Phân tích bài thơ Qua Đèo Ngang của Bà Huyện Thanh Quan hay nhất
1. Dàn ý phân tích bài thơ Qua Đèo Ngang của Bà Huyện Thanh Quan a. Mở bài
Bài thơ "Qua Đèo Ngang" giới thiệu về nhân vật Bà Huyện Thanh Quan và nội dung chính của tác phẩm. b. Thân bài
(1) Hai câu đề: Cảnh vật thiên nhiên nơi Đèo Ngang
- Trong khoảnh khắc "Bóng xế tà," thời điểm kết thúc mỗi ngày, khi mọi người trở về sau một
ngày làm việc vất vả, nhà thơ tìm thấy mình cô đơn tại Đèo Ngang.
- Khung cảnh thiên nhiên tại Đèo Ngang được miêu tả qua hình ảnh "Cỏ cây chen đá, lá chen hoa,"
biểu tượng hóa một thiên nhiên hoang sơ nhưng đầy sức sống.
- Nhà thơ đã thành công trong việc khắc họa khung cảnh thiên nhiên Đèo Ngang chỉ bằng vài nét
mô tả, mang lại sự chân thực và sinh động.
(2) Hai câu thực: Cuộc sống con người nơi Đèo Ngang
Trong vùng thiên nhiên hoang sơ và mênh mông này, con người trở nên rất nhỏ bé:
- Bằng nghệ thuật đảo ngữ, nhà thơ tạo ra hình ảnh "Lom khom - tiều vài chú," nơi một vài chú
tiều đứng lom khom dưới chân núi.
- Tương tự, qua "Lác đác - chợ mấy nhà," ông tạo ra hình ảnh một số căn nhà nhỏ nhắn, lác đác ven sông.
Như vậy, nhấn mạnh sự không đáng kể của con người trước sự rộng lớn của thiên nhiên. Con
người chỉ tồn tại như một chấm nhỏ giữa vẻ đẹp vô tận của thiên nhiên. Sự xa cách giữa cảnh vật
và con người tạo nên không gian hoang vu và cô đơn.
(3) Hai câu luận: Tâm trạng nhớ nhà của nhà thơ khi đứng trước Đèo Ngang
- Hình ảnh "con quốc quốc" và "cái gia gia" không chỉ là mô tả về hai loại chim (chim đỗ quyên, chim đa đa).
- Thay vào đó, nhà thơ đã sử dụng tiếng kêu "quốc quốc" và "gia gia" để thể hiện sự nhớ thương
đối với đất nước và quê hương của mình, qua đó thể hiện tâm trạng đậm đà của Bà Huyện Thanh Quan.
- Hai câu thơ này đánh dấu một sự kết nối tinh tế giữa con người và thiên nhiên, thể hiện lòng yêu
quý và nhớ nhung sâu đậm của nhà thơ đối với quê hương.
(4) Hai câu kết: Nỗi cô đơn tột cùng của nhà thơ
- Câu thơ "Dừng chân đứng lại, trời, non, nước" tái hiện tình cảnh của nhà thơ một mình đứng ở
Đèo Ngang, với tầm nhìn trải ra xa xôi chỉ thấy một vẻ đẹp hoang sơ của thiên nhiên (bao gồm
bầu trời, núi non, và dòng sông).
- Sự cô đơn của nhà thơ được thể hiện qua từng từ trong câu "một mảnh tình riêng," thể hiện tâm
trạng riêng tư không thể chia sẻ với ai khác, và "ta với ta," chỉ có một mình nhà thơ đối diện với
chính bản thân, cảm giác cô đơn và lẻ loi.
- Những câu này nhấn mạnh nỗi cô đơn và sự trống trải của tác giả trước sự mênh mông của thiên nhiên. c. Kết bài
Khẳng định lại giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ Qua Đèo Ngang.
2. Phân tích bài thơ Qua Đèo Ngang của Bà Huyện Thanh Quan hay nhất
Bà Huyện Thanh Quan, một nữ thi sĩ danh tiếng trong văn học trung đại của Việt Nam, đã tạo ra
một tác phẩm xuất sắc mang tên "Qua Đèo Ngang." Đây là một ví dụ điển hình cho phong cách
thơ của bà. Bài thơ này đã vẽ lên trước mắt độc giả một khung cảnh thiên nhiên tại Đèo Ngang
vào buổi chiều tà. Trong bức tranh hình ảnh đó, vẻ thoáng đãng của Đèo Ngang được mô tả cùng
với sự heo hút của nó. Khung cảnh này thể hiện sự sống của con người, mặc dù vẫn còn giữ nguyên
sự hoang sơ. Tuy nhiên, không chỉ dừng lại ở việc mô tả thiên nhiên, tác giả còn truyền đạt thông
điệp về tình yêu quê hương và niềm nhớ đối với quê nhà trong bài thơ này.
“Bước tới Đèo Ngang, bóng xế tà,
Cỏ cây chen đá, lá chen hoa”
"Cụm từ 'bóng xế tà' đưa chúng ta đến thời điểm cuối cùng của một ngày. Nhà thơ đứng một mình
tại nơi Đèo Ngang, trong bóng chiều tà. Sau đó, trong câu thơ 'Cỏ cây chen đá, lá chen hoa,' nhà
thơ sử dụng một hình ảnh tượng trưng để mô tả vẻ đẹp thiên nhiên tại Đèo Ngang. Bằng cách sử
dụng từ "chen" để kết hợp với hình ảnh của "đá, lá, hoa," nhà thơ tạo ra một bức tranh ước lệ.
Trong sự hoang sơ của nó, thiên nhiên tại Đèo Ngang tràn đầy sức sống. Khung cảnh này được
nhà thơ khắc họa chỉ bằng vài nét mô tả, nhưng nó hiện ra một cách chân thực và sống động."
Trong bức tranh thiên nhiên đó, hình ảnh con người là một phần không thể thiếu. Nhà thơ đã sử
dụng nghệ thuật đảo ngữ để mô tả con người và môi trường xung quanh. Bằng cụm từ "lom khom
- tiều vài chú," nhà thơ tạo ra hình ảnh một số chú tiều, với dáng đứng lom khom dưới chân núi.
Đồng thời, qua "lác đác - chợ mấy nhà," tạo ra hình ảnh vài căn nhà nhỏ bé, thưa thớt, lác đác ven
sông. Những tượng hình này nhấn mạnh sự nhỏ bé của con người trước bản vẻ mênh mông của
thiên nhiên. Con người chỉ tồn tại như một điểm buồn lặng lẽ giữa vẻ đẹp hoang sơ và rộng lớn
của thiên nhiên. Thiên nhiên là trung tâm chính trong bức tranh của Đèo Ngang.
Thiên nhiên càng cô quạnh, tâm trạng của tác giả lại càng cô đơn. Điều đó được bộc lộ rõ hơn ở
những câu thơ tiếp theo:
“Nhớ nước, đau lòng, con quốc quốc
Thương nhà mỏi miệng, cái gia gia”
Hình ảnh của "con quốc quốc" và "cái gia gia" không chỉ đơn thuần là mô tả về hai loài chim, chim
đỗ quyên và chim đa đa. Tác giả đã khéo léo sử dụng thủ pháp lấy động tả tĩnh bằng tiếng kêu
"quốc quốc," "đa đa" để thể hiện một cảm xúc sâu sắc, nỗi lòng nhớ thương đối với đất nước và
quê hương. Đọc đến đây, chúng ta gần như có thể cảm nhận được tiếng kêu khắc khoải, da diết
vang lên từ sâu thẳm trong lòng.
Câu thơ "Dừng chân đứng lại, trời, non, nước" thể hiện hình ảnh nhà thơ đơn độc đứng tại Đèo
Ngang, ánh mắt hướng về phía xa, nơi mà chỉ thấy vẻ đẹp rộng lớn của thiên nhiên trước mắt (bao
gồm bầu trời, núi non, và dòng sông). Tâm trạng cô đơn của nhà thơ được thể hiện qua "một mảnh
tình riêng," tình cảm riêng tư không thể chia sẻ với ai:
“Dừng chân đứng lại trời, non, nước
Một mảnh tình riêng, ta với ta"
Trong thơ Nguyễn Khuyến cũng đã từng sử dụng cụm từ “ta với ta”:
“Đầu trò tiếp khách trầu không có
Bác đến chơi đây ta với ta”
Trong bài thơ "Bạn đến chơi nhà," từ "ta" đầu tiên chỉ đề cập đến nhà thơ, người chủ nhà, và từ
"ta" thứ hai chỉ người bạn, khách đến chơi. Sự xuất hiện của từ "với" thể hiện mối quan hệ thân
thiết và sự gắn bó, không có khoảng cách giữa hai người. Điều này thể hiện tình bạn mật thiết và
sâu đậm của nhà thơ đối với người bạn.
Tuy nhiên, trong thơ của Bà Huyện Thanh Quan, cụm từ "ta với ta" ở đây đều chỉ về nhà thơ chính
bản thân, cho thấy tâm trạng của bà lúc này, cô đơn và lẻ loi. Sự cô đơn này dường như không thể
chia sẻ với bất kỳ ai.
Như vậy, bài thơ "Qua Đèo Ngang" đã thể hiện một cách rất sâu sắc tâm trạng của Bà Huyện
Thanh Quan trước vẻ đẹp hoang sơ của Đèo Ngang. Bài thơ chứa đựng những tình cảm và ý nghĩa sâu xa.
3. Những lưu ý khi viết bài văn phân tích bài thơ Qua Đèo Ngang
Khi viết bài văn phân tích bài thơ "Qua Đèo Ngang" của Bà Huyện Thanh Quan, bạn nên lưu ý các điểm sau đây:
- Tóm tắt nội dung: Bắt đầu bằng một phần tóm tắt ngắn gọn về nội dung chính của bài thơ. Đảm
bảo rõ ràng về sự xuất hiện của tác giả trong khung cảnh Đèo Ngang và những tình cảm, tâm trạng
mà bà muốn truyền đạt.
- Phân tích cấu trúc: Điểm đầu tiên, xác định cấu trúc của bài thơ, bao gồm số lượng câu, số lượng
và loại câu thơ, và cách chúng liên kết với nhau.
- Phân tích ngôn ngữ và biểu đạt:
+ Tìm hiểu cách tác giả sử dụng ngôn ngữ, từ ngữ, hình ảnh, và biểu đạt để tạo ra một bức tranh
hoàn hảo về khung cảnh Đèo Ngang và tâm trạng của tác giả.
+ Phân tích sử dụng các phép tu từ, so sánh, ẩn dụ, ngôn ngữ tượng trưng và lấy động từ để thể hiện ý nghĩa sâu sắc.
- Phân tích ý nghĩa và tác động:
+ Trình bày ý nghĩa của bài thơ và tác động của nó đối với người đọc.
+ Trả lời câu hỏi về tại sao tác giả chọn Đèo Ngang làm chủ đề và ý nghĩa sâu xa của nó đối với tác giả và xã hội.
- Kiểm tra chính tả và ngữ pháp: Kiểm tra lỗi chính tả và ngữ pháp để đảm bảo bài văn của bạn chuyên nghiệp.