Lý thuyết và bài tập Công thức cộng vận tốc Vật lí 10 có lời giải

Lý thuyết và bài tập Công thức cộng vận tốc Vật lí 10 có lời giải rất hay được soạn dưới dạng file PDF gồm 4 trang.Tài liệu giúp bổ sung kiến thức và hỗ trợ bạn làm bài tập, ôn luyện cho kỳ thi sắp tới.Chúc bạn đạt kết quả cao trong học tập.

 

CH ĐỀ
5.
CÔNG THC CNG VN TC
A. PHN LÍ THUYT
1. Ti sao có th nói chuyển động có tính tương đi?
ng dn
S thể nói chuyển động tính tương đi vì trong các h quy chiếu khác nhau, v trí vn tc
ca mt vt có th có nhng giá tr khác nhau.
2. Trình bày công thc cng vn tốc. Xét các trường hp riêng ca công thc cng vn tc.
ng dn
Vt th nht chuyển động vi vn tc
12
v
so vi vt th hai:
Vt th hai chuyển động vi vn tc
23
v
so vi vt th ba:
Vt th nht chuyển động vi vn tc v
13
v
so vi vt th ba.
Gia
12 23
,vv
13
v
ta có công thc:
13 12 23
v v v=+
Công thc trên gi là công thc cng vn tc.
Các trường hp riêng:
- Nếu
cùng hướng vi
23
v
thì:
13 12 23
v v v=+
.
- Nếu
12
v
ngược hướng vi
23
v
12 23
vv
thì:
13 12 23
v v v=−
- Nếu
ngược hướng vi
23
v
12 23
vv
thì:
13 23 12
.v v v=−
- Nếu
vuông góc vi
23
v
thì:
22
13 12 23
.v v v=+
B. PHN BÀI TP
1. Hai đầu máy xe la cùng chy trên một đoạn đường st thng vi vn tc 42km/h và 56km/h. Tính
độ ln vn tốc tương đối của đầu máy th nht so với đu máy th hai và nêu rõ hướng ca vn tc
tương đối nói trên với hướng chuyển động của đầu máy th hai trong các trường hp:
a) Hai đầu máy chạy ngược chiu.
b) Hai đầu máy chy cùng chiu.
2. Hai bến sông A và B cách nhau 27km. Mt ca nô phi mt bao nhiêu thời gian để đi từ A đến B ri
t B tr v A nếu vn tc của ca khi nước sông không chy 16km/h vn tc ca dòng
nước so vi b sông là 2km/h.
3. Mt chiếc ca chy thẳng đều xuôi theo dòng chy t bến A đến bến B phi mt 1 gi và khi
chạy ngược dòng chy t bến B tr v bến A phi mt 1 gi 45 phút. Hi nếu ca b tt máy và
trôi theo dòng nước thì phi mt bao nhiêu thi gian?
4. Khi nước sông phng lng thì vn tc ca ca chy trên mt sông 18km/h. Nếu nước sông
chy thì ca phi mt 1,5 gi để chy thẳng đều t bến A đến bến B (xuôi dòng) phi mt 2
gi khi chạy ngược li t bến B v đến bến A. Hãy tính khong cách AB và vn tc của dòng nước
đối vi b sông.
5. Mt ca chy thẳng đều dc theo b sông xuôi chiều dòng nước t bến A đến bến B cách nhau
28 km mt thi gian là 1 gi 12 phút. Vn tc của dòng nước chy là 4,2 km/h. Hãy tính:
a) Vn tc của ca nô đối với dòng nước chy.
b) Khong thi gian ngn nhất để ca nô chạy ngược dòng t bến B đến A.
6. Một người chèo thuyn qua sông vi vn tc 6,2km/h theo hướng vuông góc vi b sông. Do nước
sông chy nên thuyền đã bị đưa xuôi theo dòng chảy xuống phía dưới h lưu một đoạn bng 64km.
Độ rng ca dòng sông 210m. y tính vn tc của dòng nước chảy đối vi b sông thi
gian thuyn qua sông.
7. Mt thang cun t động đưa khách t tng trt lên lu trong 1,4 phút. Nếu thang ngng thì khách
phải đi bộ lên trong 4,6 phút. Hi nếu thang vn chy mà khách vẫn bước lên thì mt bao lâu? Coi
vn tc chuyển động của người trong hau trường hợp là không đổi.
C. NG DẪN VÀ ĐÁP SỐ
1. Áp dng công thc cng vn tc ta có:
a) Khi hai xe chạy ngược chiu:
1/2
42 56 98v = + =
km/h.
b) Khi hai xe chy cùng chiu:
1/2
56 42 6v = =
km/h.
Trong c hai trường hp
1/2
v
đều ngược hướng vi
2/
.
đ
v
2. Gi s nước xuôi dòng t A đến B.
S dng công thc cng vn tc:
/ / /
.
c b c n n b
v v v=+
* Khi ca nô chy xuôi dòng:
/ / /
16 2 18
c b c n n b
v v v= + = + =
km/h.
Thời gian ca nô đi từ A đến B:
1
/
27
1,5
18
cb
AB
t
v
= = =
gi.
* Khi ca nô ngược dòng:
/ / /
' 16 2 14
c b c n n b
v v v= = =
km/h.
Thời gian ca nô đi từ B v A:
2
/
27
1,93
' 14
cb
AB
t
v
= = =
gi.
Tng thi gian chuyển động:
1,5 1,93 3,43t = + =
gi
3 gi 25 phút.
3. * Khi ca nô chy xuôi dòng:
/ / /c b c n n b
v v v=+
Thời gian ca nô đi từ A đến B:
1
/ / /
1
c b c n n b
AB AB
t
v v v
= = =
+
(1)
* Khi ca nô ngược dòng:
/ / /
'.
c b c n n b
v v v=−
Thời gian ca nô đi từ B v A:
2
/ / /
7
.
4
c b c n n b
AB AB
t
v v v
= = =
(2)
Lp t s
( )
( )
1
2
ta được:
//
//
//
4 11
.
73
c n n b
c n n b
c n n b
vv
vv
vv
= =
+
Thay vào (1) ta được:
//
3
1
11
14 /
3
n b n b
AB AB
nb
vv
==
+
gi
/
14
4,67
3
nb
AB
t
v
= = =
gi.
(Chú ý rng, ca b tắt máy trông theo dòng nước thì vn tc ca canô so vi b bng
đúng vận tốc dòng nước chy).
4. * Khi ca nô chy xuôi dòng:
/ / / /
18 .
c b c n n b n b
v v v v= + = +
Thời gian ca nô đi từ A đến B:
1
//
1,5.
18
c b n b
AB AB
t
vv
= = =
+
(1)
* Khi ca nô ngược dòng:
/ / / /
' 18 .
c b c n n b n b
v v v v= =
Thời gian ca nô đi từ B đến A:
2
//
2.
' 18
c b n b
AB AB
t
vv
= = =
(2)
Lp t s
( )
( )
1
2
ta được:
/
/
/
18
3
2,57
18 4
nb
nb
nb
v
v
v
= =
+
km/h.
5. S dng công thc cng vn tc:
/ / /
.
c b c n n b
v v v=+
a) Khi ca nô chy xuôi dòng:
/ / / /
4,2.
c b c n n b c n
v v v v= + = +
Thời gian ca nô đi từ A đến B:
1
//
28
1,2.
4,2
c b c n
AB
t
vv
= = =
+
Vn tc ca ca nô so với dòng nước:
/
19,13
cn
v =
km/h.
b) Khi ca nô ngược dòng:
/ / /
'.
c b c n n b
v v v=−
Thi gian ngn nhất để ca nô đi từ B v A:
2
/
1,88
' 19,13 4,2
cb
AB AB
t
v
= = =
gi
1 gi 52 phút.
6. Ta có vn tc ca thuyn so với nước:
6,2
th
v =
km/h = 1,72m/s.
Thi gian chuyển động sang sông ca thuyn:
210
122
1,72
t =
giây.
Áp dng công thc cng vn tc th suy ra vn tc của dòng nước so vi b sông:
/
64
0,52 / 1,87 / .
122
nb
v m s km h= = =
7. Gi
s
quãng đường t tng trt lên tng lầu ( theo phương chuyển đng ca thang cun).
Thi gian chuyển động:
* Khi người đứng yên trên thang:
1
/
1,4
đt
s
t
v
==
phút.
* Khi thang đứng yên, người đi bộ trên thang:
2
/
4,6
nt
s
t
v
==
phút.
* Khi c thang và người cùng chuyển động:
/ / /đ n t t đn
ss
t
v v v
==
+
Ta có:
//
12
1 2 1 2
1 1 1
n t t đ
vv
tt
t
t s s t t t t
= + = + =
+
Thay s:
1,4.4,6
1,07
1,4 4,6
t ==
+
phút = 1 phút 4 giây.
| 1/4

Preview text:

CHỦ ĐỀ 5.
CÔNG THỨC CỘNG VẬN TỐC A. PHẦN LÍ THUYẾT
1. Tại sao có thể nói chuyển động có tính tương đối? Hướng dẫn
Sở dĩ có thể nói chuyển động có tính tương đối vì trong các hệ quy chiếu khác nhau, vị trí và vận tốc
của một vật có thể có những giá trị khác nhau.
2. Trình bày công thức cộng vận tốc. Xét các trường hợp riêng của công thức cộng vận tốc. Hướng dẫn
Vật thứ nhất chuyển động với vận tốc v so với vật thứ hai: 12
Vật thứ hai chuyển động với vận tốc v so với vật thứ ba: 23
Vật thứ nhất chuyển động với vận tốc v v so với vật thứ ba. 13
Giữa v , v v ta có công thức: v = v + v 12 23 13 13 12 23
Công thức trên gọi là công thức cộng vận tốc.
 Các trường hợp riêng:
- Nếu v cùng hướng với v thì: v = v + v . 12 23 13 12 23 - Nếu v
ngược hướng với v v v thì: v = v v 12 23 12 23 13 12 23
- Nếu v ngược hướng với v v v thì: v = v v . 12 23 12 23 13 23 12
- Nếu v vuông góc với v thì: 2 2
v = v + v . 12 23 13 12 23 B. PHẦN BÀI TẬP
1.
Hai đầu máy xe lửa cùng chạy trên một đoạn đường sắt thẳng với vận tốc 42km/h và 56km/h. Tính
độ lớn vận tốc tương đối của đầu máy thứ nhất so với đầu máy thứ hai và nêu rõ hướng của vận tốc
tương đối nói trên với hướng chuyển động của đầu máy thứ hai trong các trường hợp:
a) Hai đầu máy chạy ngược chiều.
b) Hai đầu máy chạy cùng chiều.
2. Hai bến sông A và B cách nhau 27km. Một ca nô phải mất bao nhiêu thời gian để đi từ A đến B rồi
từ B trở về A nếu vận tốc của ca nô khi nước sông không chảy là 16km/h và vận tốc của dòng
nước so với bờ sông là 2km/h.
3. Một chiếc ca nô chạy thẳng đều xuôi theo dòng chảy từ bến A đến bến B phải mất 1 giờ và khi
chạy ngược dòng chảy từ bến B trở về bến A phải mất 1 giờ 45 phút. Hỏi nếu ca nô bị tắt máy và
trôi theo dòng nước thì phải mất bao nhiêu thời gian?
4. Khi nước sông phẳng lặng thì vận tốc của ca nô chạy trên mặt sông là 18km/h. Nếu nước sông
chảy thì ca nô phải mất 1,5 giờ để chạy thẳng đều từ bến A đến bến B (xuôi dòng) và phải mất 2
giờ khi chạy ngược lại từ bến B về đến bến A. Hãy tính khoảng cách AB và vận tốc của dòng nước đối với bờ sông.
5. Một ca nô chạy thẳng đều dọc theo bờ sông xuôi chiều dòng nước từ bến A đến bến B cách nhau
28 km mất thời gian là 1 giờ 12 phút. Vận tốc của dòng nước chảy là 4,2 km/h. Hãy tính:
a) Vận tốc của ca nô đối với dòng nước chảy.
b) Khoảng thời gian ngắn nhất để ca nô chạy ngược dòng từ bến B đến A.
6. Một người chèo thuyền qua sông với vận tốc 6,2km/h theo hướng vuông góc với bờ sông. Do nước
sông chảy nên thuyền đã bị đưa xuôi theo dòng chảy xuống phía dưới hạ lưu một đoạn bằng 64km.
Độ rộng của dòng sông là 210m. Hãy tính vận tốc của dòng nước chảy đối với bờ sông và thời gian thuyền qua sông.
7. Một thang cuốn tự động đưa khách từ tầng trệt lên lầu trong 1,4 phút. Nếu thang ngừng thì khách
phải đi bộ lên trong 4,6 phút. Hỏi nếu thang vẫn chạy mà khách vẫn bước lên thì mất bao lâu? Coi
vận tốc chuyển động của người trong hau trường hợp là không đổi.
C. HƯỚNG DẪN VÀ ĐÁP SỐ
1. Áp dụng công thức cộng vận tốc ta có:
a) Khi hai xe chạy ngược chiều: v = 42 + 56 = 98 km/h. 1/ 2
b) Khi hai xe chạy cùng chiều: v = 56 − 42 = 6 km/h. 1/ 2
Trong cả hai trường hợp v
đều ngược hướng với v . 1/ 2 2/đ
2. Giả sử nước xuôi dòng từ A đến B.
Sử dụng công thức cộng vận tốc: v = v + v . c/b c/ n n/b
* Khi ca nô chạy xuôi dòng: v
= v + v = 16 + 2 = 18 km/h. c/b c/ n n/b AB 27
Thời gian ca nô đi từ A đến B: t = = = 1,5 giờ. 1 v 18 c/b
* Khi ca nô ngược dòng: v '
= v v = 16 − 2 = 14 km/h. c/b c/ n n/b AB 27
Thời gian ca nô đi từ B về A: t = = = 1,93 giờ. 2 v ' 14 c/b
Tổng thời gian chuyển động: t = 1,5 +1,93 = 3, 43 giờ  3 giờ 25 phút.
3. * Khi ca nô chạy xuôi dòng: v = v + v c/b c/ n n/b AB AB
Thời gian ca nô đi từ A đến B: t = = = 1 (1) 1 v v + v c/b c / n n/b
* Khi ca nô ngược dòng: v ' = v v . c/b c/ n n/b AB AB 7
Thời gian ca nô đi từ B về A: t = = = . (2) 2 v vv 4 c/b c/ n n/b ( ) 1 vv 4 11 Lập tỉ số c n n b ( ta được: / / =  v =
v . Thay vào (1) ta được: 2) c/ n n/ v + v 7 3 b c/ n n/b AB 3AB AB 14 = =1giờ t = = = 4,67 giờ. 11 14n / b v 3 v + v n/b / / 3 n b n b
(Chú ý rằng, ca nô bị tắt máy và trông theo dòng nước thì vận tốc của canô so với bờ bằng
đúng vận tốc dòng nước chảy).
4. * Khi ca nô chạy xuôi dòng: v
= v + v = 18 + v . c/b c/ n n/b n/b AB AB
Thời gian ca nô đi từ A đến B: t = = = 1,5. (1) 1 v 18 + v c/b n/b
* Khi ca nô ngược dòng: v '
= v v = 18 − v . c/b c/ n n/b n/b AB AB
Thời gian ca nô đi từ B đến A: t = = = 2. (2) 2 v ' 18 − v c/b n/b ( ) 1 18 − v 3 Lập tỉ số n b ( ta được: / =  v = 2,57 km/h. 2) n/ 18 + v 4 b n/b
5. Sử dụng công thức cộng vận tốc: v = v + v . c/b c/n n/b
a) Khi ca nô chạy xuôi dòng: v
= v + v = v + 4, 2. c/b c/ n n/b c/ n AB 28
Thời gian ca nô đi từ A đến B: t = = = 1, 2. 1 v v + 4, 2 c/b c/ n
Vận tốc của ca nô so với dòng nước: v = 19,13km/h. c/ n
b) Khi ca nô ngược dòng: v ' = v v . c/b c/ n n/b
Thời gian ngắn nhất để ca nô đi từ B về A: AB AB t = =
= 1,88 giờ  1 giờ 52 phút. 2 v ' 19,13 − 4, 2 c/b
6. Ta có vận tốc của thuyền so với nước: v = 6, 2 km/h = 1,72m/s. th 210
Thời gian chuyển động sang sông của thuyền: t = 122 giây. 1, 72
Áp dụng công thức cộng vận tốc có thể suy ra vận tốc của dòng nước so với bờ sông: 64 v =
= 0,52m / s =1,87km / . h n/b 122
7. Gọi s là quãng đường từ tầng trệt lên tầng lầu ( theo phương chuyển động của thang cuốn). Thời gian chuyển động: s
* Khi người đứng yên trên thang: t = = 1, 4phút. 1 vt/đ s
* Khi thang đứng yên, người đi bộ trên thang: t = = 4,6 phút. 2 vn/t s s
* Khi cả thang và người cùng chuyển động: t = = v v + v n/ đ n/t t / đ 1 v v 1 1 t t Ta có: n/t t / đ 1 2 = + = +  t = t s s t t t + t 1 2 1 2 1, 4.4, 6 Thay số: t =
=1,07 phút = 1 phút 4 giây. 1, 4 + 4, 6