NỘI DUNG ÔN TẬP MÔN LỊCH SỬ ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM
Câu 1: Trình bày nhiệm vụ và phương pháp học tập môn Lịch sử Đảng của sinh viên
không chuyên ngành lý luận chính trị? Vì sao trong quá trình học tập môn học cần chú
trọng phương pháp vận dụng lý luận vào thực tiễn? 1. Nhiệm vụ
+ Trình bày có hệ thống cương lĩnh, đường lối của Đảng -> khẳng định, chứng minh giá trị
khoa học & hiện thực của chiến lược và sách lược cách mạng mà Đảng đề ra.
+ Tái hiện tiến trình lịch sử lãnh đạo, đấu tranh của Đảng qua các sự kiện lịch sử, các thời
kì, các giai đoạn và các dấu mốc phát triển.
+ Tổng kết lịch sử Đảng -> làm rõ kinh nghiệm, bài học & vấn đề lý luận của cách mạng VN
+ Làm rõ vai trò, sức chiến đấu của Đảng từ Trung ương đến cơ sở, đặc biệt là chủ tịch HCM.
2. Phương pháp học tập -
Sinh viên hết sức coi trọng nghe giảng trên lớp để nắm vững nội dung cơ bản của từng
bài giảng của giáo viên và nội dung tổng thể của môn học. -
Phương pháp làm việc nhóm: Tiến hành thảo luận trao đổi các vấn đề do giảng viên đặt ra
để hiểu rõ hơn nội dung môn học. Sử dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy và học tập. -
Phương pháp điền dã: Đi thực tế tìm hiểu tại bảo tàng lịch sử quốc gia, bảo tàng địa phương,... -
Phương pháp vận dụng lý luận vào thực tiễn: Nắm vững lý luận cơ bản của
CN Mác Lênin (triết học + kinh tế chính trị học + chủ nghĩa xã hội khoa học); tư tưởng
HCM & Luôn luôn liên hệ lý luận với thực tiễn VN để nhận thức đúng đắn bản chất sự
kiện của lịch sử lãnh đạo, đấu tranh của Đảng.
Chú trọng phương pháp vận dụng lý luận vào thực tiễn vì: đối tượng nghiên cứu cơ bản của lịch
sử Đảng là quá trình lãnh đạo, tổ chức thực tiễn của Đảng trong tiến trình cách mạng và những
bài học, kinh nghiệm được tổng kết từ quá trình đó.
Câu 2: Phân tích vai trò của Nguyễn Ái Quốc đối với sự ra đời của Đảng Cộng sản Việt Nam?
1. Tìm ra con đường đúng đắn cho CMVN: con đường CMVS – mở tiền đề cho việc thành lập ĐCSVN -
1911 ra đi tìm đường cứu nước. -
Tháng 7/1920 đọc những luận cương về vấn đề dân tộc và vấn đề thuộc địa của Lênin, NAQ
đã có lời giải đáp cho con đường giải phóng cho nd VN.
2. Chuẩn bị điều kiện cần thiết cho sự ra đời của ĐCSVN - Về tư tưởng:
+ Viết nhiều bài đăng trên báo như: báo Người cùng khổ, tạp chí Cộng sản...
🡪 vạch trần âm mưu + thủ đoạn của chủ nghĩa thực dân Pháp
tuyên truyền chủ nghĩa Mác Lênin
xây dựng mqh giữa người cộng sản và nhân dân lao động Pháp với các nước thuộc địa
+ 1924 NAQ đã trình bày bản báo cáo về vấn đề dân tộc và thuộc địa
🡪 làm sáng tỏ thêm một số luận điểm của Lênin về bản chất của chủ nghĩa thực dân, về
nhiệm vụ của ĐCS trên thế giới trong cuộc đấu tranh chống áp bức dân tộc, giải phóng
dân tộc ở các thuộc địa. - Về chính trị:
+ Xác định chủ nghĩa thực dân là kẻ thù chung của dân tộc thuộc địa, của GCCN và nd
lao động trên thế giới
+ Xác định CMGPDT là một bộ phận của cách mạng vô sản thế giới. CMGPDT ở các
nước thuộc địa và cách mạng vô sản ở chính quốc có quan hệ chặt chẽ, hỗ trợ thúc đẩy
cho nhau nhưng không phụ thuộc vào nhau.
+ Cách mạng phải lôi cuốn sự tham gia của nông dân, xây dựng khối công nông làm nòng cốt
+ CM muốn giành thắng lợi trước hết phải có Đảng lãnh đạo - Về tổ chức:
+ 2/1925 Người lựa chọn những thanh niên tiêu biểu nhất lập ra nhóm cộng sản đoàn.
6/1925 thành lập hội VNCMTN, là tổ chức tiền thân của Đảng tại Quảng châu để truyền
bá chủ nghĩa Mác Lenin vào trong nước.
7/1925 NAQ cùng tham gia sáng lập hội liên hiệp các dân tộc bị áp bức.
+ Đầu 1927 xuất bản cuốn “Đường Kách Mệnh” đề cập đến những tư tưởng cơ bản về
chiến lược và sách lược của CMVN
- Triệu tập, chủ trì hội nghị thành lập Đảng và vạch ra cương lĩnh chính trị đầu tiên: + Thời gian: tháng 2/1930
+ Địa điểm: Hồng Kông - Hương Cảng - Trung Quốc
+ Hội nghị đã hợp nhất các tổ chức cộng sản thành một Đảng thống nhất là ĐCSVN
Vai trò của Nguyễn Ái Quốc thể hiện: sau khi tìm thấy, lựa chọn con đường cứu nước.
Người hoạt động khẩn trương, tích cực, sáng tạo, chuẩn bị những tiền đề về chính trị,
tư tưởng, tổ chức dẫn tới sự ra đời các tổ chức Cộng sản ở Việt Nam; nhạy cảm, nắm
bắt tình hình Cách mạng trong nước.
🡪 Tổ chức cộng sản thành một Đảng duy nhất lấy tên Đảng Cộng sản Việt Nam.
🡪 Đảng gắn liền với tên tuổi của Nguyễn Ái Quốc- người sáng lập và rèn luyện cho
sự ra đời và phát triển của Đảng Cộng sản Việt Nam.
Câu 3: Phân tích nội dung, ý nghĩa của Cương
lĩnh chính trị đầu
tiên của Đảng Cộng sản Việt Nam? -
Hoàn cảnh lịch sử: tháng 2/1930 ĐCSVN ra đời ở Hương Cảng, Trung Quốc. Tại đây
NAQ đã thông qua chính cương vắn tắt và sách lược vắn tắt = cương lĩnh chính trị đầu tiên của Đảng - Nội dung (6):
+ Xác định mục tiêu chiến lược: chủ trương làm tư sản dân quyền cách mạng và thổ đại
cách mạng để đi tới xã hội cộng sản. + Xác định : nhiệm vụ
● Về chính trị: Đánh đổ đế quốc chủ nghĩa Pháp và địa chủ pk, thực hiện khẩu hiệu
“độc lập dân tộc và người cày có ruộng”
● Về kinh tế: Lấy sản nghiệp đế quốc chia cho dân cày nghèo (tịch thu ruộng đất của địa
chủ giao cho dân cày, mở mang sx công nông nghiệp )
● Về văn hóa xã hội: dân chúng tự do dân chủ, nam nữ bình quyền
+ Xác định lực lượng cách mạng: Giai
cấp công nhân lãnh đạo, nông dân, tiểu tư sản trí thức + Xác định : Bạo lực cách mạng và
phương pháp tiến hành cách mạng giải phóng dân tộc
đấu tranh chính trị + đấu tranh vũ trang
+ Xác định tinh thần đoàn kết quốc tế: Tranh thủ sự đồng tình và giúp đỡ của cách mạng thế giới
+ Xác định vai trò lãnh đạo của Đảng: Là nhân tố quyết định thắng lợi - Ý nghĩa:
+ Cương lĩnh phản ánh được quy luật khách quan của xã hội VN, đáp ứng những nhu
cầu cơ bản cấp bách của XH, phù hợp với xu thế thời đại, định hướng chiến lược đúng
đắn cho tiến trình phát triển của cách mạng VN
+ Cương lĩnh được hoạch định với cơ sở lí luận khoa học vững chắc (Chủ nghĩa Mác – Lênin )
+ Cương lĩnh đã giải quyết đúng đắn vấn đề dân tộc và giải phóng dân tộc.
Câu 4: Bằng lý luận và thực tiễn, Anh (chị) hãy chứng minh:
sự ra đời của Đảng Cộng sản Việt Nam là một tất yếu khách quan? 1. Về thực tiễn a. Hoàn cảnh quốc tế ● Cách mạng tháng 10
Nga (1917) thắng lợi mở ra một thời đại mới trong lịch sử nhân loại, mở ra con
đường giải phóng mới – con
đường vô sản . Chứng minh cách mạng muốn
thành công phải có Đảng lãnh đạo với đường lối đúng đắn. ● Quốc
tế cộng sản thành lập thúc đẩy các phong trào đấu tranh đi theo khuynh hướng vô
sản & truyền bá chủ nghĩa Mác Lênin vào trong nước.
=> ảnh hưởng mạnh mẽ đến Việt Nam b. Hoàn cảnh trong nước
- Phong trào yêu nước theo khuynh hướng tư sản: • Phong trào Cần Vương •
Cuộc khởi nghĩa Yên Thế •
2 nhân vật tiêu biểu: Phan Bội Châu và Phan Châu Trinh
- Phong trào yêu nước theo khuynh hướng vô sản: •
Cuộc bãi công của công nhân Ba Son •
Cuộc bãi công 2500 công nhân nhà máy sợi Nam Định
=> Đều thất bại do khủng hoảng bế tắc về đường lối cứu nước, thiếu lực lượng lãnh đạo đủ mạnh
c. Thực tiễn cách mạng đặt ra:
3 tổ chức cộng sản liên tiếp ra đời: Đông Dương Cộng Sản Đảng, An Nam Cộng Sản Đảng,
Đông Dương Cộng sản Liên Đoàn -> mất đoàn kết
=> Yêu cầu thành lập một chính đảng duy nhất để lãnh đạo cách mạng. 2. Về lý luận
Đảng ra đời theo đúng quy luật khách quan = chủ nghĩa Mác - Lênin + phong trào công nhân + phong trào yêu nước.
- GCCN có sứ mệnh lãnh đạo cách mạng thắng lợi đến cùng.
=> Nhiệm vụ giải phóng dân tộc đặt lên vai GCCN Việt Nam.
- GCCN muốn lãnh đạo cách mạng được thì phải có ĐCS
=> Sự thành lập ĐCS là quy luật vận động của phong trào công nhân từ tự phát thành tự giác.
- Nguyễn Ái Quốc là người VN đầu tiên tìm thấy chủ nghĩa Mác Lênin và con đường giải phóng
dân tộc theo đường lối cách mạng vô sản, Người thực hiện công cuộc truyền bá chủ nghĩa Mác -
Lênin vào Việt Nam, chuẩn bị về chính trị, tư tưởng và tổ chức cho việc thành lập ĐCSVN.
Câu 5: Trình bày ý nghĩa lịch sử của sự ra đời Đảng Cộng sản Việt Nam? Tại sao
là bước ngoặt vĩ đại của lịch sử cách mạng Việt Nam?
1. Ý nghĩa lịch sử của sự ra đời ĐCSVN ● Bước ngoặt vĩ đại trong lịch sử
● Là kết quả đấu tranh của nhân dân ta
● Là sự kết hợp của 3 yếu tố: Chủ nghĩa Mác Lênin, phong trào công nhân và phong trào yêu nước.
● ĐCSVN ra đời và việc Đảng chủ trương cách mạng Việt Nam là một bộ phận của phong
trào cách mạng thế giới, đã tranh thủ được sự ủng hộ to lớn của cách mạng thế giới, kết
hợp sức mạnh dân tộc + sức mạnh thời đại = thắng lợi vẻ vang. Đồng thời đóng góp tích
cực vào sự nghiệp đấu tranh vì hòa bình độc lập dân tộc và tiến bộ của nhân loại thế giới.
2. Đảng ra đời là bước ngoặt vĩ đại trong lịch sử vì (4): -
Chấm dứt khủng hoảng đường lối, tổ chức, lãnh đạo cách mạng:
+ Trước khi Đảng ra đời:
Nhiều nhà cách mạng Việt Nam ra nước ngoài tìm đường cứu nước nhưng chưa hề đề cập đến vấn đề
đoàn kết với lực lượng cách mạng thế giới.
Phong trào yêu nước của nhân dân ta diễn ra liên tục, sôi nổi, quyết liệt song đều thất bại vì khủng hoảng về đường lối.
+ Khi có sự chỉ đạo của ĐCSVN:
Định hướng chiến lược đúng đắn cho tiến trình phát triển cách mạng VN. Cương lĩnh cũng
khẳng định con đường cách mạng cho dân tộc VN là con đường cách mạng vô sản. -
Đánh dấu sự trưởng thành của giai cấp công nhân, từ đây GCCN với đội tiên phong của
mình là ĐCS lãnh đạo cách mạng. -
Đảng trở thành nhân tố quyết định hàng đầu thắng lợi của cách mạng VN
+ Xây dựng lực lượng mới cho cách mạng: Liên minh công – nông
+ Lôi cuốn đông đảo nông dân
đi theo con đường cách mạng
+ Xây dựng khối liên minh công nông vững chắc
Câu 6: Trình bày chủ trương chiến lược mới của Đảng giai đoạn 1939-1945? Vì sao Đảng ta
“phải thay đổi chiến lược”?
1. Chủ trương chiến lược mới của Đảng (4):
Một là, đưa nhiệm vụ giải phóng dân tộc lên hàng đầu.
- Phải tập trung lực lượng đánh đổ đế quốc và tay sai phản động, giải phóng dân tộc.
- Tạm gác khẩu hiệu cách mạng ruộng đất (không phải từ bỏ mà là thực hiện đồng thời).
- Chuyển hướng chỉ đạo: thực hiện nhiệm vụ chống phong kiến và nhiệm vụ dân chủ khác rải ra
làm từng bước, phục tùng và phục vụ cho nhiệm vụ hàng đầu là chống đế quốc giải phóng dân tộc
Hai là, thành lập mặt trận dân tộc thống nhất riêng trong từng nước, lấy liên minh công - nông
làm nòng cốt, dưới sự lãnh đạo của Đảng.
Vận dụng lý luận Mác - Lênin về “quyền dân tộc tự quyết”, Đảng chủ trương mỗi nước thành lập
một mặt trận dân tộc thống nhất riêng.
Ba là, chuyển hướng phương pháp đấu tranh cách mạng: Quyết định xúc tiến khởi nghĩa vũ
trang và coi đây là nhiệm vụ trọng tâm hiện
Đảng chỉ rõ phương thức đấu tranh giành chính quyền đi từ khởi nghĩa từng phần tiến tới tổng khởi nghĩa.
Bốn là, chuyển hướng công tác xây dựng Đảng: xây dựng vững mạnh, trong sạch cả 3 mặt: chính
trị, tư tưởng, tổ chức.
2. Tại sao phải thay đổi?
- Là để phù hợp với tình hình thực tiễn CM trong và ngoài nước lúc bấy giờ.
- Thực tế đã chứng minh: đường lối đúng đắn đã trở thành ngọn cờ dẫn đường để nhân dân ta chống Pháp + Nhật
Chiến tranh thế giới lần thứ 2 bùng nổ tác động sâu sắc đến tình hình chính trị thế giới. Để phục
vụ cho chiến tranh, thực dân Pháp thực hiện nhiều chính sách cực kỳ phản động.
Chính sách phát xít hóa bộ máy chính quyền thực dân đế quốc ở Đông Dương không làm Đảng
ta bất ngờ, vì Đảng đã sớm dự báo vấn đề này. Khi chiến tranh thế giới lần thứ 2 bùng nổ, Đảng
cho rằng nếu cuộc chiến tranh thế giới lần thứ nhất làm xuất hiện tình thế cách mạng ở Nga, dẫn
tới cuộc Cách mạng Tháng Mười năm 1917 nổ ra, thì cuộc chiến tranh thế giới lần này sẽ làm
xuất hiện tình thế cách mạng. Nắm vững và vận dụng sáng tạo tư tưởng cách mạng của
V.I.Lênin: “giai cấp vô sản nắm lấy ngọn cờ dân tộc, tự mình trở thành dân tộc”, dựa trên cơ sở
phân tích diễn biến tình hình ở Đông Dương lúc này, Đảng kịp thời đề ra chủ trương cách mạng mới.
Chủ trương chuyển hướng chỉ đạo chiến lược cách mạng của Đảng thời kỳ 1939-1945 xuất phát
từ đòi hỏi khách quan của thực tiễn cách mạng Đông Dương đặt ra. Đó là chủ trương đúng đắn,
khoa học của Đảng trong giải quyết mối quan hệ giữa chiến lược và chỉ đạo chiến lược trong
cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân. Trên thực tế, chủ trương đó đã được Đảng và Hồ Chí Minh
hiện thực hóa trong thực tiễn. Chiến lược cách mạng đã được Đảng xác định trong cương lĩnh
chính trị đầu tiên của Đảng (1930).
Câu 7: Trình bày hoàn cảnh lịch
sử và nội dung của Hội
nghị Ban Chấp hành Trung ương
lần thứ Tám (5-1941)? Vì sao Hội nghị Trung ương Tám được coi là hội nghị hoàn chỉnh chủ
trương chiến lược của Đảng? 1. Hoàn cảnh lịch sử -
Thế giới: chiến tranh thế giới thứ hai bước vào giai đoạn khốc liệt - Trong nước:
+ Phong trào chống Nhật, Pháp đang trên đà phát triển mạnh mẽ
+ Tháng 5/1941 tại Cao Bằng, Hội nghị diễn ra do NAQ chủ trì. 2. Nội dung (6)
Thứ 1, Giải quyết cấp bách vấn đề mâu thuẫn dân tộc: Việt Nam với đế quốc Pháp & phát
xít Nhật bởi vì dưới 2 tầng áp bức thì “quyền lợi của tất cả các giai cấp bị cướp giật, vận
mạng dân tộc nguy vong không lúc nào bằng”.
Thứ 2, khẳng định dứt khoát chủ trương phải thay đổi chiến lược. Để thực hiện nhiệm vụ đó
hôi nghị quyết định tiếp tục tạm gác khẩu hiệu “đánh đổ địa chủ, chia ruộng đất cho dân
cày” = tịch thu ruộng đất của đế quốc và Việt gian chia cho dân cày nghèo.
Thứ 3, giải quyết vấn đề dân tộc trong khuôn khổ từng nước Đông Dương, thi hành chính
sách “dân tộc tự quyết”.
Thứ 4, tập hợp rộng rãi mọi lực lượng dân tộc. Hội nghị quyết định thành lập Việt Minh.
Các tổ chức quần chúng yêu nước chống đế quốc trong Mặt trận đều lấy tên là Hội Cứu quốc
như Hội Nông dân Cứu quốc, Hội Phụ nữ Cứu quốc, .....
Thứ 5, chủ trương sau khi cách mạng thành công sẽ thành lập nước Việt Nam dân chủ cộng
hòa theo tinh thần dân chủ.
Thứ 6, xác định chuẩn bị khởi nghĩa vũ trang là nhiệm vụ trung tâm của Đảng và nhân dân.
Khi thời cơ đến “với lực lượng có sẵn ta có thể lãnh đạo một cuộc khởi nghĩa từng phần
trong từng địa phương -> giành sự thắng lợi & mở đường cho một cuộc tổng khởi nghĩa to lớn".
3. Hội nghị Trung ương lần thứ Tám được coi là hội nghị hoàn chỉnh chủ trương chiến lược của Đảng vì: + Khắc phục
triệt để những hạn chế của Luận cương tháng 10/1930
+ Khẳng định đường lối cách mạng đúng đắn của Cương lĩnh chính trị
+ Là ngọn cờ dẫn đường cho ND ta tiến lên đánh Pháp, đuổi Nhật, giành độc lập - tự do.
Câu 8: Trình bày nguyên nhân thắng lợi và kinh nghiệm lịch sử của Cách mạng Tháng
Tám (1945)? Theo Anh (chị), nguyên nhân nào là quan trọng nhất cho sự thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám? Vì sao?
1. Nguyên nhân thắng lợi (5)
● Hoàn cảnh quốc tế thuận lợi: -
Nhật đầu hàng đồng minh vô điều kiện -
Lực lượng đồng minh chưa kịp vào nước ta ● Sự lãnh đạo tài
tình, đúng đắn, sáng suốt của Đảng; đứng đầu là chủ tịch HCM
● Sự chuẩn bị kĩ lưỡng và đấu tranh lâu dài 15 năm: 1930-1931; 1936-1939; 1939-1945
● Thực thi phương châm chiến lược "kết hợp chặt chẽ đấu tranh chính trị với đấu tranh vũ
trang", tiến từ khởi nghĩa từng phần -> Tổng khởi nghĩa ● Nắm
đúng thời cơ , kịp thời phát động quần chúng nổi dậy giành chính quyền, ít phải đổ máu.
Trong đó nguyên nhân quan trọng nhất là sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng vì: -
Đảng đề ra đường lối đúng đắn -
Phát huy được sức mạnh toàn dân -
Biết lợi dụng mâu thuẫn của kẻ thù -
Đảng biết chớp thời cơ 2. Kinh nghiệm(4): -
Thứ 1, về chỉ đạo chiến lược: Nhiệm vụ giải phóng dân tộc lên hàng đầu, nhiệm vụ cách
mạng ruộng đất cần tạm gác lại -
Thứ 2, về xây dựng lực :
lượng Cần khơi dậy tinh thần dân tộc trong mọi tầng lớp nhân
dân, tập hợp mọi lực lượng yêu nước - Thứ 3, về xây dựng :
Đảng Phải xây dựng một Đảng cách mạng tiên phong với đường lối
chính trị đúng đắn, liên hệ chặt chẽ với quần chúng. -
Thứ 4, về phương pháp cách :
mạng Sử dụng bạo lực cách mạng, kết hợp đấu tranh chính
trị + đấu tranh vũ trang, tiến hành chiến tranh du kích và khởi nghĩa từng phần tiến đến tổng khởi nghĩa.
Câu 9: Phân tích phương châm kháng chiến toàn quốc của Đảng: toàn dân, toàn diện, lâu
dài và dựa vào sức mình là chính?
Mục tiêu của cuộc kháng chiến là đánh đổ thực dân Pháp xâm lược, giành nền độc lập,tự do
thống nhất hoàn toàn, vì nền tự do dân chủ và góp phần bảo vệ hoà bình thế giới.
Kháng chiến toàn dân là đem toàn bộ sức dân, tài dân, lực dân; động viên toàn dân tích cực tham
gia kháng chiến; xây dựng sự đồng thuận, nhất trí của cả nước, đánh địch ở mọi nơi, mọi lúc,
“mỗi người dân là một chiến sĩ, mỗi làng xã là một pháo đài, mỗi đường phố là một mặt trận”.
trong đó Quân đội nhân dân làm nòng cốt cho toàn dân đánh giặc.