Lý thuyết và tài liệu ôn tập - Chủ nghĩa xã hội khoa học | Đại học Tài chính - Quản trị kinh doanh

Chủ nghĩa xã hội khoa học
1. Những điều kiện chủ quan quy định sứ mệnh lịch sử của giai cấp
công nhân theo quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin.
 Sự phát triển của bản thân GCCN cả về số lượng và chất lượng
- Số lượng: biểu hiện ở sự phát triển về số lượng, tỷ lệ và cơ cấu của
GCCN phù hợp với yêu cầu của sản xuất công nghiệp hiện đại và cơ cấu kinh tế.
- Chất lượng: thể hiện ở trình độ trưởng thành về ý thức chính trị của
GCCN, trình độ tự giác, sự nhận thức về ý thức, trách nhiệm của GCCN,
tiếp thu, vận dụng lý luận của GCCN; là giai cấp đại diện tiêu biểu cho
phương thức sản xuất tiên tiến, chất lượng giai cấp công nhân còn phải
thể hiện ở năng lực và trình độ làm chủ khoa học kỹ thuật và công nghệ
hiện đại, nhất là trong điều kiện hiện nay.
 Đảng cộng sản là nhân tố chủ quan quan trọng nhất để GCCN thực
hiện thắng lợi sứ mệnh lịch sử của mình
- Đảng cộng sản ra đời đảm nhận vai trò lãnh đạo cuộc cách mạng, đánh
dấu sự trưởng thành vượt bậc của GCCN về chính trị, tư duy và tổ chức
với tư cách là giai cấp cách mạng.
- Thông qua sự lãnh đạo của Đảng, GCCN:
+ Nhận thức được vai trò, vị trí của mình trong xã hội
+ Hiểu được con đường, biện pháp đấu tranh cách mạng
+ Tập hợp được đông đảo quần chúng nhân dân, thực hiện lật đổ CNTB
=> Đánh dấu sự trưởng thành vượt bậc của GCCN với tư cách là giai cấp cách mạng.
 Sự liên minh giai cấp giữa giai cấp công nhân với giai cấp nông dân
và các tầng lớp lao động khác do giai cấp công nhân thông qua đội
tiền phong của nó là Đảng Cộng sản lãnh đạo.
2. Những biến đổi của giai cấp công nhân Việt Nam hiện nay. Liên hệ với
bản thân cần làm gì để góp phần xây dựng và phát triển đội ngũ giai cấp
công nhân Việt Nam hiện nay.
 Những biến đổi của GCCN Việt Nam hiện nay.
- GCCN Việt Nam hiện nay đã tăng nhanh về cả số lượng và chất lượng,
là giai cấp đi đầu trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, gấn với
phát triển kinh tế tri thức, bảo vệ tài nguyên và môi trường
- GCCN Việt Nam hiện nay đa dạng về cơ cấu nghề nghiệp, có mặt trong
mọi thành phần kinh tế nhưng đội ngũ công nhân trong khu vực kinh tế
nhà nước là tiêu biểu, đóng vai trò nòng cốt, chủ đạo
- Công nhân trí thức nắm giữ khoa học - công nghệ tiên tiến và công nhân
trẻ được đào tạo theo tiêu chuẩn nghề nghiệp, có học vấn, văn hóa, được
rèn luyện trong thực tiễn sản xuất và thực tiễn xã hội, là lực lượng chủ
đạo trong cơ cấu GCCN, trong lao động và phong trào công đoàn
 Liên hệ trách nhiệm của bản thân
- Sinh viên phải không ngừng học tập, rèn luyện làm chủ kiến thức, kỹ
năng...-> Tốt nghiệp có thể trở thành công nhân, tri thức,... đóng góp xây
dựng quê hương, đất nước...; ủng hộ các phong trào đấu tranh của giai
cấp công nhân, nhân dân lao động tiến bộ trên thế giới,..
- Nâng cao giác ngộ lập trường, lí tưởng của giai cấp công nhân -> xây
dựng một xã hội tiến bộ, dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn
minh. Phấn đấu là Đảng viên của ĐCSVN.
- Tích cực đóng góp vào sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất
nước: sinh viên là người tiên phong trong tiếp thu, giáo dục, phổ biến tri
thức góp phần nâng cao trị thức cho cộng đồng
- Tin tưởng vào chủ nghĩa Mác - Lênin, vào sự lãnh đạo của ĐCSVN, vào
con đường độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, phê phán những quan
điểm sai trái phủ nhận sứ mệnh lịch sử của GCCN trong phong trào cách
mạng thế giới, trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội trên thế giới và Việt Nam.
3. Nội dung sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân Việt Nam hiện nay.
Liên hệ với trách nhiệm của bản thân
 Nội dung sứ mệnh của GCCN Việt Nam hiện nay *Về kinh tế:
- Là nguồn nhân lực lao động chủ yếu tham gia phát triển nền kinh tế thị
trường hiện đại, định hướng xã hội chủ nghĩa
- Đảm bảo tăng trưởng kinh tế đi đôi với thực hiện tiến bộ và công bằng
xã hội, thực hiện hài hòa lợi ích cá nhân - tập thể và xã hội
- Phát huy vai trò và trách nhiệm của lực lượng đi đầu trong sự nghiệp
đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
- Thực hiện thắng lợi mục tiêu công nghiệp hóa, hiện đại hóa, làm cho
nước ta trỏ thành một nước công nghiệp theo hướng hiện đại, có nền công
nghiệp hiện đại, định hướng xã hội chủ nghĩa trong một, hai thập kỷ tới. *Về chính trị- xã hội
- Giữ vững và tăng cường sự lãnh đạo của Đảng.
- Giữ vững bản chất giai cấp công nhân của Đảng, vai trò tiên phong,
gương mẫu của cán bộ đảng viên.
- Tăng cường xây dựng, chỉnh đốn của Đảng, ngăn chặn, đẩy lùi sự suy
thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, tự diễn biến, “tự chuyển hóa”
- Chủ động, tích cực tham gia xây dựng, chỉnh đốn Đảng, bảo vệ chế độ
xã hội chủ nghĩa để bảo vệ nhân dân *Về văn hóa, tư tưởng
- Xây dụng và phát triển văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân
tộc có nội dung cốt lõi là xây dựng con người mới xhcn, giáo dục đạo đức
cách mạng, rèn luyện lối sống, tác phong công nghiệp, văn minh, hiện
đại, xây dựng hệ giá trị văn hóa và con người Việt Nam, hoàn thiện nhân cách.
- Đấu tranh bảo vệ sự trong sáng của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ
Chí Minh, chống lại những quan điểm sai trái, xuyên tạc của các thế lực
thù địch, kiên định lý tưởng, mục tiêu và con đường cách mạng độc lập
dân tộc và chủ nghĩa xã hội
 Liên hệ trách nhiệm của bản thân
- Sinh viên phải không ngừng học tập, rèn luyện làm chủ kiến thức, kỹ
năng...-> Tốt nghiệp có thể trở thành công nhân, tri thức,... đóng góp xây
dựng quê hương, đất nước...; ủng hộ các phong trào đấu tranh của giai
cấp công nhân, nhân dân lao động tiến bộ trên thế giới,..
- Nâng cao giác ngộ lập trường, lí tưởng của giai cấp công nhân -> xây
dựng một xã hội tiến bộ, dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn
minh. Phấn đấu là Đảng viên của ĐCSVN.
- Tích cực đóng góp vào sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất
nước: sinh viên là người tiên phong trong tiếp thu, giáo dục, phổ biến tri
thức góp phần nâng cao trị thức cho cộng đồng
- Tin tưởng vào chủ nghĩa Mác - Lênin, vào sự lãnh đạo của ĐCSVN, vào
con đường độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, phê phán những quan
điểm sai trái phủ nhận sứ mệnh lịch sử của GCCN trong phong trào cách
mạng thế giới, trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội trên thế giới và Việt Nam.
4. Đặc điểm cơ bản của thời kỳ quá độ lên CNXH/ Liên hệ với đặc điểm
con đường quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam 
Xã hội của thời kỳ quá độ là xh có sự đan xen của nhiều tàn dư về
mọi phương tiện kinh tế, đạo đức tinh thần của chue nghĩa tư bản và
những yếu tố mới mang tính chất xh chủ nghĩa của chủ nghĩa xh mới phát
sinh chưa phải là CNXH đã phát triển trên cơ sở của chính nó.
thời kỳ quá độ từ CNTB lên CNXH, về phương diện kinh tế, tất
yếu tồn tại nền kinh tế nhiều thành phần, trong đó có thành phần đối lập.
 Thiết lập, tăng cường chuyên chính vô sản mà thực chất của nó là
việc giai cấp công nhân nắm và sử dụng quyền lực nhà nước trấn
áp giai cấp tư sản, tiến hành xây dựng 1 xh không giai cấp
 Tổ chức xây dựng và bảo vệ chế độ mới, chuyên chính với những
phần tử thù địch, chống lại nhân dân.
 Tiếp tục cuộc đấu tranh giai cấp giữa giai cấp vô sản đã chiến
thắng nhưng chưa phải đã toàn thắng với giai cấp tư sản đã thất
bại nhưng chưa phải thất bại hoàn toàn.
 Xây dựng toàn diện xh mới,trọng tâm là xây duwjnh nhà nước có
tính kinh tế, và hình thức mới- cơ bản là hòa bình tổ chức xây dựng.
 Còn tồn tại nhiều tư tưởng khác nhau, chủ yếu là tư tưởng vô sản và tư tưởng tư sản
 Giai cấp công nhân thông qua đội tiền phong của mình là Đảng Cộng sản.
 Từng bước xây dựng vh vô sản , nền văn hóa mới XHCN, tiếp thu
giá trị văn hóa dân tộc và tinh hoa văn hóa nhân loại, đảm bảo đáp
ứng nhu cầu văn hóa - tinh thần ngày càng tăng của nhân dân.
 Còn tồn tại nhiều giai cấp, tầng lớp và sự khắc nghiệt giữa các
giai cấp tầng lớp xh,các giai cấp, tầng lớp vừa hợp tác vừa đấu tranh với với nhau
 Sự khắc nghiệt giuwxa nông thôn thành, thành thị, giữa lao động
trí óc và lao động chân tay
 Là thời kỳ đấu tranh giai cấp chống áp bức bất công, xóa bỏ tệ
nạn xh và tàn dư của nền xh cũ để lại, thiết lập công bằng ch trên
cơ sở thực hiện nguyên tắc phân phối theo lao động là chủ đạo.  .Thực
chất của thời kỳ quá độ từ CNTB lên CNXH là thời kỳ cải biến cách
mạng từ XH tiền tư bản chủ nghĩa và TBCN sang XHCN
 Xuất phát từ 1 XH vốn là thuộc địa , nửa phong kiến, lực lượng sx thấp
 Đất nước trải qua chiến tranh ác liệt, kéo dài nhiều thập kỷ, hậu
quả để lại còn nặng nề
 Những tàn dư thực dân , phong kiến còn nhiều
 Các thế lực thù địch thường xuyên tìm cách phá hoại chế độ
XHCN và nền độc lập dân tộc của nhân dân ta. -
 Cuộc cách mạng khoa học và công nghệ hiện đại đang diễ ra
mạnh mẽ, cuốn hút tất cả các nước ở mức độ khác nhau
 Nền sản xuất vật chất và đời sống xã hội đang trong quá trình
quốc tế hóa sâu sắc, ảnh hưởng lớn tới nhịp độ phát triển lịch sử
và cuộc sống các dân tộc
- Thời đại ngày nay vẫn là thời đại quá độ từ chủ nghĩa tư bản lên chủ
nghĩa xã hội, cho dù chế độ xh chủ bghixa ở Liên Xô và Đông Âu sụp đổ.
- Các nước với chế độ xh và trình độ khác nhau cùng tồn tại , vừa hợp tác
vừa đấu tranh , cạnh tranh gay gắt vì lợi ích quốc gia, dân tộc.
- Đại hội lần thứ IX của Đảng xac định “ con đường đi lên của nước ta là
sự phát triển quá độ lên CNXH bỏ qua chế độ tư bản chủ nghĩa, tức là bỏ
qua việc xác lập vị trí thống trị của quan hệ sản xuất và kiến trúc thượng
tầng tư bản chủ nghĩa những tiếp thu, kế thừa những thành tựu mà nhân
loại đã đạt được dưới chế độ tư bản chủ nghĩa, đạc biệt về khoa học và
công nghệ, để phát triển nhanh lực lượng sản xuất , xây dựng nền kinh tế hiện đại.
- Chủ nghĩa xh bỏ qua chế độ TBCN 
: Là con đường cách mạng tất yếu khách quan, con đường xây dựng đất nước 
: Bỏ qua chế độ tư bản chủ nghĩa, tức là bỏ qua việc xác lập vị
trí thống trị của quan hệ sản xuất và kiến trúc thượng tầng tư bản chủ nghĩa. 
: Phải tiếp thu, kế thừa những thành tựu mà nhân loại đã đạt
được dưới chủ nghĩa tư bản, đặc biệt là những thành tựu về khoa học
và công nghệ, thành tựu về quản lý phát triển xh, đặc biệt là xây dựng
nền kinh tế hiện đại, phát triển nhanh lực lượng sản xuất. 
: Tạo ra sự biến đổi về chất của xã hội trên tất cả các lĩnh vực,
là sự nghiệp rất khó khăn, phức tạp, lâu dài với nhiều chặng đường,
và nhiều hình thức tổ chức kinh tế, xã hội có tính chất quá độ đòi hỏi
phải có quyết tâm chính trị cao và khát vọng lớn của toàn Đảng, toàn dân.
5. Bản chất của nền dân chủ xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam, liên hệ với bản
thân cần làm gì để góp phần xây dựng nền dân chủ XHCN ở Việt Nam hiện nay
 Bản chất của nền dân chủ xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam
- Dựa vào nhà nước XHCN và sự ủng hộ giúp đỡ của nhân dân
- Nền dân chủ mà con người là thành viên trong xh với tư cách công
nhân, tư cách của người làm chủ.
- Quyền làm chủ của nhân dân là tất cả quyền lực thuộc về nhân dân, dân
là gốc, là chủ, dân làm chủ.
-Bản chất của dân chủ XHCN ở VN được thực hiện thông qua 2 hình thức +
: là hình thức dân chủ đại diện, được
thực hiện do nhân dân ủy quyền, giao quyền lực của mình cho tổ chức mà
nhân dân trực tiếp bầu ra. Những con ng và tổ chức ấy đại diện cho nhân
dân, thực hiện quyền làm chủ cho nhân dân. +
nhân dân bằng hành động trực tiếp
của mình thực hiện quyền làm chủ nhà nuớc và xh; được thông tin về
hoạt động của nhà nước, được bàn bạc về công việc của nhà nước và
cộng đồng dân cư, được bàn dến những quyết định về dân chủ cơ sở,
nhân dân kiểm tra, giám sát hoạt động của cơ quan nhà nước từ trung
ương cho đến cơ sở; mọi công dân đều có quyền tham gia quản lý xh
bằng nhiều cách khác nhau tùy theo trách nhiệm và nghĩa vụ của mình. =>
 Liên hệ với bản thân cần làm gì để góp phần xây dựng nền dân chủ XHCN ở Việt Nam hiện nay
- Nhận thức được sự ra đời của nền dân chủ xã hội chủ nghĩa là một quá
trình, là sự khác biệt về bản chất so với các nền dân chủ khác, muốn có
nền dân chủ đó phải bằng sự tham gia, đóng góp tích cực của người dân -
nhân dân là chủ thể của quyền lực
- Phê phán quan điểm sai lầm đồng nhất dân chủ với chỉ bản chất chính
trị, ca ngợi thể chế đa nguyên đa đảng ở các nước tư bản, yêu cầu chúng
ta thực hiện đa nguyên, đa đảng -> qua đó mỗi sinh viên cần nâng cao
nhận thức chính trị, tham gia vào nhiệm vụ bảo vệ Đảng và Nhà nước, chế độ XHCN
- Dan chủ ở nước ta được thực hiện thông qua hình thức dân chủ trực tiếp
và gián tiếp: mỗi sinh viên phải nghiên cứu, chọn lựa, bầu được các đại
biểu quốc hội, hội đồng nhân dân...; Tích cực tham gia đóng góp công
việc của nhà nước; giám sát hoạt động của cơ quan nhà nước, phát hiện
và dũng cảm lên án những biểu hiện vi phạm pháp luật, tham ô, tham nhũng, lãng phí....
- Mỗi sinh viên tích cực giáo dục, nâng cao trình độ dân trí, hiểu biết
pháp luật để người dân thực hiện tốt các quyền của mình...
6. Cơ cấu xã hội - giai cấp trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở
Việt Nam. Liên hệ với vai trò, trách nhiệm của bản thân trong cơ cấu xã hội giai cấp đó
 Cơ cấu xã hội - giai cấp trong thời kỳ quá đọ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam
-Cơ cấu xh- giai cấp vận động biến đổi theo đúng quy luật: đó là sự biến
đổi của cơ cấu xh- giai cấp bị tri phối bởi những biến đổi trong cơ cấu kinh tế
- Trong sự biến đổi của cơ cấu xh- giai cấp , vị trí, vai trò của các giai
cấp, tầng lớp xh ngày càng được khẳng định.
- Cơ cấu xh- giai cấp của VN ở thời kỳ quá độ lên CNXH bao gồm những
giai cấp, tầng lớp cơ bản sau:
+ Giai cấp công nhân việt nam 
Có vai trò quan trọng đặc biệt, là giai cấp lãnh đạo cách
mạng thông qua đội tiền phong là ĐCS VN 
Đại diện cho phương thức sản xuất tiên tiến 
Giữ vị trí tiên phong trong sự nghiệp xây dựng CNXH, là
lực lượng đi đầu trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại
hóa đất nước, VÌ mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh 
Là lực lượng lòng cốt trong liên minh giai cấp công nhân
với giai cấp nông dân và đội ngũ tri thức 
Sự đa dạng của giai cấp công nhân không chỉ phát triển theo
thành phần kinh tế mà còn phát triển theo nghành nghề 
Bộ phận “ công nhân hiện đại”, “ công nhân tri thức” sẽ ngày càng lớn mạnh 
Trình độ chuyên môn kĩ thuật, kỹ năng nghề nghiệp, tổ
chức kỷ luật lao động ngày càng được nâng lên và có thu nhập cao 
Một bộ phận công nhân thu nhập thấp, giác ngộ ý thức
chính trị giai cấp chưa cao và còn nhiều khó khăn về mọi mặt vẫn tồn tại + Giai cấp nông dân 
Cùng với nông nghiệp, nông thôn có vị trí chiến lược trong
sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông
thôn gắn với xây dựng nông thôn mới, góp phần xây dựng và bảo vệ tổ quốc. 
Lực lượng quan trọng để phát triển kinh tế- xh bền vững,
giữ vững ổn định chính trị, đảm bảo an ninh, quốc phòng; giữ
gìn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc và bảo vệ môi trường sinh thái 
Là chủ thể của quá trình phát triển, xây sựng nông thôn mới
gắn với xây dựng các cơ sở công nghiệp, dịch vụ và phát triển
đô thị theo quy hoạch; phát triển toàn diện, hiện đại hóa nông nghiệp. 
Trong thời kỳ quá đội lên chủ nghĩa xh, giai cấp nông daan
cũng có sự biến đổi, có xu hướng giảm dần về số lượng và tỷ
lệ trong cơ cấu xh- giai cấp 
Trong giai cấp nông dân xuất hiện những chủ trang trại lớn,
đòng thời vẫn còn những nông dân mất ruộng đất, nông dân đi
làm thuê… sự phân hóa giàu nghèo trong nội bộ nông dân cũng ngày càng rõ. + Đội ngũ tri thức: 
Lực lượng lao động sáng tạo đặc biệt quan trọng trong tiến
trình đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội
nhập quốc tế, xây dựng kinh tế tri thức, phát triển nền văn hóa
việt nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc; là một lực lượng trong khối liên minh. 
Xây dựng đội ngũ tri thức lớn mạnh là trực tiếp nâng tầm trí
tuệ của dân tộc, sức mạn h của đất nước, nâng cao năng lực
lãnh đạo của đảng và chất lượng hoạt động của hệ thống chính trị. + Đội ngũ doanh nhân: 
Đội ngũ doanh nhân phát triển nhanh cả về số lượng và quy
mô với vai trò không ngừng tăng lên. 
Đảng ta chủ trương xây dựng thành một đội ngũ vững mạnh. 
Đóng góp tích cực vào việc thực hiện chiến lược phát triển
kinh tế- xh, giải quyết việc làm cho người lao động và tham
gia giải quyết các vấn đề anh sinh xh, xóa đói, giảm nghèo. + Phụ nữ và thanh niên: 
Phụ nữ: là lực lượng quan trọng và đông đảo, góp phần
quan trọng và sự nghiệp xây dựng CNXH. Phụ nữ thể hiện vai
trò quan trọng trong mọi lĩnh vực của đời sống xh và gia đình. 
Đội ngũ thanh niên: là trụ cột của nước nhà, chủ nhân tương
lai của đất nước, là lực lượng xung kích trong xây dựng bảo vệ tỏ quốc.
 Vai trò, trách nhiệm của bản thân trong cơ cấu xã hội giai cấp.
- Mỗi sinh viên cần chủ động, tích cực học tập, nghiên cứu để làm tốt nội
dung văn hóa, chín trị, xã hội, kinh tế của liên minh bằng các hành động
cụ thể như: thực tập, tình nguyện, cứu trợ đến các vùng khó khăn để hỗ
trợ, giúp đỡ, chuyển giao kỹ thuật, xóa đói giảm nghèo, nâng cao đời sống của nhan dân....
- Mỗi sinh viên phải kiên quyết đấu tranh chống âm mưu “diễn biến hòa
bình” của các thế lực thù địch và phản động phá vỡ khối đại đoàn kết dân tộc...
- Mỗi sinh viên phải chủ động và có khát vọng làm giàu, trực tiếp tham
gia phong trào khởi nghiệp trong sinh viên, phải xác định học đại học
không phải để đi xin việc làm mà là để tạo việc làm, học để trở thành ông
chủ...tạo công ăn việc làm; góp phần làm giàu quê hương, đất nước.