Nước Biển Dâng Cao: Tác Động và Giải Pháp Ứng Phó | Tài liệu con người và môi trường

lOMoAR cPSD| 47206071 Nước biển dâng cao I. Định nghĩa
Nước biển dâng cao là gì?
Nước biển dâng là sự dâng lên của mực nước đại dương trung bình do tác động
của biến đổi khí hậu, trong đó không bao gồm triều cường, nước dâng do bão và
các tác động tự nhiên khác. II. Nguyên nhân
Sự biến đổi khí hậu, nóng lên toàn cầu, làm xảy ra hiện tưởng băng tan nhanh,
đặc biệt đối với những lớp băng vĩnh viễn. (climatescience.org)
Lượng băng tại Nam Cực và đảo Greenland đang tan chảy theo hướng "kịch bản
tồi tệ nhất" trong dự đoán của Liên hợp Quốc (LHQ - UN), đe dọa hàng triệu lOMoAR cPSD| 47206071
người trên thế giới với nguy cơ phải hứng chịu nhiều trận lụt nghiêm trọng mỗi năm. Nam cực 
Tiến sĩ Luke Trusel, giáo sư Địa chất thuộc trường Đại học Rowan ở Glassboro
(bang New Jersey, Mỹ), một nhà khoa học đã có nhiều năm nghiên cứu tác động
của biến đổi khí hậu đối với các vùng băng ở Nam Cực cho biết Hiện tại vùng
rìa của Nam Cực đang có sự tan chảy băng rất mạnh mẽ, sau những đợt tan chảy
dữ dội, băng tan có thể tạo ra những khe nứt lớn và hình thành những cái hồ làm
mất ổn định các thềm băng. Ông Trusel chắc chắn rằng việc băng tan chảy ở
Nam Cực sẽ trở nên phổ biến hơn trong những năm tới con người càng phát thải
ra nhiều khí nhà kính, càng có nhiều khả năng thềm băng Nam Cực trong tương
lai sụp đổ nhanh chóng và càng làm mực nước biển dâng lên nhanh. lOMoAR cPSD| 47206071
(Đài quan sát Trái đất của NASA đã đưa ra hai hình ảnh được chụp bởi vệ tinh
Landsat 8 cho thấy sự khác biệt ở đỉnh băng thuộc đảo Eagle Island trong khoảng
thời gian từ 4/2 đến 13/2/2020)
Ảnh chụp trước và sau cho thấy băng và tuyết giảm mạnh dọc theo mũi phía bắc
của bán đảo Nam Cực. Hình chụp ngày 13/2 cho thấy lượng băng tan đã tạo
thành những vũng nước lớn màu xanh ngay ở trung tâm đảo
Nếu chúng ta không có hành động quyết liệt để giảm lượng khí phát thải, vấn đề
ở Nam Cực sẽ trở nên tồi tệ hơn. Thiệt hại sẽ không bị giới hạn ở riêng một lục
địa, mà sẽ xuất hiện lũ lụt tại các khu vực ven biển trên toàn thế giới. Nếu mọi
chuyện tiếp tục diễn ra như hiện nay, lượng nước do băng Nam Cực tan rã có thể
làm tăng mực nước biển lên thêm 1m vào cuối thế kỷ này. Hậu quả của sự tan
chảy bề mặt băng ở Nam Cực có thể làm chúng ta mất đi các vùng đất thấp ở ven
biển trong tương lai gần. Greenland 
Greenland hiện là một trong những vùng đất chứng kiến rõ rệt nhất tác động của
biến đổi khí hậu và ấm lên toàn cầu. Băng ở Greenland đang tan nhanh hơn bất
kỳ thời điểm nào trong 12.000 năm qua.
(Sông băng Greenland tan vỡ, dấu hiệu rõ ràng của biến đổi khí hậu, Báo Khoa học)
Nếu tất cả băng ở Greenland tan chảy hoàn toàn, mực nước biển toàn cầu sẽ tăng
khoảng 6m, điều này làm thay đổi các dòng hải lưu, thay đổi hệ sinh thái biển và
đe dọa trực tiếp các khu vực trũng thấp ven biển trên toàn cầu. lOMoAR cPSD| 47206071 (Báo điện tử VTV NEWS)
Với tình trạng băng tan nhanh hơn dự kiến tại đảo Greenland, mực nước biển
dâng cao có khả năng đạt 67 cm vào năm 2100, cao hơn khoảng 7cm so với dự
đoán của IPCC (Ủy ban liên Chính phủ về Biến đổi khí hậu). Với tốc độ tăng
này, khoảng 400 triệu người có nguy cơ bị ngập lụt mỗi năm, thay vì 360 triệu
người như dự báo của IPCC vào cuối thế kỉ.
Mực nước biển dâng cũng làm tăng nguy cơ nước dâng do bão. Những điểm
nóng ở khu vực ven biển có khả năng xảy ra những cơn bão dữ dội hơn. Các tác
động này có thể tấn công các khu vực ven biển trên toàn thế giới.
Tác động của việc sử dụng nước ngầm III. Thực trạng
Hiện nay, hiện tượng dâng lên của nước biển ngày càng đáng báo động lOMoAR cPSD| 47206071
Biểu đồ phân tích lượng nước biển dâng theo thời gian (1900 - 2018) - NASA (để vào slide)
Kể từ những năm 1990, sự sụt giảm khối lượng băng ở Greenland và Nam Cực
và sự giãn nở nhiệt đã đẩy nhanh mực nước biển dâng, trong khi lượng nước
ngọt tích tụ giảm. Khi khí hậu của chúng ta tiếp tục ấm lên, phần lớn năng lượng
nhiệt này được các đại dương hấp thụ, làm cho thể tích của nước nở ra. Trên thực
tế, băng tan và giãn nở nhiệt hiện chiếm khoảng 2/3 mực nước biển dâng trung
bình toàn cầu quan sát được. Nước tan từ sông băng trên núi hiện đóng góp thêm
20%, trong khi lượng nước ngọt tích trữ trên đất bị suy giảm làm tăng 10% còn
lại. Do đó, mực nước biển đã tăng trung bình 1,6 mm (0,063 inch) mỗi năm từ
năm 1900 đến năm 2018. Trên thực tế, mực nước biển đang tăng với tốc độ nhanh
hơn bất kỳ thời điểm nào trong thế kỷ 20. Nhưng những ước tính trước đây về
khối lượng băng tan và sự giãn nở nhiệt của đại dương không giải thích được tỷ
lệ này, đặc biệt là trước kỷ nguyên quan sát chính xác của vệ tinh về các đại
dương trên thế giới, tạo ra thâm hụt ngân sách mực nước biển trong quá khứ. lOMoAR cPSD| 47206071
Đối với châu Á nói chung và Việt Nam nói riêng, các thành phố có mật độ dân
số cao có xu hướng mở rộng vùng đất. Nhiều thành phố đang mở rộng quỹ đất
nhanh chóng chủ yếu là ở vùng ven biển và vùng trũng, khiến những nơi này dễ
bị tác động khi mực nước biển dâng cao, cũng như khi xảy ra tình trạng thời tiết
cực đoan như lũ lụt hay giông bão. Đặc biệt đối với những vùng đặc biệt trũng
thấp như Đồng bằng sông Cửu Long cũng đang chịu những ảnh hưởng từ hiện
tượng dâng cao của mực nước biển. Do việc ăn sâu của nước biển vào đât kiền
làm cho diện tích sạc lở tại các vùng ven biển ngày càng nghiêm trọng, luôn xảy
ra tình trạng thiếu nước ngọt nghiêm trọng vì bị ảnh hưởng bởi việc nước biển xâm lấn đất liền. lOMoAR cPSD| 47206071 IV. Hậu quả
Trên thế giới, nhiều quốc gia đã phải cảnh báo về hiện tượng nước biển dâng
hoặc người dân phải tản cư vì nước biển nhấn chìm các khu vực ven biển. Theo
một báo cáo của Hiệp hội Địa Vật lý Mỹ, nước biển dâng 50cm sẽ nhấn chìm
khu vực sinh sống của 90 triệu dân ở Trung Quốc, Việt Nam và Bangladesh.
Đối với vùng đồng bằng ven biển tại Việt Nam, đặc biệt khu vực phía Nam địa
hình thấp nhất cả nước, có thể nói đến là TP. Hồ Chí Minh - Trung tâm kinh tế
của quốc gia và Đồng bằng sông Cửu long - vựa lúa số 1 Việt Nam, với độ cao
thấp. Theo dự báo của Bộ Tài Nguyên Môi Trường về biến đổi kí hậu năm 2020
được công bố: “ Nếu mực nước biển thăng thêm 80cm, Đồng bằng sông Cửu
Long - sẽ có nguy cơ ngập khoảng 31,94% diện tích và con số ngày càng tăng
hơn nữa nếu biến đổi khí hậu còn tiếp diễn nghiêm trọng như hiện nay. lOMoAR cPSD| 47206071
Nước biển dâng cao có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng: gia tăng bão lụt
tại các khu vực ven biển; làm mất đất canh tác màu mỡ; tăng diện tích bị nước
mặn hoặc nước lợ xâm nhập; làm mất đi tính đa dạng của hệ động và thực vật;
các hệ sinh thái quan trọng biến mất…
Theo kịch bản biến đổi khí hậu, vào cuối thế kỷ 21, nhiệt độ trung bình năm ở
nước ta sẽ tăng khoảng 2,3 độ C; tổng lượng mưa hàng năm và lượng mưa vào
mùa mưa tăng, trong khi lượng mưa vào mùa khô lại giảm. Cũng theo kịch bản
này, nếu mực nước biển dâng cao 1m, sẽ có khoảng 40% diện tích đồng bằng
sông Cửu Long, nơi sản xuất 12 triệu tấn gạo mỗi năm bị ảnh hưởng trực tiếp và
tổn thất khoảng 10% tổng sản phẩm quốc nội (GDP).
V. Các biện pháp khắc phục
Các biện pháp ứng phó với nước biển dâng bao gồm: các giải pháp kĩ thuật công
trình xây dựng cơ sở hạ tầng như xây dựng tường ven biển, tôn cao các tuyến đê,
kè sông, kè biển, xây dựng đập ngăn nước mặn hoặc kênh mương để kiểm soát
lũ lụt… Bên cạnh đó là các giải pháp thích ứng dựa vào hệ sinh thái như tăng
cường trồng rừng phòng hộ ven biển, đầu tư vào vùng đất ngập nước(bổ sung
đất cho các bãi biển, cải tạo các cồn cát ven biển, trồng rừng ngập mặn…) lOMoAR cPSD| 47206071
(Tuyến đê, kè biển kéo dài từ xã Hải Ninh, huyện Tĩnh Gia có chiều dài 980m, tổng vốn
đầu tư 23,6 tỷ đồng. (Ảnh: Quang Quyết/TTXVN)
(Trồng cây chắn sóng bảo vệ đê biển, báo Tài Nguyên và Môi Trường)
Tiếp đó là các biện pháp thích nghi như: đầu tư cải tạo cơ sở hạ tầng, chuyển đổi
tập quán canh tác, thay đổi các tiêu chuẩn xây dựng, sử dụng đất, các tiêu chuẩn
về bảo vệ môi trường,... tăng cường khả năng thích nghi, sống chung với lũ của
cộng đồng trước tác động của nước biển dâng. Ví dụ về Hà Lan
Từng hứng chịu nhiều thiệt hại trong lịch sử khi 1/3 diện tích nằm dưới mực
nước biển, Hà Lan đang sở hữu công nghệ đê điều phòng chống lũ lụt an toàn nhất thế giới.
Ngoài mạng lưới các đập nước và rào cản chắn nước Delta Work nối từ tỉnh
Zeeland đến South Holland, giúp giảm thiểu thiệt hại của lũ lụt và hạn chế sự
xâm lấn của biển, một niềm tự hào khác của Hà Lan là đập chắn sóng tự động lOMoAR cPSD| 47206071
Maeslantkering, hàng rào chắn sóng di động duy nhất trên thế giới. Đập chắn
này giúp theo dõi mực nước biển và thời tiết, có thể tự động đóng mở trong trường hợp khẩn cấp.
(Dự án Delta Works bao gồm hệ thống hệ sông, đê biển với chiều dài 16.493 km, trong
đó 2.415 km đê chính và 14.077 km đê phụ; hệ thống cống chắn nước dâng do bão,
cống tiêu nước và âu thuyền dài 3.200m) - Báo Tuổi Trẻ
(đập chắn sóng tự động Maeslantkering)
Hệ thống đê biển ở Vương quốc Hà Lan được các nhà kiến trúc trên thế giới bầu
chọn là một trong số 10 công trình vĩ đại nhất trên hành tinh. “Chúa tạo ra Trái
Đất, nhưng người Hà Lan tạo ra đất nước Hà Lan” – câu nói cửa miệng của
người Hà Lan nói lên khả năng trị thủy phi thường của họ.