Nhu Cầu và Các Nhân Tố Ảnh Hưởng Đến Thị Trường Sữa Tươi Việt Nam | Kinh tế vĩ mô | Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội

I. GIỚI THIỆU:
-Cầu là số lượng hàng hóa hoạc dịch vụ mà người mua có khả năng và sẵn sàng
mua ở một mức giá cụ thể trong một khoảng thời gian nhất định với giả định các
yếu tố khác không đổi.
-Luật cầu: Khi giá hàng hóa tăng lên thì lượng cầu về hàng hóa đó giảm đi và ngược lại.
II. CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CẦU: 1. Thị hiếu:
Khẩu vị và sở thích cá nhân của người tiêu dùng có thể thay đổi theo thời gian, phản
ánh xu hướng tiêu dùng mới, nhu cầu dinh dưỡng, và sự phát triển của các sản phẩm
thay thế. Đặc biệt, trong bối cảnh Việt Nam đang có sự thay đổi về mức sống, nhận
thức về sức khỏe, và thói quen tiêu dùng, sự thay đổi khẩu vị của người tiêu dùng
đóng vai trò quan trọng trong việc xác định cầu thị trường sữa tươi.
-Các sản phẩm cung cấp dưỡng chất an toàn
Khẩu vị người tiêu dùng hiện nay cũng có sự chuyển hướng mạnh mẽ sang các sản
phẩm sữa hạt, sữa tươi tự nhiên và các sản phẩm sữa không đường hoặc ít đường.
Người tiêu dùng sẵn sàng chi trả cao hơn cho các sản phẩm “healthy” hơn, đảm bảo
chất lượng hơn, và chứa nhiều dưỡng chất. Điều này phản ánh mối quan tâm ngày
càng cao đến việc duy trì sức khỏe lâu dài.
Theo báo cáo từ Euromonitor International, thị trường sữa hữu cơ tại Việt Nam đang
có dấu hiệu tăng trưởng mạnh mẽ. Vào năm 2024, dự đoán nhu cầu về sữa hữu cơ ở
Việt Nam sẽ tiếp tục tăng, dựa trên việc tiêu thụ sữa năm 2023 đạt 28lít/người/năm,
cao hơn mức trung bình của khu vực Đông Nam Á, nhất là ở các thành phố lớn như
Hà Nội và TP.HCM. Các thương hiệu sữa hữu cơ như Vinamilk Organic, TH True
Milk Organic đã đạt được sự ưa chuộng đáng kể từ người tiêu dùng trong những năm gần đây.
- Quan tâm đến nguồn gốc và thương hiệu:
Nguồn gốc rõ ràng: Người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến nguồn gốc của sữa, có
xu hướng ưu tiên các sản phẩm được sản xuất từ sữa tươi nguyên chất và có chứng nhận chất lượng.
Thương hiệu uy tín: Các thương hiệu lớn, có uy tín như Vinamilk, TH True Milk,
Nutifood thường được tin tưởng hơn -Sự đổi mới:
Việc Vinamilk tiến hành đổi mới thương hiệu vào năm 2023 là một bước đi chiến
lược quan trọng, nhằm thích ứng với sự thay đổi của thị trường và nhu cầu của
người tiêu dùng. Sự thay đổi này không chỉ đơn thuần là thay đổi logo hay màu sắc,
mà còn là một cuộc cách mạng về nhận thức và hình ảnh của thương hiệu trong lòng
người tiêu dùng. Thiết kế trẻ trung, năng động giúp Vinamilk thu hút giới trẻ, một
nhóm đối tượng có sức mua lớn và đang ngày càng quan tâm đến sức khỏe. Với
hình ảnh mới, Vinamilk có thể tiếp cận nhiều phân khúc khách hàng hơn, không chỉ
giới hạn ở các gia đình có trẻ nhỏ
Một số các yếu tố khác:
2. Dân số và quy mô:
Do mức sinh có xu hướng giảm nhẹ nên tốc độ tăng dân số giảm dần trong những
năm gần đây và dự báo tiếp tục giảm trong những năm tiếp theo. Cụ thể, tốc độ tăng
dân số trung bình năm 2022 là 0,98%, năm 2023 là 0,84%. Cơ cấu dân số của Việt
Nam đang dịch chuyển theo hướng tăng tỷ lệ người cao tuổi và giảm tỷ lệ dân số trẻ.
Việt Nam hiện đang trong thời kỳ cơ cấu dân số vàng và cũng đồng thời trong quá trình già hóa dân số. *theo độ tuổi:
Cấu trúc dân số của Việt Nam đang thay đổi với xu hướng già hóa dân số dần rõ nét.
Tuy nhiên, vẫn có một tỷ lệ lớn dân số trẻ, đặc biệt là nhóm từ 0-14 tuổi, tạo ra một
nhu cầu lớn đối với các sản phẩm dinh dưỡng, bao gồm sữa tươi.
-Tỷ lệ trẻ em dưới 15 tuổi: Theo thống kê, tỷ lệ trẻ em dưới 15 tuổi chiếm khoảng
23.9% tổng dân số Việt Nam (Tổng cụ thống kê )Đây là nhóm tiêu dùng chính của
sữa tươi, vì trẻ em cần sữa để phát triển thể chất, cung cấp canxi cho xương, DHA
cho trí tuệ, …vậy nên, cầu về sữa tươi sẽ duy trì ở mức ổn định và có xu hướng tăng
nhẹ theo thời gian khi dân số tăng trưởng.
-Tỷ lệ người cao tuổi: Đồng thời, Việt Nam cũng đang bước vào quá trình già hóa
dân số. Tỷ lệ dân số trên 60 tuổi đã tăng lên thành 12.7%(2023) (Tổng cục Thống
kê), và dự báo sẽ tiếp tục gia tăng trong những thập kỷ tới. Lúc này người cao tuổi
có nhu cầu sử dụng sữa tươi không đường với các công dụng bổ sung Canxi,
Vitamin D,… cho xương khớp, giúp tăng cường sức khỏe và phòng ngừa bệnh tật.
-> Thị trường sữa tươi Việt Nam sẽ có nhu cầu tiêu thụ ổn định từ nhóm trẻ em,
đồng thời sẽ chứng kiến sự tăng trưởng mạnh mẽ từ nhóm người cao tuổi trong
những năm tới. Điều này sẽ dẫn đến sự phát triển của các dòng, phân khúc sản phẩm
sữa tươi đặc biệt dành riêng cho từng nhóm đối tượng.
*dựa vào tinhf trạng sức khỏe:
-Người bình thường chiếm một tỉ lệ lớn và nhu cầu của họ rất phong phú có thể
uống được nhiều loại sữa tươi như các loại sữa tươi vị ngọt như trái cây, ….
- Tỷ lệ người mắc bệnh béo phì tiểu đường tại Việt Nam đã tăng đáng kể trong
những năm gần đây. Theo số liệu của Tổ chức Quốc tế về Tiểu đường (IDF), tỷ lệ
người mắc tiểu đường ở Việt Nam trong độ tuổi từ 20 đến 79 tuổi đã tăng từ 6.1%
năm 2011 lên 6.7% năm 2021. Người già mắc bệnh tiểu đường chiếm đến 18.2%.
Đôi tượng này có nhu cầu rất lớn về các loại sữa không đường, tách kem để vừa có
thể bổ sung dưỡng chất cần có mà vừa không gây hại thêm đến sức khỏe
-Người bị còi xương, suy dinh dưỡng chiếm 10% dân số Việt Nam (Tổng cục thống
kê) sẽ chú trọng vào các sản phẩm có hàm lượng dinh dưỡng cao với để có thể tăng cân, phát triển tốt. 3.Kì vọng về giá cả:
-Kỳ vọng về giá cả là một yếu tố quan trọng trong việc hình thành và điều chỉnh nhu
cầu tiêu dùng, bao gồm cả thị trường sữa tươi. Kỳ vọng này phản ánh sự mong đợi
của người tiêu dùng đối với giá trị sản phẩm và chi phí mà họ sẵn sàng bỏ ra để sở hữu sản phẩm đó.
-Cầu giảm khi giá cao: Giả sử người tiêu dùng kỳ vọng rằng giá sữa sẽ giảm trong
tương lai do các yếu tố như giảm thuế nhập khẩu, chi phí sản xuất giảm, hoặc giảm
giá nguyên liệu đầu vào (ví dụ, giá thức ăn cho bò sữa giảm). Khi đó, người tiêu
dùng sẽ có xu hướng hoãn mua sữa hiện tại và chờ đợi mức giá rẻ hơn trong tương
lai. Vậy nên, cầu trong ngắn hạn có thể bị giảm.
4. Kì vọng về thu nhập:
-Nếu người tiêu dùng kỳ vọng rằng thu nhập của họ sẽ tăng trong tương lai, họ có
thể cảm thấy rằng họ có thể chi tiêu nhiều hơn trong thời gian tới và do đó họ sẽ
hoãn chi tiêu trong ngắn hạn. Điều này có thể dẫn đến việc giảm lượng cầu i hiện tạ
đối với các sản phẩm, bao gồm sữa, vì họ cho rằng họ sẽ có nhiều tiền hơn để mua
sữa sau này mà không gặp khó khăn về tài chính. 5.Thu nhập:
-Một trong những yếu tố quan trọng nhất ảnh hưởng đến cầu thị trường sữa tươi là
thu nhập của người tiêu dùng. Khi thu nhập của người dân tăng, họ có xu hướng chi
tiêu nhiều hơn cho các sản phẩm thực phẩm bổ dưỡng, trong đó có sữa tươi.
Điều này tạo ra một lực cầu lớn đối với các sản phẩm thực phẩm, đặc biệt là các sản
phẩm dinh dưỡng cao như sữa tươi. Với thu nhập tăng, người tiêu dùng dễ dàng chi
trả cho các sản phẩm sữa tươi với chất lượng tốt hơn hoặc các loại sữa cao cấp phù
hợp với nhu cầu và thu nhập của mình. 6. Gía hàng hóa liên quan - Hàng hóa bổ sung:
Vd: ngũ cốc. Sữa thường được dùng để ăn kèm với các loại ngũ cốc ăn sáng. Khi giá
ngũ cốc tăng, chi phí sản xuất sữa cũng tăng theo, dẫn đến việc giá sữa tươi có thể
tăng lên. Điều này có thể làm giảm cầu của người tiêu dùng đối với sữa tươi, đặc
biệt là trong các phân khúc thị trường có thu nhập thấp hoặc trung bình. Theo Báo
cáo của FAO (Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên Hợp Quốc) cho thấy, vào
năm 2022, khi giá ngũ cốc toàn cầu tăng mạnh do các yếu tố như khủng hoảng
lương thực và xung đột ở Ukraine, giá các sản phẩm sữa cũng có xu hướng tăng
theo, kéo theo sự giảm sút nhu cầu sữa tại nhiều thị trường, đặc biệt là những thị
trường nhạy cảm với giá cả như Việt Nam. - Hàng hóa thay thế:
Vd: sữa tươi với Đồ uống bổ sung dinh dưỡng, năng lượng: milo, các loại đồ uống
từ ngũ cốc, nước trái cây tăng cường vitamin, các loại nước giải khát bổ sung vi
chất… Sản phẩm này đánh vào nhu cầu bổ sung năng lượng nhanh chóng trong
cuộc sống bận rộn. Một số người tiêu dùng thay thế sữa tươi bằng các sản phẩm này,
đặc biệt là giới trẻ.
Các doanh nghiệp sữa phải mở rộng danh mục sản phẩm để cạnh tranh (ví dụ như
sữa pha thêm hạt, sữa tăng cường vi chất).
- Hay các loại Trà thảo mộc, nước dừa, nước lô hội.
Thức uống thiên nhiên được coi là giải pháp tốt cho sức khỏe và ít calo.
Phù hợp với xu hướng tiêu dùng hiện đại khi người tiêu dùng giảm bớt đồ uống có đường hoặc béo.
Tác động đến nhu cầu sữa:
Những loại nước này khiến người tiêu dùng giảm dần thói quen uống sữa, đặc biệt
là nhóm người lớn tuổi. 7. thuế và trợ cấp:
-Thuế nhập khẩu có tác động lớn đến giá sữa, đặc biệt đối với các sản phẩm sữa
nhập khẩu từ nước ngoài. Theo Nghị định số 122/2016/NĐ-CP của Chính phủ về
biểu thuế nhập khẩu ưu đãi đối với một số nhóm hàng hóa, thuế nhập khẩu đối với
các sản phẩm sữa có thể dao động từ 5% đến 25% tùy theo từng loại sữa và mức độ
chế biến. Việc áp dụng thuế nhập khẩu làm tăng giá trị của các sản phẩm sữa nhập
khẩu và do đó ảnh hưởng đến cầu của người tiêu dùng đối với sữa nhập khẩu. Nếu
thuế nhập khẩu giảm, giá các sản phẩm sữa nhập khẩu sẽ giảm, tạo ra cơ hội cho
người tiêu dùng tiếp cận với các sản phẩm sữa ngoại, từ đó tăng lượng cầu đối với
các sản phẩm này. Và ngược lại
-Khi chính phủ cung cấp trợ cấp tiêu dùng (ví dụ, trong các chương trình trợ cấp sữa
học đường), giá sữa sẽ giảm đối với người tiêu dùng.
Vd: Trong khuôn khổ chương trình Sữa học đường, chính phủ cung cấp trợ cấp để
hỗ trợ các em học sinh tiểu học có thể được uống sữa với mức giá thấp hoặc miễn
phí. Đây là một ví dụ về trợ cấp tiêu dùng, làm giảm giá sữa cho các em học sinh,
đồng thời khuyến khích tiêu thụ sữa trong cộng đồng, đặc biệt là đối với các gia đình có thu nhập thấp.