
lOMoARcPSD|46958826
≥
.
2
CHƯƠNG 4
BIẾN NGẪU NHIÊN LIÊN
TỤC
VÍ DỤ 1.1. Tìm k để hàm sau là hàm m tậ đ .ộ
®
f (x) =
k(1 + 2x)khi 0 ≤ x ≤ 2,
0
chỗ khác.
1. MỘT SỐ KHÁI NIỆM
1.1. ĐỊNH NGHĨA
Bi nế ng uẫ nhiên
X
c aủ m tộ phép thử τ v iớ không gian m uẫ Ω là m tộ ánh xạ
X
: Ω → R
ω ›→ X(ω)
Biến ngẫu nhiên đ c g i là ượ ọ liên tục n u t p h p các giá tr mà nó có th nh n ế ậ ợ ị ể ậ X(Ω) là m tộ
kho ngả d ngạ (a, b) ho cặ toàn bộ R.
1.2. HÀM MẬT ĐỘ XÁC SUẤT
Hàm mật độ xác suất (probability density function) c aủ m tộ bi nế ng uẫ nhiên liên t cụ
X
là hàm số th aỏ
i)
f
(x) 0
∫
∞
ii)
f (x)dx = 1
−∞
∫
b
iii)
P(a ≤
X
≤ b)
=
f (x)dx.
a
✍ L IỜ GI I.Ả
V iớ 0 ≤ x ≤ 2, ta có 1 + 2x > 0. Do đó, để f (x) ≥ 0, ∀x thì k ≥ 0.
Ta
có
∫
+∞
−∞
f (x)dx
=
∫
0
f (x)dx
+
−∞
∫ ∫
∫
2
f (x)dx
+
0
∫
+∞
2
∫
f (x)dx
0
=
0dx +
−∞
2
k(1 + 2x)dx
+
0
+∞
0dx
2
=
0
+
=
6k.

lOMoARcPSD|46958826
.
k
(2x + 1)
2
.
+ 0
2 0

1
.
−
.
x
lOMoARcPSD|46958826
Hàm phân phối tích lũy (cumulative distribution function) c aủ bi nế ng uẫ nhiên liên t cụ X là:
∫ a
F (a) = P(X ≤ a) =
−∞
f (x)dx,x ∈ R.
M tặ khác, để f là hàm m tậ độ thì
∫
+
∞
f (x)dx = 1, do đó 6k = 1 ⇒ k =
1
.
V yậ hàm m tậ độ đ cượ xác đ nhị
là
−∞
6
(1
+
2x) khi 0
≤
x
≤
2,
f (x) =
6
0 chỗ khác.
Q
1.3.
HÀM PHÂN PHỐI TÍCH LŨY
VÍ DỤ 1.2. Cho
X
là bi nế ng uẫ nhiên liên t cụ có hàm m tậ độ
1
f (x) =
6
(1
+
2x) khi 0
≤
x
≤
2,
0 chỗ khác.
Tìm hàm phân ph iố tích lũy c aủ
X.
✍ L IỜ GI I.Ả
∗ V iớ x
<
0, khi đó
∗ V iớ 0
≤
x
<
2, khi
đó
F (x) = P(X ≤ x)
=
∫
x
f (t)dt
=
−∞
∫
x
0dt
=
0.
−∞
F (x) = P(X ≤ x)
=
=
∫
x
f (t)dt
−∞
∫
0
∫
x
f (t)dt +
−∞ 0
∫
0
∫
x
1
f (t)dt
=
0dt +
−∞ 0
(1 + 2t)dt
6
=
0
+
1
(2t + 1)
2
.
24 0
∗ V iớ
x ≥
2, khi
đó
=
1
(2x + 1)
2
1
.
24
F (x) = P(X ≤ x)
=
=
∫
x
f (t)dt
−∞
∫
0
f (t)dt
+
∫
2
f (t)dt +

0
lOMoARcPSD|46958826
∫
x
f (t)dt
−∞
∫
0
=
0dt
+
−∞
∫
2
1
0
6
2
x
(1 + 2t)dt +
2
0dt
CH NGƯƠ 4. BI NẾ NG UẪ NHIÊN LIÊN T CỤ
1. Một số khái niệm
|
49
∫

.
X X
.
2
lOMoARcPSD|46958826
V yậ hàm phân ph iố tích tũy c aủ
X
là
=
0
+
=
1.
1
(2t + 1)
2
.
+ 0
24 0
0 n uế x
<
0
F (x) =
1
24
(2x + 1)
2
− 1
n uế 0
< x ≤
2
1 n uế 2
≤ x.
Q
2. MỘT SỐ ĐẶC TRƯNG CỦA BIẾN NGẪU NHIÊN
1)
Trung trình (kỳ vọng) c aủ bi nế ng uẫ nhiên liên t cụ X có hàm m tậ độ f (x) đ cượ đ nhị nghĩa
là
E(X) ≡ µ
X
=
∫
+∞
−∞
xf (x)dx.
2)
Kỳ vọng của hàm của biến ngẫu nhiên
Cho g là hàm số th cự b tấ kỳ, kỳ v ngọ c aủ hàm g c aủ bi nế ng uẫ nhiên r iờ r cạ
X,
ký hi uệ là
E(g(X)) xác đ nhị theo công th c:ứ
Đ cặ
bi t,ệ
E(g(X))
=
∫
+∞
−∞
g(x)f (x)dx.
N u ế g(x)
=
x
r
, ta g i ọ E(g(X)) là moment bậc r.
N uế g(x)
=
e
tx
thì ta g iọ E(g(X)) là hàm sinh moment.
N uế g(x) = e
−itx
thì ta g iọ E(g(X)) là hàm đặc trưng c aủ bi nế ng uẫ nhiên X.
3) Phương sai c aủ bi nế ng uẫ nhiên liên t cụ X có hàm m tậ độ f (x) đ cượ đ nhị nghĩa là
V ar(X) ≡ σ
2
∫
+∞
=
−∞
(x − µ
X
)
2
f (x)dx =
∫
+∞
−∞
x
2
f (x)dx − µ
2
.
4)
Độ lệch
tiêu
chuẩn c aủ bi nế ng uẫ
nhiên
liên t cụ
X
đ cượ
đ nhị nghĩa là căn b cậ hai c aủ
ph ngươ sai
σ
X
=
»
V ar(X).
VÍ DỤ 2.1. Cho
X
là bi nế ng uẫ nhiên liên t cụ có hàm m tậ độ
1
f (x) =
6
(1
+
2x) khi 0
≤
x
≤
2,
0 chỗ khác.
a)
Tính E(X) và E(X
2
).
b) Tính ph ngươ sai và độ l chệ tiêu chu nẩ c aủ
X.

lOMoARcPSD|46958826

X
X
·
9
— −
lOMoARcPSD|46958826
✍ L IỜ GI I.Ả
a)
Ta có E(X) ≡ µ
X
=
∫
+∞
∫
+∞
−∞
xf (x)dx
=
∫
∫
2
1
x ·
6
(1 + 2x)dx
=
11
.
9
E(X
2
) =
x
2
f (x)dx
=
−∞
2
1
x
2
(1 + 2x)dx
=
0
6
16
.
9
16
Å
11
ã
2
23
b)
Ph ngươ sai c aủ
X
là V
ar(X)
≡ σ
2
= E(X
2
) [E(X)]
2
= = .
81
Lưu
j:
Ta cũng có thể tính ph ngươ sai c aủ
X
như sau
V ar(X) ≡ σ
2
∫
+∞
=
−∞
(x − µ)
2
f (x)dx
=
∫
2
Å
x
0
11
ã
2
9
·
1 23
(1 + 2x)dx =
.
6 81
Độ l ch tiêuệ chu n c a ẩ ủ
X
là
σ
X
=
…
23 23
V ar(X) = = .
81 9
Q
BÀI 4.1. Dòng đi nệ trong m tộ m chạ nh tấ đ nhị đ cượ đo b ngằ m tộ ampe kế là bi nế ng uẫ nhiên liên
t cụ
X
v i hàm m t đớ ậ ộ
sau
f (x)
=
®
0,075x + 0,2
khi 3
≤ x ≤
5,
0 chỗ khác.
a) Hãy vẽ hàm m tậ độ c aủ phân ph iố và ki mể tra ph nầ di nệ tích bên d iướ đ ngườ cong c aủ hàm
m tậ độ là 1.
b)
Tính
P(X ≤
4) và so sánh v iớ
P(X >
4).
c) Tính P(3,5
≤ X ≤
4,5) và P(X
>
4,5).
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
BÀI 4.2. L iỗ liên quan đ nế vi cệ th cự hi nệ m tộ phép đo nh tấ đ nhị là m tộ bi nế ng uẫ nhiên
X
liên
t cụ
v iớ hàm m tậ
độ
f (x)
=
−
0
9
»

2
lOMoARcPSD|46958826
®
0,09375(4 − x )
khi
−2 ≤ x ≤ 2,
0 chỗ khác.
a) Hãy vẽ hàm m tậ độ c aủ phân ph i.ố
b)
Tính P(−1 < X < 1).
CH NGƯƠ 4. BI NẾ NG UẪ NHIÊN LIÊN T CỤ
2. Một số đặc trưng của biến ngẫu nhiên
|
51

∼
lOMoARcPSD|46958826
c)
Tính P(X
>
0).
d)
Tính P(X
<
−0,5 ho cặ
X >
0,5).
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3. MỘT SỐ PHÂN PHỐI THƯỜNG GẶP
3.1.
PHÂN PHỐI ĐỀU
Bi nế ng uẫ nhiên liên t cụ X đ cượ g iọ là có phân phối đều trên đo nạ [a; b], ký hi uệ X
U [a;
b],
n uế hàm m tậ độ xác su tấ c aủ
X
có d ngạ
1
f (x) =
b
−
a
khi x ∈ [a; b]
0 n iơ khác
Từ đ nhị nghĩa trên ta có đ cượ hàm phân ph iố xác su tấ c aủ X ∼ U [a; b]
0 khi x
<
a
F (x) =
x
−
a
b − a
khi
x ∈ [a; b]
1 khi
x >
b
BÀI 4.3. Giả
sử
nhi tệ độ ph nả ngứ
X
(tính theo
◦
C) trong m tộ quá trình ph nả ngứ hóa h cọ nh tấ
đ nhị có phân ph iố đ uề v iớ a
=
−5
và
b
=
5.
a)
Tính P(X
<
0).
b) Tính P(−2,5 < X < 2,5).
c)
Tính P(−2
≤ X ≤
3).
d)
V iớ k th aỏ −5
<
k
<
k
+
4
<
5, hay tính P(k
< X <
k
+
4).
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

—
x
≤ ≤
lOMoARcPSD|46958826
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
BÀI 4.4. M t bài báo: “Second Moment Reliability Evaluation vs. Monte Carlo Simulations for Weldộ
Fatigue Strength (Quality and Reliability Engr. Intl., 2012: 887-896)” xem xét vi c s d ng phân ph iệ ử ụ ố
đ uề v iớ a
=
0,20 và b
=
4,25 cho đ ngườ kính
X
c aủ nh ngữ m iố hàn (mm).
a)
Tìm và vẽ hàm m tậ độ c aủ
X.
b) Xác su tấ đ ngườ kính v tượ quá 3 mm là bao nhiêu?
c) Xác su tấ đ ngườ kính trong vòng 1 mm c aủ đ ngườ kính trung bình là bao nhiêu?
d)
V iớ a th aỏ đi uề ki nệ 0,2 < a < a + 1 < 4,5 thì xác su tấ P(a < X < a + 1) bao nhiêu?
BÀI 4.5. Khi đi làm, m tộ giáo sư tr cướ tiên ph iả lên xe buýt g nầ nhà cô và sau đó chuy nể sang
tuy nế xe buýt thứ hai. N uế th iờ gian chờ đ iợ (tính b ngằ phút) t iạ m iỗ đi mể d ngừ có phân bố đ uề
v iớ a
=
0 và b
=
5, khi đó có thể th yấ r ngằ t ngổ th iờ gian chờ đ iợ Y có hàm m tậ độ
1
y khi 0 y 5,
25
f
(y)
=
2 1
5
−
25
y
khi 5
≤
y
≤
10,
0
ch
ỗ
kh
á
c
.
a)
Vẽ hàm m tậ độ c aủ Y .
∫
+∞
b) Ki mể tra tính ch tấ
−∞
f (y)dy = 1.
c) Xác su tấ t ngổ th iờ gian chờ t iố đa 3 phút là bao nhiêu?
d) Xác su tấ t ngổ th iờ gian chờ t iố đa 8 phút là bao nhiêu?
e) Xác su tấ t ngổ th iờ gian chờ từ 3 đ nế 8 phút là bao nhiêu?
f) Xác su tấ mà t ngổ th iờ gian chờ đ iợ là ít h nơ 2 phút ho cặ l nớ h nơ 6 phút?
BÀI 4.6. G i ọ
X
bi u th ng su t rung (v i đ n v psi) trên l i tuabin gió t c đ gió c th trongể ị ứ ấ ớ ơ ị ưỡ ở ố ộ ụ ể
đ ng h m gió. Bài báo “Blade Fatigue Life Assessment with Application to VAWTS”ườ ầ
(J.
of Solar
Energy Engr., 1982: 107–111) đề xu tấ phân ph iố Rayleigh, v iớ hàm m tậ độ
f (x; θ) =
x
e
θ
2
2
2θ
2
khi x
>
0,
là mô hình cho phân ph iố c aủ
X.
a) Ki mể tra tính h pợ lí c aủ hàm f (x;
θ).
0 chỗ khác.

lOMoARcPSD|46958826
CH NGƯƠ 4. BI NẾ NG UẪ NHIÊN LIÊN T CỤ
3. Một số phân phối thường gặp
|
53

≥
lOMoARcPSD|46958826
b)
Giả sử θ
=
100 (m tộ giá trị đ cượ đề xu tấ b ngằ m tộ đồ thị có trong bài báo). Tính xác su tấ
X
nhi uề nh tấ là 200? Ít h nơ 200? Nhi uề h nơ 200?
c) Tính xác su tấ
X
n mằ gi aữ 100 và 200 (v nẫ v iớ giả thi tế về θ như trên).
d)
Tính hàm P(X ≤ x).
BÀI
4.7. D a trên c s phân tích d li u, m t bài báo trên: “Pedestrians’ Crossing Behaviors andự ơ ở ữ ệ ộ
Safety at Unmarked Roadways in China (Accident Analysis and Prevention, 2011: 1927-1936)” đã đề
xu t hàm m t đ ấ ậ ộ
f (x) =
0,15e
−
0
,
15(
x−
1)
v i ớ
x
1 làm mô hình cho phân ph i c a ố ủ
X =
th i gian (giây)ờ
đ cượ sử d ngụ ở dòng trung bình.
a) Xác su tấ mà th iờ gian chờ t iố đa là 5 giây là bao nhiêu? H nơ 5 giây?
b) Xác su tấ mà th iờ gian chờ đ iợ là từ 2 đ nế 5 giây là bao nhiêu?
BÀI 4.8. G iọ
X
là tu iổ thọ c aủ con ng i.ườ M tộ công trình nghiên c uứ cho bi tế hàm m tậ độ c aủ
X
là
®
2 2
f (x) =
cx (100 − x)
khi 0 ≤ x ≤ 100,
0 khi x
<
0 hay x
>
100.
a)
Xác đ nhị h ngằ số c.
b)
Tính trung bình và ph ngươ sai c aủ
X.
c)
Tính xác su tấ c aủ m tộ ng iườ có tu iổ thọ
≥
60.
d) Tính xác su tấ c aủ m tộ ng iườ có tu iổ thọ
≥
60, bi tế r ngằ ng iườ đó hi nệ nay đã 50 tu i.ổ
(Đs: 3,10
−
9
; 50, 2500/7; 0,31744; 0,63548)
BÀI 4.9. M t giáo s đ i h c không bao gi k t thúc bài gi ng c a mình tr c khi h t gi và luônộ ư ạ ọ ờ ế ả ủ ướ ế ờ
hoàn thành bài gi ngả c aủ mình trong vòng 2 phút sau giờ h c.ọ Cho
X
là th iờ gian trôi qua gi aữ th iờ
đi mể h tế ti tế h cọ và k tế thúc bài gi ngả c aủ giáo s .ư Giả sử hàm m tậ độ c aủ
X
là
®
2
kx
f (x) =
khi 0
≤ x ≤
2,
0 chỗ khác.
a) Tìm k và vẽ hàm m tậ độ t ngươ ng.ứ
b) Hãy tính xác su tấ bài gi ngả k tế thúc trong vòng 1 phút sau khi giờ h cọ k tế thúc.
c) Hãy tính xác su tấ bài gi ngả ti pế t cụ di nễ ra sau khi giờ h cọ k tế thúc từ 60 s t iớ 90 s.
d) Xác su tấ mà bài gi ngả ti pế t cụ trong ít nh tấ 90 s ngoài giờ k tế thúc là bao nhiêu?
BÀI 4.10. Tỷ lệ th iờ gian Y mà m tộ rô b tố công nghi pệ ho tạ đ ngộ trong su tố m tộ tu nầ 40 giờ là m tộ
bi nế ng uẫ nhiên có hàm m tậ độ xác su tấ
f (y) =
®
2y khi 0
≤ x ≤
1,
0 chỗ khác.
a)
Tìm E(Y ) và V ar(Y ).

−
lOMoARcPSD|46958826
b)
Đ iố v iớ các rô b tố đang đ cượ nghiên c u,ứ l iợ nhu nậ
X
m iỗ tu nầ đ cượ cho b iở
X =
200Y
60. Tìm
E(X)
và V
ar(X).
BÀI 4.11. Cho
X
là bi n ng uế ẫ nhiên liên t cụ v i hàm phânớ ph i tích lũyố
0
Å
ã
khi
x ≤
0,
x
F (x) =
4
4
1
+
ln
x
khi 0
<
x
≤
4,
1 khi
x ≥
4.
(Hàm phân ph iố tích lũy này đ cượ đề xu tấ trong bài báo “Variability in Measured Bedload Transport
Rates (Water Resources Bull., 1985: 39–48)” đ cượ xem như mô hình cho bi nế ng uẫ nhiên về th yủ văn.
Hãy tính
a) P(X ≤ 1).
b) P(1
≤ X ≤
3).
c)
Xác đ nhị hàm m tậ độ c aủ
X.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
BÀI 4.12. Cho
X
là bi n ng uế ẫ nhiên liên t cụ v i hàm phânớ ph i tích lũyố
0
Å ã
khi x
<
−2,
1 3
x
3
F (x) =
+
2
32
4x −
3
khi
−2
≤
x
<
2,
1
kh
i
x
≥
2
.
a)
Tính P(X
<
0).
b)
Tính P(−1
< X <
1).
c)
Tính P(X > 0,5).
d) Ki mể tra l iạ hàm m tậ độ f (x) là đ oạ hàm c aủ F
′
(x).
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

lOMoARcPSD|46958826
CH NGƯƠ 4. BI NẾ NG UẪ NHIÊN LIÊN T CỤ
3. Một số phân phối thường gặp
|
55

khi ,
lOMoARcPSD|46958826
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
BÀI 4.13. Cho
X
là m tộ bi nế ng uẫ nhiên có hàm phân ph iố tích lũy như sau
0 khi x
<
0,
F (x) =
x
2
4
0
≤ x <
2
a) Tính P(X ≤ 1).
c) Tính P(X ≥ 1,5).
e) Tính E(X).
1 khi
x ≥
2.
b) Tính P(0,5
≤ X ≤
1).
d) Tìm hàm m tậ độ f (x).
f) Tính V ar(X) và σ
X
.
BÀI 4.14. Trong bài báo: “Modeling Sediment and Water Column Interactions for Hydrophobic Pollu-
tant (Water Research, 1984: 1169 - 1174)”đề xu tấ phân bố đ ngồ đ uề trên kho ngả (7,5, 20) làm mô
hình
cho độ sâu (cm) c aủ l pớ sinh h cọ trong tr mầ tích ở m tộ khu v cự nh tấ đ nh.ị
a) Tính trung bình và ph ngươ sai c aủ độ sâu.
b) Tính hàm phân ph iố tích lũy c aủ độ sâu.
c) Xác su tấ quan sát độ sâu t iố đa là 10? Từ 10 đ nế 15?
d) Xác su tấ mà độ sâu quan sát đ cượ trong ph mạ vi 1 l nầ độ l chệ chu nẩ c aủ giá trị trung bình
là bao nhiêu? Trong vòng 2 l nầ độ l chệ chu n?ẩ
BÀI 4.15. G i ọ
X
là l ng không gian b chi m b i m t văn ki n đ c đ t trong m t thùngượ ị ế ở ộ ệ ượ ặ ộ
container lo iạ 1 ft
3
. Hàm m tậ độ xác su tấ c aủ
X
là
®
f (x) =
90x
8
(1
−
x) khi 0
<
x
<
1,
0 chỗ khác.
a)
Vẽ hàm m tậ độ c aủ
X.
Tìm hàm phân ph iố tích lũy c aủ
X
và vẽ hàm này.
b)
Tìm P(X ≤ 0.5)? So sánh v iớ F (0,5).
c)
Sử d ngụ k tế quả từ câu a tính xác su tấ P(0,25 < X ≤ 0,5). K tế quả có khác v iớ P(0,25 ≤ X ≤ 0,5).
d)
Hãy tìm vị trí x khi xác su tấ đ tạ 75%.
e)
Tính E(X) và σ
X
.
3.2.PHÂN PHỐI CHUẨN

√
2
—
z
H
à
m
m
ậ
t
đ
ộ
củ
a
∈
∼ ≤
1
−
≈
lOMoARcPSD|46958826
1
2
Định nghĩa: Bi nế ng uẫ nhiên liên t cụ
X
đ cượ
g iọ là có phân phối chuẩn n uế hàm m tậ
độ xác su tấ có d ngạ
f (x) =
σ
1
−
(x−µ)
2
e
2σ
, x ,
2π
trong đó µ = E(X) và σ
2
= V ar(X), ký hi uệ X ∼ N (µ, σ
2
).
Đặc biệt,
n uế
µ
=
0 và
σ
2
=
1
thì ta
g iọ
Z
là bi nế ng uẫ nhiên có
phân phối chuẩn tắc,
ký hi uệ Z ∼ N (0; 1) và đ tặ Φ là hàm phân ph iố tích lũy có d ngạ
Φ(z) = P(Z
≤
z).
Tính chất:
∫
a
i)
Hàm phân ph iố xác su tấ c aủ Z
N (0; 1) là Φ(a)
=
P(Z a)
=
−∞
trị c aủ hàm này đ cượ tra trong b ng.ả
2
e
2
dz. Giá
2π
ii)
Φ(z)
=
1
−
Φ(−z). Công th cứ này dùng để tìm giá trị c aủ hàm Φ t iạ m tộ z âm.
iii)
N uế
X
∼ N (µ; σ
2
) thì
Z =
X
−
µ
∼ N (0; 1).
σ
iv)
N uế
X
∼ N (µ; σ
2
)
thì
P(X
≤
x)
=
P
Å ã
X
−
µ
≤
x
−
µ
= P(Z ≤ z) = Φ(z).
v)
N uế
X
∼ N (µ; σ
2
) thì
P(a ≤
X
≤ b)
=
Φ
σ
Å ã
b − µ
σ
σ
a µ
— Φ
σ
.
BÀI 4.16. Sử d ngụ b ngả phân ph iố chu nẩ t cắ ho cặ máy tính, tính các xác su tấ sau
a) P(Z
<
1,32)
d) P(Z
>
−2,15)
b) P(Z
<
3)
e) P(−2,34 < Z <
1,76)
c) P(Z
>
1,45)
✍ L IỜ GI I.Ả
Ta có Z ∼ N (0; 1) ⇒ µ = 0; σ
2
= 1.
1
Z
f
(z)
=
e
2π
—
z
2
2
a) P(Z
<
1,32)
=
∫
1,32
−∞
f (z)dz
=
∫
1,32
−∞
1
−
z
2
e
2
dz
2π
∫
1,32
1
—
z
2
Ti nế hành b mấ máy ho cặ tra b ng,ả ta tính đ cượ P(Z < 1,32) =
−∞
e
2
dz 0,90658.
2π
Q
√
.
√
.
√

lOMoARcPSD|46958826
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
CH NGƯƠ 4. BI NẾ NG UẪ NHIÊN LIÊN T CỤ
3. Một số phân phối thường gặp
|
57

H
à
m
m
ậ
t
đ
ộ
củ
a
lOMoARcPSD|46958826
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
BÀI 4.17. Sử d ngụ b ngả phân ph iố chu nẩ t cắ ho cặ máy tính, tính các xác su tấ sau
a) P(−1
< Z <
1)
d) P(Z
>
3)
b) P(−2 < Z < 2)
e) P(0
< Z <
1)
c) P(−3 < Z < 3)
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
BÀI 4.18 (Bài toán z−value). Sử d ngụ b ngả phân ph iố chu nẩ t cắ ho cặ máy tính, vẽ và tính các
z−value n uế bi tế
a) P(Z
<
z)
=
0,9
d) P(Z
>
z)
=
0,9
b) P(Z
<
z)
=
0,5
e) P(−1,24
< Z <
z)
=
0,8
c) P(Z
>
z)
=
0,1
✍ L IỜ GI I.Ả
Ta có Z ∼ N (0; 1) ⇒ µ = 0; σ
2
= 1.
1
Z
f
(z)
=
e
2π
—
z
2
2
a) Ta có
P(Z
<
z)
=
0,9
∫
z
f (t)dt = 0,9
−∞
Cách 1: Dùng máy tính cầm tay có chfíc năng tra cfíu DIST.
B cướ 1: Vào môi tr ngườ DIST/ Phân Ph iố
.
⇔

lOMoARcPSD|46958826
•
Ở
m
á
y
570
V
N
PL
U
S
/
V
I
N
A
CA
L
:
_
→
g
→
3
:
D
I
S
T.

≈
∫
lOMoARcPSD|46958826
•
Ở máy 580VN: w → g → 7:Distribution.
B cướ 2: Truy c pậ tra ng cượ phân ph iố chu n:ẩ 3: Inverse Normal
B cướ 3: Area
=
xác su tấ c nầ tra (ở câu a) này là
=
0,9).
B cướ 4: Nh pậ giá trị cho µ và σ. L uư ý: Z ∼ N (0; 1) nên µ = 0 và σ = 1.
B cướ 5: Ghi k tế quả c nầ tìm.
Ta đ cượ z 1,28155.
Cách 2: Tra bảng phân phối
B cướ 1: Đ aư xác su tấ c nầ tính về hàm Φ(a)
= P(Z ≤
a)
= P(Z < a).
P(Z
<
z)
=
0,9
∫
z
f (t)dt = 0,9
−∞
⇔ Φ(z)
=
0,9.
B cướ 2: Tìm xác su tấ bên trong b ngả g nầ v iớ 0,9 nh ngư không l nớ h n.ơ
B cướ 3: Từ vị trí xác su tấ xác đ nhị ở B cướ 2, ta gióng theo hàng, theo c tộ sẽ đ cượ k tế
quả
z ≈ 1,28.
Lưu
j:
Dù dùng cách nào, thì vi cệ tra ng cượ chỉ tra đ cượ cho tr ngườ h pợ tích phân có d ngạ
z
Φ(a) = P(Z ≤ a) = P(Z < a)
=
c) H ngướ d nẫ
f (t)dt.
−∞
P(Z
>
z)
=
0,1
⇔ 1
−
P(Z
≤
z)
=
0,1
⇔ P(Z
≤
z)
=
0,9
CH NGƯƠ 4. BI NẾ NG UẪ NHIÊN LIÊN T CỤ
3. Một số phân phối thường gặp
|
59
⇔
Bấm Tải xuống để xem toàn bộ.