Nguồn gốc của việc sử dụng mạng xã hội
- Định nghĩa: Mạng xã hội là loại hình dịch vụ kết nối các thành viên có
chung sở thích hoạt động trên nền internet. Người sử dụng có thể giao
lưu, chia sẻ thông tin, không bị giới hạn về địa lý và thời gian, phục vụ
những yêu cầu chung, những giá trị của cộng đồng và nâng cao vai trò
của mỗi công dân trong việc tạo lập mối quan hệ, thúc đẩy sự liên kết
giữa các cá nhân và tổ chức xã hội. Bên cạnh những yếu tố tích cực đó,
mạng xã hội cũng chứa đựng những mặt trái của nó như thách thức về
bảo mật thông tin cá nhân, nguy cơ lan truyền tin đồn và thông tin sai
lệch, cũng như vấn đề về sự nghiện và ảnh hưởng tiêu cực đến tâm lý
người sử dụng. Vì thế, mạng xã hội được các nhà nghiên cứu và hoạch
định chính sách xã hội của các quốc gia đặc biệt quan tâm.
- Lịch sử của mạng xã hội gắn sự phát triển của công nghệ truyền thông –
thứ bắt đầu vào cuối thế kỷ 19, khi Samuel Morse gửi đi bức điện tín đầu
tiên từ Washington D.C đến Baltimore vào năm 1844. Tuy vậy, nếu xét
lại định nghĩa mạng xã hội, loại phương thức giao tiếp này sẽ không được
tính là một loại mạng xã hội. Bởi vì nó không được diễn ra trực tuyến,
việc phát điện tín cũng không phát triển, gắn kết một cộng đồng hay tập
thể lớn. Thay vào đó, chúng được sử dụng để gửi các tin nhắn riêng lẻ
giữa hai người. Cùng với sự phát triển của Internet và các công nghệ
truyền thông điện tử mạng xã hội ra đời và phát triển ngày càng mạnh mẽ.
[1] https://dangcongsan.vn/su-kien-binh-luan/mang-xa-hoi-va-quan-ly-mang- xa-hoi-79669.html
- Trong quá khứ, mạng xã hội luôn đồng hành cùng với sự phát
triển của Internet. Từ những email đầu tiên được gửi đi với các nhà
nghiên cứu Thụy Sĩ vào năm 1971 đến những mạng xã hội hiện đại
như Facebook, Instagram. Internet và các nội dung chia sẻ luôn gắn liền
với tính chất cộng đồng.
- Năm 1995 trang Classmate ra đời để kết nối những người học cùng
trường hoặc cùng lớp. Đây được xem như là trang mạng xã hội đầu tiên
với mục đích gặp gỡ bạn học, chia sẻ thông tin liên quan đến học tập.
Năm 1997 SixDegrees xuất hiện với mục đích giao lưu kết bạn dựa theo
sở thích. Nó cho phép người dùng tạo và duy trì các mối quan hệ trực
tuyến, đồng thời chia sẻ thông tin và các ý tưởng cá nhân [2,3,4]. Tuy
nhiên đến năm 2001 nền tảng này đã đóng cửa. Năm 2002 Friendster trở
thành một trào lưu mới tại Hoa Kỳ và năm 2004 MySpace ra đời với các
tính năng như phim ảnh (embedded video) đã nhanh chóng thu hút hàng
chục ngàn thành viên mới mỗi ngày, các thành viên cũ của Friendster
cũng lũ lượt chuyển qua MySpace [3]. Trong khi Friendster và MySpace
trở thành những mạng xã hội phổ biến đầu tiên tập trung chủ yếu vào giải
trí cá nhân. Sự ra đời LinkedIn năm 2003 để đáp ứng nhu cầu về kết nối
nghề nghiệp một cách chuyên nghiệp [5].
Facebook được Mark Zuckerberg sáng lập vào năm 2004 và đã nhanh
chóng trở thành một trong những mạng xã hội lớn nhất và phổ biến nhất
trên thế giới, đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong lịch sử mạng xã
hội. Nó mở ra một thời đại mới của mạng xã hội với giao diện người
dùng thuận tiện, tính năng đa dạng và chiến lược mở rộng toàn cầu [6].
Twitter ra đời năm 2006 nổi lên với khái niệm "tweet" ngắn gọn và là nền
tảng mạng xã hội quan trọng cho việc chia sẻ thông tin ngắn [7]. Và
YouTube thành lập năm 2005, mặc dù chủ yếu tập trung vào chia sẻ
video, cũng trở thành một phần quan trọng của cộng đồng mạng xã hội
[8]. Hai trang mạng xã hội này đã đưa ra những cách tiếp cận mới với
việc chia sẻ thông tin và video trực tuyến.
- Sự phát triển mạnh mẽ toàn cầu của Instagram, Snapchat và WhatsApp
vào những năm 2010 đã cung cấp những trải nghiệm đa dạng trong việc
chia sẻ hình ảnh, video và tin nhắn. Instagram (2010) tập trung vào chia
sẻ hình ảnh và video [9], Snapchat (2011) nổi tiếng với tin nhắn tự hủy và
hiệu ứng hình ảnh [10], trong khi WhatsApp (được Facebook mua lại
năm 2014) tập trung vào tin nhắn và cuộc gọi video [11,12]. Năm 2017,
TikTok xuất hiện và nhanh chóng trở thành một hiện tượng toàn cầu với
việc chia sẻ video ngắn và sáng tạo [13].
Mạng xã hội đã phát triển từ các nền tảng đầu tiên tập trung vào việc kết
nối bạn bè trực tuyến thành các nền tảng đa dạng, kết hợp giải trí, chia sẻ
nội dung và mối quan hệ cá nhân và chuyên nghiệp. [1] .
[2] “Mạng Xã Hội và Quản Lý Mạng Xã Hội.” 2024.
Https://Dangcongsan.Vn. Accessed January 6. https://dangcongsan.vn/su-
kien-binh-luan/mang-xa-hoi-va-quan-ly-mang-xa-hoi-79669.html.
[3] “Dịch vụ Mạng Xã Hội.” 2023. Wikipedia. Wikimedia Foundation.
November 23. https://vi.wikipedia.org/wiki/D%E1%BB%8Bch_v
%E1%BB%A5_m%E1%BA%A1ng_x%C3%A3_h%E1%BB%99i.
[4] “SixDegrees.Com.” 2023. Wikipedia. Wikimedia Foundation.
November 26. https://en.wikipedia.org/wiki/SixDegrees.com.
[5] Hung, Nguyen Cao. 2018. “LinkedIn History.” LinkedIn. March 9.
https://www.linkedin.com/pulse/linkedin-history-nguyen-cao-hung.
[6] “Facebook.” 2023. Wikipedia. Wikimedia Foundation. December 5.
https://vi.wikipedia.org/wiki/Facebook.
[7] “Twitter.” 2023. Wikipedia. Wikimedia Foundation. December 7.
https://vi.wikipedia.org/wiki/Twitter.
[8] “YouTube.” 2024. Wikipedia. Wikimedia Foundation. Accessed
January 6. https://vi.wikipedia.org/wiki/YouTube#:~:text=Nh%E1%BA
%ADn%20s%E1%BB%91%20ti%E1%BB%81n%20%C4%91%E1%BA
%A7u%20t%C6%B0,tri%E1%BB%87u%20l%C6%B0%E1%BB%A3t
%20xem%20m%E1%BB%97i%20ng%C3%A0y.
[9] “Instagram.” 2024. Wikipedia. Wikimedia Foundation. Accessed
January 6. https://vi.wikipedia.org/wiki/Instagram#:~:text=L%E1%BB
%8Bch%20s%E1%BB%AD%20ra%20%C4%91%E1%BB%9Di,-
Instagram%20%C4%91%C6%B0%E1%BB%A3c%20th
%C3%A0nh&text=Ng%C3%A0y%206%2D10%2D2010%2C,ph
%C3%A1t%20h%C3%A0nh%20tr%C3%AAn%20App%20Store.
[10] Baodientuvtv. 2017. “Ứng Dụng Snapchat – Thành Công Từ Sự
Khác Biệt.” BAO DIEN TU VTV. vtv.vn. February 2.
https://vtv.vn/cong-nghe/ung-dung-snapchat-thanh-cong-tu-su-khac-biet- 20170202155350657.htm.
[11] “WhatsApp.” 2022. Wikipedia. Wikimedia Foundation. August 29.
https://vi.wikipedia.org/wiki/WhatsApp.
[12] “Giới Thiệu: WhatsApp.” 2024. WhatsApp.Com. Accessed January
6. https://www.whatsapp.com/about?lang=vi.
[13] “TikTok.” 2023. Wikipedia. Wikimedia Foundation. December 15.
https://vi.wikipedia.org/wiki/TikTok.