Nhận thức Lý Tính: Giai Đoạn & Tính Chất Tư Duy Trừu Tượng

NHẬN THỨC LÝ TÍNH 1. Trình độ
Nhận thức lý tính là giai đoạn tiếp theo nhưng cao hơn về chất so với nhận
thức cảm tính, nó phản ánh sâu sắc bản chất, quy luật bên trong của sự vật, hiện tượng.2.Tínhchất
Đây là giai đoạn phản ánh gián tiếp, trừu tượng hiện thực khách quan, chủ thể
không trực tiếp với khách thể, mà chỉ dựa vào những tài liệu cảm tính để phân tích,
so sánh, tổng hợp, tìm ra cái chung, cái bản chất và quy luật của khách thể. 3. Hình thức
Giai đoạn tư duy trừu tượng của quá trình nhận thức diễn ra qua các hình thức:
khái niệm, phán đoán và suy luận. a. Khái niệm
- Khái niệm là hình thức cơ bản của tư duy trừu tượng, phản ánh những đặc
tính bản chất của sự vật. Sự hình thành khái niệm là kết quả của sự khái quát, tổng
hợp biện chứng các đặc điểm, thuộc tính của sự vật hay một lớp sự vật.
- Ví dụ: Khái niệm “Tổ quốc” phản ánh khái quát những đặc tính cơ bản và
phổ biến: vùng lãnh thổ, dân cư, thể chế chính trị, pháp luật…
Khái niệm “thanh niên” phản ánh khái quát những đặc tính cơ bản và phổ biến:
tuổi đời còn trẻ, ưa hoạt động giao lưu, có sức khoẻ, kinh nghiệm sống chưa nhiều…
Khái niệm được hình thành trên cơ sở hoạt động thực tiễn và là kết quả của sự
khái quát hoá những tri thức do nhận thức cảm tính đem lại. Khái niệm đóng vai trò
rất quan trọng trong tư duy khoa học chúng là những nguyên vật liệu để hình thành ý
thức, tư tưởng. Khái niệm nó cũng luôn vận động, phát triển cùng với sự phát triển
của khoa học và thực tiễn khái niệm là cơ sở hình thành phán đoán. b. Phán đoán
- Là hình thức cơ bản của tư duy, nó liên kết các khái niệm lại với nhau để
khẳng định hoặc phủ định một đặc điểm, một thuộc tính nào đó của đối tượng.
- Ví dụ: Nhôm là kim loại - là một phán đoán ( là sự liên kết khái niệm “nhôm”
và khái niệm “kim loại”)
Hoặc: Dân tộc VN là một dân tộc anh hùng - là một phán đoán khẳng định
(liên kết khái niệm “dân tộc VN” với khái niệm “anh hùng”). c. Suy luận
- Cũng là hình thức cơ bản của tư duy, liên kết các phán đoán lại với nhau để
rút ra tri thức mới. Khái niệm, phán đoán, suy luận là các hình thức cơ bản kế tiếp
nhau trong giai đoạn nhận thức lý tính có mối quan hệ thống nhất với nhau.
- Ví dụ: Từ hai phán đoán: “Mọi kim loại đều dẫn điện” và “Đồng là kim loại”,
ta rút ra phán đoán mới: Đồng dẫn điện.
Document Outline

• NHẬN THỨC LÝ TÍNH
• 2.Tính chất
• 3.Hình thức
  • a.Khái niệm
  • b.Phán đoán
  • c.Suy luận