Phân tích bản chất và đặc điểm của pháp luật Việt Nam hiện nay ?

Phân tích bản chất và đặc điểm của pháp luật Việt Nam hiện nay ?
Tuy nhiên, do nóng vội, chủ quan, duy ý chí, công cuộc xây dụng chủ nghĩa
xã hội chưa thu được những thành tựu như mong muốn. Đại hội toàn quốc
lần thứ VI của Đảng Cộng sản Việt Nam đã đề ra đường lối đổi mới toàn diện
đất nước. Từ đó đến nay, tình hình kinh tế xã hội của đất nước có những
bước phát triển đáng kể. Cùng với việc xây dựng nền kinh tế thị trường định
hướng xã hội chủ nghĩa, xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa
của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân, việc họp tác, hội nhập quốc tế ngày
càng sâu rộng là những nhân tố vừa là mục tiêu, vừa là động lực thúc đẩy
quá trình xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật. Pháp luật xã hội chủ
nghĩa Việt Nam hiện nay được xây dựng trên cơ sở kinh tế là các quan hệ
sản xuất gắn với nhiều hình thức sở hữu, nhiều thành phần kinh tế, kinh tế
nhà nước giữ vai trò chủ đạo; cơ sở xã hội là liên minh giữa giai cấp công
nhân với giai cấp nông dân và đội ngũ trí thức; cơ sở tư tưởng là chủ nghĩa
Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh. Cũng như các pháp luật khác, pháp
luật Việt Nam hiện nay vừa mang tính xã hội, vừa mang tính giai cấp.
Tính xã hội là thuộc tính nổi bật của pháp luật Việt Nam hiện nay. Ý nghĩa xã
hội rộng lớn của pháp luật Việt Nam hiện nay thể hiện trên nhiều mặt. Pháp
luật không chỉ là quy tắc ứng xử của mọi tổ chức và cá nhân trong các lĩnh
vực của đời sống xã hội mà còn là cơ sở quan trọng để đảm bảo an ninh, an
toàn cho mỗi người, đảm bảo ổn định, trật tự xã hội. Pháp luật là phương tiện
quan trọng nhất, có hiệu quả nhất để tổ chức và quản lí hầu hết các lĩnh vực
của đời sống xã hội vì một xã hội dân chủ, công bằng, văn minh. Pháp luật là
phương tiện để liên kết mọi tầng lớp dân cư, hợp lực, chung lòng, phát huy
sức mạnh tổng hợp của toàn dân tộc bảo vệ chủ quyền quốc gia và các lợi
ích quốc gia khác. Pháp luật là công cụ để nhà nước và xã hội thực hiện
chính sách uống nước nhớ nguồn, đền ơn, đáp nghĩa, quan tâm, chăm lo cho
những người ở vị thế yếu như người già, trẻ em, người khuyết tật, người lang
thang, cơ nhỡ, thực hiện việc xoá đói, giảm nghèo, hỗ trợ người bị thất
nghiệp, hướng đến việc bảo hiểm y tế và bảo hiểm xã hội toàn dân... Pháp
luật không đơn thuần là sản phẩm “độc quyền” của nhà nước mà đó là sự kết
tinh những giá trị cao quý trong xã hội, dựa trên nền tảng dân chủ, nhân đạo,
nhân văn, lương tri và tình người.
Mặc dù vậy, pháp luật Việt Nam hiện nay vẫn thể hiện tính giai cấp. Xã hội
Việt Nam hiện nay tồn tại nhiều giai tầng với những mục tiêu và lợi ích mặc
dù không đối lập nhưng vẫn hàm chứa sự khác biệt nhất định. Bởi vậy, cho
dù thế nào thì pháp luật vẫn phải thể hiện ý chí và bảo vệ lợi ích cho các giai
tầng đó. Mặt khác, các thế lực thù địch, phản động vẫn núôi dưỡng âm mưu
chống phá nhà nước, chống phá chế độ một cách lâu dài, dai dẳng. Trong
điều kiện đó, pháp luật là công cụ tốt nhất để bảo vệ nhà nước, bảo vệ chế
độ xã hội chủ nghĩa, bảo vệ quyền lợi của nhân dân lao động.
Bản chất của pháp luật Việt Nam hiện nay còn được thể hiện thông qua các đặc điểm sau đây:
Một là, pháp luật Việt Nam hiện nay là pháp luật thuộc thời kì quá độ lên chủ
nghĩa xã hội. Đó là thời kì có sự đấu tranh phức tạp giữa cái cũ và cái mới,
diễn ra khá lâu dài với nhiều bước phát triển, nhiều hỉnh thức tổ chức kinh tế,
xã hội đan xen. Hiện nay, đất nước ta đã ra khỏi tình trạng nước nghèo, kém
phát triển, đang đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá, phấn đấu sớm đưa
nước ta cơ bản trở thành một nước công nghiệp theo hướng hiện đại. (Xem:
Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ
XI). Điều kiện kinh tế xã hội đó chi phối mạnh mẽ pháp luật nước ta hiện nay.
Hai là, pháp luật là cơ sở, hành lang pháp lí cho sự vận hành của nền kinh tế
thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Pháp luật thừa nhận sự tồn tại của
nhiều hình thức sở hữu, nhiều thành phần kinh tế; xác lập địa vị pháp lí cho
các loại hình doanh nghiệp; thừa nhận và bảo vệ quyền tự do kinh doanh;
phát triển đồng bộ các loại thị trường; tôn trọng quy luật cung cầu; bảo đảm
tự do cạnh tranh, chống độc quyền, chống gian lận trong sản xuất và phân
phối, bảo vệ quyền lợi của nhà sản xuất, người tiêu dùng... Tuy nhiên, nền
kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta còn khá mới mẻ,
nhiều vấn đề còn đang trong quá trình tìm tòi. Chính vì vậy, hệ thống thể chế
pháp lí cho sự tồn tại và vận hành của nền kinh tế thị trường định hướng xã
hội chủ nghĩa ở nước ta đang được từng bước xác lập và hoàn thiện.
Ba là, pháp luật thể hiện ý chí và bảo vệ lợi ích của nhân dân, đó là hệ thống
pháp luật của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân mà nền tảng là giai cấp
công nhân, giai cấp nông dân và đội ngũ trí thức. Chính vì vậy, “Pháp luật của
ta là pháp luật thực sự dân chủ vì nó bảo vệ quyền tự do, dân chủ rộng rãi
của nhân dân lao động”)
Bốn là, pháp luật là sự thể chế hoá chủ trương, đường lối chính sách của
Đảng Cộng sản Việt Nam. Hiến pháp đã xác lập vai trò lãnh đạo của Đảng
Cộng sản Việt Nam đối với nhà nước và xã hội. Để thực hiện sự lãnh đạo của
minh, Đảng đề ra chủ trương, đường lối chính sách về phát triển kinh tế,
chính trị, văn hoá, xã hội, an ninh, quốc phòng... Trên cơ sở đó, Nhà nước
thể chế hoá thành pháp luật, tổ chức thực hiện và bảo vệ pháp luật, làm cho
đường lối của Đảng đi vào đời sống, thúc đẩy kinh tế, xã hội phát triển.
Năm là, pháp luật xác lập cơ sở pháp lí cho việc xây dựng nhà nước pháp
quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân. Định hướng
xây dựng nhà nước pháp quyền ở nước ta đã được ghi nhận trong Hiến pháp
năm 1992 (sửa đổi, bổ sung năm 2001). Trong công cuộc xây dựng nhà
nước pháp quyền, pháp luật giữ vị trí rất quan trọng. Pháp luật quy định
quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân; thừa nhận, bảo đảm và bảo vệ các
quyền con người, quyền công dân; quy định việc tổ chức và hoạt động của bộ
máy nhà nước, xác lập cơ chế kiểm soát quyền lực nhà nước; củng cố và mở
rộng dân chủ xã hội; giáo dục ý thức tôn trọng pháp luật, xây dựng lối sống
theo pháp luật trong xã hội...
Sáu là, pháp luật được xây dựng trên nền tảng đạo đức, truyền thống tốt đẹp,
những thuần phong mĩ tục của dân tộc Việt Nam. Đó là lòng yêu nước, tinh
thần nhân đạo, sự vị tha, tinh thần tập thể, không chấp nhận chủ nghĩa cá
nhân cực đoan, tinh thần đoàn kết, đạo lí uống nước nhớ nguồn, tinh thần
tương thân tương ái, đùm bọc xẻ chia, đề cao các giá trị gia đình, tôn trọng
người già, coi trọng việc học hành, tinh thần tôn sư trọng đạo, cần cù, tiết kiệm..
Bảy là, pháp luật đang trong quá trình phát triển, hoàn thiện. Công cuộc đổi
mới đất nước càng trở nên toàn diện và đi vào chiều sâu càng đòi hỏi sự
hoàn thiện của hệ thống pháp luật. Sự phát triển trên nhiều mặt của đời sống
xã hội làm cho phạm vi điều chỉnh của pháp luật ngày càng mở rộng. Các
quan hệ kinh tế xã hội vận động, biến đổi nhanh chóng đòi hỏi hệ thống pháp
luật phải được bổ sung, sửa đổi thường xuyên, đáp ứng kịp thời yêu cầu của cuộc sống.
Tám là, pháp luật chịu ảnh hưởng mạnh mẽ của yếu tố quốc tế. Hiện nay,
Việt Nam đang tham gia sâu rộng vào quá trình hợp tác, hội nhập quốc tế,
giao lưu quốc tế về kinh tế, văn hoá, giáo dục, khoa học kĩ thuật... ngày càng
rộng, sự ảnh hưởng của truyền thông quốc tế ngày càng lớn. Những yếu tố
đó có tác động mạnh mẽ đến pháp luật nước ta, đòi hỏi các quy định pháp
luật Việt Nam phải phù hợp với những chuẩn mực chung của các nước trong
khu vực cũng như trên thế giới.
Document Outline

• Phân tích bản chất và đặc điểm của pháp luật Việt