên, các
phong trào yêu nước đều thất bại. Sự thất bại đó bắt nguồn từ những nguyên nhân khách
quan và chủ quan, cơ bản là: thiếu một đường lối chính trị đúng đắn và một tổ chức chính
trị cách mạng, chân chính đủ tầm để lãnh đạo. Đảng Cộng sản Việt Nam đã ra đời từ hoàn
cảnh và yêu cầu của lịch sử lúc bấy giờ.
- Thắng lợi của Cách mạng tháng Mười Nga năm 1917
Thắng lợi của Cách mạng tháng Mười Nga có ý nghĩa to lớn đối với cuộc đấu tranh của
giai cấp vô sản các nước bản. Thắng lợi của Cách mạng tháng Mười Nga năm 1917
đã cổ vũ mạnh mẽ phong trào cách mạng thế giới, trong đó có phong trào giải phóng dân
tộc; mở ra một sự lựa chọn mới về con đường cứu nước cho Việt Nam, con đường cách
mạng vô sản. Việt Nam đã đi theo Cách mạng tháng Mười Nga, Đảng Cộng sản Việt Nam
ra đời đảm nhiệm sứ mệnh lãnh đạo phong trào cách mạng.
- Sự thành lập của Quốc tế Cộng sản (tháng 3/1919)
+ Quốc tế Cộng sản do V.I. Lenin đứng đầu được thành lập trở thành bộ tham mưu
chiến đấu, tổ chức lãnh đạo phong trào cách mạng sản thế giới. Quốc tế Cộng sản
không những vạch đường hướng chiến lược cho cách mạng vô sản mà còn đề cập đến các
vấn đề dân tộc và thuộc địa; giúp chỉ đạo phong trào giải phóng dân tộc.
+ Cùng với việc nghiên cứu hoàn thiện chiến lược sách lược các vấn đề dân tộc
và thuộc địa, Quốc tế Cộng sản đã tiến hành hoạt động truyền bá tư tưởng cách mạng vô
sản và thúc đẩy phong trào đấu tranh ở khu vực này đi theo khuynh hướng vô sản.
+ Đại hội II của Quốc tế Cộng sản (1920) đã thông qua thảo lần thứ nhất những
luận cương về vấn đề dân tộc và thuộc địa do V.I. Lenin khởi xướng. Một yêu cầu khách
quan của cách mạng sản thế giới cần phải đoàn kết, ủng hộ cuộc đấu tranh của các
dân tộc thuộc địa giành độc lập, đưa các phong trào dân tộc đó đi vào quỹ đạo của cách
mạng sản, với khẩu hiệu chiến lược là: sản tất cả các nước các dân tộc bị áp
bức, đoàn kết lại.
Thắng lợi của Cách mạng tháng Mười Nga năm 1917, sự ra đời và hoạt động của Quốc
tế Cộng sản đã ảnh hưởng mạnh mẽ và thức tỉnh phong trào giải phóng ở các nước thuộc
địa trên thế giới trong những năm 20 của thế kỉ XX, trong đó Việt Nam Đông
Dương.
Câu 8: Trình bày chính sách cai trị của thực dân Pháp đối với Việt Nam cuối thế kỉ
XIX – đầu thế kỉ XX và những tác động của nó đến xã hội Việt Nam đương thời.
Hướng dẫn trả lời:
1. Chính sách cai trị của thực dân Pháp đối với Việt Nam cuối thế kỉ XIX – đầu
thế kỉ XX
Sau quá trình điều tra thám sát lâu dài, thâm nhập kiên trì của các giáo thương
nhân Pháp, ngày 01/9/1858, thực dân Pháp nổ súng xâm lược Việt Nam tại Đà Nẵng
từng bước thôn tính Việt Nam. Trước hành động xâm lược của Pháp, triều đình nhà
Nguyễn từng bước thỏa hiệp (Hiệp ước 1862, 1874, 1883) đến ngày 06/6/1884 với
Hiệp ước Patenotre đã đầu hàng hoàn toàn thực dân Pháp, Việt Nam trở thành “một xứ
thuộc địa, dân ta vong quốc nô, Tổ quốc ta bị giày xéo dưới gót sắt của kẻ thù hung
ác”.
Đồng thời với việc dùng lực đàn áp đẫm máu đối với các phong trào yêu nước của
nhân dân Việt Nam, thực dân Pháp tiến hành xây dựng hệ thống chính quyền thuộc địa,
bên cạnh đó vẫn duy trì chính quyền phong kiến bản xứ làm tay sai. Chính sách cai trị
của chính quyền thuộc địa thể hiện ở các phương diện sau:
- Về chính trị
+ Thực dân Pháp thực hiện chính sách “chia để trị” nhằm phá vỡ khối đoàn kết cộng
đồng quốc gia dân tộc: chia lãnh thổ Việt Nam thành ba kỳ (bắc Kỳ, Trung Kỳ, Nam Kỳ)
với các chế độ chính trị khác nhau nằm trong Liên bang Đông Dương thuộc Pháp (bao
gồm Bắc Kỳ, Trung Kỳ, Nam Kỳ, Cao Miên Ai Lao). Liên bang Đông Dương thuộc
Pháp được thành lập ngày 17/10/1887 theo sắc lệnh của Tổng thống Pháp.
+ Thực dân Pháp triệt để thực hiện chính sách “dùng người Việt trị người Việt”, ra đạo
luật về tổ chức quân đội thuộc địa bao gồm vừa binh lính Pháp, vừa binh lính người bản
xứ. Trực tiếp điều khiển quân đội ở Đông Dương là viên tổng chỉ huy người Pháp. Ngoài
quân đội chính quy còn có đội lính khố xanh chuyên để đàn áp các cuộc khởi nghĩa, hoặc
canh giữ các nhà tù, phục vụ ở các đạo quan binh trên miền biên giới. Ngoài ra, cả ba xứ
còn có tổ chức đội thân binh dưới quyền của bọn Việt gian phản động làm nhiệm vụ đàn
áp các cuộc nổi dậy của nhân dân.
- Về kinh tế
+ Từ năm 1897, thực dân Pháp thiết lâp bộ máy cai trị và tiến hành khai thác thuộc địa.
Cuộc khai thác thuộc địa lần thứ nhất bắt đầu từ năm 1897 đến năm 1914, cuộc khai thác
thuộc địa lần thứ hai bắt đầu từ năm 1919 đến năm 1929. Chính quyền thuộc địa âm mưu
biến Việt Nam nói riêng Đông Dương nói chung thành thị trường tiêu thụ hàng hóa ế
thừa của “chính quốc”, đồng thời ra sức vét tài nguyên, bóc lột sức lao động rẻ mạt
của người bản xứ, cùng nhiều hình thức thuế khóa nặng nề.
- Về văn hóa – xã hội
Thực dân Pháp thực hiện chính sách “ngu dân” để dễ cai trị, lập nhà nhiều n
trường học, đồng thời du nhập những giá trị phản văn hóa, duy trì tệ nạn hội vốn
của chế độ phong kiến và tạo nên nhiều tệ nạn xã hội mới, dùng rượu cồn và thuốc phiện
để đầu độc thanh niên Việt Nam, ra sức tuyên truyền tưởng “khai hóa văn minh” của
nước “Đại Pháp”...
2. Tác động của các chính sách cai trị của thực dân Pháp đến hội Việt Nam
đương thời
- Làm thay đổi tính chất hội Việt Nam: từ hội phong kiến sang hội thuộc địa
nửa phong kiến, đặc trưng là: đế quốc – phong kiến kết hợp với nhau để thống trị, bóc lột
nhân dân. Đế quốc dựa vào phong kiến phản động để duy trì ách thống trị, phong kiến
phản động dựa vào thế lực đế quốc để bóc lột nhân dân.
- Làm phân hóa các giai cấp và xuất hiên các giai cấp, tầng lớp xã hội mới trong xã hội
Việt Nam. Các giai cấp, tầng lớp này có địa vị kinh tế khác nhau và do đó cũng có thái độ
chính trị khác nhau đối với vận mệnh của dân tộc.
bị phân hóa, khi Việt Nam trở thành thuộc địa của Pháp. Một bộ phậnGiai cấp địa chủ
cấu kết với thực dân Pháp và làm tay sai đắc lực cho Pháp trong việc ra sức đàn áp phong
trào yêu nước bóc lột nông dân (thường đại địa chủ); một bộ phận khác (thường
trung tiểu địa chủ) nêu cao tinh thần dân tộc khởi xướng lãnh đạo các phong trào
chống Pháp và bảo vệ chế độ phong kiến; một số trở thành lãnh đạo phong trào nông dân
chống thực dân Pháp và phong kiến phản động; một bộ phận nhỏ chuyển sang kinh doanh
theo lối tư bản.
thành phần đông đảo nhất trong hội Việt Nam (khoảng hơnGiai cấp nông dân
90% dân số). Dưới chế độ thuộc địa nửa phong kiến, nông dân bị đế quốc, phong kiến và
bản bóc lột nặng nề. Nông dân Việt Nam bị bần cùng hóa bởi chính sách chiếm đoạt
ruộng đất để lập đồn điền của thực dân Pháp, bởi nạn sưu cao, thuế nặng của nhà nước
phong kiến thực dân, bởi địa cho vay nặng lãi của địa chủ phong kiến. Do vậy,
ngoài mâu thuẫn giai cấp vốn có với giai cấp địa chủ, từ khi thực dân Pháp xâm lược, giai
cấp nông dân còn mâu thuẫn sâu sắc với thực dân xâm lược. Bị áp bức bóc lột nặng
nề, người nông dân Việt Nam từ Bắc chí Nam, khắp vùng xuôi đến miền ngược đã không
ngừng vùng dậy chống lại ách thống trị của thực dân phong kiến. “Tinh thần cách mạng
của nông dân không chỉ gắn liền với ruộng đất, với đời sống hằng ngày của họ, còn
gắn một cách sâu sắc với tình cảm quê hương đất nước, với nền văn hóa hàng nghìn
năm của dân tộc”. Đây lực lượng hùng hậu, tinh thần đấu tranh kiên cường bất
khuất cho nền độc lập tự do của dân tộc và khao khát giành lại ruộng đất cho dân cày, khi
có lực lượng tiên phong lãnh đạo, giai cấp nông dẫn sẵn sàng vùng dậy làm cách mạng lật
đổ thực dân phong kiến.
Giai cấp công nhân Việt Nam ra đời từ trong quá trình thực dân Pháp thực hiện cuộc
khai thác thuộc địa lần thứ nhất (1897- 1914). Ngoài những đặc điểm của giai cấp công
nhân quốc tế, giai cấp công nhân Việt Nam những đặc điểm riêng: ra đời trước giai
cấp sản dân tộc, kế thừa truyền thống yếu nước của dân tộc; bị ba tầng áp bức: đế
quốc, phong kiến, tư bản; phần lớn xuất thân từ nông dân, là cơ sở khách quan, thuận lợi
cho công nhân nông dân liên minh chặt chẽ trong quá trình đấu tranh cách mạng. Do
vậy, tuy lực lượng công nhân Việt Nam còn nhỏ bé, nhưng đã sớm vươn lên tiếp nhận tư
tưởng của thời đại, nhanh chóng phát triển từ “tự phát” đến “tự giác”, thể hiện là giai cấp
có năng lực lãnh đạo cách mạng.
Giai cấp tư sản Việt Nam xuất hiện muộn hơn giai cấp công nhân. Một bộ phận gắn liền
lợi ích với tư bản Pháp, tham gia vào đời sống chính trị, kinh tế của chính quyền thực dân
Pháp, trở thành tầng lớp sản mại bản. Một bộ phận giai cấp sản n tộc, họ bị
thực dân Pháp chèn ép, kìm hãm, bị lệ thuộc, yếu ớt về kinh tế. vậy, phần lớn sản
dân tộc Việt Nam có tinh thần dân tộc nhưng không có khả năng tập hợp các giai tầng để
tiến hành cách mạng.
Tầng lớp tiểu sản (tiểu thương, tiểu chủ, sinh viên...) bị đế quốc, bản chèn ép,
khinh miệt, do đó tinh thần dân tộc, u nước rất nhạy cảm về chính trị thời
cuộc. Tuy nhiên, do địa vị kinh tế bấp bênh, thái độ hay dao động, thiếu kiên định, do đó
họ không thể lãnh đạo cách mạng.
Tầng lớp sĩ phu phong kiến Việt Nam cuối thế kỉ XIX – đầu thế kỉ XX bị phân hóa càng
ngày càng sâu sắc. Một bộ phận vẫn giữ cốt cách phong kiến, một bộ phận chuyển sang
tưởng sản hoặc tưởng sản. Một số người trong tầng lớp này khởi xướng các
phong trào yêu nước có ảnh hưởng lớn.
+ Làm thay đổi mâu thuẫnbản trong xã hội Việt Nam. Ngoài mâu thuẫn vốn có của
hội Việt Nam trước đây mâu thuẫn giữa nông dân với địa chủ phong kiến, đến lúc
này đã xuất hiện mâu thuẫn giữa toàn thể dân tộc Việt Nam với thực dân Pháp chính
quyền tay sai. Trong đó, mâu thuẫn chủ yếu nhất ngày càng trở nên gay gắt mâu
thuẫn giữa toàn thể dân tộc Việt Nam với thực dân Pháp chính quyền phong kiến tay
sai.
Câu 9: Trình bày các phong trào yêu nước ở nước ta trước khi Đảng Cộng sản Việt
Nam ra đời. Vì sao “các phong trào cứu nước lập trường Cần Vương đến lập trường
tư sản, tiểu tư sản ... khảo nghiệm lịch sử đều lần lượt thất bại?
Hướng dẫn trả lời:
1. Các phong trào yêu nước ở nước ta trước khi Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời
- Phong trào yêu nước theo lập trường phong kiến (1858 – 1896)
Ngay khi bắt đầu xâm lược Việt Nam, thực dân Pháp đã gặp phải chống trả quyết liệ
của mọi tầng lớp nhân dân ta. Hàng trăm cuộc đấu tranh thể hiện tinh thần quật cường
bảo vệ nền độc lập của dân tộc của nhân dân Việt Nam chống lại sự xâm lược của ngoại
bang đang diễn ra.
+ Phong trào đấu tranh của nhân dân (1858 – 1884)
Trước thách thức nghiêm trọng đến sự tồn vong của dân tộc chính quyền quốc gia,
triều đình nhà Nguyễn do dự, không đưa ra được những chính sách đúng đắn để tập hợp
lực lượng, huy động sức dân. Đến năm 1884, triều đình phong kiến nhà Nguyễn đã đầu
hàng, nhưng một bộ phận phong kiến yêu nước đã cùng với nhân dân tiếp tục đấu tranh
vũ trang chống Pháp.
+ Phong trào Cần Vương (1885 – 1896)
Phong trào Cần Vương do vua Hàm Nghi, Tôn Thất Thuyết khởi xướng (1885 – 1896).
Các cuộc khởi nghĩa Ba Đình (Thanh Hóa), Bãi Sậy (Hưng Yên), Hương Khê (Hà
Tĩnh),... diễn ra sôi nổi, thể hiện tinh thần quật cường chống ngoại xâm của các tầng lớp
nhân dân. Nhưng ngọn cờ phong kiến lúc đó không còn tiêu biểu để tập hợp một cách
rộng rãi toàn thể các tầng lớp nhân dân, không khả năng liên kết các trung tâm kháng
Pháp trên toàn quốc nữa. Cuộc khởi nghĩa củua Phan Đình Phùng thất bại năm 1896 cũng
dấu mốc chấm dứt vai trò lãnh đạo của giai cấp phong kiến đối với phong trào yêu
nước chống thực dân Pháp ở Việt Nam. Đầu thế kỉ XX, vua Thành Thái và vua Duy Tân
tiếp tục chống Pháp với cuộc khởi nghĩa của vua Duy Tân tháng 5/1916.
+ Phong trào nông dân Yên Thế (1884 – 1913)
Vào những năm cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX, ở vùng miền núi và trung du phía Bắc,
phong trào nông dân Yên Thế nổ ra dưới sự lãnh đạo của vị thủ lĩnh nong dân Hoàng Hoa
Thám. Nghĩa quân đã xây dựng lực lượng chiến đấu, lập căn cứ và đấu tranh kiên cường
chống thực dân Pháp. Nhưng phong trào của Hoàng Hoa Thám vẫn mang nặng “cốt cách
phong kiến”, không có khả năng mở rộng hợp tác và thống nhất tạo thành một cuộc cách
mạng giải phóng dân tộc, cuối cùng cũng bị thực dân Pháp đàn áp.
- Phong trào yêu nước theo khuynh hướng dân chủ tư sản (1897 – 1930)
Những năm đầu thế kỉ XX, khuynh hướng dân chủ tư sản đã có ảnh hưởng tác động đến
phong trào yêu nước Việt Nam, tiêu biểu xu hướng bạo động của Phan Bội Châu, xu
hướng cải cách của Phan Châu Trinh và sau đó là phong trào của tổ chức Việt Nam Quốc
dân Đảng.
+ Xu hướng bạo động do Phan Bội Châu tổ chức, lãnh đạo
Với chủ trương tập hợp lực lượng với phương pháp bạo động chống Pháp, xây dựng
chế độ chính trị như Nhật Bản, phong trào theo xu hướng này tổ chức đưa thanh niên
yếu nước Việt Nam sang Nhật Bản học tập (gọi phong trào “Đông Du”). Đến năm
1908, Chính phủ Nhật Bản cấu kết với thực dân Pháp trục xuất lưu học sinh Việt Nam và
những người đứng đầu. Sau khi phong trào Đông Du thất bại, với sự ảnh hưởng của Cách
mạng Tân Hợi (1911) Trung Quốc, năm 1912 Phan Bội Châu lập tổ chức Việt Nam
Quang phục hội với tôn chỉ trang đánh đuổi thực dân Pháp, khôi phục Việt Nam,
thành lập nước Cộng hòa Dân quốc Việt Nam. Nhưng chương trình, kế hoạch hoạt động
của Hội lại thiếu ràng. Khi Chiến tranh thế giới thứ nhất bùng nổ, Hội đưa người về
nước, tổ chức cuộc khởi nghĩa Huế Thái Nguyên, nhưng cuối cùng bị thất bại. Việt
Nam Quang phục hội sau đó tan ra trước sự khủng bố đàn áp khốc liệt của kẻ thù.m
1925, Phan Bội Châu bị Pháp bắt Thượng Hải, sau đó bị kết án khổ sai chung thân.
Trước phong trào đấu tranh của nhânn, thực dân Pháp buộc phải “ân xá” đưa ông
về “an trí” tại Huế dưới sự kiểm soát chặt chẽ của mật thám Pháp cho đến khi ông mất
(29/10/1940). Ảnh hưởng xu hướng bạo động của tổ chức Việt Nam Quang phục hội đối
với phong trào yêu nước Việt Nam đến đây chấm dứt.
+ Xu hướng cải cách của Phan Châu Trinh
+ Phong trào của tổ chức Việt Nam Quốc dân Đảng
Khi thực dân Pháp đẩy mạnh khai thác thuộc địa lần thứ hai, mâu thuẫn giữa toàn thể
dân tộc Việt Nam với thực dân Pháp càng trở nên gay gắt, giai cấp, tầng lớp mới trong
hội Việt Nam đều bước lên đài chính. Trong đó, hoạt động ảnh hưởng rộng thu
hút nhiều học sinh, sinh viên yêu nước ở Bắc Kỳ là tổ chức Việt Nam Quốc dân Đảng do
Nguyễn Thái Học lãnh đạo. Trên cơ sở các tổ chức yêu nước của tiểu tư sản trí thức, Việt
Nam Quốc dân Đảng được chính thức thành lập tháng 12/1927 tại Bắc Kỳ.
Mục đích của Việt Nam Quốc dân Đảng đánh đuổi thực dân Pháp xâm lược, giành
được độc lập dân tộc, xây dựng chế độ cộng hòasản, phương pháp đấu tranh vũ trang
nhưng theo lối manh động, ám sát ... lực lượng chủ yếu binh lính, sinh viên... Cuộc
khởi nghĩa nổ ra một tỉnh, chủ yếu và mạnh nhất Yên Bái (02/1930), tuy oanh liệt
nhưng nhanh chóng bị thất bại. Sự thất bại của khởi nghĩa Yên Bái đã thể hiện là “... một
cuộc bạo động bất đắc dĩ, một cuộc bạo động non, để rồi chết luôn không bao giờ ngóc
đầu lên nổi. Khẩu hiệu “không thành công thì thành nhân” biểu lộ tính chất hấp tấp tiểu
tư sản, tính chất hăng hái nhất thờiđồng thời cũng biểu lộ tính chất không vững chắc,
non yếu của phong trào tư sản”.
Tóm lại, vào những năm cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX, tiếp tục truyền thống yêu
nước bất khuất, kiên cường chống ngoại xâm, các phong trào chống thực dân Pháp theo
ngọn cờ phong kiến, ngọn cờ dân chủ tư sản của nhân dân Việt Nam đã diễn ra quyết liệt,
liên tục rộng khắp. với nhiều cách thức tiến hành khác nhau, song đều hướng tới
mục tiêu đánh đổ chế độc thuộc địa, giành độc lập cho dân tộc. Tuy nhiên, “các phong
trào cứu nước từ lập trường Cần Vương đến lập trường sản, tiểu sản, qua khảo
nghiệm lịch sử đều lần lượt thất bại”. Phong trào yêu nước Việt Nam lâm vào khủng
hoảng, bế tắc về đường lối cứu nước.
2. Nguyên nhân thất bại của các phong trào yêu nước trước khi Đảng Cộng sản
Việt Nam ra đời
- Chủ quan: Phong trào còn thiếu một đường lối chính trị đúng đắn, chưa phù hợp với
tình hình lúc đó, chưa có một tổ chức chính trị thật sự cách mạng để tập hợp, giác ngộ
lãnh đạo toàn dân tộc.
- Khách quan: Phong trào cách mạng thế giới diễn ra sôi nổi, mạnh mẽ nhưng chưa tạo
ra hững điều kiện thuận lợi, chín muồi cho sự thành công của cách mạng Việt Nam; thế
và lực của thực dâ pháp còn đủ mạnh để đàn áp các phong trào yêu nước có tính chất nhỏ
lẻ ở Việt Nam trước khi Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời.
Tóm lại, các phong trào yêu nước Việt Nam cho đến những năm 20 của thế kỉ XX
đều thất bại do nhiều nguyên nhân chủ quan khách quan, nhưng đã góp phần cổ
mạnh mẽ tinh thần yêu nước của nhân dân, bồi đắp thêm cho chủ nghĩa yêu nước Việt
Nam, đặc biệt góp phần thúc đẩy những nhà yêu nước, nhất là lớp thanh niên trí thức tiên
tiến chọn lựa một con đường mới, một giải pháp cứu nước, giải phóng dân tộc ...
Câu 10: Phân tích vai trò của Nguyễn Ái Quốc đối với sự ra đời của Đảng Cộng sản
Việt Nam.
Hướng dẫn trả lời:
Vai trò của Nguyễn Ái Quốc đối với sự thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam thể hiện
các hoạt động quan trọng sau:
* Sự lựa chọn con đường cứu nước, cứu dân của Nguyễn Ái Quốc
Sinh ra lớn lên tại Nam Đàn Nghệ An, vùng đất truyền thống bất khuất, kiên
cường chống áp bức bất công, trước cảnh nước mất, ...
tư bản phương Tây, do đó, về khách quan, nó là một bộ phận của cắch mạng vô sản thế
giới. Đã thuộc phạm trù cách mạng vô sản thì đương nhiên, độc lập dân tộc gắn liền với
| 1/7

Preview text:

Câu 7: Tình hình thế giới cuối thế kỉ XIX – đầu thế kỉ XX đã tác động đến sự ra đời
của Đảng Cộng sản Việt Nam như thế nào?
Hướng dẫn trả lời:
- Sự chuyển biến của chủ nghĩa tư bản chuyển sang giai đoạn chủ nghĩa đế quốc
Cuối thế kỉ XIX – đầu thế kỉ XX, chủ nghĩa tư bản tự do cạnh tranh chuyển mạnh sang
giai đoạn độc quyền, hay còn gọi là đế quốc chủ nghĩa các nước đế quốc phương Tây đẩy
mạnh quá trình xâm chiếm và nô dịch các nước nhỏ, yếu ở châu Á, châu Phi và khu vực
Mỹ Latinh, thực hành chính sách thực dân tàn bạo nhằm vơ vét sức người, sức của, vì lợi
nhuận độc quyền của chủ nghĩa tư bản. Trong bối cảnh các nước đế quốc đẩy mạnh tìm
kiếm thuộc địa, Việt Nam trở thành đối tượng, nằm trong mưu đồ thôn tính của thực dân
Pháp trong cuộc chạy đua với nhiều nước khác.
Điều đó không chỉ dẫn tới sự phát triển gay gắt mâu thuẫn giữa các nước đế quốc trong
việc tranh giành thuộc địa dẫn tới chiến tranh thế giới 1914 – 1918, mà còn làm cho mâu
thuẫn giữa các dân tộc thuộc địa bị áp bức với chủ nghĩa đế quốc, chủ nghĩa thực dân
ngày càng sâu sắc. Phong trào chống đế quốc giành độc lập của các dân tộc thuộc địa, đặc
biệt là ở châu Á trở thành một nội dung lớn của phong trào cách mạng thế giới, một vấn
đề có tính thời đại, tác động mạnh mẽ đến phong trào yêu nước Việt Nam.
Sự xuất hiện của chủ nghĩa đế quốc đã kéo theo sự nô dịch về mặt dân tộc (chủ nghĩa
đế quốc đi xâm lược và thống trọ các dân tộc khác). Năm 1858, Việt Nam bị đế quốc,
thực dân Pháp xâm lược, sau đó trở thành thuộc địa. Không cam chịu sự thống trị, bóc lột
của thực dân Pháp, nhân dân Việt Nam đã liên tục đứng lên đấu tranh. Tuy nhiên, các
phong trào yêu nước đều thất bại. Sự thất bại đó bắt nguồn từ những nguyên nhân khách
quan và chủ quan, cơ bản là: thiếu một đường lối chính trị đúng đắn và một tổ chức chính
trị cách mạng, chân chính đủ tầm để lãnh đạo. Đảng Cộng sản Việt Nam đã ra đời từ hoàn
cảnh và yêu cầu của lịch sử lúc bấy giờ.
- Thắng lợi của Cách mạng tháng Mười Nga năm 1917
Thắng lợi của Cách mạng tháng Mười Nga có ý nghĩa to lớn đối với cuộc đấu tranh của
giai cấp vô sản ở các nước tư bản. Thắng lợi của Cách mạng tháng Mười Nga năm 1917
đã cổ vũ mạnh mẽ phong trào cách mạng thế giới, trong đó có phong trào giải phóng dân
tộc; mở ra một sự lựa chọn mới về con đường cứu nước cho Việt Nam, con đường cách
mạng vô sản. Việt Nam đã đi theo Cách mạng tháng Mười Nga, Đảng Cộng sản Việt Nam
ra đời đảm nhiệm sứ mệnh lãnh đạo phong trào cách mạng.
- Sự thành lập của Quốc tế Cộng sản (tháng 3/1919)
+ Quốc tế Cộng sản do V.I. Lenin đứng đầu được thành lập và trở thành bộ tham mưu
chiến đấu, tổ chức lãnh đạo phong trào cách mạng vô sản thế giới. Quốc tế Cộng sản
không những vạch đường hướng chiến lược cho cách mạng vô sản mà còn đề cập đến các
vấn đề dân tộc và thuộc địa; giúp chỉ đạo phong trào giải phóng dân tộc.
+ Cùng với việc nghiên cứu và hoàn thiện chiến lược và sách lược các vấn đề dân tộc
và thuộc địa, Quốc tế Cộng sản đã tiến hành hoạt động truyền bá tư tưởng cách mạng vô
sản và thúc đẩy phong trào đấu tranh ở khu vực này đi theo khuynh hướng vô sản.
+ Đại hội II của Quốc tế Cộng sản (1920) đã thông qua Sơ thảo lần thứ nhất những
luận cương về vấn đề dân tộc và thuộc địa
do V.I. Lenin khởi xướng. Một yêu cầu khách
quan của cách mạng vô sản thế giới là cần phải đoàn kết, ủng hộ cuộc đấu tranh của các
dân tộc thuộc địa giành độc lập, đưa các phong trào dân tộc đó đi vào quỹ đạo của cách
mạng vô sản, với khẩu hiệu chiến lược là: Vô sản tất cả các nước và các dân tộc bị áp bức, đoàn kết lại.
Thắng lợi của Cách mạng tháng Mười Nga năm 1917, sự ra đời và hoạt động của Quốc
tế Cộng sản đã ảnh hưởng mạnh mẽ và thức tỉnh phong trào giải phóng ở các nước thuộc
địa trên thế giới trong những năm 20 của thế kỉ XX, trong đó có Việt Nam và Đông Dương.
Câu 8: Trình bày chính sách cai trị của thực dân Pháp đối với Việt Nam cuối thế kỉ
XIX – đầu thế kỉ XX và những tác động của nó đến xã hội Việt Nam đương thời.
Hướng dẫn trả lời:
1. Chính sách cai trị của thực dân Pháp đối với Việt Nam cuối thế kỉ XIX – đầu thế kỉ XX
Sau quá trình điều tra thám sát lâu dài, thâm nhập kiên trì của các giáo sĩ và thương
nhân Pháp, ngày 01/9/1858, thực dân Pháp nổ súng xâm lược Việt Nam tại Đà Nẵng và
từng bước thôn tính Việt Nam. Trước hành động xâm lược của Pháp, triều đình nhà
Nguyễn từng bước thỏa hiệp (Hiệp ước 1862, 1874, 1883) và đến ngày 06/6/1884 với
Hiệp ước Patenotre đã đầu hàng hoàn toàn thực dân Pháp, Việt Nam trở thành “một xứ
thuộc địa, dân ta là vong quốc nô, Tổ quốc ta bị giày xéo dưới gót sắt của kẻ thù hung ác”.
Đồng thời với việc dùng vũ lực đàn áp đẫm máu đối với các phong trào yêu nước của
nhân dân Việt Nam, thực dân Pháp tiến hành xây dựng hệ thống chính quyền thuộc địa,
bên cạnh đó vẫn duy trì chính quyền phong kiến bản xứ làm tay sai. Chính sách cai trị
của chính quyền thuộc địa thể hiện ở các phương diện sau: - Về chính trị
+ Thực dân Pháp thực hiện chính sách “chia để trị” nhằm phá vỡ khối đoàn kết cộng
đồng quốc gia dân tộc: chia lãnh thổ Việt Nam thành ba kỳ (bắc Kỳ, Trung Kỳ, Nam Kỳ)
với các chế độ chính trị khác nhau nằm trong Liên bang Đông Dương thuộc Pháp (bao
gồm Bắc Kỳ, Trung Kỳ, Nam Kỳ, Cao Miên và Ai Lao). Liên bang Đông Dương thuộc
Pháp được thành lập ngày 17/10/1887 theo sắc lệnh của Tổng thống Pháp.
+ Thực dân Pháp triệt để thực hiện chính sách “dùng người Việt trị người Việt”, ra đạo
luật về tổ chức quân đội thuộc địa bao gồm vừa binh lính Pháp, vừa binh lính người bản
xứ. Trực tiếp điều khiển quân đội ở Đông Dương là viên tổng chỉ huy người Pháp. Ngoài
quân đội chính quy còn có đội lính khố xanh chuyên để đàn áp các cuộc khởi nghĩa, hoặc
canh giữ các nhà tù, phục vụ ở các đạo quan binh trên miền biên giới. Ngoài ra, cả ba xứ
còn có tổ chức đội thân binh dưới quyền của bọn Việt gian phản động làm nhiệm vụ đàn
áp các cuộc nổi dậy của nhân dân. - Về kinh tế
+ Từ năm 1897, thực dân Pháp thiết lâp bộ máy cai trị và tiến hành khai thác thuộc địa.
Cuộc khai thác thuộc địa lần thứ nhất bắt đầu từ năm 1897 đến năm 1914, cuộc khai thác
thuộc địa lần thứ hai bắt đầu từ năm 1919 đến năm 1929. Chính quyền thuộc địa âm mưu
biến Việt Nam nói riêng và Đông Dương nói chung thành thị trường tiêu thụ hàng hóa ế
thừa của “chính quốc”, đồng thời ra sức vơ vét tài nguyên, bóc lột sức lao động rẻ mạt
của người bản xứ, cùng nhiều hình thức thuế khóa nặng nề. - Về văn hóa – xã hội
Thực dân Pháp thực hiện chính sách “ngu dân” để dễ cai trị, lập nhà tù nhiều hơn
trường học, đồng thời du nhập những giá trị phản văn hóa, duy trì tệ nạn xã hội vốn có
của chế độ phong kiến và tạo nên nhiều tệ nạn xã hội mới, dùng rượu cồn và thuốc phiện
để đầu độc thanh niên Việt Nam, ra sức tuyên truyền tư tưởng “khai hóa văn minh” của nước “Đại Pháp”...
2. Tác động của các chính sách cai trị của thực dân Pháp đến xã hội Việt Nam đương thời
- Làm thay đổi tính chất xã hội Việt Nam: từ xã hội phong kiến sang xã hội thuộc địa
nửa phong kiến, đặc trưng là: đế quốc – phong kiến kết hợp với nhau để thống trị, bóc lột
nhân dân. Đế quốc dựa vào phong kiến phản động để duy trì ách thống trị, phong kiến
phản động dựa vào thế lực đế quốc để bóc lột nhân dân.
- Làm phân hóa các giai cấp và xuất hiên các giai cấp, tầng lớp xã hội mới trong xã hội
Việt Nam. Các giai cấp, tầng lớp này có địa vị kinh tế khác nhau và do đó cũng có thái độ
chính trị khác nhau đối với vận mệnh của dân tộc.
Giai cấp địa chủ bị phân hóa, khi Việt Nam trở thành thuộc địa của Pháp. Một bộ phận
cấu kết với thực dân Pháp và làm tay sai đắc lực cho Pháp trong việc ra sức đàn áp phong
trào yêu nước và bóc lột nông dân (thường là đại địa chủ); một bộ phận khác (thường là
trung và tiểu địa chủ) nêu cao tinh thần dân tộc khởi xướng và lãnh đạo các phong trào
chống Pháp và bảo vệ chế độ phong kiến; một số trở thành lãnh đạo phong trào nông dân
chống thực dân Pháp và phong kiến phản động; một bộ phận nhỏ chuyển sang kinh doanh theo lối tư bản.
Giai cấp nông dân là thành phần đông đảo nhất trong xã hội Việt Nam (khoảng hơn
90% dân số). Dưới chế độ thuộc địa nửa phong kiến, nông dân bị đế quốc, phong kiến và
tư bản bóc lột nặng nề. Nông dân Việt Nam bị bần cùng hóa bởi chính sách chiếm đoạt
ruộng đất để lập đồn điền của thực dân Pháp, bởi nạn sưu cao, thuế nặng của nhà nước
phong kiến – thực dân, bởi địa tô và cho vay nặng lãi của địa chủ phong kiến. Do vậy,
ngoài mâu thuẫn giai cấp vốn có với giai cấp địa chủ, từ khi thực dân Pháp xâm lược, giai
cấp nông dân còn có mâu thuẫn sâu sắc với thực dân xâm lược. Bị áp bức bóc lột nặng
nề, người nông dân Việt Nam từ Bắc chí Nam, khắp vùng xuôi đến miền ngược đã không
ngừng vùng dậy chống lại ách thống trị của thực dân phong kiến. “Tinh thần cách mạng
của nông dân không chỉ gắn liền với ruộng đất, với đời sống hằng ngày của họ, mà còn
gắn bó một cách sâu sắc với tình cảm quê hương đất nước, với nền văn hóa hàng nghìn
năm của dân tộc”. Đây là lực lượng hùng hậu, có tinh thần đấu tranh kiên cường bất
khuất cho nền độc lập tự do của dân tộc và khao khát giành lại ruộng đất cho dân cày, khi
có lực lượng tiên phong lãnh đạo, giai cấp nông dẫn sẵn sàng vùng dậy làm cách mạng lật
đổ thực dân phong kiến.
Giai cấp công nhân Việt Nam ra đời từ trong quá trình thực dân Pháp thực hiện cuộc
khai thác thuộc địa lần thứ nhất (1897- 1914). Ngoài những đặc điểm của giai cấp công
nhân quốc tế, giai cấp công nhân Việt Nam có những đặc điểm riêng: ra đời trước giai
cấp tư sản dân tộc, kế thừa truyền thống yếu nước của dân tộc; bị ba tầng áp bức: đế
quốc, phong kiến, tư bản; phần lớn xuất thân từ nông dân, là cơ sở khách quan, thuận lợi
cho công nhân và nông dân liên minh chặt chẽ trong quá trình đấu tranh cách mạng. Do
vậy, tuy lực lượng công nhân Việt Nam còn nhỏ bé, nhưng đã sớm vươn lên tiếp nhận tư
tưởng của thời đại, nhanh chóng phát triển từ “tự phát” đến “tự giác”, thể hiện là giai cấp
có năng lực lãnh đạo cách mạng.
Giai cấp tư sản Việt Nam xuất hiện muộn hơn giai cấp công nhân. Một bộ phận gắn liền
lợi ích với tư bản Pháp, tham gia vào đời sống chính trị, kinh tế của chính quyền thực dân
Pháp, trở thành tầng lớp tư sản mại bản. Một bộ phận là giai cấp tư sản dân tộc, họ bị
thực dân Pháp chèn ép, kìm hãm, bị lệ thuộc, yếu ớt về kinh tế. Vì vậy, phần lớn tư sản
dân tộc Việt Nam có tinh thần dân tộc nhưng không có khả năng tập hợp các giai tầng để tiến hành cách mạng.
Tầng lớp tiểu tư sản (tiểu thương, tiểu chủ, sinh viên...) bị đế quốc, tư bản chèn ép,
khinh miệt, do đó có tinh thần dân tộc, yêu nước và rất nhạy cảm về chính trị và thời
cuộc. Tuy nhiên, do địa vị kinh tế bấp bênh, thái độ hay dao động, thiếu kiên định, do đó
họ không thể lãnh đạo cách mạng.
Tầng lớp sĩ phu phong kiến Việt Nam cuối thế kỉ XIX – đầu thế kỉ XX bị phân hóa càng
ngày càng sâu sắc. Một bộ phận vẫn giữ cốt cách phong kiến, một bộ phận chuyển sang
tư tưởng tư sản hoặc tư tưởng vô sản. Một số người trong tầng lớp này khởi xướng các
phong trào yêu nước có ảnh hưởng lớn.
+ Làm thay đổi mâu thuẫn cơ bản trong xã hội Việt Nam. Ngoài mâu thuẫn vốn có của
xã hội Việt Nam trước đây là mâu thuẫn giữa nông dân với địa chủ phong kiến, đến lúc
này đã xuất hiện mâu thuẫn giữa toàn thể dân tộc Việt Nam với thực dân Pháp và chính
quyền tay sai. Trong đó, mâu thuẫn chủ yếu nhất và ngày càng trở nên gay gắt là mâu
thuẫn giữa toàn thể dân tộc Việt Nam với thực dân Pháp và chính quyền phong kiến tay sai.
Câu 9: Trình bày các phong trào yêu nước ở nước ta trước khi Đảng Cộng sản Việt
Nam ra đời. Vì sao “các phong trào cứu nước lập trường Cần Vương đến lập trường
tư sản, tiểu tư sản ... khảo nghiệm lịch sử đều lần lượt thất bại?
Hướng dẫn trả lời:
1. Các phong trào yêu nước ở nước ta trước khi Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời
- Phong trào yêu nước theo lập trường phong kiến (1858 – 1896)
Ngay khi bắt đầu xâm lược Việt Nam, thực dân Pháp đã gặp phải chống trả quyết liệ
của mọi tầng lớp nhân dân ta. Hàng trăm cuộc đấu tranh thể hiện tinh thần quật cường
bảo vệ nền độc lập của dân tộc của nhân dân Việt Nam chống lại sự xâm lược của ngoại bang đang diễn ra.
+ Phong trào đấu tranh của nhân dân (1858 – 1884)
Trước thách thức nghiêm trọng đến sự tồn vong của dân tộc và chính quyền quốc gia,
triều đình nhà Nguyễn do dự, không đưa ra được những chính sách đúng đắn để tập hợp
lực lượng, huy động sức dân. Đến năm 1884, triều đình phong kiến nhà Nguyễn đã đầu
hàng, nhưng một bộ phận phong kiến yêu nước đã cùng với nhân dân tiếp tục đấu tranh vũ trang chống Pháp.
+ Phong trào Cần Vương (1885 – 1896)
Phong trào Cần Vương do vua Hàm Nghi, Tôn Thất Thuyết khởi xướng (1885 – 1896).
Các cuộc khởi nghĩa Ba Đình (Thanh Hóa), Bãi Sậy (Hưng Yên), Hương Khê (Hà
Tĩnh),... diễn ra sôi nổi, thể hiện tinh thần quật cường chống ngoại xâm của các tầng lớp
nhân dân. Nhưng ngọn cờ phong kiến lúc đó không còn là tiêu biểu để tập hợp một cách
rộng rãi toàn thể các tầng lớp nhân dân, không có khả năng liên kết các trung tâm kháng
Pháp trên toàn quốc nữa. Cuộc khởi nghĩa củua Phan Đình Phùng thất bại năm 1896 cũng
là dấu mốc chấm dứt vai trò lãnh đạo của giai cấp phong kiến đối với phong trào yêu
nước chống thực dân Pháp ở Việt Nam. Đầu thế kỉ XX, vua Thành Thái và vua Duy Tân
tiếp tục chống Pháp với cuộc khởi nghĩa của vua Duy Tân tháng 5/1916.
+ Phong trào nông dân Yên Thế (1884 – 1913)
Vào những năm cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX, ở vùng miền núi và trung du phía Bắc,
phong trào nông dân Yên Thế nổ ra dưới sự lãnh đạo của vị thủ lĩnh nong dân Hoàng Hoa
Thám. Nghĩa quân đã xây dựng lực lượng chiến đấu, lập căn cứ và đấu tranh kiên cường
chống thực dân Pháp. Nhưng phong trào của Hoàng Hoa Thám vẫn mang nặng “cốt cách
phong kiến”, không có khả năng mở rộng hợp tác và thống nhất tạo thành một cuộc cách
mạng giải phóng dân tộc, cuối cùng cũng bị thực dân Pháp đàn áp.
- Phong trào yêu nước theo khuynh hướng dân chủ tư sản (1897 – 1930)
Những năm đầu thế kỉ XX, khuynh hướng dân chủ tư sản đã có ảnh hưởng tác động đến
phong trào yêu nước Việt Nam, tiêu biểu là xu hướng bạo động của Phan Bội Châu, xu
hướng cải cách của Phan Châu Trinh và sau đó là phong trào của tổ chức Việt Nam Quốc dân Đảng.
+ Xu hướng bạo động do Phan Bội Châu tổ chức, lãnh đạo
Với chủ trương tập hợp lực lượng với phương pháp bạo động chống Pháp, xây dựng
chế độ chính trị như ở Nhật Bản, phong trào theo xu hướng này tổ chức đưa thanh niên
yếu nước Việt Nam sang Nhật Bản học tập (gọi là phong trào “Đông Du”). Đến năm
1908, Chính phủ Nhật Bản cấu kết với thực dân Pháp trục xuất lưu học sinh Việt Nam và
những người đứng đầu. Sau khi phong trào Đông Du thất bại, với sự ảnh hưởng của Cách
mạng Tân Hợi (1911) ở Trung Quốc, năm 1912 Phan Bội Châu lập tổ chức Việt Nam
Quang phục hội
với tôn chỉ là vũ trang đánh đuổi thực dân Pháp, khôi phục Việt Nam,
thành lập nước Cộng hòa Dân quốc Việt Nam. Nhưng chương trình, kế hoạch hoạt động
của Hội lại thiếu rõ ràng. Khi Chiến tranh thế giới thứ nhất bùng nổ, Hội đưa người về
nước, tổ chức cuộc khởi nghĩa ở Huế và Thái Nguyên, nhưng cuối cùng bị thất bại. Việt
Nam Quang phục hội sau đó tan ra trước sự khủng bố đàn áp khốc liệt của kẻ thù. Năm
1925, Phan Bội Châu bị Pháp bắt ở Thượng Hải, sau đó bị kết án khổ sai chung thân.
Trước phong trào đấu tranh của nhân dân, thực dân Pháp buộc phải “ân xá” và đưa ông
về “an trí” tại Huế dưới sự kiểm soát chặt chẽ của mật thám Pháp cho đến khi ông mất
(29/10/1940). Ảnh hưởng xu hướng bạo động của tổ chức Việt Nam Quang phục hội đối
với phong trào yêu nước Việt Nam đến đây chấm dứt.
+ Xu hướng cải cách của Phan Châu Trinh
+ Phong trào của tổ chức Việt Nam Quốc dân Đảng
Khi thực dân Pháp đẩy mạnh khai thác thuộc địa lần thứ hai, mâu thuẫn giữa toàn thể
dân tộc Việt Nam với thực dân Pháp càng trở nên gay gắt, giai cấp, tầng lớp mới trong xã
hội Việt Nam đều bước lên vũ đài chính. Trong đó, hoạt động có ảnh hưởng rộng và thu
hút nhiều học sinh, sinh viên yêu nước ở Bắc Kỳ là tổ chức Việt Nam Quốc dân Đảng do
Nguyễn Thái Học lãnh đạo. Trên cơ sở các tổ chức yêu nước của tiểu tư sản trí thức, Việt
Nam Quốc dân Đảng được chính thức thành lập tháng 12/1927 tại Bắc Kỳ.
Mục đích của Việt Nam Quốc dân Đảng là đánh đuổi thực dân Pháp xâm lược, giành
được độc lập dân tộc, xây dựng chế độ cộng hòa tư sản, phương pháp đấu tranh vũ trang
nhưng theo lối manh động, ám sát ... lực lượng chủ yếu là binh lính, sinh viên... Cuộc
khởi nghĩa nổ ra ở một tỉnh, chủ yếu và mạnh nhất là ở Yên Bái (02/1930), tuy oanh liệt
nhưng nhanh chóng bị thất bại. Sự thất bại của khởi nghĩa Yên Bái đã thể hiện là “... một
cuộc bạo động bất đắc dĩ, một cuộc bạo động non, để rồi chết luôn không bao giờ ngóc
đầu lên nổi. Khẩu hiệu “không thành công thì thành nhân” biểu lộ tính chất hấp tấp tiểu
tư sản, tính chất hăng hái nhất thời và đồng thời cũng biểu lộ tính chất không vững chắc,
non yếu của phong trào tư sản”.
Tóm lại, vào những năm cuối thế kỉ XIX – đầu thế kỉ XX, tiếp tục truyền thống yêu
nước bất khuất, kiên cường chống ngoại xâm, các phong trào chống thực dân Pháp theo
ngọn cờ phong kiến, ngọn cờ dân chủ tư sản của nhân dân Việt Nam đã diễn ra quyết liệt,
liên tục và rộng khắp. Dù với nhiều cách thức tiến hành khác nhau, song đều hướng tới
mục tiêu đánh đổ chế độc thuộc địa, giành độc lập cho dân tộc. Tuy nhiên, “các phong
trào cứu nước từ lập trường Cần Vương đến lập trường tư sản, tiểu tư sản, qua khảo
nghiệm lịch sử đều lần lượt thất bại”. Phong trào yêu nước Việt Nam lâm vào khủng
hoảng, bế tắc về đường lối cứu nước.
2. Nguyên nhân thất bại của các phong trào yêu nước trước khi Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời
- Chủ quan: Phong trào còn thiếu một đường lối chính trị đúng đắn, chưa phù hợp với
tình hình lúc đó, chưa có một tổ chức chính trị thật sự cách mạng để tập hợp, giác ngộ và lãnh đạo toàn dân tộc.
- Khách quan: Phong trào cách mạng thế giới diễn ra sôi nổi, mạnh mẽ nhưng chưa tạo
ra hững điều kiện thuận lợi, chín muồi cho sự thành công của cách mạng Việt Nam; thế
và lực của thực dâ pháp còn đủ mạnh để đàn áp các phong trào yêu nước có tính chất nhỏ
lẻ ở Việt Nam trước khi Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời.
Tóm lại, các phong trào yêu nước ở Việt Nam cho đến những năm 20 của thế kỉ XX
đều thất bại do nhiều nguyên nhân chủ quan và khách quan, nhưng đã góp phần cổ vũ
mạnh mẽ tinh thần yêu nước của nhân dân, bồi đắp thêm cho chủ nghĩa yêu nước Việt
Nam, đặc biệt góp phần thúc đẩy những nhà yêu nước, nhất là lớp thanh niên trí thức tiên
tiến chọn lựa một con đường mới, một giải pháp cứu nước, giải phóng dân tộc ...
Câu 10: Phân tích vai trò của Nguyễn Ái Quốc đối với sự ra đời của Đảng Cộng sản Việt Nam.
Hướng dẫn trả lời:
Vai trò của Nguyễn Ái Quốc đối với sự thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam thể hiện ở
các hoạt động quan trọng sau:
* Sự lựa chọn con đường cứu nước, cứu dân của Nguyễn Ái Quốc
Sinh ra và lớn lên tại Nam Đàn – Nghệ An, vùng đất có truyền thống bất khuất, kiên
cường chống áp bức bất công, trước cảnh nước mất, ...
tư bản phương Tây, do đó, về khách quan, nó là một bộ phận của cắch mạng vô sản thế
giới. Đã thuộc phạm trù cách mạng vô sản thì đương nhiên, độc lập dân tộc gắn liền với