HỌC VIỆN BÁO CHÍ VÀ TUYÊN TRUYỀN VIỆN BÁO CHÍ -----🙞🙞🙞🙞🙞----- TIỂU LUẬN
Môn: Cơ sở lý luận Báo chí
NHỮNG ƯU ĐIỂM VÀ HẠN CHẾ CỦA LOẠI
HÌNH BÁO IN TRONG THỜI ĐẠI CÔNG NGHỆ SỐ HIỆN NAY Sinh viên thực hiện: Lớp: Mã SV: Hà Nội, tháng 6/2021
Phạm Thị Băng Tâm Mã SV 2056050046 MỤC LỤC
1. Đặt vấn đề.......................................................................................................3
2. Từ khóa...........................................................................................................4
3. Tóm tắt bài viết..............................................................................................4
4. Giải quyết vấn đề...........................................................................................5
4.1. Ưu điểm.....................................................................................................5
4.2. Hạn chế......................................................................................................9
5. Kết thúc vấn đề............................................................................................10
6. Tài liệu tham khảo.......................................................................................11 2
Phạm Thị Băng Tâm Mã SV 2056050046
NHỮNG ƯU ĐIỂM VÀ HẠN CHẾ CỦA LOẠI HÌNH BÁO IN TRONG
THỜI ĐẠI CÔNG NGHỆ SỐ HIỆN NAY 1. Đặt vấn đề
12.8 triệu, 7.8 triệu và 4.3 triệu – đó là những con số vượt trội hơn hẳn
so với 5 triệu, 1.8 triệu và 2.4 triệu mà Hiệp hội báo in Hoa Kỳ (NNA) đã
công bố về số người đọc Báo mạng so với Báo in của lần lượt các báo New
York Times, Washington Post và Los Angeles Times vào năm 2005. Sự
khủng hoảng số lượng phát hành lan tới cả các "đại gia" báo in của nước Mỹ
đã đặt ra nỗi quan ngại lớn về sự "hết thời" của báo in. Sự ngừng xuất bản
bản in và chuyển hoàn toàn sang bản điện tử của nhiều tờ báo nổi tiếng thế
giới như New York Times hẳn sẽ là nỗi đau dài của nhiều nhà báo hay lớp trẻ
đang theo đuổi sự nghiệp báo chí truyền thống. Sự bùng nổ của thời đại công
nghệ số, sức mạnh của Internet đã và đang nới rộng khoảng cách giữa người
yêu báo với loại hình báo chí xuất hiện đầu tiên trong lịch sử này.
Là một sinh viên theo học ngành Báo chí, là người đã dành thời gian và
công sức ôn luyện cho kì thi Năng khiếu Báo chí để có thể theo học ngành
này, tôi luôn ghi nhớ rằng: Báo in là loại hình báo chí xuất hiện đầu tiên
trong lịch sử, là loại hình đặt nền móng cho sự ra đời và phát triển của các
thể loại báo chí sau này như báo phát thanh, báo truyền hình hay báo mạng
điện tử. Cũng chính vì thế, tôi có chút chạnh lòng trước những câu nói hiện
nay của nhiều người: "Báo in là gì?", "Giờ thì có ai đọc báo giấy nữa", hay
thậm chí là "Báo in hết thời rồi". Báo in có thực sự đang bên bờ vực thẳm 3
Phạm Thị Băng Tâm Mã SV 2056050046
không, hay đó chỉ là chút khó khăn, hạn chế mà bất cứ sự "truyền thống" nào
cũng phải đối mặt như một lẽ tất nhiên trong thời kỳ công nghiệp hóa – hiện
đại hóa? Và trong bối cảnh ấy, báo in có những thế mạnh gì để có thể đứng
vững, thậm chí vươn lên mạnh mẽ hơn nữa? 2. Từ khóa - Báo in - Báo truyền hình - Báo phát thanh - Báo mạng điện tử - Thông tin
- Độc giả/Khán giả/Công chúng
- Thời đại công nghệ số 3. Tóm tắt bài viết
Bài viết dưới đây nêu lên những ưu điểm và hạn chế của loại hình báo
in trong thời đại công nghệ số. Với những phẩm chất tốt đẹp và những hạn
chế đó, báo in đang có vị trí thế nào trong ngành Báo chí nói riêng và trong
đời sống con người nói chung; báo in cần phải cải thiện những gì để vẫn giữ
được những đặc trưng của mình trong thời đại hiện nay. Qua đó, mỗi người
sẽ có cho mình những góc nhìn riêng, những câu trả lời riêng cho câu hỏi:
"Báo in liệu có đang chết".
Tuy nhiên, kho tàng tri thức về báo chí nói chung và loại hình báo in nói
riêng là vô cùng rộng lớn. Vậy nên, với những hạn chế về kiến thức và thời
gian tìm hiểu, trong quá trình thực hiện tiểu luận em không tránh khỏi những 4
Phạm Thị Băng Tâm Mã SV 2056050046
thiếu sót. Em mong sẽ nhận được góp ý của các thầy cô để hoàn thiện hơn
nữa kiến thức của bản thân mình. 4. Giải quyết vấn đề
Cần khẳng định rằng, sự ra đời của báo điện tử có thể ảnh hưởng tới số
lượng phát hành báo in nhưng chưa hẳn là sẽ đẩy báo in tới bờ vực như
người ta vẫn thường nói. Nhất là sau thời kỳ phát triển rầm rộ và nhanh
chóng, đến nay báo điện tử như đã bước vào giai đoạn bão hòa, với sự ra đời
hàng trăm tờ báo, trang tin na ná nhau. Ðây là lúc để báo in lấy lại đà phát
triển dựa trên những lợi thế nhất định. 4.1. Ưu điểm
a. Chất lượng thông tin được đảm bảo và khả năng phân tích, lý giải thông tin sâu rộng
Một trong những lợi thế nổi bật của báo in là chất lượng thông tin
luôn được đảm bảo. Việc kiểm duyệt, biên tập được thực hiện chặt chẽ
kỹ lưỡng khiến các thông tin trên báo in được bảo đảm về tính chính
xác, tính chính thống, tính khách quan. Hiện nay, với số lượng tin - bài
được cập nhật hàng giờ, nhiều trang báo điện tử rơi vào tình trạng xuất
bản ẩu. Tình trạng đua nhau đưa tin giật gân, câu khách mà, có xu
hướng chụp giật thông tin, không kiểm chứng, nội dung sai lệch khiến
công chúng hiện đại với tri thức và quan niệm sống lành mạnh sẽ khó chấp nhận. 5
Phạm Thị Băng Tâm Mã SV 2056050046
Thêm vào đó, báo in có khả năng phân tích, lý giải thông tin sâu
rộng. Báo truyền hình, báo phát thanh hay báo mạng điện tử nắm được
lợi thế mang tính chất quyết định khi có thể truyền tải thông tin một
cách nhanh chóng, trực tiếp, thế nhưng những thông tin ấy mới chỉ
dừng lại ở mức độ mô tả sự việc chứ chưa có điều kiện phân tích, đi
sâu để lý giải bản chất thật sự của nó. Quỹ thời gian mà các đài phát
thanh, truyền hình cần để tiếp cận sự việc, khai thác tư liệu, sản xuất
chương trình và phát sóng đủ để cho báo in cho thể chiếm lĩnh và đưa
ra những phân tích, bình luận sâu sắc về bản chất của vấn đề. Đây là
thế mạnh của báo in trong sự cạnh tranh khốc liệt với các loại hình báo chí khác.
b. Khả năng lưu giữ văn bản in
Đây là lợi thế cơ bản, nổi trội của báo in. Việc lưu giữ được thể
hiện ở hai góc độ, đó là lưu giữ các sản phẩm báo in dưới dạng vật
chất và lưu giữ các thông tin được đăng tải trên báo qua trí não con người.
Khoa học và công nghệ ngày càng phát triển, khả năng lưu giữ
trong thời đại công nghệ số như hiện nay cũng từng bước phát triển
theo, thế nhưng việc lưu trữ thông tin bằng chất liệu truyền thông là
giấy và mực in vẫn khó có thể thay thế. Nội dung thông tin của báo in
thường được thể hiện qua con chữ, hình ảnh, hình vẽ trên giấy và mực
in, được người đọc tiếp cận bằng thị giác một cách chủ động. Đặc
điểm đó đòi hỏi người đọc phải tập trung cao độ để xử lý thông tin.
Thông tin càng ấn tượng bao nhiêu, càng làm tăng khả năng ghi nhớ và
cảm nhận về các vấn đề, sự kiện bấy nhiêu. 6
Phạm Thị Băng Tâm Mã SV 2056050046
Bên cạnh đó, sự kết hợp giữa giá trị thông tin và giá trị vật chất của
các sản phẩm báo in cho dù đã trải qua thời gian với những biến đổi về
địa lý, môi trường, lịch sử, sẽ vẫn còn nguyên giá trị thời đại. Ở đó, tác
giả bài báo và tờ báo đóng vai trò là chứng nhân lịch sử
c. Đa dạng về chủng loại
So với báo truyền hình, báo phát thanh và báo mạng điện tử, báo
in là loại hình báo chí có sự đa dạng về chủng loại. Các chủng loại báo
in hiện nay có thể kể đến như: nhật báo, tuần báo, báo thưa kỳ, tạp chí
(tạp chí thông tin lý luận khoa học, tạp chí thông tin giải trí và chỉ
dẫn), ấn phẩm báo chí (chứa đựng các tính chất của báo và tạp chí) bao
gồm đặc san, phụ san, chuyên san, tập san, nội san,… Sự đa dạng các
hình thức xuất bản khiến thông tin truyền tải trên báo in trở nên sinh
động, đa dạng, hấp dẫn độc giả.
d. Dễ sử dụng, dễ vận chuyển; chi phí sản xuất thấp
Nếu bạn đang ở một nơi hẻo lánh, địa hình phức tạp, có nhiều
vùng lõm che chắn sóng điện từ hoặc không có dịch vụ phát tín hiệu
Internet không dây, thì dù có muốn, bạn cũng không thể tiếp nhận
thông tin từ việc xem truyền hình, nghe phát thanh hay đọc báo mạng
tại nơi đó. Ngược lại, việc sử dụng sản phẩm báo in lại cực kỳ đơn
giản. Độc giả có thể dễ dàng đọc một tờ báo in ở mọi nơi, trên mọi
phương tiện; cũng có thể mang tờ báo đến bất cứ đâu mà không phải lo
ngại sự cồng kềnh hay phải sử dụng một thiết bị phụ trợ nào khác để đọc báo. 7
Phạm Thị Băng Tâm Mã SV 2056050046
Về chi phí sản xuất, chi phí kinh tế đối với mỗi loại hình báo chí
nói chung đều gồm hai khía cạnh, đó là chi phí sản xuất sản phẩm và
chi phí tiêu thụ sản phẩm.
- Chi phí sản xuất sản phẩm bao gồm các khoản như: chi trả tiền
công tác phí của phóng viên, chi trả tiền lương, chi trả nhuận bút
cho các tác giả, chi phí biên tập, tổ chức xuất bản; chi phí cho kỹ
thuật chế bản, in ấn hoặc dàn dựng chương trình, đưa lên mạng;
chi phí trang bị phương tiện kỹ thuật; chi phí phát hành sản
phẩm báo in hoặc phát sóng chương trình phát thanh – truyền
hình, đường truyền, thuê hosting, máy chủ của báo mạng điện
tử. Qua so sánh có thể thấy, chi phí sản xuất một số nhật báo
thấp hơn rất nhiều so với chi phí sản xuất các chương trình phát
thanh - truyền hình cho một ngày phát sóng. Có thể chỉ mất vài
chục triệu tiền phí, như tiền công tác phí, lương, thưởng, nhuận
bút, kỹ thuật in ấn, phát hành cho một số báo in. Thế nhưng đối
với việc sản xuất các chương trình phát thanh - truyền hình, nhà
đài sẽ phải chi trả từ vài trăm triệu đến hàng tỉ đồng để sản xuất,
gồm chi phí xây dựng format chương trình, khách mời, quay,
dựng, thuê vệ tinh phát sóng,… Tuy nhiên, nhà đài hoặc báo
mạng điện tử, nhất là truyền hình có thể thu về lợi nhuận từ
quảng cáo đan xen trong các chương trình hoặc từ các nhà tài trợ,…
- Về chi phí tiêu thụ sản phẩm, khán giả sẽ phải đầu tư tài chính
cho việc sử dụng các dịch vụ truyền hình nhiều hơn so với chi
phí mua các sản phẩm báo in, như chi phí mua TV, tiêu hao điện 8
Phạm Thị Băng Tâm Mã SV 2056050046
năng, chi phí cho dịch vụ truyền hình,… Ngay cả việc đọc báo
mạng cũng khiến công chúng phải trả một khoản phí dữ liệu di
động không hề nhỏ mỗi tháng.
e. Tăng khả năng chủ động tiếp nhận thông tin
Với báo truyền hình, báo phát thanh hay báo mạng điện tử, khi
công chúng muốn tiếp cận thông tin cần tuân thủ quy tắc tiếp nhận
tuần tự theo tuyến tính về không gian, thời gian, góc cảnh trên màn
hình hay sự liên kết thông tin trên giao diện một trang báo mạng điện
tử, cũng như lệ thuộc vào không gian giao tiếp qua màn hình một cách
thụ động. Ngược lại, độc giả hoàn toàn có thể chủ động tiếp nhận và
lãnh hội thông tin từ báo in. Độc giả có thể chủ động đọc báo in, từ
việc lựa chọn không gian, thời gian đến lựa chọn chủng loại báo in
cũng như chủ động tìm kiếm thông tin nhu cầu của mình. Việc tiếp cận
thông tin bằng thị giác trên mặt báo và lưu giữ, phân tích thông tin qua
trí não giúp độc giả chủ động từ thời điểm đọc đến tốc độ đọc, từ việc
đọc yếu tố nào trước đến việc phân tích, suy luận, phán đoán và ghi
nhớ thông tin. Những thông tin đặc biệt và được đọc đi đọc lại nhiều
lần sẽ giúp trí não ghi nhớ thông tin lâu dài. 4.2. Hạn chế
a. Khả năng phát tán thông tin
Đây là một trong những hạn chế lớn nhất của báo in trong thời đại
công nghệ thông tin phát triển nhanh chóng như hiện nay. Nếu báo
truyền hình, báo phát thanh hay báo mạng điện tử có thể ngay lập tức
phát đi những chương trình, những bài báo về các sự kiện, các vấn đề
đang xảy ra trong thực tế thì một tờ báo in muốn chuyển tải thông tin 9
Phạm Thị Băng Tâm Mã SV 2056050046
đòi hỏi phải tuân thủ logic trình tự thực hiện xuất bản. Trình tự đó bao
gồm các bước như lập kế hoạch xuất bản, sáng tạo tác phẩm, tổ chức
sản xuất sản phẩm, in sản phẩm và phát hành. Do trải qua nhiều khâu
trong quá trình xuất bản, nhất là khâu phát hành qua hình thức trao tay
dẫn đến sản phẩm báo in đến tay độc giả thường bị chậm, ảnh hưởng
đến tính thời sự của tin tức.
Đây là một hạn chế lớn, tuy nhiên nó không phải yếu tố làm biến
mất loại hình báo in trong tương lai. Báo in vẫn còn thế mạnh đó là
khả năng phân tích, bình luận sâu sắc các vấn đề, sự kiện xảy ra hàng
ngày. Bên cạnh đó, các tòa soạn báo in đã và đang tích cực ứng dụng
các tiến bộ của khoa học kỹ thuật để cải tiến quy trình xuất bản, nhằm
rút ngắn quá trình sản phẩm báo in đến tay độc giả. Cũng có những tòa
soạn mở thêm những trang báo mạng điện tử, đăng tải các bài viết từ
báo in hoặc các trang báo sắp ra hoặc phát hành báo dưới dạng file ảnh
(pdf) để đưa lên dịch vụ Internet.
b. Đơn điệu về khả năng giải mã thông tin
Mã truyền tải thông tin là các yếu tố hình thức chứa đựng, biểu
đạt nội dung thông tin, bao gồm văn bản (text), hình ảnh tĩnh (chụp),
hình ảnh động (video), âm thanh (audio), đồ họa (graphic). Trong đó,
báo in chủ yếu sử dụng văn bản, ảnh chụp và đồ họa để truyền tải
thông tin. Văn bản là đặc điểm nổi bật làm nên đặc trưng của báo in
thế nhưng đây cũng là hạn chế bởi khả năng giải mã thông tin của nó 10
Phạm Thị Băng Tâm Mã SV 2056050046
có giới hạn: những độc giả không biết chữ sẽ không thể tiếp nhận được
thông tin từ các sản phẩm báo in.
Đại đa số công chúng thích xem truyền hình bởi khả năng giải mã
thông tin của công chúng bằng hình ảnh trực quan, sinh động bao giờ
cũng dễ tiếp nhận hơn giải mã bằng văn tự. Đặc thù tính chất công việc
và lối sống thời công nghệ số hiện đại đã làm công chúng thay đổi nhu
cầu tiếp nhận thông tin từ đọc sang xem. Để khắc phục điểm này, các
tòa soạn báo in ngày nay đã tăng cường sử dụng hình ảnh chụp và đồ
họa để hỗ trợ thông tin cho văn bản. việc thể hiện các bài báo ngắn
gọn, dễ hiểu, lựa chọn sự kiện độc đáo, chi tiết đắt cùng cách trình bày
mặt báo ấn tượng cũng sẽ thu hút độc giả đọc báo in nhiều hơn. 5. Kết thúc vấn đề
Với những ưu thế riêng của mình, báo in vẫn còn đất để ''sống" nếu mỗi
tòa soạn có định hướng phát triển đúng đắn và phù hợp công chúng của
mình. Vào thời kỳ báo in dường như không tìm được lối thoát, ông trùm
truyền thông Rupert Murdoch vẫn tin tưởng rằng: "Báo in sẽ vươn tới những
đỉnh cao mới trong thế kỷ 21". Cũng theo ông, những ai cho rằng báo in đang
dần bị giết chết là "những người thiếu suy nghĩ". Báo in không bao giờ chết,
bởi nó vẫn là một trong những thành trì cuối cùng của thứ ngôn ngữ chất
lượng. Chắc chắn rằng, với sự cải thiện mỗi ngày về cả nội dung và hình
thức, chúng ta hoàn toàn có thể lạc quan mà tin tưởng vào một bước phát
triển mới của báo in trong thời đại công nghệ số hiện nay. 6. Tài liệu tham khảo 11
Phạm Thị Băng Tâm Mã SV 2056050046
- Giáo trình Cơ sở lý luận Báo chí, PGS.TS. Nguyễn Văn Dững, Nhà xuất
bản Thông tin và Truyền thông.
- Các loại hình báo chí truyền thông, PGS.TS. Dương Xuân Sơn, Nhà
xuất bản Thông tin và Truyền thông.
- Bài viết ''Báo in trong thời đại công nghệ số'', tác giả Quỳnh Chi, đăng
trên Báo Điện tử Nhân dân ngày 14/10/2013:
https://nhandan.vn/binh-luan-phe-phan/B%c3%a1o-in-trong-th%e1%bb
%9di-%c4%91%e1%ba%a1i-c%c3%b4ng-ngh%e1%bb%87-s%e1%bb %91-578396/
- Bài viết ''Thách thức của Báo in'', tác giả Thanh Tâm (biên dịch), đăng
trên Báo Điện tử Nhân dân ngày 24/4/2020:
https://nhandan.vn/baothoinay-hosotulieu/thach-thuc-cua-bao-in-456425
- Bài viết ''Báo in là gì? Lối đi nào cho thực trạng Báo in đang chết?'',
tác giả Lại Trang, đăng ngày 1/6/2021
https://timviec365.vn/blog/bao-in-la-gi-new7141.html 12