lOMoARcPSD|46958826
.
2
CHƯƠNG 4
BIẾN NGẪU NHIÊN LIÊN
TỤC
D 1.1. Tìm k đ hàm sau hàm m t đ .
®
f (x) =
k(1 + 2x)khi 0 x 2,
0
ch khác.
1. MỘT SỐ KHÁI NIỆM
1.1. ĐỊNH NGHĨA
Bi nế ng u nhiên
X
c a m t phép th τ v i không gian m u m t ánh x
X
: R
ω ›→ X(ω)
Biến ngẫu nhiên đ c g i là ượ liên tục n u t p h p các giá tr mà nó có th nh n ế X(Ω) là m t
kho ng d ng (a, b) ho c toàn b R.
1.2. HÀM MẬT ĐỘ XÁC SUẤT
Hàm mật độ xác suất (probability density function) c a m t bi nế ng u nhiên liên t c
X
là hàm s th a
i)
f
(x) 0
ii)
f (x)dx = 1
−∞
b
iii)
P(a
X
b)
=
f (x)dx.
a
L I GI I.
V i 0 x 2, ta 1 + 2x > 0. Do đó, đ f (x) 0, x thì k 0.
Ta
có
+
−∞
f (x)dx
=
0
f (x)dx
+
−∞
2
f (x)dx
+
0
+
2
f (x)dx
0
=
0dx +
−∞
2
k(1 + 2x)dx
+
0
+
0dx
2
=
0
+
=
6k.
lOMoARcPSD|46958826
.
k
(2x + 1)
2
.
+ 0
2 0
1
.
.
x
lOMoARcPSD|46958826
Hàm phân phối tích lũy (cumulative distribution function) c a bi nế ng u nhiên liên t c X là:
a
F (a) = P(X a) =
−∞
f (x)dx,x R.
M t khác, đ f hàm m t đ thì
+
f (x)dx = 1, do đó 6k = 1 k =
1
.
V y hàm m t đ đ cượ xác đ nh
−∞
6
(1
+
2x) khi 0
x
2,
f (x) =
6
0 ch khác.
Q
1.3.
HÀM PHÂN PHỐI TÍCH LŨY
D 1.2. Cho
X
bi nế ng u nhiên liên t c hàm m t đ
1
f (x) =
6
(1
+
2x) khi 0
x
2,
0 ch khác.
Tìm hàm phân ph i tích lũy c a
X.
L I GI I.
V i x
<
0, khi đó
V i 0
x
<
2, khi
đó
F (x) = P(X x)
=
x
f (t)dt
=
−∞
x
0dt
=
0.
−∞
F (x) = P(X x)
=
=
x
f (t)dt
−∞
0
x
f (t)dt +
−∞ 0
0
x
1
f (t)dt
=
0dt +
−∞ 0
(1 + 2t)dt
6
=
0
+
1
(2t + 1)
2
.
24 0
V i
x
2, khi
đó
=
1
(2x + 1)
2
1
.
24
F (x) = P(X x)
=
=
x
f (t)dt
−∞
0
f (t)dt
+
2
f (t)dt +
0
lOMoARcPSD|46958826
x
f (t)dt
−∞
0
=
0dt
+
−∞
2
1
0
6
2
x
(1 + 2t)dt +
2
0dt
CH NGƯƠ 4. BI N NG U NHIÊN LIÊN T C
1. Một số khái niệm
|
49
.
X X
.
2
lOMoARcPSD|46958826
V y hàm phân ph i tích tũy c a
X
=
0
+
=
1.
1
(2t + 1)
2
.
+ 0
24 0
0 n uế x
<
0
F (x) =
1
24
(2x + 1)
2
1
n uế 0
< x
2
1 n uế 2
x.
Q
2. MỘT SỐ ĐẶC TRƯNG CỦA BIẾN NGẪU NHIÊN
1)
Trung trình (kỳ vọng) c a bi nế ng u nhiên liên t c X hàm m t đ f (x) đ cượ đ nh nghĩa
E(X) µ
X
=
+
−∞
xf (x)dx.
2)
Kỳ vọng của hàm của biến ngẫu nhiên
Cho g hàm s th c b t kỳ, kỳ v ng c a hàm g c a bi nế ng u nhiên r i r c
X,
hi u
E(g(X)) xác đ nh theo công th c:
Đ c
bi t,
E(g(X))
=
+
−∞
g(x)f (x)dx.
N u ế g(x)
=
x
r
, ta g i E(g(X)) moment bậc r.
N uế g(x)
=
e
tx
thì ta g i E(g(X)) hàm sinh moment.
N uế g(x) = e
itx
thì ta g i E(g(X)) hàm đặc trưng c a bi nế ng u nhiên X.
3) Phương sai c a bi nế ng u nhiên liên t c X hàm m t đ f (x) đ cượ đ nh nghĩa
V ar(X) σ
2
+
=
−∞
(x µ
X
)
2
f (x)dx =
+
−∞
x
2
f (x)dx µ
2
.
4)
Độ lệch
tiêu
chuẩn c a bi nế ng u
nhiên
liên t c
X
đ cượ
đ nh nghĩa căn b c hai c a
ph ngươ sai
σ
X
=
»
V ar(X).
D 2.1. Cho
X
bi nế ng u nhiên liên t c hàm m t đ
1
f (x) =
6
(1
+
2x) khi 0
x
2,
0 ch khác.
a)
Tính E(X) E(X
2
).
b) nh ph ngươ sai đ l ch tiêu chu n c a
X.
lOMoARcPSD|46958826
X
X
·
9
lOMoARcPSD|46958826
L I GI I.
a)
Ta E(X) µ
X
=
+
+
−∞
xf (x)dx
=
2
1
x ·
6
(1 + 2x)dx
=
11
.
9
E(X
2
) =
x
2
f (x)dx
=
−∞
2
1
x
2
(1 + 2x)dx
=
0
6
16
.
9
16
Å
11
ã
2
23
b)
Ph ngươ sai c a
X
V
ar(X)
σ
2
= E(X
2
) [E(X)]
2
= = .
81
Lưu
j:
Ta cũng th tính ph ngươ sai c a
X
như sau
V ar(X) σ
2
+
=
−∞
(x µ)
2
f (x)dx
=
2
Å
x
0
11
ã
2
9
·
1 23
(1 + 2x)dx =
.
6 81
Đ l ch tiêu chu n c a
X
σ
X
=
23 23
V ar(X) = = .
81 9
Q
BÀI 4.1. Dòng đi n trong m t m ch nh t đ nh đ cượ đo b ng m t ampe kế bi nế ng u nhiên liên
t c
X
v i hàm m t đ
sau
f (x)
=
®
0,075x + 0,2
khi 3
x
5,
0 ch khác.
a) Hãy vẽ hàm m t đ c a phân ph i ki m tra ph n di n tích bên d iướ đ ngườ cong c a hàm
m t đ 1.
b)
Tính
P(X
4) so sánh v i
P(X >
4).
c) Tính P(3,5
X
4,5) P(X
>
4,5).
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
BÀI 4.2. L i liên quan đ nế vi c th c hi n m t phép đo nh t đ nh m t bi nế ng u nhiên
X
liên
t c
v i hàm m t
đ
f (x)
=
0
9
»
2
lOMoARcPSD|46958826
®
0,09375(4 x )
khi
2 x 2,
0 ch khác.
a) Hãy vẽ hàm m t đ c a phân ph i.
b)
Tính P(1 < X < 1).
CH NGƯƠ 4. BI N NG U NHIÊN LIÊN T C
2. Một số đặc trưng của biến ngẫu nhiên
|
51
lOMoARcPSD|46958826
c)
Tính P(X
>
0).
d)
Tính P(X
<
0,5 ho c
X >
0,5).
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3. MỘT SỐ PHÂN PHỐI THƯỜNG GẶP
3.1.
PHÂN PHỐI ĐỀU
Bi nế ng u nhiên liên t c X đ cượ g i là phân phối đều trên đo n [a; b], hi u X
U [a;
b],
n uế hàm m t đ xác su t c a
X
d ng
1
f (x) =
b
a
khi x [a; b]
0 n iơ khác
T đ nh nghĩa trên ta đ cượ hàm phân ph i xác su t c a X U [a; b]
0 khi x
<
a
F (x) =
x
a
b a
khi
x [a; b]
1 khi
x >
b
BÀI 4.3. Gi
s
nhi t đ ph n ng
X
(tính theo
C) trong m t quá trình ph n ng hóa h c nh t
đ nh phân ph i đ u v i a
=
5
b
=
5.
a)
Tính P(X
<
0).
b) Tính P(2,5 < X < 2,5).
c)
Tính P(2
X
3).
d)
V i k th a 5
<
k
<
k
+
4
<
5, hay tính P(k
< X <
k
+
4).
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
x
lOMoARcPSD|46958826
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
BÀI 4.4. M t bài báo: “Second Moment Reliability Evaluation vs. Monte Carlo Simulations for Weld
Fatigue Strength (Quality and Reliability Engr. Intl., 2012: 887-896)” xem xét vi c s d ng phân ph i
đ u v i a
=
0,20 b
=
4,25 cho đ ngườ kính
X
c a nh ng m i hàn (mm).
a)
Tìm vẽ hàm m t đ c a
X.
b) Xác su t đ ngườ kính v tượ quá 3 mm bao nhiêu?
c) Xác su t đ ngườ kính trong vòng 1 mm c a đ ngườ kính trung bình bao nhiêu?
d)
V i a th a đi u ki n 0,2 < a < a + 1 < 4,5 thì xác su t P(a < X < a + 1) bao nhiêu?
BÀI 4.5. Khi đi làm, m t giáo sư tr cướ tiên ph i lên xe buýt g n nhà cô sau đó chuy n sang
tuy nế xe buýt th hai. N uế th i gian ch đ i (tính b ng phút) t i m i đi m d ng phân b đ u
v i a
=
0 b
=
5, khi đó th th y r ng t ng th i gian ch đ i Y hàm m t đ
1
y khi 0 y 5,
25
f
(y)
=
2 1
5
25
y
khi 5
y
10,
0
ch
kh
á
c
.
a)
Vẽ hàm m t đ c a Y .
+
b) Ki m tra tính ch t
−∞
f (y)dy = 1.
c) Xác su t t ng th i gian ch t i đa 3 phút bao nhiêu?
d) Xác su t t ng th i gian ch t i đa 8 phút bao nhiêu?
e) Xác su t t ng th i gian ch t 3 đ nế 8 phút bao nhiêu?
f) Xác su t t ng th i gian ch đ i ít h nơ 2 phút ho c l n h nơ 6 phút?
BÀI 4.6. G i
X
bi u th ng su t rung (v i đ n v psi) trên l i tuabin gió t c đ gió c th trong ơ ưỡ
đ ng h m gió. Bài báo “Blade Fatigue Life Assessment with Application to VAWTS”ườ
(J.
of Solar
Energy Engr., 1982: 107–111) đ xu t phân ph i Rayleigh, v i hàm m t đ
f (x; θ) =
x
e
θ
2
2
2θ
2
khi x
>
0,
là mô hình cho phân ph i c a
X.
a) Ki m tra tính h p c a hàm f (x;
θ).
0 ch khác.
lOMoARcPSD|46958826
CH NGƯƠ 4. BI N NG U NHIÊN LIÊN T C
3. Một số phân phối thường gặp
|
53
lOMoARcPSD|46958826
b)
Gi s θ
=
100 (m t giá tr đ cượ đ xu t b ng m t đ th trong bài báo). Tính xác su t
X
nhi u nh t 200? Ít h nơ 200? Nhi u h nơ 200?
c) Tính xác su t
X
n m gi a 100 200 (v n v i gi thi tế v θ như trên).
d)
Tính hàm P(X x).
BÀI
4.7. D a trên c s phân tích d li u, m t bài báo trên: “Pedestrians’ Crossing Behaviors and ơ
Safety at Unmarked Roadways in China (Accident Analysis and Prevention, 2011: 1927-1936)” đã đ
xu t hàm m t đ
f (x) =
0,15e
0
,
15(
x
1)
v i
x
1 làm hình cho phân ph i c a
X =
th i gian (giây)
đ cượ s d ng dòng trung bình.
a) c su t th i gian ch t i đa 5 giây bao nhiêu? H nơ 5 giây?
b) Xác su t th i gian ch đ i t 2 đ nế 5 giây bao nhiêu?
BÀI 4.8. G i
X
là tu i th c a con ng i.ườ M t công trình nghiên c u cho bi tế hàm m t đ c a
X
®
2 2
f (x) =
cx (100 x)
khi 0 x 100,
0 khi x
<
0 hay x
>
100.
a)
Xác đ nh h ng s c.
b)
Tính trung bình và ph ngươ sai c a
X.
c)
Tính xác su t c a m t ng iườ có tu i th
60.
d) Tính xác su t c a m t ng iườ tu i th
60, bi tế r ng ng iườ đó hi n nay đã 50 tu i.
(Đs: 3,10
9
; 50, 2500/7; 0,31744; 0,63548)
BÀI 4.9. M t giáo s đ i h c không bao gi k t thúc bài gi ng c a mình tr c khi h t gi luôn ư ế ướ ế
hoàn thành bài gi ng c a mình trong vòng 2 phút sau gi h c. Cho
X
th i gian trôi qua gi a th i
đi m h tế ti tế h c k tế thúc bài gi ng c a giáo s .ư Gi s hàm m t đ c a
X
®
2
kx
f (x) =
khi 0
x
2,
0 ch khác.
a) Tìm k vẽ hàm m t đ t ngươ ng.
b) Hãy tính xác su t bài gi ng k tế thúc trong vòng 1 phút sau khi gi h c k tế thúc.
c) Hãy tính xác su t bài gi ng ti pế t c di n ra sau khi gi h c k tế thúc t 60 s t i 90 s.
d) Xác su t bài gi ng ti pế t c trong ít nh t 90 s ngoài gi k tế thúc bao nhiêu?
BÀI 4.10. T l th i gian Y m t b t công nghi p ho t đ ng trong su t m t tu n 40 gi m t
bi nế ng u nhiên hàm m t đ xác su t
f (y) =
®
2y khi 0
x
1,
0 ch khác.
a)
Tìm E(Y ) V ar(Y ).
lOMoARcPSD|46958826
b)
Đ i v i các b t đang đ cượ nghiên c u, l i nhu n
X
m i tu n đ cượ cho b i
X =
200Y
60. Tìm
E(X)
V
ar(X).
BÀI 4.11. Cho
X
là bi n ng uế nhiên liên t c v i hàm phân ph i tích lũy
0
Å
ã
khi
x
0,
x
F (x) =
4
4
1
+
ln
x
khi 0
<
x
4,
1 khi
x
4.
(Hàm phân ph i tích lũy này đ cượ đ xu t trong bài báo “Variability in Measured Bedload Transport
Rates (Water Resources Bull., 1985: 39–48)” đ cượ xem như mô hình cho bi nế ng u nhiên v th y văn.
Hãy tính
a) P(X 1).
b) P(1
X
3).
c)
Xác đ nh hàm m t đ c a
X.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
BÀI 4.12. Cho
X
là bi n ng uế nhiên liên t c v i hàm phân ph i tích lũy
0
Å ã
khi x
<
2,
1 3
x
3
F (x) =
+
2
32
4x
3
khi
2
x
<
2,
1
kh
i
x
2
.
a)
Tính P(X
<
0).
b)
Tính P(1
< X <
1).
c)
Tính P(X > 0,5).
d) Ki m tra l i hàm m t đ f (x) đ o hàm c a F
(x).
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
lOMoARcPSD|46958826
CH NGƯƠ 4. BI N NG U NHIÊN LIÊN T C
3. Một số phân phối thường gặp
|
55
khi ,
lOMoARcPSD|46958826
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
BÀI 4.13. Cho
X
m t bi nế ng u nhiên hàm phân ph i tích lũy như sau
0 khi x
<
0,
F (x) =
x
2
4
0
x <
2
a) Tính P(X 1).
c) Tính P(X 1,5).
e) Tính E(X).
1 khi
x
2.
b) Tính P(0,5
X
1).
d) Tìm hàm m t đ f (x).
f) Tính V ar(X) σ
X
.
BÀI 4.14. Trong bài báo: “Modeling Sediment and Water Column Interactions for Hydrophobic Pollu-
tant (Water Research, 1984: 1169 - 1174)”đ xu t phân b đ ng đ u trên kho ng (7,5, 20) làm
hình
cho đ sâu (cm) c a l p sinh h c trong tr m tích m t khu v c nh t đ nh.
a) nh trung bình ph ngươ sai c a đ sâu.
b) Tính hàm phân ph i tích lũy c a đ sâu.
c) Xác su t quan sát đ sâu t i đa 10? T 10 đ nế 15?
d) Xác su t đ sâu quan sát đ cượ trong ph m vi 1 l n đ l ch chu n c a giá tr trung bình
là bao nhiêu? Trong vòng 2 l n đ l ch chu n?
BÀI 4.15. G i
X
l ng không gian b chi m b i m t văn ki n đ c đ t trong m t thùngượ ế ượ
container lo i 1 ft
3
. Hàm m t đ xác su t c a
X
®
f (x) =
90x
8
(1
x) khi 0
<
x
<
1,
0 ch khác.
a)
Vẽ hàm m t đ c a
X.
Tìm hàm phân ph i tích lũy c a
X
và vẽ hàm này.
b)
Tìm P(X 0.5)? So sánh v i F (0,5).
c)
S d ng k tế qu t câu a tính xác su t P(0,25 < X 0,5). K tế qu có khác v i P(0,25 X 0,5).
d)
Hãy tìm v trí x khi xác su t đ t 75%.
e)
Tính E(X) σ
X
.
3.2.PHÂN PHỐI CHUẨN
2
z
H
à
m
m
t
đ
c
a
1
lOMoARcPSD|46958826
1
2
Định nghĩa: Bi nế ng u nhiên liên t c
X
đ cượ
g i phân phối chuẩn n uế hàm m t
đ xác su t d ng
f (x) =
σ
1
(xµ)
2
e
2σ
, x ,
2π
trong đó µ = E(X) σ
2
= V ar(X), hi u X N (µ, σ
2
).
Đặc biệt,
n uế
µ
=
0
σ
2
=
1
thì ta
g i
Z
bi nế ng u nhiên
phân phối chuẩn tắc,
hi u Z N (0; 1) đ t Φ là hàm phân ph i tích lũy d ng
Φ(z) = P(Z
z).
Tính chất:
a
i)
Hàm phân ph i xác su t c a Z
N (0; 1) Φ(a)
=
P(Z a)
=
−∞
tr c a hàm này đ cượ tra trong b ng.
2
e
2
dz. Giá
2π
ii)
Φ(z)
=
1
Φ(z). Công th c này dùng đ tìm giá tr c a hàm Φ t i m t z âm.
iii)
N uế
X
N (µ; σ
2
) thì
Z =
X
µ
N (0; 1).
σ
iv)
N uế
X
N (µ; σ
2
)
thì
P(X
x)
=
P
Å ã
X
µ
x
µ
= P(Z z) = Φ(z).
v)
N uế
X
N (µ; σ
2
) thì
P(a
X
b)
=
Φ
σ
Å ã
b µ
σ
σ
a µ
Φ
σ
.
BÀI 4.16. S d ng b ng phân ph i chu n t c ho c máy tính, tính các xác su t sau
a) P(Z
<
1,32)
d) P(Z
>
2,15)
b) P(Z
<
3)
e) P(2,34 < Z <
1,76)
c) P(Z
>
1,45)
L I GI I.
Ta Z N (0; 1) µ = 0; σ
2
= 1.
1
Z
f
(z)
=
e
2π
z
2
2
a) P(Z
<
1,32)
=
1,32
−∞
f (z)dz
=
1,32
−∞
1
z
2
e
2
dz
2π
1,32
1
z
2
Ti nế hành b m máy ho c tra b ng, ta tính đ cượ P(Z < 1,32) =
−∞
e
2
dz 0,90658.
2π
Q
.
.
lOMoARcPSD|46958826
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
CH NGƯƠ 4. BI N NG U NHIÊN LIÊN T C
3. Một số phân phối thường gặp
|
57
H
à
m
m
t
đ
c
a
lOMoARcPSD|46958826
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
BÀI 4.17. S d ng b ng phân ph i chu n t c ho c máy tính, tính các xác su t sau
a) P(1
< Z <
1)
d) P(Z
>
3)
b) P(2 < Z < 2)
e) P(0
< Z <
1)
c) P(3 < Z < 3)
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
BÀI 4.18 (Bài toán zvalue). S d ng b ng phân ph i chu n t c ho c máy tính, vẽ tính các
z−value n uế bi tế
a) P(Z
<
z)
=
0,9
d) P(Z
>
z)
=
0,9
b) P(Z
<
z)
=
0,5
e) P(1,24
< Z <
z)
=
0,8
c) P(Z
>
z)
=
0,1
L I GI I.
Ta Z N (0; 1) µ = 0; σ
2
= 1.
1
Z
f
(z)
=
e
2π
z
2
2
a) Ta
P(Z
<
z)
=
0,9
z
f (t)dt = 0,9
−∞
Cách 1: Dùng máy tính cầm tay chfíc năng tra cfíu DIST.
B cướ 1: Vào môi tr ngườ DIST/ Phân Ph i
.
lOMoARcPSD|46958826
m
á
y
570
V
N
PL
U
S
/
V
I
N
A
CA
L
:
_
g
3
:
D
I
S
T.
lOMoARcPSD|46958826
máy 580VN: w g 7:Distribution.
B cướ 2: Truy c p tra ng cượ phân ph i chu n: 3: Inverse Normal
B cướ 3: Area
=
xác su t c n tra ( câu a) này
=
0,9).
B cướ 4: Nh p giá tr cho µ σ. L uư ý: Z N (0; 1) nên µ = 0 σ = 1.
B cướ 5: Ghi k tế qu c n tìm.
Ta đ cượ z 1,28155.
Cách 2: Tra bảng phân phối
B cướ 1: Đ aư xác su t c n tính v hàm Φ(a)
= P(Z
a)
= P(Z < a).
P(Z
<
z)
=
0,9
z
f (t)dt = 0,9
−∞
Φ(z)
=
0,9.
B cướ 2: Tìm xác su t bên trong b ng g n v i 0,9 nh ngư không l n h n.ơ
B cướ 3: T v trí xác su t xác đ nh B cướ 2, ta gióng theo hàng, theo c t sẽ đ cượ k tế
qu
z 1,28.
Lưu
j:
dùng cách nào, thì vi c tra ng cượ ch tra đ cượ cho tr ngườ h p tích phân d ng
z
Φ(a) = P(Z a) = P(Z < a)
=
c) H ngướ d n
f (t)dt.
−∞
P(Z
>
z)
=
0,1
1
P(Z
z)
=
0,1
P(Z
z)
=
0,9
CH NGƯƠ 4. BI N NG U NHIÊN LIÊN T C
3. Một số phân phối thường gặp
|
59