Một số phương pháp giải bài toán hình học tọa độ phẳng Oxy – Bùi Thế Việt

Tài liệu trình bày một số phương pháp giải bài toán hình học tọa độ phẳng Oxy do tác giả Bùi Thế Việt biên soạn.

Là một dạng bài toán yêu cầu tư duy hình học cao, Oxy trong kỳ thi THPT Quốc gia thường được cho dưới dạng tọa độ và yêu cầu của đề bài là đi tìm một dữ kiện nào đó của hình học, có thể là tìm tọa độ điểm, phương trình đường thẳng …

Môn:

Toán 10 2.8 K tài liệu

Thông tin:
18 trang 9 tháng trước

Bình luận

Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để gửi bình luận.

Một số phương pháp giải bài toán hình học tọa độ phẳng Oxy – Bùi Thế Việt

Tài liệu trình bày một số phương pháp giải bài toán hình học tọa độ phẳng Oxy do tác giả Bùi Thế Việt biên soạn.

Là một dạng bài toán yêu cầu tư duy hình học cao, Oxy trong kỳ thi THPT Quốc gia thường được cho dưới dạng tọa độ và yêu cầu của đề bài là đi tìm một dữ kiện nào đó của hình học, có thể là tìm tọa độ điểm, phương trình đường thẳng …

48 24 lượt tải Tải xuống
BÙI TH VIT
Group : facebook.com/groups/giaitoanbangcasio
CASIO Luyn Thi THPT Quc Gia
Facebbook.com/viet.alexander.7 Youtube.com/nthoangcute
BÙI TH VIT Fanpage : Facebook.com/thuthuatcasio
1
Bùi Thế Vit
CHUYÊN ĐỀ CASIO
K NĂNG GIẢI HÌNH HC PHNG OXY
TRONG ĐỀ THI THPT QUC GIA
A Gii Thiu :
mt dng bài toán yêu cầu duy hình hc cao, Oxy trong k thi THPT Quc
Gia thường được cho dưới dng tọa độ yêu cu của đề bài đi m mt d kin nào
đó của hình hc, có th là tìm tọa độ điểm, phương trình đường thẳng, …
Tuy nhiên, nhng i tp Oxy này mt s liên kết không h nh vi phn hình
hc phng lp 8, lớp 9 qua các định lý, tính cht hình hc. Nhiu bạn chưa biết đến
nhng tính cht này chc hn s cùng hoang mang không biết hướng gii quyết.
chc chắn cũng sẽ nhng bn biết đến tính chất này nhưng không biết cách chng
minh thế nào.
Để giúp nhng bạn duy hình hc kém hoc biết tính cht hình học nhưng
chưa biết cách chứng minh, chuyên đề này s gm các phần như sau:
Vecto, tích vô hướng và ng dng chng minh tính cht hình hc.
Gii Oxy bng tham s hóa
Chuẩn hóa các đại lượng trong Oxy
Để phù hp vi kiến thc thi THPT Quc Gia, chuyên đề này đa phần ly bài tp t đ
thi th các trường THPT trên toàn quốc năm 2016.
B Ni Dung :
Phn 1 : Vecto, tích vô hướng và ng dng chng minh tính cht hình hc.
Vecto tích hướng các kiến thức bản của THPT. Để ng dng vào
vic chng minh các tính cht hình hc, chúng ta cn phi biết nhng công thức, định
hay dùng sau :
AB AC CB
AB BA
M là trung điểm AB
AB AC 2AM
ABAC AB AC cosBAC
2 2 2
AB AC BC
ABAC
2

Vậy phương pháp chứng minh tính cht hình hc ca chúng ta là:
BÙI TH VIT
Group : facebook.com/groups/giaitoanbangcasio
CASIO Luyn Thi THPT Quc Gia
Facebbook.com/viet.alexander.7 Youtube.com/nthoangcute
BÙI TH VIT Fanpage : Facebook.com/thuthuatcasio
2
C gắng đưa dữ kin cn phi chứng minh dưới dng vecto.
Tách vecto thành tng các vecto thành phn ri s dụng tích vô hướng hoc các
tính cht của vecto để gii quyết bài toán.
d 1 : Cho tam giác ABC ni tiếp đường tròn (I):
22
x 1 y 2 25
. Điểm
H 2; 5
K 1; 1
lần lượt là chân các đường cao h t đỉnh B và C đến các cnh
tam giác. Tìm tọa độ các đỉnh A, B, C ca tam giác biết A có hoành độ dương.
(THPT Chuyên Sơn La – Sơn La – ln 3 2016)
ng dn
Ý tưởng : Chng minh AI vuông góc KH
Chng minh :
Cách 1 : (S dụng Vecto và tích vô hướng).
Ta có :
AIKH KA AH AI KAAI AHAI
AK AI cosKAI AH AI cosHAI
AB AC
AK AI AH AI
2AI 2AI
1
AK AB AH AC 0
2
Do
AB AH
ABH ACK AK AB AH AC
AC AK
Cách 2 : (S dng kiến thc hình hc THCS).
Qua A, k tia tiếp tuyến Am vi (I), H không thuc na mt phng b AI cha Am. Khi
đó
AI Am
.
Ta ch cn chng minh
HK / /Am
.
BÙI TH VIT
Group : facebook.com/groups/giaitoanbangcasio
CASIO Luyn Thi THPT Quc Gia
Facebbook.com/viet.alexander.7 Youtube.com/nthoangcute
BÙI TH VIT Fanpage : Facebook.com/thuthuatcasio
3
Tht vy,
BAm BCA AKH
do t giác
BCHK
ni tiếp. Suy ra
HK / /Am
. Điều phi
chng minh.
Áp dng : Ta lần lượt tính được :
Phương trình đường thng KH :
4x 3y 7 0
Phương trình đường thng AI :
3x 4y 11 0
Tọa độ đim
A 5,1
(điểm
3, 5
b loi)
Phương trình đường thng AK :
x 3y 2 0
Tọa độ đim
B 4, 2
Phương trình đường thng AH :
2x y 9 0
Tọa độ đim
C 1, 7
Li gii chi tiết dành cho bạn đọc.
Đáp số :
A 5,1
,
B 4, 2
,
C 1, 7
.
Nhn xét : Qua hai cách làm, chúng ta thy rng : Chng minh bng kiến thc hình hc
THCS trông gn đẹp hơn nhiều so vi cách 1 s dụng vecto tích ng. Tuy
nhiên, không phi ai cũng nghĩ ti vic k thêm đường k ph Am như trên. Cái đó phụ
thuộc vào tư duy hình học và c kinh nghim làm bài.
Cách gii bằng vecto và tích vô hướng tuy không t nhiên bằng nhưng chắc chn sau khi
biến đổi, vấn đề của bài toán luôn được chng minh mc th li giải không được
đẹp cho lm. Bạn đọc th đến vi ví d 2 :
d 2 : Trong mt phng vi h tọa độ Oxy, cho nh ch nhật ABCD điểm
H 3,1
hình chiếu vuông góc của A trên BD. Điểm
1
M ,2
2



trung điểm cnh
BC, phương trình đường trung tuyến k t đỉnh A ca tam giác ADH
d : 4x y 13 0
. Viết phương trình đường thng BC.
(THPT Đoàn Thượng Hi Phòng ln 3 2016)
ng dn
BÙI TH VIT
Group : facebook.com/groups/giaitoanbangcasio
CASIO Luyn Thi THPT Quc Gia
Facebbook.com/viet.alexander.7 Youtube.com/nthoangcute
BÙI TH VIT Fanpage : Facebook.com/thuthuatcasio
4
Ý tưởng : Gọi N là trung điểm DH. Chng minh AN vuông góc NM.
Chng minh :
Cách 1 : (S dụng Vecto và tích vô hướng).
Ta có :
ANNM AB BN NB BM
ABNB ABBM BNNB BNBM
NB AB BN BM NB AN BM
11
NB AD AH AD NBAH 0
22
Cách 2 : (S dng kiến thc hình hc THCS).
Gọi K là trung điểm AH. Khi đó
11
NK AD BC BM
BMNK
22
NK / /CD / /BM
là hình bình hành.
Suy ra
BK / /NM
. Vậy để chng minh
AN NM
, ta ch cn chng minh
BK AN
.
BÙI TH VIT
Group : facebook.com/groups/giaitoanbangcasio
CASIO Luyn Thi THPT Quc Gia
Facebbook.com/viet.alexander.7 Youtube.com/nthoangcute
BÙI TH VIT Fanpage : Facebook.com/thuthuatcasio
5
Do
NK AB
K
AK NB
là trc tâm
ABN
. Suy ra
BK AN
. Điều phi chng minh.
Áp dng : Ta lần lượt tính được :
Phương trình đường thng MN :
2x 8y 15 0
Phương trình đường thng BD :
y1
Tọa độ đim
D 4,1
Phương trình đường thng HA :
x3
Tọa độ đim
A 3, 1
Phương trình đường thng AD :
2x y 7 0
Phương trình đường thng AB :
x 2y 1 0
Tọa độ đim
B 1,1
Phương trình đường thng BC :
2x y 3 0
Li gii chi tiết dành cho bạn đọc.
Đáp số :
2x y 3 0
.
Nhn xét : Ti sao trong cách 1, chúng ta li tách thành
ANNM AB BN NB BM
.
Thc cht thì dù tách thành cái gì, sau mt hi biến đổi, kiểu gì chúng ta cũng sẽ làm
triệt tiêu được các vecto thành phn. Ví d như cách biến đổi sau đây :
1
ANNM AD AH NB BM
2
11
AD AH DB HB AD
22
1
ADDB ADHB ADAD AHDB AHHB AHAD
4
1
ADDB ADHB AD
4
AD AHAD
AD
DB HB AD AH
4
AD ADAB
2NB 2AN 0
42
Vy ti sao tách
ANNM AB BN NB BM
lại nhanh như vậy ?
Chúng ta có mt mẹo như sau :
BÙI TH VIT
Group : facebook.com/groups/giaitoanbangcasio
CASIO Luyn Thi THPT Quc Gia
Facebbook.com/viet.alexander.7 Youtube.com/nthoangcute
BÙI TH VIT Fanpage : Facebook.com/thuthuatcasio
6
Nếu
mà ta mun lấy tích vô hướng ca
MBMC
, ta c gng biến
đổi v
ABAC
. Mo sau rt hay dùng :
MBMC MA AB MA AC
MAMA MAAC ABMA ABAC
MA MC AB

Tiếp theo ta có 2 hướng gii :
Biến đổi
MC AB XY
và sau đó chứng minh
MAXY 0
Dùng công thc
2 2 2
AB AC BC
ABAC
2

hoc
ABAC AB AC cosBAC
để
tính giá tr
MAMC MAAB
ri c gng biến đổi
MAMC MAAB 0
d 3 : Trong mt phng vi h ta độ Oxy, cho hình thang ABCD vuông ti A
B,
BC 2AD
, tam giác BCD ni tiếp đường tròn (T) :
22
x 4 y 1 25
, điểm N
hình chiếu vuông góc của B trên CD, M trung điểm BC, đường thng MN
phương trình
3x 4y 17 0
, BC đi qua điểm
E 7,0
. Tìm tọa độ ca A, B, C, D biết
C có tung độ âm, D có hoành độ âm.
(Lê Tiến Dũng)
ng dn
Ý tưởng : Chng minh CT vuông góc MN
Chng minh :
Cách 1 : (S dng Vecto và tích vô hướng). Chng minh
CTMN 0
Cách 2 : (S dng kiến thc hình hc THCS). Qua C k tiếp tuyến Cx chng minh
Cx / /MN
.
Bài toán này có ý tưởng rt ging Ví d 1 trên. Bạn đọc có th xem li hoc t mình th
sc chng minh CT vuông góc MN.
Áp dng : Ta lần lượt tính được :
Phương trình đường thng CT :
4x 3y 19 0
Tọa độ đim
C 7, 3
(điểm
1,5
loi)
Phương trình đường thng BC :
x7
BÙI TH VIT
Group : facebook.com/groups/giaitoanbangcasio
CASIO Luyn Thi THPT Quc Gia
Facebbook.com/viet.alexander.7 Youtube.com/nthoangcute
BÙI TH VIT Fanpage : Facebook.com/thuthuatcasio
7
Ta độ đim
B 7,5
Phương trình đường thng DT :
y1
Tọa độ đim
D 1,1
(điểm
9,1
loi)
Phương trình đường thng DA :
x1
Phương trình đường thng BA :
y5
Tọa độ đim
A 1,5
Đáp số :
A 1,5
,
B 7,5
,
C 7, 3
,
D 1,1
.
Nhn xét : Bài toán này do bn Lê Tiến Dũng hi trên Group. Bn y biết rng
CT MN
nhưng không th chứng minh được. l nhiu bạn khác cũng vy, biết được tính
cht hình học nhưng không biết cách chng minh do quá lt léo bi nhiu d kin
gây ri mt hoc phi k thêm đường thng phụ, điểm phụ, Do đó, vecto tích
ng mt la chn sáng sut cho nhiều trường hp chng minh vuông c. Nhưng
không phải phương pháp này không phải k thêm điểm ph hoặc đường thng ph. Bn
đọc có th xem ví d sau :
Ví d 4 : Trong mt phng vi h tọa độ Oxy cho hình vuông ABCD. Trên các cnh
AB, AD ln t lấy hai điểm E, F sao cho AE = AF. Gi H là hình chiếu vuông góc
ca A trên DE. Biết
2 14
H;
55



,
8
F ; 2
3



, C thuộc đường thng d: x + y 2 = 0, D
thuộc đường thẳng d’: x – 3y + 2 = 0. Tìm tọa độ các đỉnh ca hình vuông.
(THPT Thun Thành 1 Bc Ninh ln 2 2016)
ng dn
Ý tưởng : Chng minh FH vuông góc HC
Chng minh :
Cách 1 : (S dụng Vecto và tích vô hướng).
Ta có :
HFHC HD DF HD DC
HD HD DF DC
BÙI TH VIT
Group : facebook.com/groups/giaitoanbangcasio
CASIO Luyn Thi THPT Quc Gia
Facebbook.com/viet.alexander.7 Youtube.com/nthoangcute
BÙI TH VIT Fanpage : Facebook.com/thuthuatcasio
8
Nếu đến đây, chúng ta cố gng rút gn
HD DF DC
thành một vecto nào đó tương tự
như
AH
thì v i khó chúng ta còn dữ kin
AE AF
chưa dùng tới. Còn nếu
chúng ta “trâu bò” ngi chng minh
HD HD DF DC 0
bng công thc
2 2 2
AB AC BC
ABAC
2

thì cũng được thôi, nhưng có lẽ biến đổi s rt dài.
Nhìn thy
2
HD HD DF DC HD HD DF DC
, nếu chúng ta v hình ch nht
CDFN thì
DF DC DN
, do đó công việc của chúng ta vô cùng đơn giản, ch còn li là :
HD HD DF DC 0 HD HD DN 0 HDHN 0
Vy N thng nào nguy him ti mc
HDHN 0
? Điều này ch đúng khi
HN
HA
cùng phương hay
H,A,N
thng hàng. Liệu nó có đúng không ?
Ta có :
AE AF BN ADE BAN ADE BAN
ADE EAH A,H,N
.
Điu phi chng minh.
Trong cách này, chúng ta duy vẻ dài nhưng ý tưởng khá mch lạc. Để tóm gn li,
chúng ta ch cn trình bày như sau :
Gi AH ct BC tại N. Khi đó
ADE BAN ADE BAN BN AE AF
.
T đó
DF CN CDFN
là hình ch nht. Vy :
HFHC HD DF HD DC HD HD DF DC HD HD DN HDHN 0
Điu phi chng minh.
Cách 2 : (S dng kiến thc hình hc THCS).
Gi AH ct BC tại N. Khi đó
ADE BAN ADE BAN BN AE AF
.
T đó
DF CN CDFN
là hình ch nht. Vy :
DHC DNC DFC CDFH
ni tiếp
o
FDC FHC 90
Điu phi chng minh.
Áp dng : Ta lần lượt tính được :
Phương trình đường thng HF :
6x 17y 50 0
Phương trình đường thng HC :
17x 6y 10 0
Tọa độ đim
C 2,4
Đưng tròn ngoi tiếp CDFH :
2
2
1 130
x y 1
39



BÙI TH VIT
Group : facebook.com/groups/giaitoanbangcasio
CASIO Luyn Thi THPT Quc Gia
Facebbook.com/viet.alexander.7 Youtube.com/nthoangcute
BÙI TH VIT Fanpage : Facebook.com/thuthuatcasio
9
Tọa độ đim
D 4,2
( loại điểm
16 2
,
55




vì cùng na mt phng b HF vi C)
Tọa độ đim
10
N ,0
3



Phương trình đường thng HA :
3x 4y 10 0
Phương trình đường thng DA :
3x y 10 0
Tọa độ đim
A 2, 4
Tọa độ đim
B 4, 2
Đáp số :
A 2, 4
,
B 4, 2
,
C 2,4
,
D 4,2
.
Nhn xét : Vi phương pháp sử dụng vecto tích hướng, chúng ta th gii quyết
nhng bài toán yêu cu chng minh vuông góc mt cách ổn định ri ch ? Vy còn
nhng bài toán yêu cu chng minh thng hàng thì sao ? Bạn đọc hãy đến vi ví d sau :
Ví d 5 : Trong mt phng vi h trc tọa độ Oxy cho hình ch nht ABCD có
phương trình đường thng BD :
2x 3y 4 0
. Điểm G thuc cnh BD sao cho
BD 4BG
. Gọi M là điểm đối xng ca A qua G. Gi
H,K
lần lượt là chân đường
vuông góc h t M xung BC và CD. Biết
H 10,6
,
K 13,4
và đỉnh B có ta độ
các s t nhiên chn. Tìm tọa độ các đỉnh ca hình ch nht ABCD.
(Linh Quang Bùi)
ng dn
Ý tưởng : Chng minh G, H, K thng hàng.
Chng minh :
Cách 1 : (S dụng Vecto và tích vô hướng)
G, H, K thng hàng khi ch khi
GH tHK
. Tuy nhiên, để khng chế K, ta cn phi
xem xét các điều kin ca nó. Gọi O là giao điểm 2 đường chéo.
G/CD
MK CD
3 BC
AD CD MK AD 2d BC MK
22
GA GM
H là trung điểm BC. Vy thì :
HK BM 2BG BA BO BA AO
OC AO
GH HK 2GH
22
Điu phi chng minh.
BÙI TH VIT
Group : facebook.com/groups/giaitoanbangcasio
CASIO Luyn Thi THPT Quc Gia
Facebbook.com/viet.alexander.7 Youtube.com/nthoangcute
BÙI TH VIT Fanpage : Facebook.com/thuthuatcasio
10
Cách 2 : (S dng kiến thc hình hc THCS).
Gọi O là giao điểm 2 đường chéo.
G/CD
MK CD
3 BC
AD CD MK AD 2d BC MK
22
GA GM
H là trung điểm BC.
Do G là trung điểm AM và BO nên ABMO là hình bình hành. Suy ra
HK / /BM/ /AB
.
Li có
GH / /OC
nên
GH / /HK
suy ra G, H, K thng hàng.
Áp dng : Ta lần lượt tính được :
Phương trình đường thng HK :
2x 3y 38 0
Tọa độ đim
17
G ,7
2



Gi
2b 4
B b, D 34 3b,24 2b
3



Do
BHDK 0
B 10,8
(loại điểm
B 7,6
)
Khi đó
C 10,4
A 4,8
Kết lun :
A 4,8
,
B 10,8
,
C 10,4
,
D 4,4
.
Phn 2 : Gii Oxy bng tham s hóa
Phương pháp này lẽ nhiu bn biết ti bi s “trâu bò” của : Đặt tham s
nhng d kiện chưa biết t điu kin của đề bài, đưa tham số v HPT gii quyết
chúng. Phương pháp này không đưc hay và t nhiên cho lm, nhưng vi cách làm này,
chúng ta chng cn biết các tính cht ca hình hc vn th gii quyết bài toán
đưc. Quan trng nht của phương pháp này là cách chn n, phân tích bài toán biến
đổi hp lý.
Li ích của phương pháp này rt ràng : Gii quyết được tng quát bài toán. Bạn đọc
th so sánh 2 cách làm sau :
Ví d 1 : Cho tam giác ABC có
A(2,2)
,
B(5, 1)
. C nằm trên đường tròn (S):
22
x y 2x 6y 2 0
. Phân giác trong góc C đi qua
P(3,7)
. Tìm to độ đim C.
(Nng Lnh)
ng dn
BÙI TH VIT
Group : facebook.com/groups/giaitoanbangcasio
CASIO Luyn Thi THPT Quc Gia
Facebbook.com/viet.alexander.7 Youtube.com/nthoangcute
BÙI TH VIT Fanpage : Facebook.com/thuthuatcasio
11
Ý tưởng : Điều đc bit đây là O, A, B thẳng hàng với O là tâm đường tròn.
Ta s chứng minh CP đi qua một điểm c định.
Chng minh : Gi (S) cắt đoạn AB ti D. Ta s chng minh
CD
phân giác góc
ACB
.
Tht vy, do
OA 2,OB 4 2,R 2 2
nên
ACD BCD OCD ACD ODC BCD OCA OBC
22
OCA OBC OC OA OB OA OB R
(luôn đúng)
Áp dng :
Tọa độ đim
D 3,1
Phương trình đường thng CP :
x3
Tọa độ đim
C 3,5
Đáp số :
C 3,5
Nhn xét : Bài toán này trùng hp một cách đáng sợ. Người ra đề c tình đ O, A, B
thng hàng
2
OA OB R
. Vy nếu thay đổi d kin bài toán không thỏa mãn 2 điều
kin kia, liu chúng ta có gii quyết được bài toán ? Hãy xem cách gii bng tham s hóa
sau cho bài toán tng quát :
Ví d 2 : Cho tam giác ABC có
A(2,2),
B(5, 1)
. C nằm trên đường tròn (S):
22
x y 8x 6y 20 0
. Phân giác trong góc C đi qua
P(3,7)
. Tìm to độ đim C.
(Bùi Thế Vit M rng)
ng dn
Ý tưởng : Đề bài hi C, ta s đặt tọa độ đim
C m,n
. Mi liên h đầu tiên ca m n là
22
m n 8m 6n 20 0
. 2 n m, n nên ta ch cn tìm thêm mt mi liên h na
gia m và n t điu kiện đề bài.
CP đưng phân giác nên chúng ta s s dng
ACP PCB
để tìm mi liên h gia
m và n.
Li gii :
Gi
22
C m,n m n 8m 6n 20 0
. Khi đó
AC m 2;n 2
BC m 5;n 1
PC m 3;n 7
.
ACPC BCPC
ACP PCB cos AC,PC cos BC,PC
AC BC
22
2 2 2 2
m 2 m 3 n 2 n 7 m 5 m 3 n 1 n 7
m 2 n 2 m 5 n 1

22
2 2 2 2
2 2 2 2
m n 5m 9n 20 m n 8m 6n 8
m n 4m 4n 8 m n 10m 2n 26

2
9 m n 9 mn 4m 3n 10
72 72
4m 2n 12 m 4n 3 2m n 6 m 4n 3
BÙI TH VIT
Group : facebook.com/groups/giaitoanbangcasio
CASIO Luyn Thi THPT Quc Gia
Facebbook.com/viet.alexander.7 Youtube.com/nthoangcute
BÙI TH VIT Fanpage : Facebook.com/thuthuatcasio
12
2
9 m 3 4n mn 4m 13n 6
0
2m n 6 m 4n 3

Nếu
m3
thì do
22
m n 8m 6n 20 0 n 5
(loi
n1
vì khi đó C thuộc AB)
Nếu
2
4n mn 4m 13n 6 0
thì :
22
2 2 2
2 4n mn 4m 13n 6 m n 8m 6n 20 m n 8 n 2 0
m n 2
Loại vì khi đó C trùng A.
Đáp số :
C 3,5
.
Nhn xét : Bài toán này tng quát hơn nên lời giải trên cũng tổng quát hơn trường hp
đặc bit ca bài toán gc. Tuy nhiên, cách x lý d liu hp lý giúp gii quyết bài toán
nhanh gọn hơn. Mt bài toán nh cho bạn đọc là : Th gii quyết Ví d 1 bng cách làm
trên. S rt thú v đó.
d 3 : Trong mt phng Oxy cho hình ch nht ABCD, biết đnh B thuộc đường
thng
1
d : 2x y 2 0
đỉnh C thuc đưng thng
2
d : x y 5 0
. Gi H hình
chiếu ca B lên AC. Tìm tọa độ các đỉnh ca hình ch nht biết điểm
92
M,
55



,
K 9,2
ln lượt là trung điểm ca AH, CD và C có tung độ dương.
(THPT Trần Hưng Đạo TP. H Chí Minh ln 6 2016)
(THPT Đào Duy Từ Qung Bình ln 2 2016)
ng dn
Ý tưởng : Nếu s dng vecto hoc hình hc c đin thì chúng ta s đi chứng minh MB
vuông góc vi MK. Bây gi coi như chúng ta chưa biết tính cht trên, chúng ta th tham
s hóa bài toán này xem sao :
Li gii : Gi
B b,2b 2
C c,c 5
. Khi đó :
Đầu tiên, ta có :
2
KCBC 0 c 9 c b c 5 2 c 5 2b 2 0 2c 3bc 23b 23c 49 0
Ta li có :
11
MBMC AB HB MC ABMC KCMC
22
BÙI TH VIT
Group : facebook.com/groups/giaitoanbangcasio
CASIO Luyn Thi THPT Quc Gia
Facebbook.com/viet.alexander.7 Youtube.com/nthoangcute
BÙI TH VIT Fanpage : Facebook.com/thuthuatcasio
13
9 9 8 27 9 27
b c 2b c c 9 c c 7 c
5 5 5 5 5 5
2
10c 15bc 63b 115c 297 0
Kết hp li ta có :
2
2
10c 15bc 63b 115c 297 0
2c 3bc 23b 23c 49 0
. Khi đó :
22
2
10c 15bc 63b 115c 297 5 2c 3bc 23b 23c 49 0
52b 52 0 b 1 c 13c 36 0 c 9
Vy
B 1,4
C 9,4
suy ra
D 9,0
A 1,0
.
Đáp số :
A 1,0
,
B 1,4
,
C 9,4
,
D 9,0
.
Nhn xét : Bạn đọc có th so sánh vi 2 cách làm ca phần 1 : Tích vô hướng và kiến thc
nh hc THCS.
Ý tưởng : MB vuông góc vi MK.
Chng minh :
Cách 1 : (S dụng Vecto và tích vô hướng).
Ta có :
MBMK MC CB MC CK MC MC CB CK
AC HC BA BC HC
MC CB MC CB
2 2 2
HC BC 1
MC MCHB
22





0
Cách 2 : (S dng kiến thc hình hc THCS).
Gi
N
là trung điểm BH. Khi đó :
Ta có
11
MN AB CD CK
MNCK
22
MN / /AB / /CD / /CK
là hình bình hành. Suy ra
NC / /MK
Li có
NM BC
CN BM MK BM
NB MC
. Điều phi chng minh.
BÙI TH VIT
Group : facebook.com/groups/giaitoanbangcasio
CASIO Luyn Thi THPT Quc Gia
Facebbook.com/viet.alexander.7 Youtube.com/nthoangcute
BÙI TH VIT Fanpage : Facebook.com/thuthuatcasio
14
d 4 : Trong mt phng tọa độ Oxy, cho tam giác ABC ni tiếp đường tròn tâm I.
Đim
M 0, 2
trung điểm cạnh BC và điểm
E 1, 4
hình chiếu vuông góc
của B trên AI. Xác đnh tọa độ các đỉnh ca tam giác ABC, biết đường thng AC
phương trình
x y 4 0
.
(THPT Xuân Trường Nam Định ln 2 2016)
ng dn
Ý tưởng : Nguy him nht của bài toán này chính là điểm I. Thật khó để khng chế đim
I trong bài toán này nếu chưa biết được tính cht của bài toán. Thay đó, chúng ta thử
đặt tổng quát điểm I xem sao.
Li gii : Gi
C c,4 c B c,c 8
A a,4 a
. Khi đó :
EAEB 0 a 1 c 1 4 a 4 c 8 4 0 2ac 5a 7c 31 0
.
Gi
I m,n
. Vì
I AE : a 8 x a 1 y 5a 4 0 a 8 m a 1 n 5a 4 0
.
IM BC mc c 6 n 2 0
2 2 2 2
IA IB m a n a 4 m c n c 8
22
a c m 12 a c n a c 4a 8c 24 0
Tóm li, ta có HPT 4 ẩn 4 phương trình sau :
22
2ac 5a 7c 31 0
a 8 m a 1 n 5a 4 0
mc c 6 n 2 0
a c m 12 a c n a c 4a 8c 24 0
Lần lượt ta có :
c 6 c 7 c 3 c 4
7c 31
a ;m ;n
2c 5
3 2 c 3 2 c

. Thế vào PT cuối ta được :
22
2
c 4 2c 12c 31 2c 10c 17
0 c 4
2c 5 c 2

Đáp số :
A 1,5
,
B 4, 4
,
C 4,0
.
BÙI TH VIT
Group : facebook.com/groups/giaitoanbangcasio
CASIO Luyn Thi THPT Quc Gia
Facebbook.com/viet.alexander.7 Youtube.com/nthoangcute
BÙI TH VIT Fanpage : Facebook.com/thuthuatcasio
15
Nhn xét : Qua cách làm trên, bạn đọc th nhn thy s trâu của phương pháp
này ri ch ? Chc chn s nhiu bn xem li gii gc ca bài toán này như nào.
Bạn đọc cùng xem cách làm sau :
Cách 2 : (S dng kiến thc hình hc THCS).
K BF vuông góc vi AC (F thuộc AC). Khi đó, ta sẽ chng minh M, E, F thng hàng.
T giác BMEI và BEFA ni tiếp. Vậy ta được :
oo
1
BEM BIM BIC BAC 180 BEF BEM BEF 180 M,E,F
2
Áp dng :
Phương trình đường thng ME :
2x y 2 0
Tọa độ đim
F 2,2
Phương trình đường tròn tâm M bán kính MF :
2
2
x y 2 20
Tọa độ đim
C 4,0
Phương trình đường thng BF :
x y 0
Ta độ đim
B 4, 4
Phương trình đường thng BE :
y 4 0
Phương trình đường thng AE :
x 1 0
Ta độ đim
A 1,5
Nhn xét : Chúng ta cũng có thể chng minh M, E, F thng hàng bng vecto.
d 5 : Trong mt phng to độ Oxy, cho tam giác ABC vuông ti A. Gi D là điểm
đối xng của A qua BC. Đưng thẳng đi qua A vuông góc với CD phương trình
4x 3y 20 0
. Biết rằng phương trình đường thng AD:
x 2y 10 0
, điểm B
nằm trên đường thng
x y 5 0
. Tìm to độ các điểm B, C.
(THPT Đa Phúc Hà Ni ln 3 2016)
ng dn
BÙI TH VIT
Group : facebook.com/groups/giaitoanbangcasio
CASIO Luyn Thi THPT Quc Gia
Facebbook.com/viet.alexander.7 Youtube.com/nthoangcute
BÙI TH VIT Fanpage : Facebook.com/thuthuatcasio
16
Ý tưởng : Chúng ta tiếp tc tham s hóa những điểm chưa biết.
Li gii : Đặt
B b,5 b
,
C m,n
,
D 2d 10,d
Gọi AH là đường thng qua A vuông góc vi CD, H là chân đường cao. Khi đó ta tìm
đưc tọa độ đim
A 2,4
. Suy ra
d
K d 6, 2
2




là trung điểm AD.
Ta có các điều kin sau :
ACAB 0 m 2 b 2 n 4 5 b 4 0 mb 2m nb n 6b 0
B, C thuc BC :
5
2x y d 10 0
2
C thuc CD :
3x 4y 10d 30 0
T đó ta có hệ phương trình :
mb 2m nb n 6b 0
mb 2m nb n 6b 0
5
2b
2b 5 b d 10 0
d6
2
5
5
m2
2m n d 10 0
2
n b 9
3m 4n 10d 30 0







Thế vào PT đầu ta được
5b b b 9 5 0 b 5 b 1 0
Li gii chi tiết dành cho bạn đọc.
Đáp số :
B 1,4
,
C 2,10
hoc
B 5,10
,
C 2,4
Nhn xét : Qua mt s bài toán trên, bạn đọc th hình dung được phương pháp giải
tng quát một bài Oxy nào đó từ d kin của đề i không cần quan tâm đến tính
cht hình học đặc trưng. th phương pháp này rất mt thời gian để x các biu
thức nhưng ít ra là nó s dẫn đường đến li gii ca bài toán.
Tuy vy, mt s dng i chúng ta không cn thiết phi đặt hết các n s ch
quan tâm đến t l của bài toán. Chương sau sẽ giúp bạn đọc hiểu rõ hơn :
Phn 3 : Chuẩn hóa các đại lượng trong Oxy.
Vi những bài toán liên quan đến t l độ i đoạn thng, chun hóa giúp chúng
ta xác định t l để gii quyết bài toán. Tất nhiên chúng ta không đưc trình bày rng
BÙI TH VIT
Group : facebook.com/groups/giaitoanbangcasio
CASIO Luyn Thi THPT Quc Gia
Facebbook.com/viet.alexander.7 Youtube.com/nthoangcute
BÙI TH VIT Fanpage : Facebook.com/thuthuatcasio
17
ta chun hóa cnh này bng 1, cnh kia bng 2, ch t ngm hiu : t l không đổi
nên ta đặt cnh bằng bao nhiêu cũng được.
Tốt hơn hết, đối vi mt s bn mi bắt đu thì chúng ta c đặt cnh bng a c gng
xét t l để triệt tiêu a đi. Bài toán sau là mt ví d minh ha :
Ví d 1 : Cho hình vuông ABCD.
13 3
F;
62



thuc cnh AB và
7BF 5FA
, E là trung
đim AD, G là trng tâm ABC, EG:
11x 7y 6 0
,
B
y0
. Tìm tọa độ các đỉnh hình
vuông ABCD.
(B Tùng Linh)
ng dn
Ý tưởng : Đề bài cho mi EG F lại đi hỏi B. Vậy thì đặt tng quát
B m,n
. Ta ch
cần tìm hai phương trình chứa hai n m và n là xong.
Đầu tiên, nhn thy rng khi zoom in hay zoom out, hình vn kiu kiểu như thế, do đó tỉ
l gia 2 độ i bt k luôn không đổi. Vy thì nếu EG ct BF tại M nào đó thì t l
MB
MF
là mt hng s nào đó mà ta có th tính đưc.
Vy thì ta s tìm được tọa độ đim M theo m và n. Li có M thuc EG nên s có mt mi
liên h gia m và n đây.
BÙI TH VIT
Group : facebook.com/groups/giaitoanbangcasio
CASIO Luyn Thi THPT Quc Gia
Facebbook.com/viet.alexander.7 Youtube.com/nthoangcute
BÙI TH VIT Fanpage : Facebook.com/thuthuatcasio
18
Tiếp theo, ta cn tìm mt d kin nữa. Không gì khác, đó là tỉ l khong cách t F và B
xung EG. T l y cũng không đổi, mà
F/EG
d
có th tính được nên ta tính được c th
B/EG
d
. Đây chính là mi liên h th hai giữa m và n. Bài toán được gii quyết.
Li gii : Gi
B m,n
EG AB M
. Đặt
AB a 0
. Ta có
5a
BF
12
.
Li có
G/ AB
G/ AD
E/AB G/AD
a
d
MG 2 MA 2
3
3 MA 3d 3 a 2a
a
ME d 3 d 3
2
.
Tóm li
MB a 12 12 26 17m 18 17n
MB MF M ,
5a
MF 17 17 5 5
a
12



Li có
M EG 11m 7n 26 0
.
Tiếp tc, do B là trung điểm AM nên :
B/EG A/EG
2 2 2 2
1 1 1 a
dd
2
1 1 1 4 17
22
AM AE 4a a

Suy ra
22
B/EG F/EG
12 13 3 12 10
d m n d 2
6 2 17 17
5 17
Gii h phương trình
22
m3
12 13 3 10
m n 2
B 3; 1
6 2 17
13
5 17
m
51
11m 7n 26 0


Li gii chi tiết dành cho bạn đọc.
Đáp số :
A 1;5 ,B 3; 1 ,C 3; 3 ,D 5;3
Nhn xét : Vy vi nhng bài hình vuông khi zoom in hoc zoom out, các hình
đồng dng vi nhau thì s dng t l s rt hp lý.
Thật khó để giải bài toán trên theo hướng làm khác vì đề bài cho d kin khá khó chu.
Do nhng i kiu này khá kvà mt thi gian nên khá ít đề thi th cho bài tp v
dng này.
d 2 : Cho hình vuông ABCD. M thuc cnh BC sao cho
BM 2MC
. N thuc cnh
AD sao cho
3AN ND
. Qua B k đưng vuông góc vi MN ct CD ti F. Biết phương
trình đường thng
NF
4x 8y 3 0
,
A 3,1
. Tìm tọa độ đim B, C, D.
(Bùi Thế Vit M rng)
Li gii chi tiết dành cho bạn đọc.
C Kết Lun :
Chuyên đề này tuy chưa hoàn chỉnh lm nhưng hy vng nó giúp ích đưc cho
mt s bn chun b ôn thi THPT Quc Gia.
Bùi Thế Vit
| 1/18

Preview text:

Group : facebook.com/groups/giaitoanbangcasio
BÙI THẾ VIỆT CASIO Luyện Thi THPT Quốc Gia
Facebbook.com/viet.alexander.7 Youtube.com/nthoangcute Bùi Thế Việt CHUYÊN ĐỀ CASIO
KỸ NĂNG GIẢI HÌNH HỌC PHẲNG OXY
TRONG ĐỀ THI THPT QUỐC GIA A – Giới Thiệu :
Là một dạng bài toán yêu cầu tư duy hình học cao, Oxy trong kỳ thi THPT Quốc
Gia thường được cho dưới dạng tọa độ và yêu cầu của đề bài là đi tìm một dữ kiện nào
đó của hình học, có thể là tìm tọa độ điểm, phương trình đường thẳng, …
Tuy nhiên, những bài tập Oxy này có một sự liên kết không hề nhẹ với phần hình
học phẳng lớp 8, lớp 9 qua các định lý, tính chất hình học. Nhiều bạn chưa biết đến
những tính chất này chắc hẳn sẽ vô cùng hoang mang vì không biết hướng giải quyết.
Và chắc chắn cũng sẽ có những bạn biết đến tính chất này nhưng không biết cách chứng minh thế nào.
Để giúp những bạn có tư duy hình học kém hoặc biết tính chất hình học nhưng
chưa biết cách chứng minh, chuyên đề này sẽ gồm các phần như sau:
 Vecto, tích vô hướng và ứng dụng chứng minh tính chất hình học.
 Giải Oxy bằng tham số hóa
 Chuẩn hóa các đại lượng trong Oxy
Để phù hợp với kiến thức thi THPT Quốc Gia, chuyên đề này đa phần lấy bài tập từ đề
thi thử các trường THPT trên toàn quốc năm 2016. B – Nội Dung :
Phần 1 :
Vecto, tích vô hướng và ứng dụng chứng minh tính chất hình học.
Vecto và tích vô hướng là các kiến thức cơ bản của THPT. Để ứng dụng nó vào
việc chứng minh các tính chất hình học, chúng ta cần phải biết những công thức, định lý hay dùng sau :  AB  AC  CB  AB  BA
 M là trung điểm AB  AB  AC  2AM  ABAC  AB AC cos BAC 2 2 2    AB AC BC ABAC  2  AB  AC  ABAC  0
Vậy phương pháp chứng minh tính chất hình học của chúng ta là: BÙI THẾ VIỆT
Fanpage : Facebook.com/thuthuatcasio 1
Group : facebook.com/groups/giaitoanbangcasio
BÙI THẾ VIỆT CASIO Luyện Thi THPT Quốc Gia
Facebbook.com/viet.alexander.7 Youtube.com/nthoangcute
 Cố gắng đưa dữ kiện cần phải chứng minh dưới dạng vecto.
 Tách vecto thành tổng các vecto thành phần rồi sử dụng tích vô hướng hoặc các
tính chất của vecto để giải quyết bài toán. 2 2
Ví dụ 1 : Cho tam giác ABC nội tiếp đường tròn (I): x  1  y  2  25 . Điểm H2; 5 và K 1  ; 1
  lần lượt là chân các đường cao hạ từ đỉnh B và C đến các cạnh
tam giác. Tìm tọa độ các đỉnh A, B, C của tam giác biết A có hoành độ dương.
(THPT Chuyên Sơn La – Sơn La – lần 3 – 2016) Hướng dẫn
Ý tưởng : Chứng minh AI vuông góc KH Chứng minh :
Cách 1 : (Sử dụng Vecto và tích vô hướng). Ta có :
AIKH  KA  AHAI  KAAI  AHAI
 AK  AI  cosKAI  AH  AI  cosHAI AB AC   AK  AI   AH  AI  2AI 2AI 1
  AK  AB  AH AC  0 2 AB AH Do A  BH A  CK    AK  AB  AH  AC AC AK
Cách 2 : (Sử dụng kiến thức hình học THCS).
Qua A, kẻ tia tiếp tuyến Am với (I), H không thuộc nửa mặt phẳng bờ AI chứa Am. Khi đó AI  Am .
Ta chỉ cần chứng minh HK / /Am . BÙI THẾ VIỆT
Fanpage : Facebook.com/thuthuatcasio 2
Group : facebook.com/groups/giaitoanbangcasio
BÙI THẾ VIỆT CASIO Luyện Thi THPT Quốc Gia
Facebbook.com/viet.alexander.7 Youtube.com/nthoangcute
Thật vậy, BAm  BCA  AKH do tứ giác BCHK nội tiếp. Suy ra HK / /Am . Điều phải chứng minh.
Áp dụng : Ta lần lượt tính được :
 Phương trình đường thẳng KH : 4x  3y  7  0
 Phương trình đường thẳng AI : 3x  4y 11  0
 Tọa độ điểm A5,1 (điểm 3, 5   bị loại)
 Phương trình đường thẳng AK : x  3y  2  0  Tọa độ điểm B 4  , 2  
 Phương trình đường thẳng AH : 2x  y  9  0
 Tọa độ điểm C1, 7  
Lời giải chi tiết dành cho bạn đọc.
Đáp số : A5,1 , B 4  , 2   , C1,7 .
Nhận xét : Qua hai cách làm, chúng ta thấy rằng : Chứng minh bằng kiến thức hình học
THCS trông gọn và đẹp hơn nhiều so với cách 1 sử dụng vecto và tích vô hướng. Tuy
nhiên, không phải ai cũng nghĩ tới việc kẻ thêm đường kẻ phụ Am như trên. Cái đó phụ
thuộc vào tư duy hình học và cả kinh nghiệm làm bài.
Cách giải bằng vecto và tích vô hướng tuy không tự nhiên bằng nhưng chắc chắn sau khi
biến đổi, vấn đề của bài toán luôn được chứng minh mặc dù có thể lời giải không được
đẹp cho lắm. Bạn đọc thử đến với ví dụ 2 :
Ví dụ 2 : Trong mặt phẳng với hệ tọa độ Oxy, cho hình chữ nhật ABCD có điểm  1 
H3,1 là hình chiếu vuông góc của A trên BD. Điểm M ,2 là trung điểm cạnh  2 
BC, phương trình đường trung tuyến kẻ từ đỉnh A của tam giác ADH là
d : 4x  y  13  0 . Viết phương trình đường thẳng BC.
(THPT Đoàn Thượng – Hải Phòng – lần 3 – 2016) Hướng dẫn BÙI THẾ VIỆT
Fanpage : Facebook.com/thuthuatcasio 3
Group : facebook.com/groups/giaitoanbangcasio
BÙI THẾ VIỆT CASIO Luyện Thi THPT Quốc Gia
Facebbook.com/viet.alexander.7 Youtube.com/nthoangcute
Ý tưởng : Gọi N là trung điểm DH. Chứng minh AN vuông góc NM. Chứng minh :
Cách 1 : (Sử dụng Vecto và tích vô hướng). Ta có :
ANNM  AB  BNNB  BM
 ABNB  ABBM  BNNB  BNBM 
NBAB  BN  BM  NBAN  BM 1      1 NB AD AH AD  NBAH  0 2 2
Cách 2 : (Sử dụng kiến thức hình học THCS).  1 1 NK  AD  BC  BM
Gọi K là trung điểm AH. Khi đó  2 2
 BMNK là hình bình hành. NK / /CD / /BM
Suy ra BK / /NM . Vậy để chứng minh AN  NM , ta chỉ cần chứng minh BK  AN. BÙI THẾ VIỆT
Fanpage : Facebook.com/thuthuatcasio 4
Group : facebook.com/groups/giaitoanbangcasio
BÙI THẾ VIỆT CASIO Luyện Thi THPT Quốc Gia
Facebbook.com/viet.alexander.7 Youtube.com/nthoangcute NK  AB Do   K là trực tâm A
 BN . Suy ra BK  AN. Điều phải chứng minh. AK   NB
Áp dụng : Ta lần lượt tính được :
 Phương trình đường thẳng MN : 2x  8y  15  0
 Phương trình đường thẳng BD : y  1  Tọa độ điểm D 4  ,1
 Phương trình đường thẳng HA : x  3   Tọa độ điểm A 3  , 1  
 Phương trình đường thẳng AD : 2x  y  7  0
 Phương trình đường thẳng AB : x  2y  1  0
 Tọa độ điểm B1,1
 Phương trình đường thẳng BC : 2x  y  3  0
Lời giải chi tiết dành cho bạn đọc.
Đáp số : 2x  y  3  0 .
Nhận xét : Tại sao trong cách 1, chúng ta lại tách thành ANNM  AB  BNNB  BM.
Thực chất thì dù tách thành cái gì, sau một hồi biến đổi, kiểu gì chúng ta cũng sẽ làm
triệt tiêu được các vecto thành phần. Ví dụ như cách biến đổi sau đây : 1
ANNM  AD  AHNB  BM 2 1     1
AD AH   DB  HB  AD 2 2 1
 ADDB ADHB ADAD AHDB AHHB AHAD 4 1
 ADDB ADHB ADAD AHAD 4 AD  DB HB AD AH 4 AD     ADAB 2NB 2AN   0 4 2
Vậy tại sao tách ANNM  AB  BNNB  BM lại nhanh như vậy ?
Chúng ta có một mẹo như sau : BÙI THẾ VIỆT
Fanpage : Facebook.com/thuthuatcasio 5
Group : facebook.com/groups/giaitoanbangcasio
BÙI THẾ VIỆT CASIO Luyện Thi THPT Quốc Gia
Facebbook.com/viet.alexander.7 Youtube.com/nthoangcute
Nếu AB  AC  ABAC  0 mà ta muốn lấy tích vô hướng của MBMC , ta cố gắng biến
đổi về ABAC . Mẹo sau rất hay dùng :
MBMC  MA  ABMA  AC
 MAMA  MAAC  ABMA  ABAC  MAMC  AB
Tiếp theo ta có 2 hướng giải :
 Biến đổi MC  AB  XY và sau đó chứng minh MAXY  0 2 2 2    AB AC BC Dùng công thức ABAC 
hoặc ABAC  AB AC cos BAC để 2
tính giá trị MAMC  MAAB rồi cố gắng biến đổi MAMC  MAAB  0
Ví dụ 3 : Trong mặt phẳng với hệ tọa độ Oxy, cho hình thang ABCD vuông tại A và 2 2
B, BC  2AD, tam giác BCD nội tiếp đường tròn (T) : x  4  y  1  25 , điểm N
là hình chiếu vuông góc của B trên CD, M là trung điểm BC, đường thẳng MN có
phương trình 3x  4y  17  0 , BC đi qua điểm E7,0 . Tìm tọa độ của A, B, C, D biết
C có tung độ âm, D có hoành độ âm. (Lê Tiến Dũng) Hướng dẫn
Ý tưởng : Chứng minh CT vuông góc MN Chứng minh :
Cách 1 : (Sử dụng Vecto và tích vô hướng). Chứng minh CTMN  0
Cách 2 : (Sử dụng kiến thức hình học THCS). Qua C kẻ tiếp tuyến Cx và chứng minh Cx / /MN .
Bài toán này có ý tưởng rất giống Ví dụ 1 ở trên. Bạn đọc có thể xem lại hoặc tự mình thử
sức chứng minh CT vuông góc MN.
Áp dụng : Ta lần lượt tính được :
 Phương trình đường thẳng CT : 4x  3y 19  0
 Tọa độ điểm C7, 3
  (điểm 1,5 loại)
 Phương trình đường thẳng BC : x  7 BÙI THẾ VIỆT
Fanpage : Facebook.com/thuthuatcasio 6
Group : facebook.com/groups/giaitoanbangcasio
BÙI THẾ VIỆT CASIO Luyện Thi THPT Quốc Gia
Facebbook.com/viet.alexander.7 Youtube.com/nthoangcute
 Tọa độ điểm B7,5
 Phương trình đường thẳng DT : y  1  Tọa độ điểm D 1
 ,1 (điểm 9,1 loại)
 Phương trình đường thẳng DA : x  1 
 Phương trình đường thẳng BA : y  5
 Tọa độ điểm A1,5
Đáp số : A1,5 , B7,5 , C7,3 , D1,1 .
Nhận xét : Bài toán này do bạn Lê Tiến Dũng hỏi trên Group. Bạn ấy biết rằng CT  MN
nhưng không thể chứng minh nó được. Có lẽ nhiều bạn khác cũng vậy, biết được tính
chất hình học nhưng không biết cách chứng minh do nó quá lắt léo bởi nhiều dữ kiện
gây rối mắt hoặc phải kẻ thêm đường thẳng phụ, điểm phụ, … Do đó, vecto và tích vô
hướng là một lựa chọn sáng suốt cho nhiều trường hợp chứng minh vuông góc. Nhưng
không phải phương pháp này không phải kẻ thêm điểm phụ hoặc đường thẳng phụ. Bạn
đọc có thể xem ví dụ sau :
Ví dụ 4 : Trong mặt phẳng với hệ tọa độ Oxy cho hình vuông ABCD. Trên các cạnh
AB, AD lần lượt lấy hai điểm E, F sao cho AE = AF. Gọi H là hình chiếu vuông góc  2 14   8  của A trên DE. Biết H ;    , F ; 2  
 , C thuộc đường thẳng d: x + y – 2 = 0, D  5 5   3 
thuộc đường thẳng d’: x – 3y + 2 = 0. Tìm tọa độ các đỉnh của hình vuông.
(THPT Thuận Thành 1 – Bắc Ninh – lần 2 – 2016) Hướng dẫn
Ý tưởng : Chứng minh FH vuông góc HC Chứng minh :
Cách 1 : (Sử dụng Vecto và tích vô hướng). Ta có :
HFHC  HD  DFHD  DC  HDHD  DF  DC BÙI THẾ VIỆT
Fanpage : Facebook.com/thuthuatcasio 7
Group : facebook.com/groups/giaitoanbangcasio
BÙI THẾ VIỆT CASIO Luyện Thi THPT Quốc Gia
Facebbook.com/viet.alexander.7 Youtube.com/nthoangcute
Nếu đến đây, chúng ta cố gắng rút gọn HD  DF  DC thành một vecto nào đó tương tự
như AH thì có vẻ hơi khó vì chúng ta còn dữ kiện AE  AF chưa dùng tới. Còn nếu
chúng ta “trâu bò” ngồi chứng minh HDHD  DF  DC  0 bằng công thức 2 2 2 AB  AC  BC ABAC 
thì cũng được thôi, nhưng có lẽ biến đổi sẽ rất dài. 2 Nhìn thấy     2
HD HD DF DC  HD  HDDF  DC , nếu chúng ta vẽ hình chữ nhật
CDFN thì DF  DC  DN , do đó công việc của chúng ta vô cùng đơn giản, chỉ còn lại là :
HDHD  DF  DC  0  HDHD  DN  0  HDHN  0
Vậy N là thằng nào mà nguy hiểm tới mức HDHN  0 ? Điều này chỉ đúng khi HN và
HA cùng phương hay H,A,N thẳng hàng. Liệu nó có đúng không ?
Ta có : AE  AF  BN  A  DE  BA 
N  ADE  BAN mà ADE  EAH  A,H,N . Điều phải chứng minh.
Trong cách này, chúng ta tư duy có vẻ dài nhưng ý tưởng khá mạch lạc. Để tóm gọn lại,
chúng ta chỉ cần trình bày như sau :
Gọi AH cắt BC tại N. Khi đó ADE  BAN  A  DE  BA  N  BN  AE  AF .
Từ đó DF  CN  CDFN là hình chữ nhật. Vậy :
HFHC  HD  DFHD  DC  HDHD  DF  DC  HDHD  DN  HDHN  0 Điều phải chứng minh.
Cách 2 : (Sử dụng kiến thức hình học THCS).
Gọi AH cắt BC tại N. Khi đó ADE  BAN  A  DE  BA  N  BN  AE  AF .
Từ đó DF  CN  CDFN là hình chữ nhật. Vậy :
DHC  DNC  DFC  CDFH nội tiếp o  FDC  FHC  90 Điều phải chứng minh.
Áp dụng : Ta lần lượt tính được :
 Phương trình đường thẳng HF : 6x 17y  50  0
 Phương trình đường thẳng HC : 17x  6y  10  0
 Tọa độ điểm C2,4 2    1 2 130
Đường tròn ngoại tiếp CDFH : x   y  1     3  9 BÙI THẾ VIỆT
Fanpage : Facebook.com/thuthuatcasio 8
Group : facebook.com/groups/giaitoanbangcasio
BÙI THẾ VIỆT CASIO Luyện Thi THPT Quốc Gia
Facebbook.com/viet.alexander.7 Youtube.com/nthoangcute    16 2
Tọa độ điểm D4,2 ( loại điểm  , 
 vì cùng nửa mặt phẳng bờ HF với C)  5 5     10 Tọa độ điểm N   ,0   3 
 Phương trình đường thẳng HA : 3x  4y  10  0
 Phương trình đường thẳng DA : 3x  y 10  0
 Tọa độ điểm A2, 4    Tọa độ điểm B 4  , 2  
Đáp số : A 2,4 , B 4  , 2
  , C2,4 , D4,2.
Nhận xét : Với phương pháp sử dụng vecto và tích vô hướng, chúng ta có thể giải quyết
những bài toán yêu cầu chứng minh vuông góc một cách ổn định rồi chứ ? Vậy còn
những bài toán yêu cầu chứng minh thẳng hàng thì sao ? Bạn đọc hãy đến với ví dụ sau :
Ví dụ 5 : Trong mặt phẳng với hệ trục tọa độ Oxy cho hình chữ nhật ABCD có
phương trình đường thẳng BD : 2x  3y  4  0 . Điểm G thuộc cạnh BD sao cho
BD  4BG . Gọi M là điểm đối xứng của A qua G. Gọi H,K lần lượt là chân đường
vuông góc hạ từ M xuống BC và CD. Biết H10,6 , K 13,4 và đỉnh B có tọa độ là
các số tự nhiên chẵn. Tìm tọa độ các đỉnh của hình chữ nhật ABCD. (Linh Quang Bùi) Hướng dẫn
Ý tưởng : Chứng minh G, H, K thẳng hàng. Chứng minh :
Cách 1 : (Sử dụng Vecto và tích vô hướng)
G, H, K thẳng hàng khi và chỉ khi GH  tHK . Tuy nhiên, để khống chế K, ta cần phải
xem xét các điều kiện của nó. Gọi O là giao điểm 2 đường chéo. MK  CD  3 BC
Vì AD  CD  MK  AD  2d  BC  MK 
 H là trung điểm BC. Vậy thì : G / CD 2 2 GA  GM  OC AO
HK  BM  2BG  BA  BO  BA  AO và GH    HK  2GH 2 2 Điều phải chứng minh. BÙI THẾ VIỆT
Fanpage : Facebook.com/thuthuatcasio 9
Group : facebook.com/groups/giaitoanbangcasio
BÙI THẾ VIỆT CASIO Luyện Thi THPT Quốc Gia
Facebbook.com/viet.alexander.7 Youtube.com/nthoangcute
Cách 2 : (Sử dụng kiến thức hình học THCS).
Gọi O là giao điểm 2 đường chéo. MK  CD  3 BC
Vì AD  CD  MK  AD  2d  BC  MK   H là trung điểm BC. G / CD 2 2 GA  GM 
Do G là trung điểm AM và BO nên ABMO là hình bình hành. Suy ra HK / / BM/ / AB .
Lại có GH / /OC nên GH / /HK suy ra G, H, K thẳng hàng.
Áp dụng : Ta lần lượt tính được :
 Phương trình đường thẳng HK : 2x  3y  38  0    17 Tọa độ điểm G ,7   2      2b 4 Gọi B b,  D34 3b,24    2b   3 
 Do BHDK  0  B10,8 (loại điểm B7,6)
 Khi đó C10,4 và A4,8
Kết luận : A 4,8 , B10,8 , C10,4 , D4,4.
Phần 2 :
Giải Oxy bằng tham số hóa
Phương pháp này có lẽ nhiều bạn biết tới bởi sự “trâu bò” của nó : Đặt tham số
những dữ kiện chưa biết và từ điều kiện của đề bài, đưa tham số về HPT và giải quyết
chúng. Phương pháp này không được hay và tự nhiên cho lắm, nhưng với cách làm này,
chúng ta chẳng cần biết các tính chất của hình học mà vẫn có thể giải quyết bài toán
được. Quan trọng nhất của phương pháp này là cách chọn ẩn, phân tích bài toán và biến đổi hợp lý.
Lợi ích của phương pháp này rất rõ ràng : Giải quyết được tổng quát bài toán. Bạn đọc
thử so sánh 2 cách làm sau :
Ví dụ 1 : Cho tam giác ABC có A(2,2) , B(5, 1
 ) . C nằm trên đường tròn (S): 2 2
x  y  2x  6y  2  0 . Phân giác trong góc C đi qua P(3,7) . Tìm toạ độ điểm C. (Nắng Lạnh) Hướng dẫn BÙI THẾ VIỆT
Fanpage : Facebook.com/thuthuatcasio 10
Group : facebook.com/groups/giaitoanbangcasio
BÙI THẾ VIỆT CASIO Luyện Thi THPT Quốc Gia
Facebbook.com/viet.alexander.7 Youtube.com/nthoangcute
Ý tưởng : Điều đặc biệt ở đây là O, A, B thẳng hàng với O là tâm đường tròn.
Ta sẽ chứng minh CP đi qua một điểm cố định.
Chứng minh : Gọi (S) cắt đoạn AB tại D. Ta sẽ chứng minh CD là phân giác góc ACB .
Thật vậy, do OA  2 ,OB  4 2 ,R  2 2 nên
ACD  BCD  OCD  ACD  ODC  BCD  OCA  OBC 2 2  O  CA O
 BC  OC  OAOB  OA OB  R (luôn đúng) Áp dụng :
 Tọa độ điểm D3,1
 Phương trình đường thẳng CP : x  3
 Tọa độ điểm C3,5
Đáp số : C3,5
Nhận xét : Bài toán này trùng hợp một cách đáng sợ. Người ra đề cố tình để O, A, B thẳng hàng và 2
OA  OB  R . Vậy nếu thay đổi dữ kiện bài toán không thỏa mãn 2 điều
kiện kia, liệu chúng ta có giải quyết được bài toán ? Hãy xem cách giải bằng tham số hóa
sau cho bài toán tổng quát :
Ví dụ 2 : Cho tam giác ABC có A(2,2), B(5, 1
 ) . C nằm trên đường tròn (S): 2 2
x  y  8x  6y  20  0 . Phân giác trong góc C đi qua P(3,7) . Tìm toạ độ điểm C.
(Bùi Thế Việt – Mở rộng) Hướng dẫn
Ý tưởng : Đề bài hỏi C, ta sẽ đặt tọa độ điểm Cm,n . Mối liên hệ đầu tiên của m và n là 2 2
m  n  8m  6n  20  0 . Vì có 2 ẩn m, n nên ta chỉ cần tìm thêm một mối liên hệ nữa
giữa m và n từ điều kiện đề bài.
Vì CP là đường phân giác nên chúng ta sẽ sử dụng ACP  PCB để tìm mối liên hệ giữa m và n. Lời giải :
AC  m  2;n  2  Gọi   2 2
C m,n  m  n  8m  6n  20  0 . Khi đó BC  m  5; n  1 . PC  m 3;n   7   Vì        ACPC BCPC ACP PCB cos AC,PC cos BC,PC   AC BC
 m 2m 3n2n 72  m 5m 3n1n 72    m  22  n  22
m  52 n 12
m n 5m 9n202 m n 8m6n82 2 2 2 2   2 2 2 2 m  n  4m  4n  8 m  n  10m  2n  26   2 9 m n 72 9mn  4m  3n  10 72        4m  2n  12 m  4n  3 2m  n  6 m  4n  3 BÙI THẾ VIỆT
Fanpage : Facebook.com/thuthuatcasio 11
Group : facebook.com/groups/giaitoanbangcasio
BÙI THẾ VIỆT CASIO Luyện Thi THPT Quốc Gia
Facebbook.com/viet.alexander.7 Youtube.com/nthoangcute    2
9 m 3 4n  mn  4m  13n  6          0 2m n 6 m 4n 3 Nếu m  3 thì do 2 2
m  n  8m  6n  20  0  n  5 (loại n  1 vì khi đó C thuộc AB) Nếu 2
4n  mn  4m  13n  6  0 thì :
              2    2 2 2 2 2 4n mn 4m 13n 6 m n 8m 6n 20 m n 8 n 2  0  m  n  2
Loại vì khi đó C trùng A.
Đáp số : C3,5 .
Nhận xét : Bài toán này tổng quát hơn nên lời giải trên cũng tổng quát hơn trường hợp
đặc biệt của bài toán gốc. Tuy nhiên, cách xử lý dữ liệu hợp lý giúp giải quyết bài toán
nhanh gọn hơn. Một bài toán nhỏ cho bạn đọc là : Thử giải quyết Ví dụ 1 bằng cách làm
trên. Sẽ rất thú vị đó.
Ví dụ 3 : Trong mặt phẳng Oxy cho hình chữ nhật ABCD, biết đỉnh B thuộc đường
thẳng d : 2 x y 2  0 đỉnh C thuộc đường thẳng d : x y 5  0 . Gọi H là hình 1 2  9 2 
chiếu của B lên AC. Tìm tọa độ các đỉnh của hình chữ nhật biết điểm M ,  ,  5 5 
K 9,2 lần lượt là trung điểm của AH, CD và C có tung độ dương.
(THPT Trần Hưng Đạo – TP. Hồ Chí Minh – lần 6 – 2016)
(THPT Đào Duy Từ – Quảng Bình – lần 2 – 2016) Hướng dẫn
Ý tưởng : Nếu sử dụng vecto hoặc hình học cổ điển thì chúng ta sẽ đi chứng minh MB
vuông góc với MK. Bây giờ coi như chúng ta chưa biết tính chất trên, chúng ta thử tham
số hóa bài toán này xem sao :
Lời giải : Gọi Bb,2b  2  và Cc,c  5 . Khi đó : Đầu tiên, ta có :
                2 KCBC 0 c 9 c b
c 5 2 c 5 2b 2  0  2c  3bc  23b  23c  49  0 1 1
Ta lại có : MBMC  AB  HBMC  ABMC  KCMC 2 2 BÙI THẾ VIỆT
Fanpage : Facebook.com/thuthuatcasio 12
Group : facebook.com/groups/giaitoanbangcasio
BÙI THẾ VIỆT CASIO Luyện Thi THPT Quốc Gia
Facebbook.com/viet.alexander.7 Youtube.com/nthoangcute  9  9   8  27           9       27   b c 2b c c 9 c c 7 c             5  5   5  5   5   5  2
 10c  15bc  63b  115c  297  0 2 1
 0c 15bc  63b 115c  297  0 Kết hợp lại ta có :  . Khi đó : 2
2c  3bc  23b  23c  49  0 2
10c  15bc  63b  115c  297  5 2
2c  3bc  23b  23c  49  0 2
 52b  52  0  b  1  c  13c  36  0  c  9
Vậy B1,4 và C9,4 suy ra D9,0 và A1,0 .
Đáp số : A1,0 , B1,4 , C9,4 , D9,0 .
Nhận xét : Bạn đọc có thể so sánh với 2 cách làm của phần 1 : Tích vô hướng và kiến thức hình học THCS.
Ý tưởng : MB vuông góc với MK. Chứng minh :
Cách 1 : (Sử dụng Vecto và tích vô hướng). Ta có :
MBMK  MC  CBMC  CK  MCMC  CB  CK  AC  HC BA   BC  HC   MC  CB    MC  CB  2 2   2       HC  BC  1  MC   MCHB   0 2  2  
Cách 2 : (Sử dụng kiến thức hình học THCS).
Gọi N là trung điểm BH. Khi đó :  1 1 MN  AB  CD  CK Ta có  2 2
 MNCK là hình bình hành. Suy ra NC / /MK MN / /AB / /CD / /CK NM  BC Lại có 
 CN  BM  MK  BM . Điều phải chứng minh. NB   MC BÙI THẾ VIỆT
Fanpage : Facebook.com/thuthuatcasio 13
Group : facebook.com/groups/giaitoanbangcasio
BÙI THẾ VIỆT CASIO Luyện Thi THPT Quốc Gia
Facebbook.com/viet.alexander.7 Youtube.com/nthoangcute
Ví dụ 4 : Trong mặt phẳng tọa độ Oxy, cho tam giác ABC nội tiếp đường tròn tâm I. Điểm M0, 2
  là trung điểm cạnh BC và điểm E 1  , 4
  là hình chiếu vuông góc
của B trên AI. Xác định tọa độ các đỉnh của tam giác ABC, biết đường thẳng AC có
phương trình x  y  4  0 .
(THPT Xuân Trường – Nam Định – lần 2 – 2016) Hướng dẫn
Ý tưởng : Nguy hiểm nhất của bài toán này chính là điểm I. Thật khó để khống chế điểm
I trong bài toán này nếu chưa biết được tính chất của bài toán. Thay vì đó, chúng ta thử
đặt tổng quát điểm I xem sao.
Lời giải : Gọi Cc,4  c   B  c
 ,c 8  và Aa,4  a . Khi đó :
Vì EAEB  0  a  1c  1  4  a  4c  8  4  0  2ac  5a  7c  31  0 .
Gọi Im,n  . Vì I  AE : a  8x  a  1y  5a  4  0  a  8m  a  1n  5a  4  0 .
Vì IM  BC  mc  c  6n  2  0 2 2 2 2
Vì IA  IB  m  a  n  a  4  m  c  n  c  8
         2 2 a c m
12 a c n  a  c  4a  8c  24  0
Tóm lại, ta có HPT 4 ẩn 4 phương trình sau :
2ac  5a  7c  31  0 a 8 
m a 1n  5a  4  0  mc  
c 6n  2  0 a  c  m  12 a  c 2 2
n  a  c  4a  8c  24  0 Lần lượt ta có : 7c  31 c 6c 7 c  3c  4 a  ; m      ;n  2c 5 3 2 c 32 
. Thế vào PT cuối ta được : c c  4 2 2c  12c  31 2
2c  10c  17     2c  5 0 c 4 2 c  2
Đáp số : A1,5 , B 4  , 4   , C4,0. BÙI THẾ VIỆT
Fanpage : Facebook.com/thuthuatcasio 14
Group : facebook.com/groups/giaitoanbangcasio
BÙI THẾ VIỆT CASIO Luyện Thi THPT Quốc Gia
Facebbook.com/viet.alexander.7 Youtube.com/nthoangcute
Nhận xét : Qua cách làm trên, bạn đọc có thể nhận thấy sự “trâu bò” của phương pháp
này rồi chứ ? Chắc chắn sẽ nhiều bạn tò mò xem lời giải gốc của bài toán này như nào.
Bạn đọc cùng xem cách làm sau :
Cách 2 : (Sử dụng kiến thức hình học THCS).
Kẻ BF vuông góc với AC (F thuộc AC). Khi đó, ta sẽ chứng minh M, E, F thẳng hàng.
Tứ giác BMEI và BEFA nội tiếp. Vậy ta được : 1 o o BEM  BIM 
BIC  BAC  180  BEF  BEM  BEF  180  M,E,F 2 Áp dụng :
 Phương trình đường thẳng ME : 2x  y  2  0
 Tọa độ điểm F2,2
 Phương trình đường tròn tâm M bán kính MF :    2 2 x y 2  20
 Tọa độ điểm C4,0
 Phương trình đường thẳng BF : x  y  0  Tọa độ điểm B 4  , 4  
 Phương trình đường thẳng BE : y  4  0
 Phương trình đường thẳng AE : x  1  0
 Tọa độ điểm A1,5
Nhận xét : Chúng ta cũng có thể chứng minh M, E, F thẳng hàng bằng vecto.
Ví dụ 5 : Trong mặt phẳng toạ độ Oxy, cho tam giác ABC vuông tại A. Gọi D là điểm
đối xứng của A qua BC. Đường thẳng đi qua A vuông góc với CD có phương trình
4x  3y  20  0 . Biết rằng phương trình đường thẳng AD: x  2y  10  0 , điểm B
nằm trên đường thẳng x  y  5  0 . Tìm toạ độ các điểm B, C.
(THPT Đa Phúc – Hà Nội – lần 3 – 2016) Hướng dẫn BÙI THẾ VIỆT
Fanpage : Facebook.com/thuthuatcasio 15
Group : facebook.com/groups/giaitoanbangcasio
BÙI THẾ VIỆT CASIO Luyện Thi THPT Quốc Gia
Facebbook.com/viet.alexander.7 Youtube.com/nthoangcute
Ý tưởng : Chúng ta tiếp tục tham số hóa những điểm chưa biết.
Lời giải : Đặt Bb,5  b , Cm,n , D2d 10,d
Gọi AH là đường thẳng qua A vuông góc với CD, H là chân đường cao. Khi đó ta tìm  d 
được tọa độ điểm A 2,4 . Suy ra K d  6,   2  là trung điểm AD.  2 
Ta có các điều kiện sau :
 ACAB  0  m  2b  2  n  45  b  4  0  mb  2m  nb  n  6b  0  5
B, C thuộc BC : 2x  y  d  10  0 2
 C thuộc CD : 3x  4y 10d  30  0
Từ đó ta có hệ phương trình :
mb  2m  nb  n  6b  0
mb  2m  nb  n  6b  0  5 
2b  5  b  d  10  0 2b  d    6 2    5 5 2m  n  d  10  0 m  2   2        n  b  9 3m 4n 10d 30 0
Thế vào PT đầu ta được 5b  bb  9  5  0  b  5b  1  0
Lời giải chi tiết dành cho bạn đọc.
Đáp số : B1,4 , C 2  ,10 hoặc B 5  ,10 , C2,4
Nhận xét : Qua một số bài toán trên, bạn đọc có thể hình dung được phương pháp giải
tổng quát một bài Oxy nào đó từ dữ kiện của đề bài mà không cần quan tâm đến tính
chất hình học đặc trưng. Có thể phương pháp này rất mất thời gian để xử lý các biểu
thức nhưng ít ra là nó sẽ dẫn đường đến lời giải của bài toán.
Tuy vậy, có một số dạng bài mà chúng ta không cần thiết phải đặt hết các ẩn số mà chỉ
quan tâm đến tỉ lệ của bài toán. Chương sau sẽ giúp bạn đọc hiểu rõ hơn :
Phần 3 : Chuẩn hóa các đại lượng trong Oxy.
Với những bài toán liên quan đến tỉ lệ độ dài đoạn thẳng, chuẩn hóa giúp chúng
ta xác định tỉ lệ để giải quyết bài toán. Tất nhiên là chúng ta không được trình bày rằng BÙI THẾ VIỆT
Fanpage : Facebook.com/thuthuatcasio 16
Group : facebook.com/groups/giaitoanbangcasio
BÙI THẾ VIỆT CASIO Luyện Thi THPT Quốc Gia
Facebbook.com/viet.alexander.7 Youtube.com/nthoangcute
ta chuẩn hóa cạnh này bằng 1, cạnh kia bằng 2, … mà chỉ tự ngầm hiểu : tỉ lệ không đổi
nên ta đặt cạnh bằng bao nhiêu cũng được.
Tốt hơn hết, đối với một số bạn mới bắt đầu thì chúng ta cứ đặt cạnh bằng a và cố gắng
xét tỉ lệ để triệt tiêu a đi. Bài toán sau là một ví dụ minh họa :  13 3 
Ví dụ 1 : Cho hình vuông ABCD. F  
;  thuộc cạnh AB và 7BF  5FA , E là trung  6 2 
điểm AD, G là trọng tâm ABC, EG: 11x  7y  6  0 , y  0 . Tìm tọa độ các đỉnh hình B vuông ABCD. (Bồ Tùng Linh) Hướng dẫn
Ý tưởng : Đề bài cho mỗi EG và F mà lại đi hỏi B. Vậy thì đặt tổng quát Bm,n . Ta chỉ
cần tìm hai phương trình chứa hai ẩn m và n là xong.
Đầu tiên, nhận thấy rằng khi zoom in hay zoom out, hình vẫn kiểu kiểu như thế, do đó tỉ MB
lệ giữa 2 độ dài bất kỳ luôn không đổi. Vậy thì nếu EG cắt BF tại M nào đó thì tỉ lệ MF
là một hằng số nào đó mà ta có thể tính được.
Vậy thì ta sẽ tìm được tọa độ điểm M theo m và n. Lại có M thuộc EG nên sẽ có một mối
liên hệ giữa m và n ở đây. BÙI THẾ VIỆT
Fanpage : Facebook.com/thuthuatcasio 17
Group : facebook.com/groups/giaitoanbangcasio
BÙI THẾ VIỆT CASIO Luyện Thi THPT Quốc Gia
Facebbook.com/viet.alexander.7 Youtube.com/nthoangcute
Tiếp theo, ta cần tìm một dữ kiện nữa. Không gì khác, đó là tỉ lệ khoảng cách từ F và B
xuống EG. Tỉ lệ này cũng không đổi, mà d
có thể tính được nên ta tính được cụ thể F / EG d
. Đây chính là mối liên hệ thứ hai giữa m và n. Bài toán được giải quyết. B/ EG 5a
Lời giải : Gọi Bm,n  và EG  AB  M. Đặt AB  a  0 . Ta có BF  . 12 a MG d 2 MA 2 Lại có G / AB 3      3  MA  3d  3  a  2a . G / AD ME d a 3 d 3 E/ AB G / AD 2 MB a 12 12  26  17m 1  8  17n  Tóm lại    MB  MF  M ,  MF 5a 17 17  5 5  a  12
Lại có MEG  11m  7n  26  0 .
Tiếp tục, do B là trung điểm AM nên : 1 1 1 a d  d    B/ EG A/ EG 2 1 1 1 4 17 2  2  2 2 2 2 AM AE 4a a 2 2 12  13   3  12 10 Suy ra d  m   n   d      2 B/ EG F/ EG 5 17  6   2  17 17  2 2 12  13   3  10 m  3    m     n    2 
Giải hệ phương trình    B      3;  1  5 17 6 2 17 13   m   11m 7n  26   0  51
Lời giải chi tiết dành cho bạn đọc. Đáp số : A 1  ;5,B 3;  1  ,C3; 3  ,D5;3
Nhận xét : Vậy là với những bài hình vuông mà khi zoom in hoặc zoom out, các hình
đồng dạng với nhau thì sử dụng tỉ lệ sẽ rất hợp lý.
Thật khó để giải bài toán trên theo hướng làm khác vì đề bài cho dữ kiện khá khó chịu.
Do những bài kiểu này khá khó và mất thời gian nên có khá ít đề thi thử cho bài tập về dạng này.
Ví dụ 2 : Cho hình vuông ABCD. M thuộc cạnh BC sao cho BM  2MC. N thuộc cạnh
AD sao cho 3AN  ND . Qua B kẻ đường vuông góc với MN cắt CD tại F. Biết phương
trình đường thẳng NF là 4x  8y  3  0 , A3,1 . Tìm tọa độ điểm B, C, D.
(Bùi Thế Việt – Mở rộng)
Lời giải chi tiết dành cho bạn đọc. C – Kết Luận :
Chuyên đề này tuy chưa hoàn chỉnh lắm nhưng hy vọng nó giúp ích được cho
một số bạn chuẩn bị ôn thi THPT Quốc Gia. Bùi Thế Việt BÙI THẾ VIỆT
Fanpage : Facebook.com/thuthuatcasio 18