Lý thuyết và trắc nghiệm chương Sự điện li Hóa 11 (có lời giải và đáp án)

Tổng hợp toàn bộ Lý thuyết và trắc nghiệm chương Sự điện li Hóa 11 (có lời giải và đáp án) được biên soạn đầy đủ và chi tiết . Các bạn tham khảo và ôn tập kiến thức đầy đủ cho kì thi sắp tới . Chúc các bạn đạt kết quả cao và đạt được những gì mình hi vọng nhé !!!!

Thông tin:
61 trang 9 tháng trước
Tác giả:
H
Hiền Trần
Đang cập nhật

Bình luận

Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để gửi bình luận.

Lý thuyết và trắc nghiệm chương Sự điện li Hóa 11 (có lời giải và đáp án)

Tổng hợp toàn bộ Lý thuyết và trắc nghiệm chương Sự điện li Hóa 11 (có lời giải và đáp án) được biên soạn đầy đủ và chi tiết . Các bạn tham khảo và ôn tập kiến thức đầy đủ cho kì thi sắp tới . Chúc các bạn đạt kết quả cao và đạt được những gì mình hi vọng nhé !!!!

153 77 lượt tải Tải xuống

Chủ đề: Chương 1: Cân bằng hoá học (KNTT)

Môn: Hóa Học 11

Thông tin:

61 trang 9 tháng trước

Tác giả:

Profile Hiền Trần
CHUYÊN ĐỀ 1 : SỰ ĐIỆN LI
BÀI 1 : SỰ ĐIỆN LI
A. LÝ THUYẾT
1. Nguyên nhân tính dẫn điện của các dung dịch axit, bazơ và muối trong nước
- Tính dẫn điện của dung dịch axit, bazơ và muối là do trong dung dịch của chúng có các tiểu
phân mang điện tích chuyển động tự do được gọi là các ion.
- Sự điện li là quá trình phân li các chất trong nước ra ion.
- Những chất tan trong nước phân li ra ion được gọi là những chất điện li. Vậy axit, bazơ và
muối là những chất điện li.
2. Phân loại các chất điện li
a. Chất điện li mạnh: (α = 1)
Chất điên li mạnh là chất khi tan trong nước, các phân tử hòa tan đều phân li ra ion.
Ví dụ : Na
2
SO
4
2Na
+
+ SO
4
2-
KOH
K
+
+ OH
-
HNO
3
H
+
+ NO
3
–
b. Chất điện li yếu: (0 < α <1)
Chất điện li yếu là chất khi tan trong nước chỉ có một phần số phân tử hòa tan phân li ra ion,
phần còn lại vẫn tồn tại dưới dạng phân tử trong dung dịch
Ví dụ : CH
3
COOH CH
3
COO
-
+ H
+
HClO H
+
+ ClO
–
- Sự điện li của chất điện li yếu là quá trình thuận nghịch.
Độ điện li (α) : α =
o
n
n
=
o
C
C
Với : n là số phân tử phân li ra ion, n
o
là số phân tử hòa tan.
C là nồng độ mol chất tan phân li thành ion, C
o
là nồng độ mol chất hòa tan.
● Chú ý :
- Khi pha loãng dung dịch, độ điện li của các chất điện li đều tăng.
- Cân bằng điện li là cân bằng động và tuân theo nguyên lí chuyển dịch cân bằng Lơ Sa-tơ-li-ê.
BÀI 2 : AXIT, BAZƠ VÀ MUỐI
A. LÝ THUYẾT
I. Axit và bazơ theo A-rê-ni-ut
1. Định nghĩa theo A-rê-ni-ut
- Axit là chất khi tan trong nước phân li ra cation H
+
Ví dụ : HCl
H
+
+ Cl
–
CH
3
COOH H
+
+ CH
3
COO
–
- Axit nhiều nấc
H
3
PO
4
H
+
+ H
2
PO
4
–
H
2
PO
4
–
H
+
+ HPO
4
2–
HPO
4
2–
H
+
+ PO
4
3–
Phân tử H
3
PO
4
phân ly 3 nấc ra ion H
+
nó là axit 3 nấc.
- Bazơ là chất khi tan trong nước phân li ra anion OH
-
Ví dụ : Ba(OH)
2
Ba
2+
+ 2OH
-
- Tính chất của axit : Là tính chất của cation H
+
trong dung dịch.
- Tính chất của bazơ : Là tính chất của anion OH
–
trong dung dịch.
2. Hiđroxit lưỡng tính : Là hiroxit khi tan trong nước vừa có thể phân li như axit vừa có thể phân
li như bazơ.
- Các hiđroxit lưỡng tính thường gặp : Zn(OH)
2
, Al(OH)
3
, Pb(OH)
2
, Sn(OH)
2
, Cu(OH)
2
.
- Chúng điều ít tan trong nước và có lực axit bazơ yếu.
Ví dụ : Zn(OH)
2
có 2 kiểu phân li tùy điều kiện.
+ Phân li kiểu bazơ :
Zn(OH)
2
Zn
2+
+ 2OH
-
+ Phân li kiểu axit :
Zn(OH)
2
ZnO
2
2-
+ 2H
+
Có thể viết Zn(OH)
2
dưới dạng H
2
ZnO
2
.
3. Muối : Là hợp chất khi tan trong nước phân li ra cation kim loại (hoặc cation NH
4
+
) và anion
gốc axit.
- Muối axit là muối mà anion gốc axit còn có khả năng phân li ra ion H
+
.
Ví dụ : KHSO
4
, NaHCO
3
, NaH
2
PO
4
…
- Muối trung hòa : Là muối mà anion gốc axit không còn khả năng phân li ra ion H
+
.
Ví dụ : NaCl, (NH
4
)
2
SO
4
…
● Chú ý : Nếu anion gốc axit còn hiđro có tính axit, thì gốc này tiếp tục phân li yếu ra ion H
+
.
Ví dụ : NaHSO
4
Na
+
+ HSO
4
-
HSO
4
-
H
+
+ SO
4
2-
II. Khái niệm về axit và bazơ theo Bron-stêt
1. Định nghĩa theo Bronstet :
- Axit là chất nhường proton.
Ví dụ : CH
3
COOH + H
2
O H
3
O
+
+ CH
3
COO
-
Hằng số phân li axit :
3
a
3
CH COO H
K
CH COOH



Giá trị K
a
chỉ phụ thuộc vào bản chất axit và nhiệt độ. K
a
càng nhỏ, lực axit của nó càng yếu.
- Bazơ là chất nhận proton.
Ví dụ : NH
3
+ H
2
O NH
4
+
+ OH
–
Hằng số phân li bazơ
4
a
3
OH NH
K
NH



Giá trị K
b
chỉ phụ thuộc vào bản chất bazơ và nhiệt độ. K
b
càng nhỏ, lực bazơ của nó càng yếu.
BÀI 3 : SỰ ĐIỆN LI CỦA NƯỚC. pH.
CHẤT CHỈ THỊ AXIT – BAZƠ
A. LÝ THUYẾT
1. Sự điện li của nước :
Thực nghiệm cho thấy nước là chất điện li rất yếu :
H
2
O H
+
+ OH
-
(1)
Tích số ion của nước :
2
HO
K
= [H
+
][OH
-
] =10
-14
M (đo ở 25
o
C)
2. Ý nghĩa tích số ion của nước :
a. Môi trường axit : [H
+
] > [OH
–
] hay [H
+
] > 1,0.10
–7
M.
b. Môi trường kiềm : [H
+
] < [OH
–
] hay [H
+
] < 1,0.10
–7
M.
c. Môi trường trung tính : [H
+
] = [OH
–
] = 1,0.10
–7
M.
3. Khái niệm về pH – Chất chỉ thị màu
Nếu [H
+
] = 1,0.10
–a
M thì pH = a.
Về mặt toán học pH = -lg [H
+
]
Ví dụ : [H
+
] = 10
-3
M
pH = 3 : Môi trường axit.
pH + pOH = 14
● Chú ý :
- Thang pH thường dùng có giá trị từ 1 đến 14.
- Môi trường dung dịch được đánh giá dựa vào nồng độ H
+
và pH dung dịch.
pH
Môi trường
= 7
Trung tính
< 7
Axit
> 7
Bazơ
- Chất chỉ thị màu thường dùng là quỳ tím và phenolphtalein.
Quỳ tím
đỏ
pH ≤ 6
tím
6 < pH <8
xanh
pH ≥ 8
Phenolphtalein
không màu
pH < 8,3
hồng
pH ≥ 8,3
BÀI 4 : PHẢN ỨNG TRAO ĐỔI ION TRONG DUNG DỊCH
CHẤT ĐIỆN LI
A. LÝ THUYẾT
I. Điều kiện xảy ra phản ứng trao đổi ion trong dung dịch các chất điện li
1. Điều kiện
- Phản ứng xảy ra trong dung dịch các chất điện li là phản ứng giữa các ion.
- Phản ứng trao đổi ion trong dung dịch các chất điện li chỉ xảy ra khi các ion kết hợp được với
nhau tạo thành ít nhất một trong các chất sau: Chất kết tủa, chất khí hay chất điện li yếu.
2. Ví dụ minh họa
a. Trường hợp tạo kết tủa :
AgNO
3
+ HCl
AgCl + HNO
3
Cl
–
+ Ag
+
AgCl (phương trình ion)
b. Trường hợp tạo chất khí :
2HCl + Na
2
CO
3
2NaCl + CO
2
↑ + H
2
O
2H
+
+ CO
3
2–
CO
2
+ H
2
O (phương trình ion)
c. Trường hợp tạo chất điện li yếu :
+ Phản ứng tạo thành nước :
HCl + NaOH
NaCl + H
2
O
H
+
+ OH
–
H
2
O (phương trình ion)
+ Phản ứng tạo thành axit yếu :
HCl + CH
3
COONa
CH
3
COOH + NaCl
H
+
+ CH
3
COO
-
CH
3
COOH
● Lưu ý: Trường hợp không xảy ra phản ứng trao đổi ion.
Ví dụ :
NaCl + KOH
NaOH + KCl
Na
+
+ Cl
-
+ K
+
+ OH
-
Na
+
+ OH
-
+ K
+
+ Cl
-
Đây chỉ là sự trộn lẫn các ion với nhau.
II. Phản ứng thủy phân của muối
Có thể nghĩ rằng các dung dịch muối trung hòa đều là những môi trường trung tính (pH = 7).
Điều này chỉ đúng với những muối tạo nên bởi axit mạnh và bazơ mạnh, ví dụ : NaCl, BaCl
2
,
K
2
SO
4
... Cho giấy quỳ tím vào dung dịch NaCl, giấy quỳ tím không đổi màu.
Các muối như Na
2
CO
3
,
K
2
S, CH
3
COONa... là muối của axit yếu và bazơ mạnh. Dung dịch các
muối này có pH > 7 (là môi trường bazơ). Cho giấy quỳ tím vào dung dịch CH
3
COONa, giấy quỳ
tím đổi thành màu xanh.
Hiện tượng này được giải thích như sau : Trong dung dịch, CH
3
COONa phân li thành các ion
Na
+
và CH
3
COO
ˉ
. Anion CH
3
COO
ˉ
có vai trò như một bazơ, nó nhận proton của nước theo phương
trình phản ứng :
CH
3
COO
-
+ HOH CH
3
COOH + OH
-
Như vậy trong dung dịch CH
3
COONa nồng độ ion OH
ˉ
lớn hơn 10
-7
,
do vậy pH > 7.
Với những muối của axit mạnh và bazơ yếu như NH
4
Cl (amoni clorua), ZnCl
2
, Al
2
(SO
4
)
3
... thì
dung dịch của chúng lại có pH < 7 (môi trường axit). Cho giấy quỳ tìm vào dung dịch NH
4
Cl, giấy
quỳ đổi thành màu hồng. Giải thích như sau : trong dung dịch, NH
4
Cl phân li thành các ion NH
4
+
và
Cl
ˉ
. Cation NH
4
+
có vai trò như một axit, nó cho proton theo phương trình phản ứng :
NH
4
+
+ HOH NH
3
+ H
3
O
+
Như vậy trong dung dịch NH
4
Cl nồng độ ion H
3
O
+
lớn hơn 10
-7
(hoặc H
+
) do vậy dung dịch có
pH < 7.
● Kết luận : Phản ứng trao đổi ion giữa muối và nước gọi là phản ứng thủy phân muối.
B. PHƯƠNG PHÁP GIẢI BÀI TẬP VỀ SỰ ĐIỆN LI
I. Pha trộn dung dịch có cùng chất tan. Cô cạn, pha loãng dung dịch
1. Trộn lẫn hai dung dịch có cùng chất tan :
- Dung dịch 1 : có khối lượng m
1
, thể tích V
1
, nồng độ C
1
(nồng độ phần trăm hoặc nồng độ
mol), khối lượng riêng d
1
.
- Dung dịch 2 : có khối lượng m
2
, thể tích V
2
, nồng độ C
2
(C
2
> C
1
), khối lượng riêng d
2
.
- Dung dịch thu được : có khối lượng m = m
1
+ m
2
, thể tích V = V
1
+ V
2
, nồng độ C
(C
1
< C < C
2
) và khối lượng riêng d.
Sơ đồ đường chéo và công thức tương ứng với mỗi trường hợp là :
a. Đối với nồng độ % về khối lượng :
m
1
C
1
C
2
– C
C
m
2
C
2
C
1
– C
Trong đó C
1
, C
2
, C là nồng độ %
b. Đối với nồng độ mol/lít :
V
1
C
1
C
2
– C
C
V
2
C
2
C
1
– C
Trong đó C
1
, C
2
, C là nồng độ mol/lít
c. Đối với khối lượng riêng :
V
1
d
1
d
2
– d
d
2
1
2
1
CC
m
(1)
m
CC

2
1
2
1
CC
V
(2)
V
CC

2
1
2
1
dd
V
(3)
V
dd

V
2
d
2
d
1
– d
● Khi sử dụng sơ đồ đường chéo cần chú ý:
- Chất rắn khan coi như dung dịch có C = 100%
- Chất khí tan trong nước nhưng không phản ứng với nước (HCl, HBr, NH
3
…) coi như dung
dịch có C = 100%
- Dung môi coi như dung dịch có C = 0%
- Khối lượng riêng của H
2
O là d = 1 g/ml.
2. Cô cạn, pha loãng dung dịch
- Dung dịch 1 : có khối lượng m
1
, thể tích V
1
, nồng độ C
1
(nồng độ phần trăm hoặc nồng độ
mol).
- Sau khi cô cạn hay pha loãng dung dịch bằng nước, dung dịch thu được có khối lượng
m
2
= m
1
2
HO
m
; thể tích V
2
= V
1
2
HO
V
nồng độ C (C
1
> C
2
hay C
1
< C
2
).
a. Đối với nồng độ % về khối lượng :
m
ct
= m
1
C
1
= m
2
C
2
12
21
mC
mC
b. Đối với nồng độ mol/lít :
n
ct
= V
1
C
1
= V
2
C
2
12
21
VC
VC
Dạng 1 : Pha trộn hai dung dịch có cùng chất tan hoặc pha nước vào dung dịch
chứa 1 chất tan
Phương pháp giải
● Nếu pha trộn hai dung dịch có nồng độ phần trăm khác nhau thì ta dùng công thức :
(1)
|CC|
| CC |
m
m
1
2
2
1
Trong đó C
1
, C
2
, C là nồng độ %
● Nếu pha trộn hai dung dịch có nồng độ mol khác nhau thì ta dùng công thức :
(2)
|CC|
| CC |
V
V
1
2
2
1
Trong đó C
1
, C
2
, C là nồng độ mol/lít
● Nếu pha trộn hai dung dịch có khối lượng riêng khác nhau thì ta dùng công thức :
(3)
|dd|
| dd |
V
V
1
2
2
1
► Các ví dụ minh họa ◄
Ví dụ 1: Từ 20 gam dung dịch HCl 40% và nước cất pha chế dung dịch HCl 16%. Khối lượng nước
(gam) cần dùng là :
A. 27. B. 25,5. C. 54. D. 30.
Hướng dẫn giải
Áp dụng sơ đồ đường chéo ta có :
m
1
= 20 40
16 – 0
2
2
20 16
m 30
m 24
16
m
2
0
40 – 16
Đáp án D.
Ví dụ 2: Lấy m
1
gam dung dịch HNO
3
45% pha với m
2
gam dung dịch HNO
3
15%, thu được dung
dịch HNO
3
25%. Tỉ lệ m
1
/m
2
là :
A. 1 : 2. B. 1 : 3. C. 2 : 1. D. 3 : 1.
Hướng dẫn giải
Áp dụng sơ đồ đường chéo ta có :
m
1
45
25 – 15
25
m
2
15
45 – 25
Đáp án A.
Ví dụ 3: Để thu được 500 gam dung dịch HCl 25% cần lấy m
1
gam dung dịch HCl 35% pha với m
2
gam dung dịch HCl 15%. Giá trị m
1
và m
2
lần lượt là :
A. 400 và 100. B. 325 và 175. C. 300 và 200. D. 250 và 250.
Hướng dẫn giải
Áp dụng sơ đồ đường chéo ta có :
m
1
35
25 – 15
25
m
2
15
35 – 25
Mặt khác m
1
+ m
2
= 500 nên suy ra m
1
= m
2
= 250.
Đáp án D.
Ví dụ 4: Hoà tan 200 gam dung dịch NaOH 10% với 600 gam dung dịch NaOH 20% được dung
dịch A. Nồng độ % của dung dịch A là :
A. 18%. B. 16%. C. 17,5%. D. 21,3%.
Hướng dẫn giải
Áp dụng sơ đồ đường chéo ta có :
m
1
= 200 10
20 – C
C
m
2
= 600 20
C – 10
Đáp án C.
● Nhận xét : Trong trường hợp này ta dùng phương pháp thông thường sẽ nhanh hơn !
200.10% 600.20%
C% .100% 17,5%
200 600

.
Ví dụ 5: Từ 300 ml dung dịch HCl 2M và nước cất, pha chế dung dịch HCl 0,75M. Thể tích nước
cất (ml) cần dùng là :
A. 150. B. 500. C. 250. D. 350.
1
2
m
10 1
m 20 2
200 20 C
C 17,5
600 C 10
1
2
m
10 1
m 10 1
Hướng dẫn giải
Áp dụng sơ đồ đường chéo ta có :
Vdd HCl 2
0,75 – 0 = 0,75
0,75
V (H
2
O) 0
2 – 0,75 = 1,25
Đáp án B.
Ví dụ 6: Để pha được 500 ml dung dịch NaCl 0,9M cần lấy V ml dung dịch NaCl 3M pha với nước
cất. Giá trị của V là :
A. 150 ml. B. 214,3 ml. C. 285,7 ml. D. 350 ml.
Hướng dẫn giải
Gọi thể tích của dung dịch NaCl (C
1
= 3M) và thể tích của H
2
O (C
2
= 0M) lần lượt là V
1
và
2
V
.
Áp dụng sơ đồ đường chéo ta có :
V
1
3
0,9 – 0 = 0,9
0,9
V
2
0
3 – 0,9= 2,1
V
1
=
0,9
.500
2,1 0,9
= 150 ml.
Đáp án A.
● Chú ý : Cũng có thể áp dụng công thức pha loãng dung dịch :
12
21
VC
VC
22
1
1
VC
500.0,9
V 150
C3
ml.
Ví dụ 7: Trộn 800 ml dung dịch H
2
SO
4
aM với 200 ml dung dịch H
2
SO
4
1,5M thu được dung dịch
có nồng độ 0,5M. a nhận giá trị là:
A. 0,1M. B. 0,15M. C. 0,2M. D. 0,25M.
Hướng dẫn giải
Áp dụng sơ đồ đường chéo ta có :
V
1
= 800 a
1,5 – 0,5 =1
0,5
V
2
= 200 1,5
0,5 – a
Đáp án D.
● Nhận xét : Trong trường hợp này ta dùng phương pháp đại số thông thường sẽ nhanh hơn !


(0,2 0,8).0,5 0,2.1,5
C 0,25M
0,8
.
Ví dụ 8: Trộn 200 ml dung dịch HCl 1M với 300 ml dung dịch HCl 2M thì thu được dung dịch mới
có nồng độ mol là :
A. 1,5M. B. 1,2M. C. 1,6M. D. 2,4M.
Hướng dẫn giải
Áp dụng sơ đồ đường chéo ta có :
300 0,75
V 500
V 1,25
1
2
V
0,9
V 2,1

800 1
a 0,25
200 0,5 a
V
1
= 200 1
2 – C
C
V
2
= 300 2
C – 1
Đáp án C.
● Nhận xét : Trong trường hợp này ta dùng phương pháp đại số thông thường sẽ nhanh hơn !
0,2.1 0,3.2
C 1,6M
0,5

.
Ví dụ 9: Cần bao nhiêu lít axit H
2
SO
4
(D = 1,84 gam/ml) và bao nhiêu lít nước cất để pha thành 9
lít dung dịch H
2
SO
4
có D = 1,28 gam/ml ? Biết khối lượng riêng của nước là 1 gam/ml.
A. 2 lít và 7 lít. B. 3 lít và 6 lít. C. 4 lít và 5 lít. D. 6 lít và 3 lít.
Hướng dẫn giải
Áp dụng sơ đồ đường chéo ta có :
2
HO
V
1
1,84 – 1,28 = 0,56
1,28
24
H SO
V
1,84
1,28 – 1= 0,28
Mặt khác :
2
HO
V
+
24
H SO
V
= 9
2
HO
V
= 6 lít và
24
H SO
V
= 3 lít.
Đáp án B.
Ví dụ 10: Trộn một dung dịch có khối lượng riêng 1,4 g/ml với nước nguyên chất (d = 1 g/ml) theo
tỉ lệ thể tích bằng nhau, thu được dung dịch X. Dung dịch X có khối lượng riêng là :
A. 1,1 g/ml. B. 1,0 g/ml. C. 1,2 g/ml. D. 1,5 g/ml.
Hướng dẫn giải
Áp dụng sơ đồ đường chéo ta có :
V
1
1
1,2 – d
d
V
2
1,2
d – 1
Đáp án C.
● Nhận xét : Trong trường hợp này ta dùng phương pháp đại số thông thường sẽ nhanh hơn !
Gọi thể tích của các dung dịch ban đầu là V, ta có :
dd X dd X
2,4V
m 1,4.V 1.V 2,4V d 1,2 gam/ ml
2V
.
Dạng 2 : Hòa tan một khí (HCl, HBr, NH
3
…), một oxit (SO
3
, P
2
O
5
, Na
2
O…), một
oleum H
2
SO
4
.nSO
3
hoặc một tinh thể (CuSO
4
.5H
2
O, FeSO
4
.7H
2
O, NaCl…) vào
nước hoặc dung dịch chứa một chất tan để được một dung dịch mới chứa một chất
tan duy nhất
Phương pháp giải
2
24
HO
H SO
V
0,56 2
V 0,28 1
200 2 C
C 1,6M
300 C 1
1
2
V
1,4 d
1 d 1,2
V d 1
● Trường hợp hòa tan tinh thể muối vào dung dịch thì ta coi tinh thể đó là một dung dịch có
nồng độ phần trăm là : C% =
chaát tan
tinh theå
m
.100%
m
, sau đó áp dụng công thức :
(1)
|CC|
| CC |
m
m
1
2
2
1
● Trường hợp hòa tan khí (HCl, HBr, NH
3
…) hoặc oxit vào dung dịch thì ta viết phương trình
phản ứng của khí hoặc oxit với nước (nếu có) trong dung dịch đó, sau đó tính khối lượng của chất
tan thu được. Coi khí hoặc oxit đó là một dung dịch chất tan có nồng độ phần trăm là :
C% =
3
chaát tan
oxit ( hoaëc khí HCl, NH )
m
.100%
m
(C%
100%), sau đó áp dụng công thức :
(1)
|CC|
| CC |
m
m
1
2
2
1
► Các ví dụ minh họa ◄
Ví dụ 1: Hòa tan hoàn toàn m
1
gam FeSO
4
.7H
2
O vào m
2
gam dung dịch FeSO
4
10,16% để thu được
dung dịch FeSO
4
25%. Tỉ lệ m
1
/m
2
là :
A. 1 : 2. B. 1 : 3. C. 2 : 1. D. 3 : 1.
Hướng dẫn giải
42
152
278
FeSO .7H O
Coi FeSO
4
.7H
2
O là dung dịch FeSO
4
có nồng độ phần trăm là :
C% =
152
.100% 54,68%
278
Áp dụng sơ đồ đường chéo ta có :
m
1
54,68
25 – 10,16
25
m
2
10,16
54,68 – 25
Đáp án A.
Ví dụ 2: Cần lấy bao nhiêu gam tinh thể CuSO
4
.5H
2
O và bao nhiêu gam dung dịch CuSO
4
8% để
pha thành 280 gam dung dịch CuSO
4
16% ?
A. 180 gam và 100 gam. B. 330 gam và 250 gam.
C. 60 gam và 220 gam. D. 40 gam và 240 gam.
Hướng dẫn giải
42
160
250
CuSO .5H O
Ta coi CuSO
4
.5H
2
O như là dung dịch CuSO
4
có: C% =
160.100
250
64%.
Gọi m
1
là khối lượng của CuSO
4
.5H
2
O (C
1
= 64%) và m
2
là khối lượng của dung dịch CuSO
4
8% (C
2
= 8%)
Theo sơ đồ đường chéo :
m
1
64
16 8
16
1
2
m
16 8 1
m 64 16 6
1
2
m
25 10,16 1
m 54,68 25 2
m
2
8
64 16
Mặt khác : m
1
+ m
2
= 280 gam.
Vậy khối lượng CuSO
4
.5H
2
O là : m
1
=
280
.1
16
= 40 gam m
2
= 280 40 = 240 gam.
Đáp án D.
Ví dụ 3: Hòa tan 200 gam SO
3
vào m
2
gam dung dịch H
2
SO
4
49% ta được dung dịch H
2
SO
4
78,4%.
Giá trị của m
2
là :
A. 133,3 gam. B. 146,9 gam. C. 272,2 gam. D. 300 gam.
Hướng dẫn giải
Phương trình phản ứng :
SO
3
+ H
2
O  H
2
SO
4
gam: 800 98
gam: 200
200.98
245
80
Coi SO
3
là dung dịch H
2
SO
4
có nồng độ phần trăm là : C% =
245
.100% 122,5%
200
Gọi m
1
, m
2
lần lượt là khối lượng của SO
3
và dung dịch H
2
SO
4
49% cần lấy.
Áp dụng sơ đồ đường chéo ta có :
m
1
122,5
78,4 – 49
78,4
m
2
49
122,5 – 78,4
2
44,1
m .200
29,4
= 300 gam.
Đáp án D.
Ví dụ 4: Hoà tan 100 gam P
2
O
5
vào m gam dung dịch H
3
PO
4
48% ta được dung dịch H
3
PO
4
60%.
Giá trị của m là :
A. 550 gam. B. 460 gam. C. 300 gam. D. 650 gam.
Hướng dẫn giải
Phương trình phản ứng :
P
2
O
5
+ 3H
2
O 2H
3
PO
4
gam: 142 196
gam: 100 x
100.196
x 138 gam
142
Coi P
2
O
5
là dung dịch H
3
PO
4
có nồng độ phần trăm là : C% =
138
.100% 138%
100
.
Gọi m
1
, m
2
lần lượt là khối lượng của P
2
O
5
và dung dịch H
3
PO
4
48%
Áp dụng sơ đồ đường chéo ta có :
m
1
138
60 – 48
60
1
2
m
29,4
m 44,1

1
2
m
60 48 2
m 138 60 13
m
2
48
138 – 60
34
dd H PO 48% 2
13
m m .100 650 gam.
2
Đáp án D.
Ví dụ 5: Cần lấy bao nhiêu gam oleum H
2
SO
4
.3SO
3
hòa tan vào 200 gam H
2
O để thu được một
dung dịch H
2
SO
4
có nồng độ 10% ?
Hướng dẫn giải
Phương trình phản ứng:
H
2
SO
4
.3SO
3
+ 3H
2
O
4H
2
SO
4
mol: 338
392
Coi oleum H
2
SO
4
.3SO
3
là dung dịch H
2
SO
4
có nồng độ % là :
392
C% .100% 115,98%
338

Gọi khối lượng của oleum là m
1
và khối lượng của nước là m
2
Áp dụng sơ đồ đường chéo ta có :
m
1
115,98
10 – 0
10
m
2
0
115,98 – 10
1
10
m 200. 18,87 gam.
105,98
Ví dụ 6: Hoà tan 11,2 lít khí HCl (đktc) vào m gam dung dịch HCl 16%, thu được dung dịch HCl
20%. Giá trị của m là :
A. 36,5. B. 182,5. C. 365,0. D. 224,0.
Hướng dẫn giải
Theo giả thiết ta có :
HCl HCl
11,2
n 0,5 mol m 0,5.36,5 18,25 gam
22,4
Coi khí HCl là dung dịch HCl 100%.
Áp dụng sơ đồ đường chéo ta có :
m
1
= 18,25 100
20 – 16
20
m
2
16
100 – 20
2
m 20.18,25 365 gam
Đáp án C.
Ví dụ 7: Hoà tan V lít khí HCl (đktc) vào 185,4 gam dung dịch HCl 10% thu được dung dịch HCl
16,57%. Giá trị của V là :
A. 4,48. B. 8,96. C. 2,24. D. 6,72.
Hướng dẫn giải
Đặt m
khí HCl
= m
1
và m
dd HCl 10%
=m
2
Coi khí HCl là dung dịch HCl 100%
Áp dụng sơ đồ đường chéo ta có :
m
1
100
16,57 – 16
2
18,25 20 16 1
m 100 20 20
1
m
16,57 10 6,57
185,4 100 16,57 83,43
1
2
m
10 0 10
m 115,98 10 105,98
16,57
m
2
=185,4 10
100 – 16,57
1 HCl HCl
m 14,6 gam n 0,4 mol V 0,4.22,4 8,96 lít
.
Đáp án B.
● Nhận xét chung đối với dạng 1 và dạng 2:
Trong các bài tập : Pha trộn hai dung dịch có cùng chất tan; hòa tan oxit axit, oxit bazơ, oleum
H
2
SO
4
.nSO
3
, khí HCl, NH
3
…
vào nước hoặc dung dịch chứa một chất tan để được một dung dịch
mới chứa chất tan duy nhất, nếu đề bài yêu cầu tính khối lượng, thể tích, tỉ lệ khối lượng, tỉ lệ thể
tích của các chất thì ta sử dụng các sơ đồ đường chéo để tính nhanh kết quả. Nhưng nếu đề bài yêu
cầu tính nồng độ %, nồng độ mol, khối lượng riêng thì ta sử dụng cách tính toán đại số thông
thường sẽ nhanh hơn nhiều so với dùng sơ đồ đường chéo (xem nhận xét ở các ví dụ : 4 ; 7 ; 8 ; 11)
Dạng 3 : Tính nồng độ mol ; nồng độ % ; thể tích của nước cần pha thêm hay cô
cạn bớt ; thể tích của dung dịch chất tan trước hay sau khi pha loãng, cô cạn
dung dịch
Phương pháp giải
Khi pha loãng hay cô cạn dung dịch thì lượng chất tan không đổi nên :
- Đối với nồng độ % về khối lượng ta có :
m
ct
= m
1
C
1
= m
2
C
2
12
21
mC
mC
- Đối với nồng độ mol/lít ta có :
n
ct
= V
1
C
1
= V
2
C
2
12
21
VC
VC
► Các ví dụ minh họa ◄
Ví dụ 1: Làm bay hơi 500 ml dung dịch chất A 20% (D = 1,2 g/ml) để chỉ còn 300 gam dung dịch.
Nồng độ % của dung dịch này là :
A. 30%. B. 40%. C. 50%. D. 60%.
Hướng dẫn giải
Áp dụng công thức cô cạn, pha loãng dung dịch ta có :
12
21
mC
mC
11
2
2
mC
500.1,2.20%
C 40%
m 300
.
Đáp án B.
Ví dụ 2: Để pha được 500 ml (V
2
= 500) dung dịch KCl 0,9M cần lấy V ml (V
1
) dung dịch KCl 3M
pha với nước cất. Giá trị của V là :
A. 150 ml. B. 214,3 ml. C. 285,7 ml. D. 350 ml.
Hướng dẫn giải
Áp dụng công thức cô cạn, pha loãng dung dịch ta có :
12
21
VC
VC
22
1
1
VC
500.0,9
V 150
C3
ml.
Đáp án A.
Ví dụ 3: Số lít H
2
O cần thêm vào 1 lít dung dịch HCl 2M để thu được dung dịch mới có nồng độ
0,8M là :
A. 1,5 lít. B. 2 lít. C. 2,5 lít. D. 3 lít.
Hướng dẫn giải
Áp dụng công thức cô cạn, pha loãng dung dịch ta có :
12
21
VC
VC
11
2
2
VC
1.2
V 2,5
C 0,8
lít.
Mà V
2
=V
1
+
2
HO
V
2
HO
V
= 2,5 – 1 = 1,5 lít.
Đáp án A.
Ví dụ 4: Pha loãng dung dịch HCl có pH = 3 bao nhiêu lần để được dung dịch mới có pH = 4 ?
A. 5. B. 4. C. 9. D. 10.
Hướng dẫn giải
Áp dụng công thức cô cạn, pha loãng dung dịch ta có :
12
21
VC
VC
3
1 1 1
21
4
2
VC V10
V 10V
C 10
.
Vậy phải pha loãng dung dịch HCl (pH = 3) 10 lần để được dung dịch HCl có pH = 4.
Đáp án D.
Ví dụ 5: Pha loãng 1 lít dung dịch NaOH có pH = 13 bằng bao nhiêu lít nước để được dung dịch
mới có pH = 11 ?
A. 9. B. 99. C. 10. D. 100.
Hướng dẫn giải
Dung dịch NaOH có pH = 13 pOH = 1 C
1
= [OH
-
] = 10
-1
Dung dịch NaOH sau khi pha loãng có pH = 11 pOH = 3 C
2
= [OH
-
] = 10
-3
Áp dụng công thức cô cạn, pha loãng dung dịch ta có :
12
21
VC
VC
1
11
2
3
2
VC
1.10
V 100
C 10
lít
2
H O 2 1
V V V 100 1 99
lít.
Đáp án B.
II. Tính toán cân bằng trong dung dịch chất điện li yếu
1. Cân bằng trong dung dịch axit yếu :
Giả sử có một dung dịch axit yếu HA (HF, CH
3
COOH…), có nồng độ ban đầu là C
o
, độ điện li
là , hằng số phân li là
a
K
.
Phương trình điện li :
HA + H
2
O A
-
+ H
3
O
+
Hay :
HA A
-
+ H
+
a
HA
K
HA



bđ: C
o
p.li C
o
C
o
C
o
cb: C
o
– C
o
C
o
C
o
Tại thời điểm cân bằng ta có :
22
oo
a
oo
HA
( C ) C
K
C C 1
HA






(1)
Các công thức tính toán gần đúng được rút ra từ công thức (1) :
+ Vì HA là dung dịch chất điện li yếu nên
1
11

2
ao
KC
(2)
Từ công thức (2) ta có thể suy ra công thức tính độ điện li :
a
o
K
C
2. Cân bằng trong dung dịch bazơ yếu
Xét dung dịch NH
3
có nồng độ ban đầu là C
o
, độ điện li là , hằng số phân li là
b
K
.
Phương trình điện li :
NH
3
+ H
2
O OH
-
+ NH
4
+
4
b
3
NH OH
K
NH



bđ: C
o
p.li C
o
C
o
C
o
cb: C
o
– C
o
C
o
C
o
Tại thời điểm cân bằng ta có :
22
4
oo
b
oo
3
NH OH
( C ) C
K
C C 1
NH






(1)
Các công thức tính toán gần đúng được rút ra từ công thức (1) :
+ Vì NH
3
là dung dịch chất điện li yếu nên
1
11

2
bo
KC
(2)
Từ công thức (2) ta có thể suy ra công thức tính độ điện li :
b
o
K
C
Dạng 1 : Tính toán cân bằng trong dung dịch chứa một chất điện li yếu
Phương pháp giải
Cách 1: Viết phương trình điện li, từ giả thiết ta tính toán lượng ion và chất tan trong dung
dịch tại thời điểm cân bằng, thiết lập hằng số cân bằng điện li. Từ đó tính được nồng độ H
+
hoặc
OH
-
trong dung dịch tại thời điểm cân bằng, sau đó trả lời các câu hỏi mà đề yêu cầu như : Tính
pH của dung dịch, độ điện li
…
Cách 2 : Sử dụng các công thức gần đúng
2
ao
KC
,
2
bo
KC
để tính toán.
► Các ví dụ minh họa ◄
Ví dụ 1: Giá trị pH của dung dịch axit fomic 1M (K
a
= 1,77.10
-
4
) là :
A. 1,4. B. 1,1. C. 1,68. D. 1,88.
Hướng dẫn giải
Cách 1 :
Phương trình điện li :
HCOOH
HCOO
-
+ H
+
(1);
a
H HCOO
K
HCOOH



bđ: C
o
p.li C
o
C
o
C
o
cb: C
o
– C
o
C
o
C
o
Tại thời điểm cân bằng ta có :
22
4
oo
a
oo
HA
( C ) C
K 1,77.10
C C 1
HA






(2)
Với C
o
= 1M, thay vào (2) ta có phương trình :
2 4 4
1,77.10 1,77.10 0 0,0132

Theo (1) [H
+
] = C
o
= 0,0132M
pH = -lg[H
+
] = 1,88.
Cách 2 :
Sử dụng công thức
2
ao
KC
ta suy ra :
14
a
o
K
1,77.10
0,0133
C1
[H
+
] = C
o
= 0,0133M
pH = -lg[H
+
] = 1,88.
Đáp án D.
Ví dụ 2: Trong 1 lít dung dịch CH
3
COOH 0,01M có 6,26.10
21
phân tử chưa phân li và ion. Độ điện
li α của CH
3
COOH ở nồng độ đó là (biết số Avogađro=6,02.10
23
) :
A. 4,15%. B. 3,98%. C. 1%. D. 1,34%.
Hướng dẫn giải
Phương trình điện li :
CH
3
COOH
HCOO
-
+ H
+
(1);
3
a
3
H CH COO
K
CH COOH



bđ: C
o
p.li C
o
C
o
C
o
cb: C
o
– C
o
C
o
C
o
Theo (1) và giả thiết ta thấy tổng nồng độ chất tan và ion ở thời điểm cân bằng là :
(C
o
– C
o
) + C
o
+
C
o
= C
o
+ C
o
21
23
n 6,26.10
0,010398
V
6,02.10 .1
= 3,98%.
Đáp án B.
Ví dụ 3: Dung dịch CH
3
COONa 0,1M (K
b
= 5,71.10
-
10
) có [H
+
] là :
A. 7,56.10
-
6
M. B. 1,32.10
-
9
M. C. 6,57.10
-
6
M. D. 2,31.10
-
9
M.
Hướng dẫn giải
Phương trình điện li :
CH
3
COONa
CH
3
COO
-
+ Na
+
C
M
: C
o
C
o
Phương trình phản ứng thủy phân :
CH
3
COO
-
+ H
2
O CH
3
COOH + OH
-
(1);
3
b
3
CH COOH OH
K
CH COO






C
M
: C
o
C
o
Sử dụng công thức
2
bo
KC
ta có :
10 14
5 6 9
o
6
5,71.10 10
7,556.10 OH C 7,556.10 H 1,32.10 M
0,1
7,556.10


.
Đáp án B.
Ví dụ 4: Cho dung dịch CH
3
COOH 0,1M, K
a
= 1,8.10
-5
. Để độ điện li của axit axetic giảm một nửa
so với ban đầu thì khối lượng CH
3
COOH cần phải cho vào 1 lít dung dịch trên là (Cho C=12; H=1;
O=16) :
A. 6 gam. B. 12 gam. C. 9 gam. D. 18 gam.
Hướng dẫn giải
Sử dụng công thức gần đúng
2
ao
KC
cho dung dịch chất điện li yếu CH
3
COOH.
Gọi C
o
là nồng độ gốc của dung dịch CH
3
COOH, có độ điện li là
. Sau khi thêm axit
CH
3
COOH vào dung dịch để độ điện li là
0,5
thì nồng độ của dung dịch là C
1
.
Vì hằng số cân bằng chỉ phụ thuộc vào nhiệt độ nên ta có :
2
ao
KC
và
2
a1
K (0,5 ) C
22
o 1 1 o
C (0,5 ) C C 4C 0,4M.

Khối lượng CH
3
COOH trong 1 lít dung dịch ban đầu là 0,1.60 = 6 gam.
Tổng khối lượng CH
3
COOH trong dung dịch mới (có độ điện li giảm đi một nửa so với dung
dịch ban đầu) là 0,4.60 =24 gam. Vậy khối lượng CH
3
COOH đã thêm vào là 24 – 6 =18 gam.
Đáp án D.
Dạng 2 : Tính toán cân bằng trong dung dịch chứa một chất điện li yếu và một
chất điện li mạnh
Phương pháp giải
Viết phương trình điện li, xác định những ion tham gia vào cân bằng điện li. Từ đó ta tính toán
lượng ion và chất tan trong dung dịch tại thời điểm cân bằng, thiết lập hằng số cân bằng điện li.
Tính được nồng độ H
+
hoặc OH
-
trong dung dịch tại thời điểm cân bằng, sau đó trả lời các câu hỏi
mà đề yêu cầu như : Tính pH của dung dịch, độ điện li
…
► Các ví dụ minh họa ◄
Ví dụ 1: Dung dịch X gồm CH
3
COOH 1M (K
a
= 1,75.10
-5
) và HCl 0,001M. Giá trị pH của dung
dịch X là :
A. 2,43 . B. 2,33 . C. 1,77. D. 2,55.
Hướng dẫn giải
HCl
H
+
+ Cl
-
(1)
C
M
: 0,001 0,001 0,001
CH
3
COOH CH
3
COO
-
+ H
+
(2)
bđ: 1 0 0 :C
M
p.li : x x x :C
M
Các ion tham gia vào cân bằng (2) là CH
3
COO
-
và H
+
.
Từ (1) và (2) ta thấy tại thời điểm cân bằng :
[CH
3
COOH] = (1– x)M ; [CH
3
COO
-
] = xM ; [H
+
] = [H
+
]
(1)
+ [H
+
]
(2)
= (0,001 + x)M.
Biểu thức tính K
a
=
(0,001 x).x
1x
1,75.10
-5
Giải phương trình ta có x = 3,705.10
-3
pH = –lg(0,001+3,705.10
-3
) = 2,33.
Đáp án B.
Ví dụ 2: Dung dịch X gồm NH
3
0,1M (K
b
= 1,80.10
-5
) và NH
4
Cl 0,1M. Giá trị pH của dung dịch X
là :
A. 9,62. B. 9,26. C. 11,62. D. 13,62.
Hướng dẫn giải
NH
4
Cl
NH
4
+
+ Cl
-
(1)
C
M
: 0,1
0,1
0,1
NH
3
+ H
2
O
OH
-
+ NH
4
+
(2)
bđ: 0,1 0 0 :C
M
p.li : x
x
x :C
M
Từ (1) và (2) ta thấy tại thời điểm cân bằng :
[NH
3
] = (0,1– x)M ; [OH
-
] = xM ; [NH
4
+
] = (0,1 + x)M.
Biểu thức tính K
a
=
(0,1 x).x
0,1 x
1,8.10
-5
Giải phương trình ta có x = 1,8.10
-5
pOH = –lg(1,8.10
-5
) = 4,74
pH = 14 – 4,745 = 9,26.
Đáp án B.
III. Phản ứng axit – bazơ
1. Phản ứng của axit nhiều nấc với dung dịch NaOH hoặc KOH
a. Xét phản ứng của H
2
SO
4
với dung dịch NaOH hoặc KOH
2NaOH + H
2
SO
4
Na
2
SO
4
+ 2H
2
O (1)
NaOH + H
2
SO
4
NaHSO
4
+ H
2
O (2)
Đặt T =
24
NaOH
H SO
n
n
, ứng với các giá trị của T ta thu được các chất khác nhau :
Giá trị của T
Chất thu được sau phản ứng
T = 1
NaHSO
4
T = 2
Na
2
SO
4
T < 1
NaHSO
4
và H
2
SO
4
dư
T > 2
Na
2
SO
4
và NaOH dư
1 < T < 2
Na
2
SO
4
và NaHSO
4
b. Xét phản ứng của H
3
PO
4
với dung dịch NaOH hoặc KOH
3NaOH + H
3
PO
4
Na
3
PO
4
+ 3H
2
O (1)
2NaOH + H
3
PO
4
Na
2
HPO
4
+ 2H
2
O (2)
NaOH + H
3
PO
4
NaH
2
PO
4
+ H
2
O (3)
Đặt T =
34
NaOH
H PO
n
n
, ứng với các giá trị của T ta thu được các chất khác nhau :
Giá trị của T
Chất thu được sau phản ứng
T = 1
NaH
2
PO
4
T = 2
Na
2
HPO
4
T = 3
Na
3
PO
4
T < 1
NaH
2
PO
4
và H
3
PO
4
dư
T > 3
Na
3
PO
4
và NaOH dư
1 < T < 2
NaH
2
PO
4
và Na
2
HPO
4
2 < T < 3
Na
3
PO
4
và Na
2
HPO
4
● Chú ý : Khi gặp bài tập liên quan đến phản ứng của P
2
O
5
với dung dịch NaOH hoặc KOH thì
thay vì viết phản ứng của P
2
O
5
với dung dịch kiềm ta sẽ viết phản ứng như sau :
P
2
O
5
+ 3H
2
O
2H
3
PO
4
Sau đó cho H
3
PO
4
phản ứng với NaOH.
2. Phản ứng giữa dung dịch chứa hỗn hợp các axit với dung dịch chứa hỗn hợp các bazơ
Bản chất của phản ứng giữa dung dịch axit và dung dịch bazơ là phản ứng giữa ion H
+
trong
dung dịch axit và ion OH
-
trong dung dịch bazơ.
H
+
+ OH
-
H
2
O (1)
Phản ứng (1) gọi là phản ứng trung hòa.
Sử dụng sơ đồ đường chéo cho trường hợp phản ứng giữa dung dịch axit và dung dịch bazơ còn
dư H
+
hoặc OH
-
.
a. Nếu axit dư :
Ta có sơ đồ đường chéo :
V
A
bñ
H


bñ dö
OH H

dö
H


V
B
bñ
OH


bñ dö
HH

đ
đ
b d
A
B
b d
OH + H
V
V
H H


Trong đó :
- V
A
, V
A
là thể tích của dung dịch axit và bazơ.
-
bđ
OH


là nồng độ OH
-
ban đầu.
-
bđ
H


,
d
H


là nồng độ H
+
ban đầu và nồng độ H
+
dư.
b. Nếu bazơ dư :
Ta có sơ đồ đường chéo :
V
A
bñ
H


bñ dö
OH OH

dö
OH


V
B
bñ
OH


bñ dö
H OH

đ
đ
b d
A
B
b d
OH OH
V
V
H + OH


Trong đó :
- V
A
, V
A
là thể tích của dung dịch axit và bazơ.
-
bđ
OH


,
d
OH


là nồng độ OH
-
ban đầu và nồng độ OH
-
dư.
-
bđ
H


là nồng độ H
+
ban đầu.
Dạng 1 : Xác định hoặc tính toán lượng chất tạo thành trong phản ứng của axit
nhiều nấc với dung dịch NaOH hoặc KOH
Phương pháp giải
Tính tỉ lệ mol
ax ax

NaOH KOH
it it
nn
T hoaëc T
nn
để từ đó xác định sản phẩm sinh ra trong phản ứng.
Viết phương trình phản ứng tạo ra các sản phẩm, đặt ẩn số mol cho các chất cần tính. Từ giả
thiết suy mối quan hệ về số mol giữa các chất trong phản ứng và các chất sản phẩm, lập hệ phương
trình, giải hệ phương trình. Từ đó suy ra kết quả mà đề yêu cầu.
Trên đây chỉ là các bước cơ bản để giải bài tập dạng này, ngoài ra để tính toán nhanh ta cần áp
dụng linh hoạt định luật bảo toàn khối lượng, bảo toàn nguyên tố, phương pháp đường chéo,
phương pháp sử dụng phương trình ion rút gọn…
► Các ví dụ minh họa ◄
Ví dụ 1: Trộn lẫn 500 ml dung dịch NaOH 0,1M với 400 ml dung dịch H
2
SO
4
0,1M được dung dịch
Y. Trong dung dịch Y có các sản phẩm là :
A. Na
2
SO
4
. B. NaHSO
4
.
C. Na
2
SO
4
và NaHSO
4
. D. Na
2
SO
4
và NaOH.
Hướng dẫn giải
Theo giả thiết ta có :
24
NaOH H SO
n 0,5.0,1 0,05 mol; n 0,4.0,1 0,01 mol.
NaOH
axit
n
0,05 5
T 1 T 2
n 0,04 4
Phản ứng tạo ra hai muối là Na
2
SO
4
và NaHSO
4
.
Đáp án C.
Ví dụ 2: Cho 200 ml dung dịch NaOH 1M tác dụng với 200 ml dung dịch H
3
PO
4
0,5M, muối thu
được có khối lượng là :
A. 14,2 gam. B. 15,8 gam. C.16,4 gam. D.11,9 gam.
Hướng dẫn giải
Theo giả thiết ta có :
34
34
NaOH
NaOH H PO
H PO
n
2
n 0,2.1 0,2 mol; n 0,2.0,5 0,1 mol
n1
Sản phẩm tạo thành là
Na
2
HPO
4
.
Phương trình phản ứng :
2NaOH + H
3
PO
4
Na
2
HPO
4
+ 2H
2
O (1)
mol: 0,2
0,1
0,1
Theo (1) ta thấy :
2 4 2 4
Na HPO Na HPO
n 0,1 mol n 142.0,1 14,2 gam.
Đáp án A.
Ví dụ 3: Cho 14,2 gam P
2
O
5
vào 200 gam dung dịch NaOH 8% thu được dung dịch A. Muối thu
được và nồng độ % tương ứng là :
A. Na
2
HPO
4
và 11,2%. B. Na
3
PO
4
và 7,66%.
C. Na
2
HPO
4
và 13,26%. D. Na
2
HPO
4
; NaH
2
PO
4
đều là 7,66%.
Hướng dẫn giải
Theo giả thiết ta có :
25
P O NaOH
14,2 200.8%
n 0,1 mol; n 0,4 mol.
142 40
Khi cho P
2
O
5
vào dung dịch kiềm thì trước tiên P
2
O
5
phản ứng với nước sau đó mới phản ứng
với dung dịch kiềm.
Phương trình phản ứng :
P
2
O
5
+ 3H
2
O
2H
3
PO
4
(1)
mol: 0,1
0,2
Tỉ lệ
34
NaOH
H PO
n
2
n1
Sản phẩm tạo thành là Na
2
HPO
4
.
2NaOH + H
3
PO
4
Na
2
HPO
4
+ 2H
2
O (1)
mol: 0,4
0,2
0,2
Theo (1) ta thấy :
2 4 2 4
Na HPO Na HPO
n 0,2 mol n 142.0,2 28,4 gam.
Khối lượng dung dịch sau phản ứng là :
25
dd NaOH P O
m m m 200 14,2 214,2 mol.
Nồng độ phần trăm của dung dịch Na
2
HPO
4
là :
24
Na HPO
28,4
C% .100 13,26%.
214,2

Đáp án C.
Ví dụ 4: Trộn lẫn 500 ml dung dịch H
2
SO
4
0,3M với 200 ml dung dịch hỗn hợp NaOH aM, sau
phản ứng thu được dung dịch X chứa 19,1 gam muối. Giá trị của a là :
A. 0,5. B. 1. C. 1,5. D. 2.
Hướng dẫn giải
Theo giả thiết ta thấy dung dịch sau phản ứng chỉ chứa muối nên NaOH đã phản ứng hết.
Phương trình ion rút gọn :
H
+
+ OH
-
H
2
O (1)
Suy ra :
2
H O NaOH
OH
n n n 0,2a mol.
Áp dụng định luật bảo toàn khối lượng ta có :
2 4 2
H SO NaOH muoái H O
m m m m 0,3.0,5.98 0,2a.40 19,1 0,2a.18 a 1
Đáp án B.
Dạng 2 : Tính pH, nồng độ mol, thể tích của dung dịch axit, bazơ hoặc tỉ lệ thể tích
giữa chúng
Phương pháp giải
- Khi gặp dạng bài tập cho dung dịch chứa hỗn hợp các axit phản ứng với dung dịch chứa hỗn
hợp các bazơ, ta không nên viết phương trình phân tử mà nên sử dụng phương trình ion thu gọn :
H
+
+ OH
-
H
2
O
- Nếu trong hỗn hợp các axit có H
2
SO
4
và trong hỗn hợp các bazơ có Ba(OH)
2
mà đề bài yêu
cầu tính lượng kết tủa thì còn có thêm phản ứng :
Ba
2+
+ SO
4
2-
BaSO
4
- Dựa vào giả thiết và các phương trình phản ứng ion rút gọn để tính toán suy ra kết quả cần
tìm.
- Đối với dạng bài tập xác định nồng độ mol, thể tích của dung dịch axit, bazơ hoặc tỉ lệ thể tích
của chúng ta có thể sử dụng phương pháp đường chéo. Cụ thể như sau :
+ Nếu axit dư ta sử dụng công thức :
đ
đ
b d
A
B
b d
OH + H
V
V
H H


+ Nếu bazơ dư ta sử dụng công thức :
đ
đ
b d
A
B
b d
OH OH
V
V
H + OH


►Các ví dụ minh họa ◄
Ví dụ 1: Trộn 3 dung dịch HNO
3
0,3M; H
2
SO
4
0,2M và H
3
PO
4
0,1M với những thể tích bằng nhau
thu được dung dịch X. Dung dịch Y gồm KOH 0,1M và Ba(OH)
2
0,2M. Để trung hòa 300 ml dung
dịch X cần vừa đủ V ml dung dịch Y. Giá trị của V là :
A. 600. B. 1000. C. 333,3. D. 200.
Hướng dẫn giải
Phương trình phản ứng :
2
H OH H O


(1)
3 2 4 3 4
HNO H SO H PO
H
300
n n 2.n 3.n (0,3 2.0,2 3.0,1) 0,1 mol
3.1000
.
Theo (1) ta thấy để trung hòa hết 0,1 mol
H
thì cần 0,1 mol
OH
.
2
KOH Ba(OH)
OH
n n 2.n 0,5V mol
0,5V = 0,1
V= 0,2 lít = 200 ml.
Đáp án D.
Ví dụ 2: Cho một mẫu hợp kim Na-Ba tác dụng với nước (dư), thu được dung dịch X và 3,36 lít H
2
(đktc). Thể tích dung dịch axit H
2
SO
4
2M cần dùng để trung hoà dung dịch X là :
A. 150 ml. B. 75 ml. C. 60 ml. D. 30 ml.
Hướng dẫn giải
Phương trình phản ứng :
2Na + 2H
2
O
2Na
+
+ 2OH
-
+ H
2
Ba + 2H
2
O
Ba
2+
+ 2OH
-
+ H
2
H
+
+ OH
H
2
O
Theo phương trình và giả thiết ta suy ra :
H
n
=
2
H
OH (dd X)
n 2n
= 0,3 mol
24
H SO
n
= 0,15 mol
24
H SO
0,15
V
2
= 0,075 lít (75 ml).
Đáp án B.
Ví dụ 3: Trộn 100 ml dung dịch hỗn hợp gồm H
2
SO
4
0,05M và HCl 0,1M với 100 ml dung dịch
hỗn hợp gồm NaOH 0,2M và Ba(OH)
2
0,1M thu được dung dịch X. Dung dịch X có pH là :
A. 1,2. B. 1,0. C. 12,8. D. 13,0.
Hướng dẫn giải
24
HCl H SO
H
n n 2.n 0,02 mol
;
2
NaOH Ba(OH)
OH
n n 2.n 0,04 mol
.
Phương trình phản ứng :
2
H OH H O


(1)
mol: 0,02
0,02
Suy ra sau phản ứng :
OH ( )
n
d
= 0,04 0,02 = 0,02 mol.
0,02
OH
0,2


= 0,1 = 10
1
pOH = 1 pH = 13.
Đáp án D.
Ví dụ 4: Trộn 250 ml dung dịch chứa hỗn hợp HCl 0,08M và H
2
SO
4
0,01M với 250 ml dung dịch
NaOH aM thu được 500 ml dung dịch có pH = 12. Giá trị a là :
A. 0,13M. B. 0,12M. C. 0,14M. D. 0.10M.
Hướng dẫn giải
Cách 1 : Sử dụng phương trình ion rút gọn và tính toán đại số thông thường
Tổng số mol ion H
+
trong dung dịch axit là :
24
HCl H SO
H
n n 2n 0,25.0,08 2.0,01.0,25 0,025 mol.
Tổng số mol ion OH
-
trong dung dịch bazơ là :
NaOH
OH
n n 0,25a mol.

Dung dịch sau phản ứng có pH = 12, suy ra có pOH = 2, suy ra dung dịch sau phản ứng còn
bazơ dư, [OH
-
dư
] = 10
-2
M = 0,01M.
Phương trình phản ứng :
2
H OH H O


(1)
mol: 0,025
0,025
Theo (1) và giả thiết ta thấy sau phản ứng số mol OH
-
dư là (0,5a – 0,025) mol.
Nồng độ OH
-
dư là :
0,25a 0,025
0,01 a 0,12.
0,25 0,25
Cách 2 : Sử dụng phương pháp đường chéo
Nồng độ H
+
ban đầu là (0,08 + 0,01.2) = 0,1M.
Nồng độ OH
-
ban đầu là aM.
Dung dịch sau phản ứng có pH = 12, suy ra OH
-
dư, pOH = 2.
Nồng độ OH
-
dư là : 10
-2
= 0,01M.
Áp dụng sơ đồ đường chéo cho trường hợp OH
-
dư ta có :
V
A
bñ
H


bñ dö
OH OH

dö
OH


V
B
bñ
OH


bñ dö
H OH

đ
đ
b d
A
B
b d
OH OH
V
V
H + OH


=
a 0,01 1
a 0,12
0,1 0,01 1
.
Đáp án B.
Ví dụ 5: Trộn lẫn 3 dung dịch H
2
SO
4
0,1M, HNO
3
0,2M và HCl 0,3M với những thể tích bằng
nhau thu được dung dịch A. Lấy 300 ml dung dịch A cho phản ứng với V lít dung dịch B gồm
NaOH 0,2M và KOH 0,29M thu được dung dịch C có pH = 2. Giá trị V là :
A. 0,134 lít. B. 0,214 lít. C. 0,414 lít. D. 0,424 lít.
Hướng dẫn giải
Nồng độ
H
ban đầu là (0,1.2.0,1 + 0,2.0,1 + 0,3.0,1) : 0,3 =
0,7
3
M.
Nồng độ
OH
ban đầu là (0,2 + 0,29) = 0,49M.
Dung dịch sau phản ứng có pH = 2, suy ra
H
dư.
Nồng độ
H
dư là : 10
-2
= 0,01M.
Áp dụng sơ đồ đường chéo cho trường hợp H
+
dư ta có :
đ
đ
b d
A
B
b d
OH + H
V
V
H H


=
0,49 0,01 0,3
V 0,134
0,7
V
0,01
3
.
Đáp án A.
Ví dụ 6: Dung dịch A gồm HCl 0,2M ; HNO
3
0,3M ; H
2
SO
4
0,1M ; HClO
4
0,3M, dung dịch B gồm
KOH 0,3M ; NaOH 0,4M ; Ba(OH)
2
0,15M. Cần trộn A và B theo tỉ lệ thể tích là bao nhiêu để
được dung dịch có pH = 13 ?
A. 11: 9. B. 9 : 11. C. 101 : 99. D. 99 : 101.
Hướng dẫn giải
Nồng độ
H
ban đầu là : (0,2 + 0,3 + 0,1.2 + 0,3) = 1M.
Nồng độ
OH
ban đầu là : (0,3 + 0,4 + 0,15.2) = 1M.
Dung dịch sau phản ứng có pH = 13, suy ra
OH
dư, pOH = 1.
Nồng độ
OH
dư là : 10
-1
= 0,1M.
Áp dụng sơ đồ đường chéo cho trường hợp OH
-
dư ta có :
đ
đ
b d
A
B
b d
OH OH
V
V
H + OH


=
1 0,1 9
1 0,1 11
.
Đáp án B.
IV. Phản ứng trao đổi ion
Phản ứng trao đổi ion là phản ứng hóa học trong đó các chất phản ứng trao đổi cho nhau
những thành phần ion của mình.
Điều kiện để một phản ứng trao đổi ion xảy ra là sản phẩm của phản ứng phải có chất kết tủa,
chất bay hơi hoặc chất điện li yếu.
Chiều của phản ứng trao đổi ion là chiều làm giảm nồng độ ion trong dung dịch.
Các phản ứng thuộc loại phản ứng trao đổi :
+ axit + bazơ
+ axit + muối
+ bazơ + muối
+ muối + muối
Dạng 1 : Sử dụng định luật bảo toàn điện tích để tính toán lượng chất trong dung
dịch
Phương pháp giải
● Nội dung định luật bảo toàn điện tích : Trong một hệ cô lập điện tích được bảo toàn.
Suy ra trong nguyên tử, phân tử hợp chất ion, dung dịch chất điện li đều có điểm chung là tổng
giá trị điện tích âm bằng tổng giá trị điện tích dương.
● Các hệ quả rút ra từ định luật
Hệ quả 1: Trong dung dịch :
Tổng số mol ion dương
giá trị điện tích dương = Tổng số mol ion âm
giá trị điện
tích âm.
Hệ quả 2: Khi thay thế ion này bằng ion khác thì :
Số mol ion ban đầu
giá trị điện tích của nó = Số mol ion thay thế
giá trị điện tích của
nó.
Ví dụ : Thay ion O
2-
bằng ion Cl
-
thì ta có :
2
2. 1.

O Cl
nn
►Các ví dụ minh họa ◄
Ví dụ 1: Một cốc nước có chứa a mol Ca
2+
, b mol Mg
2+
, c mol Cl
-
, d mol HCO
3
-
. Hệ thức liên hệ
giữa a, b, c, d là :
A. 2a+2b=c-d. B. a+b=c+d. C. 2a+2b=c+d. D. a+b=2c+2d.
Hướng dẫn giải
Theo định luật bảo toàn điện tích ta có :
22
3
Ca Mg Cl HCO
2n 2n n n 2a 2b c d
.
Đáp án C.
Ví dụ 2: Có hai dung dịch, mỗi dung dịch chứa hai cation và 2 anion không trùng nhau trong các
ion sau: K
+
: 0,3 mol; Mg
2+
: 0,2 mol; NH
4
+
: 0,5 mol; H
+
: 0,4 mol; Cl
-
: 0,2 mol; SO
4
2-
: 0,15 mol;
NO
3
-
: 0,5 mol; CO
3
2-
: 0,3 mol. Một trong hai dung dịch trên chứa các ion là :
A. K
+
; Mg
2+
; SO
4
2-
; Cl
-
. B. K
+
; NH
4
+
; CO
3
2-
; Cl
-
.
C. NH
4
+
; H
+
; NO
3
-
; SO
4
2-
. D. Mg
2+
; H
+
; SO
4
2-
; Cl
-
.
Hướng dẫn giải
Theo định luật bảo toàn điện tích ta có :
2
43
K NH Cl CO
n n n 2n
Đáp án B.
Ví dụ 3: Một dung dịch chứa 0,02 mol Cu
2+
, 0,03 mol K
+
, x mol Cl
–
và y mol SO
4
2–
. Tổng khối
lượng các muối tan có trong dung dịch là 5,435 gam. Giá trị của x và y lần lượt là :
A. 0,01 và 0,03. B. 0,02 và 0,05. C. 0,05 và 0,01. D. 0,03 và 0,02.
Hướng dẫn giải
Theo định luật bảo toàn điện tích và bảo toàn khối lượng, ta có hệ :
0,02.2 0,03 x 2y x 0,03
0,02.64 0,03.39 35,5x 96y 5,435 y 0,02



Đáp án D.
Ví dụ 4: Dung dịch A có chứa 5 ion : Mg
2+
, Ba
2+
, Ca
2+
, 0,1 mol Cl
–
và 0,2 mol NO
3
–
. Thêm dần V
lít dung dịch K
2
CO
3
1M vào A đến khi được lượng kết tủa lớn nhất. V có giá trị là :
A. 150 ml. B. 300 ml. C. 200 ml. D. 250 ml.
Hướng dẫn giải
Phương trình ion rút gọn :
Mg
2+
+ CO
3
2–
MgCO
3
Ba
2+
+ CO
3
2–
BaCO
3
Ca
2+
+ CO
3
2–
CaCO
3
Khi phản ứng kết thúc, các kết tủa tách khỏi dung dịch, phần dung dịch chứa K
+
, Cl
–
và NO
3
–
.
Để trung hòa điện thì
K
n
=
Cl
n
+
3
NO
n
= 0,3 mol
23
K CO
n
=
1
2
K
n
= 0,15 mol.
V = 0,15 lít = 150 ml.
Đáp án A.
Ví dụ 5: Cho 2,13 gam hỗn hợp X gồm ba kim loại Mg, Cu và Al ở dạng bột tác dụng hoàn toàn với
oxi thu được hỗn hợp Y gồm các oxit có khối lượng 3,33 gam. Thể tích dung dịch HCl 2M vừa đủ
để phản ứng hết với Y là :
A. 57 ml. B. 50 ml. C. 75 ml. D. 90 ml.
Hướng dẫn giải
Thay các kim loại Cu, Mg, Al bằng một kim loại M.
Sơ đồ phản ứng :
2
O
HCl
2 n n
M M O MCl 
Áp dụng định luật bảo toàn khối lượng ta có :
2
2 2 n 2 2
M O M O O O O
O
1,2
m m m m 3,33 2,13 1,2 gam n n 2n 2. 0,075 mol.
32
Áp dụng định luật bảo toàn điện tích cho phân tử oxit và muối clorua ta có :
n2
2
n
MO
HCl
Cl O Cl
M Cl
n.n 2.n
1.n 2.n 0,15 mol n n 0,15 mol.
n.n 1.n


Vậy thể tích HCl cần dùng là :
HCl
0,15
V 0,075lít 75 ml.
2
Đáp án C.
Dạng 2 : Sử dụng phương trình ion rút gọn để tính toán lượng chất trong dung
dịch
Phương pháp giải
Bản chất của phản ứng trao đổi ion trong dung dịch là phản ứng của các cặp ion, tạo ra chất
kết tủa, chất bay hơi hoặc chất điện li yếu. Vì vậy khi làm bài tập liên quan đến dạng phản ứng này
ta chỉ cần viết phương trình ion thu gọn (phương trình biểu diễn phản ứng giữa các cặp ion).
Thông qua các phản ứng và giả thiết ta tính được số mol của các ion trong dung dịch. Đối với các
ion không tham gia phản ứng trao đổi như Na
+
, NO
3
-
… ta tính số mol của chúng bằng cách sử
dụng định luật bảo toàn điện tích.
Để tính tổng khối lượng các chất tan trong dung dịch, thay vì phải tính khối lượng của từng
chất tan rồi cộng lại với nhau ta đi tính tổng khối lượng của các ion (do các chất tan điện li ra)
trong dung dịch đó.
►Các ví dụ minh họa ◄
Ví dụ 1: Dung dịch X có chứa 0,07 mol Na
+
, 0,02 mol SO
4
2-
, và x mol OH
-
. Dung dịch Y có chứa
ClO
4
-
, NO
3
-
và y mol H
+
; tổng số mol ClO
4
-
, NO
3
-
là 0,04 mol. Trộn X và T được 100 ml dung dịch
Z. Dung dịch Z có pH (bỏ qua sự điện li của H
2
O) là :
A. 1. B. 12. C. 13. D. 2.
Hướng dẫn giải
Áp dụng bảo toàn điện tích cho các dung dịch X và Y ta có :
2
4
Na SO OH
1.n 2.n 1.n 0,07 0,02.2 x x 0,03
43
ClO NO H
1.n 1.n 1.n y 0,04
Phương trình phản ứng:
H
+
+ OH
-
H
2
O
H dö
n
= 0,01
[H
+
] = 0,1
pH = 1.
Đáp án A.
Ví dụ 2: Dung dịch A chứa các ion: CO
3
2-
, SO
3
2-
, SO
4
2-
, 0,1 mol HCO
3
-
và 0,3 mol Na
+
. Thêm V lít
dung dịch Ba(OH)
2
1M vào A thì thu được lượng kết tủa lớn nhất. Giá trị nhỏ nhất của V là :
A. 0,15. B. 0,25. C. 0,20. D. 0,30.
Hướng dẫn giải
Phương trình phản ứng :
HCO
3
-
+ OH
-
CO
3
2-
+ H
2
O (1)
mol: 0,1
0,1
Ba
2+
+ CO
3
2–
BaCO
3
(2)
Theo các phương trình phản ứng ta thấy : Dung dịch sau phản ứng chỉ còn chứa ion Na
+
và OH
-
.
Áp dụng định luật bảo toàn điện tích ta có
OH Na
n n 0,3 mol.


Theo (1) số mol OH
-
dùng cho phản ứng là 0,1 mol. Vậy tổng số mol OH
-
do Ba(OH)
2
cung cấp
là 0,4 mol. Suy ra số mol Ba(OH)
2
cần dùng là 0,2 mol. Thể tích dung dịch Ba(OH)
2
cần dùng là :

2
Ba(OH)
V 0,2:1 0,2 lít.
Đáp án C.
Ví dụ 3: Dung dịch X chứa các ion sau: Al
3+
, Cu
2+
, SO
4
2-
và NO
3
-
. Để kết tủa hết ion SO
4
2-
có trong
250 ml dung dịch X cần 50 ml dung dịch BaCl
2
1M. Cho 500 ml dung dịch X tác dụng với dung
dịch NH
3
dư thì được 7,8 gam kết tủa. Cô cạn 500 ml dung dịch X được 37,3 gam hỗn hợp muối
khan. Nồng độ mol/l của NO
3
-
là :
A. 0,2M. B. 0,3M. C. 0,6M. D. 0,4M.
Hướng dẫn giải
Khi cho X phản ứng với dung dịch BaCl
2
thì xảy ra phản ứng :
Ba
2+
+ SO
4
2-
BaSO
4
(1)
mol: 0,05
0,05
Theo (1) và giả thiết suy ra trong 250 ml dung dịch X có 0,05 mol SO
4
2-
vậy trong 500 ml dung
dịch X có 0,1 mol SO
4
2-
.
Khi cho X phản ứng với dung dịch NH
3
dư thì xảy ra các phản ứng :
Al
3+
+ 3NH
3
+ 3H
2
O
Al(OH)
3
+ 3NH
4
+
(2)
mol: 0,1
0,1
Cu
2+
+ 2NH
3
+ 2H
2
O
Cu(OH)
2
+ 2NH
4
+
(3)
Cu(OH)
2
+ 4NH
3
[Cu(NH
3
)
4
]
2+
+ 2OH
-
(4)
Khi cho X phản ứng với dung dịch NH
3
dư thì chỉ có Al
3+
tạo kết tủa, Cu
2+
lúc đầu tạo kết tủa
sau đó tạo phức tan vào dung dịch.
Theo (2) và giả thiết ta thấy trong 500 ml dung dịch X có 0,1 mol Al
3+
.
Đặt số mol của Cu
2+
và NO
3
-
trong 500 ml dung dịch X là x và y, theo định luật bảo toàn điện
tích và khối lượng ta có :
3 2 2
43
32
3
Al Cu SO NO
muoái
Al Cu Cl NO
3.n 2.n 2.n 1.n
3.0,1 2x 2.0,1 y x 0,1
m m m m m 0,1.27 64x 96.0,1 62.y 37,3 y 0,3



Vậy [NO
3
-
] =
0,3
0,6M.
0,5
Đáp án C.
Ví dụ 4: Có 500 ml dung dịch X chứa Na
+
, NH
4
+
, CO
3
2-
và SO
4
2-
. Lấy 100 ml dung dịch X tác dụng
với lượng dư dung dịch HCl thu 2,24 lít khí (đktc). Lấy 100 ml dung dịch X cho tác dụng với lượng
dư dung dịch BaCl
2
thấy có 43 gam kết tủa. Lấy 100 ml dung dịch X tác dụng với lượng dư dung
dịch NaOH thu 4,48 lít khí NH
3
(đktc). Khối lượng muối có trong 500 ml dung dịch X là :
A.14,9 gam. B.11,9 gam. C. 86,2 gam. D. 119 gam.
Hướng dẫn giải
Phản ứng của dung dịch X với dung dịch HCl :
CO
3
2-
+ H
+
CO
2
+ H
2
O (1)
mol: 0,1
0,1
Phản ứng của dung dịch X với dung dịch BaCl
2
:
CO
3
2-
+ Ba
2+
BaCO
3
(2)
mol: 0,1
0,1
SO
4
2-
+ Ba
2+
BaSO
4
(3)
mol: x
x
Theo (1), (2), (3) và giả thiết ta có : 0,1.197 + 233.x = 43
x = 0,1
Phản ứng của dung dịch X với dung dịch NaOH :
NH
4
+
+ OH
-
NH
3
+ H
2
O (4)
mol: 0,2
0,2
Vậy theo các phương trình phản ứng và giả thiết ta thấy trong 100 ml dung dịch X có :
0,1 mol CO
3
2-
, 0,1 mol SO
4
2-
, 0,2 mol NH
4
+
và y mol Na
+
. Áp dụng định luật bảo toàn điện
tích ta suy ra 0,1.2 +0,1.2 = 0,2.1 + y.1
y = 0,2.
Khối lượng muối trong 500 ml dung dịch X là :
22
3 4 4
X
CO SO NH Na
m m m m m 5.(0,1.60 0,1.96 0,2.18 0,2.23) 119 gam.
Đáp án D.
Ví dụ 5: Có 1 lít dung dịch hỗn hợp Na
2
CO
3
0,1 mol/l và (NH
4
)
2
CO
3
0,25 mol/l. Cho 43 gam hỗn
hợp BaCl
2
và CaCl
2
vào dung dịch đó. Sau khi các phản ứng kết thúc ta thu được 39,7 gam kết tủa
A và dung dịch B. Phần trăm khối lượng các chất trong A là :
A.
3
BaCO
%m
= 50%,
3
CaCO
%m
= 50%. B.
3
BaCO
%m
= 50,38%,
3
CaCO
%m
= 49,62%.
C.
3
BaCO
%m
= 49,62%,
3
CaCO
%m
= 50,38%. D. Không xác định được.
Hướng dẫn giải
Trong dung dịch :
Na
2
CO
3
2Na
+
+ CO
3
2
(NH
4
)
2
CO
3
2NH
4
+
+ CO
3
2
BaCl
2
Ba
2+
+ 2Cl
CaCl
2
Ca
2+
+ 2Cl
Các phương trình phản ứng :
Ba
2+
+ CO
3
2
BaCO
3
(1)
Ca
2+
+ CO
3
2
CaCO
3
(2)
Theo (1) và (2) cứ 1 mol BaCl
2
, hoặc CaCl
2
biến thành BaCO
3
hoặc CaCO
3
thì khối lượng
muối giảm (71 60) = 11 gam. Do đó tổng số mol hai muối BaCO
3
và CaCO
3
bằng :
43 39,7
11
= 0,3 mol
Mà tổng số mol CO
3
2
= 0,1 + 0,25 = 0,35, điều đó chứng tỏ dư CO
3
2
.
Gọi x, y là số mol BaCO
3
và CaCO
3
trong A ta có :
x y 0,3
197x 100y 39,7


x = 0,1 mol và y = 0,2 mol.
Thành phần của A :
3
BaCO
0,1.197
%m .100
39,7
= 49,62% ;
3
CaCO
%m
= 100 49,6 = 50,38%.
Đáp án C.
Ví dụ 6:
Cho V lít dung dịch A chứa đồng thời FeCl
3
1M và Fe
2
(SO
4
)
3
0,5M tác dụng với dung dịch
Na
2
CO
3
có dư, phản ứng kết thúc thấy khối lượng dung dịch sau phản ứng giảm 69,2 gam so với
tổng khối lượng của các dung dịch ban đầu. Giá trị của V là
A.
0,24 lít.
B.
0,237 lít.
C.
0,336 lít.
D.
0,2 lít.
Hướng dẫn giải
Theo giả thiết ta có :
3
3 2 4 2
FeCl Fe (SO )
Fe
n n n 1.V 2.0,5.V 2V mol.
Phương trình phản ứng :
2Fe
3+
+ 3CO
3
2-
+ 3H
2
O
2Fe(OH)
3
+ 3CO
2
(1)
mol: 2V
2V
3V
Khối lượng dung dịch giảm sau phản ứng bằng tổng khối lượng của chất kết tủa và chất bay hơi.
Theo (1) ta suy ra khối lượng dung dịch giảm là :
32
Fe(OH) CO
m m 107.2V 44.3V 69,2 V 0,2 lít 200 ml.
Đáp án D.
V. Phản ứng của ion M
n+
với ion OH
-
và phản ứng của [M(OH)
4
]
(4–n)–
với ion H
+
Dạng 1 : Phản ứng của dung dịch chứa các ion
,
n
HM
với dung dịch chứa ion
OH
(với M là các kim loại từ
2
Mg
trở về cuối dãy điện hóa)
Phương pháp giải
- Viết phương trình theo thứ tự : Phản ứng trung hòa xảy ra trước, phản ứng tạo kết tủa xảy ra
sau :
H
+
+ OH
-
H
2
O
()
n
n
M nOH M OH

- Nếu
()
n
M OH
có tính lưỡng tính và
OH
còn dư thì sẽ có phản ứng hòa tan kết tủa :
(4 )
4
( ) (4 ) ( )
n
n
M OH n OH M OH

(Với M là Al, Zn)
- Dựa vào giả thiết và các phương trình phản ứng ion rút gọn để tính toán suy ra kết quả cần
tìm.
►Các ví dụ minh họa ◄
Ví dụ 1: Nhỏ từ từ 0,25 lít dung dịch NaOH 1,04M vào dung dịch gồm 0,024 mol FeCl
3
; 0,016 mol
Al
2
(SO
4
)
3
và 0,04 mol H
2
SO
4
thu được m gam kết tủa. Giá trị của m là :
A. 2,568. B. 4,128. C. 1,560. D. 5,064.
Hướng dẫn giải
n
NaOH
= 0,26 mol ;
3
Al
n
= 0,032 mol ;
H
n
= 0,08 mol ;
3
Fe
n
= 0,024 mol
Phương trình phản ứng:
H
+
+ OH
-
H
2
O
mol: 0,08
0,08
Fe
3+
+ 3OH
-
Fe(OH)
3
mol: 0,024
3.0,024
0,024
Al
3+
+ 3OH
-
Al(OH)
3
mol: 0,032
3.0,032
0,032
Al(OH)
3
+ OH
-
[Al(OH)
4
]
-
mol: 0,012 0,012
Theo giả thiết và các phản ứng, ta thấy khối lượng kết tủa thu được sau phản ứng là :
m = 107.0,024 + (0,032 - 0,012.78) = 4,128 gam.
Đáp án B.
Ví dụ 2: Hòa tan hết hỗn hợp gồm một kim loại kiềm và một kim loại kiềm thổ trong nước được
dung dịch A và có 1,12 lít H
2
bay ra (đktc). Cho dung dịch chứa 0,03 mol AlCl
3
vào dung dịch A
thì khối lượng kết tủa thu được là :
A. 0,78 gam. B. 1,56 gam. C. 0,81 gam. D. 2,34 gam.
Hướng dẫn giải
Phản ứng của kim loại kiềm và kim loại kiềm thổ với H
2
O :
2M + 2nH
2
O
2M
n+
+ 2nOH
-
+
2
nH
Từ phương trình ta có:
2
H
OH
n 2n
= 0,1 mol.
Dung dịch A tác dụng với 0,03 mol dung dịch AlCl
3
:
Al
3+
+ 3OH
Al(OH)
3
mol: 0,03 0,09 0,03
Al(OH)
3
+ OH
AlO
2
+ 2H
2
O
mol: 0,01 0,01
Vậy:
3
Al(OH)
m
= 78.(0,03 – 0,01) = 1,56 gam.
Đáp án B.
Ví dụ 3: Hòa tan hoàn toàn 7,74 gam một hỗn hợp gồm Mg, Al bằng 500 ml dung dịch gồm H
2
SO
4
0,28M và HCl 1M thu được 8,736 lít H
2
(đktc) và dung dịch X. Thêm V lít dung dịch chứa đồng
thời NaOH 1M và Ba(OH)
2
0,5M vào dung dịch X thu được lượng kết tủa lớn nhất.
a. Số gam muối thu được trong dung dịch X là :
A. 38,93 gam. B. 38,95 gam. C. 38,97 gam. D. 38,91 gam.
b. Thể tích V là :
A. 0,39 lít. B. 0,4 lít. C. 0,41 lít. D. 0,42 lít.
c. Lượng kết tủa là :
A. 54,02 gam. B. 53,98 gam. C. 53,62 gam. D. 53,94 gam.
Hướng dẫn giải
a. Xác định khối lượng muối thu được trong dung dịch X:
Phương trình ion rút gọn:
Mg + 2H
+
Mg
2+
+ H
2
(1)
2Al + 6H
+
2Al
3+
+ 3H
2
(2)
24
H SO
n
= 0,28.0,5 = 0,14 mol
2
4
SO
n
= 0,14 mol và
H
n
= 0,28 mol.
n
HCl
= 0,5 mol
H
n
= 0,5 mol và
Cl
n
= 0,5 mol.
Vậy tổng
H
n
= 0,28 + 0,5 = 0,78 mol.
Theo giả thiết
2
H
n
= 0,39 mol =
1
2
.
H
n
nên suy ra phản ứng xảy ra vừa đủ
m
hh muối
= m
hh kim loại
+
2
4
SO Cl
mm

= 7,74 + 0,14.96 + 0,5.35,5 = 38,93 gam.
Đáp án A.
b. Xác định thể tích V:
2
NaOH
Ba(OH)
n 1V mol
n 0,5V mol
Tổng
OH
n
= 2V mol và
2
Ba
n
= 0,5V mol.
Phương trình tạo kết tủa:
Ba
2+
+ SO
4
2
BaSO
4
(3)
mol: 0,5V 0,14
Mg
2+
+ 2OH
Mg(OH)
2
(4)
Al
3+
+ 3OH
Al(OH)
3
(5)
Để kết tủa đạt lớn nhất thì số mol OH
đủ để kết tủa hết các ion Mg
2+
và Al
3+
. Theo các phương
trình phản ứng (1), (2), (4), (5) ta có:
H
n
=
OH
n
= 0,78 mol
2V = 0,78 V = 0,39 lít.
Đáp án A.
c) Xác định lượng kết tủa:
2
Ba
n
= 0,5V = 0,5.0,39 = 0,195 mol > 0,14 mol nên Ba
2+
dư.
4
BaSO
m
= 0,14.233 = 32,62 gam.
Vậy m
kết tủa
=
4
BaSO
m
+ m
Mg, Al
+
OH
m
= 32,62 + 7,74 + 0,78.17 = 53,62 gam.
Đáp án C.
Ví dụ 4: Cho V lít dung dịch NaOH 2M vào dung dịch chứa 0,1 mol Al
2
(SO
4
)
3
và 0,1 mol H
2
SO
4
đến khi phản ứng hoàn toàn, thu được 7,8 gam kết tủa.
a. Giá trị nhỏ nhất của V để thu được lượng kết tủa trên là :
A. 0,35. B. 0,25. C. 0,45. D. 0,05.
b. Giá trị lớn nhất của V để thu được lượng kết tủa trên là :
A. 0,35. B. 0,25. C. 0,45. D. 0,05.
Hướng dẫn giải
a.
3
Al(OH)
n
= 0,1 mol,
H
n
= 0,2 mol và
3
Al
n
= 0,2 mol
3
Al
n
>
3
Al(OH)
n
Giá trị V nhỏ nhất khi Al
3+
dư
Các phương trình phản ứng :
H
+
+ OH
-
H
2
O
mol: 0,2 0,2
Al
3+
+ 3OH
-
Al(OH)
3
mol: 0,1 0,3 0,1
Tổng số mol OH
-
= 0,5 V = 0,25 lít.
Đáp án B.
b. Giá trị V lớn nhất khi Al
3+
phản ứng hết
Các phương trình phản ứng:
H
+
+ OH
-
H
2
O
mol: 0,2 0,2
Al
3+
+ 3OH
-
Al(OH)
3
mol: 0,1 0,3 0,1
Al
3+
+ 4OH
-
[Al(OH)
4
]
-
mol: 0,1 0,4
Tổng số mol OH
-
= 0,9 V = 0,45 lít.
Đáp án C.
Nhận xét : Như vậy đối với dạng bài tập tính số mol OH
-
mà
3
3
()
Al OH
Al
nn
, nếu đề bài không cho
biết thêm điều kiện gì thì sẽ có hai trường hợp xảy ra. Nếu đề bài yêu cầu tính lượng OH
-
tối thiểu
thì ta chỉ cần xét trường hợp
3
Al
dư, còn nếu đề bài yêu cầu tính lượng OH
-
tối đa (hoặc cho biết
kết tủa tạo thành bị tan một phần) thì ta chỉ cần xét trường hợp
3
Al
hết.
Ví dụ 8: Trộn dung dịch chứa a mol AlCl
3
với dung dịch chứa b mol NaOH. Để thu được kết tủa thì
tỉ lệ giữa a và b là :
A. a : b = 1 : 4. B. a : b < 1 : 4. C. a : b = 1 : 5. D. a : b > 1 : 4.
Hướng dẫn giải
Nếu phản ứng không có kết tủa thì dung dịch sản phẩm gồm các ion : Na
+
, Cl
-
, [Al(OH)
4
]
-
, có
thể có OH
-
dư.
Áp dụng định luật bảo toàn điện tích ta có:
4 dö
Na [Al(OH) ] Cl OH
n n n n
4
Na [Al(OH) ] Cl
n n n

b
a +3a =4a hay
a1
b4
Để thu được kết tủa thì
a1
b4
.
Đáp án D.
Ví dụ 5: Cho 150 ml dung dịch KOH 1,2M tác dụng với 100 ml dung dịch AlCl
3
nồng độ x mol/l,
thu được dung dịch Y và 4,68 gam kết tủa. Loại bỏ kết tủa, thêm tiếp 175 ml dung dịch KOH 1,2M
vào Y, thu được 2,34 gam kết tủa. Giá trị của x là :
A. 1,2. B. 0,8. C. 0,9. D. 1,0.
Hướng dẫn giải
Cách 1 : Sử dụng phương trình ion rút gọn
KOH
n
= 0,39 mol và
3
Al(OH)
n
= 0,09 mol
Phương trình phản ứng:
Al
3+
+ 3OH
Al(OH)
3
mol: 0,09 0,27 0,09
Al
3+
+ 4 OH
4
Al(OH)
mol: 0,03 (0,39 0,27) = 0,12
n
Al
3
= 0,09 + 0,03 = 0,12 x = 1,2.
Cách 2 : Sử dụng định luật bảo toàn điện tích
Theo giả thiết ta có :
3
AlCl
n 0,1x mol
,
KOH
n
= 0,39 mol và
3
Al(OH)
n
= 0,09 mol
3
OH trong Al(OH) OH trong NaOH
nn


Như vậy đã có phản ứng hòa tan kết tủa, dung dịch thu được gồm các ion: Al(OH)
4
-
, K
+
và Cl
-
Áp dụng định luật bảo toàn điện tích, ta có :
4
K [Al(OH) ] Cl
n n n

0,39 = (0,1x – 0,09) + 3.0,1x
x = 1,2.
Đáp án A.
Ví dụ 6: Hòa tan hết m gam ZnSO
4
vào nước được dung dịch X. Cho 110 ml dung dịch KOH 2M
vào X, thu được a gam kết tủa. Mặt khác, nếu cho 140 ml dung dịch KOH 2M vào X thì cũng thu
được a gam kết tủa.
a. Giá trị của a là :
A. 10,89. B. 21,78. C. 12,375. D. 17,710.
b. Giá trị của m là :
A. 20,125. B. 12,375. C. 22,540. D. 17,710.
Hướng dẫn giải
Nhận xét: Ở trường hợp thứ nhất số mol của KOH tham gia phản ứng ít hơn ở trường hợp thứ
hai, nhưng lượng kết tủa thu được lại bằng nhau nên ta suy ra : Trường hợp thứ nhất ZnSO
4
dư;
trường hợp thứ hai ZnSO
4
phản ứng hết tạo thành kết tủa sau đó kết tủa tan một phần.
● Trường hợp 1: Xảy ra phản ứng
Zn
2+
+ 2OH
-
Zn(OH)
2
mol: 0,11 0,22 0,11
a =
2
Zn(OH)
m
= 0,11.99 = 10,89 gam.
● Trường hợp 2: Xảy ra các phản ứng
Zn
2+
+ 2OH
-
Zn(OH)
2
mol: 0,11 0,22 0,11
Zn
2+
+ 4OH
-
[Zn(OH)
4
]
2-
mol: 0,015 0,06
m =
4
ZnSO
m
= (0,11 + 0,015).161 = 20,125 gam.
Đáp án: AA.
Dạng 2 : Phản ứng của dung dịch chứa các ion
(4 )
4
, ( )

n
OH M OH
với dung dịch
chứa ion
H
(Với M là Al, Zn)
Phương pháp giải
- Viết phương trình theo thứ tự : Phản ứng trung hòa xảy ra trước, phản ứng tạo kết tủa xảy ra
sau :
H
+
+ OH
-
H
2
O
(4 )
42
( ) (4 ) ( ) (4 )

n
n
M OH n H M OH n H O
- Nếu
H
còn dư thì sẽ có phản ứng hòa tan kết tủa
2
()

n
n
M OH nH M nH O
- Dựa vào giả thiết và các phương trình phản ứng ion rút gọn để tính toán suy ra kết quả cần
tìm.
►Các ví dụ minh họa ◄
Ví dụ 1: 100 ml dung dịch A chứa NaOH 0,1M và Na[Al(OH)
4
] aM. Thêm từ từ 0,6 lít HCl 0,1M
vào dung dịch A thu được kết tủa, lọc kết tủa, nung ở nhiệt độ cao đến khối lượng không đổi thu
được 1,02 gam chất rắn. Giá trị của a là :
A. 0,15 . B. 0,2. C. 0,275. D. 0,25 .
Hướng dẫn giải
4
4
3 2 3
NaOH
Na Al(OH)
OH H
Al(OH)
Al(OH) Al O
n n 0,01 mol ; n n 0,1.a mol ; n 0,06 mol
n 2.n 0,02 mol

Vì sau phản ứng thu được kết tủa chứng tỏ HCl đã phản ứng hết
Phương trình phản ứng:
2
4 3 2
3
42
OH H H O
mol: 0,01 0,01
Al(OH) H Al(OH) H O
mol: 0,02 0,02 0,02
Al(OH) 4H Al 4H O
mol: 0,0075 0,03




4
Al(OH)
0,0275
n 0,0275 mol a 0,275M
0,1
Đáp án: D.
Ví dụ 2: 200 ml dung dịch A chứa KOH 0,05M và Na[Al(OH)
4
] 0,15M. Thêm từ từ HCl 0,1M vào
dung dịch A, lọc kết tủa, nung ở nhiệt độ cao đến khối lượng không đổi thu được 1,02 gam chất rắn.
Thể tích dung dịch HCl đã dùng là :
A. 0,3 lít. B. 0,6 lít. C. 0,7 lít. D. A hoặc C.
Hướng dẫn giải
3 2 3
4
4
KOH Al(OH) Al O
Na Al(OH)
OH
Al(OH)
n n 0,01 mol ; n n 0,03 mol ; n 2.n 0,02 mol

Vì
3
4
Al(OH)
Al(OH)
nn
nên có hai trường hợp xảy ra:
● Trường hợp 1 :
4
Al(OH)
dư
Phương trình phản ứng:
2
4 3 2
OH H H O
mol: 0,01 0,01
Al(OH) H Al(OH) H O
mol: 0,02 0,02


dd HCl
H
0,03
n 0,03 mol V 0,3 lít
0,1
● Trường hợp 2 :
4
Al(OH)
hết
Phương trình phản ứng:
2
OH H H O
mol: 0,01 0,01


4 3 2
3
42
Al(OH) H Al(OH) H O
mol: 0,02 0,02 0,02
Al(OH) 4H Al 4H O
mol: 0,01 0,04


dd HCl
H
0,07
n 0,07 mol V 0,7 lít
0,1
.
Đáp án D.
● Nhận xét : Như vậy đối với dạng bài tập tính số mol H
+
mà
3
4
()
()
Al OH
Al OH
nn
, nếu đề bài
không cho biết thêm điều kiện gì thì sẽ có hai trường hợp xảy ra. Nếu đề bài yêu cầu tính lượng H
+
tối thiểu thì ta chỉ cần xét trường hợp
4
()Al OH
dư, còn nếu đề bài yêu cầu tính lượng H
+
tối đa
(hoặc cho biết kết tủa tạo thành bị tan một phần) thì ta chỉ cần xét trường hợp
4
()Al OH
hết.
Ví dụ 3: Hòa tan hoàn toàn 7,8 gam hỗn hợp gồm Al và Al
2
O
3
trong 500 ml dung dịch NaOH 0,5M
thu được 3,36 lít H
2
(đktc) và dung dịch D. Thể tích HCl 2M cần cho vào D để thu được lượng kết
tủa lớn nhất là :
A. 0,175 lít. B. 0,125 lít. C. 0,25 lít. D. 0,52 lít.
Hướng dẫn giải
Trong dung dịch D có chứa AlO
2
–
và OH
–
(nếu dư). Dung dịch D trung hoà về điện nên :
2
AlO OH Na
n n n 0,25 mol
Khi cho HCl vào D:
H
+
+ OH
–
H
2
O
H
+
+ AlO
2
–
+ H
2
O Al(OH)
3
Để thu được lượng kết tủa lớn nhất thì
2
H AlO OH
n n n

= 0,25 mol
Thể tích dung dịch HCl là
V 0,25:2
= 0,125 lít.
Đáp án B.
Ví dụ 4: Trộn 100 ml dung dịch AlCl
3
1M với 200 ml dung dịch NaOH 1,8M thu được kết tủa A và
dung dịch D.
a. Khối lượng kết tủa A là :
A. 3,12 gam. B. 6,24 gam. C. 1,06 gam. D. 2,08 gam.
b. Nồng độ mol của các chất trong dung dịch D là :
A. NaCl 0,2 M và NaAlO
2
0,6 M. B. NaCl 1 M và NaAlO
2
0,2 M.
C. NaCl 1 M và NaAlO
2
0,6 M. D. NaCl 0,2 M và NaAlO
2
0,4 M.
Hướng dẫn giải
Theo giả thiết ta có :
3
Al
n
= 0,1 mol,
Cl
n
= 3.0,1 = 0,3 mol
Na
n
=
OH
n
= 0,2.1,8 = 0,36 mol
Sau khi phản ứng kết thúc, kết tủa tách ra, phần dung dịch chứa 0,3 mol Cl
–
trung hoà điện tích
với 0,3 mol Na
+
còn 0,06 mol Na
+
nữa phải trung hoà điện tích với một anion khác, chỉ có thể là
0,06 mol AlO
2
–
(hay [Al(OH)
4
]
–
). Suy ra đã có 0,1 – 0,06 = 0,04 mol Al
3+
tách ra thành 0,04 mol
Al(OH)
3
. Kết quả trong dung dịch chứa 0,3 mol NaCl và 0,06 mol NaAlO
2
(hay Na[Al(OH)
4
]).
a.
3
Al(OH)
m
= 0,04.78 = 3,12 gam
Đáp án A.
b. C
M(NaCl)
=
0,3
0,3
= 1M,
2
M(NaAlO )
0,06
C 0,2M
0,3

.
Đáp án B.
C. BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM
Câu 1: Dung dịch nào sau đây có khả năng dẫn điện ?
A. Dung dịch đường. C. Dung dịch rượu.
B. Dung dịch muối ăn. D. Dung dịch benzen trong ancol.
Câu 2: Dung dịch chất nào sau đây không dẫn điện được ?
A. HCl trong C
6
H
6
(benzen). C. Ca(OH)
2
trong nước.
B. CH
3
COONa trong nước. D. NaHSO
4
trong nước.
Câu 3: Chất nào sau đây không dẫn điện được ?
A. KCl rắn, khan. C. CaCl
2
nóng chảy.
B. NaOH nóng chảy. D. HBr hòa tan trong nước.
Câu 4: Nước đóng vai trò gì trong quá trình điện li các chất tan trong nước ?
A. Môi trường điện li. B. Dung môi không phân cực.
C. Dung môi phân cực. D. Tạo liên kết hiđro với các chất tan.
Câu 5: Chất nào dưới đây không phân li ra ion khi hòa tan trong nước ?
A. MgCl
2
.
B. HClO
3
. C. Ba(OH)
2
. D. C
6
H
12
O
6
(glucozơ).
Câu 6: Hòa tan các chất sau vào nước để được các dung dịch riêng rẽ : NaCl, CaO, SO
3
, C
6
H
12
O
6
,
CH
3
COOH, C
2
H
5
OH, Al
2
(SO
4
)
3
. Trong các dung dịch tạo ra có bao nhiêu dung dịch có khả năng
dẫn điện ?
A. 5. B. 6. C. 7. D. 8.
Câu 7: Trong số các chất sau : HNO
2
, CH
3
COOH, KMnO
4
, C
6
H
6
, HCOOH, HCOOCH
3
, C
6
H
12
O
6
,
C
2
H
5
OH, SO
2
, Cl
2
, NaClO, CH
4
, NaOH, NH
3
,
H
2
S. Số chất thuộc loại chất điện li là :
A. 8. B. 7. C. 9. D. 10.
Câu 8: Các dung dịch axit, bazơ, muối dẫn điện được là do trong dung dịch của chúng có các :
A. ion trái dấu. B. anion. C. cation. D. chất.
Câu 9: Câu nào sau đây đúng khi nói về sự điện li ?
A. Sự điện li là sự hòa tan một chất vào nước thành dung dịch.
B. Sự điện li là sự phân li một chất dưới tác dụng của dòng điện.
C. Sự điện li là sự phân li một chất thành ion dương và ion âm khi chất đó tan trong nước
hay ở trạng thái nóng chảy.
D. Sự điện li thực chất là quá trình oxi hóa khử.
Câu 10: Dãy chất nào sau đây, trong nước đều là chất điện li mạnh ?
A. H
2
SO
4
, Cu(NO
3
)
2
, CaCl
2
, NH
3
. B. HCl, H
3
PO
4
, Fe(NO
3
)
3
, NaOH.
C. HNO
3
, CH
3
COOH, BaCl
2
, KOH. D. H
2
SO
4
, MgCl
2
, Al
2
(SO
4
)
3
, Ba(OH)
2
.
Câu 11: Dãy nào dưới dây chỉ gồm chất điện li mạnh ?
A. HBr, Na
2
S, Mg(OH)
2
, Na
2
CO
3
.
C. HNO
3
, H
2
SO
4
, KOH, K
2
SiO
3
.
B. H
2
SO
4
, NaOH, Ag
3
PO
4
, HF. D. Ca(OH)
2
, KOH, CH
3
COOH, NaCl.
Câu 12: Dãy chất nào dưới đây chỉ gồm những chất điện li mạnh ?
A. HNO
3
, Cu(NO
3
)
2
, H
3
PO
4
, Ca(NO
3
)
2
. B. CaCl
2
, CuSO
4
, H
2
S, HNO
3
.
C. H
2
SO
4
, NaCl, KNO
3
, Ba(NO
3
)
2
. D. KCl, H
2
SO
4
, H
2
O, MgCl
2
.
Câu 13: Những muối có khả năng điện li hoàn toàn trong nước là :
A. NaCl, Na
2
SO
4
, K
2
CO
3
, AgNO
3
. B. HgCl
2,
CH
3
COONa, Na
2
S, (NH
4
)
2
CO.
C. Hg(CN)
2
, NaHSO
4
, KHSO
3
,
AlCl
3
. D. Hg(CN)
2,
HgCl
2,
CuSO
4
, NaNO
3
.
Câu 14: Cho các chất dưới đây : AgCl, HNO
3
, NaOH, Ag
2
SO
4
, NaCl, BaSO
4
,
CuSO
4
, CaCO
3
. Số
chất thuộc loại chất điện li mạnh là :
A. 5. B. 6. C. 7. D. 8.
Câu 15: Cho các chất : H
2
O, HCl, NaOH, NaCl, CuSO
4
, HCOOH. Các chất điện li yếu là :
A. H
2
O, HCOOH, CuSO
4
. B. HCOOH, CuSO
4
.
C. H
2
O, HCOOH. D. H
2
O, NaCl, HCOOH, CuSO
4
.
Câu 16: Dãy chất nào sau đây, trong nước đều là chất điện li yếu ?
A. H
2
S, H
2
SO
3
, H
2
SO
4
, NH
3
. B. H
2
CO
3
, H
3
PO
4
, CH
3
COOH, Ba(OH)
2
.
C. H
2
S, CH
3
COOH, HClO, NH
3
. D. H
2
CO
3
, H
2
SO
3
, HClO, Al
2
(SO
4
)
3
.
Câu 17: Cho các chất: H
2
O, HgCl
2
, HF, HNO
2
, CuCl, CH
3
COOH, H
2
S, NH
3
. Số chất thuộc loại
điện li yếu là :
A. 5. B. 6. C. 7. D. 8.
Câu 18: Các dung dịch sau đây có cùng nồng độ 0,10 mol/l, dung dịch nào dẫn điện kém nhất ?
A. HCl. B. HF. C. HI. D. HBr.
Câu 19: Có 4 dung dịch : Natri clorua, rượu etylic, axit axetic, kali sunfat đều có nồng độ 0,1 mol/l.
Khả năng dẫn điện của các dung dịch đó tăng dần theo thứ tự nào trong các thứ tự sau :
A. NaCl < C
2
H
5
OH < CH
3
COOH < K
2
SO
4
. B. C
2
H
5
OH < CH
3
COOH < NaCl < K
2
SO
4
.
C. C
2
H
5
OH < CH
3
COOH < K
2
SO
4
< NaCl. D. CH
3
COOH < NaCl < C
2
H
5
OH < K
2
SO
4
.
Câu 20: Phương trình điện li nào dưới đây viết không đúng ?
A. HCl H
+
+ Cl
-
B. CH
3
COOH CH
3
COO
-
+ H
+
C. H
3
PO
4
3H
+
+ 3PO
4
3-
D. Na
3
PO
4
3Na
+
+ PO
4
3-
Câu 21: Phương trình điện li nào dưới đây được viết đúng ?
A. H
2
SO
4
H
+
+ HSO
4
-
B. H
2
CO
3
H
+
+ HCO
3
-
C. H
2
SO
3
2H
+
+ SO
3
2-
D. Na
2
S 2Na
+
+ S
2-
Câu 22: Phương trình điện li nào sau đây không đúng?
A. HNO
3
H
+
+ NO
3
-
B. K
2
SO
4
K
2+
+ SO
4
2-
C. HSO
3
-
H
+
+ SO
3
2-
D. Mg(OH)
2
Mg
2+
+ 2OH
-
Câu 23: Trong dung dịch axit nitric (bỏ qua sự phân li của H
2
O) có những phần tử nào ?
A. H
+
, NO
3
-
. B. H
+
, NO
3
-
, H
2
O.
C. H
+
, NO
3
-
, HNO
3
. D. H
+
, NO
3
-
, HNO
3
, H
2
O.
Câu 24: Trong dung dịch axit axetic (bỏ qua sự phân li của H
2
O) có những phần tử nào ?
A. H
+
, CH
3
COO
-
. B. H
+
, CH
3
COO
-
, H
2
O.
C. CH
3
COOH, H
+
, CH
3
COO
-
, H
2
O. D. CH
3
COOH, CH
3
COO
-
, H
+
.
Câu 25: Đối với dung dịch axit yếu CH
3
COOH 0,10M, nếu bỏ qua sự điện li của nước thì đánh giá
nào về nồng độ mol ion sau đây là đúng ?
A. [H
+
] = 0,10M. B. [H
+
] < [CH
3
COO
-
].
C. [H
+
] > [CH
3
COO
-
]. D. [H
+
] < 0,10M.
Câu 26: Đối với dung dịch axit mạnh HNO
3
0,10M, nếu bỏ qua sự điện li của nước thì đánh giá nào
về nồng độ mol ion sau đây là đúng?
A. [H
+
] = 0,10M. C. [H
+
] > [NO
3
-
].
B. [H
+
] < [NO
3
-
]. D. [H
+
] < 0.10M.
Câu 27: Có 1 dung dịch chất điện li yếu. Khi thay đổi nồng độ của dung dịch (nhiệt độ không đổi)
thì
A. Độ điện li và hằng số điện li đều thay đổi.
B. Độ điện li và hằng số điện li đều không thay đổi.
C. Độ điện li thay đổi và hằng số điện li không đổi.
D. Độ điện li không đổi và hằng số điện li thay đổi.
Câu 28: Chọn phát biểu sai :
A. Chỉ có hợp chất ion mới có thể điện li được trong nước.
B. Chất điện li phân li thành ion khi tan vào nước hoặc nóng chảy.
C. Sự điện li của chất điện li yếu là thuận nghịch.
D. Nước là dung môi phân cực, có vai trò quan trọng trong quá trình điện li.
Câu 29: Độ điện li phụ thuộc vào
A. bản chất các ion tạo thành chất điện li. B. nhiệt độ, nồng độ, bản chất chất tan.
C. độ tan của chất điện li trong nước. D. tính bão hòa của dung dịch chất điện li.
Câu 30: Độ điện li là tỉ số giữa số phân tử chất tan đã điện li và
A. chưa điện li. B. số phân tử dung môi.
C. số mol cation hoặc anion. D. tổng số phân tử chất tan.
Câu 31: Cân bằng sau tồn tại trong dung dịch: CH
3
COOH CH
3
COO
-
+ H
+
Độ điện li sẽ biến đổi như thế nào khi
a. Pha loãng dung dịch ?
A. giảm. B. tăng.
C. không đổi. D. có thể tăng hoặc giảm.
b. Thêm vài giọt dung dịch HCl loãng vào dung dịch ?
A. giảm. B. tăng.
C. không đổi. D. có thể tăng hoặc giảm.
c. Thêm vài giọt dung dịch NaOH loãng vào dung dịch ?
A. giảm. B. tăng.
C. không đổi. D. có thể tăng hoặc giảm.
Câu 32: X là dung dịch CH
3
COOH 1M, có độ điện li là α. Lần lượt thêm vào X vài giọt các dung
dịch sau : HCl 1M, CH
3
COOH 1M, CH
3
COONa 1M, NaCl 1M, nước cất, NaOH 1M, NaHSO
4
1M,
NaHCO
3
1M. Số trường hợp làm tăng độ điện li α là :
A. 6 B. 3 C. 5 D. 4
Câu 33: X là dung dịch NH
3
1M, có độ điện li là α. Lần lượt thêm vào X vài giọt các dung dịch
sau: HCl 1M, CH
3
COOH 1M, CH
3
COONa 1M, NaCl 1M, nước cất, NaOH 1M, NaHSO
4
1M,
NaHCO
3
1M. Số trường hợp làm tăng độ điện li α là :
A. 6 B. 3 C. 5 D. 4
Câu 34: Theo thuyết A-rê-ni-ut, kết luận nào sao đây là đúng ?
A. Một hợp chất trong thành phần phân tử có hiđro là axit.
B. Một hợp chất trong thành phần phân tử có nhóm OH là bazơ.
C. Một hợp chất có khả năng phân li ra cation H
+
trong nước là axit.
D. Một bazơ không nhất thiết phải có nhóm OH trong thành phần phân tử.
Câu 35: Theo thuyết Bron-stêt thì nhận xét nào sau đây là đúng ?
A. Trong thành phần của bazơ phải có nhóm OH.
B. Axit hoặc bazơ có thể là phân tử hoặc ion.
C. Trong thành phần của axit có thể không có hiđro.
D. Axit hoặc bazơ không thể là ion.
Câu 36: Dãy gồm các axit 2 nấc là :
A. HCl, H
2
SO
4
, H
2
S, CH
3
COOH. B. H
2
CO
3
, H
2
SO
3
, H
3
PO
4
,
HNO
3
.
C. H
2
SO
4
, H
2
SO
3
, HF, HNO
3
. D. H
2
S, H
2
SO
4
, H
2
CO
3
, H
2
SO
3
, H
3
PO
3
.
Câu 37: Trong dung dịch H
3
PO
4
(bỏ qua sự phân li của H
2
O) chứa bao nhiêu loại ion ?
A. 2. B. 3. C. 4. D. 5.
Câu 38: Trong dung dịch H
3
PO
3
(bỏ qua sự phân li của H
2
O) chứa bao nhiêu loại ion ?
A. 2. B. 3. C. 4. D. 5.
Câu 39: Dãy chất và ion nào sau đây có tính chất trung tính ?
A. Cl
-
, Na
+
, NH
4
+
. B. Cl
-
, Na
+
, Ca(NO
3
)
2
.
C. NH
4
+
, Cl
-
, H
2
O. D. ZnO, Al
2
O
3
, Ca(NO
3
)
2
.
Câu 40: Theo định nghĩa về axit - bazơ của Bron-stêt có bao nhiêu ion trong số các ion sau đây là
bazơ : Ba
2+
, Br
-
, NO
3
-
, NH
4
+
, C
6
H
5
O
-
, SO
4
2-
?
A. 1. B. 2. C. 3. D. 4.
Câu 41: Theo định nghĩa về axit - bazơ của Bron stêt có bao nhiêu ion trong số các ion sau đây là
bazơ : Na
+
, Cl
-
, CO
3
2-
, HCO
3
-
, CH
3
COO
-
, NH
4
+
, S
2-
?
A. 1. B. 2. C. 3. D. 4.
Câu 42: Cho các ion sau :
(a) PO
4
3-
(b) CO
3
2-
(c) HSO
3
-
(d) HCO
3
-
(e) HPO
3
2-
Theo Bron-stêt những ion nào là lưỡng tính ?
A. (a), (b). B. (b), (c). C. (c), (d). D. (d), (e).
Câu 43: Cho các ion và chất được đánh số thứ tự như sau :
1. HCO
3
-
; 2. K
2
CO
3
; 3. H
2
O ; 4. Mg(OH)
2
; 5. HPO
4
2-
; 6. Al
2
O
3
; 7. NH
4
Cl ; 8. HSO
3
-
Theo Bron-stêt, các chất và ion lưỡng tính là :
A. 1, 2, 3. B. 4, 5, 6. C. 1, 3, 5, 6, 8. D. 2, 6, 7.
Câu 44: Cho các chất và ion sau: HSO
4
-
, H
2
S, NH
4
+
, Fe
3+
, Ca(OH)
2
, SO
3
2
, NH
3
, PO
4
3-
, HCOOH,
HS
–
, Al
3+
, Mg
2+
, ZnO, H
2
SO
4
, HCO
3
, CaO, CO
3
2
, Cl
, NaOH, NaHSO
4
, NaNO
3
, NaNO
2
, NaClO,
NaF, Ba(NO
3
)
2
, CaBr
2
.
a. Theo Bron-stêt có bao nhiêu chất và ion là axit ?
A. 10. B. 11. C. 12. D. 9.
b. Theo Bron-stêt có bao nhiêu chất và ion là bazơ ?
A. 12. B. 10. C. 13. D. 11.
c. Theo Bron-stêt có bao nhiêu chất và ion là trung tính ?
A. 2. B. 1. C. 3. D. 4.
Câu 45: Cho các chất và ion sau : HCO
3
-
, Cr(OH)
3
, Al, Ca(HCO
3
)
2
, Zn, H
2
O, Al
2
O
3
, (NH
4
)
2
CO
3
,
HS
-
, Zn(OH)
2
, Cr
2
O
3
, HPO
4
2-
, H
2
PO
4
-
, HSO
3
-
. Theo Bron-stêt có bao nhiêu chất và ion là lưỡng
tính ?
A. 12. B. 11. C. 13. D. 14.
Câu 46: Chọn các chất là hiđroxit lưỡng tính trong số các hiđroxit sau :
A. Zn(OH)
2
, Cu(OH)
2
. B. Al(OH)
3
, Cr(OH)
2
C. Sn(OH)
2
, Pb(OH)
2
. D. Cả A, B, C.
Câu 47: Zn(OH)
2
trong nước phân li theo kiểu :
A. Chỉ theo kiểu bazơ. B. Vừa theo kiểu axit vừa theo kiều bazơ.
C. Chỉ theo kiểu axit. D. Vì là bazơ yếu nên không phân li.
Câu 48: Dung dịch có pH = 7 là :
A. NH
4
Cl. B. CH
3
COONa. C. C
6
H
5
ONa.
D. KClO
3
.
Câu 49: Khi hòa tan trong nước, chất nào sau đây làm cho quỳ tím chuyển màu xanh ?
A. NaCl. B. NH
4
Cl. C. Na
2
CO
3
. D. FeCl
3
.
Câu 50: Trong các muối sau, dung dịch muối nào có môi trường trung tính ?
A. FeCl
3
. B. Na
2
CO
3
. C. CuCl
2
. D. KCl.
Câu 51: Trong các muối cho dưới đây : NaCl, Na
2
CO
3
, K
2
S, K
2
SO
4
, NaNO
3
, NH
4
Cl, ZnCl
2
. Những
muối nào không bị thuỷ phân ?
A. NaCl, NaNO
3
, K
2
SO
4
.
B. Na
2
CO
3
, ZnCl
2
, NH
4
Cl.
C. NaCl, K
2
S, NaNO
3
, ZnCl
2
.
D. NaNO
3
, K
2
SO
4,
NH
4
Cl.
Câu 52:
Cho các muối sau đây : NaNO
3
; K
2
CO
3
; CuSO
4
; FeCl
3
; AlCl
3
; KCl. Các dung dịch có
pH = 7 là :
A. NaNO
3
; KCl. B. K
2
CO
3
; CuSO
4
; KCl.
C. CuSO
4
; FeCl
3
; AlCl
3
. D. NaNO
3
; K
2
CO
3
; CuSO
4
.
Câu 53: Cho các dung dịch : Na
2
S, KCl, CH
3
COONa, NH
4
Cl, NaHSO
4
, K
2
SO
3
, AlCl
3
. Số dung
dịch có giá trị pH > 7 là :
A. 1. B. 3. C. 2. D. 4.
Câu 54: Trong số các dung dịch : Na
2
CO
3
, KCl, CH
3
COONa, NH
4
Cl, NaHSO
4
, C
6
H
5
ONa, những
dung dịch có pH > 7 là :
A. Na
2
CO
3
, NH
4
Cl, KCl. B. Na
2
CO
3
, C
6
H
5
ONa, CH
3
COONa.
C. NH
4
Cl, CH
3
COONa, NaHSO
4
. D. KCl, C
6
H
5
ONa, CH
3
COONa.
Câu 55: Trong số các dung dịch cho dưới đây : Na
2
SO
3
, K
2
SO
4
, NH
4
NO
3
, (CH
3
COO)
2
Ca,
NaHSO
4
, Na
2
S, Na
3
PO
4
, K
2
CO
3
. Có bao nhiêu dung dịch có pH > 7 ?
A. 5. B. 3. C. 4. D. 6.
Câu 56: Trong các dung dịch sau đây : K
2
CO
3
, KCl, CH
3
COONa, C
6
H
5
ONa, NaHSO
4
, Na
2
S. Có
bao nhiêu dung dịch có pH > 7 ?
A. 1. B. 2. C. 3. D. 4.
Câu 57: Cho các dung dịch sau :
1. KCl 2.Na
2
CO
3
3. AgNO
3
4. CH
3
COONa
5. Fe
2
(SO
4
)
3
6. (NH
4
)
2
SO
4
7. NaBr 8. K
2
S
Trong đó các dung dịch có pH < 7 là :
A. 1, 2, 3, B. 3, 5, 6 C. 6, 7, 8. D. 2, 4, 6.
Câu 58: Cho các dung dịch sau : 1. KCl ; 2. Na
2
CO
3
; 3. CuSO
4
; 4. CH
3
COONa ; 5. Al
2
(SO
4
)
3
; 6.
NH
4
Cl ; 7. NaBr ; 8. K
2
S ; 9. FeCl
3
. Các dung dịch nào sau đều có pH < 7 ?
A. 1, 2, 3, 4. B. 3, 5, 6, 9. C. 6, 7, 8, 9. D. 2, 4, 6, 8.
Câu 59:
Hãy cho biết dãy các dung dịch nào sau đây có khả năng đổi màu quỳ tím sang đỏ (hồng) ?
A. CH
3
COOH, HCl và BaCl
2
. B. NaOH, Na
2
CO
3
và Na
2
SO
3
.
C. H
2
SO
4
, NaHCO
3
và AlCl
3
. D. NaHSO
4
, HCl và AlCl
3
.
Câu 60: Cho các dung dịch muối : Na
2
CO
3
(1), NaNO
3
(2), NaNO
2
(3), NaCl (4), Na
2
SO
4
(5),
CH
3
COONa (6), NH
4
HSO
4
(7), Na
2
S (8). Những dung dịch muối làm quỳ hoá xanh là :
A. (1), (2), (3), (4). B. (1), (3), (5), (6).
C. (1), (3), (6), (8). D. (2), (5), (6), (7).
Câu 61: Cho phản ứng : 2NO
2
+ 2NaOH
NaNO
2
+ NaNO
3
+ H
2
O
Hấp thụ hết x mol NO
2
vào dung dịch chứa x mol NaOH thì dung dịch thu được có giá trị
A. pH = 7. B. pH > 7. C. pH = 0. D. pH < 7.
Câu 62: Cho hấp thụ hết 2,24 lít NO
2
(đktc) trong 0,5 lít dung dịch NaOH 0,2M. Thêm tiếp vài giọt
quỳ tím thì dung dịch sẽ có màu gì ?
A. không màu. B. màu xanh. C. màu tím. D. màu đỏ.
Câu 63: Nhúng giấy quỳ tím vào dung dịch NaHCO
3
thì
A. giấy quỳ tím bị mất màu.
B. giấy quỳ chuyển từ màu tím thành màu xanh.
C. giấy quỳ không đổi màu.
D. giấy quỳ chuyển từ màu tím thành màu đỏ.
Câu 64: Muối nào sau đây là muối axit ?
A. NH
4
NO
3
. B. Na
2
HPO
3
. C. Ca(HCO
3
)
2
. D. CH
3
COOK.
Câu 65: Cho các muối sau : NaHSO
4
, NaHCO
3
, Na
2
HPO
3
. Số muối thuộc loại muối axit là :
A. 0. B. 1. C. 2. D. 3.
Câu 66: Chỉ ra phát biểu sai :
A. Các muối NaH
2
PO
4
,Ca(HCO
3
)
2
, Na
2
HPO
3
đều là muối axit.
B. Các dung dịch C
6
H
5
ONa , CH
3
COONa làm quỳ tím hóa xanh.
C. HCO
3
-
, HS
-
, H
2
PO
4
-
là ion lưỡng tính.
D. SO
4
2-
, Br
-
, K
+
, Ca
2+
là ion trung tính.
Câu 67: Trong dung dịch Al
2
(SO
4
)
3
(bỏ qua sự phân li của H
2
O) chứa bao nhiêu loại ion ?
A. 2. B. 3. C. 4. D. 5.
Câu 68: Các dung dịch NaCl, NaOH, NH
3
, Ba(OH)
2
có cùng nồng độ mol, dung dịch có pH lớn
nhất là :
A. NaOH. B. Ba(OH)
2
. C. NH
3
. D. NaCl.
Câu 69: Các dung dịch NaCl, HCl, CH
3
COOH, H
2
SO
4
có cùng nồng độ mol, dung dịch có pH nhỏ
nhất là :
A. HCl. B. CH
3
COOH. C. NaCl. D. H
2
SO
4
.
Câu 70: Dãy sắp xếp các dung dịch loãng có nồng độ mol/l như nhau theo thứ tự pH tăng dần là :
A. KHSO
4
, HF, H
2
SO
4
, Na
2
CO
3
. B. HF, H
2
SO
4
, Na
2
CO
3
, KHSO
4
.
C. H
2
SO
4
, KHSO
4
, HF, Na
2
CO
3
. D. HF, KHSO
4
, H
2
SO
4
, Na
2
CO
3
.
Câu 71: Xét pH của bốn dung dịch có nồng độ mol/lít bằng nhau là dung dịch HCl, pH = a ; dung
dịch H
2
SO
4
, pH = b ; dung dịch NH
4
Cl, pH = c và dung dịch NaOH pH = d. Nhận định nào dưới
đây là đúng ?
A. d < c< a < b. B. c < a< d < b. C. a < b < c < d. D. b < a < c < d.
Câu 72: Có 6 dung dịch cùng nồng độ mol/lít là : NaCl (1), HCl (2), Na
2
CO
3
(3), NH
4
Cl (4),
NaHCO
3
(5), NaOH (6). Dãy sắp xếp theo trình tự pH của chúng tăng dần như sau :
A. (1) < (2) < (3) < (4) < (5) < (6). B. (2) < (3) < (1) < (5) < (6) < (4).
C. (2) < (4) < (1) < (5) < (3) < (6). D. (2) < (1) < (3) < (4) < (5) < (6).
Câu 73: Hằng số điện li phụ thuộc vào
A. bản chất các ion tạo thành chất điện li. B. nhiệt độ, bản chất chất tan.
C. độ tan của chất điện li trong nước. D. tính bão hòa của dung dịch chất điện li.
Câu 74:
Để đánh giá độ mạnh, yếu của axit, bazơ, người ta dựa vào :
A.
độ điện li.
B.
khả năng điện li ra ion H
+
, OH
–
.
C. giá trị pH. D. hằng số điện li axit, bazơ (K
a
, K
b
).
Câu 75: Khi nói “Axit fomic (HCOOH) mạnh hơn axit axetic (CH
3
COOH)” có nghĩa là :
A. dung dịch axit fomic có nồng độ mol lớn hơn dung dịch axit axetic.
B. dung dịch axit fomic có nồng độ % lớn hơn dung dịch axit axetic.
C. axit fomic có hằng số phân li lớn hơn axit axetic.
D. dung dịch axit fomic bao giờ cũng có nồng độ H
+
lớn hơn dung dịch axit axetic.
Câu 76: Cho các axit với các hằng số axit sau:
(1) H
3
PO
4
(K
a
= 7,6.10
-3
) (2) HOCl (K
a
= 5.10
-8
)
(3) CH
3
COOH (K
a
= 1,8.10
-5
) (4) HSO
4
-
(K
a
= 10
-2
)
Sắp xếp độ mạnh của các axit theo thứ tự tăng dần :
A. (1) < (2) < (3) < (4). B. (4) < (2) < (3) < (1).
C. (2) < (3) < (1) < (4). D. (3) < (2) < (1) < (4).
Câu 77: Cho biết :
3
a(CH COOH)
pK
4,75,
34
a(H PO )
pK
2,13,
-
24
a(H PO )
pK
7,21 và pK
a
= -lgK
a
.
Sự sắp xếp các axit trên theo thứ tự tăng dần tính axit là :
A. CH
3
COOH < H
2
PO
4
-
< H
3
PO
4
. B. H
2
PO
4
-
< H
3
PO
4
< CH
3
COOH.
C. H
2
PO
4
-
< CH
3
COOH < H
3
PO
4
. D. H
3
PO
4
< CH
3
COOH < H
2
PO
4
-
.
Câu 78: Phản ứng trao đổi ion trong dung dịch các chất điện li chỉ xảy ra khi
A. các chất phản ứng phải là những chất dễ tan.
B. các chất phản ứng phải là những chất điện li mạnh.
C. một số ion trong dung dịch kết hợp được với nhau làm giảm nồng độ ion của chúng.
D. Phản ứng không phải là thuận nghịch.
Câu 79: Phương trình ion rút gọn của phản ứng cho biết
A. Những ion nào tồn tại trong dung dịch.
B. Nồng độ những ion nào trong dung dịch lớn nhất.
C. Bản chất của phản ứng trong dung dịch các chất điện li.
D. Không tồn tại phân tử trong dung dịch các chất điện li.
Câu 80: Các ion nào sau không thể cùng tồn tại trong một dung dịch ?
A. Na
+
, Mg
2+
, NO
3
-
, SO
4
2-
. B. Ba
2+
, Al
3+
, Cl
–
, HSO
4
-
.
C. Cu
2+
, Fe
3+
, SO
4
2-
, Cl
–
.
D. K
+
, NH
4
+
, OH
–
, PO
4
3-
.
Câu 81: Tập hợp các ion nào sau đây có thể tồn tại đồng thời trong cùng một dung dịch ?
A. NH
4
+
; Na
+
; HCO
3
-
; OH
-
. B. Fe
2+
; NH
4
+
; NO
3
-
; SO
4
2-
.
C. Na
+
; Fe
2+
; H
+
; NO
3
-
. D. Cu
2+
; K
+
; OH
-
; NO
3
-
.
Câu 82: Dãy ion nào sau đây có thể đồng thời tồn tại trong cùng một dung dịch ?
A. Na
+
,
Cl
-
, S
2-
, Cu
2+
. B. K
+
, OH
-
, Ba
2+
, HCO
3
-
.
C. Ag
+
, Ba
2+
, NO
3
-
, OH
-
. D. HSO
4
-
, NH
4
+
, Na
+
, NO
3
-
.
Câu 83: Các ion có thể tồn tại trong cùng một dung dịch là :
A. Na
+
, NH
4
+
, SO
4
2-
, Cl
-
. B. Mg
2+
, Al
3+
, NO
3
-
, CO
3
2-
.
C. Ag
+
, Mg
2+
, NO
3
-
, Br
-
. D. Fe
2+
, Ag
+
, NO
3
-
, CH
3
COO
-
.
Câu 84: Trong dung dịch ion CO
3
2-
cùng tồn tại với các ion ?
A. NH
4
+
, Na
+
, K
+
. B. Cu
2+
, Mg
2+
, Al
3+
.
C. Fe
2+
, Zn
2+
, Al
3+
. D. Fe
3+
, HSO
4
-
.
Câu 85: Trong các cặp chất cho dưới đây, cặp chất nào có thể cùng tồn tại trong một dung dịch ?
A. AlCl
3
và CuSO
4
. B. NH
3
và AgNO
3
.
C. Na
2
ZnO
2
và HCl. D. NaHSO
4
và NaHCO
3
.
Câu 86: Có 4 dung dịch trong suốt, mỗi dung dịch chỉ chứa 1 cation và 1 anion trong số các ion
sau: Ba
2+
, Al
3+
, Na
+
, Ag
+
, CO
3
2-
, NO
3
-
, Cl
-
, SO
4
2-
. Các dung dịch đó là :
A. AgNO
3
, BaCl
2
, Al
2
(SO
4
)
3
, Na
2
CO
3
. B. AgCl, Ba(NO
3
)
2
, Al
2
(SO
4
)
3
, Na
2
CO
3
.
C. AgNO
3
, BaCl
2,
Al
2
(CO
3
)
3
, Na
2
SO
4
. D. Ag
2
CO
3
, Ba(NO
3
)
2
, Al
2
(SO
4
)
3
, NaNO
3
.
Câu 87: Trong các phản ứng sau, phản ứng nào đúng :
A. NaHSO
4
+ BaCl
2
BaCl
2
+ NaCl + HCl
B. 2NaHSO
4
+ BaCl
2
Ba(HSO
4
)
2
+ 2NaCl
C. NaHSO
4
+ NaHCO
3
Na
2
SO
4
+ H
2
O + CO
2
D. Ba(HCO
3
)
2
+NaHSO
4
BaSO
4
+ NaHCO
3
Câu 88: Dãy các chất nào sau đây vừa tác dụng với dung dịch HCl vừa tác dụng với dung dịch
NaOH ?
A. Pb(OH)
2
, ZnO, Fe
2
O
3
. C. Na
2
SO
4
, HNO
3
, Al
2
O
3
.
B. Al(OH)
3
, Al
2
O
3
, Na
2
CO
3
.
D. Na
2
HPO
4
, ZnO, Zn(OH)
2
.
Câu 89: Dãy nào sau đây gồm các chất không tan trong nước nhưng tan trong dung dịch HCl ?
A. CuS, Ca
3
(PO
4
)
2
, CaCO
3
. B. AgCl, BaSO
3
, Cu(OH)
2
.
C. BaCO
3
, Fe(OH)
3
, FeS. D. BaSO
4
, FeS
2
, ZnO.
Câu 90:
Dãy các chất đều tác dụng với dung dịch Ca(OH)
2
là :
A. Ba(NO
3
)
2
, Mg(NO
3
)
2
, HCl, CO
2
, Na
2
CO
3
.
B. Mg(NO
3
)
2
, HCl, BaCO
3
, NaHCO
3
, Na
2
CO
3
.
C. NaHCO
3
, Na
2
CO
3
, Mg(NO
3
)
2
, Ba(NO
3
)
2
.
D. NaHCO
3
, Na
2
CO
3
, CO
2
, Mg(NO
3
)
2
, HCl.
Câu 91: Cho Na dư vào dung dịch chứa ZnCl
2
. Hãy cho biết hiện tượng xảy ra ?
A. Có khí bay lên.
B. Có khí bay lên và có kết tủa trắng xuất hiện sau đó tan hoàn toàn.
C. Có khí bay lên và có kết tủa trắng xuất hiện sau đó tan một phần.
D. Có khí bay lên và có kết tủa trắng xuất hiện.
Câu 92: Sục khí CO
2
từ từ đến dư vào dung dịch Ba(AlO
2
)
2
. Hãy cho biết hiện tượng nào sau đây
xảy ra ?
A. ban đầu không có kết tủa sau đó có kết tủa trắng.
B. có kết tủa trắng và kết tủa không tan trong CO
2
dư.
C. có kết tủa trắng và kết tủa tan hoàn toàn khi dư CO
2
.
D. không có hiện tượng gì.
Câu 93: Để thu được Al(OH)
3
ta thực hiện thí nghiệm nào là thích hợp nhất ?
A. Cho từ từ muối AlCl
3
vào cốc đựng dung dịch NaOH.
B. Cho từ từ muối NaAlO
2
vào cốc đựng dung dịch HCl.
C. Cho nhanh dung dịch NaOH vào cốc đựng dung dịch muối AlCl
3
.
D. Cho dung dịch NH
3
dư vào dung dịch AlCl
3
.
Câu 94: Cho dung dịch các chất sau : NaHCO
3
(X
1
) ; CuSO
4
(X
2
) ; (NH
4
)
2
CO
3
(X
3
) ; NaNO
3
(X
4
);
MgCl
2
(X
5
) ; KCl (X
6
). Những dung dịch không tạo kết tủa khi cho Ba vào là :
A. X
1
, X
4
, X
5
. B. X
1
, X
4
, X
6
. C. X
1
, X
3
, X
6
. D. X
4
, X
6
.
Câu 95: Cho mẩu Na vào dung dịch các chất (riêng biệt) sau : Ca(HCO
3
)
2
(1), CuSO
4
(2), KNO
3
(3), HCl (4). Sau khi các phản ứng xảy ra xong, ta thấy các dung dịch có xuất hiện kết tủa là :
A. (1) và (2). B. (1) và (3). C. (1) và (4). D. (2) và (3).
Câu 96: Dung dịch Na
2
CO
3
có thể tác dụng với tất cả các chất trong dãy nào sau đây ?
A. CaCl
2
, HCl, CO
2
, KOH. B. Ca(OH)
2
, CO
2
, Na
2
SO
4
, BaCl
2
, FeCl
3.
C. HNO
3
, CO
2
, Ba(OH)
2
, KNO
3
. D. CO
2
, Ca(OH)
2
, BaCl
2
, H
2
SO
4
, HCl.
Câu 97: Khí cacbonic tác dụng được với các dung dịch trong nhóm nào ?
A. Na
2
CO
3
, Ba(OH)
2
, C
6
H
5
ONa. B. Na
2
SO
3
, KCl, C
6
H
5
ONa.
C. Na
2
CO
3
, NaOH, CH
3
COONa. D. Na
2
SO
3
, KOH, C
6
H
5
ONa.
Câu 98: Cho dung dịch HCl vừa đủ, khí CO
2
, dung dịch AlCl
3
lần lượt vào 3 cốc đựng dung dịch
NaAlO
2
đều thấy
A. dung dịch trong suốt. B. có khí thoát ra.
C. có kết tủa trắng. D. có kết tủa sau đó tan dần.
Câu 99: Để thu được Al
2
O
3
từ hỗn hợp Al
2
O
3
và Fe
2
O
3
, người ta lần lượt :
A. dùng dung dịch NaOH (dư), dd HCl (dư), rồi nung nóng.
B. dùng dung dịch NaOH (dư), khí CO
2
(dư), rồi nung nóng.
C. dùng khí H
2
ở nhiệt độ cao, dung dịch NaOH (dư).
D. dùng khí CO ở nhiệt độ cao, dung dịch HCl (dư).
Câu 100: Dãy gồm các chất đều bị hoà tan trong dung dịch NH
3
là :
A. Cu(OH)
2
, AgCl, Zn(OH)
2
, Ag
2
O. B. Cu(OH)
2
, AgCl, Zn(OH)
2
, Al(OH)
3
.
C. Cu(OH)
2
, AgCl, Fe(OH)
2
, Ag
2
O. D. Cu(OH)
2
, Cr(OH)
2
, Zn(OH)
2
, Ag
2
O.
Câu 101: Xét các phản ứng sau :
1. NH
4
Cl + NaOH NaCl + NH
3
+ H
2
O
2. AlCl
3
+ 3NaAlO
2
+ 6 H
2
O 4Al(OH)
3
+ 3NaCl
3. CH
3
NH
2
+ H
2
O CH
3
NH
3
+
+ OH
-
4. C
2
H
5
ONa + H
2
O C
2
H
5
OH + NaOH
Phản ứng nào là phản ứng axit - bazơ ?
A. 1 ; 2 ; 3. B. 1 ; 2. C. 1 ; 3. D. 1 ; 2 ; 3 ; 4 .
Câu 102: Trong các phản ứng sau, phản ứng nào thuộc loại phản ứng axit - bazơ theo Bron-stêt ?
1)
2
H OH H O


2)
3
32
3H Al(OH) Al 3H O

3)
22
44
Ba SO BaSO


4)
2
3 4 2
SO 2OH SO H O

A. 1 và 2. B. 3 và 4. C. 1, 2 và 3. D. 1, 2 và 4.
Câu 103: Cho các phản ứng hóa học sau :
(1) (NH
4
)
2
SO
4
+ BaCl
2
(2) CuSO
4
+ Ba(NO
3
)
2
(3) Na
2
SO
4
+ BaCl
2
(4) H
2
SO
4
+ BaSO
3
(5) (NH
4
)
2
SO
4
+ Ba(OH)
2
(6) Fe
2
(SO
4
)
3
+ Ba(NO
3
)
2
Dãy gồm các phản ứng có cùng một phương trình ion thu gọn là :
A. (1), (3), (5), (6). B. (3), (4), (5), (6).
C. (2), (3), (4), (6). D. (1), (2), (3), (6).
Câu 104: Trộn các cặp dung dịch các chất sau với nhau :
1) NaHSO
4
+ NaHSO
3
2) Na
3
PO
4
+ K
2
SO
4
3) AgNO
3
+ Fe(NO
3
)
2
4) C
6
H
5
ONa + H
2
O
5) CuS + HNO
3
6) BaHPO
4
+ H
3
PO
4
7) NH
4
Cl + NaNO
2
(đun nóng) 8) Ca(HCO
3
)
2
+ NaOH
9) NaOH + Al(OH)
3
10) MgSO
4
+ HCl.
Số phản ứng xảy ra là :
A. 8. B. 5. C. 7. D. 6.
Câu 105: Trong các dung dịch: HNO
3
, NaCl, Na
2
SO
4
, Ca(OH)
2
, KHSO
4
, Mg(NO
3
)
2
, có bao nhiêu
chất tác dụng được với dung dịch Ba(HCO
3
)
2
?
A. 4. B. 5. C. 2. D. 3.
Câu 106: Dung dịch HCl có thể tác dụng với mấy chất trong số các chất : NaHCO
3
, SiO
2
, NaClO,
NaHSO
4
, AgCl, Sn, C
6
H
5
ONa, (CH
3
)
2
NH, CaC
2
, S ?
A. 5. B. 6. C. 7. D. 8.
Câu 107: Cho các dung dịch riêng biệt : HNO
3
, Ba(OH)
2
, NaHSO
4
, H
2
SO
4
, NaOH. Số chất tác
dụng với dung dịch Ba(HCO
3
)
2
tạo kết tủa là :
A. 1. B. 3. C. 2. D. 4.
Câu 108: Cho dãy các chất: H
2
SO
4
,
KOH, Ca(NO
3
)
2
, SO
3
, NaHSO
4
, Na
2
SO
3
, K
2
SO
4
. Số chất trong
dãy tạo thành kết tủa khi phản ứng với dung dịch BaCl
2
là :
A. 4. B. 6. C. 3. D. 5.
Câu 109: Cho dãy các chất: NH
4
Cl, (NH
4
)
2
SO
4
, NaCl, MgCl
2
, FeCl
2
, AlCl
3
, CrCl
3
. Số chất trong
dãy tác dụng với lượng dư dung dịch Ba(OH)
2
tạo thành kết tủa là :
A. 3. B. 5. C. 4. D. 1.
Câu 110: Cho 4 miếng Al như nhau vào 4 dung dịch : CH
3
COOH, NH
4
Cl, HCl, NaCl có cùng thể
tích và nồng độ C
M
. Trường hợp nào khí H
2
bay ra nhanh nhất ?
A. CH
3
COOH. B. NH
4
Cl. C. HCl. D. NaCl.
Câu 111: Sục khí H
2
S dư qua dung dịch chứa FeCl
3
; AlCl
3
; NH
4
Cl ; CuCl
2
đến khi bão hoà thu
được kết tủa chứa
A. CuS. B. S và CuS. C. Fe
2
S
3
; Al
2
S
3
. D. Al(OH)
3
; Fe(OH)
3
.
Câu 112: Trong các chất NaHSO
4,
NaHCO
3
, NH
4
Cl, Na
2
CO
3
, CO
2
, AlCl
3
. Số chất khi tác dụng với
dung dịch Na[Al(OH)
4
] (NaAlO
2
) thu được Al(OH)
3
là :
A. 1. B. 2. C. 3. D. 4.
Câu 113: Trộn dung dịch chứa a mol AlCl
3
với dung dịch chứa b mol KOH. Để thu được kết tủa thì
cần có tỉ lệ
A. a : b = 1 : 4. B. a : b < 1 : 4. C. a : b = 1 : 5. D. a : b > 1 : 4.
Câu 114: Cho a mol NaAlO
2
tác dụng với dung dịch có chứa b mol HCl. Với điều kiện nào của a
và b thì xuất hiện kết tủa ?
A. b < 4a. B. b = 4a. C. b > 4a. D. b
4a.
Câu 115: Một dung dịch có chứa x mol K[Al(OH)
4
] tác dụng với dung dịch chứa y mol HCl. Điều
kiện để sau phản ứng thu được lượng kết tủa lớn nhất là :
A. x > y. B. y > x . C. x = y. D. x <2y.
Câu 116: Cho các chất: MgO, CaCO
3
, Al
2
O
3
, dung dịch HCl, NaOH, Al
2
(SO
4
)
3
, NaHCO
3
. Khi cho
các chất trên tác dụng với nhau từng đôi một thì tổng số cặp chất phản ứng được với nhau là :
A. 6. B. 7. C. 8. D. 9.
Câu 117: Cho dung dịch các chất: Ca(HCO
3
)
2
, NaOH, (NH
4
)
2
CO
3
, KHSO
4
, BaCl
2
. Số phản ứng
xảy ra khi trộn dung dịch các chất với nhau từng cặp là :
A. 6. B. 7. C. 8. D. 9.
Câu 118: Hỗn hợp A gồm Na
2
O, NH
4
Cl, NaHCO
3
, BaCl
2
(có cùng số mol). Cho hỗn hợp A vào
nước dư, đun nóng sau các phản ứng xảy ra hoàn toàn thu được dung dịch chứa :
A. NaCl, NaOH. B. NaCl, NaOH, BaCl
2
.
C. NaCl. D. NaCl, NaHCO
3
, BaCl
2
.
Câu 119: Hỗn hợp X gồm Fe
3
O
4
, Cu và ZnO trong đó các chất lấy cùng số mol. Hoà tan X bằng
dung dịch HCl dư, sau khi các phản ứng kết thúc thu được dung dịch Y. Cho từ từ đến dư dung dịch
NaOH vào dung dịch Y thu được kết tủa Z. Thành phần các chất trong Z là :
A. Fe(OH)
2
và Cu(OH)
2
. B. Zn(OH)
2
và Fe(OH)
2
.
C. Cu(OH)
2
và Fe(OH)
3
. D. Fe(OH)
2
và Fe(OH)
3
.
Câu 120: Hoà tan hoàn toàn m gam Na vào 1 lít dung dịch HCl aM, thu được dung dịch A và a
(mol) khí thoát ra. Dãy gồm các chất đều tác dụng với dung dịch A là :
A. AgNO
3
, Na
2
CO
3
, CaCO
3
.
B. FeSO
4
, Zn, Al
2
O
3
, NaHSO
4
.
C. Al, BaCl
2
, NH
4
NO
3
, Na
2
HPO
3
. D. Mg, ZnO, Na
2
CO
3
, NaOH.
Câu 121: Trộn lẫn 100 ml dung dịch NaHSO
4
1M với 100 ml dung dịch KOH 2M
được dung dịch
D, Cô cạn dung dịch D thu được những chất nào sau đây ?
A. Na
2
SO
4
, K
2
SO
4
, KOH. B. Na
2
SO
4
, KOH.
C. Na
2
SO
4
, K
2
SO
4
, NaOH, KOH. D. Na
2
SO
4
, NaOH, KOH.
Câu 122: Một hỗn hợp rắn X có a mol NaOH ; b mol Na
2
CO
3
; c mol NaHCO
3
. Hoà tan X vào
nước sau đó cho tác dụng với dung dịch BaCl
2
dư ở nhiệt độ thường. Loại bỏ kết tủa, đun nóng
phần nước lọc thấy có kết tủa nữa. Vậy có kết luận là :
A. a = b = c. B. a > c. C. b > c. D. a < c.
Câu 123:
Trộn 2 dung dịch: Ba(HCO
3
)
2
; NaHSO
4
có cùng nồng độ mol/l với nhau theo tỉ lệ thể
tích 1: 1 thu được kết tủa X và dung dịch Y. Hãy cho biết các ion có mặt trong dung dịch Y. (Bỏ
qua sự thủy phân của các ion và sự điện ly của nước).
A.
Na
+
và SO
4
2-
.
B.
Ba
2+
, HCO
-
3
và Na
+
.
C.
Na
+
, HCO
3
-
.
D.
Na
+
, HCO
-
3
và SO
4
2-
.
Câu 124: Phương trình ion : Ca
2+
+ CO
3
2-
CaCO
3
là của phản ứng xảy ra giữa cặp chất nào sau
đây ?
1) CaCl
2
+ Na
2
CO
3
2) Ca(OH)
2
+ CO
2
3) Ca(HCO
3
)
2
+ NaOH 4) Ca(NO
3
)
2
+ (NH
4
)
2
CO
3
A. 1 và 2. B. 2 và 3. C. 1 và 4. D. 2 và 4.
Câu 125: Cho phản ứng sau: Fe(NO
3
)
3
+ A
B + KNO
3
. Vậy A, B lần lượt là :
A. KCl, FeCl
3
. B. K
2
SO
4
, Fe
2
(SO
4
)
3
.
C. KOH, Fe(OH)
3
. D. KBr, FeBr
3
.
Câu 126:
Cho sơ đồ sau : X + Y
CaCO
3
+ BaCO
3
+ H
2
O. Hãy cho biết X, Y có thể là :
A.
Ba(AlO
2
)
2
và Ca(OH)
2
B.
Ba(OH)
2
và Ca(HCO
3
)
2
C.
Ba(OH)
2
và CO
2
D.
BaCl
2
và Ca(HCO
3
)
2
Câu 127:
Cho sơ đồ sau : X + Y + H
2
O
Al(OH)
3
+ NaCl + CO
2
. Vậy X, Y có thể tương
ứng với cặp chất nào sau đây là :
A.
NaAlO
2
và Na
2
CO
3
.
B.
NaAlO
2
và NaHCO
3
.
C.
Al(NO
3
)
3
và NaHCO
3
.
D.
AlCl
3
và Na
2
CO
3
.
Câu 128: Cho dung dịch chứa các ion sau: K
+
, Ca
2+
, Ba
2+
, Mg
2+
, H
+
, Cl
-
. Muốn tách được nhiều
cation ra khỏi dung dịch mà không đưa ion lạ vào đó thì ta có thể cho dung dịch trên tác dụng với
dung dịch nào trong số các dung dịch sau :
A. Na
2
SO
4
vừa đủ. B. K
2
CO
3
vừa đủ.
C. NaOH vừa đủ. D. Na
2
CO
3
vừa đủ.
Câu 129: Có 5 dung dịch cùng nồng độ NH
4
Cl, (NH
4
)
2
SO
4
, BaCl
2
, NaOH, Na
2
CO
3
đựng trong 5 lọ
mất nhãn riêng biệt. Dùng một dung dịch thuốc thử dưới đây để phân biệt 5 lọ trên
A. NaNO
3
. B. NaCl. C. Ba(OH)
2
. D. NH
3
.
Câu 130: Có các dung dịch muối Al(NO
3
)
3
, (NH
4
)
2
SO
4
, NaNO
3
, NH
4
NO
3
, MgCl
2
, FeCl
2
đựng
trong các lọ riêng biệt bị mất nhãn. Nếu chỉ dùng một hoá chất làm thuốc thử để phân biệt các muối
trên thì chọn chất nào sau đây ?
A. Dung dịch Ba(OH)
2
.
B. Dung dịch BaCl
2
.
C. Dung dịch NaOH. D. Dung dịch Ba(NO
3
)
2
.
Câu 131: Có các dung dịch: NaCl, Ba(OH)
2
, NH
4
HSO
4
, HCl, H
2
SO
4
, BaCl
2
. Chỉ dùng dung dịch
Na
2
CO
3
nhận biết được mấy dung ?
A. 4 dung dịch. B. Cả 6 dung dịch. C. 2 dung dịch. D. 3dung dịch.
Câu 132: Để phân biệt các dung dịch riêng biệt gồm NaOH, NaCl, BaCl
2
, Ba(OH)
2
chỉ cần dùng
thuốc thử
A. H
2
O và CO
2
. B. quỳ tím.
C. dung dịch H
2
SO
4
. D. dung dịch (NH
4
)
2
SO
4
.
Câu 133: Trong các thuốc thử sau : (1) dung dịch H
2
SO
4
loãng, (2) CO
2
và H
2
O, (3) dung dịch
BaCl
2
, (4) dung dịch HCl. Thuốc tử phân biệt được các chất riêng biệt gồm CaCO
3
, BaSO
4
, K
2
CO
3
,
K
2
SO
4
là
A. (1) và (2). B. (2) và (4). C. (1), (2), (3). D. (1), (2), (4).
Câu 134: Thuốc thử duy nhất dùng để nhận biết các chất sau : Ba(OH)
2
, NH
4
HSO
4
, BaCl
2
, HCl,
NaCl, H
2
SO
4
đựng trong 6 lọ bị mất nhãn là :
A. dd H
2
SO
4
. B. dd AgNO
3
. C. dd NaOH. D. quỳ tím.
Câu 135: Có các lọ riêng biệt đựng các dung dịch không màu : AlCl
3
, ZnCl
2
, FeSO
4
, Fe(NO
3
)
3
,
NaCl. Chỉ dùng dung dịch nào dưới đây để phân biệt các lọ mất nhãn trên ?
A. Na
2
CO
3
. B. Ba(OH)
2
. C. NH
3
. D. NaOH.
Câu 136: Dung dịch X có thể chứa 1 trong 4 muối là : NH
4
Cl ; Na
3
PO
4
; KI ; (NH
4
)
3
PO
4
. Thêm
NaOH vào mẫu thử của dung dịch X thấy khí mùi khai. Còn khi thêm AgNO
3
vào mẫu thử của
dung dịch X thì có kết tủa vàng. Vậy dung dịch X chứa :
A. NH
4
Cl. B. (NH
4
)
3
PO
4
. C. KI. D. Na
3
PO
4
.
Câu 137: Có 4 dung dịch : HCl, K
2
CO
3
, Ba(OH)
2
, KCl đựng trong 4 lọ riêng biệt. Nếu chỉ dùng
quỳ tím thì có thể nhận biết được
A. HCl, Ba(OH)
2
B. HCl, K
2
CO
3
, Ba(OH)
2
C. HCl, Ba(OH)
2
, KCl D. Cả bốn dung dịch.
Câu 138: Dung dịch bão hòa có độ tan là 17,4 gam thì nồng độ % của chất tan là :
A. 14,82%. B. 17,4%. C. 1,74%. D. 1,48%.
Câu 139: Biết phân tử khối chất tan là M và khối lượng riêng của dung dịch là D. Hệ thức liên hệ
giữa nồng độ % (C%) và nồng độ mol/l (C
M
) là :
A.
M
10.D.C
C =
M
. B.
M
M.C
C =
10.D
. C.
M
10.M.C
C =
D
. D.
M
D.C
C =
10.M
.
Câu 140:
Nồng mol/lít của dung dịch HBr 16,2% (d = 1,02 g/ml) là :
A.
2,04.
B.
4,53.
C.
0,204.
D.
1,65.
Câu 141: Hoà tan 11,2 lít khí HCl (đktc) vào m gam dung dịch HCl 16%, thu được dung dịch HCl
20%. Giá trị của m là :
A. 36,5. B. 182,5. C. 365,0. D. 224,0.
Câu 142: Hoà tan V lít khí HCl (đktc) vào 185,4 gam dung dịch HCl 10% thu được dung dịch HCl
16,57%. Giá trị của V là :
A. 4,48. B. 8,96. C. 2,24. D. 6,72.
Câu 143: Lượng SO
3
cần thêm vào dung dịch H
2
SO
4
10% để được 100 gam dung dịch H
2
SO
4
20%
là:
A. 2,5 gam. B. 8,88 gam. C. 6,66 gam. D. 24,5 gam.
Câu 144: Số gam H
2
O dùng để pha loãng 1 mol oleum có công thức H
2
SO
4
.2SO
3
thành axit H
2
SO
4
98% là :
A. 36 gam. B. 42 gam. C. 40 gam. D. Cả A, B và C đều sai.
Câu 145: Có 200 ml dung dịch H
2
SO
4
98% (D = 1,84 g/ml). Người ta muốn pha loãng thể tích
H
2
SO
4
trên thành dung dịch H
2
SO
4
40% thì thể tích nước cần pha loãng là bao nhiêu ?
A. 711,28cm
3
. B. 621,28cm
3
. C. 533,60 cm
3
. D. 731,28cm
3
.
Câu 146: Cần hòa tan bao nhiêu gam P
2
O
5
vào 500 gam dung dịch H
3
PO
4
15% để thu được dung
dịch H
3
PO
4
30%?
A. 73,1 gam. B. 69,44 gam. C. 107,14 gam. D. 58,26 gam.
Câu 147: Hòa tan hoàn toàn m gam Na
2
O nguyên chất vào 40 gam dung dịch NaOH 12% thu được
dung dịch NaOH 51%. Giá trị của m là :
A. 11,3. B. 20,0. C. 31,8. D. 40,0.
Câu 148: Hòa tan 25 gam tinh thể CuSO
4
.5H
2
O vào 175 gam H
2
O thu được dung dịch muối có
nồng độ là :
A. 8%. B. 12,5%. C. 25%. D. 16%.
Câu 149: Hòa tan a gam tinh thể CuSO
4
.5H
2
O vào 150 gam dung dịch CuSO
4
10% thu được dung
dịch mới có nồng độ 43,75%. Giá trị của a là :
A. 150. B. 250. C. 200. D. 240.
Câu 150: Pha loãng dung dịch HCl có pH = 3 bao nhiêu lần để được dung dịch mới có pH = 4 ?
A. 5. B. 4. C. 9. D. 10.
Câu 151: Pha loãng dung dịch 1 lít NaOH có pH = 9 bằng nước để được dung dịch mới có pH = 8.
Thể tích nước cần dùng là ?
A. 5 lít. B. 4 lít. C. 9 lít. D. 10 lít.
Câu 152: Nồng độ mol của anion trong dung dịch Ba(NO
3
)
2
0,10M là :
A. 0,10M. B. 0,20M. C. 0,30M. D. 0,40M.
Câu 153: Nồng độ mol của cation trong dung dịch Ba(NO
3
)
2
0,45M là :
A. 0,45M. B. 0,90M. C. 1,35M. D. 1,00M.
Câu 154: Dung dịch thu được khi trộn lẫn 200 ml dung dịch NaCl 0,2M và 300 ml dung dịch
Na
2
SO
4
0,2M có nồng độ cation Na
+
là bao nhiêu ?
A. 0,23M. B. 1M. C. 0,32M. D. 0,1M.
Câu 155: Trộn 100 ml dung dịch Ba(OH)
2
0,5M với 100 ml dung dịch KOH 0,5M được dung dịch
A. Nồng độ mol/l của ion OH
-
trong dung dịch A là :
A. 0,65M. B. 0,55M. C. 0,75M. D. 1,5M.
Câu 156: Trộn 150 ml dung dịch MgCl
2
0,5M với 50 ml dung dịch NaCl 1M thì nồng độ ion Cl
-
có
trong dung dịch tạo thành là :
A. 0,5M. B. 1M. C. 1,5M. D. 2M.
Câu 157: Cho 200 ml dung dịch X chứa axit HCl 1M và NaCl 1M. Số mol của các ion Na
+
, Cl
-
, H
+
trong dung dịch X lần lượt là :
A. 0,2 ; 0,2 ; 0,2. B. 0,1 ; 0,2 ; 0,1. C. 0,2 ; 0,4 ; 0,2. D. 0,1 ; 0,4 ; 0,1.
Câu 158: Dung dịch HCOOH 0,01 mol/l có pH ở khoảng nào sau đây ?
A. pH = 7. B. pH > 7. C. 2 < pH < 7. D. pH = 2.
Câu 159: Độ điện li của CH
3
COOH trong dung dịch 0,01M là 4,25%. Nồng độ ion H
+
trong dung
dịch này là bao nhiêu ?
A. 4,25.10
-1
M. B. 4,25.10
-2
M. C. 8,5.10
-1
M. D. 4,25.10
-4
M.
Câu 160: Dung dịch NH
3
1M với độ điện li là 0,42% có pH là :
A. 9,62. B. 2,38. C. 11,62. D. 13,62.
Câu 161: Độ điện li của dung dịch HCOOH 0,007M, có pH = 3,0 là :
A. 13,29%. B. 12,29%. C. 13,0%. D. 14,29%.
Câu 162: Dung dịch axit axetic trong nước có nồng độ 0,1M. Biết 1% axit bị phân li. Vậy pH của
dung dịch bằng bao nhiêu ?
A. 11. B. 3. C. 10. D. 4.
Câu 163: Dung dịch HCOOH 0,46% (D = 1 g/ml) có pH = 3 độ điện li của dung dịch là :
A. 1%. B. 2%. C. 3%. D. 4%.
Câu 164: Giá trị pH của dung dịch axit fomic 1M (K
a
= 1,77.10
-
4
) là :
A. 1,4. B. 1,1. C. 1,68. D. 1,88.
Câu 165: Hằng số axit của axit HA là K
a
= 4.10
-5
. Vậy pH của dung dịch HA 0,1M là :
A. pH = 2,3. B. pH = 2,5. C. pH = 2,7. D. pH = 3.
Câu 166: Biết [CH
3
COOH] = 0,5M và ở trạng thái cân bằng [H
+
] = 2,9.10
-
3
M. Hằng số cân bằng
K
a
của axit là :
A. 1,7.10
-
5
. B. 5,95.10
-4
. C. 8,4.10
-
5
. D. 3,4.10
-
5
.
Câu 167: Thêm nước vào 10,0 ml axit axetic băng (axit 100%; D= 1,05 g/ml) đến thể tích 1,75 lít ở
25
o
C, dùng máy đo thì thấy pH=2,9. Độ điện li α và hằng số cân bằng K
a
của axit axetic ở nhiệt độ
đó là :
A. 1,24% và 1,6.10
-5
. B. 1,24% và 2,5.10
-5
.
C. 1,26% và 1,6.10
-5
. D. 1,26% và 3,2.10
-4
.
Câu 168: Trong 1 lít dung dịch CH
3
COOH 0,01M có 6,26.10
21
phân tử chưa phân li và ion. Độ
điện li α của CH
3
COOH ở nồng độ đó là (biết số Avogađro=6,02.10
23
) :
A. 4,15%. B. 3,98%. C. 1%. D. 1,34%.
Câu 169: Cho dung dịch X chứa hỗn hợp gồm CH
3
COOH 0,1M và CH
3
COONa 0,1M. Biết ở 25
o
C
K
a
của CH
3
COOH là 1,75.10
-5
và bỏ qua sự phân li của nước. Giá trị pH của dung dịch X ở 25
o
là :
A. 1,00. B. 4,24. C. 2,88. D. 4,76.
Câu 170: Dung dịch X có hoà tan hai chất CH
3
COOH 0,1M và CH
3
COONa 0,1M. Biết hằng số
axit của CH
3
COOH là Ka=1,8.10
-5
. Giá trị pH của dung dịch X là :
A. 5,44. B. 6,74 C. 3,64 D. 4,74.
Câu 171: Dung dịch X gồm CH
3
COOH 1M (K
a
= 1,75.10
-5
) và HCl 0,001M. Giá trị pH của dung
dịch X là:
A. 2,43 . B. 2,33 . C. 1,77. D. 2,55.
Câu 172: Dung dịch CH
3
COONa 0,1M (K
b
= 5,71.10
-
10
) có [H
+
] là :
A. 7,56.10
-
6
M. B. 1,32.10
-
9
M. C. 6,57.10
-
6
M. D. 2,31.10
-
9
M.
Câu 173: Cho 12,8 gam Cu tác dụng với H
2
SO
4
đặc nóng dư, khí sinh ra cho vào 200 ml dung dịch
NaOH 2M. Hỏi muối nào được tạo thành và khối lượng là bao nhiêu gam ?
A. Na
2
SO
3
và 24,2 gam. B. Na
2
SO
3
và 25,2 gam.
C. NaHSO
3
15 gam và Na
2
SO
3
26,2 gam. D. Na
2
SO
3
và
23,2 gam.
Câu 174: Hấp thụ toàn bộ 3,36 lít SO
2
(đktc) vào 200 ml dung dịch NaOH được 16,7 gam muối.
Nồng độ mol của dung dịch NaOH là :
A. 0,5M. B. 1M. C. 2M. D. 2,5M.
Câu 175: Đốt cháy hoàn toàn 8,96 lít H
2
S (đktc) trong oxi dư, rồi dẫn tất cả sản phẩm vào 50 ml
dung dịch NaOH 25% (D = 1,28). Nồng độ % muối trong dung dịch là :
A. 47,92%. B. 42,98%. C. 42,69%. D. 24,97%.
Câu 176: Trộn lẫn 500 ml dung dịch NaOH 0,1M với 400 ml dung dịch H
2
SO
4
0,1M được dung
dịch Y. Trong dung dịch Y có các sản phẩm là :
A. Na
2
SO
4
. B. NaHSO
4
.
C. Na
2
SO
4
và NaHSO
4
. D. Na
2
SO
4
và NaOH.
Câu 177: Trộn lẫn 500 ml dung dịch H
2
SO
4
0,3M với 200 ml dung dịch hỗn hợp NaOH aM, sau
phản ứng thu được dung dịch X chứa 19,1 gam muối. Giá trị của a là :
A. 0,5. B. 1. C. 1,5. D. 2.
Câu 178: Cho 200 ml dung dịch NaOH 1M tác dụng với 200 ml dung dịch H
3
PO
4
0,5M, muối thu
được có khối lượng là :
A. 14,2 gam. B. 15,8 gam. C.16,4 gam. D.11,9 gam.
Câu 179: Thêm 150 ml dung dịch KOH 2M vào 120 ml dung dịch H
3
PO
4
1M. Khối lượng các
muối thu được trong dung dịch là :
A. 10,44 gam KH
2
PO
4
; 8,5 gam K
3
PO
4
. B. 10,44 gam K
2
HPO
4
; 12,72 gam K
3
PO
4
.
C. 10,44 gam K
2
HPO
4
; 13,5 gam KH
2
PO
4
. D. 13,5 gam KH
2
PO
4
; 14,2 gam K
3
PO
4
.
Câu 180: Cho 100 ml dung dịch NaOH 4M tác dụng với 100 ml dung dịch H
3
PO
4
aM thu được
25,95 gam hai muối. Giá trị của a là:
A. 1. B. 1,5. C. 1,25. D. 1,75.
Câu 181: Cho 14,2 gam P
2
O
5
vào 200 gam dung dịch NaOH 8% thu được dung dịch A. Muối thu
được và nồng độ % tương ứng là :
A. NaH
2
PO
4
11,2%. B. Na
3
PO
4
và 7,66%.
C. Na
2
HPO
4
và 13,26%. D. Na
2
HPO
4
và NaH
2
PO
4
đều 7,66%.
Câu 182: Đổ 10 ml dung dịch KOH vào 15 ml dung dịch H
2
SO
4
0,5M, dung dịch vẫn dư axit.
Thêm 3 ml dung dịch NaOH 1M vào thì dung dịch trung hoà. Nồng độ mol/l của dung dịch KOH
là:
A. 1,2 M. B. 0,6 M. C. 0,75 M. D. 0,9 M.
Câu 183: Hoà tan 17 gam hỗn hợp NaOH, KOH, Ca(OH)
2
vào nước được 500 gam dung dịch X.
Để trung hoà 50 gam dung dịch X cần dùng 40 gam dung dịch HCl 3,65%. Cô cạn dung dịch sau
khi trung hoà thu được khối lượng muối khan là :
A. 3,16 gam. B. 2,44 gam. C. 1,58 gam. D. 1,22 gam.
Câu 184: Dung dịch X chứa axit HCl a mol/l và HNO
3
b mol/l. Để trung hoà 20 ml dung dịch X
cần dùng 300 ml dung dịch NaOH 0,1 M. Mặt khác lấy 20 ml dung dịch X cho tác dụng với dung
dịch AgNO
3
dư thấy tạo thành 2,87 gam kết tủa. Giá trị của a, b lần lượt là :
A. 1,0 và 0,5. B. 1,0 và 1,5. C. 0,5 và 1,7. D. 2,0 và 1,0.
Câu 185: Trộn lẫn V ml dung dịch NaOH 0,01M với V ml dung dịch HCl 0,03M được 2V ml
dung dịch Y. Dung dịch Y có pH là :
A. 4. B. 3. C. 2. D. 1.
Câu 186: Khi trộn những thể tích bằng nhau của dung dịch HNO
3
0,01M và dung dịch NaOH
0,03M thì thu được dung dịch có giá trị pH là :
A. 9. B. 12,30. C. 13. D.12.
Câu 187: Để trung hoà 100 gam dung dịch HCl 1,825% cần bao nhiêu ml dung dịch Ba(OH)
2
có
pH bằng 13 ?
A. 500 ml. B. 0,5 ml. C. 250 ml. D. 50 ml.
Câu 188: Thể tích dung dịch Ba(OH)
2
0,025M cần cho vào 100 ml dung dịch hỗn hợp gồm HNO
3
và HCl có pH = 1, để thu được dung dịch có pH =2 là :
A. 0,224 lít. B. 0,15 lít. C. 0,336 lít. D. 0,448 lít.
Câu 189: Có 50 ml dung dịch chứa hỗn hợp KOH 0,05M và Ba(OH)
2
0,025M người ta thêm V ml
dung dịch HCl 0,16M vào 50 ml dung dịch trên thu được dung dịch mới có pH = 2. Vậy giá trị của
V là :
A. 36,67 ml. B. 30,33 ml. C. 40,45 ml. D. 45,67 ml.
Câu 190: Trộn 100 ml dung dịch có pH = 1 gồm HCl và HNO
3
với 100 ml dung dịch NaOH nồng
độ a (mol/l) thu được 200 ml dung dịch có pH = 12. Giá trị của a là (biết trong mọi dung dịch
[H
+
][OH
-
] = 10
-14
) :
A. 0,15. B. 0,30. C. 0,03. D. 0,12.
Câu 191: Trộn 200 ml dung dịch hỗn hợp gồm HNO
3
0,3M và HClO
4
0,5M với 200 ml dung dịch
Ba(OH)
2
aM thu được dung dịch có pH = 3. Vậy a có giá trị là :
A. 0,39. B. 3,999. C. 0,399. D. 0,398.
Câu 192: Trộn 200 ml dung dịch chứa hỗn hợp HCl 0,1 M và H
2
SO
4
0,05 M với 300 ml dung dịch
Ba(OH)
2
có nồng độ a mol/lít thu được m gam kết tủa và 500 ml dung dịch có pH = 13. Giá trị a và
m lần lượt là :
A. 0,15 M và 2,33 gam. B. 0,15 M và 4,46 gam.
C. 0,2 M và 3,495 gam. D. 0,2 M và 2,33 gam.
Câu 193: Trộn 250 ml dung dịch chứa hỗn hợp HCl 0,08M và H
2
SO
4
0,01 M với 250 ml dung
dịch NaOH aM thu được 500 ml dung dịch có pH = 12. Giá trị a là :
A. 0,13M. B. 0,12M. C. 0,14M. D. 0.10M.
Câu 194: Trộn 200 ml dung dịch gồm HCl 0,1M và H
2
SO
4
0,05M với 300 ml dung dịch Ba(OH)
2
nồng độ xM thu được m gam kết tủa và 500 ml dung dịch có pH = 13. Giá trị của x và m là :
A. x = 0,015 ; m = 2,33. B. x = 0,150 ; m = 2,33.
C. x = 0,200 ; m = 3,23. D. x = 0,020 ; m = 3,23.
Câu 195: Trộn 250 ml dung dịch hỗn hợp HCl 0,08M và H
2
SO
4
0,01M với 250 ml dung dịch
Ba(OH)
2
có nồng độ xM thu được m gam kết tủa và 500 ml dung dịch có pH = 12. Giá trị của m và
x là :
A. 0,5825 và 0,06. B. 0,5565 và 0,06. C. 0,5825 và 0,03. D. 0,5565 và 0,03.
Câu 196: Trộn 100 ml dung dịch gồm Ba(OH)
2
0,1M và NaOH 0,1M với 400 ml dung dịch gồm
H
2
SO
4
0,0375M và HCl 0,0125M thu được dung dịch X. Giá trị pH của dung dịch X là :
A.7. B. 2. C. 1. D. 6.
Câu 197: Trộn 3 dung dịch HCl 0,3M; H
2
SO
4
0,2M và H
3
PO
4
0,1M với những thể tích bằng nhau
thu được dung dịch X. Dung dịch Y gồm NaOH 0,1M và Ba(OH)
2
0,2M. Để trung hòa 300 ml dung
dịch X cần vừa đủ V ml dung dịch Y. Giá trị của V là :
A. 600. B. 1000. C. 333,3. D. 200.
Câu 198: Lấy 500 ml dung dịch chứa đồng thời HCl 1,98M và H
2
SO
4
1,1M trộn với V lít dung
dịch chứa NaOH 3M và Ba(OH)
2
4M thì trung hoà vừa đủ. Thể tích V là :
A. 0,180 lít. B. 0,190 lít. C. 0,170 lít. D. 0,140 lít.
Câu 199: Trộn lẫn 3 dung dịch H
2
SO
4
0,1M, HNO
3
0,2M và HCl 0,3M với những thể tích bằng
nhau thu được dung dịch A. Lấy 300 ml dung dịch A cho phản ứng với V lít dung dịch B gồm
NaOH 0,2M và KOH 0,29M thu được dung dịch C có pH = 2. Giá trị V là :
A. 0,134 lít. B. 0,214 lít. C. 0,414 lít. D. 0,424 lít.
Câu 200: Cho 200 ml dung dịch X chứa hỗn hợp H
2
SO
4
aM và HCl 0,1M tác dụng với 300 ml dung
dịch Y chứa hỗn hợp Ba(OH)
2
bM và KOH 0,05M thu được 2,33 gam kết tủa và dung dịch Z có
pH = 12. Giá trị của a và b lần lượt là :
A. 0,01 M và 0,01 M. B. 0,02 M và 0,04 M.
C. 0,04 M và 0,02 M D. 0,05 M và 0,05 M.
Câu 201: Cho dung dịch A chứa hỗn hợp H
2
SO
4
0,1M và HNO
3
0,3M, dung dịch B chứa hỗn hợp
Ba(OH)
2
0,2M và KOH 0,1M. Lấy a lít dung dịch A cho vào b lít dung dịch B được 1 lít dung dịch
C có pH = 13. Giá trị a, b lần lượt là :
A. 0,5 lít và 0,5 lít. B. 0,6 lít và 0,4 lít.
C. 0,4 lít và 0,6 lít. D. 0,7 lít và 0,3 lít.
Câu 202: Dung dịch A gồm HCl 0,2M; HNO
3
0,3M; H
2
SO
4
0,1M; HClO
4
0,3M, dung dịch B gồm
KOH 0,3M ; NaOH 0,4M ; Ba(OH)
2
0,15M. Cần trộn A và B theo tỉ lệ thể tích là bao nhiêu để
được dung dịch có pH = 13 :
A. 11: 9. B. 9 : 11. C. 101 : 99. D. 99 : 101.
Câu 203: Dung dịch HCl và dung dịch CH
3
COOH có cùng nồng độ mol/l, pH của hai dung dịch
tương
ứng là x và y. Quan hệ giữa x và y là (giả thiết, cứ 100 phân tử CH
3
COOH thì có 1 phân tử
điện li)
:
A. y = 100x. B. y = 2x. C. y = x - 2. D. y = x + 2.
Câu 204: Một cốc nước có chứa a mol Ca
2+
, b mol Mg
2+
, c mol Cl
-
, d mol HCO
3
-
. Hệ thức liên hệ
giữa a, b, c, d là :
A. 2a + 2b = c - d. B. a + b = c + d. C. 2a + 2b = c + d. D. a + b = 2c + 2d.
Câu 205: Một dung dịch có a mol NH
4
+
, b mol Mg
2+
, c mol SO
4
2-
và d mol HCO
3
-
. Biểu thức nào
biểu thị sự liên quan giữa a, b, c, d sau đây là đúng ?
A. a + 2b = c + d. B. a + 2b = 2c + d.
C. a + b = 2c + d. D. a + b = c + d.
Câu 206: Để được dung dịch có chứa các ion : Mg
2+
(0,02 mol), Fe
2+
(0,03 mol), Cl
-
(0,04 mol),
SO
4
2-
(0,03 mol), ta có thể pha vào nước
A. 2 muối. B. 3 muối.
C. 4 muối. D. 2 hoặc 3 hoặc 4 muối.
Câu 207: Một dung dịch có chứa các ion : Mg
2+
(0,05 mol), K
+
(0,15 mol), NO
3
-
(0,1 mol), và
SO
4
2-
(x mol). Giá trị của x là :
A. 0,05. B. 0,075. C. 0,1. D. 0,15.
Câu 208: Dung dịch A chứa các ion: Fe
2+
(0,1 mol), Al
3+
(0,2 mol), Cl
-
(x mol), SO
4
2-
(y mol). Cô
cạn dung dịch A thu được 46,9 gam muối rắn. Giá trị của x và y lần lượt là :
A. 0,1 và 0,35. B. 0,3 và 0,2. C. 0,2 và 0,3. D. 0,4 và 0,2.
Câu 209: Một dung dịch chứa 0,02 mol Cu
2+
, 0,03 mol K
+
, x mol Cl
–
và y mol SO
4
2–
. Tổng khối
lượng các muối tan có trong dung dịch là 5,435 gam. Giá trị của x và y lần lượt là :
A. 0,01 và 0,03. B. 0,02 và 0,05. C. 0,05 và 0,01. D. 0,03 và 0,02.
Câu 210: Một dung dịch X có chứa 0,01 mol Ba
2+
, 0,01 mol NO
3
-
, a mol OH
-
và b mol Na
+
. Để
trung hoà 1/2 dung dịch X người ta cần dùng 200 ml dung dịch HCl 0,1M. Khối lượng chất rắn thu
được khi cô cạn dung dịch X là :
A. 16,8 gam. B. 3,36 gam. C. 4 gam. D. 13,5 gam.
Câu 211: Dung dịch A chứa các ion: CO
3
2-
, SO
3
2-
, SO
4
2-
, 0,1 mol HCO
3
-
và 0,3 mol Na
+
. Thêm V
lít dung dịch Ba(OH)
2
1M vào A thì thu được lượng kết tủa lớn nhất. Giá trị nhỏ nhất của V là :
A. 0,15. B. 0,25. C. 0,20. D. 0,30.
Câu 212: Dung dịch A có chứa : Mg
2+
, Ba
2+
,Ca
2+
và 0,2 mol Cl
-
, 0,3 mol NO
3
-
. Thêm dần dần dung
dịch Na
2
CO
3
1M vào dung dịch A cho đến khi được lượng kết tủa lớn nhất thì ngừng lại. Hỏi thể
tích dung dịch Na
2
CO
3
đã thêm vào là bao nhiêu ?
A. 300 ml. B. 200 ml. C.150 ml. D. 250 ml.
Câu 213: Cho dung dịch Ba(OH)
2
đến dư vào 100 ml dung dịch X có chứa các ion: NH
4
+
, SO
4
2-
,
NO
3
-
thì có 23,3 gam một kết tủa được tạo thành và đun nóng thì có 6,72 lít (đktc) một chất khí bay
ra. Nồng độ mol/l của (NH
4
)
2
SO
4
và NH
4
NO
3
trong dung dịch X là bao nhiêu ?
A. 1,5M và 2M. B. 1M và 1M. C. 1M và 2M. D. 2M và 2M.
Câu 214: Dung dịch E chứa các ion Mg
2+
, SO
4
2-
, NH
4
+
, Cl
-
. Chia dung dịch E ra 2 phần bằng nhau:
Cho phần I tác dụng với dung dịch NaOH dư, đun nóng, được 0,58 gam kết tủa và 0,672 lít khí
(đktc). Phần II tác dụng với dung dịch BaCl
2
dư, được 4,66 gam kết tủa. Tổng khối lượng các chất
tan trong dung dịch E bằng
A. 6,11gam. B. 3,055 gam. C. 5,35 gam. D. 9,165 gam.
Câu 215: Có 500 ml dung dịch X chứa Na
+
, NH
4
+
, CO
3
2-
và SO
4
2-
. Lấy 100 ml dung dịch X tác
dụng với lượng dư dung dịch HCl thu 2,24 lít khí (đktc). Lấy 100 ml dung dịch X cho tác dụng với
lượng dư dung dịch BaCl
2
thấy có 43 gam kết tủa. Lấy 100 ml dung dịch X tác dụng với lượng dư
dung dịch NaOH thu 4,48 lít khí NH
3
(đktc). Khối lượng muối có trong 500 ml dung dịch X là :
A.14,9 gam. B.11,9 gam. C. 86,2 gam. D. 119 gam.
Câu 216: Dung dịch X chứa các ion sau: Al
3+
, Cu
2+
, SO
4
2-
và NO
3
-
. Để kết tủa hết ion SO
4
2-
có
trong 250 ml dung dịch X cần 50 ml dung dịch BaCl
2
1M. Cho 500 ml dung dịch X tác dụng với
dung dịch NH
3
dư thì được 7,8 gam kết tủa. Cô cạn 500 ml dung dịch X được 37,3 gam hỗn hợp
muối khan. Nồng độ mol/l của NO
3
-
là :
A. 0,2M. B. 0,3M. C. 0,6M. D. 0,4M.
Câu 217: Dung dịch X chứa các ion: Fe
3+
, SO
4
2-
, NH
4
+
, Cl
-
. Chia dung dịch X thành hai phần bằng
nhau : Phần một tác dụng với lượng dư dung dịch NaOH, đun nóng thu được 0,672 lít khí (đktc) và
1,07 gam kết tủa ; Phần hai tác dụng với lượng dư dung dịch BaCl
2
, thu được 4,66 gam kết tủa.
Tổng khối lượng các muối khan thu được khi cô cạn dung dịch X là (quá trình cô cạn chỉ có nước
bay hơi) :
A. 3,73 gam. B. 7,04 gam. C. 7,46 gam. D. 3,52 gam.
Câu 218: Một dung dịch A chứa hỗn hợp AgNO
3
0,1 M và Pb(NO
3
)
2
0,05 M, dung dịch B chứa
hỗn hợp HCl 0,2M và NaCl 0,05 M. Cho dung dịch B vào 100 ml dung dịch A để thu được kết tủa
lớn nhất là m gam chất rắn. Thể tích dung dịch B cần cho vào 100 ml dung dịch A và giá trị m là :
A. 80 ml và 1,435 gam. B. 80 ml và 2,825 gam.
C. 100 ml và 1,435 gam. D. 100 ml và 2,825 gam.
Câu 219: Có 1 lít dung dịch hỗn hợp Na
2
CO
3
0,1 mol/l và (NH
4
)
2
CO
3
0,25 mol/l. Cho 43 gam hỗn
hợp BaCl
2
và CaCl
2
vào dung dịch đó. Sau khi các phản ứng kết thúc ta thu được 39,7 gam kết tủa
A và dung dịch B. Phần trăm khối lượng các chất trong A là :
A.
3
BaCO
%m
= 50%,
3
CaCO
%m
= 50%. B.
3
BaCO
%m
= 50,38%,
3
CaCO
%m
= 49,62%.
C.
3
BaCO
%m
= 49,62%,
3
CaCO
%m
= 50,38%. D. Không xác định được.
Câu 220:
Cho V lít dung dịch A chứa đồng thời FeCl
3
1M và Fe
2
(SO
4
)
3
0,5M tác dụng với dung
dịch Na
2
CO
3
có dư, phản ứng kết thúc thấy khối lượng dung dịch sau phản ứng giảm 69,2 gam so
với tổng khối lượng của các dung dịch ban đầu. Giá trị của V là
A.
0,24 lít.
B.
0,237 lít.
C.
0,336 lít.
D.
0,2 lít.
Câu 221: Cho 250 ml dung dịch NaOH 4M vào 50 ml dung dịch Al
2
(SO
4
)
3
2M. Sau phản ứng thu
được dung dịch X. Thành phần các chất trong X gồm
A. Na
2
SO
4
và NaOH. B. Na
2
SO
4
, Na[Al(OH)
4
], NaOH.
C. Na
2
SO
4
và Al
2
(SO
4
)
3
. D. Na
2
SO
4
và Na[Al(OH)
4
].
Câu 222: Nhỏ từ từ 0,25 lít dung dịch NaOH 1M vào dung dịch gồm 0,024 mol FeCl
3
; 0,016 mol ;
Al
2
(SO
4
)
3
và 0,04 mol
H
2
SO
4
thu được m gam kết tủa. Giá trị của m là :
A. 2,568. B. 1,560. C. 4,908. D. 5,064.
Câu 223:
Hoà tan 0,24 mol FeCl
3
và 0,16 mol Al
2
(SO
4
)
3
vào dung dịch chứa 0,4 mol H
2
SO
4
được
dung dịch X. Thêm 1,3 mol Ba(OH)
2
nguyên chất vào dung dịch X thấy xuất hiện kết tủa Y. Khối
lượng tủa Y là :
A. 344,18 gam. B. 0,64 gam. C. 41,28 gam. D. 246,32 gam.
Câu 224: Cho 1,05 mol NaOH vào 0,1 mol Al
2
(SO
4
)
3
. Hỏi số mol NaOH có trong dung dịch sau
phản ứng là bao nhiêu ?
A. 0,65 mol. B. 0,45 mol. C. 0,75 mol. D. 0,25 mol.
Câu 225: Cho 500 ml dung dịch A chứa Cu(NO
3
)
2
và Al(NO
3
)
3
tác dụng với dung dịch NaOH dư
thấy xuất hiện 9,8 gam. Mặt khác khi cho 500 ml dung dịch A tác dụng với dung dịch NH
3
dư lại
thấy tạo 15,6 gam kết tủa. Nồng độ của Cu(NO
3
)
2
và Al(NO
3
)
3
trong dung dịch A lần lượt là :
A. 0,2 M và 0,15 M. B. 0,59M và 0,125 M.
C. 0,2M và 0,4M. D. 0,4M và 0,2M.
Câu 226: Cho 3,42 gam Al
2
(SO
4
)
3
vào 50 ml dung dịch NaOH thu được 1,56 gam kết tủa và dung
dịch X. Nồng độ M của dung dịch NaOH là :
A. 1,2M. B. 2,4M. C. 3,6M. D. 1,2M và 3,6M.
Câu 227: Trộn 200 ml dung dịch NaOH 1M với 100 ml dung dịch HCl xM thu được dung dịch A.
Cho dung dịch A vào 200 ml dung dịch AlCl
3
0,5M thu được 1,56 gam kết tủa. Giá trị của x là :
A. 0,6M. B. 1M. C. 1,4M. D. 2,8M.
Câu 228: Tính V dung dịch Ba(OH)
2
0,01M cần thêm vào 100 ml dung dịch Al
2
(SO
4
)
3
0,1M để thu
được 4,275 gam kết tủa ?
A. 1,75 lít. B. 1,5 lít. C. 2,5 lít. D. 0,8 lít.
Câu 229: Cho 200 ml dung dịch AlCl
3
1,5M tác dụng với V lít dung dịch NaOH 0,5M, lượng kết
tủa thu được là 15,6 gam. Giá trị của V là :
A. 1,2. B. 2. C. 2,4. D. A hoặc B.
Câu 230: Cho V lít dung dịch NaOH 2M vào dung dịch chứa 0,1 mol Al
2
(SO
4
)
3
và 0,1 mol H
2
SO
4
đến khi phản ứng hoàn toàn, thu được 7,8 gam kết tủa. Giá trị của V là :
A. 0,45. B. 0,35. C. 0,25. D. A hoặc C.
Câu 231: Cho 100 ml dung dịch Al
2
(SO
4
)
3
1,5M tác dụng với V lít dung dịch NaOH 0,5M, lượng
kết tủa thu được là 15,6 gam. Giá trị nhỏ nhất của V là :
A. 1,2. B. 2. C. 2,4. D. 0,6.
Câu 232: Cho V lít dung dịch NaOH 2M vào dung dịch chứa 0,2 mol AlCl
3
và 0,1 mol H
2
SO
4
đến
khi phản ứng hoàn toàn, thu được 7,8 gam kết tủa. Giá trị lớn nhất của V để thu được lượng kết tủa
trên là :
A. 0,45. B. 0,35. C. 0,25. D. 0,05.
Câu 233: Cho 1 mol KOH vào dung dịch chứa a mol HNO
3
và 0,2 mol Al(NO
3
)
3
. Để thu được 7,8
gam kết tủa thì giá trị lớn nhất của a thỏa mãn là :
A. 0,75 mol. B. 0,5 mol. C. 0,7 mol. D. 0,3 mol.
Câu 234: 200 ml gồm MgCl
2
0,3M ; AlCl
3
0,45 M ; HCl 0,55M tác dụng hoàn toàn với V lít gồm
NaOH 0,02M và Ba(OH)
2
0,01M. Tính giá trị của V lít để được kết tủa lớn nhất và lượng kết tủa
nhỏ nhất ?
A. 1,25 lít và 1,475 lít. B. 1,25 lít và 14,75 lít.
C.12,5 lít và 14,75 lít. D. 12,5 lít và 1,475 lít.
Câu 235: Cho V lít dung dịch HCl 1M vào 100 ml dung dịch NaOH 2M. Sau phản ứng thu được
dung dịch X. Biết dung dịch X hoà tan hết 2,04 gam Al
2
O
3
. Giá trị của V là :
A. 0,16 lít hoặc 0,32 lít. B. 0,24 lít.
C. 0,32 lít. D. 0,16 lít hoặc 0,24 lít.
Câu 236: Thêm 240 ml dung dịch NaOH 1M vào 100 ml dung dịch AlCl
3
nồng độ aM, khuấy đều
tới khi phản ứng hoàn toàn thu được 0,08 mol kết tủa. Thêm tiếp 100 ml dung dịch NaOH 1M thì
thấy có 0,06 mol kết tủa. Giá trị của a là :
A. 0,5M. B. 0,75M. C. 0,8M. D. 1M.
Câu 237: Hòa tan hết m gam ZnSO
4
vào nước được dung dịch X. Cho 110 ml dung dịch KOH 2M
vào X, thu được a gam kết tủa. Mặt khác, nếu cho 140 ml dung dịch KOH 2M vào X thì cũng thu
được a gam kết tủa. Giá trị của m là :
A. 20,125. B. 12,375. C. 22,540. D. 17,710.
Câu 238: Hoà tan 0,54 gam Al trong 0,5 lít dung dịch H
2
SO
4
0,1M thu được dung dịch A. Thêm V
lít dung dịch NaOH 0,1 M cho đến khi kết tủa tan một phần. Nung kết tủa thu được đến khối lượng
không đổi ta được chất rắn nặng 0,51 gam. V có giá trị là :
A. 1,1 lít. B. 0,8 lít. C. 1,2 lít. D. 1,5 lít.
Câu 239: 100 ml dung dịch A chứa NaOH 0,1M và NaAlO
2
0,3M. Thêm từ từ dung dịch HCl 0,1M
vào dung dịch A cho đến khi kết tủa tan một phần. Đem nung kết tủa đến khối lượng không đổi thì
được 1,02 gam chất rắn. Thể tích dung dịch HCl 0,1M đã dùng là :
A. 0,7 lít. B. 0,5 lít. C. 0,6 lít. D. 0,55 lít.
Câu 240: Cho 0,54 gam Al vào 40 ml dung dịch NaOH 1M, sau phản ứng thu được dung dịch X.
Cho từ từ dung dịch HCl 0,5M vào dung dịch X thu được kết tủa. Để thu được kết tủa lớn nhất thì
thể tích dung dịch HCl 0,5M là :
A. 110 ml. B. 40 ml. C. 70 ml. D. 80 ml.
Câu 241: Hoà tan hoàn toàn 0,3 mol hỗn hợp gồm Al và Al
4
C
3
vào dung dịch KOH (dư), thu được
a mol hỗn hợp khí và dung dịch X. Sục khí CO
2
(dư) vào dung dịch X, lượng kết tủa thu được là
46,8 gam. Giá trị của a là :
A. 0,55. B. 0,60. C. 0,40. D. 0,45.
Câu 242: Hoà tan hoàn toàn m gam hỗn hợp X gồm Na
2
O và Al
2
O
3
vào H
2
O thu được 200 ml
dung dịch Y chỉ chứa chất tan duy nhất có nồng độ 0,5M. Thổi khí CO
2
(dư) vào Y thu được a gam
kết tủa. Giá trị của m và a lần lượt là :
A. 8,3 và 7,2. B. 11,3 và 7,8. C. 13,3 và 3,9. D. 8,2 và 7,8.
ĐÁP ÁN
1B
2A
3A
4C
5D
6A
7B
8A
9C
10D
11C
12C
13A
14D
15C
16C
17D
18B
19B
20C
21B
22B
23B
24C
25D
26A
27C
28A
29B
30D
31BAB
32C
33C
34C
35B
36D
37C
38B
39B
40A
41C
42C
43C
44DBD
45A
46D
47B
48D
49C
50D
51A
52A
53B
54B
55A
56D
57B
58B
59D
60C
61B
62B
63B
64C
65C
66A
67D
68B
69D
70C
71D
72C
73B
74D
75C
76C
77C
78C
79C
80B
81B
82D
83A
84A
85A
86A
87C
88D
89C
90D
91B
92B
93D
94D
95A
96D
97A
98C
99B
100A
101D
102D
103D
104A
105A
106B
107D
108D
109A
110C
111B
112D
113D
114A
115C
116C
117C
118C
119A
120B
121C
122D
123C
124C
125C
126B
127D
128B
129C
130A
131B
132D
133D
134D
135C
136B
137D
138A
139B
140A
141C
142B
143B
144B
145C
146B
147B
148A
149B
150D
151C
152B
153A
154C
155C
156B
157C
158C
159D
160C
161D
162B
163A
164D
165C
166A
167C
168B
169D
170D
171B
172B
173B
174B
175B
176C
177B
178A
179B
180D
181C
182A
183B
184A
185C
186D
187A
188B
189A
190D
191C
192A
193B
194B
195A
196B
197D
198B
199A
200D
201C
202B
203D
204C
205B
206D
207B
208C
209D
210B
211C
212D
213B
214A
215D
216C
217C
218B
219C
220D
221B
222C
223D
224D
225C
226A
227C
228B
229D
230D
231A
232A
233C
234C
235A
236D
237A
238A
239A
240D
241B
242D
| 1/61
| | Tải xuống

Tài liệu khác của Hóa Học 11

Preview text:

CHUYÊN ĐỀ 1 : SỰ ĐIỆN LI BÀI 1 : SỰ ĐIỆN LI A. LÝ THUYẾT
1. Nguyên nhân tính dẫn điện của các dung dịch axit, bazơ và muối trong nước
- Tính dẫn điện của dung dịch axit, bazơ và muối là do trong dung dịch của chúng có các tiểu
phân mang điện tích chuyển động tự do được gọi là các ion.
- Sự điện li là quá trình phân li các chất trong nước ra ion.
- Những chất tan trong nước phân li ra ion được gọi là những chất điện li. Vậy axit, bazơ và
muối là những chất điện li.
2. Phân loại các chất điện li
a. Chất điện li mạnh: (α = 1)
Chất điên li mạnh là chất khi tan trong nước, các phân tử hòa tan đều phân li ra ion. Ví dụ : Na 2- 2SO4  2Na+ + SO4 KOH  K+ + OH- HNO – 3  H+ + NO3
b. Chất điện li yếu: (0 < α <1)
Chất điện li yếu là chất khi tan trong nước chỉ có một phần số phân tử hòa tan phân li ra ion,
phần còn lại vẫn tồn tại dưới dạng phân tử trong dung dịch Ví dụ : CH3COOH CH3COO- + H+ HClO H+ + ClO–
- Sự điện li của chất điện li yếu là quá trình thuận nghịch. n C
Độ điện li (α) : α = = n C o o
Với : n là số phân tử phân li ra ion, no là số phân tử hòa tan.
C là nồng độ mol chất tan phân li thành ion, Co là nồng độ mol chất hòa tan. ● Chú ý :
- Khi pha loãng dung dịch, độ điện li của các chất điện li đều tăng.
- Cân bằng điện li là cân bằng động và tuân theo nguyên lí chuyển dịch cân bằng Lơ Sa-tơ-li-ê.
BÀI 2 : AXIT, BAZƠ VÀ MUỐI A. LÝ THUYẾT
I. Axit và bazơ theo A-rê-ni-ut
1. Định nghĩa theo A-rê-ni-ut
- Axit là chất khi tan trong nước phân li ra cation H+ Ví dụ : HCl  H+ + Cl– CH3COOH H+ + CH3COO– - Axit nhiều nấc H – 3PO4 H+ + H2PO4 H – 2– 2PO4 H+ + HPO4 HPO 2– 3– 4 H+ + PO4
Phân tử H3PO4 phân ly 3 nấc ra ion H+ nó là axit 3 nấc.
- Bazơ là chất khi tan trong nước phân li ra anion OH-
Ví dụ : Ba(OH)2  Ba2+ + 2OH-
- Tính chất của axit : Là tính chất của cation H+ trong dung dịch.
- Tính chất của bazơ : Là tính chất của anion OH– trong dung dịch.
2. Hiđroxit lưỡng tính : Là hiroxit khi tan trong nước vừa có thể phân li như axit vừa có thể phân li như bazơ.
- Các hiđroxit lưỡng tính thường gặp : Zn(OH)2, Al(OH)3, Pb(OH)2, Sn(OH)2, Cu(OH)2.
- Chúng điều ít tan trong nước và có lực axit bazơ yếu.
Ví dụ : Zn(OH)2 có 2 kiểu phân li tùy điều kiện. + Phân li kiểu bazơ : Zn(OH)2 Zn2+ + 2OH- + Phân li kiểu axit : Zn(OH) 2- 2 ZnO2 + 2H+
Có thể viết Zn(OH)2 dưới dạng H2ZnO2.
3. Muối : Là hợp chất khi tan trong nước phân li ra cation kim loại (hoặc cation NH + 4 ) và anion gốc axit.
- Muối axit là muối mà anion gốc axit còn có khả năng phân li ra ion H+.
Ví dụ : KHSO4, NaHCO3, NaH2PO4…
- Muối trung hòa : Là muối mà anion gốc axit không còn khả năng phân li ra ion H+. Ví dụ : NaCl, (NH4)2SO4…
● Chú ý : Nếu anion gốc axit còn hiđro có tính axit, thì gốc này tiếp tục phân li yếu ra ion H+. Ví dụ : NaHSO  - 4 Na+ + HSO4 HSO - 2- 4  H+ + SO4
II. Khái niệm về axit và bazơ theo Bron-stêt
1. Định nghĩa theo Bronstet :
- Axit là chất nhường proton. Ví dụ : CH3COOH + H2O H3O+ + CH3COO- CH COO H      3   
Hằng số phân li axit : K  a CH COOH  3 
Giá trị Ka chỉ phụ thuộc vào bản chất axit và nhiệt độ. Ka càng nhỏ, lực axit của nó càng yếu.
- Bazơ là chất nhận proton. Ví dụ : NH + 3 + H2O NH4 + OH – OH NH         
Hằng số phân li bazơ 4 K  a NH   3 
Giá trị Kb chỉ phụ thuộc vào bản chất bazơ và nhiệt độ. Kb càng nhỏ, lực bazơ của nó càng yếu.
BÀI 3 : SỰ ĐIỆN LI CỦA NƯỚC. pH.
CHẤT CHỈ THỊ AXIT – BAZƠ A. LÝ THUYẾT
1. Sự điện li của nước :
Thực nghiệm cho thấy nước là chất điện li rất yếu : H2O H+ + OH- (1)
Tích số ion của nước : K
= [H+][OH-] =10-14 M (đo ở 25oC) H2O
2. Ý nghĩa tích số ion của nước :
a. Môi trường axit : [H+] > [OH–] hay [H+] > 1,0.10–7M.
b. Môi trường kiềm : [H+] < [OH–] hay [H+] < 1,0.10–7M.
c. Môi trường trung tính : [H+] = [OH–] = 1,0.10–7M.
3. Khái niệm về pH – Chất chỉ thị màu
Nếu [H+] = 1,0.10–a M thì pH = a.
Về mặt toán học pH = -lg [H+]
Ví dụ : [H+] = 10-3M  pH = 3 : Môi trường axit. pH + pOH = 14 ● Chú ý :
- Thang pH thường dùng có giá trị từ 1 đến 14.
- Môi trường dung dịch được đánh giá dựa vào nồng độ H+ và pH dung dịch. [H+] pH Môi trường = 1,0.10-7M = 7 Trung tính > 1,0.10-7M < 7 Axit < 1,0.10-7M > 7 Bazơ
- Chất chỉ thị màu thường dùng là quỳ tím và phenolphtalein. đỏ tím xanh Quỳ tím
pH ≤ 6 6 < pH <8 pH ≥ 8 không màu hồng Phenolphtalein pH < 8,3 pH ≥ 8,3
BÀI 4 : PHẢN ỨNG TRAO ĐỔI ION TRONG DUNG DỊCH CHẤT ĐIỆN LI A. LÝ THUYẾT
I. Điều kiện xảy ra phản ứng trao đổi ion trong dung dịch các chất điện li 1. Điều kiện
- Phản ứng xảy ra trong dung dịch các chất điện li là phản ứng giữa các ion.
- Phản ứng trao đổi ion trong dung dịch các chất điện li chỉ xảy ra khi các ion kết hợp được với
nhau tạo thành ít nhất một trong các chất sau: Chất kết tủa, chất khí hay chất điện li yếu.
2. Ví dụ minh họa
a. Trường hợp tạo kết tủa : AgNO3 + HCl  AgCl + HNO3
Cl– + Ag+  AgCl (phương trình ion)
b. Trường hợp tạo chất khí :
2HCl + Na2CO3  2NaCl + CO2 ↑ + H2O 2H+ + CO 2–  3
CO2 + H2O (phương trình ion)
c. Trường hợp tạo chất điện li yếu :
+ Phản ứng tạo thành nước : HCl + NaOH  NaCl + H2O
H+ + OH–  H2O (phương trình ion)
+ Phản ứng tạo thành axit yếu :
HCl + CH3COONa  CH3COOH + NaCl H+ + CH3COO-  CH3COOH
● Lưu ý: Trường hợp không xảy ra phản ứng trao đổi ion. Ví dụ : NaCl + KOH  NaOH + KCl
Na+ + Cl- + K+ + OH-  Na+ + OH- + K+ + Cl-
Đây chỉ là sự trộn lẫn các ion với nhau.
II. Phản ứng thủy phân của muối
Có thể nghĩ rằng các dung dịch muối trung hòa đều là những môi trường trung tính (pH = 7).
Điều này chỉ đúng với những muối tạo nên bởi axit mạnh và bazơ mạnh, ví dụ : NaCl, BaCl2,
K2SO4... Cho giấy quỳ tím vào dung dịch NaCl, giấy quỳ tím không đổi màu.
Các muối như Na2CO3, K2S, CH3COONa... là muối của axit yếu và bazơ mạnh. Dung dịch các
muối này có pH > 7 (là môi trường bazơ). Cho giấy quỳ tím vào dung dịch CH3COONa, giấy quỳ tím đổi thành màu xanh.
Hiện tượng này được giải thích như sau : Trong dung dịch, CH3COONa phân li thành các ion
Na+ và CH3COOˉ. Anion CH3COOˉ có vai trò như một bazơ, nó nhận proton của nước theo phương trình phản ứng : CH3COO- + HOH CH3COOH + OH-
Như vậy trong dung dịch CH3COONa nồng độ ion OHˉ lớn hơn 10-7, do vậy pH > 7.
Với những muối của axit mạnh và bazơ yếu như NH4Cl (amoni clorua), ZnCl2, Al2(SO4)3... thì
dung dịch của chúng lại có pH < 7 (môi trường axit). Cho giấy quỳ tìm vào dung dịch NH4Cl, giấy
quỳ đổi thành màu hồng. Giải thích như sau : trong dung dịch, NH +
4Cl phân li thành các ion NH4 và Clˉ. Cation NH +
4 có vai trò như một axit, nó cho proton theo phương trình phản ứng : NH + 4 + HOH NH3 + H3O+
Như vậy trong dung dịch NH4Cl nồng độ ion H3O+ lớn hơn 10-7 (hoặc H+) do vậy dung dịch có pH < 7.
● Kết luận : Phản ứng trao đổi ion giữa muối và nước gọi là phản ứng thủy phân muối.
B. PHƯƠNG PHÁP GIẢI BÀI TẬP VỀ SỰ ĐIỆN LI
I. Pha trộn dung dịch có cùng chất tan. Cô cạn, pha loãng dung dịch
1. Trộn lẫn hai dung dịch có cùng chất tan :
- Dung dịch 1 : có khối lượng m1, thể tích V1, nồng độ C1 (nồng độ phần trăm hoặc nồng độ
mol), khối lượng riêng d1.
- Dung dịch 2 : có khối lượng m2, thể tích V2, nồng độ C2 (C2 > C1 ), khối lượng riêng d2.
- Dung dịch thu được : có khối lượng m = m1 + m2, thể tích V = V1 + V2, nồng độ C
(C1 < C < C2) và khối lượng riêng d.
Sơ đồ đường chéo và công thức tương ứng với mỗi trường hợp là :
a. Đối với nồng độ % về khối lượng : m  1 C1 C m C C 2 – C  2 1   (1) C m C  C 2 1 m2 C2 C1 – C 
Trong đó C1, C2, C là nồng độ %
b. Đối với nồng độ mol/lít :  V V C C 1 C1 C2 – C  2 1   (2) C V C  C 2 1 V2 C2 C1 – C 
Trong đó C1, C2, C là nồng độ mol/lít
c. Đối với khối lượng riêng : V1 d1 d2– d  V d  d 2 1   d (3) V d  d 2 1 V2 d2 d1 – d 
● Khi sử dụng sơ đồ đường chéo cần chú ý:
- Chất rắn khan coi như dung dịch có C = 100%
- Chất khí tan trong nước nhưng không phản ứng với nước (HCl, HBr, NH3…) coi như dung dịch có C = 100%
- Dung môi coi như dung dịch có C = 0%
- Khối lượng riêng của H2O là d = 1 g/ml.
2. Cô cạn, pha loãng dung dịch
- Dung dịch 1 : có khối lượng m1, thể tích V1, nồng độ C1 (nồng độ phần trăm hoặc nồng độ mol).
- Sau khi cô cạn hay pha loãng dung dịch bằng nước, dung dịch thu được có khối lượng m  2 = m1 m ; thể tích V V nồng độ C (C H O 2 = V1  H O 1 > C2 hay C1 < C2). 2 2
a. Đối với nồng độ % về khối lượng : m C m  ct = m1C1 = m2C2  1 2 m C 2 1
b. Đối với nồng độ mol/lít : V C n   ct = V1C1 = V2C2 1 2 V C 2 1
Dạng 1 : Pha trộn hai dung dịch có cùng chất tan hoặc pha nước vào dung dịch chứa 1 chất tan
Phương pháp giải
● Nếu pha trộn hai dung dịch có nồng độ phần trăm khác nhau thì ta dùng công thức : m C |  | C 1 2  ( 1) m | C  C | 2 1
Trong đó C1, C2, C là nồng độ %
● Nếu pha trộn hai dung dịch có nồng độ mol khác nhau thì ta dùng công thức : V C |  | C 1 2  ( 2) V | C  C | 2 1
Trong đó C1, C2, C là nồng độ mol/lít
● Nếu pha trộn hai dung dịch có khối lượng riêng khác nhau thì ta dùng công thức : V d |  | d 1 2  ( 3) V | d  d | 2 1
► Các ví dụ minh họa ◄
Ví dụ 1: Từ 20 gam dung dịch HCl 40% và nước cất pha chế dung dịch HCl 16%. Khối lượng nước (gam) cần dùng là : A. 27. B. 25,5. C. 54. D. 30.
Hướng dẫn giải
Áp dụng sơ đồ đường chéo ta có : m1= 20 40 16 – 0 20 16    m  30 2 m 24 2 16 m2 0 40 – 16 Đáp án D.
Ví dụ 2: Lấy m1 gam dung dịch HNO3 45% pha với m2 gam dung dịch HNO3 15%, thu được dung
dịch HNO3 25%. Tỉ lệ m1/m2 là : A. 1 : 2. B. 1 : 3. C. 2 : 1. D. 3 : 1.
Hướng dẫn giải
Áp dụng sơ đồ đường chéo ta có : m1 45 25 – 15 m 10 1 1    25 m 20 2 2 m2 15 45 – 25 Đáp án A.
Ví dụ 3: Để thu được 500 gam dung dịch HCl 25% cần lấy m1 gam dung dịch HCl 35% pha với m2
gam dung dịch HCl 15%. Giá trị m1 và m2 lần lượt là : A. 400 và 100. B. 325 và 175. C. 300 và 200. D. 250 và 250.
Hướng dẫn giải
Áp dụng sơ đồ đường chéo ta có : m1 35 25 – 15 m 10 1 1    25 m 10 1 2 m2 15 35 – 25
Mặt khác m1 + m2 = 500 nên suy ra m1 = m2 = 250. Đáp án D.
Ví dụ 4: Hoà tan 200 gam dung dịch NaOH 10% với 600 gam dung dịch NaOH 20% được dung
dịch A. Nồng độ % của dung dịch A là : A. 18%. B. 16%. C. 17,5%. D. 21,3%.
Hướng dẫn giải
Áp dụng sơ đồ đường chéo ta có : m1= 200 10 20 – C 200 20  C    C 17,5 C 600 C  10 m2 = 600 20 C – 10 Đáp án C.
● Nhận xét : Trong trường hợp này ta dùng phương pháp thông thường sẽ nhanh hơn ! 200.10% 600.20% C%  .100%  17,5% 200  . 600
Ví dụ 5: Từ 300 ml dung dịch HCl 2M và nước cất, pha chế dung dịch HCl 0,75M. Thể tích nước cất (ml) cần dùng là : A. 150. B. 500. C. 250. D. 350.
Hướng dẫn giải
Áp dụng sơ đồ đường chéo ta có : Vdd HCl 2 0,75 – 0 = 0,75 300 0, 75     0,75 V 500 V 1, 25 V (H2O) 0 2 – 0,75 = 1,25 Đáp án B.
Ví dụ 6: Để pha được 500 ml dung dịch NaCl 0,9M cần lấy V ml dung dịch NaCl 3M pha với nước
cất. Giá trị của V là : A. 150 ml. B. 214,3 ml. C. 285,7 ml. D. 350 ml.
Hướng dẫn giải
Gọi thể tích của dung dịch NaCl (C1 = 3M) và thể tích của H2O (C2 = 0M) lần lượt là V1 và V . 2
Áp dụng sơ đồ đường chéo ta có : V1 3 0,9 – 0 = 0,9 V 0, 9 1   0,9 V 2,1 2 V2 0 3 – 0,9= 2,1  0, 9 V1 = .500 = 150 ml. 2,1 0, 9 Đáp án A.
● Chú ý : Cũng có thể áp dụng công thức pha loãng dung dịch : V C V C 500.0, 9 1 2   2 2 V    150 ml. V C 1 C 3 2 1 1
Ví dụ 7: Trộn 800 ml dung dịch H2SO4 aM với 200 ml dung dịch H2SO4 1,5M thu được dung dịch
có nồng độ 0,5M. a nhận giá trị là: A. 0,1M. B. 0,15M. C. 0,2M. D. 0,25M.
Hướng dẫn giải
Áp dụng sơ đồ đường chéo ta có : V1 = 800 a 1,5 – 0,5 =1 800 1 0,5    a  0, 25 200 0, 5  a V2 = 200 1,5 0,5 – a Đáp án D.
● Nhận xét : Trong trường hợp này ta dùng phương pháp đại số thông thường sẽ nhanh hơn ! (0,2  0,8).0,5  0,2.1,5 C  0,25M . 0,8
Ví dụ 8: Trộn 200 ml dung dịch HCl 1M với 300 ml dung dịch HCl 2M thì thu được dung dịch mới có nồng độ mol là : A. 1,5M. B. 1,2M. C. 1,6M. D. 2,4M.
Hướng dẫn giải
Áp dụng sơ đồ đường chéo ta có : V1= 200 1 2 – C 200 2  C C    C 1,6M 300 C  1 V2 = 300 2 C – 1 Đáp án C.
● Nhận xét : Trong trường hợp này ta dùng phương pháp đại số thông thường sẽ nhanh hơn ! 0,2.1 0,3.2 C   1,6M . 0,5
Ví dụ 9: Cần bao nhiêu lít axit H2SO4 (D = 1,84 gam/ml) và bao nhiêu lít nước cất để pha thành 9
lít dung dịch H2SO4 có D = 1,28 gam/ml ? Biết khối lượng riêng của nước là 1 gam/ml. A. 2 lít và 7 lít. B. 3 lít và 6 lít. C. 4 lít và 5 lít. D. 6 lít và 3 lít.
Hướng dẫn giải
Áp dụng sơ đồ đường chéo ta có : V 1 1,84 – 1,28 = 0,56 H O V 2 H 0, 56 2 2O    1,28 V 0, 28 1 H2SO4 V 1,84 1,28 – 1= 0,28 H SO 2 4 Mặt khác : V + V = 9 H2O H2SO4  V = 6 lít và V = 3 lít. H2O H2SO4 Đáp án B.
Ví dụ 10: Trộn một dung dịch có khối lượng riêng 1,4 g/ml với nước nguyên chất (d = 1 g/ml) theo
tỉ lệ thể tích bằng nhau, thu được dung dịch X. Dung dịch X có khối lượng riêng là : A. 1,1 g/ml. B. 1,0 g/ml. C. 1,2 g/ml. D. 1,5 g/ml.
Hướng dẫn giải
Áp dụng sơ đồ đường chéo ta có : V1 1 1,2 – d V 1, 4  d 1    1 d  1, 2 d V d  1 2 V2 1,2 d – 1 Đáp án C.
● Nhận xét : Trong trường hợp này ta dùng phương pháp đại số thông thường sẽ nhanh hơn !
Gọi thể tích của các dung dịch ban đầu là V, ta có : 2,4V m
 1,4.V 1.V  2,4V  d   1,2 gam / ml . dd X dd X 2V
Dạng 2 : Hòa tan một khí (HCl, HBr, NH3…), một oxit (SO3, P2O5, Na2O…), một
oleum H2SO4.nSO3 hoặc một tinh thể (CuSO4.5H2O, FeSO4.7H2O, NaCl…) vào
nước hoặc dung dịch chứa một chất tan để được một dung dịch mới chứa một chất tan duy nhất
Phương pháp giải
● Trường hợp hòa tan tinh thể muối vào dung dịch thì ta coi tinh thể đó là một dung dịch có m
nồng độ phần trăm là : C% = chaáttan .100%, sau đó áp dụng công thức : mtinh theå m C |  | C 1 2  ( 1) m | C  C | 2 1
● Trường hợp hòa tan khí (HCl, HBr, NH3…) hoặc oxit vào dung dịch thì ta viết phương trình
phản ứng của khí hoặc oxit với nước (nếu có) trong dung dịch đó, sau đó tính khối lượng của chất
tan thu được. Coi khí hoặc oxit đó là một dung dịch chất tan có nồng độ phần trăm là : mchaáttan C% =
.100%(C% 100%), sau đó áp dụng công thức : moxit ( hoaëckhí HCl, NH )3 m C |  | C 1 2  ( 1) m | C  C | 2 1
► Các ví dụ minh họa ◄
Ví dụ 1: Hòa tan hoàn toàn m1 gam FeSO4.7H2O vào m2 gam dung dịch FeSO4 10,16% để thu được
dung dịch FeSO4 25%. Tỉ lệ m1/m2 là : A. 1 : 2. B. 1 : 3. C. 2 : 1. D. 3 : 1.
Hướng dẫn giải FeSO .7H O  Coi FeSO 4 2
4.7H2O là dung dịch FeSO4 có nồng độ phần trăm là : 152 278 152 C% = .100%  54, 68% 278
Áp dụng sơ đồ đường chéo ta có : m1 54,68 25 – 10,16 m 25 10,16 1 1    25 m 54, 68  25 2 2 m2 10,16 54,68 – 25 Đáp án A.
Ví dụ 2: Cần lấy bao nhiêu gam tinh thể CuSO4.5H2O và bao nhiêu gam dung dịch CuSO4 8% để
pha thành 280 gam dung dịch CuSO4 16% ?
A. 180 gam và 100 gam.
B. 330 gam và 250 gam.
C. 60 gam và 220 gam. D. 40 gam và 240 gam.
Hướng dẫn giải 160.100 CuSO .5H O  Ta coi CuSO  64%. 4 2
4.5H2O như là dung dịch CuSO4 có: C% = 250 160 250
Gọi m1 là khối lượng của CuSO4.5H2O (C1 = 64%) và m2 là khối lượng của dung dịch CuSO4 8% (C2 = 8%)
Theo sơ đồ đường chéo : m1 64 16  8 m 16  8 1 1    16 m 64  16 6 2 m2 8 64  16
Mặt khác : m1 + m2 = 280 gam. 280
Vậy khối lượng CuSO4.5H2O là : m1 =
.1 = 40 gam  m2 = 280  40 = 240 gam. 1 6 Đáp án D.
Ví dụ 3: Hòa tan 200 gam SO3 vào m2 gam dung dịch H2SO4 49% ta được dung dịch H2SO4 78,4%. Giá trị của m2 là : A. 133,3 gam. B. 146,9 gam. C. 272,2 gam. D. 300 gam.
Hướng dẫn giải
Phương trình phản ứng : SO3 + H2O  H2SO4 gam: 800  98 200.98 gam: 200   245 80 245 Coi SO 
3 là dung dịch H2SO4 có nồng độ phần trăm là : C% = .100% 122, 5% 200
Gọi m1, m2 lần lượt là khối lượng của SO3 và dung dịch H2SO4 49% cần lấy.
Áp dụng sơ đồ đường chéo ta có : m1 122,5 78,4 – 49 m 29, 4 1   78,4 m 44,1 2 m2 49 122,5 – 78,4  44,1 m  .200 = 300 gam. 2 29, 4 Đáp án D.
Ví dụ 4: Hoà tan 100 gam P2O5 vào m gam dung dịch H3PO4 48% ta được dung dịch H3PO4 60%. Giá trị của m là : A. 550 gam. B. 460 gam. C. 300 gam. D. 650 gam.
Hướng dẫn giải
Phương trình phản ứng : P2O5 + 3H2O  2H3PO4 gam: 142  196 gam: 100  x 100.196  x  138 gam 142 Coi P 
2O5 là dung dịch H3PO4 có nồng độ phần trăm là : C% = 138 .100% 138% . 100
Gọi m1, m2 lần lượt là khối lượng của P2O5 và dung dịch H3PO4 48%
Áp dụng sơ đồ đường chéo ta có : m1 138 60 – 48 m 60  48 2 1    60 m 138  60 13 2 m2 48 138 – 60  13 m  m  .100  650 gam. dd H3PO4 48% 2 2 Đáp án D.
Ví dụ 5: Cần lấy bao nhiêu gam oleum H2SO4.3SO3 hòa tan vào 200 gam H2O để thu được một
dung dịch H2SO4 có nồng độ 10% ?
Hướng dẫn giải
Phương trình phản ứng: H2SO4.3SO3 + 3H2O  4H2SO4 mol: 338  392 Coi oleum H  
2SO4.3SO3 là dung dịch H2SO4 có nồng độ % là : 392 C% .100% 115, 98% 338
Gọi khối lượng của oleum là m1 và khối lượng của nước là m2
Áp dụng sơ đồ đường chéo ta có : m1 115,98 10 – 0 m 10  0 10 1    10 m 115, 98  10 105, 98 2 m2 0 115,98 – 10 10  m  200. 18,87 gam. 1 105, 98
Ví dụ 6: Hoà tan 11,2 lít khí HCl (đktc) vào m gam dung dịch HCl 16%, thu được dung dịch HCl 20%. Giá trị của m là : A. 36,5. B. 182,5. C. 365,0. D. 224,0.
Hướng dẫn giải 11,2 Theo giả thiết ta có : n   0,5 mol  m  0,5.36,5  18,25 gam HCl HCl 22,4
Coi khí HCl là dung dịch HCl 100%.
Áp dụng sơ đồ đường chéo ta có : m1= 18,25 100 20 – 16 18, 25 20 16 1    20 m 100  20 20 2 m2 16 100 – 20
 m  20.18,25  365 gam 2 Đáp án C.
Ví dụ 7: Hoà tan V lít khí HCl (đktc) vào 185,4 gam dung dịch HCl 10% thu được dung dịch HCl
16,57%. Giá trị của V là : A. 4,48. B. 8,96. C. 2,24. D. 6,72.
Hướng dẫn giải
Đặt m khí HCl = m1 và mdd HCl 10% =m2
Coi khí HCl là dung dịch HCl 100%
Áp dụng sơ đồ đường chéo ta có : m1 100 16,57 – 16 m 16, 57 10 6, 57 1    185, 4 100  16, 57 83, 43 16,57 m2 =185,4 10 100 – 16,57  m 14,6 gam  n  0,4 mol  V
 0,4.22,4  8,96 lít . 1 HCl HCl Đáp án B.
● Nhận xét chung đối với dạng 1 và dạng 2:
Trong các bài tập : Pha trộn hai dung dịch có cùng chất tan; hòa tan oxit axit, oxit bazơ, oleum
H2SO4.nSO3, khí HCl, NH3… vào nước hoặc dung dịch chứa một chất tan để được một dung dịch
mới chứa chất tan duy nhất, nếu đề bài yêu cầu tính khối lượng, thể tích, tỉ lệ khối lượng, tỉ lệ thể
tích của các chất thì ta sử dụng các sơ đồ đường chéo để tính nhanh kết quả. Nhưng nếu đề bài yêu
cầu tính nồng độ %, nồng độ mol, khối lượng riêng thì ta sử dụng cách tính toán đại số thông
thường sẽ nhanh hơn nhiều so với dùng sơ đồ đường chéo (xem nhận xét ở các ví dụ : 4 ; 7 ; 8 ; 11)
Dạng 3 : Tính nồng độ mol ; nồng độ % ; thể tích của nước cần pha thêm hay cô
cạn bớt ; thể tích của dung dịch chất tan trước hay sau khi pha loãng, cô cạn dung dịch
Phương pháp giải
Khi pha loãng hay cô cạn dung dịch thì lượng chất tan không đổi nên :
- Đối với nồng độ % về khối lượng ta có : m C m  ct = m1C1 = m2C2  1 2 m C 2 1
- Đối với nồng độ mol/lít ta có : V C n  ct = V1C1 = V2C2  1 2 V C 2 1
► Các ví dụ minh họa ◄
Ví dụ 1: Làm bay hơi 500 ml dung dịch chất A 20% (D = 1,2 g/ml) để chỉ còn 300 gam dung dịch.
Nồng độ % của dung dịch này là : A. 30%. B. 40%. C. 50%. D. 60%.
Hướng dẫn giải
Áp dụng công thức cô cạn, pha loãng dung dịch ta có : m C m C 500.1, 2.20% 1 2  1 1  C    40% . m C 2 m 300 2 1 2 Đáp án B.
Ví dụ 2: Để pha được 500 ml (V2 = 500) dung dịch KCl 0,9M cần lấy V ml (V1) dung dịch KCl 3M
pha với nước cất. Giá trị của V là : A. 150 ml. B. 214,3 ml. C. 285,7 ml. D. 350 ml.
Hướng dẫn giải
Áp dụng công thức cô cạn, pha loãng dung dịch ta có : V C V C 500.0, 9 1 2   2 2 V    150 ml. V C 1 C 3 2 1 1 Đáp án A.
Ví dụ 3: Số lít H2O cần thêm vào 1 lít dung dịch HCl 2M để thu được dung dịch mới có nồng độ 0,8M là : A. 1,5 lít. B. 2 lít. C. 2,5 lít. D. 3 lít.
Hướng dẫn giải
Áp dụng công thức cô cạn, pha loãng dung dịch ta có : V C V C 1.2 1 2   1 1 V    2,5 lít. V C 2 C 0,8 2 1 2 Mà V2 =V1 + V  V
= 2,5 – 1 = 1,5 lít. H O H O 2 2 Đáp án A.
Ví dụ 4: Pha loãng dung dịch HCl có pH = 3 bao nhiêu lần để được dung dịch mới có pH = 4 ? A. 5. B. 4. C. 9. D. 10.
Hướng dẫn giải
Áp dụng công thức cô cạn, pha loãng dung dịch ta có : V C 3 V C V 10 1 2   1 1 1 V   10V . V C 2 4  1 C 10 2 1 2
Vậy phải pha loãng dung dịch HCl (pH = 3) 10 lần để được dung dịch HCl có pH = 4. Đáp án D.
Ví dụ 5: Pha loãng 1 lít dung dịch NaOH có pH = 13 bằng bao nhiêu lít nước để được dung dịch mới có pH = 11 ? A. 9. B. 99. C. 10. D. 100.
Hướng dẫn giải
Dung dịch NaOH có pH = 13  pOH = 1  C1 = [OH-] = 10-1
Dung dịch NaOH sau khi pha loãng có pH = 11  pOH = 3  C2 = [OH-] = 10-3
Áp dụng công thức cô cạn, pha loãng dung dịch ta có : V C 1 V C 1.10 1 2   1 1 V   100 lít  V
 V  V 100 1 99 lít. V C 2 3 C 10 H O 2 1 2 2 1 2 Đáp án B.
II. Tính toán cân bằng trong dung dịch chất điện li yếu
1. Cân bằng trong dung dịch axit yếu :
Giả sử có một dung dịch axit yếu HA (HF, CH3COOH…), có nồng độ ban đầu là Co, độ điện li
là , hằng số phân li là K . a Phương trình điện li : HA + H2O A- + H3O+ Hay : H A          HA A- + H+ K  a HA   bđ: Co p.li C   o Co Co
cb: Co – Co Co Co
Tại thời điểm cân bằng ta có :       2 2 H A (     C )  C o o K    (1) a HA C C 1   o o
Các công thức tính toán gần đúng được rút ra từ công thức (1) :
+ Vì HA là dung dịch chất điện li yếu nên  1  1  1  2 K   C (2) a o K
Từ công thức (2) ta có thể suy ra công thức tính độ điện li  : a   Co
2. Cân bằng trong dung dịch bazơ yếu
Xét dung dịch NH3 có nồng độ ban đầu là Co, độ điện li là , hằng số phân li là K . b Phương trình điện li : NH  OH         NH + 4  3 + H2O OH- + NH4 K b NH   3  bđ: Co p.li C   o Co Co
cb: Co – Co Co Co
Tại thời điểm cân bằng ta có :       2 2 NH OH       4 ( C ) C o o K    (1) b NH  C C 1  3  o o
Các công thức tính toán gần đúng được rút ra từ công thức (1) : + Vì NH     2  
3 là dung dịch chất điện li yếu nên 1  1 1 K C (2) b o K
Từ công thức (2) ta có thể suy ra công thức tính độ điện li  : b   Co
Dạng 1 : Tính toán cân bằng trong dung dịch chứa một chất điện li yếu
Phương pháp giải
Cách 1: Viết phương trình điện li, từ giả thiết ta tính toán lượng ion và chất tan trong dung
dịch tại thời điểm cân bằng, thiết lập hằng số cân bằng điện li. Từ đó tính được nồng độ H+ hoặc
OH- trong dung dịch tại thời điểm cân bằng, sau đó trả lời các câu hỏi mà đề yêu cầu như : Tính
pH của dung dịch, độ điện li …
Cách 2 : Sử dụng các công thức gần đúng 2
K   C , 2
K   C để tính toán. a o b o
► Các ví dụ minh họa ◄
Ví dụ 1: Giá trị pH của dung dịch axit fomic 1M (Ka = 1,77.10-4) là : A. 1,4. B. 1,1.
C. 1,68. D. 1,88.
Hướng dẫn giải Cách 1 : Phương trình điện li : H HCOO         HCOOH  HCOO- + H+ (1); K  a HCOOH   bđ: Co p.li C   o Co Co
cb: Co – Co Co Co
Tại thời điểm cân bằng ta có :       2 2 H A (     C )  C  o o 4 K     1,77.10 (2) a HA C C 1   o o
Với Co = 1M, thay vào (2) ta có phương trình : 2 4  4  1,77.10  1,77.10    0    0,0132
Theo (1) [H+] = Co = 0,0132M  pH = -lg[H+] = 1,88. Cách 2 : Sử dụng công thức 2 K   C ta suy ra : a o 14 K 1,77.10 a   
 0,0133  [H+] = Co = 0,0133M  pH = -lg[H+] = 1,88. C 1 o Đáp án D.
Ví dụ 2: Trong 1 lít dung dịch CH3COOH 0,01M có 6,26.1021 phân tử chưa phân li và ion. Độ điện
li α của CH3COOH ở nồng độ đó là (biết số Avogađro=6,02.1023) : A. 4,15%. B. 3,98%. C. 1%. D. 1,34%.
Hướng dẫn giải
Phương trình điện li : H CH COO        3  CH  3COOH  HCOO- + H+ (1); K a CH COOH  3  bđ: Co p.li C   o Co Co
cb: Co – Co Co Co
Theo (1) và giả thiết ta thấy tổng nồng độ chất tan và ion ở thời điểm cân bằng là : 21 n 6,26.10 (C     o – Co) + Co + Co = Co + Co 0,010398   = 3,98%. 23 V 6,02.10 .1 Đáp án B.
Ví dụ 3: Dung dịch CH3COONa 0,1M (Kb = 5,71.10-10) có [H+] là :
A. 7,56.10-6 M. B. 1,32.10-9 M.
C. 6,57.10-6 M. D. 2,31.10-9 M.
Hướng dẫn giải Phương trình điện li : CH3COONa  CH3COO- + Na+ CM : Co  Co
Phương trình phản ứng thủy phân : CH COOH OH    3   CH  3COO- + H2O CH3COOH + OH- (1); K b CH COO   3  C  M : Co Co Sử dụng công thức 2 K   C ta có : b o 1  0 1  4 5,71.10     10 5 6 9  
 7,556.10  OH   C  7,556.10  H    1,32.10 M   o   . 6 0,1 7,556.10 Đáp án B.
Ví dụ 4: Cho dung dịch CH3COOH 0,1M, Ka = 1,8.10-5. Để độ điện li của axit axetic giảm một nửa
so với ban đầu thì khối lượng CH3COOH cần phải cho vào 1 lít dung dịch trên là (Cho C=12; H=1; O=16) : A. 6 gam. B. 12 gam. C. 9 gam. D. 18 gam.
Hướng dẫn giải
Sử dụng công thức gần đúng 2
K   C cho dung dịch chất điện li yếu CH a o 3COOH.
Gọi Co là nồng độ gốc của dung dịch CH3COOH, có độ điện li là  . Sau khi thêm axit
CH3COOH vào dung dịch để độ điện li là 0,5 thì nồng độ của dung dịch là C1.
Vì hằng số cân bằng chỉ phụ thuộc vào nhiệt độ nên ta có : 2 K   C và 2 K  (0,5 ) C  2 2
 C  (0,5) C  C  4C  0,4M. a o a 1 o 1 1 o
Khối lượng CH3COOH trong 1 lít dung dịch ban đầu là 0,1.60 = 6 gam.
Tổng khối lượng CH3COOH trong dung dịch mới (có độ điện li giảm đi một nửa so với dung
dịch ban đầu) là 0,4.60 =24 gam. Vậy khối lượng CH3COOH đã thêm vào là 24 – 6 =18 gam. Đáp án D.
Dạng 2 : Tính toán cân bằng trong dung dịch chứa một chất điện li yếu và một
chất điện li mạnh
Phương pháp giải
Viết phương trình điện li, xác định những ion tham gia vào cân bằng điện li. Từ đó ta tính toán
lượng ion và chất tan trong dung dịch tại thời điểm cân bằng, thiết lập hằng số cân bằng điện li.
Tính được nồng độ H+ hoặc OH- trong dung dịch tại thời điểm cân bằng, sau đó trả lời các câu hỏi
mà đề yêu cầu như : Tính pH của dung dịch, độ điện li …
► Các ví dụ minh họa ◄
Ví dụ 1: Dung dịch X gồm CH3COOH 1M (Ka = 1,75.10-5) và HCl 0,001M. Giá trị pH của dung dịch X là : A. 2,43 . B. 2,33 . C. 1,77. D. 2,55.
Hướng dẫn giải HCl  H+ + Cl- (1) CM: 0,001 0,001 0,001 CH3COOH CH3COO- + H+ (2) bđ: 1 0 0 :CM p.li : x x x :CM
Các ion tham gia vào cân bằng (2) là CH3COO- và H+ .
Từ (1) và (2) ta thấy tại thời điểm cân bằng :
[CH3COOH] = (1– x)M ; [CH3COO-] = xM ; [H+] = [H+] (1) + [H+] (2) = (0,001 + x)M. (0,001 x).x Biểu thức tính K  a = 1,75.10-5 1 x
Giải phương trình ta có x = 3,705.10-3 
pH = –lg(0,001+3,705.10-3) = 2,33. Đáp án B.
Ví dụ 2: Dung dịch X gồm NH3 0,1M (Kb = 1,80.10-5) và NH4Cl 0,1M. Giá trị pH của dung dịch X là : A. 9,62. B. 9,26. C. 11,62. D. 13,62.
Hướng dẫn giải NH + 4Cl  NH4 + Cl- (1) CM: 0,1  0,1  0,1 NH + 3 + H2O  OH- + NH4 (2) bđ: 0,1 0 0 :CM p.li : x  x  x :CM
Từ (1) và (2) ta thấy tại thời điểm cân bằng : [NH +
3] = (0,1– x)M ; [OH-] = xM ; [NH4 ] = (0,1 + x)M. (0,1 x).x Biểu thức tính K  a = 1,8.10-5 0,1 x
Giải phương trình ta có x = 1,8.10-5 
pOH = –lg(1,8.10-5) = 4,74  pH = 14 – 4,745 = 9,26. Đáp án B.
III. Phản ứng axit – bazơ
1. Phản ứng của axit nhiều nấc với dung dịch NaOH hoặc KOH
a. Xét phản ứng của H2SO4 với dung dịch NaOH hoặc KOH
2NaOH + H2SO4  Na2SO4 + 2H2O (1) NaOH + H2SO4  NaHSO4 + H2O (2) n
Đặt T = NaOH , ứng với các giá trị của T ta thu được các chất khác nhau : nH SO 2 4 Giá trị của T
Chất thu được sau phản ứng T = 1 NaHSO4 T = 2 Na2SO4 T < 1 NaHSO4 và H2SO4 dư T > 2 Na2SO4 và NaOH dư 1 < T < 2 Na2SO4 và NaHSO4
b. Xét phản ứng của H3PO4 với dung dịch NaOH hoặc KOH
3NaOH + H3PO4  Na3PO4 + 3H2O (1)
2NaOH + H3PO4  Na2HPO4 + 2H2O (2)
NaOH + H3PO4  NaH2PO4 + H2O (3) n
Đặt T = NaOH , ứng với các giá trị của T ta thu được các chất khác nhau : nH PO 3 4 Giá trị của T
Chất thu được sau phản ứng T = 1 NaH2PO4 T = 2 Na2HPO4 T = 3 Na3PO4 T < 1 NaH2PO4 và H3PO4 dư T > 3 Na3PO4 và NaOH dư 1 < T < 2 NaH2PO4 và Na2HPO4 2 < T < 3 Na3PO4 và Na2HPO4
● Chú ý : Khi gặp bài tập liên quan đến phản ứng của P2O5 với dung dịch NaOH hoặc KOH thì
thay vì viết phản ứng của P2O5 với dung dịch kiềm ta sẽ viết phản ứng như sau : P2O5 + 3H2O  2H3PO4
Sau đó cho H3PO4 phản ứng với NaOH.
2. Phản ứng giữa dung dịch chứa hỗn hợp các axit với dung dịch chứa hỗn hợp các bazơ
Bản chất của phản ứng giữa dung dịch axit và dung dịch bazơ là phản ứng giữa ion H+ trong
dung dịch axit và ion OH- trong dung dịch bazơ. H+ + OH-  H2O (1)
Phản ứng (1) gọi là phản ứng trung hòa.
Sử dụng sơ đồ đường chéo cho trường hợp phản ứng giữa dung dịch axit và dung dịch bazơ còn dư H+ hoặc OH-.
a. Nếu axit dư :
Ta có sơ đồ đường chéo : V        A H    OH H bñ   bñ   dö  H    dö  V        B OH    H H bñ   bñ   dö  OH  + H   V  đ b   d­  A  V H   H  B  đ b   d­  Trong đó :
- VA, VA là thể tích của dung dịch axit và bazơ. - OH   
bđ  là nồng độ OH- ban đầu. - H    H   bđ  ,
d­  là nồng độ H+ ban đầu và nồng độ H+ dư.
b. Nếu bazơ dư :
Ta có sơ đồ đường chéo : V        A H    OH OH bñ   bñ   dö  OH    dö  V        B OH    H OH bñ   bñ   dö  OH   OH   V  đ b   d­  A  V H  + OH  B  đ b   d­  Trong đó :
- VA, VA là thể tích của dung dịch axit và bazơ. - OH    OH   bđ  ,
d­  là nồng độ OH- ban đầu và nồng độ OH- dư. - H  
 bđ  là nồng độ H+ ban đầu.
Dạng 1 : Xác định hoặc tính toán lượng chất tạo thành trong phản ứng của axit
nhiều nấc với dung dịch NaOH hoặc KOH
Phương pháp giải n n
Tính tỉ lệ mol T NaOH hoaë
c T KOH để từ đó xác định sản phẩm sinh ra trong phản ứng. n n axit axit
Viết phương trình phản ứng tạo ra các sản phẩm, đặt ẩn số mol cho các chất cần tính. Từ giả
thiết suy mối quan hệ về số mol giữa các chất trong phản ứng và các chất sản phẩm, lập hệ phương
trình, giải hệ phương trình. Từ đó suy ra kết quả mà đề yêu cầu.
Trên đây chỉ là các bước cơ bản để giải bài tập dạng này, ngoài ra để tính toán nhanh ta cần áp
dụng linh hoạt định luật bảo toàn khối lượng, bảo toàn nguyên tố, phương pháp đường chéo,
phương pháp sử dụng phương trình ion rút gọn…
► Các ví dụ minh họa ◄
Ví dụ 1: Trộn lẫn 500 ml dung dịch NaOH 0,1M với 400 ml dung dịch H2SO4 0,1M được dung dịch
Y. Trong dung dịch Y có các sản phẩm là : A. Na2SO4. B. NaHSO4. C. Na2SO4 và NaHSO4.
D. Na2SO4 và NaOH.
Hướng dẫn giải Theo giả thiết ta có : n  0,5.0,1 0,05 mol; n  0,4.0,1 0,01 mol. NaOH H SO 2 4 n 0,05 5 NaOH T  
  1 T  2  Phản ứng tạo ra hai muối là Na2SO4 và NaHSO4. n 0,04 4 axit Đáp án C.
Ví dụ 2: Cho 200 ml dung dịch NaOH 1M tác dụng với 200 ml dung dịch H3PO4 0,5M, muối thu
được có khối lượng là :
A. 14,2 gam. B. 15,8 gam. C.16,4 gam. D.11,9 gam.
Hướng dẫn giải Theo giả thiết ta có : n 2 NaOH n  0,2.1 0,2 mol; n  0,2.0,5  0,1 mol 
  Sản phẩm tạo thành là NaOH H PO 3 4 n 1 H PO 3 4 Na2HPO4.
Phương trình phản ứng :
2NaOH + H3PO4  Na2HPO4 + 2H2O (1) mol: 0,2  0,1  0,1 Theo (1) ta thấy : n  0,1 mol  n  142.0,1 14,2 gam. Na HPO Na HPO 2 4 2 4 Đáp án A.
Ví dụ 3: Cho 14,2 gam P2O5 vào 200 gam dung dịch NaOH 8% thu được dung dịch A. Muối thu
được và nồng độ % tương ứng là : A. Na2HPO4 và 11,2%.
B. Na3PO4 và 7,66%. C. Na2HPO4 và 13,26%.
D. Na2HPO4; NaH2PO4 đều là 7,66%.
Hướng dẫn giải Theo giả thiết ta có : 14,2 200.8% n   0,1 mol; n   0,4 mol. P O NaOH 2 5 142 40
Khi cho P2O5 vào dung dịch kiềm thì trước tiên P2O5 phản ứng với nước sau đó mới phản ứng với dung dịch kiềm.
Phương trình phản ứng : P2O5 + 3H2O  2H3PO4 (1) mol: 0,1  0,2 n 2 Tỉ lệ NaOH 
Sản phẩm tạo thành là Na2HPO4. n 1 H PO 3 4
2NaOH + H3PO4  Na2HPO4 + 2H2O (1) mol: 0,4  0,2  0,2 Theo (1) ta thấy : n  0,2 mol  n  142.0,2  28,4 gam. Na HPO Na HPO 2 4 2 4
Khối lượng dung dịch sau phản ứng là : m  m  m  20014,2  214,2 mol. dd NaOH P O 2 5
Nồng độ phần trăm của dung dịch Na2HPO4 là : 28,4 C%  .100  13,26%. Na HPO 2 4 214,2 Đáp án C.
Ví dụ 4: Trộn lẫn 500 ml dung dịch H2SO4 0,3M với 200 ml dung dịch hỗn hợp NaOH aM, sau
phản ứng thu được dung dịch X chứa 19,1 gam muối. Giá trị của a là : A. 0,5. B. 1. C. 1,5. D. 2.
Hướng dẫn giải
Theo giả thiết ta thấy dung dịch sau phản ứng chỉ chứa muối nên NaOH đã phản ứng hết.
Phương trình ion rút gọn : H+ + OH-  H2O (1) Suy ra : n  n    n 0,2a mol. H O NaOH 2 OH
Áp dụng định luật bảo toàn khối lượng ta có : m  m  m  m
 0,3.0,5.98 0,2a.40  19,1 0,2a.18 a  1 H SO NaOH muoái H O 2 4 2 Đáp án B.
Dạng 2 : Tính pH, nồng độ mol, thể tích của dung dịch axit, bazơ hoặc tỉ lệ thể tích giữa chúng
Phương pháp giải
- Khi gặp dạng bài tập cho dung dịch chứa hỗn hợp các axit phản ứng với dung dịch chứa hỗn
hợp các bazơ, ta không nên viết phương trình phân tử mà nên sử dụng phương trình ion thu gọn :
H+ + OH- H2O
- Nếu trong hỗn hợp các axit có H2SO4 và trong hỗn hợp các bazơ có Ba(OH)2 mà đề bài yêu
cầu tính lượng kết tủa thì còn có thêm phản ứng : Ba2+ + SO 2- 4 BaSO4
- Dựa vào giả thiết và các phương trình phản ứng ion rút gọn để tính toán suy ra kết quả cần tìm.
- Đối với dạng bài tập xác định nồng độ mol, thể tích của dung dịch axit, bazơ hoặc tỉ lệ thể tích
của chúng ta có thể sử dụng phương pháp đường chéo. Cụ thể như sau :
+ Nếu axit dư ta sử dụng công thức : OH  + H  V  đ b   d­  A  V H   H  B  đ b   d­ 
+ Nếu bazơ dư ta sử dụng công thức : OH   OH  V  đ b   d­  A  V H  + OH  B  đ b   d­ 
►Các ví dụ minh họa ◄
Ví dụ 1: Trộn 3 dung dịch HNO3 0,3M; H2SO4 0,2M và H3PO4 0,1M với những thể tích bằng nhau
thu được dung dịch X. Dung dịch Y gồm KOH 0,1M và Ba(OH)2 0,2M. Để trung hòa 300 ml dung
dịch X cần vừa đủ V ml dung dịch Y. Giá trị của V là :
A. 600. B. 1000. C. 333,3. D. 200.
Hướng dẫn giải
Phương trình phản ứng : H OH   H O (1) 2 300 n         n 2.n 3.n (0,3 2.0, 2 3.0,1) 0,1 mol . HNO H SO H PO H 3 2 4 3 4 3.1000
Theo (1) ta thấy để trung hòa hết 0,1 mol H thì cần 0,1 mol OH . n      n 2.n 0,5V mol
0,5V = 0,1  V= 0,2 lít = 200 ml. KOH Ba (OH) OH 2 Đáp án D.
Ví dụ 2: Cho một mẫu hợp kim Na-Ba tác dụng với nước (dư), thu được dung dịch X và 3,36 lít H2
(đktc). Thể tích dung dịch axit H2SO4 2M cần dùng để trung hoà dung dịch X là : A. 150 ml. B. 75 ml. C. 60 ml. D. 30 ml.
Hướng dẫn giải
Phương trình phản ứng :
2Na + 2H2O  2Na+ + 2OH- + H2
Ba + 2H2O  Ba2+ + 2OH- + H2 H+ + OH  H2O
Theo phương trình và giả thiết ta suy ra : n   = n  2n = 0,3 mol  n = 0,15 mol H H OH (dd X) H SO 2 2 4  0,15 V  = 0,075 lít (75 ml). H2SO4 2 Đáp án B.
Ví dụ 3: Trộn 100 ml dung dịch hỗn hợp gồm H2SO4 0,05M và HCl 0,1M với 100 ml dung dịch
hỗn hợp gồm NaOH 0,2M và Ba(OH)2 0,1M thu được dung dịch X. Dung dịch X có pH là : A. 1,2. B. 1,0. C. 12,8. D. 13,0.
Hướng dẫn giải n        n 2.n 0, 02 mol ; n  n 2.n 0, 04 mol . HCl H SO H NaOH Ba (OH) 2 4 OH 2
Phương trình phản ứng : H OH   H O (1) 2 mol: 0,02  0,02 Suy ra sau phản ứng : n  = 0,04  0,02 = 0,02 mol. OH (d­ )   0, 02 OH    
= 0,1 = 101  pOH = 1  pH = 13. 0, 2 Đáp án D.
Ví dụ 4: Trộn 250 ml dung dịch chứa hỗn hợp HCl 0,08M và H2SO4 0,01M với 250 ml dung dịch
NaOH aM thu được 500 ml dung dịch có pH = 12. Giá trị a là : A. 0,13M. B. 0,12M. C. 0,14M. D. 0.10M.
Hướng dẫn giải
Cách 1 : Sử dụng phương trình ion rút gọn và tính toán đại số thông thường
Tổng số mol ion H+ trong dung dịch axit là : n       n 2n
0,25.0,08 2.0,01.0,25 0,025 mol. HCl H SO H 2 4
Tổng số mol ion OH- trong dung dịch bazơ là : n    n 0,25a mol. NaOH OH
Dung dịch sau phản ứng có pH = 12, suy ra có pOH = 2, suy ra dung dịch sau phản ứng còn
bazơ dư, [OH- dư] = 10-2M = 0,01M.
Phương trình phản ứng : H OH   H O (1) 2 mol: 0,025  0,025
Theo (1) và giả thiết ta thấy sau phản ứng số mol OH- dư là (0,5a – 0,025) mol. 
Nồng độ OH- dư là : 0,25a 0, 025  0, 01 a  0,12. 0,25  0,25
Cách 2 : Sử dụng phương pháp đường chéo
Nồng độ H+ ban đầu là (0,08 + 0,01.2) = 0,1M.
Nồng độ OH- ban đầu là aM.
Dung dịch sau phản ứng có pH = 12, suy ra OH- dư, pOH = 2.
Nồng độ OH- dư là : 10-2 = 0,01M.
Áp dụng sơ đồ đường chéo cho trường hợp OH- dư ta có : V        A H    OH OH bñ   bñ   dö  OH    dö  V        B OH    H OH bñ   bñ   dö  OH   OH  V  đ b   d­  a  0, 01 1 A  =   a  0,12 . V H  + OH  0,1 0, 01 1 B  đ b   d­  Đáp án B.
Ví dụ 5: Trộn lẫn 3 dung dịch H2SO4 0,1M, HNO3 0,2M và HCl 0,3M với những thể tích bằng
nhau thu được dung dịch A. Lấy 300 ml dung dịch A cho phản ứng với V lít dung dịch B gồm
NaOH 0,2M và KOH 0,29M thu được dung dịch C có pH = 2. Giá trị V là : A. 0,134 lít.
B. 0,214 lít. C. 0,414 lít. D. 0,424 lít.
Hướng dẫn giải 0, 7
Nồng độ H ban đầu là (0,1.2.0,1 + 0,2.0,1 + 0,3.0,1) : 0,3 = M. 3
Nồng độ OH ban đầu là (0,2 + 0,29) = 0,49M.
Dung dịch sau phản ứng có pH = 2, suy ra H dư.
Nồng độ H dư là : 10-2 = 0,01M.
Áp dụng sơ đồ đường chéo cho trường hợp H+ dư ta có : OH  + H  V  đ b   d­  0, 49  0, 01 0,3 A  =   V  0,134 . V H   H  0, 7 V B  đ b   d­   0,01 3 Đáp án A.
Ví dụ 6: Dung dịch A gồm HCl 0,2M ; HNO3 0,3M ; H2SO4 0,1M ; HClO4 0,3M, dung dịch B gồm
KOH 0,3M ; NaOH 0,4M ; Ba(OH)2 0,15M. Cần trộn A và B theo tỉ lệ thể tích là bao nhiêu để
được dung dịch có pH = 13 ? A. 11: 9.
B. 9 : 11. C. 101 : 99. D. 99 : 101.
Hướng dẫn giải
Nồng độ H ban đầu là : (0,2 + 0,3 + 0,1.2 + 0,3) = 1M.
Nồng độ OH ban đầu là : (0,3 + 0,4 + 0,15.2) = 1M.
Dung dịch sau phản ứng có pH = 13, suy ra OH dư, pOH = 1.
Nồng độ OH dư là : 10-1 = 0,1M.
Áp dụng sơ đồ đường chéo cho trường hợp OH- dư ta có : OH   OH  V  đ b   d­  1 0,1 9 A  =  . V H  + OH  1 0,1 11 B  đ b   d­  Đáp án B.
IV. Phản ứng trao đổi ion
Phản ứng trao đổi ion là phản ứng hóa học trong đó các chất phản ứng trao đổi cho nhau
những thành phần ion của mình.
Điều kiện để một phản ứng trao đổi ion xảy ra là sản phẩm của phản ứng phải có chất kết tủa,
chất bay hơi hoặc chất điện li yếu.
Chiều của phản ứng trao đổi ion là chiều làm giảm nồng độ ion trong dung dịch.
Các phản ứng thuộc loại phản ứng trao đổi : + axit + bazơ + axit + muối + bazơ + muối + muối + muối
Dạng 1 : Sử dụng định luật bảo toàn điện tích để tính toán lượng chất trong dung dịch
Phương pháp giải
● Nội dung định luật bảo toàn điện tích : Trong một hệ cô lập điện tích được bảo toàn.
Suy ra trong nguyên tử, phân tử hợp chất ion, dung dịch chất điện li đều có điểm chung là tổng
giá trị điện tích âm bằng tổng giá trị điện tích dương.
● Các hệ quả rút ra từ định luật
Hệ quả 1: Trong dung dịch :
Tổng số mol ion dương giá trị điện tích dương = Tổng số mol ion âm giá trị điện tích âm.
Hệ quả 2: Khi thay thế ion này bằng ion khác thì :
Số mol ion ban đầu giá trị điện tích của nó = Số mol ion thay thế giá trị điện tích của nó.
Ví dụ : Thay ion O2- bằng ion Cl- thì ta có : 2.n   1.n 2  O Cl
►Các ví dụ minh họa ◄
Ví dụ 1: Một cốc nước có chứa a mol Ca2+, b mol Mg2+, c mol Cl-, d mol HCO - 3 . Hệ thức liên hệ giữa a, b, c, d là :
A. 2a+2b=c-d. B. a+b=c+d. C. 2a+2b=c+d. D. a+b=2c+2d.
Hướng dẫn giải
Theo định luật bảo toàn điện tích ta có : 2n         2n  n  n  2a 2b c d . 2 2 Ca Mg Cl HCO3 Đáp án C.
Ví dụ 2: Có hai dung dịch, mỗi dung dịch chứa hai cation và 2 anion không trùng nhau trong các
ion sau: K+ : 0,3 mol; Mg2+ : 0,2 mol; NH + 2-
4 : 0,5 mol; H+ : 0,4 mol; Cl- : 0,2 mol; SO4 : 0,15 mol; NO - 2-
3 : 0,5 mol; CO3 : 0,3 mol. Một trong hai dung dịch trên chứa các ion là : A. K+ ; Mg2+ ; SO 2- + 2- 4 ; Cl-.
B. K+ ; NH4 ; CO3 ; Cl-. C. NH + - 2- 2- 4 ; H+ ; NO3 ; SO4 .
D. Mg2+ ; H+ ; SO4 ; Cl-.
Hướng dẫn giải
Theo định luật bảo toàn điện tích ta có : n     n  n  2n 2 K NH Cl CO 4 3 Đáp án B.
Ví dụ 3: Một dung dịch chứa 0,02 mol Cu2+, 0,03 mol K+, x mol Cl– và y mol SO 2– 4 . Tổng khối
lượng các muối tan có trong dung dịch là 5,435 gam. Giá trị của x và y lần lượt là :
A. 0,01 và 0,03. B. 0,02 và 0,05.
C. 0,05 và 0,01. D. 0,03 và 0,02.
Hướng dẫn giải
Theo định luật bảo toàn điện tích và bảo toàn khối lượng, ta có hệ :
0,02.2  0,03  x  2y x  0,03   
0,02.64  0,03.39  35,5x  96y  5,435 y  0,02 Đáp án D.
Ví dụ 4: Dung dịch A có chứa 5 ion : Mg2+, Ba2+, Ca2+, 0,1 mol Cl– và 0,2 mol NO – 3 . Thêm dần V
lít dung dịch K2CO3 1M vào A đến khi được lượng kết tủa lớn nhất. V có giá trị là : A. 150 ml. B. 300 ml. C. 200 ml. D. 250 ml.
Hướng dẫn giải
Phương trình ion rút gọn : Mg2+ + CO 2–  3  MgCO3 Ba2+ + CO 2–  3  BaCO3 Ca2+ + CO 2–  3  CaCO3
Khi phản ứng kết thúc, các kết tủa tách khỏi dung dịch, phần dung dịch chứa K+, Cl– và NO – 3 . Để trung hòa điện thì 1 n  = n  + n  = 0,3 mol  n = n  = 0,15 mol. K Cl NO K CO 3 2 3 2 K  V = 0,15 lít = 150 ml. Đáp án A.
Ví dụ 5: Cho 2,13 gam hỗn hợp X gồm ba kim loại Mg, Cu và Al ở dạng bột tác dụng hoàn toàn với
oxi thu được hỗn hợp Y gồm các oxit có khối lượng 3,33 gam. Thể tích dung dịch HCl 2M vừa đủ
để phản ứng hết với Y là : A. 57 ml. B. 50 ml. C. 75 ml. D. 90 ml.
Hướng dẫn giải
Thay các kim loại Cu, Mg, Al bằng một kim loại M.
Sơ đồ phản ứng : O2 HCl M  M O  MCl 2 n n
Áp dụng định luật bảo toàn khối lượng ta có : 1,2 m  m  m
 m  3,33 2,13  1,2 gam  n      n 2n 2. 0,075 mol. 2 M O M O O O O 2 2 n 2 O 2 32
Áp dụng định luật bảo toàn điện tích cho phân tử oxit và muối clorua ta có : n.n   2.n n 2  M O   1.n       2.n  0,15 mol n n  0,15 mol. 2 HCl Cl O Cl n.n    1.n n   M Cl 0,15
Vậy thể tích HCl cần dùng là : V   0,075lít  75 ml. HCl 2 Đáp án C.
Dạng 2 : Sử dụng phương trình ion rút gọn để tính toán lượng chất trong dung dịch
Phương pháp giải
Bản chất của phản ứng trao đổi ion trong dung dịch là phản ứng của các cặp ion, tạo ra chất
kết tủa, chất bay hơi hoặc chất điện li yếu. Vì vậy khi làm bài tập liên quan đến dạng phản ứng này
ta chỉ cần viết phương trình ion thu gọn (phương trình biểu diễn phản ứng giữa các cặp ion).
Thông qua các phản ứng và giả thiết ta tính được số mol của các ion trong dung dịch. Đối với các
ion không tham gia phản ứng trao đổi như Na+, NO -
3 … ta tính số mol của chúng bằng cách sử
dụng định luật bảo toàn điện tích.
Để tính tổng khối lượng các chất tan trong dung dịch, thay vì phải tính khối lượng của từng
chất tan rồi cộng lại với nhau ta đi tính tổng khối lượng của các ion (do các chất tan điện li ra)
trong dung dịch đó.
►Các ví dụ minh họa ◄
Ví dụ 1: Dung dịch X có chứa 0,07 mol Na+, 0,02 mol SO 2-
4 , và x mol OH-. Dung dịch Y có chứa ClO - - - -
4 , NO3 và y mol H+; tổng số mol ClO4 , NO3 là 0,04 mol. Trộn X và T được 100 ml dung dịch
Z. Dung dịch Z có pH (bỏ qua sự điện li của H2O) là : A. 1. B. 12. C. 13. D. 2.
Hướng dẫn giải
Áp dụng bảo toàn điện tích cho các dung dịch X và Y ta có : 1.n         2.n  1.n  0, 07 0, 02.2 x x 0, 03 2 Na SO OH 4 1.n      1.n  1.n  y 0, 04 ClO NO H 4 3
Phương trình phản ứng: H+ + OH-  H2O  n 
H dö = 0,01  [H+] = 0,1  pH = 1. Đáp án A.
Ví dụ 2: Dung dịch A chứa các ion: CO 2- 2- 2- -
3 , SO3 , SO4 , 0,1 mol HCO3 và 0,3 mol Na+. Thêm V lít
dung dịch Ba(OH)2 1M vào A thì thu được lượng kết tủa lớn nhất. Giá trị nhỏ nhất của V là :
A. 0,15. B. 0,25. C. 0,20. D. 0,30.
Hướng dẫn giải
Phương trình phản ứng : HCO - 2- 3 + OH-  CO3 + H2O (1) mol: 0,1  0,1 Ba2+ + CO 2–  3  BaCO3 (2)
Theo các phương trình phản ứng ta thấy : Dung dịch sau phản ứng chỉ còn chứa ion Na+ và OH-.
Áp dụng định luật bảo toàn điện tích ta có n    n  0,3 mol. OH Na
Theo (1) số mol OH- dùng cho phản ứng là 0,1 mol. Vậy tổng số mol OH- do Ba(OH)2 cung cấp
là 0,4 mol. Suy ra số mol Ba(OH)2 cần dùng là 0,2 mol. Thể tích dung dịch Ba(OH)2 cần dùng là : V  0,2:1 0,2 lít. Ba(OH)2 Đáp án C.
Ví dụ 3: Dung dịch X chứa các ion sau: Al3+, Cu2+, SO 2- - 2-
4 và NO3 . Để kết tủa hết ion SO4 có trong
250 ml dung dịch X cần 50 ml dung dịch BaCl2 1M. Cho 500 ml dung dịch X tác dụng với dung
dịch NH3 dư thì được 7,8 gam kết tủa. Cô cạn 500 ml dung dịch X được 37,3 gam hỗn hợp muối
khan. Nồng độ mol/l của NO - 3 là : A. 0,2M. B. 0,3M. C. 0,6M. D. 0,4M.
Hướng dẫn giải
Khi cho X phản ứng với dung dịch BaCl2 thì xảy ra phản ứng : Ba2+ + SO 2- 4  BaSO4 (1) mol: 0,05  0,05
Theo (1) và giả thiết suy ra trong 250 ml dung dịch X có 0,05 mol SO 2- 4 vậy trong 500 ml dung dịch X có 0,1 mol SO 2- 4 .
Khi cho X phản ứng với dung dịch NH3 dư thì xảy ra các phản ứng : Al3+ + 3NH + 3 + 3H2O  Al(OH)3 + 3NH4 (2) mol: 0,1  0,1 Cu2+ + 2NH + 3 + 2H2O  Cu(OH)2 + 2NH4 (3)
Cu(OH)2 + 4NH3  [Cu(NH3)4]2+ + 2OH- (4)
Khi cho X phản ứng với dung dịch NH3 dư thì chỉ có Al3+ tạo kết tủa, Cu2+ lúc đầu tạo kết tủa
sau đó tạo phức tan vào dung dịch.
Theo (2) và giả thiết ta thấy trong 500 ml dung dịch X có 0,1 mol Al3+.
Đặt số mol của Cu2+ và NO -
3 trong 500 ml dung dịch X là x và y, theo định luật bảo toàn điện
tích và khối lượng ta có : 3  .n     2.n  2.n  1.n 3 2 2         Al Cu SO NO 3.0,1 2x 2.0,1 y x 0,1 4 3      m              m  m  m  m 0,1.27 64x 96.0,1 62.y 37,3 y 0,3 3 2 muoái Al Cu Cl NO  3 0,3 Vậy [NO -  3 ] = 0,6M. 0,5 Đáp án C.
Ví dụ 4: Có 500 ml dung dịch X chứa Na+, NH + 2- 2-
4 , CO3 và SO4 . Lấy 100 ml dung dịch X tác dụng
với lượng dư dung dịch HCl thu 2,24 lít khí (đktc). Lấy 100 ml dung dịch X cho tác dụng với lượng
dư dung dịch BaCl2 thấy có 43 gam kết tủa. Lấy 100 ml dung dịch X tác dụng với lượng dư dung
dịch NaOH thu 4,48 lít khí NH3 (đktc). Khối lượng muối có trong 500 ml dung dịch X là : A.14,9 gam. B.11,9 gam. C. 86,2 gam. D. 119 gam.
Hướng dẫn giải
Phản ứng của dung dịch X với dung dịch HCl : CO 2- 3 + H+  CO2 + H2O (1) mol: 0,1  0,1
Phản ứng của dung dịch X với dung dịch BaCl2 : CO 2- 3 + Ba2+  BaCO3 (2) mol: 0,1  0,1 SO 2- 4 + Ba2+  BaSO4 (3) mol: x  x
Theo (1), (2), (3) và giả thiết ta có : 0,1.197 + 233.x = 43  x = 0,1
Phản ứng của dung dịch X với dung dịch NaOH : NH + 4 + OH-  NH3 + H2O (4) mol: 0,2  0,2
Vậy theo các phương trình phản ứng và giả thiết ta thấy trong 100 ml dung dịch X có : 0,1 mol CO 2- 2- +
3 , 0,1 mol SO4 , 0,2 mol NH4 và y mol Na+. Áp dụng định luật bảo toàn điện
tích ta suy ra 0,1.2 +0,1.2 = 0,2.1 + y.1  y = 0,2.
Khối lượng muối trong 500 ml dung dịch X là : m  m          m  m  m 
5.(0,1.60 0,1.96 0, 2.18 0, 2.23) 119 gam. 2 2 X CO SO NH Na 3 4 4 Đáp án D.
Ví dụ 5: Có 1 lít dung dịch hỗn hợp Na2CO3 0,1 mol/l và (NH4)2CO3 0,25 mol/l. Cho 43 gam hỗn
hợp BaCl2 và CaCl2 vào dung dịch đó. Sau khi các phản ứng kết thúc ta thu được 39,7 gam kết tủa
A và dung dịch B. Phần trăm khối lượng các chất trong A là : A. %m = 50%, %m = 50%. B. %m = 50,38%, %m = 49,62%. BaCO CaCO BaCO CaCO 3 3 3 3 C. %m = 49,62%, %m
= 50,38%. D. Không xác định được. BaCO CaCO 3 3
Hướng dẫn giải Trong dung dịch : Na 2 2CO3  2Na+ + CO3 (NH + 2 4)2CO3  2NH4 + CO3 BaCl2  Ba2+ + 2Cl CaCl2  Ca2+ + 2Cl
Các phương trình phản ứng : Ba2+ + CO 2 3  BaCO3 (1) Ca2+ + CO 2 3  CaCO3 (2)
Theo (1) và (2) cứ 1 mol BaCl2, hoặc CaCl2 biến thành BaCO3 hoặc CaCO3 thì khối lượng
muối giảm (71  60) = 11 gam. Do đó tổng số mol hai muối BaCO3 và CaCO3 bằng : 43  39,7 = 0,3 mol 11 Mà tổng số mol CO 2 2 3
= 0,1 + 0,25 = 0,35, điều đó chứng tỏ dư CO3 .
Gọi x, y là số mol BaCO3 và CaCO3 trong A ta có : x  y  0,3  1  97x 100y  39,7
 x = 0,1 mol và y = 0,2 mol. Thành phần của A : 0,1.197 %m  .100 = 49,62% ; %m = 100  49,6 = 50,38%. BaCO3 39, 7 CaCO3 Đáp án C.
Ví dụ 6: Cho V lít dung dịch A chứa đồng thời FeCl3 1M và Fe2(SO4)3 0,5M tác dụng với dung dịch
Na2CO3 có dư, phản ứng kết thúc thấy khối lượng dung dịch sau phản ứng giảm 69,2 gam so với
tổng khối lượng của các dung dịch ban đầu. Giá trị của V là A. 0,24 lít. B. 0,237 lít. C. 0,336 lít. D. 0,2 lít.
Hướng dẫn giải Theo giả thiết ta có : n       n n 1.V 2.0,5.V 2V mol. 3 FeCl Fe (SO ) Fe 3 2 4 2
Phương trình phản ứng : 2Fe3+ + 3CO 2-   3 + 3H2O  2Fe(OH)3 + 3CO2 (1) mol: 2V  2V  3V
Khối lượng dung dịch giảm sau phản ứng bằng tổng khối lượng của chất kết tủa và chất bay hơi.
Theo (1) ta suy ra khối lượng dung dịch giảm là : m  m
107.2V  44.3V  69,2  V  0,2 lít  200 ml. Fe(OH) CO 3 2 Đáp án D.
V. Phản ứng của ion Mn+ với ion OH- và phản ứng của [M(OH)4](4–n)– với ion H+
Dạng 1 : Phản ứng của dung dịch chứa các ion H , nM
với dung dịch chứa ion
OH (với M là các kim loại từ 2
Mg trở về cuối dãy điện hóa)
Phương pháp giải
- Viết phương trình theo thứ tự : Phản ứng trung hòa xảy ra trước, phản ứng tạo kết tủa xảy ra sau :
H+ + OH- H2O n M nOH  
M (OH)  n
- Nếu M (OH ) có tính lưỡng tính và OH còn dư thì sẽ có phản ứng hòa tan kết tủa : nn M (OH ) (4 n)OH     M OH n  ( ) (4 ) 4 (Với M là Al, Zn)
- Dựa vào giả thiết và các phương trình phản ứng ion rút gọn để tính toán suy ra kết quả cần tìm.
►Các ví dụ minh họa ◄
Ví dụ 1: Nhỏ từ từ 0,25 lít dung dịch NaOH 1,04M vào dung dịch gồm 0,024 mol FeCl3; 0,016 mol
Al2(SO4)3 và 0,04 mol H2SO4 thu được m gam kết tủa. Giá trị của m là : A. 2,568. B. 4,128. C. 1,560. D. 5,064.
Hướng dẫn giải nNaOH = 0,26 mol ; n n n 3 = 0,032 mol ;  = 0,08 mol ;  = 0,024 mol Al H 3 Fe
Phương trình phản ứng: H+ + OH-  H2O mol: 0,08  0,08 Fe3+ + 3OH-  Fe(OH)3  mol: 0,024  3.0,024  0,024 Al3+ + 3OH-  Al(OH)3  mol: 0,032  3.0,032  0,032 Al(OH)3 + OH-  [Al(OH)4]- mol: 0,012  0,012
Theo giả thiết và các phản ứng, ta thấy khối lượng kết tủa thu được sau phản ứng là :
m = 107.0,024 + (0,032 - 0,012.78) = 4,128 gam. Đáp án B.
Ví dụ 2: Hòa tan hết hỗn hợp gồm một kim loại kiềm và một kim loại kiềm thổ trong nước được
dung dịch A và có 1,12 lít H2 bay ra (đktc). Cho dung dịch chứa 0,03 mol AlCl3 vào dung dịch A
thì khối lượng kết tủa thu được là : A. 0,78 gam. B. 1,56 gam. C. 0,81 gam. D. 2,34 gam.
Hướng dẫn giải
Phản ứng của kim loại kiềm và kim loại kiềm thổ với H2O :
2M + 2nH2O  2Mn+ + 2nOH- + nH 2 Từ phương trình ta có: n   2n = 0,1 mol. H OH 2
Dung dịch A tác dụng với 0,03 mol dung dịch AlCl3: Al3+ + 3OH  Al(OH)3 mol: 0,03  0,09  0,03 Al(OH)  3 + OH  AlO2 + 2H2O mol: 0,01  0,01 Vậy: m
= 78.(0,03 – 0,01) = 1,56 gam. Al(OH 3 ) Đáp án B.
Ví dụ 3: Hòa tan hoàn toàn 7,74 gam một hỗn hợp gồm Mg, Al bằng 500 ml dung dịch gồm H2SO4
0,28M và HCl 1M thu được 8,736 lít H2 (đktc) và dung dịch X. Thêm V lít dung dịch chứa đồng
thời NaOH 1M và Ba(OH)2 0,5M vào dung dịch X thu được lượng kết tủa lớn nhất.
a. Số gam muối thu được trong dung dịch X là : A. 38,93 gam. B. 38,95 gam. C. 38,97 gam. D. 38,91 gam. b. Thể tích V là : A. 0,39 lít. B. 0,4 lít. C. 0,41 lít. D. 0,42 lít. c. Lượng kết tủa là : A. 54,02 gam. B. 53,98 gam. C. 53,62 gam. D. 53,94 gam.
Hướng dẫn giải
a. Xác định khối lượng muối thu được trong dung dịch X:
Phương trình ion rút gọn: Mg + 2H+  Mg2+ + H  2 (1) 2Al + 6H+  2Al3+ + 3H  2 (2) n = 0,28.0,5 = 0,14 mol  n n H 2 = 0,14 mol và  = 0,28 mol. 2SO4 SO4 H
nHCl = 0,5 mol  n  = 0,5 mol và n  = 0,5 mol. H Cl
Vậy tổng n  = 0,28 + 0,5 = 0,78 mol. H 1 Theo giả thiết n = 0,39 mol = . n H
 nên suy ra phản ứng xảy ra vừa đủ 2 2 H  m  hh muối = mhh kim loại + m  m
= 7,74 + 0,14.96 + 0,5.35,5 = 38,93 gam. 2  SO Cl 4 Đáp án A.
b. Xác định thể tích V: n  1V mol  NaOH 
  Tổng n  = 2V mol và n  = 0,5V mol. n  0,5V mol OH 2 Ba Ba(OH)  2
Phương trình tạo kết tủa: Ba2+ + SO 2 4  BaSO4 (3) mol: 0,5V 0,14 Mg2+ + 2OH  Mg(OH)2 (4) Al3+ + 3OH  Al(OH)3 (5)
Để kết tủa đạt lớn nhất thì số mol OH đủ để kết tủa hết các ion Mg2+ và Al3+. Theo các phương
trình phản ứng (1), (2), (4), (5) ta có: n  = n  = 0,78 mol H OH
 2V = 0,78  V = 0,39 lít. Đáp án A.
c) Xác định lượng kết tủa:
n 2 = 0,5V = 0,5.0,39 = 0,195 mol > 0,14 mol nên Ba2+ dư. Ba  m = 0,14.233 = 32,62 gam. BaS 4 O Vậy mkết tủa = m + m m BaS Mg, Al +
 = 32,62 + 7,74 + 0,78.17 = 53,62 gam. 4 O OH Đáp án C.
Ví dụ 4: Cho V lít dung dịch NaOH 2M vào dung dịch chứa 0,1 mol Al2(SO4)3 và 0,1 mol H2SO4
đến khi phản ứng hoàn toàn, thu được 7,8 gam kết tủa.
a. Giá trị nhỏ nhất của V để thu được lượng kết tủa trên là :
A. 0,35. B. 0,25. C. 0,45. D. 0,05.
b. Giá trị lớn nhất của V để thu được lượng kết tủa trên là :
A. 0,35. B. 0,25. C. 0,45. D. 0,05.
Hướng dẫn giải a. n = 0,1 mol, n n n n Al(OH)  = 0,2 mol và 3 = 0,2 mol  3 > Al(OH) 3 H Al Al 3
Giá trị V nhỏ nhất khi Al3+ dư
Các phương trình phản ứng : H+ + OH-  H2O mol: 0,2  0,2 Al3+ + 3OH-  Al(OH)3 mol: 0,1  0,3  0,1
 Tổng số mol OH- = 0,5  V = 0,25 lít. Đáp án B.
b. Giá trị V lớn nhất khi Al3+ phản ứng hết
Các phương trình phản ứng: H+ + OH-  H2O mol: 0,2  0,2 Al3+ + 3OH-  Al(OH)3 mol: 0,1  0,3  0,1 Al3+ + 4OH-  [Al(OH)4]- mol: 0,1  0,4
 Tổng số mol OH- = 0,9  V = 0,45 lít. Đáp án C.
Nhận xét : Như vậy đối với dạng bài tập tính số mol OH- mà nn
, nếu đề bài không cho 3 Al (OH ) Al 3
biết thêm điều kiện gì thì sẽ có hai trường hợp xảy ra. Nếu đề bài yêu cầu tính lượng OH- tối thiểu
thì ta chỉ cần xét trường hợp 3
Al dư, còn nếu đề bài yêu cầu tính lượng OH- tối đa (hoặc cho biết
kết tủa tạo thành bị tan một phần) thì ta chỉ cần xét trường hợp 3 Al hết.
Ví dụ 8: Trộn dung dịch chứa a mol AlCl3 với dung dịch chứa b mol NaOH. Để thu được kết tủa thì
tỉ lệ giữa a và b là : A. a : b = 1 : 4. B. a : b < 1 : 4. C. a : b = 1 : 5. D. a : b > 1 : 4.
Hướng dẫn giải
Nếu phản ứng không có kết tủa thì dung dịch sản phẩm gồm các ion : Na+, Cl-, [Al(OH)4]-, có thể có OH- dư.
Áp dụng định luật bảo toàn điện tích ta có: n     n  n  n  Na [Al (OH)4 ] Cl OH dö a 1  n       n  n  b  a +3a =4a hay
 Để thu được kết tủa thì a 1 . Na [Al(OH) ] Cl 4 b 4 b 4 Đáp án D.
Ví dụ 5: Cho 150 ml dung dịch KOH 1,2M tác dụng với 100 ml dung dịch AlCl3 nồng độ x mol/l,
thu được dung dịch Y và 4,68 gam kết tủa. Loại bỏ kết tủa, thêm tiếp 175 ml dung dịch KOH 1,2M
vào Y, thu được 2,34 gam kết tủa. Giá trị của x là : A. 1,2. B. 0,8. C. 0,9. D. 1,0.
Hướng dẫn giải
Cách 1 : Sử dụng phương trình ion rút gọn
n = 0,39 mol và n
= 0,09 mol KOH Al(OH)3
Phương trình phản ứng: Al3+ + 3OH   Al(OH)3 mol: 0,09  0,27  0,09  Al3+ + 4 OH   Al(OH) 4  mol:
0,03  (0,39  0,27) = 0,12  n 3 Al
= 0,09 + 0,03 = 0,12  x = 1,2.
Cách 2 : Sử dụng định luật bảo toàn điện tích Theo giả thiết ta có : n  0,1x mol , n = 0,39 mol và n = 0,09 mol AlCl KOH Al(OH) 3 3  n   n  OH trong Al (OH) OH trong NaOH 3
Như vậy đã có phản ứng hòa tan kết tủa, dung dịch thu được gồm các ion: Al(OH) - 4 , K+ và Cl-
Áp dụng định luật bảo toàn điện tích, ta có : n     n  n 
0,39 = (0,1x – 0,09) + 3.0,1x  x = 1,2. K [Al(OH) ] Cl 4 Đáp án A.
Ví dụ 6: Hòa tan hết m gam ZnSO4 vào nước được dung dịch X. Cho 110 ml dung dịch KOH 2M
vào X, thu được a gam kết tủa. Mặt khác, nếu cho 140 ml dung dịch KOH 2M vào X thì cũng thu được a gam kết tủa. a. Giá trị của a là : A. 10,89. B. 21,78. C. 12,375. D. 17,710. b. Giá trị của m là : A. 20,125. B. 12,375. C. 22,540. D. 17,710.
Hướng dẫn giải
Nhận xét: Ở trường hợp thứ nhất số mol của KOH tham gia phản ứng ít hơn ở trường hợp thứ
hai, nhưng lượng kết tủa thu được lại bằng nhau nên ta suy ra : Trường hợp thứ nhất ZnSO4 dư;
trường hợp thứ hai ZnSO4 phản ứng hết tạo thành kết tủa sau đó kết tủa tan một phần.
● Trường hợp 1: Xảy ra phản ứng Zn2+ + 2OH-  Zn(OH)2 mol: 0,11  0,22  0,11  a = m = 0,11.99 = 10,89 gam. Zn(OH)2
● Trường hợp 2: Xảy ra các phản ứng Zn2+ + 2OH-  Zn(OH)2 mol: 0,11  0,22  0,11 Zn2+ + 4OH-  [Zn(OH)4]2- mol: 0,015  0,06  m = m
= (0,11 + 0,015).161 = 20,125 gam. ZnSO4 Đáp án: AA. Dạng 2  
: Phản ứng của dung dịch chứa các ion n
OH ,M (OH ) (4 ) với dung dịch 4 chứa ion H (Với M là Al, Zn)
Phương pháp giải
- Viết phương trình theo thứ tự : Phản ứng trung hòa xảy ra trước, phản ứng tạo kết tủa xảy ra sau :
H+ + OH- H2O  n M (OH ) (4 ) (4 n)  
H M (OH )   (4  n)H O 4 n 2 - Nếu
H còn dư thì sẽ có phản ứng hòa tan kết tủa M (OH )  n
nH M nH O n 2
- Dựa vào giả thiết và các phương trình phản ứng ion rút gọn để tính toán suy ra kết quả cần tìm.
►Các ví dụ minh họa ◄
Ví dụ 1: 100 ml dung dịch A chứa NaOH 0,1M và Na[Al(OH)4] aM. Thêm từ từ 0,6 lít HCl 0,1M
vào dung dịch A thu được kết tủa, lọc kết tủa, nung ở nhiệt độ cao đến khối lượng không đổi thu
được 1,02 gam chất rắn. Giá trị của a là : A. 0,15 . B. 0,2. C. 0,275. D. 0,25 .
Hướng dẫn giải n       n 0, 01 mol ; n  n 0,1.a mol ; n  0, 06 mol NaOH OH  Na Al(OH) Al(OH) H 4   4  n  2.n  0,02 mol Al(OH) Al O 3 2 3
Vì sau phản ứng thu được kết tủa chứng tỏ HCl đã phản ứng hết
Phương trình phản ứng: OH  H  H O 2 mol : 0, 01  0, 01   Al(OH)  H  Al(OH)  H O 4  3 2 mol : 0, 02  0, 02  0, 02   Al(OH)   3  4H  Al   4H O 4 2 mol : 0, 0075  0,03 0, 0275   n       0, 0275 mol a 0, 275M Al(OH)4  0,1 Đáp án: D.
Ví dụ 2: 200 ml dung dịch A chứa KOH 0,05M và Na[Al(OH)4] 0,15M. Thêm từ từ HCl 0,1M vào
dung dịch A, lọc kết tủa, nung ở nhiệt độ cao đến khối lượng không đổi thu được 1,02 gam chất rắn.
Thể tích dung dịch HCl đã dùng là : A. 0,3 lít. B. 0,6 lít. C. 0,7 lít. D. A hoặc C.
Hướng dẫn giải n        n 0, 01 mol ; n  n 0, 03 mol ; n 2.n 0, 02 mol KOH OH  Na Al(OH) Al(OH) Al O Al(OH)4   4  3 2 3 Vì n 
nên có hai trường hợp xảy   n ra: Al(OH) Al(OH) 3 4
● Trường hợp 1 :  Al(OH) dư 4 
Phương trình phản ứng: OH  H  H O 2 mol : 0, 01  0, 01   Al(OH)  H  Al(OH)  H O 4  3 2 mol : 0, 02  0, 02 0, 03  n      0, 03 mol V 0, 3 lít dd HCl H 0,1
● Trường hợp 2 :  Al(OH) hết 4 
Phương trình phản ứng: OH H   H O 2 mol : 0, 01  0, 01   Al(OH)  H  Al(OH)  H O 4  3 2 mol : 0, 02  0, 02  0, 02   Al(OH)   3  4H  Al   4H O 4 2 mol : 0, 01  0, 04 0, 07  n      0, 07 mol V 0, 7 lít . dd HCl H 0,1 Đáp án D.
● Nhận xét : Như vậy đối với dạng bài tập tính số mol H+ mà n   n , nếu đề bài Al OH  Al (OH ) ( ) 3 4
không cho biết thêm điều kiện gì thì sẽ có hai trường hợp xảy ra. Nếu đề bài yêu cầu tính lượng H+
tối thiểu thì ta chỉ cần xét trường hợp   Al(OH )
dư, còn nếu đề bài yêu cầu tính lượng H+ tối đa 4 
(hoặc cho biết kết tủa tạo thành bị tan một phần) thì ta chỉ cần xét trường hợp   Al(OH ) hết. 4 
Ví dụ 3: Hòa tan hoàn toàn 7,8 gam hỗn hợp gồm Al và Al2O3 trong 500 ml dung dịch NaOH 0,5M
thu được 3,36 lít H2 (đktc) và dung dịch D. Thể tích HCl 2M cần cho vào D để thu được lượng kết tủa lớn nhất là : A. 0,175 lít. B. 0,125 lít. C. 0,25 lít. D. 0,52 lít.
Hướng dẫn giải
Trong dung dịch D có chứa AlO –
2 và OH– (nếu dư). Dung dịch D trung hoà về điện nên : n     n  n  0, 25 mol AlO OH Na 2 Khi cho HCl vào D: H+ + OH–  H2O H+ + AlO –  2 + H2O  Al(OH)3
Để thu được lượng kết tủa lớn nhất thì n    n  n  = 0,25 mol H AlO OH 2
Thể tích dung dịch HCl là V  0, 25 : 2 = 0,125 lít. Đáp án B.
Ví dụ 4: Trộn 100 ml dung dịch AlCl3 1M với 200 ml dung dịch NaOH 1,8M thu được kết tủa A và dung dịch D.
a. Khối lượng kết tủa A là : A. 3,12 gam. B. 6,24 gam. C. 1,06 gam. D. 2,08 gam.
b. Nồng độ mol của các chất trong dung dịch D là :
A. NaCl 0,2 M và NaAlO2 0,6 M.
B. NaCl 1 M và NaAlO2 0,2 M.
C. NaCl 1 M và NaAlO2 0,6 M.
D. NaCl 0,2 M và NaAlO2 0,4 M.
Hướng dẫn giải Theo giả thiết ta có : n n 3 = 0,1 mol,  = 3.0,1 = 0,3 mol Al Cl
n  = n  = 0,2.1,8 = 0,36 mol Na OH
Sau khi phản ứng kết thúc, kết tủa tách ra, phần dung dịch chứa 0,3 mol Cl– trung hoà điện tích
với 0,3 mol Na+ còn 0,06 mol Na+ nữa phải trung hoà điện tích với một anion khác, chỉ có thể là 0,06 mol AlO –
2 (hay [Al(OH)4]–). Suy ra đã có 0,1 – 0,06 = 0,04 mol Al3+ tách ra thành 0,04 mol
Al(OH)3. Kết quả trong dung dịch chứa 0,3 mol NaCl và 0,06 mol NaAlO2 (hay Na[Al(OH)4]). a. m = 0,04.78 = 3,12 gam Al(OH 3 ) Đáp án A. 0, 3 0, 06 b. C   M(NaCl) = = 1M, C 0, 2M . 0, 3 M( NaAlO2 ) 0, 3 Đáp án B.
C. BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM
Câu 1: Dung dịch nào sau đây có khả năng dẫn điện ?
A. Dung dịch đường.
C. Dung dịch rượu.
B. Dung dịch muối ăn.
D. Dung dịch benzen trong ancol.
Câu 2: Dung dịch chất nào sau đây không dẫn điện được ?
A. HCl trong C6H6 (benzen).
C. Ca(OH)2 trong nước.
B. CH3COONa trong nước.
D. NaHSO4 trong nước.
Câu 3: Chất nào sau đây không dẫn điện được ? A. KCl rắn, khan. C. CaCl2 nóng chảy. B. NaOH nóng chảy.
D. HBr hòa tan trong nước.
Câu 4: Nước đóng vai trò gì trong quá trình điện li các chất tan trong nước ?
A. Môi trường điện li.
B. Dung môi không phân cực.
C. Dung môi phân cực.
D. Tạo liên kết hiđro với các chất tan.
Câu 5: Chất nào dưới đây không phân li ra ion khi hòa tan trong nước ? A. MgCl2. B. HClO3. C. Ba(OH)2. D. C6H12O6 (glucozơ).
Câu 6: Hòa tan các chất sau vào nước để được các dung dịch riêng rẽ : NaCl, CaO, SO3, C6H12O6,
CH3COOH, C2H5OH, Al2(SO4)3. Trong các dung dịch tạo ra có bao nhiêu dung dịch có khả năng dẫn điện ? A. 5. B. 6. C. 7. D. 8.
Câu 7: Trong số các chất sau : HNO2, CH3COOH, KMnO4, C6H6, HCOOH, HCOOCH3, C6H12O6,
C2H5OH, SO2, Cl2, NaClO, CH4, NaOH, NH3, H2S. Số chất thuộc loại chất điện li là : A. 8. B. 7. C. 9. D. 10.
Câu 8: Các dung dịch axit, bazơ, muối dẫn điện được là do trong dung dịch của chúng có các :
A. ion trái dấu. B. anion. C. cation. D. chất.
Câu 9: Câu nào sau đây đúng khi nói về sự điện li ?
A. Sự điện li là sự hòa tan một chất vào nước thành dung dịch.
B. Sự điện li là sự phân li một chất dưới tác dụng của dòng điện.
C. Sự điện li là sự phân li một chất thành ion dương và ion âm khi chất đó tan trong nước
hay ở trạng thái nóng chảy.
D. Sự điện li thực chất là quá trình oxi hóa khử.
Câu 10: Dãy chất nào sau đây, trong nước đều là chất điện li mạnh ?
A. H2SO4, Cu(NO3)2, CaCl2, NH3.
B. HCl, H3PO4, Fe(NO3)3, NaOH.
C. HNO3, CH3COOH, BaCl2, KOH.
D. H2SO4, MgCl2, Al2(SO4)3, Ba(OH)2.
Câu 11: Dãy nào dưới dây chỉ gồm chất điện li mạnh ?
A. HBr, Na2S, Mg(OH)2, Na2CO3.
C. HNO3, H2SO4, KOH, K2SiO3.
B. H2SO4, NaOH, Ag3PO4, HF.
D. Ca(OH)2, KOH, CH3COOH, NaCl.
Câu 12: Dãy chất nào dưới đây chỉ gồm những chất điện li mạnh ?
A. HNO3, Cu(NO3)2, H3PO4, Ca(NO3)2. B. CaCl2, CuSO4, H2S, HNO3.
C. H2SO4, NaCl, KNO3, Ba(NO3)2. D. KCl, H2SO4, H2O, MgCl2.
Câu 13: Những muối có khả năng điện li hoàn toàn trong nước là :
A. NaCl, Na2SO4, K2CO3, AgNO3. B. HgCl2, CH3COONa, Na2S, (NH4)2CO.
C. Hg(CN)2, NaHSO4, KHSO3, AlCl3.
D. Hg(CN)2, HgCl2, CuSO4, NaNO3.
Câu 14: Cho các chất dưới đây : AgCl, HNO3, NaOH, Ag2SO4, NaCl, BaSO4, CuSO4, CaCO3. Số
chất thuộc loại chất điện li mạnh là : A. 5. B. 6. C. 7. D. 8.
Câu 15: Cho các chất : H2O, HCl, NaOH, NaCl, CuSO4, HCOOH. Các chất điện li yếu là : A. H2O, HCOOH, CuSO4. B. HCOOH, CuSO4. C. H2O, HCOOH.
D. H2O, NaCl, HCOOH, CuSO4.
Câu 16: Dãy chất nào sau đây, trong nước đều là chất điện li yếu ?
A. H2S, H2SO3, H2SO4, NH3.
B. H2CO3, H3PO4, CH3COOH, Ba(OH)2.
C. H2S, CH3COOH, HClO, NH3.
D. H2CO3, H2SO3, HClO, Al2(SO4)3.
Câu 17: Cho các chất: H2O, HgCl2, HF, HNO2, CuCl, CH3COOH, H2S, NH3. Số chất thuộc loại điện li yếu là : A. 5. B. 6. C. 7. D. 8.
Câu 18: Các dung dịch sau đây có cùng nồng độ 0,10 mol/l, dung dịch nào dẫn điện kém nhất ? A. HCl. B. HF. C. HI. D. HBr.
Câu 19: Có 4 dung dịch : Natri clorua, rượu etylic, axit axetic, kali sunfat đều có nồng độ 0,1 mol/l.
Khả năng dẫn điện của các dung dịch đó tăng dần theo thứ tự nào trong các thứ tự sau :
A. NaCl < C2H5OH < CH3COOH < K2SO4. B. C2H5OH < CH3COOH < NaCl < K2SO4.
C. C2H5OH < CH3COOH < K2SO4 < NaCl. D. CH3COOH < NaCl < C2H5OH < K2SO4.
Câu 20: Phương trình điện li nào dưới đây viết không đúng ? A. HCl  H+ + Cl- B. CH3COOH CH3COO- + H+ C. H 3- 3- 3PO4  3H+ + 3PO4
D. Na3PO4  3Na+ + PO4
Câu 21: Phương trình điện li nào dưới đây được viết đúng ? A. H - - 2SO4 H+ + HSO4 B. H2CO3 H+ + HCO3 C. H 2- 2SO3  2H+ + SO3 D. Na2S 2Na+ + S2-
Câu 22: Phương trình điện li nào sau đây không đúng? A. HNO - 2- 3  H+ + NO3 B. K2SO4  K2+ + SO4 C. HSO - 2- 3 H+ + SO3 D. Mg(OH)2 Mg2+ + 2OH-
Câu 23: Trong dung dịch axit nitric (bỏ qua sự phân li của H2O) có những phần tử nào ? A. H+, NO - - 3 . B. H+, NO3 , H2O. C. H+, NO - - 3 , HNO3.
D. H+, NO3 , HNO3, H2O.
Câu 24: Trong dung dịch axit axetic (bỏ qua sự phân li của H2O) có những phần tử nào ?
A. H+, CH3COO-. B. H+, CH3COO-, H2O.
C. CH3COOH, H+, CH3COO-, H2O.
D. CH3COOH, CH3COO-, H+.
Câu 25: Đối với dung dịch axit yếu CH3COOH 0,10M, nếu bỏ qua sự điện li của nước thì đánh giá
nào về nồng độ mol ion sau đây là đúng ? A. [H+] = 0,10M.
B. [H+] < [CH3COO-].
C. [H+] > [CH3COO-]. D. [H+] < 0,10M.
Câu 26: Đối với dung dịch axit mạnh HNO3 0,10M, nếu bỏ qua sự điện li của nước thì đánh giá nào
về nồng độ mol ion sau đây là đúng? A. [H+] = 0,10M. C. [H+] > [NO - 3 ]. B. [H+] < [NO - 3 ]. D. [H+] < 0.10M.
Câu 27: Có 1 dung dịch chất điện li yếu. Khi thay đổi nồng độ của dung dịch (nhiệt độ không đổi) thì
A. Độ điện li và hằng số điện li đều thay đổi.
B. Độ điện li và hằng số điện li đều không thay đổi.
C. Độ điện li thay đổi và hằng số điện li không đổi.
D. Độ điện li không đổi và hằng số điện li thay đổi.
Câu 28: Chọn phát biểu sai :
A. Chỉ có hợp chất ion mới có thể điện li được trong nước.
B. Chất điện li phân li thành ion khi tan vào nước hoặc nóng chảy.
C. Sự điện li của chất điện li yếu là thuận nghịch.
D. Nước là dung môi phân cực, có vai trò quan trọng trong quá trình điện li.
Câu 29: Độ điện li phụ thuộc vào
A. bản chất các ion tạo thành chất điện li.
B. nhiệt độ, nồng độ, bản chất chất tan.
C. độ tan của chất điện li trong nước.
D. tính bão hòa của dung dịch chất điện li.
Câu 30: Độ điện li là tỉ số giữa số phân tử chất tan đã điện li và A. chưa điện li.
B. số phân tử dung môi.
C. số mol cation hoặc anion.
D. tổng số phân tử chất tan.
Câu 31: Cân bằng sau tồn tại trong dung dịch: CH3COOH CH3COO- + H+
Độ điện li  sẽ biến đổi như thế nào khi a. Pha loãng dung dịch ? A. giảm. B. tăng. C. không đổi.
D. có thể tăng hoặc giảm.
b. Thêm vài giọt dung dịch HCl loãng vào dung dịch ? A. giảm. B. tăng. C. không đổi.
D. có thể tăng hoặc giảm.
c. Thêm vài giọt dung dịch NaOH loãng vào dung dịch ? A. giảm. B. tăng. C. không đổi.
D. có thể tăng hoặc giảm.
Câu 32: X là dung dịch CH3COOH 1M, có độ điện li là α. Lần lượt thêm vào X vài giọt các dung
dịch sau : HCl 1M, CH3COOH 1M, CH3COONa 1M, NaCl 1M, nước cất, NaOH 1M, NaHSO4 1M,
NaHCO3 1M. Số trường hợp làm tăng độ điện li α là : A. 6 B. 3 C. 5 D. 4
Câu 33: X là dung dịch NH3 1M, có độ điện li là α. Lần lượt thêm vào X vài giọt các dung dịch
sau: HCl 1M, CH3COOH 1M, CH3COONa 1M, NaCl 1M, nước cất, NaOH 1M, NaHSO4 1M,
NaHCO3 1M. Số trường hợp làm tăng độ điện li α là : A. 6 B. 3 C. 5 D. 4
Câu 34: Theo thuyết A-rê-ni-ut, kết luận nào sao đây là đúng ?
A. Một hợp chất trong thành phần phân tử có hiđro là axit.
B. Một hợp chất trong thành phần phân tử có nhóm OH là bazơ.
C. Một hợp chất có khả năng phân li ra cation H+ trong nước là axit.
D. Một bazơ không nhất thiết phải có nhóm OH trong thành phần phân tử.
Câu 35: Theo thuyết Bron-stêt thì nhận xét nào sau đây là đúng ?
A. Trong thành phần của bazơ phải có nhóm OH.
B. Axit hoặc bazơ có thể là phân tử hoặc ion.
C. Trong thành phần của axit có thể không có hiđro.
D. Axit hoặc bazơ không thể là ion.
Câu 36: Dãy gồm các axit 2 nấc là :
A. HCl, H2SO4, H2S, CH3COOH. B. H2CO3, H2SO3, H3PO4, HNO3.
C. H2SO4, H2SO3, HF, HNO3. D. H2S, H2SO4, H2CO3, H2SO3, H3PO3.
Câu 37: Trong dung dịch H3PO4 (bỏ qua sự phân li của H2O) chứa bao nhiêu loại ion ? A. 2. B. 3. C. 4. D. 5.
Câu 38: Trong dung dịch H3PO3 (bỏ qua sự phân li của H2O) chứa bao nhiêu loại ion ? A. 2. B. 3. C. 4. D. 5.
Câu 39: Dãy chất và ion nào sau đây có tính chất trung tính ? A. Cl-, Na+, NH + 4 . B. Cl-, Na+, Ca(NO3)2. C. NH + 4 , Cl-, H2O.
D. ZnO, Al2O3, Ca(NO3)2.
Câu 40: Theo định nghĩa về axit - bazơ của Bron-stêt có bao nhiêu ion trong số các ion sau đây là bazơ : Ba2+, Br- , NO - + 2- 3 , NH4 , C6H5O-, SO4 ? A. 1. B. 2. C. 3. D. 4.
Câu 41: Theo định nghĩa về axit - bazơ của Bron stêt có bao nhiêu ion trong số các ion sau đây là bazơ : Na+, Cl-, CO 2- - +
3 , HCO3 , CH3COO-, NH4 , S2- ? A. 1. B. 2. C. 3. D. 4.
Câu 42: Cho các ion sau : (a) PO 3- 2- - - 2- 4 (b) CO3 (c) HSO3 (d) HCO3 (e) HPO3
Theo Bron-stêt những ion nào là lưỡng tính ? A. (a), (b). B. (b), (c). C. (c), (d). D. (d), (e).
Câu 43: Cho các ion và chất được đánh số thứ tự như sau : 1. HCO - 2- -
3 ; 2. K2CO3 ; 3. H2O ; 4. Mg(OH)2 ; 5. HPO4
; 6. Al2O3 ; 7. NH4Cl ; 8. HSO3
Theo Bron-stêt, các chất và ion lưỡng tính là : A. 1, 2, 3. B. 4, 5, 6. C. 1, 3, 5, 6, 8. D. 2, 6, 7.
Câu 44: Cho các chất và ion sau: HSO - + 2 3-
4 , H2S, NH4 , Fe3+, Ca(OH)2, SO3 , NH3, PO4 , HCOOH, HS–, Al3+, Mg2+, ZnO, H  2 2SO4, HCO3 , CaO, CO3
, Cl, NaOH, NaHSO4, NaNO3, NaNO2, NaClO, NaF, Ba(NO3)2, CaBr2.
a. Theo Bron-stêt có bao nhiêu chất và ion là axit ? A. 10. B. 11. C. 12. D. 9.
b. Theo Bron-stêt có bao nhiêu chất và ion là bazơ ? A. 12. B. 10. C. 13. D. 11.
c. Theo Bron-stêt có bao nhiêu chất và ion là trung tính ? A. 2. B. 1. C. 3. D. 4.
Câu 45: Cho các chất và ion sau : HCO -
3 , Cr(OH)3 , Al, Ca(HCO3)2, Zn, H2O, Al2O3, (NH4)2CO3, HS-, Zn(OH) 2- - -
2, Cr2O3, HPO4 , H2PO4 , HSO3 . Theo Bron-stêt có bao nhiêu chất và ion là lưỡng tính ? A. 12.
B. 11. C. 13. D. 14.
Câu 46: Chọn các chất là hiđroxit lưỡng tính trong số các hiđroxit sau : A. Zn(OH)2, Cu(OH)2. B. Al(OH)3, Cr(OH)2 C. Sn(OH)2, Pb(OH)2. D. Cả A, B, C.
Câu 47: Zn(OH)2 trong nước phân li theo kiểu :
A. Chỉ theo kiểu bazơ.
B. Vừa theo kiểu axit vừa theo kiều bazơ.
C. Chỉ theo kiểu axit.
D. Vì là bazơ yếu nên không phân li.
Câu 48: Dung dịch có pH = 7 là : A. NH4Cl. B. CH3COONa. C. C6H5ONa. D. KClO3.
Câu 49: Khi hòa tan trong nước, chất nào sau đây làm cho quỳ tím chuyển màu xanh ? A. NaCl. B. NH4Cl. C. Na2CO3. D. FeCl3.
Câu 50: Trong các muối sau, dung dịch muối nào có môi trường trung tính ? A. FeCl3. B. Na2CO3. C. CuCl2. D. KCl.
Câu 51: Trong các muối cho dưới đây : NaCl, Na2CO3, K2S, K2SO4, NaNO3, NH4Cl, ZnCl2. Những
muối nào không bị thuỷ phân ?
A. NaCl, NaNO3, K2SO4.
B. Na2CO3, ZnCl2, NH4Cl.
C. NaCl, K2S, NaNO3, ZnCl2.
D. NaNO3, K2SO4, NH4Cl.
Câu 52: Cho các muối sau đây : NaNO3 ; K2CO3 ; CuSO4 ; FeCl3 ; AlCl3 ; KCl. Các dung dịch có pH = 7 là :
A. NaNO3 ; KCl. B. K2CO3 ; CuSO4 ; KCl.
C. CuSO4 ; FeCl3 ; AlCl3.
D. NaNO3 ; K2CO3 ; CuSO4.
Câu 53: Cho các dung dịch : Na2S, KCl, CH3COONa, NH4Cl, NaHSO4, K2SO3, AlCl3. Số dung
dịch có giá trị pH > 7 là : A. 1.
B. 3. C. 2. D. 4.
Câu 54: Trong số các dung dịch : Na2CO3, KCl, CH3COONa, NH4Cl, NaHSO4, C6H5ONa, những
dung dịch có pH > 7 là :
A. Na2CO3, NH4Cl, KCl.
B. Na2CO3, C6H5ONa, CH3COONa.
C. NH4Cl, CH3COONa, NaHSO4.
D. KCl, C6H5ONa, CH3COONa.
Câu 55: Trong số các dung dịch cho dưới đây : Na2SO3, K2SO4, NH4NO3, (CH3COO)2Ca,
NaHSO4, Na2S, Na3PO4, K2CO3. Có bao nhiêu dung dịch có pH > 7 ? A. 5. B. 3. C. 4. D. 6.
Câu 56: Trong các dung dịch sau đây : K2CO3, KCl, CH3COONa, C6H5ONa, NaHSO4, Na2S. Có
bao nhiêu dung dịch có pH > 7 ? A. 1. B. 2. C. 3. D. 4.
Câu 57: Cho các dung dịch sau : 1. KCl 2.Na2CO3 3. AgNO3 4. CH3COONa 5. Fe2(SO4)3 6. (NH4)2SO4 7. NaBr 8. K2S
Trong đó các dung dịch có pH < 7 là : A. 1, 2, 3, B. 3, 5, 6 C. 6, 7, 8. D. 2, 4, 6.
Câu 58: Cho các dung dịch sau : 1. KCl ; 2. Na2CO3 ; 3. CuSO4 ; 4. CH3COONa ; 5. Al2(SO4)3 ; 6.
NH4Cl ; 7. NaBr ; 8. K2S ; 9. FeCl3. Các dung dịch nào sau đều có pH < 7 ?
A. 1, 2, 3, 4. B. 3, 5, 6, 9. C. 6, 7, 8, 9. D. 2, 4, 6, 8.
Câu 59: Hãy cho biết dãy các dung dịch nào sau đây có khả năng đổi màu quỳ tím sang đỏ (hồng) ?
A. CH3COOH, HCl và BaCl2. B. NaOH, Na2CO3 và Na2SO3.
C. H2SO4, NaHCO3 và AlCl3 . D. NaHSO4, HCl và AlCl3.
Câu 60: Cho các dung dịch muối : Na2CO3 (1), NaNO3 (2), NaNO2 (3), NaCl (4), Na2SO4 (5),
CH3COONa (6), NH4HSO4 (7), Na2S (8). Những dung dịch muối làm quỳ hoá xanh là :
A. (1), (2), (3), (4).
B. (1), (3), (5), (6).
C. (1), (3), (6), (8). D. (2), (5), (6), (7).
Câu 61: Cho phản ứng : 2NO2 + 2NaOH  NaNO2 + NaNO3 + H2O
Hấp thụ hết x mol NO2 vào dung dịch chứa x mol NaOH thì dung dịch thu được có giá trị
A. pH = 7. B. pH > 7. C. pH = 0. D. pH < 7.
Câu 62: Cho hấp thụ hết 2,24 lít NO2 (đktc) trong 0,5 lít dung dịch NaOH 0,2M. Thêm tiếp vài giọt
quỳ tím thì dung dịch sẽ có màu gì ?
A. không màu. B. màu xanh. C. màu tím. D. màu đỏ.
Câu 63: Nhúng giấy quỳ tím vào dung dịch NaHCO3 thì
A. giấy quỳ tím bị mất màu.
B. giấy quỳ chuyển từ màu tím thành màu xanh.
C. giấy quỳ không đổi màu.
D. giấy quỳ chuyển từ màu tím thành màu đỏ.
Câu 64: Muối nào sau đây là muối axit ? A. NH4NO3. B. Na2HPO3. C. Ca(HCO3)2. D. CH3COOK.
Câu 65: Cho các muối sau : NaHSO4, NaHCO3, Na2HPO3. Số muối thuộc loại muối axit là : A. 0. B. 1. C. 2. D. 3.
Câu 66: Chỉ ra phát biểu sai :
A. Các muối NaH2PO4 ,Ca(HCO3)2 , Na2HPO3 đều là muối axit.
B. Các dung dịch C6H5ONa , CH3COONa làm quỳ tím hóa xanh. C. HCO - -
3 , HS- , H2PO4 là ion lưỡng tính. D. SO 2-
4 , Br- , K+, Ca2+ là ion trung tính.
Câu 67: Trong dung dịch Al2(SO4)3 (bỏ qua sự phân li của H2O) chứa bao nhiêu loại ion ? A. 2.
B. 3. C. 4. D. 5.
Câu 68: Các dung dịch NaCl, NaOH, NH3, Ba(OH)2 có cùng nồng độ mol, dung dịch có pH lớn nhất là : A. NaOH. B. Ba(OH)2. C. NH3. D. NaCl.
Câu 69: Các dung dịch NaCl, HCl, CH3COOH, H2SO4 có cùng nồng độ mol, dung dịch có pH nhỏ nhất là : A. HCl. B. CH3COOH. C. NaCl. D. H2SO4.
Câu 70: Dãy sắp xếp các dung dịch loãng có nồng độ mol/l như nhau theo thứ tự pH tăng dần là :
A. KHSO4, HF, H2SO4, Na2CO3. B. HF, H2SO4, Na2CO3, KHSO4.
C. H2SO4, KHSO4, HF, Na2CO3. D. HF, KHSO4, H2SO4, Na2CO3.
Câu 71: Xét pH của bốn dung dịch có nồng độ mol/lít bằng nhau là dung dịch HCl, pH = a ; dung
dịch H2SO4, pH = b ; dung dịch NH4Cl, pH = c và dung dịch NaOH pH = d. Nhận định nào dưới đây là đúng ?
A. d < c< a < b.
B. c < a< d < b.
C. a < b < c < d.
D. b < a < c < d.
Câu 72: Có 6 dung dịch cùng nồng độ mol/lít là : NaCl (1), HCl (2), Na2CO3 (3), NH4Cl (4),
NaHCO3 (5), NaOH (6). Dãy sắp xếp theo trình tự pH của chúng tăng dần như sau :
A. (1) < (2) < (3) < (4) < (5) < (6). B. (2) < (3) < (1) < (5) < (6) < (4).
C. (2) < (4) < (1) < (5) < (3) < (6). D. (2) < (1) < (3) < (4) < (5) < (6).
Câu 73: Hằng số điện li phụ thuộc vào
A. bản chất các ion tạo thành chất điện li.
B. nhiệt độ, bản chất chất tan.
C. độ tan của chất điện li trong nước.
D. tính bão hòa của dung dịch chất điện li.
Câu 74: Để đánh giá độ mạnh, yếu của axit, bazơ, người ta dựa vào : A. độ điện li.
B. khả năng điện li ra ion H+, OH–. C. giá trị pH.
D. hằng số điện li axit, bazơ (Ka, Kb).
Câu 75: Khi nói “Axit fomic (HCOOH) mạnh hơn axit axetic (CH3COOH)” có nghĩa là :
A. dung dịch axit fomic có nồng độ mol lớn hơn dung dịch axit axetic.
B. dung dịch axit fomic có nồng độ % lớn hơn dung dịch axit axetic.
C. axit fomic có hằng số phân li lớn hơn axit axetic.
D. dung dịch axit fomic bao giờ cũng có nồng độ H+ lớn hơn dung dịch axit axetic.
Câu 76: Cho các axit với các hằng số axit sau: (1) H3PO4 (Ka = 7,6.10-3) (2) HOCl (Ka = 5.10-8) (3) CH - 3COOH (Ka = 1,8.10-5) (4) HSO4 (Ka = 10-2)
Sắp xếp độ mạnh của các axit theo thứ tự tăng dần :
A. (1) < (2) < (3) < (4).
B. (4) < (2) < (3) < (1).
C. (2) < (3) < (1) < (4).
D. (3) < (2) < (1) < (4).
Câu 77: Cho biết : pK  pK  2,13, pK  a (CH COOH) 4,75, a(H PO ) - 7,21 và pKa = -lgKa. 3 3 4 a (H PO ) 2 4
Sự sắp xếp các axit trên theo thứ tự tăng dần tính axit là : A. CH - - 3COOH < H2PO4 < H3PO4.
B. H2PO4 < H3PO4 < CH3COOH. C. H - - 2PO4 < CH3COOH < H3PO4.
D. H3PO4 < CH3COOH < H2PO4 .
Câu 78: Phản ứng trao đổi ion trong dung dịch các chất điện li chỉ xảy ra khi
A. các chất phản ứng phải là những chất dễ tan.
B. các chất phản ứng phải là những chất điện li mạnh.
C. một số ion trong dung dịch kết hợp được với nhau làm giảm nồng độ ion của chúng.
D. Phản ứng không phải là thuận nghịch.
Câu 79: Phương trình ion rút gọn của phản ứng cho biết
A. Những ion nào tồn tại trong dung dịch.
B. Nồng độ những ion nào trong dung dịch lớn nhất.
C. Bản chất của phản ứng trong dung dịch các chất điện li.
D. Không tồn tại phân tử trong dung dịch các chất điện li.
Câu 80: Các ion nào sau không thể cùng tồn tại trong một dung dịch ? A. Na+, Mg2+, NO - 2- -
3 , SO4 . B. Ba2+, Al3+, Cl–, HSO4 . C. Cu2+, Fe3+, SO 2- + 3- 4 , Cl– .
D. K+, NH4 , OH–, PO4 .
Câu 81: Tập hợp các ion nào sau đây có thể tồn tại đồng thời trong cùng một dung dịch ? A. NH + - + - 2-
4 ; Na+; HCO3 ; OH-. B. Fe2+ ; NH4 ; NO3 ; SO4 .
C. Na+; Fe2+ ; H+ ; NO - - 3 .
D. Cu2+ ; K+ ; OH- ; NO3 .
Câu 82: Dãy ion nào sau đây có thể đồng thời tồn tại trong cùng một dung dịch ?
A. Na+, Cl- , S2-, Cu2+. B. K+, OH-, Ba2+, HCO - 3 . C. Ag+, Ba2+, NO - - + -
3 , OH-. D. HSO4 , NH4 , Na+, NO3 .
Câu 83: Các ion có thể tồn tại trong cùng một dung dịch là : A. Na+, NH + 2- - 2- 4 , SO4 , Cl-.
B. Mg2+, Al3+, NO3 , CO3 . C. Ag+, Mg2+, NO - - 3 , Br-.
D. Fe2+, Ag+, NO3 , CH3COO-.
Câu 84: Trong dung dịch ion CO 2-
3 cùng tồn tại với các ion ? A. NH + 4 , Na+, K+. B. Cu2+, Mg2+, Al3+. C. Fe2+, Zn2+, Al3+ . D. Fe3+, HSO - 4 .
Câu 85: Trong các cặp chất cho dưới đây, cặp chất nào có thể cùng tồn tại trong một dung dịch ?
A. AlCl3 và CuSO4. B. NH3 và AgNO3. C. Na2ZnO2 và HCl. D. NaHSO4 và NaHCO3.
Câu 86: Có 4 dung dịch trong suốt, mỗi dung dịch chỉ chứa 1 cation và 1 anion trong số các ion
sau: Ba2+, Al3+, Na+, Ag+, CO 2- - 2-
3 , NO3 , Cl-, SO4 . Các dung dịch đó là :
A. AgNO3, BaCl2, Al2(SO4)3, Na2CO3. B. AgCl, Ba(NO3)2, Al2(SO4)3, Na2CO3.
C. AgNO3, BaCl2, Al2(CO3)3, Na2SO4. D. Ag2CO3, Ba(NO3)2, Al2(SO4)3, NaNO3.
Câu 87: Trong các phản ứng sau, phản ứng nào đúng :
A. NaHSO4 + BaCl2  BaCl2 + NaCl + HCl
B. 2NaHSO4 + BaCl2  Ba(HSO4)2 + 2NaCl
C. NaHSO4 + NaHCO3  Na2SO4 + H2O + CO2 D. Ba(HCO  3)2+NaHSO4 BaSO4 + NaHCO3
Câu 88: Dãy các chất nào sau đây vừa tác dụng với dung dịch HCl vừa tác dụng với dung dịch NaOH ?
A. Pb(OH)2, ZnO, Fe2O3 . C. Na2SO4, HNO3, Al2O3.
B. Al(OH)3, Al2O3, Na2CO3. D. Na2HPO4, ZnO, Zn(OH)2.
Câu 89: Dãy nào sau đây gồm các chất không tan trong nước nhưng tan trong dung dịch HCl ?
A. CuS, Ca3(PO4)2, CaCO3. B. AgCl, BaSO3, Cu(OH)2.
C. BaCO3, Fe(OH)3, FeS. D. BaSO4, FeS2, ZnO.
Câu 90: Dãy các chất đều tác dụng với dung dịch Ca(OH)2 là :
A. Ba(NO3)2, Mg(NO3)2, HCl, CO2, Na2CO3.
B. Mg(NO3)2, HCl, BaCO3, NaHCO3, Na2CO3.
C. NaHCO3, Na2CO3, Mg(NO3)2, Ba(NO3)2.
D. NaHCO3, Na2CO3, CO2, Mg(NO3)2, HCl.
Câu 91: Cho Na dư vào dung dịch chứa ZnCl2. Hãy cho biết hiện tượng xảy ra ?
A. Có khí bay lên.
B. Có khí bay lên và có kết tủa trắng xuất hiện sau đó tan hoàn toàn.
C. Có khí bay lên và có kết tủa trắng xuất hiện sau đó tan một phần.
D. Có khí bay lên và có kết tủa trắng xuất hiện.
Câu 92: Sục khí CO2 từ từ đến dư vào dung dịch Ba(AlO2)2. Hãy cho biết hiện tượng nào sau đây xảy ra ?
A. ban đầu không có kết tủa sau đó có kết tủa trắng.
B. có kết tủa trắng và kết tủa không tan trong CO2 dư.
C. có kết tủa trắng và kết tủa tan hoàn toàn khi dư CO2.
D. không có hiện tượng gì.
Câu 93: Để thu được Al(OH)3 ta thực hiện thí nghiệm nào là thích hợp nhất ?
A. Cho từ từ muối AlCl3 vào cốc đựng dung dịch NaOH.
B. Cho từ từ muối NaAlO2 vào cốc đựng dung dịch HCl.
C. Cho nhanh dung dịch NaOH vào cốc đựng dung dịch muối AlCl3.
D. Cho dung dịch NH3 dư vào dung dịch AlCl3.
Câu 94: Cho dung dịch các chất sau : NaHCO3 (X1) ; CuSO4 (X2) ; (NH4)2CO3 (X3) ; NaNO3 (X4);
MgCl2 (X5) ; KCl (X6). Những dung dịch không tạo kết tủa khi cho Ba vào là :
A. X1, X4, X5. B. X1, X4, X6. C. X1, X3, X6. D. X4, X6.
Câu 95: Cho mẩu Na vào dung dịch các chất (riêng biệt) sau : Ca(HCO3)2 (1), CuSO4 (2), KNO3
(3), HCl (4). Sau khi các phản ứng xảy ra xong, ta thấy các dung dịch có xuất hiện kết tủa là :
A. (1) và (2). B. (1) và (3). C. (1) và (4). D. (2) và (3).
Câu 96: Dung dịch Na2CO3 có thể tác dụng với tất cả các chất trong dãy nào sau đây ?
A. CaCl2, HCl, CO2, KOH.
B. Ca(OH)2, CO2, Na2SO4, BaCl2, FeCl3.
C. HNO3, CO2, Ba(OH)2, KNO3.
D. CO2, Ca(OH)2, BaCl2, H2SO4, HCl.
Câu 97: Khí cacbonic tác dụng được với các dung dịch trong nhóm nào ?
A. Na2CO3, Ba(OH)2, C6H5ONa.
B. Na2SO3, KCl, C6H5ONa.
C. Na2CO3, NaOH, CH3COONa.
D. Na2SO3, KOH, C6H5ONa.
Câu 98: Cho dung dịch HCl vừa đủ, khí CO2, dung dịch AlCl3 lần lượt vào 3 cốc đựng dung dịch NaAlO2 đều thấy
A. dung dịch trong suốt. B. có khí thoát ra.
C. có kết tủa trắng.
D. có kết tủa sau đó tan dần.
Câu 99: Để thu được Al2O3 từ hỗn hợp Al2O3 và Fe2O3, người ta lần lượt :
A. dùng dung dịch NaOH (dư), dd HCl (dư), rồi nung nóng.
B. dùng dung dịch NaOH (dư), khí CO2 (dư), rồi nung nóng.
C. dùng khí H2 ở nhiệt độ cao, dung dịch NaOH (dư).
D. dùng khí CO ở nhiệt độ cao, dung dịch HCl (dư).
Câu 100: Dãy gồm các chất đều bị hoà tan trong dung dịch NH3 là :
A. Cu(OH)2, AgCl, Zn(OH)2, Ag2O. B. Cu(OH)2, AgCl, Zn(OH)2, Al(OH)3.
C. Cu(OH)2, AgCl, Fe(OH)2, Ag2O. D. Cu(OH)2, Cr(OH)2, Zn(OH)2, Ag2O.
Câu 101: Xét các phản ứng sau :
1. NH4Cl + NaOH  NaCl + NH3 + H2O
2. AlCl3 + 3NaAlO2 + 6 H2O  4Al(OH)3 + 3NaCl 3. CH + 3NH2 + H2O CH3NH3 + OH- 4. C2H5ONa + H2O C2H5OH + NaOH
Phản ứng nào là phản ứng axit - bazơ ? A. 1 ; 2 ; 3. B. 1 ; 2. C. 1 ; 3. D. 1 ; 2 ; 3 ; 4 .
Câu 102: Trong các phản ứng sau, phản ứng nào thuộc loại phản ứng axit - bazơ theo Bron-stêt ? 1) H OH   H O 2)  3 3H Al(OH) Al     3H O 2 3 2 3) 2 2 Ba SO    BaSO 4)  2 SO 2OH SO     H O 4 4 3 4 2 A. 1 và 2. B. 3 và 4. C. 1, 2 và 3. D. 1, 2 và 4.
Câu 103: Cho các phản ứng hóa học sau : (1) (NH 4)2SO4 + BaCl2  (2) CuSO4 + Ba(NO3)2  (3) Na2SO4 + BaCl2  (4) H2SO4 + BaSO3  (5) (NH4)2SO4 + Ba(OH)2  (6) Fe2(SO4)3 + Ba(NO3)2 
Dãy gồm các phản ứng có cùng một phương trình ion thu gọn là :
A. (1), (3), (5), (6). B. (3), (4), (5), (6). C. (2), (3), (4), (6). D. (1), (2), (3), (6).
Câu 104: Trộn các cặp dung dịch các chất sau với nhau : 1) NaHSO4 + NaHSO3 2) Na3PO4 + K2SO4 3) AgNO3 + Fe(NO3)2 4) C6H5ONa + H2O 5) CuS + HNO3 6) BaHPO4 + H3PO4 7) NH4Cl + NaNO2 (đun nóng) 8) Ca(HCO3)2 + NaOH 9) NaOH + Al(OH)3 10) MgSO4 + HCl.
Số phản ứng xảy ra là : A. 8. B. 5. C. 7. D. 6.
Câu 105: Trong các dung dịch: HNO3, NaCl, Na2SO4, Ca(OH)2, KHSO4, Mg(NO3)2, có bao nhiêu
chất tác dụng được với dung dịch Ba(HCO3)2 ? A. 4. B. 5. C. 2. D. 3.
Câu 106: Dung dịch HCl có thể tác dụng với mấy chất trong số các chất : NaHCO3, SiO2, NaClO,
NaHSO4, AgCl, Sn, C6H5ONa, (CH3)2NH, CaC2, S ? A. 5. B. 6. C. 7. D. 8.
Câu 107: Cho các dung dịch riêng biệt : HNO3, Ba(OH)2, NaHSO4, H2SO4, NaOH. Số chất tác
dụng với dung dịch Ba(HCO3)2 tạo kết tủa là : A. 1. B. 3. C. 2. D. 4.
Câu 108: Cho dãy các chất: H2SO4, KOH, Ca(NO3)2, SO3, NaHSO4, Na2SO3, K2SO4. Số chất trong
dãy tạo thành kết tủa khi phản ứng với dung dịch BaCl2 là : A. 4. B. 6. C. 3. D. 5.
Câu 109: Cho dãy các chất: NH4Cl, (NH4)2SO4, NaCl, MgCl2, FeCl2, AlCl3, CrCl3. Số chất trong
dãy tác dụng với lượng dư dung dịch Ba(OH)2 tạo thành kết tủa là : A. 3. B. 5. C. 4. D. 1.
Câu 110: Cho 4 miếng Al như nhau vào 4 dung dịch : CH3COOH, NH4Cl, HCl, NaCl có cùng thể
tích và nồng độ CM. Trường hợp nào khí H2 bay ra nhanh nhất ? A. CH3COOH.
B. NH4Cl. C. HCl. D. NaCl.
Câu 111: Sục khí H2S dư qua dung dịch chứa FeCl3 ; AlCl3 ; NH4Cl ; CuCl2 đến khi bão hoà thu được kết tủa chứa A. CuS. B. S và CuS. C. Fe2S3 ; Al2S3. D. Al(OH)3 ; Fe(OH)3.
Câu 112: Trong các chất NaHSO4, NaHCO3, NH4Cl, Na2CO3, CO2, AlCl3. Số chất khi tác dụng với
dung dịch Na[Al(OH)4] (NaAlO2) thu được Al(OH)3 là : A. 1.
B. 2. C. 3. D. 4.
Câu 113: Trộn dung dịch chứa a mol AlCl3 với dung dịch chứa b mol KOH. Để thu được kết tủa thì cần có tỉ lệ A. a : b = 1 : 4. B. a : b < 1 : 4. C. a : b = 1 : 5. D. a : b > 1 : 4.
Câu 114: Cho a mol NaAlO2 tác dụng với dung dịch có chứa b mol HCl. Với điều kiện nào của a
và b thì xuất hiện kết tủa ? A. b < 4a. B. b = 4a. C. b > 4a. D. b  4a.
Câu 115: Một dung dịch có chứa x mol K[Al(OH)4] tác dụng với dung dịch chứa y mol HCl. Điều
kiện để sau phản ứng thu được lượng kết tủa lớn nhất là : A. x > y. B. y > x . C. x = y. D. x <2y.
Câu 116: Cho các chất: MgO, CaCO3, Al2O3, dung dịch HCl, NaOH, Al2(SO4)3, NaHCO3. Khi cho
các chất trên tác dụng với nhau từng đôi một thì tổng số cặp chất phản ứng được với nhau là :
A. 6. B. 7. C. 8. D. 9.
Câu 117: Cho dung dịch các chất: Ca(HCO3)2, NaOH, (NH4)2CO3, KHSO4, BaCl2. Số phản ứng
xảy ra khi trộn dung dịch các chất với nhau từng cặp là :
A. 6. B. 7. C. 8. D. 9.
Câu 118: Hỗn hợp A gồm Na2O, NH4Cl, NaHCO3, BaCl2 (có cùng số mol). Cho hỗn hợp A vào
nước dư, đun nóng sau các phản ứng xảy ra hoàn toàn thu được dung dịch chứa : A. NaCl, NaOH. B. NaCl, NaOH, BaCl2. C. NaCl.
D. NaCl, NaHCO3, BaCl2.
Câu 119: Hỗn hợp X gồm Fe3O4, Cu và ZnO trong đó các chất lấy cùng số mol. Hoà tan X bằng
dung dịch HCl dư, sau khi các phản ứng kết thúc thu được dung dịch Y. Cho từ từ đến dư dung dịch
NaOH vào dung dịch Y thu được kết tủa Z. Thành phần các chất trong Z là :
A. Fe(OH)2 và Cu(OH)2. B. Zn(OH)2 và Fe(OH)2.
C. Cu(OH)2 và Fe(OH)3.
D. Fe(OH)2 và Fe(OH)3.
Câu 120: Hoà tan hoàn toàn m gam Na vào 1 lít dung dịch HCl aM, thu được dung dịch A và a
(mol) khí thoát ra. Dãy gồm các chất đều tác dụng với dung dịch A là :
A. AgNO3, Na2CO3, CaCO3.
B. FeSO4, Zn, Al2O3, NaHSO4.
C. Al, BaCl2, NH4NO3, Na2HPO3. D. Mg, ZnO, Na2CO3, NaOH.
Câu 121: Trộn lẫn 100 ml dung dịch NaHSO41M với 100 ml dung dịch KOH 2M được dung dịch
D, Cô cạn dung dịch D thu được những chất nào sau đây ?
A. Na2SO4, K2SO4, KOH. B. Na2SO4, KOH.
C. Na2SO4, K2SO4, NaOH, KOH. D. Na2SO4, NaOH, KOH.
Câu 122: Một hỗn hợp rắn X có a mol NaOH ; b mol Na2CO3 ; c mol NaHCO3. Hoà tan X vào
nước sau đó cho tác dụng với dung dịch BaCl2 dư ở nhiệt độ thường. Loại bỏ kết tủa, đun nóng
phần nước lọc thấy có kết tủa nữa. Vậy có kết luận là : A. a = b = c.
B. a > c. C. b > c. D. a < c.
Câu 123: Trộn 2 dung dịch: Ba(HCO3)2 ; NaHSO4 có cùng nồng độ mol/l với nhau theo tỉ lệ thể
tích 1: 1 thu được kết tủa X và dung dịch Y. Hãy cho biết các ion có mặt trong dung dịch Y. (Bỏ
qua sự thủy phân của các ion và sự điện ly của nước). A. Na+ và SO 2- 4 .
B. Ba2+, HCO-3 và Na+ . C. Na+, HCO - 2- 3 .
D. Na+, HCO-3 và SO4 .
Câu 124: Phương trình ion : Ca2+ + CO 2-
3  CaCO3 là của phản ứng xảy ra giữa cặp chất nào sau đây ? 1) CaCl2 + Na2CO3 2) Ca(OH)2 + CO2 3) Ca(HCO3)2 + NaOH 4) Ca(NO3)2 + (NH4)2CO3 A. 1 và 2. B. 2 và 3. C. 1 và 4. D. 2 và 4.
Câu 125: Cho phản ứng sau: Fe(NO3)3 + A  B + KNO3. Vậy A, B lần lượt là : A. KCl, FeCl3. B. K2SO4, Fe2(SO4)3.
C. KOH, Fe(OH)3. D. KBr, FeBr3.
Câu 126: Cho sơ đồ sau : X + Y  CaCO3 + BaCO3 + H2O. Hãy cho biết X, Y có thể là :
A. Ba(AlO2)2 và Ca(OH)2
B. Ba(OH)2 và Ca(HCO3)2
C. Ba(OH)2 và CO2 D. BaCl2 và Ca(HCO3)2
Câu 127: Cho sơ đồ sau : X + Y + H2O  Al(OH)3 + NaCl + CO2. Vậy X, Y có thể tương
ứng với cặp chất nào sau đây là : A. NaAlO2 và Na2CO3. B. NaAlO2 và NaHCO3.
C. Al(NO3)3 và NaHCO3. D. AlCl3 và Na2CO3.
Câu 128: Cho dung dịch chứa các ion sau: K+, Ca2+, Ba2+, Mg2+, H+, Cl-. Muốn tách được nhiều
cation ra khỏi dung dịch mà không đưa ion lạ vào đó thì ta có thể cho dung dịch trên tác dụng với
dung dịch nào trong số các dung dịch sau :
A. Na2SO4 vừa đủ.
B. K2CO3 vừa đủ. C. NaOH vừa đủ. D. Na2CO3 vừa đủ.
Câu 129: Có 5 dung dịch cùng nồng độ NH4Cl, (NH4)2SO4, BaCl2, NaOH, Na2CO3 đựng trong 5 lọ
mất nhãn riêng biệt. Dùng một dung dịch thuốc thử dưới đây để phân biệt 5 lọ trên A. NaNO3. B. NaCl. C. Ba(OH)2. D. NH3.
Câu 130: Có các dung dịch muối Al(NO3)3, (NH4)2SO4, NaNO3, NH4NO3, MgCl2, FeCl2 đựng
trong các lọ riêng biệt bị mất nhãn. Nếu chỉ dùng một hoá chất làm thuốc thử để phân biệt các muối
trên thì chọn chất nào sau đây ?
A. Dung dịch Ba(OH)2. B. Dung dịch BaCl2. C. Dung dịch NaOH.
D. Dung dịch Ba(NO3)2.
Câu 131: Có các dung dịch: NaCl, Ba(OH)2, NH4HSO4, HCl, H2SO4, BaCl2. Chỉ dùng dung dịch
Na2CO3 nhận biết được mấy dung ?
A. 4 dung dịch.
B. Cả 6 dung dịch. C. 2 dung dịch. D. 3dung dịch.
Câu 132: Để phân biệt các dung dịch riêng biệt gồm NaOH, NaCl, BaCl2, Ba(OH)2 chỉ cần dùng thuốc thử A. H2O và CO2. B. quỳ tím.
C. dung dịch H2SO4.
D. dung dịch (NH4)2SO4.
Câu 133: Trong các thuốc thử sau : (1) dung dịch H2SO4 loãng, (2) CO2 và H2O, (3) dung dịch
BaCl2, (4) dung dịch HCl. Thuốc tử phân biệt được các chất riêng biệt gồm CaCO3, BaSO4, K2CO3, K2SO4 là A. (1) và (2). B. (2) và (4). C. (1), (2), (3). D. (1), (2), (4).
Câu 134: Thuốc thử duy nhất dùng để nhận biết các chất sau : Ba(OH)2, NH4HSO4, BaCl2, HCl,
NaCl, H2SO4 đựng trong 6 lọ bị mất nhãn là :
A. dd H2SO4. B. dd AgNO3. C. dd NaOH. D. quỳ tím.
Câu 135: Có các lọ riêng biệt đựng các dung dịch không màu : AlCl3, ZnCl2, FeSO4, Fe(NO3)3,
NaCl. Chỉ dùng dung dịch nào dưới đây để phân biệt các lọ mất nhãn trên ? A. Na2CO3.
B. Ba(OH)2. C. NH3. D. NaOH.
Câu 136: Dung dịch X có thể chứa 1 trong 4 muối là : NH4Cl ; Na3PO4 ; KI ; (NH4)3PO4. Thêm
NaOH vào mẫu thử của dung dịch X thấy khí mùi khai. Còn khi thêm AgNO3 vào mẫu thử của
dung dịch X thì có kết tủa vàng. Vậy dung dịch X chứa : A. NH4Cl. B. (NH4)3PO4. C. KI. D. Na3PO4.
Câu 137: Có 4 dung dịch : HCl, K2CO3, Ba(OH)2, KCl đựng trong 4 lọ riêng biệt. Nếu chỉ dùng
quỳ tím thì có thể nhận biết được A. HCl, Ba(OH)2
B. HCl, K2CO3, Ba(OH)2 C. HCl, Ba(OH)2, KCl
D. Cả bốn dung dịch.
Câu 138: Dung dịch bão hòa có độ tan là 17,4 gam thì nồng độ % của chất tan là : A. 14,82%. B. 17,4%. C. 1,74%. D. 1,48%.
Câu 139: Biết phân tử khối chất tan là M và khối lượng riêng của dung dịch là D. Hệ thức liên hệ
giữa nồng độ % (C%) và nồng độ mol/l (CM) là : 10.D.C M.C 10.M.C D.C A. M C = . B. M C = . C. M C = . D. M C = . M 10.D D 10.M
Câu 140: Nồng mol/lít của dung dịch HBr 16,2% (d = 1,02 g/ml) là : A. 2,04. B. 4,53. C. 0,204. D. 1,65.
Câu 141: Hoà tan 11,2 lít khí HCl (đktc) vào m gam dung dịch HCl 16%, thu được dung dịch HCl 20%. Giá trị của m là : A. 36,5. B. 182,5. C. 365,0. D. 224,0.
Câu 142: Hoà tan V lít khí HCl (đktc) vào 185,4 gam dung dịch HCl 10% thu được dung dịch HCl
16,57%. Giá trị của V là : A. 4,48. B. 8,96. C. 2,24. D. 6,72.
Câu 143: Lượng SO3 cần thêm vào dung dịch H2SO4 10% để được 100 gam dung dịch H2SO4 20% là: A. 2,5 gam. B. 8,88 gam. C. 6,66 gam. D. 24,5 gam.
Câu 144: Số gam H2O dùng để pha loãng 1 mol oleum có công thức H2SO4.2SO3 thành axit H2SO4 98% là : A. 36 gam. B. 42 gam. C. 40 gam.
D. Cả A, B và C đều sai.
Câu 145: Có 200 ml dung dịch H2SO4 98% (D = 1,84 g/ml). Người ta muốn pha loãng thể tích
H2SO4 trên thành dung dịch H2SO4 40% thì thể tích nước cần pha loãng là bao nhiêu ? A. 711,28cm3. B. 621,28cm3. C. 533,60 cm3. D. 731,28cm3.
Câu 146: Cần hòa tan bao nhiêu gam P2O5 vào 500 gam dung dịch H3PO415% để thu được dung dịch H3PO4 30%? A. 73,1 gam. B. 69,44 gam. C. 107,14 gam. D. 58,26 gam.
Câu 147: Hòa tan hoàn toàn m gam Na2O nguyên chất vào 40 gam dung dịch NaOH 12% thu được
dung dịch NaOH 51%. Giá trị của m là : A. 11,3. B. 20,0. C. 31,8. D. 40,0.
Câu 148: Hòa tan 25 gam tinh thể CuSO4.5H2O vào 175 gam H2O thu được dung dịch muối có nồng độ là : A. 8%. B. 12,5%. C. 25%. D. 16%.
Câu 149: Hòa tan a gam tinh thể CuSO4.5H2O vào 150 gam dung dịch CuSO4 10% thu được dung
dịch mới có nồng độ 43,75%. Giá trị của a là : A. 150. B. 250. C. 200. D. 240.
Câu 150: Pha loãng dung dịch HCl có pH = 3 bao nhiêu lần để được dung dịch mới có pH = 4 ? A. 5. B. 4. C. 9. D. 10.
Câu 151: Pha loãng dung dịch 1 lít NaOH có pH = 9 bằng nước để được dung dịch mới có pH = 8.
Thể tích nước cần dùng là ? A. 5 lít. B. 4 lít. C. 9 lít. D. 10 lít.
Câu 152: Nồng độ mol của anion trong dung dịch Ba(NO3)2 0,10M là : A. 0,10M. B. 0,20M. C. 0,30M. D. 0,40M.
Câu 153: Nồng độ mol của cation trong dung dịch Ba(NO3)2 0,45M là : A. 0,45M. B. 0,90M. C. 1,35M. D. 1,00M.
Câu 154: Dung dịch thu được khi trộn lẫn 200 ml dung dịch NaCl 0,2M và 300 ml dung dịch
Na2SO4 0,2M có nồng độ cation Na+ là bao nhiêu ?
A. 0,23M. B. 1M. C. 0,32M. D. 0,1M.
Câu 155: Trộn 100 ml dung dịch Ba(OH)2 0,5M với 100 ml dung dịch KOH 0,5M được dung dịch
A. Nồng độ mol/l của ion OH- trong dung dịch A là : A. 0,65M. B. 0,55M.
C. 0,75M. D. 1,5M.
Câu 156: Trộn 150 ml dung dịch MgCl2 0,5M với 50 ml dung dịch NaCl 1M thì nồng độ ion Cl- có
trong dung dịch tạo thành là : A. 0,5M. B. 1M. C. 1,5M. D. 2M.
Câu 157: Cho 200 ml dung dịch X chứa axit HCl 1M và NaCl 1M. Số mol của các ion Na+, Cl-, H+
trong dung dịch X lần lượt là :
A. 0,2 ; 0,2 ; 0,2. B. 0,1 ; 0,2 ; 0,1. C. 0,2 ; 0,4 ; 0,2. D. 0,1 ; 0,4 ; 0,1.
Câu 158: Dung dịch HCOOH 0,01 mol/l có pH ở khoảng nào sau đây ? A. pH = 7. B. pH > 7.
C. 2 < pH < 7. D. pH = 2.
Câu 159: Độ điện li  của CH3COOH trong dung dịch 0,01M là 4,25%. Nồng độ ion H+ trong dung
dịch này là bao nhiêu ?
A. 4,25.10-1M. B. 4,25.10-2M. C. 8,5.10-1M. D. 4,25.10-4M.
Câu 160: Dung dịch NH3 1M với độ điện li là 0,42% có pH là : A. 9,62. B. 2,38. C. 11,62. D. 13,62.
Câu 161: Độ điện li  của dung dịch HCOOH 0,007M, có pH = 3,0 là : A. 13,29%.
B. 12,29%. C. 13,0%. D. 14,29%.
Câu 162: Dung dịch axit axetic trong nước có nồng độ 0,1M. Biết 1% axit bị phân li. Vậy pH của
dung dịch bằng bao nhiêu ? A. 11. B. 3. C. 10. D. 4.
Câu 163: Dung dịch HCOOH 0,46% (D = 1 g/ml) có pH = 3 độ điện li  của dung dịch là :
A. 1%. B. 2%. C. 3%. D. 4%.
Câu 164: Giá trị pH của dung dịch axit fomic 1M (Ka = 1,77.10-4) là : A. 1,4. B. 1,1.
C. 1,68. D. 1,88.
Câu 165: Hằng số axit của axit HA là Ka = 4.10-5. Vậy pH của dung dịch HA 0,1M là : A. pH = 2,3.
B. pH = 2,5. C. pH = 2,7. D. pH = 3.
Câu 166: Biết [CH3COOH] = 0,5M và ở trạng thái cân bằng [H+] = 2,9.10-3M. Hằng số cân bằng Ka của axit là : A. 1,7.10-5.
B. 5,95.10-4. C. 8,4.10-5. D. 3,4.10-5.
Câu 167: Thêm nước vào 10,0 ml axit axetic băng (axit 100%; D= 1,05 g/ml) đến thể tích 1,75 lít ở
25oC, dùng máy đo thì thấy pH=2,9. Độ điện li α và hằng số cân bằng Ka của axit axetic ở nhiệt độ đó là : A. 1,24% và 1,6.10-5. B. 1,24% và 2,5.10-5.
C. 1,26% và 1,6.10-5. D. 1,26% và 3,2.10-4.
Câu 168: Trong 1 lít dung dịch CH3COOH 0,01M có 6,26.1021 phân tử chưa phân li và ion. Độ
điện li α của CH3COOH ở nồng độ đó là (biết số Avogađro=6,02.1023) : A. 4,15%. B. 3,98%. C. 1%. D. 1,34%.
Câu 169: Cho dung dịch X chứa hỗn hợp gồm CH3COOH 0,1M và CH3COONa 0,1M. Biết ở 25oC
Ka của CH3COOH là 1,75.10-5 và bỏ qua sự phân li của nước. Giá trị pH của dung dịch X ở 25o là : A. 1,00. B. 4,24. C. 2,88. D. 4,76.
Câu 170: Dung dịch X có hoà tan hai chất CH3COOH 0,1M và CH3COONa 0,1M. Biết hằng số
axit của CH3COOH là Ka=1,8.10-5. Giá trị pH của dung dịch X là : A. 5,44. B. 6,74 C. 3,64 D. 4,74.
Câu 171: Dung dịch X gồm CH3COOH 1M (Ka = 1,75.10-5) và HCl 0,001M. Giá trị pH của dung dịch X là: A. 2,43 . B. 2,33 . C. 1,77. D. 2,55.
Câu 172: Dung dịch CH3COONa 0,1M (Kb = 5,71.10-10) có [H+] là :
A. 7,56.10-6 M. B. 1,32.10-9 M.
C. 6,57.10-6 M. D. 2,31.10-9 M.
Câu 173: Cho 12,8 gam Cu tác dụng với H2SO4 đặc nóng dư, khí sinh ra cho vào 200 ml dung dịch
NaOH 2M. Hỏi muối nào được tạo thành và khối lượng là bao nhiêu gam ?
A. Na2SO3 và 24,2 gam.
B. Na2SO3 và 25,2 gam.
C. NaHSO3 15 gam và Na2SO3 26,2 gam.
D. Na2SO3 và 23,2 gam.
Câu 174: Hấp thụ toàn bộ 3,36 lít SO2 (đktc) vào 200 ml dung dịch NaOH được 16,7 gam muối.
Nồng độ mol của dung dịch NaOH là : A. 0,5M. B. 1M. C. 2M. D. 2,5M.
Câu 175: Đốt cháy hoàn toàn 8,96 lít H2S (đktc) trong oxi dư, rồi dẫn tất cả sản phẩm vào 50 ml
dung dịch NaOH 25% (D = 1,28). Nồng độ % muối trong dung dịch là : A. 47,92%. B. 42,98%. C. 42,69%. D. 24,97%.
Câu 176: Trộn lẫn 500 ml dung dịch NaOH 0,1M với 400 ml dung dịch H2SO4 0,1M được dung
dịch Y. Trong dung dịch Y có các sản phẩm là : A. Na2SO4. B. NaHSO4. C. Na2SO4 và NaHSO4.
D. Na2SO4 và NaOH.
Câu 177: Trộn lẫn 500 ml dung dịch H2SO4 0,3M với 200 ml dung dịch hỗn hợp NaOH aM, sau
phản ứng thu được dung dịch X chứa 19,1 gam muối. Giá trị của a là : A. 0,5. B. 1. C. 1,5. D. 2.
Câu 178: Cho 200 ml dung dịch NaOH 1M tác dụng với 200 ml dung dịch H3PO4 0,5M, muối thu
được có khối lượng là :
A. 14,2 gam. B. 15,8 gam. C.16,4 gam. D.11,9 gam.
Câu 179: Thêm 150 ml dung dịch KOH 2M vào 120 ml dung dịch H3PO4 1M. Khối lượng các
muối thu được trong dung dịch là :
A. 10,44 gam KH2PO4 ; 8,5 gam K3PO4.
B. 10,44 gam K2HPO4 ; 12,72 gam K3PO4.
C. 10,44 gam K2HPO4 ; 13,5 gam KH2PO4. D. 13,5 gam KH2PO4 ; 14,2 gam K3PO4.
Câu 180: Cho 100 ml dung dịch NaOH 4M tác dụng với 100 ml dung dịch H3PO4 aM thu được
25,95 gam hai muối. Giá trị của a là: A. 1. B. 1,5. C. 1,25. D. 1,75.
Câu 181: Cho 14,2 gam P2O5 vào 200 gam dung dịch NaOH 8% thu được dung dịch A. Muối thu
được và nồng độ % tương ứng là : A. NaH2PO4 11,2%.
B. Na3PO4 và 7,66%.
C. Na2HPO4 và 13,26%.
D. Na2HPO4 và NaH2PO4 đều 7,66%.
Câu 182: Đổ 10 ml dung dịch KOH vào 15 ml dung dịch H2SO4 0,5M, dung dịch vẫn dư axit.
Thêm 3 ml dung dịch NaOH 1M vào thì dung dịch trung hoà. Nồng độ mol/l của dung dịch KOH là:
A. 1,2 M. B. 0,6 M. C. 0,75 M. D. 0,9 M.
Câu 183: Hoà tan 17 gam hỗn hợp NaOH, KOH, Ca(OH)2 vào nước được 500 gam dung dịch X.
Để trung hoà 50 gam dung dịch X cần dùng 40 gam dung dịch HCl 3,65%. Cô cạn dung dịch sau
khi trung hoà thu được khối lượng muối khan là : A. 3,16 gam. B. 2,44 gam. C. 1,58 gam. D. 1,22 gam.
Câu 184: Dung dịch X chứa axit HCl a mol/l và HNO3 b mol/l. Để trung hoà 20 ml dung dịch X
cần dùng 300 ml dung dịch NaOH 0,1 M. Mặt khác lấy 20 ml dung dịch X cho tác dụng với dung
dịch AgNO3 dư thấy tạo thành 2,87 gam kết tủa. Giá trị của a, b lần lượt là : A. 1,0 và 0,5. B. 1,0 và 1,5. C. 0,5 và 1,7. D. 2,0 và 1,0.
Câu 185: Trộn lẫn V ml dung dịch NaOH 0,01M với V ml dung dịch HCl 0,03M được 2V ml
dung dịch Y. Dung dịch Y có pH là : A. 4. B. 3. C. 2. D. 1.
Câu 186: Khi trộn những thể tích bằng nhau của dung dịch HNO3 0,01M và dung dịch NaOH
0,03M thì thu được dung dịch có giá trị pH là :
A. 9. B. 12,30. C. 13. D.12.
Câu 187: Để trung hoà 100 gam dung dịch HCl 1,825% cần bao nhiêu ml dung dịch Ba(OH)2 có pH bằng 13 ? A. 500 ml. B. 0,5 ml. C. 250 ml. D. 50 ml.
Câu 188: Thể tích dung dịch Ba(OH)2 0,025M cần cho vào 100 ml dung dịch hỗn hợp gồm HNO3
và HCl có pH = 1, để thu được dung dịch có pH =2 là : A. 0,224 lít. B. 0,15 lít. C. 0,336 lít. D. 0,448 lít.
Câu 189: Có 50 ml dung dịch chứa hỗn hợp KOH 0,05M và Ba(OH)2 0,025M người ta thêm V ml
dung dịch HCl 0,16M vào 50 ml dung dịch trên thu được dung dịch mới có pH = 2. Vậy giá trị của V là : A. 36,67 ml. B. 30,33 ml.
C. 40,45 ml. D. 45,67 ml.
Câu 190: Trộn 100 ml dung dịch có pH = 1 gồm HCl và HNO3 với 100 ml dung dịch NaOH nồng
độ a (mol/l) thu được 200 ml dung dịch có pH = 12. Giá trị của a là (biết trong mọi dung dịch [H+][OH-] = 10-14) :
A. 0,15. B. 0,30.
C. 0,03. D. 0,12.
Câu 191: Trộn 200 ml dung dịch hỗn hợp gồm HNO3 0,3M và HClO4 0,5M với 200 ml dung dịch
Ba(OH)2 aM thu được dung dịch có pH = 3. Vậy a có giá trị là :
A. 0,39. B. 3,999. C. 0,399. D. 0,398.
Câu 192: Trộn 200 ml dung dịch chứa hỗn hợp HCl 0,1 M và H2SO4 0,05 M với 300 ml dung dịch
Ba(OH)2 có nồng độ a mol/lít thu được m gam kết tủa và 500 ml dung dịch có pH = 13. Giá trị a và m lần lượt là :
A. 0,15 M và 2,33 gam.
B. 0,15 M và 4,46 gam.
C. 0,2 M và 3,495 gam. D. 0,2 M và 2,33 gam.
Câu 193: Trộn 250 ml dung dịch chứa hỗn hợp HCl 0,08M và H2SO4 0,01 M với 250 ml dung
dịch NaOH aM thu được 500 ml dung dịch có pH = 12. Giá trị a là :
A. 0,13M. B. 0,12M. C. 0,14M. D. 0.10M.
Câu 194: Trộn 200 ml dung dịch gồm HCl 0,1M và H2SO4 0,05M với 300 ml dung dịch Ba(OH)2
nồng độ xM thu được m gam kết tủa và 500 ml dung dịch có pH = 13. Giá trị của x và m là :
A. x = 0,015 ; m = 2,33.
B. x = 0,150 ; m = 2,33.
C. x = 0,200 ; m = 3,23.
D. x = 0,020 ; m = 3,23.
Câu 195: Trộn 250 ml dung dịch hỗn hợp HCl 0,08M và H2SO4 0,01M với 250 ml dung dịch
Ba(OH)2 có nồng độ xM thu được m gam kết tủa và 500 ml dung dịch có pH = 12. Giá trị của m và x là :
A. 0,5825 và 0,06. B. 0,5565 và 0,06. C. 0,5825 và 0,03. D. 0,5565 và 0,03.
Câu 196: Trộn 100 ml dung dịch gồm Ba(OH)2 0,1M và NaOH 0,1M với 400 ml dung dịch gồm
H2SO4 0,0375M và HCl 0,0125M thu được dung dịch X. Giá trị pH của dung dịch X là : A.7. B. 2. C. 1. D. 6.
Câu 197: Trộn 3 dung dịch HCl 0,3M; H2SO4 0,2M và H3PO4 0,1M với những thể tích bằng nhau
thu được dung dịch X. Dung dịch Y gồm NaOH 0,1M và Ba(OH)2 0,2M. Để trung hòa 300 ml dung
dịch X cần vừa đủ V ml dung dịch Y. Giá trị của V là :
A. 600. B. 1000. C. 333,3. D. 200.
Câu 198: Lấy 500 ml dung dịch chứa đồng thời HCl 1,98M và H2SO4 1,1M trộn với V lít dung
dịch chứa NaOH 3M và Ba(OH)2 4M thì trung hoà vừa đủ. Thể tích V là : A. 0,180 lít. B. 0,190 lít. C. 0,170 lít. D. 0,140 lít.
Câu 199: Trộn lẫn 3 dung dịch H2SO4 0,1M, HNO3 0,2M và HCl 0,3M với những thể tích bằng
nhau thu được dung dịch A. Lấy 300 ml dung dịch A cho phản ứng với V lít dung dịch B gồm
NaOH 0,2M và KOH 0,29M thu được dung dịch C có pH = 2. Giá trị V là : A. 0,134 lít.
B. 0,214 lít. C. 0,414 lít. D. 0,424 lít.
Câu 200: Cho 200 ml dung dịch X chứa hỗn hợp H2SO4 aM và HCl 0,1M tác dụng với 300 ml dung
dịch Y chứa hỗn hợp Ba(OH)2 bM và KOH 0,05M thu được 2,33 gam kết tủa và dung dịch Z có
pH = 12. Giá trị của a và b lần lượt là :
A. 0,01 M và 0,01 M. B. 0,02 M và 0,04 M.
C. 0,04 M và 0,02 M D. 0,05 M và 0,05 M.
Câu 201: Cho dung dịch A chứa hỗn hợp H2SO4 0,1M và HNO3 0,3M, dung dịch B chứa hỗn hợp
Ba(OH)2 0,2M và KOH 0,1M. Lấy a lít dung dịch A cho vào b lít dung dịch B được 1 lít dung dịch
C có pH = 13. Giá trị a, b lần lượt là :
A. 0,5 lít và 0,5 lít.
B. 0,6 lít và 0,4 lít.
C. 0,4 lít và 0,6 lít.
D. 0,7 lít và 0,3 lít.
Câu 202: Dung dịch A gồm HCl 0,2M; HNO3 0,3M; H2SO4 0,1M; HClO4 0,3M, dung dịch B gồm
KOH 0,3M ; NaOH 0,4M ; Ba(OH)2 0,15M. Cần trộn A và B theo tỉ lệ thể tích là bao nhiêu để
được dung dịch có pH = 13 : A. 11: 9.
B. 9 : 11. C. 101 : 99. D. 99 : 101.
Câu 203: Dung dịch HCl và dung dịch CH COOH có cùng nồng độ mol/l, pH của hai dung dịch 3
tương ứng là x và y. Quan hệ giữa x và y là (giả thiết, cứ 100 phân tử CH3COOH thì có 1 phân tử điện li) :
A. y = 100x. B. y = 2x. C. y = x - 2. D. y = x + 2.
Câu 204: Một cốc nước có chứa a mol Ca2+, b mol Mg2+, c mol Cl-, d mol HCO - 3 . Hệ thức liên hệ giữa a, b, c, d là : A. 2a + 2b = c - d. B. a + b = c + d.
C. 2a + 2b = c + d. D. a + b = 2c + 2d.
Câu 205: Một dung dịch có a mol NH + 2- -
4 , b mol Mg2+, c mol SO4 và d mol HCO3 . Biểu thức nào
biểu thị sự liên quan giữa a, b, c, d sau đây là đúng ? A. a + 2b = c + d. B. a + 2b = 2c + d. C. a + b = 2c + d. D. a + b = c + d.
Câu 206: Để được dung dịch có chứa các ion : Mg2+ (0,02 mol), Fe2+ (0,03 mol), Cl- (0,04 mol), SO 2-
4 (0,03 mol), ta có thể pha vào nước A. 2 muối. B. 3 muối. C. 4 muối.
D. 2 hoặc 3 hoặc 4 muối.
Câu 207: Một dung dịch có chứa các ion : Mg2+ (0,05 mol), K+ (0,15 mol), NO - 3 (0,1 mol), và SO 2-
4 (x mol). Giá trị của x là : A. 0,05. B. 0,075. C. 0,1. D. 0,15.
Câu 208: Dung dịch A chứa các ion: Fe2+ (0,1 mol), Al3+ (0,2 mol), Cl- (x mol), SO 2- 4 (y mol). Cô
cạn dung dịch A thu được 46,9 gam muối rắn. Giá trị của x và y lần lượt là : A. 0,1 và 0,35. B. 0,3 và 0,2. C. 0,2 và 0,3. D. 0,4 và 0,2.
Câu 209: Một dung dịch chứa 0,02 mol Cu2+, 0,03 mol K+, x mol Cl– và y mol SO 2– 4 . Tổng khối
lượng các muối tan có trong dung dịch là 5,435 gam. Giá trị của x và y lần lượt là :
A. 0,01 và 0,03. B. 0,02 và 0,05.
C. 0,05 và 0,01. D. 0,03 và 0,02.
Câu 210: Một dung dịch X có chứa 0,01 mol Ba2+, 0,01 mol NO -
3 , a mol OH- và b mol Na+. Để
trung hoà 1/2 dung dịch X người ta cần dùng 200 ml dung dịch HCl 0,1M. Khối lượng chất rắn thu
được khi cô cạn dung dịch X là : A. 16,8 gam. B. 3,36 gam. C. 4 gam. D. 13,5 gam.
Câu 211: Dung dịch A chứa các ion: CO 2- 2- 2- -
3 , SO3 , SO4 , 0,1 mol HCO3 và 0,3 mol Na+. Thêm V
lít dung dịch Ba(OH)2 1M vào A thì thu được lượng kết tủa lớn nhất. Giá trị nhỏ nhất của V là :
A. 0,15. B. 0,25. C. 0,20. D. 0,30.
Câu 212: Dung dịch A có chứa : Mg2+, Ba2+,Ca2+ -
và 0,2 mol Cl-, 0,3 mol NO3 . Thêm dần dần dung
dịch Na2CO3 1M vào dung dịch A cho đến khi được lượng kết tủa lớn nhất thì ngừng lại. Hỏi thể
tích dung dịch Na2CO3 đã thêm vào là bao nhiêu ? A. 300 ml. B. 200 ml. C.150 ml. D. 250 ml.
Câu 213: Cho dung dịch Ba(OH) + 2-
2 đến dư vào 100 ml dung dịch X có chứa các ion: NH4 , SO4 , NO -
3 thì có 23,3 gam một kết tủa được tạo thành và đun nóng thì có 6,72 lít (đktc) một chất khí bay
ra. Nồng độ mol/l của (NH4)2SO4 và NH4NO3 trong dung dịch X là bao nhiêu ?
A. 1,5M và 2M. B. 1M và 1M. C. 1M và 2M. D. 2M và 2M.
Câu 214: Dung dịch E chứa các ion Mg2+, SO 2- +
4 , NH4 , Cl-. Chia dung dịch E ra 2 phần bằng nhau:
Cho phần I tác dụng với dung dịch NaOH dư, đun nóng, được 0,58 gam kết tủa và 0,672 lít khí
(đktc). Phần II tác dụng với dung dịch BaCl2 dư, được 4,66 gam kết tủa. Tổng khối lượng các chất
tan trong dung dịch E bằng
A. 6,11gam. B. 3,055 gam. C. 5,35 gam. D. 9,165 gam.
Câu 215: Có 500 ml dung dịch X chứa Na+, NH + 2- 2-
4 , CO3 và SO4 . Lấy 100 ml dung dịch X tác
dụng với lượng dư dung dịch HCl thu 2,24 lít khí (đktc). Lấy 100 ml dung dịch X cho tác dụng với
lượng dư dung dịch BaCl2 thấy có 43 gam kết tủa. Lấy 100 ml dung dịch X tác dụng với lượng dư
dung dịch NaOH thu 4,48 lít khí NH3 (đktc). Khối lượng muối có trong 500 ml dung dịch X là : A.14,9 gam. B.11,9 gam. C. 86,2 gam. D. 119 gam.
Câu 216: Dung dịch X chứa các ion sau: Al3+, Cu2+, SO 2- - 2-
4 và NO3 . Để kết tủa hết ion SO4 có
trong 250 ml dung dịch X cần 50 ml dung dịch BaCl2 1M. Cho 500 ml dung dịch X tác dụng với
dung dịch NH3 dư thì được 7,8 gam kết tủa. Cô cạn 500 ml dung dịch X được 37,3 gam hỗn hợp
muối khan. Nồng độ mol/l của NO - 3 là : A. 0,2M. B. 0,3M. C. 0,6M. D. 0,4M.
Câu 217: Dung dịch X chứa các ion: Fe3+, SO 2- +
4 , NH4 , Cl-. Chia dung dịch X thành hai phần bằng
nhau : Phần một tác dụng với lượng dư dung dịch NaOH, đun nóng thu được 0,672 lít khí (đktc) và
1,07 gam kết tủa ; Phần hai tác dụng với lượng dư dung dịch BaCl2, thu được 4,66 gam kết tủa.
Tổng khối lượng các muối khan thu được khi cô cạn dung dịch X là (quá trình cô cạn chỉ có nước bay hơi) : A. 3,73 gam. B. 7,04 gam. C. 7,46 gam. D. 3,52 gam.
Câu 218: Một dung dịch A chứa hỗn hợp AgNO3 0,1 M và Pb(NO3)2 0,05 M, dung dịch B chứa
hỗn hợp HCl 0,2M và NaCl 0,05 M. Cho dung dịch B vào 100 ml dung dịch A để thu được kết tủa
lớn nhất là m gam chất rắn. Thể tích dung dịch B cần cho vào 100 ml dung dịch A và giá trị m là :
A. 80 ml và 1,435 gam.
B. 80 ml và 2,825 gam.
C. 100 ml và 1,435 gam.
D. 100 ml và 2,825 gam.
Câu 219: Có 1 lít dung dịch hỗn hợp Na2CO3 0,1 mol/l và (NH4)2CO3 0,25 mol/l. Cho 43 gam hỗn
hợp BaCl2 và CaCl2 vào dung dịch đó. Sau khi các phản ứng kết thúc ta thu được 39,7 gam kết tủa
A và dung dịch B. Phần trăm khối lượng các chất trong A là : A. %m = 50%, %m = 50%. B. %m = 50,38%, %m = 49,62%. BaCO CaCO BaCO CaCO 3 3 3 3 C. %m = 49,62%, %m
= 50,38%. D. Không xác định được. BaCO CaCO 3 3
Câu 220: Cho V lít dung dịch A chứa đồng thời FeCl3 1M và Fe2(SO4)3 0,5M tác dụng với dung
dịch Na2CO3 có dư, phản ứng kết thúc thấy khối lượng dung dịch sau phản ứng giảm 69,2 gam so
với tổng khối lượng của các dung dịch ban đầu. Giá trị của V là A. 0,24 lít. B. 0,237 lít. C. 0,336 lít. D. 0,2 lít.
Câu 221: Cho 250 ml dung dịch NaOH 4M vào 50 ml dung dịch Al2(SO4)3 2M. Sau phản ứng thu
được dung dịch X. Thành phần các chất trong X gồm A. Na2SO4 và NaOH.
B. Na2SO4, Na[Al(OH)4], NaOH.
C. Na2SO4 và Al2(SO4)3.
D. Na2SO4 và Na[Al(OH)4].
Câu 222: Nhỏ từ từ 0,25 lít dung dịch NaOH 1M vào dung dịch gồm 0,024 mol FeCl3; 0,016 mol ;
Al2(SO4)3 và 0,04 mol H2SO4 thu được m gam kết tủa. Giá trị của m là :
A. 2,568. B. 1,560. C. 4,908. D. 5,064.
Câu 223: Hoà tan 0,24 mol FeCl3 và 0,16 mol Al2(SO4)3 vào dung dịch chứa 0,4 mol H2SO4 được
dung dịch X. Thêm 1,3 mol Ba(OH)2 nguyên chất vào dung dịch X thấy xuất hiện kết tủa Y. Khối lượng tủa Y là : A. 344,18 gam. B. 0,64 gam.
C. 41,28 gam. D. 246,32 gam.
Câu 224: Cho 1,05 mol NaOH vào 0,1 mol Al2(SO4)3. Hỏi số mol NaOH có trong dung dịch sau phản ứng là bao nhiêu ?
A. 0,65 mol. B. 0,45 mol. C. 0,75 mol. D. 0,25 mol.
Câu 225: Cho 500 ml dung dịch A chứa Cu(NO3)2 và Al(NO3)3 tác dụng với dung dịch NaOH dư
thấy xuất hiện 9,8 gam. Mặt khác khi cho 500 ml dung dịch A tác dụng với dung dịch NH3 dư lại
thấy tạo 15,6 gam kết tủa. Nồng độ của Cu(NO3)2 và Al(NO3)3 trong dung dịch A lần lượt là : A. 0,2 M và 0,15 M. B. 0,59M và 0,125 M. C. 0,2M và 0,4M. D. 0,4M và 0,2M.
Câu 226: Cho 3,42 gam Al2(SO4)3 vào 50 ml dung dịch NaOH thu được 1,56 gam kết tủa và dung
dịch X. Nồng độ M của dung dịch NaOH là : A. 1,2M. B. 2,4M. C. 3,6M. D. 1,2M và 3,6M.
Câu 227: Trộn 200 ml dung dịch NaOH 1M với 100 ml dung dịch HCl xM thu được dung dịch A.
Cho dung dịch A vào 200 ml dung dịch AlCl3 0,5M thu được 1,56 gam kết tủa. Giá trị của x là : A. 0,6M. B. 1M. C. 1,4M. D. 2,8M.
Câu 228: Tính V dung dịch Ba(OH)2 0,01M cần thêm vào 100 ml dung dịch Al2(SO4)3 0,1M để thu
được 4,275 gam kết tủa ? A. 1,75 lít. B. 1,5 lít. C. 2,5 lít. D. 0,8 lít.
Câu 229: Cho 200 ml dung dịch AlCl3 1,5M tác dụng với V lít dung dịch NaOH 0,5M, lượng kết
tủa thu được là 15,6 gam. Giá trị của V là : A. 1,2. B. 2. C. 2,4. D. A hoặc B.
Câu 230: Cho V lít dung dịch NaOH 2M vào dung dịch chứa 0,1 mol Al2(SO4)3 và 0,1 mol H2SO4
đến khi phản ứng hoàn toàn, thu được 7,8 gam kết tủa. Giá trị của V là : A. 0,45. B. 0,35. C. 0,25. D. A hoặc C.
Câu 231: Cho 100 ml dung dịch Al2(SO4)3 1,5M tác dụng với V lít dung dịch NaOH 0,5M, lượng
kết tủa thu được là 15,6 gam. Giá trị nhỏ nhất của V là : A. 1,2. B. 2. C. 2,4. D. 0,6.
Câu 232: Cho V lít dung dịch NaOH 2M vào dung dịch chứa 0,2 mol AlCl3 và 0,1 mol H2SO4 đến
khi phản ứng hoàn toàn, thu được 7,8 gam kết tủa. Giá trị lớn nhất của V để thu được lượng kết tủa trên là : A. 0,45. B. 0,35. C. 0,25. D. 0,05.
Câu 233: Cho 1 mol KOH vào dung dịch chứa a mol HNO3 và 0,2 mol Al(NO3)3. Để thu được 7,8
gam kết tủa thì giá trị lớn nhất của a thỏa mãn là :
A. 0,75 mol. B. 0,5 mol. C. 0,7 mol. D. 0,3 mol.
Câu 234: 200 ml gồm MgCl2 0,3M ; AlCl3 0,45 M ; HCl 0,55M tác dụng hoàn toàn với V lít gồm
NaOH 0,02M và Ba(OH)2 0,01M. Tính giá trị của V lít để được kết tủa lớn nhất và lượng kết tủa nhỏ nhất ?
A. 1,25 lít và 1,475 lít.
B. 1,25 lít và 14,75 lít.
C.12,5 lít và 14,75 lít.
D. 12,5 lít và 1,475 lít.
Câu 235: Cho V lít dung dịch HCl 1M vào 100 ml dung dịch NaOH 2M. Sau phản ứng thu được
dung dịch X. Biết dung dịch X hoà tan hết 2,04 gam Al2O3. Giá trị của V là :
A. 0,16 lít hoặc 0,32 lít. B. 0,24 lít. C. 0,32 lít.
D. 0,16 lít hoặc 0,24 lít.
Câu 236: Thêm 240 ml dung dịch NaOH 1M vào 100 ml dung dịch AlCl3 nồng độ aM, khuấy đều
tới khi phản ứng hoàn toàn thu được 0,08 mol kết tủa. Thêm tiếp 100 ml dung dịch NaOH 1M thì
thấy có 0,06 mol kết tủa. Giá trị của a là : A. 0,5M. B. 0,75M. C. 0,8M. D. 1M.
Câu 237: Hòa tan hết m gam ZnSO4 vào nước được dung dịch X. Cho 110 ml dung dịch KOH 2M
vào X, thu được a gam kết tủa. Mặt khác, nếu cho 140 ml dung dịch KOH 2M vào X thì cũng thu
được a gam kết tủa. Giá trị của m là :
A. 20,125. B. 12,375. C. 22,540. D. 17,710.
Câu 238: Hoà tan 0,54 gam Al trong 0,5 lít dung dịch H2SO4 0,1M thu được dung dịch A. Thêm V
lít dung dịch NaOH 0,1 M cho đến khi kết tủa tan một phần. Nung kết tủa thu được đến khối lượng
không đổi ta được chất rắn nặng 0,51 gam. V có giá trị là : A. 1,1 lít.
B. 0,8 lít. C. 1,2 lít. D. 1,5 lít.
Câu 239: 100 ml dung dịch A chứa NaOH 0,1M và NaAlO2 0,3M. Thêm từ từ dung dịch HCl 0,1M
vào dung dịch A cho đến khi kết tủa tan một phần. Đem nung kết tủa đến khối lượng không đổi thì
được 1,02 gam chất rắn. Thể tích dung dịch HCl 0,1M đã dùng là : A. 0,7 lít. B. 0,5 lít.
C. 0,6 lít. D. 0,55 lít.
Câu 240: Cho 0,54 gam Al vào 40 ml dung dịch NaOH 1M, sau phản ứng thu được dung dịch X.
Cho từ từ dung dịch HCl 0,5M vào dung dịch X thu được kết tủa. Để thu được kết tủa lớn nhất thì
thể tích dung dịch HCl 0,5M là : A. 110 ml. B. 40 ml. C. 70 ml. D. 80 ml.
Câu 241: Hoà tan hoàn toàn 0,3 mol hỗn hợp gồm Al và Al4C3 vào dung dịch KOH (dư), thu được
a mol hỗn hợp khí và dung dịch X. Sục khí CO2 (dư) vào dung dịch X, lượng kết tủa thu được là
46,8 gam. Giá trị của a là : A. 0,55. B. 0,60. C. 0,40. D. 0,45.
Câu 242: Hoà tan hoàn toàn m gam hỗn hợp X gồm Na2O và Al2O3 vào H2O thu được 200 ml
dung dịch Y chỉ chứa chất tan duy nhất có nồng độ 0,5M. Thổi khí CO2 (dư) vào Y thu được a gam
kết tủa. Giá trị của m và a lần lượt là : A. 8,3 và 7,2. B. 11,3 và 7,8. C. 13,3 và 3,9. D. 8,2 và 7,8. ĐÁP ÁN 1B 2A 3A 4C 5D 6A 7B 8A 9C 10D 11C 12C 13A 14D 15C 16C 17D 18B 19B 20C 21B 22B 23B 24C 25D 26A 27C 28A 29B 30D 31BAB 32C 33C 34C 35B 36D 37C 38B 39B 40A 41C 42C 43C 44DBD 45A 46D 47B 48D 49C 50D 51A 52A 53B 54B 55A 56D 57B 58B 59D 60C 61B 62B 63B 64C 65C 66A 67D 68B 69D 70C 71D 72C 73B 74D 75C 76C 77C 78C 79C 80B 81B 82D 83A 84A 85A 86A 87C 88D 89C 90D 91B 92B 93D 94D 95A 96D 97A 98C 99B 100A 101D 102D 103D 104A 105A 106B 107D 108D 109A 110C 111B 112D 113D 114A 115C 116C 117C 118C 119A 120B 121C 122D 123C 124C 125C 126B 127D 128B 129C 130A 131B 132D 133D 134D 135C 136B 137D 138A 139B 140A 141C 142B 143B 144B 145C 146B 147B 148A 149B 150D 151C 152B 153A 154C 155C 156B 157C 158C 159D 160C 161D 162B 163A 164D 165C 166A 167C 168B 169D 170D 171B 172B 173B 174B 175B 176C 177B 178A 179B 180D 181C 182A 183B 184A 185C 186D 187A 188B 189A 190D 191C 192A 193B 194B 195A 196B 197D 198B 199A 200D 201C 202B 203D 204C 205B 206D 207B 208C 209D 210B 211C 212D 213B 214A 215D 216C 217C 218B 219C 220D 221B 222C 223D 224D 225C 226A 227C 228B 229D 230D 231A 232A 233C 234C 235A 236D 237A 238A 239A 240D 241B 242D