Nội dung thuyết trình Triết - Triết học Mác - Lênin | Đại học Tôn Đức Thắng

Mở đầu
Ngày nay trước sự biến động phức tạp, trước sự phát triển quanh co, khó lường của
tình hình thế giới và sự phát triển mạnh mẽ của khoa học – công nghệ, đặc biệt là tác
động của cuộc cách mạng khoa học công nghệ lần thứ 4 (cách mạng 4.0) với việc ứng
dụng khoa học kỹ thuật tiên tiến vào trong quá trình sản xuất đã tác động không nhỏ
tới giai cấp công nhân. Trong bối cảnh đó, việc làm sáng tỏ và nhận thức lại một cách
đúng đắn về Giai cấp công nhân và Sứ mệnh lịch sử là vấn đề có ý nghĩa lý luận, thực
tiễn sâu sắc và thiết thực. Xuất phát từ thực tế trên, trong phạm vi bài nghiên cứu
nhóm xin phân tích đến “Những quan điểm cơ bản của chủ nghĩa Mác- Lênin về giai
cấp công nhân và sứ mênh lịch sử của giai cấp công nhân”
I. QUAN ĐIỂM CỦA CHỦ NGHĨA MÁC-LÊNIN VỀ GIAI CẤP CÔNG NHÂN VÀ
SỨ MỆNH LỊCH SỬ CỦA GIAI CẤP CÔNG NHÂN
1. Khái niệm và đặc điểm của giai cấp công nhân
1.1. Nguồn gốc ra đời của giai cấp công nhân:
Để hiểu được khái niệm và đặc điểm của giai cấp công nhân, trước tiên cần nắm
được nguồn gốc của sự hình thành và phát triển giai cấp công nhân. Có thể thấy nguồn
gốc ra đời của giai cấp công nhân đó là kết quả phát triển của nền công nghiệp hiện
đại. Giai cấp công nhân sinh ra và phát triển theo đà phát triển của kỹ thuật và công
nghệ và chỉ trở thành một giai cấp ổn định khi sản xuất công nghệ đã thay thế về cơ
bản nền sản xuất thủ công.
Sự phát triển của thời đại công nghiệp không những đã làm tăng thêm số người
vô sản, mà còn tập hợp họ lại thành một tập đoàn xã hội rộng lớn, thành giai cấp vô
sản hiện đại. Chính vì vậy, giai cấp công nhân hiện đại ra đời gắn liền với sự phát triển
của đại công nghiệp, nó là sản phẩm của bản thân nền đại công nghiệp và lớn lên cùng
với sự phát triển của nền đại công nghiệp đó.
Chủ nghĩa Mác-Lênin xác định giai cấp công nhân chính là giai cấp có sứ mệnh
lịch sử hết sức quan trọng là xóa bỏ chế độ bóc lột tư bản chủ nghĩa, thực hiện sự
chuyển biến cách mạng từ xã hội tư bản chủ nghĩa lên xã hội xã hội chủ nghĩa.
1.2. Khái niệm giai cấp công nhân:
Giai cấp công nhân là một tập đoàn xã hội ổn định, hình thành và phát triển
cùng với quá trình phát triển của nên công nghiệp hiện đại, là giai cấp đại diện cho lực
lượng sản xuất tiên tiến; là lực lượng chủ yếu của tiến trình lịch sử quá độ từ chủ nghĩa
tư bản lên chủ nghĩa xã hội.
Ở các nước tư bản chủ nghĩa, giai cấp công nhân là những người không có hoặc
về cơ bản không có tư liệu sản xuất, phải làm thuê cho giai cấp tư sản và bị giai cấp tư
sản bóc lột giá trị thặng dư.
Ở các nước xã hội chủ nghĩa, giai cấp công nhân cùng nhân dân lao động làm
chủ những tư liệu sản xuất chủ yếu và cùng nhau hợp tác lao động vì lợi ích chung của
toàn xã hội, trong đó có lợi ích chính đáng của mình.
1.3. Đặc điểm của giai cấp công nhân:
Để phân biệt được giai cấp công nhân với các giai cấp khác trong xã hôi, ta phải
xem xét dựa vào đặc điểm cảu giai cấp công nhân trên hai phương diện: kinh tế - xã
hội và chính trị - xã hội.
1. Xét trên phương diện kinh tế - xã hội:
• Giai cấp công nhân với phương thức lao động và phương thức sản xuất trong xã
hội tư bản là những người lao động trực tiếp hay gián tiếp vận hành các công cụ
sản xuất có tính chất công nghiệp ngày càng hiện đại và mang tính xã hội hóa cao.
• Giai cấp công nhân xét về vị trí trong quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa, đó là
những người lao động không có tư liệu sản xuất chủ yếu của xã hội, họ phải bán
lao động cho nhà tư bản và bị nhà tư bản bóc lột giá trị thặng dư.
Đây là đặc trưng cơ bản của giai cấp công nhân trong xã hội tư bản. Chính việc
tư liệu sản xuất chủ yếu của xã hội đều nằm trong tay giai cấp tư sản và công nhân
phải bán sức lao động của mình như một món hàng hóa đã khiến cho người công nhân
trở thành giai cấp đối kháng với giai cấp tư sản. Đây là mâu thuẫn cơ bản trong
phương thức sản xuất của chủ nghĩa tư bản. Điều này đòi hỏi cần phải giải quyết mâu
thuẫn này để mở đường cho lực lượng sản xuất phát triển. Cần xóa bỏ quan hệ sản
xuất tư hữu để mở đường cho một quan hệ sản xuất mới dựa trên chế độ công hữu về
tư liệu sản xuất, thông qua cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa.
2 Xét trên phương diện chính trị - xã hội:
Xét trên phương diện chính trị xã hội, đặc điểm của giai cấp công nhân được thể hiện trên các khía cạnh sau:
• Giai cấp công nhân là giai cấp lao động bằng phương thức công nghiệp, với đặc
trưng là công cụ lao động bằng máy móc. Thêm vào đó, người lao động còn
thường xuyên nâng cao trình độ chuyên môn, từ đó tạo ra năng suất lao động
cao, quá trình lao động mang tính chất xã hội hoá.
• Giai cấp công nhân là sản phẩm của nền công nghiệp, chủ thể của quá trình sản
xuất vật chất hiện đại. Giai cấp công nhân đại biểu cho lực lượng sản xuất tiên
tiến, cho phương thức sản xuất tiên tiến hơn các phương thức sản xuất đã tồn tại
trong lịch sử. Đặc biệt, việc xác lập các quan hệ sản xuất dựa trên chế độ công
hữu về tư liệu sản xuất đã mở đường cho lực lượng sản xuất phát triển quyết
định sự tồn tại và phát triển của xã hội hiện đại.
• Giai cấp công nhân có tác phong công nghiệp và ý thức tổ chức kỷ luật cao.
Tính tổ chức kỷ luật cao của giai cấp công nhân được hình thành do quá trình
lao động hợp tác trong nền sản xuất đại công nghiệp với hệ thống máy móc dây
chuyền tự động, cùng với cuộc sống đô thị tập trung tạo nên.
• Giai cấp công nhân là giai cấp có tinh thần cách mạng triệt để. Khác với giai
cấp nông dân hay các giai cấp cũ trong xã hội cũ, giai cấp công nhân có những
tác phong, tố chất ưu việt, là lực lượng chủ yếu và tiên phong trong quá trình
cách mạng và phát triển xã hội.
2. Chủ nghĩa Mác - Lênin về sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân
2.1. Nội dung sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân:
Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân là thông qua Đảng Cộng sản, giai cấp
công nhân tổ chức lãnh đạo để xoá bỏ chế độ tư bản chủ nghĩa, xoá bỏ chế độ người
bóc lột người, giải phóng giai cấp công nhân, nhân dân lao động và toàn thể nhân loại
khỏi mọi sự áp bức, bóc lột, nghèo nàn lạc hậu; xây dựng xã hội mới thực sự tốt đẹp
chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản.
Về kinh tế, giai cấp công nhân là lực lượng sản xuất cơ bản sản xuất ra của cải
vật chất cho xã hội mới - xã hội chủ nghĩa. Giai cấp công nhân là nhân tố hàng đầu của
lực lượng sản xuất xã hội hóa cao, giai cấp công nhân cũng là đại biểu cho quan hệ sản
xuất mới, tiên tiến nhất dựa trên chế độ công hữu về tư liệu sản xuất, đại biểu cho
phương thức sản xuất tiến bộ nhất thuộc về xu thế phát triển của lịch sử xã hội.
Về chính trị - xã hội, giai cấp công nhân cùng với nhân dân lao động dưới sự
lãnh đạo của Đảng Cộng sản, tiến hành cách mạng chính trị để lật đổ quyền thống trị
của giai cấp tư sản, xóa bỏ chế độ bóc lột, áp bức của chủ nghĩa tư bản, giành quyền
lực về tay giai cấp công nhân và nhân dân lao động. Thiết lập nhà nước kiểu mới,
mang bản chất giai cấp công nhân, xây dựng nền dân chủ xã hội chủ nghĩa, thực hiện
quyền lực của nhân dân, quyền dân chủ và làm chủ xã hội của tuyệt đại đa số nhân dân lao động.
Về văn hóa – tư tưởng, giai cấp công nhân xây dựng một xã hội công bằng,
bình đẳng; xây dựng nền văn hóa, con người mới với tư tưởng, đạo đức xã hội chủ
nghĩa… Giai cấp công nhân tiến trình cách mạng cải tạo xã hội cũ và xây dựng xã hội
mới trên lĩnh vực văn hóa, tư tưởng cần phải tập trung xây dựng hệ giá trị mới: lao
động; công bằng; dân chủ; bình đẳng và tự do. Hệ giá trị mới chính là sự phủ định về
nguyên tắc và bản chất của hệ giá trị cũ, các giá trị tư sản cũng những tàn dư các giá trị
đã lỗi thời, lạc hậu của các xã hội cũ, mang bản chất tư sản và phục vụ cho giai cấp tư sản.
2.2. Đặc điểm của sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân:
1. Thực hiện xã hội hóa sản xuất, phát triển lực lượng sản xuất. Chủ nghĩa Mác
- Lênin chỉ rõ, lực lượng sản xuất xã hội hóa cao, ở trình độ phát triển hiện đại và chế
độ công hữu sẽ tạo ra cơ sở kinh tế để chấm dứt vĩnh viễn chế độ người bóc lột người.
2. Thực hiện sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân là sự nghiệp cách mạng
của chính bản thân giai cấp công nhân và của quần chúng, mang lại lợi ích cho đa số.
Đây là một cuộc cách mạng của đại đa số mưu lợi ích cho tuyệt đại đa số, nhờ việc
hướng tới xây dựng một xã hội mới dựa trên cơ sở công hữu những tư liệu sản xuất
chủ yếu. Sự thống nhất cơ bản về lợi ích giai cấp công nhân với lợi ích của nhân dân
lao động tạo điều kiện để đặc điểm quan trọng này về sứ mệnh lịch sử giai cấp công nhân được thực hiện.
3. Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân không phải là thay thế chế độ tư hữu
tư nhân này bằng chế độ sở hữu tư nhân khác mà là xóa bỏ triệt để tư hữu về tư liệu
sản xuất chủ yếu. Xóa bỏ chế độ công tư hữu và thiết lập chế độ công hữu về tư liệu
sản xuất sẽ tạo ra cơ sở kinh tế - xã hội cho sự phát triển mạnh mẽ lực lượng sản xuất,
từ đó tạo ra tiền đề và điều kiện để tiến tới xóa bỏ giai cấp và áp bức giai cấp.
4. Việc công nhân giành lấy quyền lực trong xã hội là tiền đề để cái tạo toàn
diện, sâu sắc và triệt để xã hội cũ và xây dựng thành công xã hội mới với mục tiêu cao
nhất là giải phóng con người. Đối với cuộc cách mạng của giai cấp công nhân với mục
tiêu là xóa bỏ tình trạng bóc lột, áp bức và nô dịch con người, xóa bỏ sự thống trị của
giai cấp tư sản để thực hiện lí tưởng và mục tiêu của chủ nghĩa cộng sản và nhân dân
lao động trong chế độ xã hội mới với mục tiêu là dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.
3. Những điều kiện quy định và thực hiện sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân
3.1. Điều kiện khách quan:
Điều kiện khách quan quy định vai trò và sứ mệnh lịch sử của giai cấp công
nhân - những người làm cuộc cách mạng xã hội để đánh đổ chủ nghĩa tư bản, xóa bỏ
hình thái kinh tế - xã hội dựa trên nền tảng chế độ tư hữu và xây dựng xã hội mới, lấy
chế độ công hữu về tư liệu sản xuất làm nền tảng, không có người áp bức, bóc lột
người là do địa vị kinh tế - xã hội của giai cấp công nhân. C.Mác và Ph.Ăngghen đã
luận chứng một cách sâu sắc về hai điều kiện khách quan quy định sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân:
Địa vị kinh tế - xã hội của giai cấp công nhân:
 Thứ nhất, giai cấp công nhân là bộ phận quan trọng nhất, cách mạng nhất trong
các bộ phận cấu thành lực lượng sản xuất dưới chủ nghĩa tư bản.
 Trong nền sản xuất hiện đại, giai cấp công nhân vừa là chủ thể trực tiếp, vừa là
sản phẩm căn bản nhất của nền sản xuất đó. Tất cả các giai cấp khác đều suy tàn
và tiêu vong cùng với đại công nghiệp, còn giai cấp công nhân lại là sản phẩm
của bản thân nền đại công nghiệp.
 Giai cấp công nhân hiện đại có xu hướng ngày càng được tri thức hóa. Điều này
có được là do yêu cầu khách quan của sự phát triển công nghiệp trong thời đại
mà khoa học và công nghệ đã và đang trở thành lực lượng sản xuất trực tiếp.
 Thứ hai, do không có tư liệu sản xuất nên giai cấp công nhân phải bán sức lao
động của mình cho nhà tư bản và bị nhà tư bản chiếm đoạt giá trị thặng dư, họ
bị lệ thuộc hoàn toàn trong quá trình phân phối các kết quả lao động của chính
mình. Do vậy, về mặt lợi ích giai cấp công nhân là giai cấp đối kháng trực tiếp
với giai cấp tư sản. Xét về bản chất, họ là giai cấp cách mạng triệt để nhất
chống lại chế độ áp bức, bóc lột tư bản chủ nghĩa.
 Thứ ba, giai cấp công nhân có lợi ích căn bản thống nhất với lợi ích của toàn
thể nhân dân lao động nên họ có thể tập hợp, đoàn kết, lãnh đạo đông đảo quần
chúng đi theo làm cách mạng chống lại giai cấp tư sản
Điều kiện khách quan này là nhân tố kinh tế quy định giai cấp công nhân là lực lượng
phá vỡ quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa, giành chính quyền về tay mình, chuyển từ
giai cấp “tự nó” thành giai cấp “vì nó”. Giai cấp công nhân trở thành đại biểu cho sự
tiến hóa tất yếu của lịch sử , là lực lượng duy nhất có đủ điều kiện để tổ chức và lãnh
đạo xã hội, xây dựng và phát triển.
Địa vị chính trị - xã hội của giai cấp công nhân:
 Thứ nhất, giai cấp công nhân là giai cấp tiên tiến nhất.
 Giai cấp công nhân là sản phẩm của nền sản xuất đại công nghiệp, phát triển
cùng với sự phát triển của nền sản xuất đại công nghiệp nên nền sản xuất có
trình độ phát triển cao đòi hỏi giai cấp công nhân cần phải tiếp thu các kiến thức
khoa học để vận hành được dây chuyền này.
 Giai cấp công nhân đại diện cho lực lượng sản xuất tiên tiến thể hiện ở nhiệm
vụ xóa bỏ quan hệ sản xuất dựa trên chế độ tư hữu về tư liệu sản xuất thiết lập
quan hệ sản xuất mới tiến bộ hơn.
 Giai cấp công nhân được trang bị lí luận của chủ nghĩa Mác Lê Nin là lí luận
cách mạng khoa học và tiến bộ. Để có thể tiếp thu và vận dụng lí luận này đòi
hỏi giai cấp công nhân cần có trình độ lí luận nhất định.
 Thứ hai, giai cấp công nhân có ý thức tổ chức kỷ luật cao.
 Môi trường làm việc của giai cấp công nhân là sản xuất tập trung cao và có
trình độ kỹ thuật ngày càng hiện đại, có cơ cấu tổ chức ngày càng chặt chẽ, làm
việc theo dây chuyền buộc giai cấp công nhân phải luôn tuân thủ nghiêm ngặt kỷ luật lao động.
Do yêu cầu của cuộc đấu tranh giai cấp chống lại giai cấp tư sản - là một giai cấp
có tiềm lực về kinh tế - kỹ thuật nên giai cấp công nhân phải đấu tranh bằng phẩm
chất kỷ luật của mình.
 Thứ ba, giai cấp công nhân có tinh thần cách mạng triệt để nhất.
Vì cách mạng của giai cấp công nhân hướng tới mục tiêu cuối là giải
phóng giai cấp, giải phóng dân tộc, giải phóng con người, thể hiện ở sự xóa bỏ
mọi tình trạng áp bức bóc lột, nô dịch cả về vật chất lẫn tinh thần. Giai cấp công
nhân vừa phải giành chính quyền, vừa sử dụng chính quyền để thực hiện mục tiêu đó.
 Thứ tư, giai cấp công nhân có bản chất quốc tế.
 Giai cấp công nhân ở tất cả các nước đều có chung một mục đích là giải phóng
mình đồng thời giải phóng xã hội khỏi áp bức bóc lột và họ đều có chung một
kẻ thù là giai cấp tư sản bóc lột.
 Và cũng do yêu cầu của cuộc đấu tranh giai cấp, để chống lại chủ nghĩa tư bản,
giai cấp tư sản khi mà chúng đã liên kết với nhau thành tập đoàn tư bản, chủ
nghĩa đế quốc, vì vậy mà giai cấp công nhân càng phải nêu cao tinh thần quốc
tế của giai cấp mình, cùng nhau thực hiện sứ mệnh lịch sử.
→ Điều kiện khách quan quy định sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân thể hiện ở 2
nội dung: thứ nhất là về địa vị kinh tế - xã hội của giai cấp công nhân và thứ 2 là địa vị
về chính trị xã hội của giai cấp công nhân và chính điều kiện khách quan này là 1
trong các yếu tố để giai cấp công nhân hoàn thành sứ mệnh lịch sử của mình.
3.2 Điều kiện chủ quan quy định sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân
Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân là tất yếu khách quan, tức là không phụ
thuộc vào ý muốn của bất kỳ ai. Nhưng cũng như các quy luật xã hội khác, nó không “
tự động” diễn ra như các qui luật tự nhiên mà nó cần có những yếu tố chủ quan .
Những nhân tố chủ quan đó là :
 Sự phát triển của bản thân giai cấp công nhân cả về số lượng và chất lượng
Sự phát triển về số lượng phải gắn liền với sự phát triển về chất lượng giai cấp công
nhân hiện đại, đảm bảo cho giai cấp công nhân thực hiện được sứ mệnh lịch sử của
mình. Chất lượng công nhân phải thể hiện ở trình độ trưởng thành về ý thức chính trị
của một giai cấp cách mạng, tức là tự giác nhận thức được vai trò và trọng trách của
giai cấp mình đối với lịch sử, do đó giai cấp công nhân phải được giác ngộ về lý luận
khoa học và cách mạng của chủ nghĩa Mác-Lênin.
 Đảng Cộng sản là nhân tố chủ quan quan trọng nhất để giai cấp công nhân thực
hiện thắng lợi sứ mệnh lịch sử của mình
Đảng Cộng sản - đội tiên phong của giai cấp công nhân ra đời và đảm nhận vai trò
lãnh đạo cuộc cách mạng là dấu hiệu về sự trưởng thành vượt bậc của giai cấp công
nhân với tư cách là giai cấp cách mạng. Đảng Cộng sản đề ra đường lối, tuyên truyền
đưa đường lối vào thực tiễn cuộc sống; tổ chức thực hiện và gương mẫu thực hiện
đường lối. Giai cấp công nhân là cơ sở xã hội và nguồn bổ sung lực lượng quan trọng
nhất của Đảng, làm cho Đảng mang bản chất giai cấp công nhân trở thành đội tiên
phong, bộ tham mưu chiến đấu của giai cấp. Đảng Cộng sản đại biểu trung thành cho
lợi ích của giai cấp công nhân, của dân tộc và xã hội.
 Sự liên minh giai cấp giữa giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và các tầng
lớp lao động khác (trí thức, tiểu thương…) do giai cấp công nhân thông qua đội
tiên phong là Đảng Cộng sản lãnh đạo. Đó là sự thống nhất về tư tưởng, ý chí
và đoàn kết, hợp tác hành động của giai cấp công nhân trên toàn thế giới đã
được liên hiệp lại để chống chủ nghĩa tư bản toàn cầu và xây dựng hình thái
kinh tế - xã hội cộng sản chủ nghĩa trên thế giới.
II. - Ý NGHĨA NGHIÊN CỨU VÀ VIỆC THỰC HIỆN SỨ MỆNH LỊCH SỬ CỦA
GIAI CẤP CÔNG NHÂN TRONG THỜI ĐẠI NGÀY NAY
1. Thực hiện sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân trong thời đại ngày nay
1.1. Giai cấp công nhân hiện nay
giai cấp công nhân trong xã hội tư bản trước đây:
Giai cấp công nhân là chủ thể của quá trình sản xuất vật chất hiện đại và lao
động bằng phương thức công nghiệp. Nền công nghiệp hiện đại vừa là đòi hỏi vừa là
điều kiện trực tiếp để giai cấp công nhân không ngừng nâng cao trình độ mọi mặt, điều
này làm cho giai cấp công nhân ngày càng hiện đại, luôn là lực lượng sản xuất cơ bản
và tiên tiến của xã hội.
Trong xã hội tư bản trước đây, giai cấp công nhân không có tư liệu sản xuất, bị
bóc lột giá trị thặng dư. Họ là cấp bị áp bức, bị tước hết mọi quyền sở hữu tư liệu sản
suất, hoặc về cơ bản không có hữu tư liệu sản suất, làm thuê trong nền sản xuất công
nghiệp TBCN, làm thuê cho giai cấp tư sản (GCTS), bị bóc lột giá trị thặng dư. Chủ
nghĩa Mác – Lênin cũng đã chứng minh rằng, chừng nào còn chủ nghĩa tư bản thì điều đó còn là tất yếu.
giai cấp công nhân trong xã hội tư bản hiện đại (nửa sau TK XX đến nay):
Với sự phát triển của chủ nghĩa tư bản trong nửa sau của thế kỷ XX, bộ mặt của
giai cấp công nhân hiện đại có nhiều thay đổi khác trước. Sự phát triển của lực lượng
sản xuất xã hội hiện nay đã vượt xa trình độ văn minh công nghiệp trước đây.
Giai cấp công nhân hiện nay là chủ thể của quá trình sản xuất công nghiệp hiện
đại, mang tính xã hội hóa gắn với kinh tế tri thức. Với tư cách là lực lượng sản xuất cơ
bản tiên tiến, trực tiếp và tham gia quá trình sản xuất. giai cấp công nhân đang trong
quá trình quốc tế hoá, toàn cầu hoá, ngày càng tiếp thu đông đảo,gắn liền với cách
mạng khoa học và công nghệ hiện đại.
Giai cấp công nhân hiện nay vẫn mang bản chất và những đặc điểm truyền
thống đó là vẫn bị bóc lột giá trị thặng dư ở các nước tư bản hiện đại. Cũng giống như
ở thế kỷ XIX, công nhân hiện đại vẫn bị bóc lột giá trị thặng dư là một thực tế của thế
giới đương đại. Quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa vẫn đang là một thực tại khá phổ
biến. Ở một số nước tư bản phát triển có một bộ phận công nhân mức sống được trung
lưu hóa, có cổ phần và tham dự vào quá trình chia sẻ lợi nhuận;... Tuy nhiên, về thực
chất giai cấp công nhân hiện đại vẫn bị bóc lột giá trị thặng dư với trình độ bóc lột
ngày càng cao. Chính sự phát triển của lực lượng sản xuất xã hội hiện nay đã vượt xa
trình độ văn minh công nghiệp trước đây, sự xã hội hóa và phân công lao động xã hội
mới, cơ cấu của giai cấp công nhân hiện đại; các hình thức bóc lột giá trị thặng dư...đã
làm cho diện mạo của giai cấp công nhân hiện đại không còn giống như trước.
Ở các nước XHCN giai cấp công nhân trở thành giai cấp lãnh đạo. Từ khi nhà
nước xã hội chủ nghĩa đầu tiên ra đời- Nhà nước Xô-viết, giai cấp công nhân và đội
tiền phong của mình đã trở thành giai cấp lãnh đạo giành chính quyền và xây dựng nhà
nước xã hội chủ nghĩa ở các quốc gia đi lên chủ nghĩa xã hội như ở Liên Xô và Đông
Âu trước đây và ở các nước xã hội chủ nghĩa hiện nay ( Việt Nam, Trung Quốc, Lào..)
1.2. Thực hiện sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân hiện nay:
Nội dung kinh tế - xã hội:
Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân đối với sự phát triển xã hội ngày càng được thể hiện rõ, thông qua:
- Giai cấp công nhân là nhân tố quyết định sự phát triển của lực lượng sản xuất gắn với công nghệ hiện đại
- Ở các nước tư bản vẫn tồn tại những thuẫn sâu sắc giữa công nhân với tư bản
C. Mác khẳng định, giai cấp công nhân là chủ thể của phương thức sản xuất công
nghiệp với các đặc tính: công cụ lao động là máy móc, lao động có tính chất xã hội
hóa cao và gợi mở nhiều giải pháp tích cực cho quá trình phát triển xã hội. Mặc khác,
mâu thuẫn lợi ích cơ bản giữa giai cấp công nhân với GCTS cũng ngày càng sâu sắc ở
từng quốc gia trên phạm vi toàn cầu. Điều này được thể hiện rõ nét ở các nước TBCN
với những bất công và bất bình đẳng xã hội, nhưng điều này thúc đẩy cuộc đấu tranh
chống chế độ bốc lột giá trị thặng dư và phấn đấu cho việc xác lập một trật tự xã hội mới.
Nội dung chính trị - xã hội:
+ Trước mắt là đấu tranh chống bất công, bất bình đẳng
+ Lâu dài là giành chính quyền về tay giai cấp công nhân và nhân dân lao động
Nội dung chính trị - xã hội của sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân được xác định
là cuộc đấu tranh vì các mục tiêu của chủ nghĩa xã hội, như công bằng, bình đẳng, dân
chủ… Đặc điểm lớn nhất của thời đại hiện nay là giai cấp công nhân đã, đang và sẽ
vươn lên nắm quyền lực nhà nước bằng nhiều con đường khác nhau. Bởi lẽ, nó là giai
cấp duy nhất đại diện cho lực lượng sản xuất hiện đại, cho phương thức sản xuất tiên
tiến. giai cấp công nhân là người đại diện cho lợi ích và quyền lực của nhân dân, của nhân loại tiến bộ.
Nội dung văn hoá – tư tưởng:
+ Cuộc đấu tranh ý thức hệ, cuộc đấu tranh giữa CNXH và chủ nghĩa tư bản
+ Đấu tranh cho những giá trị cơ bản như : lao động, sáng tạo, công bằng, dân chủ,
văn minh, bình đẳng, tự do
+ Đấu tranh bảo vệ chủ nghĩa Mác – Lênin - nền tảng lý luận của Đảng Cộng sản
Cuộc đấu tranh này đang diễn ra phức tạp và quyết liệt, trong điều kiện hiện nay, sự
đan xen, trộn lẫn ý thức hệ trong lịch sử với ý thức hệ của xã hội đương thời đã tạo ra
không ít những tác động không có lợi đến sự phát triển của xã hội nếu không có định
hướng cụ thể. Trên bình diện thế giới, hòa bình, hợp tác cùng phát triển trong môi
trường dân chủ, công bằng, bình đẳng đang là xu thế lớn. Và đấu tranh, phê phán các
quan điểm thù địch, bảo vệ và phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin, thực hiện chủ nghĩa
quốc tế chân chính của giai cấp công nhân trên cơ sở phát huy chủ nghĩa yêu nước
chính là nội dung sứ mệnh lịch sử về văn hoá- tư tưởng.
2. Ý nghĩa của việc nghiên cứu sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân trong thời đại ngày nay
2.1. Ý nghĩa đối với quá trình phát triển của thế giới hiện đại:
Nhận thức rõ sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân là cơ sở để nhận thức thời
đại ngày nay. Thực hiện sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân là hướng tiếp cận mới
để giải quyết những vấn đề lớn của quá trình phát triển hiện đại. Đó là giải quyết mối
quan hệ giữa chiến tranh - hòa bình, giữa lao động và tư bản, giữa độc lập và chủ
quyền, lợi ích quốc gia - dân tộc với chủ nghĩa đế quốc…
Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân là nội dung chủ yếu của cuộc đấu tranh
chính trị, tư tưởng hiện đại, là “điểm trung tâm của học thuyết Mác” và là cơ sở lý luận
và phương pháp luận của các Đảng Cộng sản chân chính trong cuộc đấu tranh tư tưởng
và lý luận hiện nay. Mặt khác hiện nay GCTS đang tìm mọi cách phủ nhận sứ mệnh
lịch sử này. Do đó vấn đề này đang trở thành trọng điểm trong cuộc đấu tranh tư
tưởng, lý luận hiện nay.
Trong thời đại cách mạng công nghiệp 4.0, internet vạn vật, dữ liệu các nhà sản xuất
đã sử dụng nhiều rôbot, dây truyền tự động hóa nhằm giảm giá thành sản xuất, tăng
năng suất lao động. Lợi dụng tình hình này, nhiều ý kiến cho rằng học thuyết về sứ
mệnh lịch sử của giai cấp công nhân của chủ nghĩa Mác - Lênin không còn đúng nữa.
Nhưng thực tế là nếu không có người công nhân chế tạo, lập trình, sử dụng, bảo
dưỡng, sửa chữa rôbot, dây truyền tự động hóa chỉ là đống sắt vụn vô tri, vô giác.
Trong mối quan hệ giữa người lao động và máy móc (rôbot, dây truyền tự động) thì
người lao động ở đây là người công nhân đóng vai trò quyết định.
Trên thực thế, giai cấp công nhân vẫn đóng một vai trò hết sức qua trọng đối
với mọi mặt của đời sống xã hội, cụ thể:
 Về mặt kinh tế, người công nhân hiện đại vẫn là người sản xuất chính ra của cải
vật chất của xã hội hiện đại.
 Xét về mặt chính trị, tư tưởng thì chỉ có giai cấp công nhân hiện đại mới là
người có thể đoàn kết với nông dân, những người lao động khác và dẫn dắt họ
xây dựng xã hội mới (ở đó có công bằng, tự do, bác ái, mọi người có cuộc sống tự do, hạnh phúc).
 Xét về mặt văn hóa, đạo đức, chỉ có giai cấp công nhân hiện đại mới xây dựng
được những giá trị văn hóa, đạo đức mới như công bằng, chân, thiện, mỹ, bình đẳng và tôn trọng…
2.2. Ý nghĩa đối với sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam:
Mô hình chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở
Việt Nam được xây dựng trên cơ sở của chủ nghĩa xã hội khoa học mà điểm trung tâm
của lý luận này là sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân. Đảng Cộng sản Viêt Nam
đã lãnh đạo giai cấp công nhân và cả dân tộc giành được độc lập dân tộc, thống nhất
đất nước. Thực hiện thành công sứ mệnh lịch sử này là đảm bảo cho thắng lợi của chủ
nghĩa xã hội ở VN. Thực hiện sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân ở Việt Nam hiện nay cần
Xây dựng giai cấp công nhân lớn mạnh phải gắn với chiến lược phát triển kinh
tế - xã hội của đất nước là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, của toàn xã hội và sự
nỗ lực vươn lên của mỗi người dân. Bên cạnh đó cũng phải chăm lo xây dựng giai cấp
công nhân, đảm bảo hài hòa lợi ích của người lao động, nâng cao đời sống vật chất và
tinh thầncuar người công nhân.
3. Nhận xét và bài học rút ra:
Cho đến nay, quan điểm của C.Mác và Ph.Ăngghen về sứ mệnh lịch sử của giai
cấp công nhân qua “Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản” vẫn còn vẹn nguyên giá trị khoa
học và có ý nghĩa chỉ đạo thực tiễn to lớn.Nó không chỉ là vũ khí lý luận sắc bén cho
giai cấp công nhân trong cuộc đấu tranh chống lại giai cấp tư sản để giải phóng giai
cấp mình và toàn xã hội, mà hiện nay, nó còn là cơ sở lý luận quan trọng để chúng ta
đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch phủ nhận giá trị chủ nghĩa Mác - Lênin.
Qua đó, bản thân giai cấp công nhân cũng tự mình giác ngộ ý thức giai cấp,
nâng cao trình độ, kỹ năng nghề nghiệp đáp ứng với xu thế phát triển của thời đại.
Nhìn lại những quan điểm của các nhà triết học kinh điển để chúng ta càng thêm vững
tin vào con đường đã chọn, vững tin vào giá trị bền vững của chủ nghĩa Mác - Lênin -
cấu phần quan trọng trong nền tảng tư tưởng của Đảng ta.