Nhiệt phân là gì? Phản ứng nhiệt phân là gì? Phản ứng nhiệt phân muối NH4NO3
Trong hóa học cũng như trong đời sống thực tiễn, chúng ta thường thấy việc sử dụng nhiệt độ cao để làm
biến đổi các chất từ dạng này sang dạng khác điều đó gọi là nhiệt phân hay phản ứng nhiệt phân. Tuy nhiên
nhiều bạn chưa nắm rõ được loại phản ứng này. Đồng thời cũng chưa hình dung được những chất được
tạo ra khi nhiệt phân NH4NO3.
1. Nhiệt phân là gì?
Nhiệt phân là quá trình phân hủy chất thành các chất khác bằng cách sử dụng nhiệt độ cao. Khi một chất
được nung nóng đến một nhiệt độ cụ thể, phân tử của chất đó bắt đầu phân hủy thành các chất khác nhau.
Quá trình này có thể giải phóng nhiều loại khí và chất khác nhau. Nhiệt phân có thể được sử dụng trong
nhiều ứng dụng khác nhau.
Ví dụ: nó có thể được sử dụng để sản xuất kim loại từ quặng. Trong quá trình nhiệt phân, quặng được nung
nóng đến một nhiệt độ cụ thể để phân hủy thành kim loại và các chất khác.
Nhiệt phân cũng được sử dụng trong công nghệ, xử lý chất thải. Trong đó các chất thải được nung nóng để
phân hủy thành các chất khác như khí metan và tro. Tuy nhiên, quá trình nhiệt phân cũng có thể gây ra các
vấn đề về môi trường do việc giải phóng các chất khí độc hại. Vì vậy nhiệt phân thường được sử dụng kết
hợp các phương pháp xử lý chất thải khác để giảm thiểu tác động tới môi trường.
2. Phản ứng nhiệt phân là gì?
Phản ứng nhiệt phân là phản ứng hóa học, trong đó chất phân hủy thành các chất khác dưới tác dụng của
nhiệt độ cao. Trong phản ứng nhiệt phân, chất tham gia phản ứng thường là các hợp chất hữu cơ hoặc vô
cơ như Muối, Axit, Bazơ, thủy tinh, polime, chất béo và các chất khác. Trong quá trình phản ứng nhiệt phân,
chất được đưa vào một nhiệt độ cụ thể, sau đó các liên kết trong phân tử chất bị đứt gãy và chất phân hủy
thành các chất khác. Các chất khí hoặc hơi có thể được giải phóng trong quá trình này, tạo thành khói hoặc
hơi nước. Các sản phẩm phân hủy còn lại có thể là các chất rắn hoặc lỏng tùy thuộc vào tính chất của chất tham gia phản ứng.
Phản ứng nhiệt phân có nhiều ứng dụng trong các ngành công nghiệp như sản xuất thép, luyện kim, sản
xuất gốm sứ và xử lý chất thải. Nó cũng được sử dụng để sản xuất các sản phẩm hữu cơ như nhựa và sợi
nhân tạo. Tuy nhiên quá trình phản ứng nhiệt phân cũng có thể gây ra đến môi trường do khí thải và chất
thải được sản xuất trong quá trình này. Do đó quá trình nhiệt phân thường được thiết kế để tối ưu hóa hiệu
quả và giảm thiểu tác động đến môi trường.
Ví dụ Canxi cacbonat đá vôi hoặc Phấn phân hủy thành canxi oxit và Cacbon dioxide, khi đun nóng
phương trình hóa học như sau: CaCO3 = CaO + CO2
Một số oxit đặc biệt là các kim loại có nhiệt độ yếu bị phân hủy khi đun nóng đến nhiệt độ cao. Một ví dụ cổ
điển là sự phân hủy thủy ngân để tạo ra Oxi và kim loại. Thủy Ngân khi nước được làm nóng đến hơn 2.000
độ C. Một tỉ lệ nhỏ của nó sẽ phân hủy thành H2O. Hợp chất có nhiệt độ phân hủy cao nhất được biết đến
là Cacbon monoxit ở 3.870 độ C
3. Các trường hợp nhiệt phân
*Nhiệt phân hiđroxit các bazơ không tan đều bị phân hủy ở nhiệt độ cao Lưu ý:
+ Phản ứng nhiệt phân Fe(OH)2 có mặt trong không khí
+ Với AgOH và Hg(OH)2 không tồn tại ở nhiệt độ thường
+ Ở nhiệt độ cao thì Ag2O và HgO tiếp tục bị phân huỷ *Nhiệt phân muối
a. Nhiệt phân muối amoni (NH4)
Tất cả các muối đều kém bền nhiệt và bị phân huỷ khi nung nóng. Do cấu trúc của ion NH4 không bền. Sản
phẩm của phản ứng nhiệt phân phụ thuộc vào bản chất của amoni gốc axit trong muối
TH1: Nếu amoni gốc axit trong muối không có tính oxi hoá thì không thuộc phản ứng oxi hoá khử
TH2: Nếu amoni gốc axit trong muối có tính oxi hoá thì sản phẩm của phản ứng không phải là NH3 và axit tương ứng.
b. Nhiệt phân muối nitrat (NO3)
Tất cả các muối Nitrat đều dễ dàng bị nhiệt phân. Nguyên nhân là do cấu trúc của ion NO3 kém bền với
nhiệt. Sản phẩm của quá trình nhiệt phân phụ thuộc vào khả năng hoạt động của kim loại trong muối. Có 3 trường hợp TH1 TH2 TH3 K Ba Ca Na
Mg Al Zn Fe Co Ni Sn Pb H2 Cu Hg Ag Pt Au
Muối nitrit + O2 oxi + NO2 + O2 Kim loại + NO2 + O2 Lưu ý
Ba(NO3)2 thuộc trường hợp 2
Tất cả các phản ứng nhiệt phân muối nitrat đều thuộc phản ứng oxi hoá khử Khi nhiệt phân NH4NO3
Khi nhiệt phân muối Fe(NO3)2 trong môi trường không có không khí sẽ dẫn tới phản ứng
c. Nhiệt phân muối hidrocacbonat và muối cacbonat
Nhiệt phân muối hidrocacbonat (HCO3)
Tất cả các muối hidro cacbonat đều kém bền và bị nhiệt phân huỷ khi bị đun nóng
Nhiệt phân muối cacbonat (CO3)
Các muối cacbonat không tan đều bị phân huỷ bởi nhiệt
Các phản ứng nhiệt phân muối cacbonat đều không thuộc phản ứng oxi hoá khử
d. Nhiệt phân muối chứa oxi của clo
Tất cả các muối chứa oxi của clo đều kém bền với nhiệt, dễ bị phân huỷ khi nung nóng và phản ứng phân
huỷ đều thuộc phản ứng oxi hoá khử
e. Nhiệt phân muối sunfat (SO4)
Nhìn chung các muối sunfat đều khó bị phân huỷ bởi nhiệt so với các muối khác do nguyên nhân liên kết
trong ion SO4 bền. Phản ứng các muối sunfat của các kim loại từ Li đến Ba rất khó bị nhiệt phân. Ở nhiệt độ
cao nó chuyển từ trạng thái rắn sang trạng thái lỏng. Các muối sunfat của các kim loại khác bị nhiệt phân ở
nhiệt độ cao (>1000 độ C)
f. Nhiệt phân muối sunfit (SO3)
Các muối sunfit đều kém bền nhiệt, dễ bị phân huỷ khi đun nóng
g. Nhiệt phân muối photphat (PO4)
Hầu như các muối photphat đều rất bền với nhiệt và không bị nhiệt phân ở nhiệt độ cao.
4. NH4NO3 là chất gì?
Nitrat amoni có công thức hóa học là NH4NO3. Đây là một hợp chất hóa học tồn tại dưới dạng là một chất
bột màu trắng có nhiệt độ phòng với áp suất tiêu chuẩn. Chất này thường được dùng trong nông nghiệp làm
phân bón. Bên cạnh đó còn được sử dụng làm chất oxi hóa trong thuốc nổ đặc biệt là các thiết bị nổ tự chế.
NH4NO3 có rất nhiều ứng dụng trong đời sống do chứa nhiều Nitơ rất cần cho cây để phát triển và giá
thành không đắt nên chất này ứng dụng phổ biến nhất là làm phân bón. Ngoài ra nitrat amoni còn là chất có
tác dụng trong việc xử lý các quặng tiranium và điều chế chất N2O.
NH4NO3 có số oxi hóa là -3, hóa trị là +4. Nitơ trong NH4 đóng vai trò là chất khử thì có số oxi hóa là -3 còn
Nitơ NO3 trong đó đóng vai trò là chất oxi hóa có số oxi hóa là +5. Trong quá trình nhiệt phân muối nitrat,
amoni sẽ cho ra khí nitơ, Oxi và nước. Nhiệt phân chất này cũng rất đơn giản, chỉ cần áp dụng điều kiện
nhiệt độ lớn hơn 3000 độ C và NH4NO3 ở thể rắn. Quá trình nhiệt phân ở từng mức nhiệt khác nhau sẽ cho
ra các sản phẩm khác nhau.
Ví dụ ở 210 độ C thì sẽ cho ra khí NO2 và khí NH3. Tuy nhiên ở mức nhiệt độ 190 đến 245 thì sẽ cho ra sản phẩm khác.
5. Phản ứng nhiệt phân muối NH4NO3 là gì?
Phản ứng nhiệt phân muối NH4NO3 là quá trình phân hủy muối amonium nitrat thành các chất khí nitơ và
nước dưới tác dụng của nhiệt độ cao. Phản ứng được mô tả: 2NH4NO3 = 2N2 + 4H2O
Trong quá trình phản ứng nhiệt phân này muối NH4NO3 được đun nóng đến nhiệt độ khoảng 250 đến 300
độ C các phân tử của muối sau đó phân hủy thành các chất khí N2 và H2O. Theo phương trình phản ứng
trên, quá trình này giải phóng nhiệt mà tạo ra một lượng lớn khí nitơ theo đó phản ứng này thường được sử
dụng để sản xuất khí nitơ trong các ứng dụng công nghiệp. Tuy nhiên phản ứng nhiệt phân muối NH4NO3
cũng có thể gây ra nguy hiểm cho do muối này có khả năng nổ khi được đun nóng đến nhiệt độ cao. Vì vậy
quá trình phản ứng nhiệt phân muối NH4NO3 cần được thực hiện với các biện pháp an toàn, thích hợp để
đảm bảo an toàn cho những người tham gia quá trình sản xuất.