Phân tích bài thơ Bánh trôi nước - Hồ Xuân Hương chọn lọc hay nhất
Mục lục bài viết
 1. Phân tích bài thơ Bánh Trôi Nước (mẫu 1)
 2. Phân tích Bánh trôi nước (mẫu 2)
Hồ Xuân Hương làm được mệnh danh là bà Chúa thơ Nôm. Những bài thơ của bà thường có một
tính cách rất mạnh mẽ với những chủ đề về người phụ nữ. Nổi bật trong đó là bài thơ Bánh trôi
nước. Xem thêm: Bánh trôi nước thuộc thể thơ gì? Dùng phương thức biểu đạt nào?
1. Phân tích bài thơ Bánh Trôi Nước (mẫu 1)
Nếu như Bà Huyện Thanh Quan với những lời thơ trang nhã, nhẹ nhàng mang chút cung đình buồn
thương man mác. Thì Hồ Xuân Hương lại có phong cách hoàn toàn khác. Với giọng thơ rắn rỏi,
mạnh mẽ, đề tài bình thường, dân dã, ý thơ sâu sắc, thâm thúy mà chua cay chứa nỗi niềm phẫn
uất, phản kháng xã hội đương thời. Bánh trôi nước là một bài thơ như vậy.
Thân em vừa trắng lại vừa tròn
Bảy nổi ba chìm với nước non
Rắn nát mặc dầu tay kẻ mặn
Mà em vẫn giữ tấm lòng son
Bánh trôi nước là bài thơ trữ tình đặc sắc. Tác giả mượn chiếc bánh trôi để thể hiện vẻ đẹp hình
thể và tâm hồn của người con gái có thân phận nhỏ nhoi, chìm nổi, phụ thuộc mà vẫn giữ trọn
phẩm giá của mình. Toàn bộ bài thơ là hình ảnh nhân hóa, tượng trưng. Với khả năng quan sát và
liên tưởng kỳ lạ, chất liệu dân gian là chiếc bánh trôi nước. Loại bánh dân gian xưa được cho là
tinh khiết, thường dùng và việc cúng tế. Nhà thơ đã phát hiện ra những nét tương đồng giữa chiếc
bánh trôi bình thường với hình ảnh phụ nữ.
Cả hai đều có vẻ bề ngoài rất đẹp, có phẩm chất cao quý, tương đồng trong cuộc sống, số phận
phụ thuộc. Với những từ ngữ đa nghĩa, bài thơ tạo nên một trường liên tưởng cho người đọc. Do
vậy nhà thơ tả thực mà lại mang ý nghĩa tượng trưng. Nói cái bánh trôi mà thành chuyện con người.
Người phụ nữ, người con gái hình thể đẹp, da trắng nõn nà, thân hình căng tràn nhựa sống, tâm
hồn nhân hậu, hiền hòa
Thân em vừa trắng lại vừa tròn
Với vẻ đẹp hình thể như vậy, đáng lẽ phải có cuộc sống sung sướng, hạnh phúc. Nhưng cuộc đời
con người, đặc biệt là với người phụ nữ tài hoa nhưng bạc mệnh phải chịu bao đắng cay, vất vả:
Bảy nổi ba chìm với nước non
Được cha mẹ sinh ra để làm người nhưng người phụ nữ không làm chủ được mình. Cuộc đời họ
do người khác định đoạt. Cuộc đời của những người phụ nữ trong xã hội phong kiến luôn bị xã
hội nhào nặn, xô đẩy R
Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn
Dù cuộc đời có phũ phàng bất hạnh họ vẫn giữ vẹn phẩm giá tâm hồn cao đẹp của mình
Mà em vẫn giữ tấm lòng son
Sự sáng tạo của nữ sĩ khá độc đáo và lựa chọn chi tiết không nhiều nhưng lại nói được nhiều. Hai
từ "thân em" được đặt trước chiếc bánh. Chiếc bánh được nhân hóa, đó chính là lời tự sự của người
phụ nữ. nét nghệ thuật này gợi cho trí tưởng tượng của người đọc được chắp cánh và hình ảnh
người phụ nữ hiện đại hiện lên rõ nét hơn.
Từ thoáng chút hài lòng, giọng thơ truyền hẳn sang than oán về số phận hẩm hiu. Hồ Xuân Hương
đã đảo lại thành ngữ quen thuộc Ba chìm bảy nổi thành bảy nổi ba chìm đối lập với vừa trắng lại
vừa tròn, tạo sự bất ngờ và tô đậm thêm sự bất hạnh của người phụ nữ.
Đến đây ta không còn thấy giọng thơ than vãn, cam chịu rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn. Cuộc đời họ
họ không làm chủ được bản thân mà phụ thuộc hoàn toàn và tay kẻ khác. Thế nhưng mà em vẫn giữ tấm lòng son
Không những sự đối lập giữa thái độ người phụ nữ trong câu ba và bốn là sự đối lập giữa thái độ
cam chịu và thái độ bảo vệ phẩm chất trong sáng của tâm hồn con người. Từ "vẫn" thể hiện sự
khẳng định, quả quyết vượt lên số phận để giữ tấm lòng son. Người phụ nữ đã ý thức rất rõ về
cuộc sống và phẩm giá của mình. Dẫu cho cuộc đời cay đắng, nhào nặn, xô đẩy thì giá trị đáng
kính của họ luôn là điều sống còn đối với họ.
Trong xã hội, với ý thức hệ Nho giáo hà khắc như vậy quan niệm Tam tòng tứ đức, trọng nam
khinh nữ đã ăn sâu và ý thức con người. Nói được như Hồ Xuân Hương thật đáng khâm phục, trân
trọng. Bài thơ chỉ có bốn câu, đề tài bình dị nhưng dưới ngòi bút của Hồ Xuân Hương đã tạo nên
viên bánh trôi nước mang vẻ đẹp sáng ngời của một viên ngọc lấp lánh, nhiều màu. Bài thơ chứa
đựng một luồng ánh sáng về ý thức xã hội bất công, vùi dập người phụ nữ và giá trị nhân phẩm của mình.
Bánh trôi nước có giá trị hiện thực và xã hội sâu sắc. Đó là tiếng nói chung của người phụ nữ đối
với sự bất công của xã hội xưa và khẳng định phẩm giá của bản thân. Nhà thơ đã đại diện cho
những số phận bất hạnh lên tiếng nói của chính mình. Bài thơ thể hiện khẩu khí của bà Chúa thơ Nôm.
>> Tham khảo ngay: Soạn bài Bánh trôi nước Hồ Xuân Hương ngắn gọn, đầy đủ nhất
2. Phân tích Bánh trôi nước (mẫu 2)
Trong xã hội phong kiến xưa, người phụ nữ luôn phải chịu những bất công, những định kiến xã
hội. Một trong những tác phẩm viết về số phận người phụ nữ là bài thơ Bánh trôi nước của Hồ Xuân Hương
Thân em vừa trắng lại vừa tròn
Bảy nổi ba chìm với nước non
Mở đầu bài thơ nhà thơ Hồ Xuân Hương đã gợi mở những hình ảnh của những chiếc bánh trôi
nước. Bánh trôi nước là loại bánh được làm bằng bột gạo nếp, qua bàn tay của những người nghệ
nhân. Khi nặn xong chúng có hình dạng tròn trịa, cùng một màu trắng đặc trưng của gạo. Trong
bài thơ này, Hồ Xuân Hương đã mượn hình ảnh của những chiếc bánh trôi nước để nói về cuộc
sống và cuộc đời của những người phụ nữ trong xã hội xưa. Hiểu như thế ta có thể thấy qua hình
ảnh tròn trắng, của những chiếc bánh trôi diễn tả vẻ đẹp bên ngoài, vẻ đẹp hình thể của những người phụ nữ.
Đó chính là một vẻ đẹp tươi mới, tròn trịa, đầy sức sống Thân em vừa trắng lại vừa tròn nhưng
đối nghịch với vẻ đẹp đầy sức sống đó lại là một số phận tương lai đầy mịt mờ tăm tối. Bảy nổi ba
chìm với nước non. Về ý nghĩa tả thực ta có thể hiểu đây là quá trình luộc chín bánh hoàn thành
bước cuối cùng. Nhưng đây cũng chính là một hình ảnh mang ý nghĩa biểu tượng bởi nó gợi ra số
phận cuộc đời đầy thăng trầm, biến động của người phụ nữ. Như đã nói, trong xã hội xưa sinh ra
trong thân phận của người phụ nữ vốn đã là một thiệt thòi, bất công rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn.
Tác giả sử dụng một biện pháp đảo ngữ, nói lên người phụ nữ phải sống lệ thuộc. Tại gia tòng phụ,
xuất giá tòng phu, phu tử tòng tử lúc ở nhà thì phụ thuộc vào cha, cha bảo gì thì làm lấy chẳng
dám làm trái. Khi lập gia đình thì phải cung phụng cho chồng, chồng mất phải nương nhờ vào con.
Trên cuộc đời này làm gì có quan niệm vô lý đến như vậy. Biết bao giờ họ mới có cuộc sống riêng
tư, tự lập cho chính bản thân mình. Họ phải đau khổ biết bao để chịu đựng những đạo lý như vậy.
Mà em vẫn giữ tấm lòng son
Giọng thơ tự hào, quả quyết biểu thị thái độ kiên trì, bền vững "tấm lòng son" tượng trưng cho
phẩm chất son sắc, thủy chung, chịu thương, chịu khó của người phụ nữ Việt Nam đối với chồng
con, với mọi người. Tuy bị cuộc sống phụ thuộc, đối xử không công bằng trong cuộc đời. Câu thơ
thể hiện niềm tự hào, biểu lộ khá đậm tính cách của Hồ Xuân Hương. Cảm thương cho số phận
người phụ nữ, căm phẫn đối với người chồng.
Bài thơ nói về người phụ nữ Việt Nam thời xưa qua hình ảnh bánh trôi nước, một món ăn dân tộc.
Bằng những thứ ngôn ngữ bình dị, dân gian, thể thơ thất ngôn tứ tuyệt đã được Việt hóa hoàn toàn.
Bài thơ cảm xúc đa nghĩa, giàu bản sắc Xuân Hương. Bài thơ biểu lộ niềm thương cảm và tự hào
đối với số phận, thân phận của người phụ nữ Việt Nam. Nó có giá trị nhân văn sâu sắc. Nữ sĩ viết
với tất cả lòng yêu mến, tự hào bản sắc nền văn hóa Việt. Tham khảo: Phân tích hình ảnh người
phụ nữ trong bài Bánh trôi nước hay nhất