Phân tích hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng trong Chiếc thuyền ngoài xa | Văn mẫu lớp 12
Phân tích 2 phát hiện của nghệ sĩ Phùng trong Chiếc thuyền ngoài xa tổng hợp 15 mẫu cực hay kèm gợi ý cách viết chi tiết. Tài liệu được biên soạn nhằm giúp cho các em học sinh có thể tự học để mở rộng, nâng cao kiến thức, rèn luyện kĩ năng viết văn ngày một tiến bộ hơn.
Preview text:
Văn mẫu lớp 12: Phân tích hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng
Dàn ý phân tích 2 phát hiện của nghệ sĩ Phùng DÀN Ý SỐ 1 I. Mở bài:
- Giới thiệu vấn đề: Thông qua hai phát hiện của nhân vật Phùng trong Chiếc thuyền
ngoài xa, tác giả đã thể hiện được những đánh giá, quan điểm về mối quan hệ giữa
cuộc đời và nghệ thuật, giữa người nghệ sĩ và nhân dân. II. Thân bài:
* Phát hiện đầu tiên: Vẻ đẹp của chiếc thuyền ngoài xa trên biển sớm mờ sương
- Khung cảnh biển buổi sáng trong sương mai, đó là khung cảnh đẹp đẽ, tuyệt bích như bức họa mực tàu.
- Khung cảnh rộng lớn của biển với chiếc thuyền ngoài xa mà “mái thuyền in một nét
mơ hồ lòe nhòe vào bầu trời sương mù màu trắng như có sữa pha đôi chút màu hồng
hồng do ánh mặt trời chiếu vào”, trên thuyền là vài bóng người ngồi im phăng phắc.
=> Đôi mắt tinh tường, "nhà nghề" của người nghệ sĩ đã phát hiện vẻ đẹp "trời cho"
trên mặt biển mờ sương, vẻ đẹp mà cả đời bấm máy ảnh chỉ gặp một lần.
- Người nghệ sĩ cảm thấy hạnh phúc đó là niềm hạnh phúc của sự khám phá và sáng
tạo, của sự cảm nhận cái đẹp tuyệt diệu.
- Trong giây lát, Phùng đã nhận ra được chân lý của sự hoàn mỹ, thì ra đứng trước
cảnh đẹp, trước sự toàn bích, hài hòa, lãng mạn của cuộc đời, tâm hồn người nghệ sĩ
có thể được thanh lọc để trở nên trong trẻo hơn.
* Phát hiện thứ hai: Cảnh bạo lực trong gia đình hàng chài
- Trong khung cảnh lung linh, tuyệt mĩ của cảnh biển, Phùng ngỡ ngàng phát hiện ra
cảnh bạo lực gia đình - sự thật tàn nhẫn trong góc khuất cuộc sống của những con người nghèo khổ.
Văn mẫu lớp 12: Phân tích hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng
- Từ chiếc thuyền ngư phủ đẹp như trong mơ bước ra một người đàn bà xấu xí, mệt
mỏi với vẻ ngoài cam chịu cùng một người đàn ông hung dữ, độc ác lấy việc đánh vợ
làm phương thức giải tỏ mọi đau khổ.
–> Đây là hình ảnh đằng sau cái đẹp "toàn bích, toàn thiện" mà anh vừa bắt gặp trên
biển. Nó hiện ra bất ngờ, trớ trêu như trò đùa quái ác của cuộc sống.
- Chứng kiến cảnh người đàn ông đánh vợ một cách vô lý và thô bạo, Phùng đã "kinh
ngạc đến mức, trong mấy phút đầu... vứt chiếc máy ảnh xuống đất, chạy ào tới".
-> Phùng đã cay đắng nhận ra rằng đằng sau vẻ đẹp toàn bích, hoàn thiện kia lại là
những góc khuất đầy ngang trái, đau khổ của cuộc sống.
=> Phùng ý thức được trách nhiệm của người nghệ sĩ, người nghệ sĩ đích thực không
phải chỉ nhìn cuộc sống như chiếc thuyền ngoài xa mà cần thực sự thấu hiểu, đi sâu
khám phá cuộc sống của con người. III. Kết bài:
- Thông qua hai phát hiện của nhân vật Phùng, tác giả Nguyễn Minh Châu đã đặt ra
mối trăn trở về mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc đời, giữa người nghệ sĩ và người dân. DÀN Ý SỐ 2 1. Mở bài
Giới thiệu nhà văn Nguyễn Minh Châu, truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xa và hai
phát hiện của nghệ sĩ Phùng. 2. Thân bài
a. Phát hiện thứ nhất
● Nguyên nhân: trưởng phòng yêu cầu Phùng chụp tấm lịch nghệ thuật về thuyền
và biển, Phùng đã tới một vùng biển từng là chiến trường cũ mà anh từng tham
gia chiến đấu để phục kích.
Văn mẫu lớp 12: Phân tích hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng
● Phát hiện ra một vẻ đẹp trời cho trên mặt biển sớm mờ sương, một cảnh đẹp mà
cả đời bấm máy có lẽ anh chỉ bắt gặp được một lần: con thuyền kéo lưới đang
tiến vào bờ, vài bóng người im phăng phắc. → Tất cả bức tranh đó từ đường
nét đến ánh sáng đều hài hòa và đẹp, một vẻ đẹp thật đơn giản và toàn bích.
→ Bấm liên thanh một hồi hết một phần tư cuốn phim với cảm giác hạnh phúc tràn
ngập tâm hồn. Dường như anh đã bắt gặp cái thiện, mĩ, thấy tâm hồn mình như được
gột rửa, trở nên trong trẻo, tinh khôi bởi cái đẹp hài hòa, lãng mạn của cuộc đời.
b. Phát hiện thứ hai
● Khi con thuyền tiến vào bờ, Phùng chứng kiến nghịch lí, đằng sau vẻ đẹp của
con thuyền khi nãy là cảnh tượng gã thuyền chài lôi vợ mình lên bò đánh đập
dã man, vừa đánh vừa hết lời mắng nhiếc, chửi rủa. → Chẳng phải là đạo đức,
là chân lý của sự toàn thiện.
● Nhưng chưa kịp thì ra can ngăn thì thằng Phác - con trai lão đàn ông đã kịp tới
để che chở cho người mẹ đáng thương. Nó lặng lẽ đưa mấy ngón tay khẽ sờ
trên khuôn mặt người mẹ, như muốn lau đi những giọt nước mắt chứa đầy
trong những nốt rỗ chằng chịt.
→ Phùng cay đắng nhận ra rằng, đằng sau cái vẻ đẹp toàn bích, toàn thiện kia là
những điều hết sức ngang trái, xấu xa và những nghịch cảnh trớ trêu của cuộc đời. 3. Kết bài
Khái quát lại giá trị nội dung và nghệ thuật của văn bản cũng như ý nghĩa hai phát
hiện của nghệ sĩ Phùng DÀN Ý SỐ 3 a) Mở bài
- Giới thiệu sơ lược về tác giả, tác phẩm
● Nguyễn Minh Châu (1930 - 1989) là một trong những nhà văn tiêu biểu của
nền văn học Việt Nam hiện đại.
Văn mẫu lớp 12: Phân tích hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng
● Truyện Chiếc thuyền ngoài xa là truyện ngắn tiêu biểu in đậm phong cách của
Nguyễn Minh Châu: tự sự - triết lí nhân sinh.
- Giới thiệu hai phát hiện của Phùng: Thông qua hai phát hiện của nhân vật Phùng
trong Chiếc thuyền ngoài xa, tác giả đã thể hiện được những đánh giá, quan điểm về
mối quan hệ giữa cuộc đời và nghệ thuật, giữa người nghệ sĩ và nhân dân. b) Thân bài
* Phát hiện đầu tiên: Vẻ đẹp của chiếc thuyền ngoài xa trên biển sớm mờ sương
- Khung cảnh biển buổi sáng trong sương mai, đó là khung cảnh đẹp đẽ, tuyệt bích như bức họa mực tàu.
- Khung cảnh rộng lớn của biển với chiếc thuyền ngoài xa mà “mái thuyền in một nét
mơ hồ lòe nhòe vào bầu trời sương mù màu trắng như có sữa pha đôi chút màu hồng
hồng do ánh mặt trời chiếu vào”, trên thuyền là vài bóng người ngồi im phăng phắc.
=> Đôi mắt tinh tường, "nhà nghề" của người nghệ sĩ đã phát hiện vẻ đẹp "trời cho"
trên mặt biển mờ sương, vẻ đẹp mà cả đời bấm máy ảnh chỉ gặp một lần.
- Người nghệ sĩ cảm thấy hạnh phúc đó là niềm hạnh phúc của sự khám phá và sáng
tạo, của sự cảm nhận cái đẹp tuyệt diệu.
- Trong giây lát, Phùng đã nhận ra được chân lí của sự hoàn mĩ, thì ra đứng trước cảnh
đẹp, trước sự toàn bích, hài hòa, lãng mạn của cuộc đời, tâm hồn người nghệ sĩ có thể
được thanh lọc để trở nên trong trẻo hơn.
* Phát hiện thứ hai: Cảnh bạo lực trong gia đình hàng chài
- Trong khung cảnh lung linh, tuyệt mĩ của cảnh biển, Phùng ngỡ ngàng phát hiện ra
cảnh bạo lực gia đình - sự thật tàn nhẫn trong góc khuất cuộc sống của những con người nghèo khổ.
Văn mẫu lớp 12: Phân tích hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng
- Từ chiếc thuyền ngư phủ đẹp như trong mơ bước ra một người đàn bà xấu xí, mệt
mỏi với vẻ ngoài cam chịu cùng một người đàn ông hung dữ, độc ác lấy việc đánh vợ
làm phương thức giải tỏa mọi đau khổ.
-> Đây là hình ảnh đằng sau cái đẹp "toàn bích, toàn thiện" mà anh vừa bắt gặp trên
biển. Nó hiện ra bất ngờ, trớ trêu như trò đùa quái ác của cuộc sống.
- Chứng kiến cảnh người đàn ông đánh vợ một cách vô lí và thô bạo, Phùng đã "kinh
ngạc đến mức, trong mấy phút đầu... vứt chiếc máy ảnh xuống đất, chạy ào tới".
-> Phùng đã cay đắng nhận ra rằng đằng sau vẻ đẹp toàn bích, hoàn thiện kia lại là
những góc khuất đầy ngang trái, đau khổ của cuộc sống.
=> Phùng ý thức được trách nhiệm của người nghệ sĩ, người nghệ sĩ đích thực không
phải chỉ nhìn cuộc sống như chiếc thuyền ngoài xa mà cần thực sự thấu hiểu, đi sâu
khám phá cuộc sống của con người.
* Đặc sắc nghệ thuật
● Tình huống truyện nghịch lí độc đáo
● Diễn biến tình tiết giàu kịch tính, chi tiết đối lập
● Giọng điệu thay đổi linh hoạt
● Sắc thái suy tư, chiêm nghiệm, suy tư - triết lí nổi bật
● Lời văn giản dị, mộc mạc mà nhiều dư vị c) Kết bài
● Khái quát giá trị hai phát hiện của Phùng: Thông qua hai phát hiện của nhân vật
Phùng, tác giả Nguyễn Minh Châu đã đặt ra mối trăn trở về mối quan hệ giữa
nghệ thuật và cuộc đời, giữa người nghệ sĩ và người dân. DÀN Ý SỐ 4 1. Mở bài
- Giới thiệu tác giả Nguyễn Minh Châu
Văn mẫu lớp 12: Phân tích hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng
- Giới thiệu tác phẩm “Chiếc thuyền ngoài xa”
- Giới thiệu hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng trong truyện ngắn “Chiếc thuyền ngoài xa” 2. Thân bài
a. Phát hiện thứ nhất về bức tranh thiên nhiên đầy thơ mộng của người nghệ sĩ
- Bức tranh thiên nhiên hoàn mĩ với cảnh chiếc thuyền ngoài xa thấp thoáng, ẩn hiện
trong biển sớm mờ sương.
+ Thiên nhiên: “bầu trời mờ sương trắng”, “ánh mặt trời”.
+ Hình ảnh của con người: “Vài bóng người lớn lẫn trẻ con ngồi im phăng phắc như tượng…”
- Tâm trạng, cảm nhận của người nghệ sĩ:
+ Người nghệ sĩ đã cảm nhận được vẻ đẹp của “cái đẹp tuyệt đỉnh”.
+ Tất cả cảnh sắc trời ban đó hiện lên trước mắt anh giống như “bức tranh mực tàu
của một danh họa thời cổ”, tạo nên “một vẻ đẹp thực đơn giản và toàn bích”.
+ Khoảnh khắc nắm bắt được vẻ đẹp đó, người nghệ sĩ trở nên “bối rối” và “trong trái
tim như có cái gì bóp thắt vào” và có được “cái khoảnh khắc hạnh phúc tràn ngập tâm
hồn mình do cái đẹp tuyệt đỉnh của ngoại cảnh mang lại”.
- Phát hiện thứ nhất đã thể hiện quan điểm của người nghệ sĩ về nghệ thuật:
+ Vẻ đẹp của “cái đẹp tuyệt đỉnh” chính là sự giản dị, tự nhiên
+“Cái đẹp là đạo đức”, có tác dụng “thanh lọc”, khiến con người trở nên cao khiết,
thánh thiện, không gợn đục.
b. Phát hiện thứ hai về cảnh bạo hành đầy nghịch lí của người nghệ sĩ nhiếp ảnh
- Từ chiếc thuyền bước ra hình ảnh của:
Văn mẫu lớp 12: Phân tích hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng
+ Người đàn bà cao lớn, với những đường nét thô kệch, vẻ mặt mệt mỏi, tái ngắt và
dường như đang buồn ngủ, tấm lưng áo bạc phếch và rách rưới
+ Người đàn ông với tấm lưng rộng và cong, mái tóc tổ quạ, đi chân chữ bát, hàng
lông mày cháy nắng, hai con mắt đầy vẻ độc dữ. - Sự việc diễn ra:
+ Người chồng hùng hổ rút chiếc thắt lưng, “chẳng nói chẳng rằng” quật tới tấp vào lưng người đàn bà”.
+ Người vợ, không hề kêu lên một tiếng, không chống trả, cũng không tìm cách trốn chạy.
+ Anh con trai giằng thắt lưng, phản kháng lại người bố để bảo vệ mẹ.
- Thái độ của người nghệ sĩ:
+ Người nghệ sĩ nhiếp ảnh như “chết lặng”, không tin những gì đang diễn ra trước mắt.
+ Sau đó, Phùng đã “vứt chiếc máy ảnh xuống đất, chạy nhào tới”.
- Phát hiện thứ hai đã thể hiện quan niệm về cuộc đời: hiện thực đầy gai góc, gồ ghề,
ngang trái và đối lập hoàn toàn với vẻ đẹp tuyệt bích, bình yên của tác phẩm nhiếp ảnh.
c. Mối quan hệ giữa hai phát hiện
- Thể hiện quan niệm triết lí nhân sinh độc đáo: Cuộc sống con người vốn đa chiều, phức tạp.
- Thể hiện cách nhìn nhận, đánh giá về cuộc đời: Chỉ khi có cái nhìn sâu sắc, đa chiều,
chúng ta mới phát hiện được những nghịch lí cùng sự khuất lấp của cuộc sống phức tạp. 3. Kết bài
Văn mẫu lớp 12: Phân tích hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng
Khái quát ý nghĩa về hai phát hiện của người nghệ sĩ trong tác phẩm
Phân tích hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng ngắn gọn
Để có tấm lịch nghệ thuật, nhiếp ảnh Phùng tới vùng biển từng là chiến trường cũ của
anh. Anh không quản nhọc nhằn kiếm tìm, tưởng đã chụp được một cảnh thật ưng ý.
Tại vùng biển, anh đã phát hiện ra nghịch lí của cuộc đời. Ẩn đằng sau bức tranh đẹp
đẽ là những số phận cay đắng, lầm than, phi thẩm mĩ,… hai phát hiện của nhân vật
Phùng cũng là tư tưởng của tác phẩm.
Phát hiện thứ nhất: Cảnh một chiếc thuyền lưới vó ẩn hiện trong biển sớm mờ sương
có pha chút màu hồng hồng do mặt trời chiếu vào. Đó là một cái “cảnh trời cho”. Như
Phùng nhận xét, thật khó mà được trông thấy lại lần thứ hai. Mũi thuyền in một nét
mơ hồ lòe nhòe vào bầu sương mù trắng như sữa có pha đôi chút màu hồng hồng do
ánh mặt trời chiếu vào. Vài bóng người lớn lẫn trẻ con ngồi im phăng phắc như tượng
trên chiếc mui khum khum, đang hướng mặt vào bờ. Ánh sáng mở hồ, con thuyền
trầm tư trên biển, không khí nhẹ nhàng, yên tĩnh thật khiến cho ai nhìn vào cũng thấy
dễ chịu. Cảnh mang vẻ đẹp lãng mạn, thơ mộng và tuyệt mĩ. Cảnh đẹp giống như một
bức tranh mực tàu của một danh họa thời cổ.
Ngay lúc ấy, người nghệ sĩ thấy “trở nên bối rối, trong trái tim như có cái gì bóp thắt
vào”. Anh thấy như “vừa khám phá thấy cái chân lí của sự toàn thiện, khám phá thấy
cái khoảnh khắc trong ngần của tâm hồn”. Đó chính là niềm hạnh phúc tột cùng của
khám phá và sáng tạo nghệ thuật. Thế nên, ngay lập tức,anh “gác máy lên bánh xích
của chiếc xe tăng hỏng bấm “liên thanh” một hồi hết một phần tư cuốn phim, thu vào
chiếc Pra-ti-ca cái khoảnh khắc hạnh phúc tràn ngập tâm hồn mình, do cái đẹp tuyệt
đỉnh của ngoại cảnh vừa mang lại”.
Phát hiện thứ hai: Phía sau cảnh đẹp ấy là một cảnh tượng phi thẩm mĩ. Người đàn bà
xấu xí, mệt mỏi. Một gã đàn ông dữ dằn, độc ác, uất ức, khổ đau… với những hành
động phi nhân tính. Người chồng đánh vợ một cách thô bạo. Gã “chẳng nói chẳng
rằng lão trút cơn giận như lửa cháy bằng cách dùng chiếc thắt lưng quật tới tấp vào
Văn mẫu lớp 12: Phân tích hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng
lưng người đàn bà …”. Còn người đàn bà kia, vợ của gã thì “nhẫn nhục, không hề kêu
một tiếng, không chống trả cũng không tìm cách trốn chạy”.
Đứa con thương mẹ đánh lại cha. Nó “rướn thẳng người vung chiếc khóa sắt quật vào
khuôn ngực trần vạm vỡ, cháy nắng” của người cha. Sau phút giải cứu, nó “lặng lẽ
đưa mấy ngón tay khẽ sờ lên khuôn mặt người mẹ, như muốn lau đi những giọt nước
mắt chứa đầy trong những nốt rỗ chằng chịt…”.
Cảnh bạo hành dữ dội, một bi kịch đau lòng diễn ra trong tích tắc. Người đàn ông trở
về thuyền. Người đàn bà cũng vội đi thật nhanh ra khỏi bãi xe tăng hỏng, đuổi theo
lão đàn ông. Cả hai người lại trở về chiếc thuyền. Tất cả lại trở nên yên tĩnh sau phút
nó động kinh hoàng. Cái đẹp lại tiếp tục bao phủ len mọi thứ, lung linh, mơ hồ và yên
tĩnh. Bãi cát lại trở về với vẻ mênh mông và hoang sơ. Giữa tiếng sóng ngoài khơi dội
những tiếng kêu ồ ồ vào cõi im lặng.
Chứng kiến tất cả những điều ấy, người nghệ sĩ “kinh ngạc” tột cùng. Khi nhìn thấy
gã đàn ông tàn bạo đấm vào người đàn bà, anh quyết liệt: “vứt máy ảnh xuống đất
chạy nhào tới”. Anh tỏ ra giận dữ trước sự bạo hành của cái ác. Anh muốn can ngăn
và chấm dứt. Thế nhưng, tự nó cũng đã chấm dứt dù anh có can thiệp vào hay không.
Như trong câu chuyện cổ đầy quái đản, chiếc thuyền lưới vó đã biến mất sau đó. tất cả
lại đi vào quy luật của nó.
Qua tình huống, người nghệ sĩ phùng bỗng phát hiện ra cuộc đời không đơn giản, xuôi
chiều mà chứa đựng nhiều nghịch lí, mâu thuẫn. Không thể đánh giá con người, cuộc
sống ở dáng vẽ bề ngoài phải đi sâu tìm hiểu, phát hiện bản chất bên trong. Thực sự,
mọi thứ có giá trị đều được giấu kín ở bên trong. Anh nhận ra một chân lí khác nữa
khi chứng kiến câu chuyện của người đàn bà ở tòa án.
2 phát hiện của nghệ sĩ Phùng
Nguyễn Minh Châu là nhà văn điển hình nổi bật của văn học Nước Ta thời kì thay đổi.
Những tác phẩm của ông luôn tiềm ẩn nhiều triết lí nhân sinh thâm thúy. Ông luôn
trăn trở về cuộc sống con người và thiên chức của người nghệ sĩ. "Chiếc thuyền ngoài
Văn mẫu lớp 12: Phân tích hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng
xa" được xem là tác phẩm tiêu biểu vượt trội cho phong thái văn chương của tác giả.
Bằng việc phân tích 2 phát hiện của nghệ sĩ Phùng, ta sẽ thấy được cái nhìn đa chiều
của chính tác giả về cuộc sống và con nghệ thuật và thẩm mỹ.
"Chiếc thuyền ngoài xa" được sáng tác vào năm 1983, tiêu biểu vượt trội cho hướng đi
và phong thái thẩm mỹ và nghệ thuật của Nguyễn Minh Châu ở tiến trình thay đổi.
Tác phẩm mang đậm yếu tố tự sự đi cùng với nhiều triết lí nhân sinh thâm thúy. Trong
truyện, ông đã để nhân vật Phùng phát hiện ra 2 yếu tố tưởng chừng không tương
quan đến nhau nhưng lại có mối quan hệ rất mật thiết. Đó là vẻ đẹp của vạn vật thiên
nhiên, tạo hóa đầy thơ mộng, ảo diệu ; trái ngược với cảnh đấm đá bạo lực, những góc
khuất của cuộc sống thông thường. Điều đó đã khiến nhân vật, bản thân tác giả và cả
fan hâm mộ vỡ lẽ ra nhiều điều mê hoặc về cuộc sống và thẩm mỹ và nghệ thuật .
Nghệ sĩ Phùng được biết đến là nghệ sĩ nhiếp ảnh đầy thơ mộng và tâm huyết với
nghề nghiệp. Để có được tấm ảnh lịch về biển đẹp nhất, anh đã quay lại vùng biển cũ
nơi anh từng tham gia chiến đấu. Nhiều ngày trời, anh đã bố trí, phục kích để có thể
chụp được bức ảnh ưng ý nhất. Và rồi sau cùng, “vẻ đẹp” trời cho ấy đã tới. Một cảnh
đẹp mà có lẽ, anh chỉ có thể gặp được một lần duy nhất trong cuộc đời. Dưới đôi mắt
của người nghệ sĩ, cảnh tượng ấy hiện lên đẹp "như một bức tranh mực tàu của một danh họa thời cổ” .
Đó là khung cảnh buổi sớm tinh sương,xa xa có chiếc thuyền chài đang thu lưới giữa
mặt biển: “mũi thuyền in một nét mơ hồ, lòe nhòe vào bầu sương mù trắng như sữa…
đang hướng mặt vào bờ”. Cảnh sắc ấy đúng là có một không hai, kì diệu, tưởng chừng
như chỉ là ảo ảnh. Từ không gian mênh mông của biển đến con người; từ màu sắc,
đường nét đến ánh sáng,… tất cả đều hòa quyện với nhau rất hài hòa, tinh tế.
Đứng trước khung cảnh đẹp như mơ ấy, nghệ sĩ Phùng trở nên "hoảng sợ", "trong trái
tim như có cái gì bóp thắt vào". Hình ảnh chiếc thuyền ngoài xa ấy đã tác động ảnh
hưởng can đảm và mạnh mẽ vào tâm lý và trái tim của người nghệ sĩ. Nó khơi dậy
những cảm hứng thăng hoa diệu kì mà bất kỳ người làm nghệ thuật và thẩm mỹ nào
cũng đều khao khát. Trong khoảnh khắc ngắn ngủi đó, nhân vật đã tò mò ra chân lí
Văn mẫu lớp 12: Phân tích hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng
của sự tuyệt đối, cảm thấy tâm hồn trở nên trong ngần. Người nghệ sĩ như được thanh
lọc tâm hồn, dành hàng loạt trái tim và khối óc để chiêm ngưỡng và thưởng thức và
lưu giữ "khoảnh khắc trời cho" ấy.
Sau những say đắm với khung cảnh thiên nhiên tuyệt đẹp, người nghệ sĩ chưa hết
bàng hoàng ấy đã đối mặt với phát hiện thứ hai. Giữa sự lung linh, ảo diệu của không
gian, cảnh bạo lực gia đình hiện lên ngay trước mắt anh, khiến anh ngỡ ngàng và
không kịp phản ứng. Từ chiếc ngư phủ tuyệt đẹp mà anh thầm cảm thán ấy, bước ra
một người đàn bà xấu xí, cam chịu, theo sau là người đàn ông thô kệch, dữ dằn, độc ác.
Lão ta rút chiếc thắt lưng ra, quất tới tấp vào người đàn bà với những lời nguyền rủa
đau đớn: "Mày chết đi cho ông nhờ, chúng mày chết đi cho ông nhờ”. Cảnh tượng ấy
đến bất ngờ, khiến cho nhân vật Phùng chỉ biết “đứng há mồm ra mà nhìn”. Bởi lẽ
chính bản thân anh cũng không thể tin được sự phũ phàng của hiện thực đang diễn ra
phía trước. Anh vừa mới được chiêm ngưỡng một vẻ đẹp tuyệt vời trong cuộc đời
người nghệ sĩ, khám phá ra chân lí của sự hoàn thiện; ấy vậy mà đằng sau vẻ đẹp đó
lại là cảnh bạo lực dã man, tàn ác, vô đạo đức.
Sau những khoảng thời gian ngắn ngỡ ngàng, Phân tích 2 phát hiện của nghệ sĩ Phùng
để thấy nghệ sĩ Phùng đã "vứt chiếc máy ảnh xuống đất, chạy nhào tới" để can ngăn.
Là một người lính bước ra từ khói lửa, anh hiểu và trân trọng sự bình yên của hiện tại.
Do vậy, đương đầu với cái xấu xa trước mắt, anh đã không màng tới thành quả nghệ
thuật và thẩm mỹ mình phải cất công tìm kiếm để bảo vệ cho sự bình yên ấy. Thế
nhưng chưa kịp can ngăn, anh đã tận mắt chứng kiến cảnh thằng Phác, con trai của
người đàn bà xấu xí kia lao ra, giật lấy thắt lưng từ người đàn ông, "rướn thẳng người
vung chiếc khóa sắt quật vào giữa khuôn ngực trần vạm vỡ cháy nắng" của cha nó. Để
rồi chính nó lại bị cha tát hai cái, "ngã dúi xuống cát". Nó lặng lẽ đưa tay lau những
giọt nước mắt trên khuôn mặt "đầy những nốt rỗ chằng chịt" của người mẹ. Tình
thương đơn giản và giản dị, bản năng của người con so với mẹ mình đã khiến nhân vật
Phùng cảm động, xót xa .
Ngỡ tưởng chỉ phải chứng kiến cảnh tượng đó một lần, thế nhưng bai ngày sau, nghệ
sĩ Phùng tận mắt thấy được cảnh bạo lực ấy một lần nữa. Lần này, thằng Phác không
Văn mẫu lớp 12: Phân tích hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng
còn chỉ lao ra che chở mẹ như trước, mà trên tay còn lăm lăm con dao, muốn xông vào
người cha độc ác của mình. Chị nó, một cô bé yếu ớt đã tước đoạt con dao ấy, vật lộn
với nó để ngăn em làm việc trái với luân thường đạo lí. Dù phải ngăn em, trơ mắt nhìn
mẹ chịu bạo lực nhưng chắc hẳn cô bé ấy cũng rất đau đớn, xót xa tột cùng. Không thể
để bạo lực tiếp diễn, nhân vật Phùng đã lao ra can ngăn và bị người đàn ông đánh cho
bị thương. Anh phải đến trạm y tế để băng bó vết thương, chứng kiến thêm sự cam
chịu, nhún nhường của người đàn bà ấy.
Sau toàn bộ, anh nhận ra rằng đằng sau cái vẻ đẹp của tạo hóa mà anh tưởng là vô
cùng tuyệt vời và hoàn hảo nhất kia là hiện thực rất đỗi phũ phàng. Hòa bình đã lập lại,
thế nhưng niềm hạnh phúc của từng con người, số phận với những nghịch cảnh riêng
thì vẫn còn sống sót. Thông qua cái nhìn của người nhiếp ảnh ấy, tác giả Nguyễn
Minh Châu muốn gửi gắm nhiều triết lí nhân sinh về thẩm mỹ và nghệ thuật và cuộc
sống. Nghệ thuật, không phải chỉ là nhìn nhận ra vẻ đẹp trước mắt mà cần phải gắn
với tình thương và niềm hạnh phúc. Chúng ta không hề chỉ nhìn ngắm vẻ hình thức bề
ngoài mà bỏ đi thực chất của cuộc sống. Đôi khi đằng sau cái hào nhoáng, lấp lánh
lung linh lại chứa đựng biết bao nghịch cảnh trớ trêu. Đồng thời tác giả cũng nhắn nhủ
con người không nên nhầm lẫn, đánh đồng vẻ bên ngoài với thực chất bên trong của
vấn đề mà phải có cái nhìn đa chiều, đa diện về đời sống. Nghệ thuật vốn bắt nguồn và
phát sinh từ đời sống nhưng đời sống luôn dịch chuyển, nhiều chiều, không phải khi
nào cũng đẹp và tuyệt đối như nghệ thuật và thẩm mỹ.
Dù là phát hiện về thẩm mỹ và nghệ thuật hay cuộc sống, Phân tích 2 phát hiện của
nghệ sĩ Phùng thông qua nhân vật Phùng, tất cả chúng ta đều thấy được sự tráng lệ với
nghề, trái tim ấm nóng luôn yêu thương và đồng cảm con người của tác giả Nguyễn
Minh Châu. Đó là "quy trình đi tìm hạt ngọc ẩn sâu bên trong tâm hồn người" của ông,
với những trăn trở thâm thúy về cuộc sống và con người, về ý nghĩa của thẩm mỹ và
nghệ thuật chân chính. Tác giả Nguyễn Minh Châu xứng danh là "người mở đường
tinh anh và kĩ năng của văn học Nước Ta thời kì thay đổi".
Phân tích 2 phát hiện của nghệ sĩ Phùng
Văn mẫu lớp 12: Phân tích hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng
Người nghệ sĩ tài hoa Nguyễn Minh Châu đã từng tâm niệm thế này: “Không có một
thứ nghề nào mà kết quả công việc lại có thể cắt nghĩa rõ rệt chân giá trị của người
làm ra nó như nghề viết văn”. Quả thực, sứ mệnh của người cầm bút không phải chỉ là
viết mà hơn cả qua mỗi trang viết người nghệ sĩ còn cần ôm vào lòng mình cuộc sống,
con người của hiện thực. Và có lẽ, với “Chiếc thuyền ngoài xa”, Nguyễn Minh Châu
đã tô đậm lên cái “chân giá trị” ấy, những sự thực, chân xác của cuộc sống hiện lên
thật rõ nét. Qua hai phát hiện của nhân vật Phùng, Nguyễn Minh Châu đã thể hiện rõ
quan niệm nghệ thuật của mình, mối quan hệ giữa cuộc đời với nghệ thuật, giữa người nghệ sĩ và nhân dân.
Nguyễn Minh Châu - một trong số “những nhà văn mở đường tài hoa và tinh anh
nhất”, người nghệ sĩ ấy luôn trăn trở về sứ mệnh của một nhà văn, mang trong mình
một khát khao tìm kiếm “những hạt ngọc ẩn dấu trong bề sâu tâm hồn con người”, để
nâng đỡ và yêu thương con người nhiều hơn. Tác phẩm “Chiếc thuyền ngoài xa” được
sáng tác năm 1983, khi đất nước ta bắt đầu bước vào thời kì độc lập. Thế nhưng, cuộc
sống thời bình với biết bao nhiêu vấn đề cần đặt ra. Đằng sau cái vẻ đẹp lộng lẫy của
một đất nước bước vào hòa bình ấy là cuộc sống con người còn nhiều khó khăn, gian
khổ. Chính vì vậy, tác phẩm vừa là hồi chuông cảnh báo đồng thời mở đường cho cảm
hứng đời tư thế sự, một xu hướng chung cho văn học Việt Nam thời kỳ đổi mới. Khi
gấp lại những trang văn của “Chiếc thuyền ngoài xa” người đọc không thể nào quên
được hai hình ảnh đối lập của cảnh đẹp nơi bờ biển sương sớm và bức tranh hiện thực
của người dân làng chài nghèo khổ. Đến với vùng đất biển ấy, nhiếp ảnh gia Phùng đã
từng rất say mê với cảnh đẹp sớm mai. Thế nhưng, có lẽ bài học nghệ thuật đẹp nhất
mà người nghệ sĩ ấy nhận được chính là cách nhìn nhận cuộc sống, nhìn nhận những
góc khuất mà con người vẫn thường hay bỏ lỡ. Nguyễn Minh Châu đã rất khéo léo khi
lồng ghép hai phát hiện của nhân vật Phùng ấy để từ đó thể hiện được những quan
điểm nghệ thuật của mình.
Bước chân vào câu chuyện của Nguyễn Minh Châu, hiện lên ngay trước mắt người
đọc chính là bức tranh tuyệt đẹp bên bờ biển sớm mai. Không bằng quá nhiều câu từ,
ngôn ngữ cũng đủ để nhà văn đưa người đọc hòa vào cảm xúc của nhân vật Phùng.
Theo yêu cầu của trưởng phòng, để có tấm lịch nghệ thuật về thuyền và biển, Phùng
Văn mẫu lớp 12: Phân tích hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng
đã quay trở lại vùng biển nơi từng là chiến trường cũ của anh. Tại đây, người nghệ sĩ
như gặp được chân lý của nghệ thuật, một vẻ đẹp toàn bích của thiên nhiên. Trước cái
đẹp, có người nghệ sĩ nào mà không rung động, mà không say mê. Trong khung cảnh
thiên nhiên thơ mộng của buổi sương sớm mai, hiện lên trước mắt người nghệ sĩ ngay
lúc này chính là một bức tranh thiên nhiên hoàn mỹ với cảnh chiếc thuyền ngoài xa
thấp thoáng, ẩn hiện trong biển sớm mờ sương “thuyền in một nét mơ hồ loè nhoè vào
bầu sương mù màu trắng như sữa có pha đôi chút màu hồng do ánh mặt trời chiếu vào.
Và bóng người lớn lẫn trẻ con ngồi im phăng phắc như tượng trên chiếc mui khum
khum, đang hướng mặt vào bờ.” Người nghệ sĩ Phùng đã trực chờ ở bờ biển suốt mấy
hôm chỉ để chờ đợi cảnh đẹp này, ngay lúc này, còn gì hạnh phúc hơn khi chính anh
đã tìm ra được cảnh đẹp ấy. Phùng cảm thấy trước mặt mình là “một bức tranh mực
tàu của một danh họa thời cổ”, tạo nên “một vẻ đẹp thực đơn giản và toàn bích”. Đứng
trước khung cảnh đấy, anh xúc động “bối rối” và trái tim của anh “như có cái gì bóp
thắt vào”. Quả thực, đứng trước cái đẹp người nghệ sĩ nào cũng nhạy cảm và bồi hồi
như vậy đấy. Ngay lúc đó, anh “tưởng chính mình vừa khám phá thấy cái khoảnh khắc
trong ngần của tâm hồn”. Đứng trước cảnh đẹp mà tưởng chừng như chẳng bao giờ
anh có thể chạm tới ấy, Phùng hạnh phúc vô cùng, anh bấm “liên thanh một hồi hết
một phần tư cuộn phim”. Trong khoảnh khắc ấy anh mới thấm thía “bản thân trong cái
đẹp chính là đạo đức”.
Nguyễn Minh Châu tài thật, không bằng quá nhiều câu từ, ngôn ngữ nhưng cũng đủ
để người đọc hòa vào từng cảm xúc của nhân vật, hòa vào cảnh đẹp của biển trong
buổi sớm sương mai. Phải chăng ngay lúc này, người đọc cũng đang mang trong mình
những suy nghĩ của Phùng, cho rằng vẻ đẹp ngay trước mắt là vẻ đẹp toàn bích nhất.
Quả thực, cảnh đẹp đó chính là nghệ thuật đấy, từng ánh sáng, từng con thuyền, từng
hạt cát bên bờ biển ấy chính là nghệ thuật đấy, nhưng nó không phải là nghệ thuật trọn
vẹn. Cảnh đẹp ấy chính là minh chứng cho một cuộc sống hòa bình, cho một đất nước
hòa bình, nhưng nơi mà nghệ thuật hướng đến chính là con người, vậy mà con người
hiện lên trong bức tranh đó không hề rõ nét. Không những vậy, vẻ đẹp toàn bích trong
mắt Phùng ấy cũng chỉ đang thu gọn vào trong một bức hình thôi sao. Phùng quên mất
rằng, nơi anh đang đứng chẳng phải là Lầu Hoàng Lạc hay chốn Bồng Lai, nơi anh
Văn mẫu lớp 12: Phân tích hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng
đứng chính là chiến trường cũ, nơi đây còn đầy những tàn tích với bao xác xe tăng, xe
rà phá mìn. Ngay cả việc anh ngồi bấm máy cũng là phải “rúc vào bên bánh xích của
một chiếc xe tăng để tránh mưa”. Ngay lúc này, trong quan niệm nghệ thuật của người
nghệ sĩ chính là quan niệm về nghệ thuật vị nghệ thuật mà thôi.
Nguyễn Văn Siêu đã từng nói: “Văn chương có loại đáng thờ và không đáng thờ. Loại
không đáng thờ là loại chuyên chú ở văn chương. Loại đáng thờ là loại chuyên chú ở
con người.”, đúng là như vậy, chỉ khi hướng đến con người, Nguyễn Minh Châu mới
thực sự hoàn thành được sứ mệnh của bút của chính mình. Khép lại bức tranh thiên
nhiên cảnh biển trong buổi sương sớm, cũng là lúc con người hiện ra. Và chính trong
phát hiện thứ hai này mới thực sự là phát hiện của nghệ thuật trọn vẹn. Ngay lúc này,
trong vẻ đẹp toàn mỹ ấy, hiện thực cuộc sống con người hiện lên thật tàn khốc, trước
mắt người nghệ sĩ là cảnh bạo lực trong gia đình hàng chài - một sự thật tàn nhẫn
trong góc khuất cuộc sống của những con người nghèo khổ. Cái bóng lưng ngồi im
phăng phắc mà Phùng nhìn thấy trước đó bước ra, mang theo biết bao nhiêu gánh
nặng, khổ cực. Một người đàn bà cao lớn, xấu xí, thô kệch với tấm lưng áo bạc phếch,
rách rưới xuất hiện. Ôi, cớ sao giữa bức tranh thiên nhiên tuyệt bích ấy, con người lại
hiện lên đầy đáng thương như vậy. Và rồi ngay sau đó, một người đàn ông cao lớn,
với tấm lưng rộng, đi chân chữ bát, hai con mắt đầy vẻ giận dữ. Có lẽ, ngay khi đọc
đến đây, ai trong chúng ta cũng sẽ tự đặt câu hỏi: “Rốt cuộc họ đã phải trải qua một
cuộc sống như thế nào chứ? Chẳng phải đất nước đã hòa bình rồi sao?”. Ngay sau đó,
người chồng hùng hổ rút chiếc thắt lưng, “chẳng nói chẳng rằng quất tới tấp vào lưng
người đàn bà”, thế nhưng điều làm chúng ta ngạc nhiên hơn cả chính là hành động của
người vợ, bà ta không hề có chút phản ứng nào, không kêu lên một tiếng cũng chẳng
chống trả hay tìm cách chạy trốn. Lão nguyền rủa bằng cái giọng rên rỉ đau đớn:“Mày
chết đi cho ông nhờ, chúng mày chết đi cho ông nhờ!”. Mày và chúng mày mà lão nói
đến là vợ con của lão.
Chẳng phải ngay vừa phút giây trước thôi, khung cảnh yên bình tuyệt mĩ mà Phùng
cho là toàn bích ấy sao, nhưng không, chỉ khi con người xuất hiện, đó mới thực sự là
cuộc sống. Chứng kiến cảnh đó Phùng vô cùng kinh ngạc, “đứng há mồm ra mà nhìn”.
Khi anh định vứt chiếc máy ảnh xuống mà chạy đến cũng là lúc thằng Phác xuất hiện,
Văn mẫu lớp 12: Phân tích hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng
nó “như một viên đạn lao tới đích đã nhắm” lao thẳng vào người đàn ông. Nó giằng
chiếc thắt lưng quật vào giữa ngực trần vạm vỡ cháy nắng có những đám lông đen
loăn xoăn của người đàn ông. Ngay sau đó, hắn dang thẳng cánh tay tát thằng bé hai
phát khiến nó ngã dúi xuống cát. “Phác, con ơi!”, ngay sao đó là tiếng gọi xé lòng của
người mẹ, bà ta ôm chầm lấy thằng bé, rồi buông ra chắp tay vái lấy vái để thật sự để
lại quá nhiều ám ảnh trong lòng người đọc. Và rồi thằng bé “lặng lẽ đưa mấy ngón tay
khẽ sờ trên khuôn mặt người mẹ” để lau đi những giọt nước mắt chứa đầy trong
những nốt rỗ chằng chịt. Có lẽ, chính ngay lúc này đây, người nghệ sĩ Phùng mới thực
sự nhận ra, đây mới chính là cuộc sống đằng sau bức tranh thiên nhiên tuyệt mĩ ấy.
Tất cả những sự việc ấy cứ nối tiếp diễn ra trước mắt mà Phùng không thể làm gì khác
được. Nhưng cũng chính hiện thức ấy mới giúp Phùng vỡ lẽ ra được hiện thực cuộc
sống không phải chỉ luôn toàn màu hồng, cảnh sắc thiên nhiên đẹp thật đấy nhưng nó
chỉ thực sự có ý nghĩa khi con người được sống hạnh phúc để tận hưởng trọn vẹn
khung cảnh ấy. Cuộc sống của gia đình hàng chài hiện lên đầy bất hạnh, khó khăn trái
ngược hoàn toàn với vẻ đẹp toàn bích, bình yên trong bức ảnh của người nghệ sĩ
Phùng. Nguyễn Minh Châu đã từng nói: “Nhà văn tồn tại ở trên đời để bênh vực cho
những con người không có ai để bênh vực.” Đất nước đã bước vào hòa bình, nhưng sự
thật là con người chưa được ấm no. Ở đây, Nguyễn Minh Châu đã hoàn thành tốt sứ
mệnh của mình, cất tiếng “bênh vực cho những người không có ai để bênh vực”. Nghệ
thuật vốn bắt đầu từ cuộc đời nhưng cuộc đời không phải lúc nào cũng đẹp như nghệ
thuật. Cuộc sống có rất nhiều những ngang trái, nghịch lí, người nghệ sĩ muốn thực sự
khám phá cái vẻ đẹp toàn bích ấy thì cần có cái nhìn đa chiều, đừng chỉ nhìn cuộc
sống dưới góc nhìn của một khung hình chữ nhật, hãy biết sống thực với nó, hãy hiểu
chứ đừng chỉ biết. Câu chuyện của người nghệ sĩ Phùng cũng là câu chuyện của biết
bao người nghệ sĩ khác. Đọc xong câu chuyện, tự nhìn lại bản thân tự hỏi, liệu mình
có thật sự hiểu được thế nào là cái đẹp tuyệt bích của cuộc đời hay chưa?
Nguyễn Minh Châu đã xây dựng lên sự đối lập giữa vẻ đẹp của thiên nhiên cảnh biển
sương sớm với tấn bi kịch cuộc sống của người dân làng chài nghèo khổ. Chính ở đó,
Nguyễn Minh Châu đã tô đậm quan điểm nghệ thuật của mình. “Cuộc đời là nơi xuất
phát cũng là nơi đi tới của văn học” (Tố Hữu) Quả thực, bức tranh cảnh biển sương
Văn mẫu lớp 12: Phân tích hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng
sớm đẹp thật đấy, nhưng nó không thật sự trọn vẹn, con người hiện lên trong đó quá
mờ nhạt. Nghệ thuật chỉ là nghệ thuật khi nó hướng đến con người, phải thể hiện được
bản chất sâu xa, sự thật ẩn sâu trong cuộc sống. Nguyễn Minh Châu đã từng khẳng
định: “Nhà văn không có quyền nhìn sự thật một cách đơn giản, nhà văn cần phấn đấu
để đào xới bản chất con người vào các tầng sâu lịch sử.” Nó đã trở thành thiên chức,
thành sứ mệnh của người nghệ sĩ. Nghệ thuật chỉ thực sự là nghệ thuật khi nó khai
thác ở cuộc sống với cái nhìn đa chiều, nhìn nhận cuộc đời ở bình diện đạo đức, thế sự
để thực sự hiểu bản chất bên trong của hiện thực. Nghệ thuật ở đây không chỉ là nghệ
thuật vị nghệ thuật mà đó phải là nghệ thuật vị nhân sinh. Không chỉ vậy, nhà văn cần
viết về “những vùng tối của hiện thực đời sống để góp phần hoàn thiện nhân cách làm
cho cuộc sống ngày càng tốt đẹp hơn”. Hiện thực cuộc sống thực sự rất nhiều trái
ngang, nhưng không phải người nghệ sĩ nào cũng dám cầm bút về vẽ nó lên trong
những trang văn của mình. Chính vì vậy, người nghệ sĩ cần có lòng dũng cảm, chân
thực, một trái tim nhân hậu để “nâng niu những cái đẹp ở đời”, để “bênh vực cho
những người không có ai để bênh vực”. Nhà văn phải tự ý thức cho chính mình hoàn
thiện hơn, cho văn chương sâu sắc hơn để phục vụ con người, hướng đến con người.
Có lẽ, trong thời kì ấy, chúng ta chưa từng bắt gặp bất cứ người nghệ sĩ nào mang màu
sắc quan niệm nghệ thuật của Nguyễn Minh Châu. Chính những điều mới mẻ ấy,
những đóng góp ấy trong công cuộc đổi mới văn học mà trước hết là về quan niệm
nghệ thuật, Nguyễn Minh Châu được đánh giá là “người mở đường tinh anh và tài
năng” của nền văn học Việt Nam thời kỳ đổi mới.
Có thể thấy ngay từ trong cách đặt tên nhan đề Nguyễn Minh Châu để phần nào bộc lộ
ra quan điểm nghệ thuật của mình. Tại sao lại là “ngoài xa”? Khi ở xa, người nghệ sĩ
không thể nào thấy được hết những mảng tối, những góc khuất trong cuộc sống của
con người. Đó chỉ là những bóng lưng ngồi im phăng phắc. Nghệ thuật chỉ thật sự là
nghệ thuật khi nó ôm trọn vào lòng con người, hiện thức cuộc sống, nâng niu những
giá trị tốt đẹp của con người. Chỉ khi người nghệ sĩ thực sự sống cuộc sống, thực sự
hiểu con người thì nghệ thuật mà họ tạo ra mới có giá trị đích thực, góp phần cải tạo
cuộc sống, nâng cao giá trị của con người.
Văn mẫu lớp 12: Phân tích hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng
Sứ mệnh của nhà văn được Nguyễn Minh Châu hoàn thiện một cách thật trọn vẹn.
Một hiện thực cuộc sống đen tối sau thời bình của nhân dân ta hiện lên rõ hơn bao giờ
hết, một góc nhìn mới mẻ, một bài học mới về nghệ thuật cho những người nghệ sĩ, tất
cả bắt đầu từ cuộc đời, từ con người, phục vụ con người, hướng đến con người và vì
con người. Chính những điều đó đã kết tinh lại thành một nguồn sức mạnh kì diệu,
một sức sống mãnh liệt cho tác phẩm trong dòng chảy khắc nghiệt của thời gian, đúng
như lời nhận định: “Văn học nằm ngoài mọi sự băng hoại, mình nó không chấp nhận quy luật của cái chết.
Phân tích hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng Bài làm mẫu 1
Nói về Nguyễn Minh Châu và những sáng tác của ông Tô Hoài đã có những lời thật
đúng đắn rằng “Đọc Nguyễn Minh Châu, người ta thấy cuộc đời và trang sách liền
nhau. Chặng đường đời hôm nay cũng như từng đoạn sáng tạo trên trang giấy của tài
năng. Những cái tưởng như bình thường lặt vặt trong cuộc sống hằng ngày dưới con
mắt và ngòi bút của Nguyễn Minh Châu đều trở thành những gợi ý đáng suy nghĩ và
có tầm triết lý”. Quả thực đúng vậy, đọc nhiều những tác phẩm của Nguyễn Minh
Châu, đặc biệt là các tác phẩm thời kỳ hậu chiến, từ những năm 80 trở đi, khi nhà văn
từ giã đề tài chiến tranh để đi sâu vào vấn đề đạo đức thế sự, và số phận con người
trong xã hội thời kỳ đổi mới, ta thấy trong những câu chuyện bình thường, luôn ẩn
hiện nhiều tầng triết lý. Đặc biệt là lối kể, lối viết đi sâu vào nội tâm, cũng như những
câu chuyện riêng của từng nhân vật, đã mang đến cho người đọc nhiều trải nghiệm ấn
tượng. Chiếc thuyền ngoài xa là một trong những tác phẩm xuất sắc và tiêu biểu nhất
trong đời sáng tác của Nguyễn Minh Châu. Thông qua bước chân và hai phát hiện đặc
sắc của nhiếp ảnh gia Phùng, tác giả đã mang đến cho người đọc những triết lý nhân
sinh sâu sắc về cách nhìn nhận vấn đề trong cuộc sống, mối tương quan giữa cuộc đời
và nghệ thuật, đồng thời cũng bộc lộ nhưng niềm trăn trở của ông về số phận của con
người trong xã hội những năm tháng sau chiến tranh.
Văn mẫu lớp 12: Phân tích hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng
Nhân vật Phùng trong câu chuyện của Nguyễn Minh Châu vốn từng là một người lính
tham gia vào cuộc kháng chiến chống Mỹ, sau khi hòa bình lập lại Phùng đảm nhận vị
trí một nhiếp ảnh trong một tòa soạn báo. Để có được một bức ảnh về miền biển in
trong cuốn lịch cuối năm mà trưởng phòng giao phó, Phùng đã tìm về một vùng biển
miền Trung, nơi đã từng là chiến trường cũ, đồng thời cũng là dịp để anh ghé thăm
Đẩu- người đồng đội cũ của mình. Sau suốt nhiều ngày chờ đợi, săn tìm, nhưng Phùng
vẫn chưa có cho mình một bức ảnh thật ưng ý, bởi lẽ anh là một người yêu nghệ thuật
và luôn có những yêu cầu rất cao về thẩm mỹ, chính vì vậy Phùng không cho phép
mình sơ sài, hời hợt. Phùng phải chờ đợi suốt hơn tuần liền mà cuộn phim trong máy
vẫn chẳng xê dịch mấy. Nhưng may mắn thay, dường như ông thời biết được tấm lòng
của người nghệ sĩ nên đã để anh chứng kiến được một khung cảnh hoàn mỹ, cái mà
Phùng ví như cảnh “đắt” trời cho, cả đời người nghệ sĩ khéo cũng chưa thấy được một
lần. Đây cũng chính là phát hiện đầu tiên của Phùng trong chuyến đi công tác.
Buổi sớm định mệnh hôm ấy, khi Phùng đang loay hoay núp sau chiếc xe tăng cũ để
trú cơn mưa phùn lất phất, thì từ đằng xa bỗng có một con thuyền lưới cá dần dần cập
bến trong ánh sương lẫn ban mai mờ mờ tựa như một “một bức tranh mực tàu của một
danh họa thời cổ”. Vẻ đẹp ấy được Nguyễn Minh Châu phác lại bằng những nét vẽ
thật giản đơn và cổ điển “Mũi thuyền in một nét mơ hồ lòe nhòe vào bầu sương mù
trắng như sữa có pha đôi chút màu hồng hồng do ánh mặt trời chiếu vào. Vài bóng
người lớn lẫn trẻ con ngồi im phăng phắc như tượng trên chiếc mui khum khum đang
hướng mặt vào bờ…”. Người nghệ sĩ với tấm lòng tôn thờ sự hoàn mỹ trong nghệ
thuật đã không thể kiềm lòng mà nhận định rằng khung cảnh trước mắt anh quả thực
là một vẻ đẹp “đơn giản và toàn bích”. Phùng đứng trước phát hiện bất ngờ này hoàn
toàn trở nên bối rối, tựa như một chàng trai khi đối diện với tình đầu, “trái tim như có
gì đó bóp thắt vào”, một cảm giác mà trước đây Phùng chưa thấy bao giờ. Tất cả đều
bộc lộ niềm sung sướng, hạnh phúc đến tột cùng của người nghệ sĩ khi may mắn bắt
gặp được cảnh tượng quý giá nhất trong đời cầm máy.
Ngay trước phát hiện tuyệt vời về cảnh “đắt” trời cho lúc buổi sương sớm, Phùng đã
tưởng như mình vừa khám phá được một định nghĩa mới của cái đẹp rằng “bản thân
cái đẹp là đạo đức”, thậm chí đầu óc Phùng lúc này chỉ toàn những xúc cảm tuyệt vời
Văn mẫu lớp 12: Phân tích hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng
khi tưởng như mình vừa phát hiện ra chân lý của sự toàn thiện, tuyệt mỹ, khám phá ra
cái “khoảnh khắc trong ngần của tâm hồn”. Phải nói rằng trước cảnh đẹp trời ban, trái
tim Phùng dường như vừa được khai mở và có một vầng sáng vĩ đại soi chiếu, khiến
tâm hồn của người nghệ sĩ trở nên rộng mở và thăng hoa đến tột cùng của xúc cảm.
Không chần chừ lâu, Phùng lập tức đưa máy lên bấm “liên thanh” hết ba phần tư cuốn
phim mà chẳng cần “xê dịch” gì nữa, dường như anh đã thu vào chiếc máy ảnh của
mình tất cả cái “khoảnh khắc hạnh phúc tràn ngập trong tâm hồn mình, do cái đẹp ngoại cảnh mang lại”.
Có thể nói rằng đối với nghệ sĩ Phùng, cũng như đối với tất cả những người yêu nghệ
thuật, hết lòng vì cái đẹp, thì việc bắt được một cảnh “đắt” trời cho như vậy là niềm
hạnh phúc không gì có thể sánh bằng. Cảnh một chiếc thuyền lưới cá, cũ, nhỏ và đơn
sơ, cùng với những ngư dân từ từ cập bến có thể nói là một cảnh tượng khá quen
thuộc và bình thường ở miền biển. Tuy nhiên chính những thứ tưởng chừng nhỏ nhặt,
giản đơn ấy, khi kết hợp với nhau, lại trở thành bức tranh mỹ cảnh hiếm có trong đôi
mắt đa cảm của người nghệ sĩ. Phát hiện đầu tiên của Phùng trong chuyến công tác dài
ngày có nhiều ẩn ý, đầu tiên là quan niệm về cái đẹp trong vũ trụ của Nguyễn Minh
Châu hầu như đều xuất phát từ những sự vật, sự việc thực bình thường, mà người
nghệ sĩ chân chính phải dùng tấm lòng chân thành, tinh tế và nhạy cảm để phát hiện và ghi nhận.
Thứ hai nữa, phát hiện của Phùng còn là tượng trưng cho những vẻ đẹp duy mỹ,
không tỳ vết, là những thứ mà con người hằng theo đuổi ao ước đạt được, tuy nhiên để
đạt được nó con người ta đều phải trải qua quá trình lao động miệt mài, lòng kiên nhẫn
thì mới nhận được quả ngọt. Không chỉ vậy, bằng ngòi bút tinh anh Nguyễn Minh
Châu còn thông qua nhân vật Phùng để thể hiện tấm lòng yêu nghệ thuật sâu sắc của
một người nghệ sĩ chân chính, nhất quyết không chịu chấp nhận những thứ nghệ thuật
sơ sài, gượng ép, đồng thời cũng bộc lộ quan điểm “bản chất của cái đẹp là đạo đức”,
dù rằng trong phát hiện đầu tiên, triết lý này vẫn chưa được khai mở rõ ràng, mà chỉ
được nêu ra thông qua nhân vật Phùng, trong lúc anh mải mê bối rối, say mê với cảnh
đẹp tuyệt đỉnh trước mắt. Cuối cùng tổng kết lại sau tất cả những ẩn ý về phát hiện
đầu tiên của Phùng, Nguyễn Minh Châu muốn chỉ ra rằng đằng sau những cái đẹp vốn
Văn mẫu lớp 12: Phân tích hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng
có của tự nhiên đó chính là vẻ đẹp tâm hồn của con người. Bởi lẽ nếu không có một
tâm hồn nhạy cảm trước cái đẹp, lòng kiên nhẫn, say mê với công việc, bất chấp thời
gian, thời tiết có lẽ Phùng đã chẳng thể bắt lấy cái cảnh toàn bích như một bức tranh
của danh họa thời cổ, để rồi phải ngây người vì quá đỗi sung sướng trước thành quả mà mình đạt được.
Tuy nhiên tình huống truyện trở nên đặc sắc hơn khi Phùng tiếp tục có phát hiện thứ
hai, một phát hiện dường như đã đánh vỡ nát cái mộng tưởng, cũng như niềm sung
sướng tự hào khi bản thân phát hiện ra cái đẹp toàn bích và chân lý của cuộc đời
người nghệ sĩ. Ngay lúc Phùng thu máy, chuẩn bị đi về để hoàn thành báo cáo, thì
chiếc thuyền cũng cập bến, bức tranh dần tan đi cái vẻ tĩnh lặng, yên bình, thay vào đó
là sự vận động đến từ những con người trên chiếc thuyền. Cái “đạo đức” mà Phùng
hằng tâm niệm bỗng chốc bị câu nói “Cứ ngồi im đấy. Động đậy tao giết cả mày bây
giờ” phá nát, một câu hăm dọa ghê gớm, đã xé toang bức tranh hiền hòa người nghệ sĩ
vừa kịp thu vào trong máy, trước sự ngỡ ngàng của anh.
Ngay sau đó, Phùng thấy bước xuống từ chiếc thuyền đó một người đàn bà cao lớn,
đường nét thô kệch xấu xí, khuôn mặt rỗ và xám xịt vì thức đêm, người đàn ông đi
sau, lưng còng, tóc tổ quạ, chân đi chữ bát, khuôn mặt dữ tợn nhìn chòng chọc như
muốn đâm thủng tấm lưng rách rưới của người đàn bà. Tất cả cảnh tượng ấy, đều chỉ
có thể tóm gọn lại bằng hai chữ “thảm hại”, và chắc chắn khác xa so với những gì
Phùng tưởng tượng về hình tượng người dân chài kéo lưới, nhưng thực tế thì luôn sẵn
sàng tát vào mặt kẻ mộng mơ là thế. Tuy nhiên điều khủng khiếp hơn còn ở phía sau,
khi Phùng tận mắt chứng kiến một cuộc ẩu đả đơn phương, một cuộc bạo lực gia đình
ghê gớm, khi gã đàn ông rút chiếc thắt lưng liên tiếp quất vào người đàn bà, vừa đánh
vừa rít lên những tiếng oán hận, mà có lẽ chỉ có kẻ thù mới dành cho nhau “Mày chết
đi cho ông nhờ, chúng mày chết hết đi cho ông nhờ. Còn người đàn bà lại cam chịu,
không chống trả, cứ mặc cho người đàn ông chửi rủa đánh đập.
Phùng khi chứng kiến cảnh tượng kinh hoàng ấy đã không thể tin vào mắt mình, bởi lẽ
trước đó cái cảnh gia đình yên ấm, sum họp trên chiếc thuyền nhỏ vào buổi bình minh
còn khiến anh ngây ngất, say mê chưa dứt, thì những gì diễn ra dường như khiến anh
Văn mẫu lớp 12: Phân tích hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng
không kịp trở tay. Phùng kinh ngạc đến mức trong mấy phút đầu chỉ biết đứng há hốc
mồm ra nhìn, điều đó khiến ta liên tưởng đến cảm giác của Phùng trong phát hiện đầu
tiên, Phùng cũng ngỡ ngàng như thế. Có thể nói rằng trong một buổi sáng Phùng đã
hai lần gây ra, não bộ không kịp tiếp thu những gì mà anh nhìn thấy, một lần là vì
choáng ngợp trước vẻ đẹp tuyệt mỹ của tạo hóa, còn một lần khác là cảm giác không
thể tin nổi trước khi buộc phải chứng kiến những cảnh tượng xấu xí nhất của cuộc
sống. Gia đình vốn là hạt giống là điển hình của một xã hội, nó có tốt đẹp thì đất nước
mới có thể đi lên. Một con người có nhiều năm tháng buôn ba trên khắp các chiến
trường, chiến đấu vì lý tưởng giải phóng đất nước và con người, thâm tâm Phùng
những tưởng sau chiến tranh đất nước yên bình, sẽ chẳng còn những cảnh tượng
khủng khiếp và đau lòng, mà chỉ còn những cảnh đẹp của thế gian. Thế nhưng hiện
thực đã chứng minh rằng, suy nghĩ của Phùng thực còn quá nông cạn, cuộc sống và số
phận của nhiều con người vẫn còn đang chìm trong đau thương, trước đây họ đau khổ
vì chia ly vì chiến tranh, mất mát, thì đến hôm nay dù hòa bình đã lập lại nhưng gánh
nặng của họ lại là đói nghèo, sự khuyết thiếu văn hóa. Hai vợ chồng người đàn bà làng
chài là những điển hình rõ rệt nhất, đói nghèo bức ép khiến họ phải vật lộn mưu sinh,
trình độ thấp dẫn tới cảnh tượng bạo lực gia đình và phải đối mặt với sự vỡ kế hoạch,
làm gánh nặng trên đôi vai hai vợ chồng càng tăng thêm, điều đó đã trở thành một
vòng luẩn quẩn không lối thoát.
Như vậy trong phát hiện thứ hai của nhân vật Phùng, thông qua cảnh tượng khủng
khiếp ấy, Nguyễn Minh Châu đã vén ra bức màn đang che mắt những con người làm
nghệ thuật, ông chỉ ra rằng đằng sau những vẻ đẹp tuyệt mỹ, toàn bích nhiều khi lại
chính là những cảnh tượng đau thương nhất. Người nông cạn chỉ nhìn thấy cái đẹp, cái
hoàn hảo như lòng mình mong ước, nhưng người nghệ sĩ thực sự lại phải là người đào
sâu tìm kỹ, phát hiện được cả những góc khuất và đặc biệt là có tấm lòng nhân hậu,
quan tâm đến số phận những con người tội nghiệp đang bị che lấp bởi vỏ bọc đẹp đẽ.
Nghệ thuật không chỉ là nghệ thuật mà nó còn phải gắn liền với cuộc đời, vẫn biết
rằng cái đẹp đều xuất phát từ cuộc đời, nhưng chẳng phải cuộc đời nào cũng đẹp và
hoàn toàn đẹp, người ta vẫn nhìn thấy đâu đó những sự sứt sẹo, những cái xấu xa đang
hiện diện đầy rẫy và đôi khi chỉ cách cái đẹp toàn mỹ một bức màn thật mỏng, và sẵn
Văn mẫu lớp 12: Phân tích hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng
sàng đánh vỡ những cái đẹp tưởng như trong ngần, tuyệt diệu nhất. Điều đó chỉ ra một
con đường mới cho những người làm nghệ thuật, có lẽ rằng họ phải thay đổi cách nhìn
nhận về cái đẹp, thay vì đi mãi một lối mòn săn tìm cái đẹp của tạo hóa, của trời ban,
phải chăng họ còn nên nhìn vào cuộc đời, vào thực tế để khai thác những hạt ngọc quý
trong tâm hồn con người, như cái cách mà Nguyễn Minh Châu đã khai thác vẻ đẹp
tâm hồn của người đàn bà làng chài. Nếu ví cái đẹp như lớp màng mỏng che lấp cái
xấu, thì ngược lại cái xấu xí lại như lớp vỏ xù xì, thô ráp bao bọc lấy cái đẹp, mà
không phải người nghệ sĩ nào cũng đủ sự tinh tế, nhạy cảm và lòng yêu thương để
khai thác và cảm nhận được nó.
Chiếc thuyền ngoài xa là một tác phẩm đặc sắc với cách xây dựng tình huống truyện
độc đáo, lồng ghép nhiều triết lý nhân sinh và quan niệm làm nghệ thuật. Đặc biệt
trong tình huống truyện trên bãi biển, hai phát hiện của Phùng với sự đối lập nhau rõ
nét đã làm nổi bật chủ đề câu chuyện cũng như dụng ý mà tác giả muốn hướng tới –
việc tìm kiếm cái đẹp trong tâm hồn con người, cũng như đi tìm câu hỏi cho mối liên
quan giữa nghệ thuật và cuộc sống. Bài làm mẫu 2
Người nghệ sĩ là người luôn kiếm tìm cái đẹp, trân trọng và giữ gìn chúng. Thế nhưng,
không phải cái đẹp nào cũng “đơn giản và toàn bích” mà đôi khi chứa đựng sau vẻ đẹp
“toàn bích” ấy là cả một sự thật đau đớn đến ngỡ ngàng. Và câu chuyện của nhiếp ảnh
gia Phùng trong truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xa của nhà văn Nguyễn Minh Châu
là một câu chuyện như thế. Khi mà người nghệ sĩ Phùng tưởng chừng như đã tìm ra
được vẻ đẹp chân lý của cuộc đời mình thì một sự thật không ngờ về cuộc đời và số
phận những người lao động nghèo ở làng chài đã khiến anh phải suy nghĩ lại. Đó có lẽ
là hai phát hiện lớn nhất của cuộc đời anh.
Câu chuyện bắt đầu khi Phùng được trưởng phòng yêu cầu chụp một bức ảnh nghệ
thuật về thuyền và biển cho bộ lịch mới. Vậy là anh được đề nghị đi thực tế để bổ
sung và anh đã chọn nơi chiến trường xưa mình đã từng chiến đấu để vừa lấy tư liệu
vừa thăm người bạn thân tên Đẩu đang làm chánh án tòa án huyện ở đây.
Văn mẫu lớp 12: Phân tích hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng
Sau bao ngày “phục kích” trên bãi biển thế nhưng Phùng chưa có bức ảnh nào làm anh
ưng ý. Cho đến một hôm khi trời còn mù sương và lác đác mưa, Phùng đã phát hiện ra
một con thuyền tuyệt đẹp ở ngoài xa đang dần tiến vào bờ. Đó là phát hiện đầu tiên
của Phùng ở chuyến đi này, một phát hiện đã khiến anh “ngẩn” người bởi vẻ đẹp của nó.
Khung cảnh biển rộng lớn, bao trùm bởi ánh ban mai, một chiếc thuyền với những
đường nét mờ ảo dần tiến lại. Vẻ đẹp ấy tuyệt mỹ đến nỗi mà Phùng phải thốt lên “có
lẽ suốt một đời cầm máy ảnh chưa bao giờ tôi được thấy một cảnh “đắt” trời cho như
vậy”. Con thuyền chầm chậm tiến vào “mũi thuyền in một nét mơ hồ loè nhòe vào bầu
sương mù trắng như sữa có pha đôi chút màu hồng hồng do ánh mặt trời chiếu vào.
Vài bóng người lớn lẫn trẻ con ngồi im phăng phắc như tượng trên chiếc mui khum
khum hướng mặt vào bờ...”.Bức ảnh tuyệt đẹp đến nỗi Phùng đã so sánh nó “như một
bức tranh mực tàu của một danh hoạ thời cổ” với một sự trân trọng đầy quý giá.
Cái đẹp của bức tranh ấy được nhìn qua lăng kính chủ quan của người nghệ sĩ lại càng
đẹp đẽ, lộng lẫy hơn bội phần. Và chính Phùng đã phải xúc động trước vẻ đẹp đó. Anh
cảm thấy “bối rối”, cảm thấy như “trong trái tim như có cái gì bóp thắt vào”. Bởi lẽ
anh cho rằng, giây phút anh chứng kiến cái đẹp kia chính là giây phút anh tìm được
“cái chân lý của sự toàn thiện”, “cái khoảnh khắc trong ngần của tâm hồn”. Đúng, đó
là bởi vì người nghệ sĩ cả đời chuyên tâm kiếm tìm cái đẹp, cái đẹp khiến tâm hồn họ
rung động, khiến họ “bối rối” và bức tranh kia lại “đơn giản và toán bích” quá đỗi,
khiến Phùng không thể cưỡng lại được. Anh cảm tưởng như tâm hồn mình đã được
cái đẹp đó “thanh lọc”, trở nên trong ngân hơn bao giờ hết.
Ít có người nghệ sĩ nào lại có được những phút giây thăng hoa như thế trong cuộc đời
của mình. Và Phùng là số ít người bắt gặp được cái đẹp mà đôi khi cả đời người cũng
không thể tìm thấy. Anh đã thực sự hạnh phúc khi bắt gặp được cái đẹp tuyệt mỹ kia,
một phần bởi sự may mắn, nhưng cũng là bởi sự tinh tế, nhạy bén của tâm hồn nghệ sĩ
trong anh. Phát hiện đó có thể được coi là một quan niệm về cái đẹp trong vũ trụ của
Nguyễn Minh Châu, ông cho rằng cái đẹp đều xuất phát từ những sự vật, sự việc bình
Văn mẫu lớp 12: Phân tích hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng
thường trong đời sống. Ý nghĩa thứ hai của vẻ đẹp ấy đó là thứ con người ta đạt được
qua quá trình lao động với lòng kiên nhẫn kiên trì mới có được thành quả nhường ấy!
Thông qua nhân vật Phùng, Nguyễn Minh Châu muốn thể hiện một tấm lòng yêu nghệ
thuật, say mê cái đẹp, không chấp nhận thứ nghệ thuật sơ sài, đồng thời ông cũng
khẳng định “cái đẹp chính là đạo đức”. Và người nghệ sĩ chân chính, với lòng say mê
của mình sẽ có được kết quả như mong muốn.
Cái đẹp không kéo dài, vậy nên Phùng đã “gác máy lên bánh xích của chiếc xe tăng
hỏng bấm “liên thanh” một hồi hết một phần tư cuộn phim, thu vào chiếc pra-ti-ca cái
khoảnh khắc hạnh phúc tràn ngập tâm hồn mình, do cái đẹp tuyệt đỉnh của ngoại cảnh
mang lại”. Thế nhưng, anh lại không biết rằng, sau vẻ đẹp đó lại không “đơn giản”.
Vẻ đẹp đó chứa đựng một sự thật đau đớn về số phận của những con người lao động
nghèo nơi làng chài này. Và đó chính là phát hiện thứ hai của anh trong chuyến đi
này, mang lại cho anh một cái nhìn mới về cuộc đời, bài học về trách nhiệm của người nghệ sĩ.
Thời gian xoay vần, bức tranh không còn sự tĩnh lặng nữa, thay vào đó là sự chuyển
động. Và cái đẹp mà Phùng vừa tưởng là “đạo đức” kia chợt bị câu quát “Cứ ngồi im
đấy. Động đậy tao giết cả mày giờ” phá tan nát. Bức tranh “toàn bích” kia lại bị xé
toang bởi hình ảnh của hai con người bước ra từ chiếc thuyền trong mơ ấy. Hai con
người mang đầy dáng vẻ “thô kệch, xấu xỉ”, điển hình của những con người vùng biển
bước đi chậm rãi tiến vào bờ. Người đàn bà “cao lớn, với những đường nét thô kệch.
Mụ rỗ mặt”, khuôn mặt xám xịt “mệt mỏi sau một đêm thức trắng kéo lưới, tái
ngắt”,còn người đàn ông với “tấm lưng rộng và cong như một chiếc thuyền. Mái tóc
tổ quạ. Lão đi chân chữ bát” và “đôi mắt đầy vẻ độc dữ” dường như muốn đâm thủng
tấm lưng của người đàn bà đi trước. So với vẻ đẹp của con thuyền thì cảnh tượng ấy
thật “thảm hại” làm sao!
Thế nhưng, đó chẳng phải là điều khủng khiếp nhất mà Phùng thấy sau vẻ đẹp như mơ
kia, điều khủng khiếp nhất là khi Phùng phải chứng kiến một cảnh bạo lực tưởng
chừng như thời trung cổ. Người đàn ông “rút trong người ra một chiếc thắt lưng của
lính nguỵ ngày xưa” rồi thẳng tay “quật tới tấp vào lưng người đàn bà” và rít lên
Văn mẫu lớp 12: Phân tích hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng
những tiếng oán hận “mày chết đi cho ông nhờ. Chúng mày chết hết đi cho ông nhờ”.
Một cảnh tượng khủng khiếp cứ thế diễn ra trước mắt người nghệ sĩ, ngay sau bức
tranh đẹp tuyệt vời mà anh vừa định nghĩa bằng “đạo đức”. Thế nhưng, mặc người
đàn ông đánh đập, gào thét trong oán hận, người đàn bà vẫn cam chịu đến nhẫn nhục
“không hề kêu một tiếng, không chống trả, cũng không tìm cách chạy trốn”.
Lúc đó, Phùng đã kinh ngạc tới mức “đứng há mồm ra nhìn” bởi lẽ khung cảnh tĩnh
lặng trên con thuyền của buổi bình minh vẫn còn khiến anh ngây ngất. Và có lẽ, khi
chứng kiến cảnh tượng đó, Phùng đã ngỡ ngàng đến mức không kịp trở tay như thế.
Và càng ngạc nhiên tột độ hơn, khi cái bóng của thằng bé Phác – con của vợ chồng
người đàn bà hàng chài chạy đến bên mẹ “như một viên đạn trên đường lao tới đích
nhắm”. Nó đã dùng hết sức lực của mình “giành lấy chiếc thắt lưng, (…) vung chiếc
khoá sắt quật vào khuôn ngực trần” của cha nó.
Chỉ vừa mới choáng ngợp trước cảnh đẹp của thiên nhiên, thì giờ đây là cảm giác
không thể tin nổi khi phải chứng kiến một cảnh tượng khủng khiếp nhất trong đời
sống. Một người lính như Phùng có gì chưa từng chứng kiến, kể cả cái chết, nhưng
những cảnh tượng đau lòng chồng đánh vợ, con đánh cha diễn ra trước mắt khiến anh
không thể tin được lại vẫn còn ngay cả khi đất nước đã hoà bình.
Thế nhưng, hiện thực vẫn là hiện thực, chiến tranh đã qua đi, ác liệt đã qua đi nhưng
cái đói, cái nghèo thì vẫn còn. Hai vợ chồng người đàn bà hàng chài ấy đã bị cuộc
sống mưu sinh bức ép mà dẫn tới cảnh tượng bạo lực khủng khiếp như Phùng đã
chứng kiến. Thêm vào đó, việc sinh đẻ nhiều làm cho cái vòng đói nghèo mãi luẩn
quẩn, không có lối thoát.
Phát hiện thứ hai của Phùng là cảnh tượng bạo lực gia đình, một cảnh tượng mà những
tưởng đã dần dần chấm dứt sau chiến tranh. Từ đó, Nguyễn Minh Châu muốn chỉ ra
rằng đằng sau vẻ đẹp tuyệt bích, đôi khi lại là những cảnh tượng đau lòng vô cùng.
Người nghệ sĩ phải là người đi sâu, tìm tòi được cái góc khuất phía sau vẻ đẹp đó, chứ
không phải hời hợt, nông cạn trong cái đẹp bề ngoài. Cái đẹp và cái xấu xa đôi khi chỉ
cách nhau một tấm màng mỏng và người làm nghệ thuật phải biết khai thác cả những
vấn đề xấu xa để đi sâu tìm hiểu con người, số phận và tâm hồn của họ.
Văn mẫu lớp 12: Phân tích hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng
Hai phát hiện của nhân vật Phùng là hai phát hiện mang tính trái ngược. Thế nhưng
chính điều đó lại làm nổi bật lên chủ đề của tác phẩm cũng như dụng ý mà tác giả
muốn gửi gắm. Cuộc sống là một bài học mà chúng ta phải lật giở từng trang, hiểu sâu
về nó, chứ không phải chỉ ngắm nhìn qua cái vẻ ngoài đẹp tuyệt mỹ. Và người nghệ sĩ
là người có trách nhiệm khám phá mọi góc cạnh của cuộc đời, của con người để hiểu thấu họ.
Hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng Bài làm mẫu 1
Trong nền văn học Việt Nam hiện đại, tác giả Nguyễn Minh Châu là một trong những
“nhà văn mở đường tinh anh và tài năng nhất” (Nguyên Ngọc). Trong những sáng tác
của mình, Nguyễn Minh Châu luôn cảm nhận đời sống con người cả ở những sự kiện
bề nổi lẫn những khuất lấp trong chiều sâu. Điều này đã được thể hiện rõ thông qua
tác phẩm “Chiếc thuyền ngoài xa”, đặc biệt là qua hai phát hiện tưởng chừng như mâu
thuẫn, nghịch lí của người nghệ sĩ Phùng. Đó là phát hiện “một cảnh đắt trời cho” đầy
thơ mộng của người nghệ sĩ và phát hiện về cảnh bạo lực gia đình mang tính hiện thực
về cuộc đời của một con người giàu yêu thương và luôn trăn trở về cuộc đời và con người.
Trước hết, phát hiện thứ nhất về khung cảnh thiên nhiên thơ mộng đã được khắc họa
đầy sinh động dưới đôi mắt tài hoa của người nghệ sĩ say mê cái đẹp. Sau những ngày
phục kích, Phùng đã bắt gặp “một cảnh đắt trời cho”. Đó là bức tranh thiên nhiên hoàn
mĩ với cảnh chiếc thuyền ngoài xa thấp thoáng, ẩn hiện trong biển sớm mờ sương. Đôi
mắt tinh tường của người nghệ sĩ đã phát hiện một cảnh đẹp trời cho - vẻ đẹp mà cả
đời bấm máy anh chưa từng bắt gặp. Dường như tác giả đã vận dụng tối đa mọi giác
quan cùng phác họa những nét vẽ đậm chất hội họa: “Mũi thuyền in một nét mơ hồ
loè nhoè vào bầu trời sương mù trắng như sữa pha đôi chút màu hồng do ánh mặt trời
chiếu vào. Vài bóng người lớn lẫn trẻ con ngồi im phăng phắc như tượng trên chiếc
mui khum khum, đang hướng mặt vào bờ”. Bức tranh có sự xuất hiện của thiên nhiên:
“bầu trời mờ sương trắng”, “ánh mặt trời”, vừa có hình ảnh của con người: “Vài bóng
Văn mẫu lớp 12: Phân tích hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng
người lớn lẫn trẻ con ngồi im phăng phắc như tượng…”. Trong khung cảnh có sự hài
hòa về thiên nhiên và con người đó, người nghệ sĩ đã cảm nhận được vẻ đẹp của “cái
đẹp tuyệt đỉnh”. Tất cả cảnh sắc trời ban đó hiện lên trước mắt anh giống như “bức
tranh mực tàu của một danh họa thời cổ”, tạo nên “một vẻ đẹp thực đơn giản và toàn
bích”. Khoảnh khắc nắm bắt được vẻ đẹp đó, người nghệ sĩ trở nên “bối rối” và “trong
trái tim như có cái gì bóp thắt vào”. Phùng đã có “cái khoảnh khắc hạnh phúc tràn
ngập tâm hồn mình do cái đẹp tuyệt đỉnh của ngoại cảnh mang lại”. Người nghệ sĩ
dường như đã tìm thấy cái chân - thiện - mĩ của cuộc đời, cảm thấy tâm hồn mình như
được thanh lọc, gột rửa trở nên thật trong trẻo, tinh khôi. Qua đó, chúng ta có thể thấy
được cảm hứng triết lí về nghệ thuật: Vẻ đẹp của “cái đẹp tuyệt đỉnh” chính là sự giản
dị, tự nhiên, đồng thời, “cái đẹp là đạo đức”, có tác dụng “thanh lọc”, khiến con người
trở nên cao khiết, thánh thiện, không gợn đục.
Tuy nhiên, đằng sau phát hiện về bức tranh tuyệt bích đó là một cảnh tượng đầy
nghịch lí. Đó chính là phát hiện thứ hai của người nghệ sĩ về cảnh bạo hành diễn ra
trong chiếc thuyền bước ra trong làn sương sớm. Từ điểm nhìn trực diện, rõ nét:
“chiếc thuyền đâm thẳng vào chỗ trước tôi đứng”, tác giả đã tái hiện những hình ảnh
chân thực về con người. Từ chiếc thuyền bước ra một người đàn bà cao lớn, với
những đường nét thô kệch, vẻ mặt mệt mỏi, tái nhợt và dường như đang buồn ngủ,
tấm lưng áo bạc phếch và rách rưới cùng người đàn ông với tấm lưng rộng và cong,
mái tóc tổ quạ, đi chân chữ bát, hàng lông mày cháy nắng, hai con mắt đầy vẻ độc dữ.
Nhưng những gì diễn ra sau đó mới thực sự khiến Phùng bàng hoàng: người chồng
hùng hổ rút chiếc thắt lưng, “chẳng nói chẳng rằng” quất tới tấp vào lưng người đàn
bà” với những hành động hung bạo, dã man như một con thú. Tuy nhiên, điều làm
Phùng kinh ngạc là sự cam chịu của người vợ, “không hề kêu lên một tiếng, không
chống trả, cũng không tìm cách trốn chạy”. Cảnh bạo hành chỉ kết thúc khi anh con
trai giằng thắt lưng, phản kháng lại người bố để bảo vệ mẹ. Đứng trước cảnh tượng
đầy nghịch lí đó, người nghệ sĩ nhiếp ảnh như “chết lặng”, không tin những gì đang
diễn ra trước mắt: “kinh ngạc đến mức, trong mấy phút đầu, tôi cứ đứng há hốc mồm
ra mà nhìn”. Sau đó, dường như không thể chịu đựng thêm được nữa và không thể
làm ngơ trước cảnh bạo hình, Phùng đã “vứt chiếc máy ảnh xuống đất, chạy nhào tới”.
Văn mẫu lớp 12: Phân tích hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng
Phùng không thể ngờ được đằng sau phát hiện về một cảnh đắt giá trời cho lại là cái
xấu, cái ác không thể tin nổi. Đó là hiện thực đầy gai góc, gồ ghề, ngang trái và đối
lập hoàn toàn với vẻ đẹp tuyệt bích, bình yên của tác phẩm nhiếp ảnh.
Tác giả Nguyễn Minh Châu đã đặt ra hai phát hiện về nghệ thuật và cuộc đời tưởng
chừng như đầy nghịch lí nhưng lại có mối quan hệ khăng khít, chặt chẽ. Khi xây dựng
hai phát hiện này, tác giả đã gián tiếp thể hiện quan niệm triết lí nhân sinh độc đáo:
Cuộc sống con người vốn đa chiều, phức tạp. Hiện thực không phải là bức tranh màu
hồng mà là bức tranh lẫn lộn những mảng tối sáng, cái đẹp, cái thiện tồn tại song song
cùng cái xấu, cái ác. Nếu chỉ đứng từ xa, con người sẽ chỉ nhìn thấy một hiện thực mờ
ảo như chiếc thuyền thấp thoáng, ẩn hiện trong làn sương sớm giữa biển khơi. Chỉ khi
có cái nhìn sâu sắc, đa chiều, chúng ta mới phát hiện được những nghịch lí cùng sự
khuất lấp của cuộc sống phức tạp.
Như vậy, hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng đã để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng độc
giả với những ý nghĩa triết lí nhân sinh độc đáo, đồng thời làm nổi bật quan niệm của
tác giả về mối quan hệ giữa nghệ thuật và con người. Đó cũng chính là một trong
những nền tảng khắc họa giá trị nhân đạo sâu sắc và giá trị hiện thực của tác phẩm. Bài làm mẫu 2
Nguyễn Minh Châu là một trong những nhà văn có nhiều đóng góp cho nền văn học
nước nhà. Xuyên suốt quá trình sáng tác của mình, ông đã cho thấy một ngòi bút tài
năng với quá trình sáng tạo không ngừng nghỉ. Bằng lối văn nhẹ nhàng mà sâu sắc,
ông đã gửi gắm vào các hình tượng nhân vật của mình những chiêm nghiệm sâu sắc
về cuộc sống, cuộc đời. Tác phẩm thành công và tiêu biểu nhất cho phong cách nghệ
thuật của Nguyễn Minh Châu phải kể đến Chiếc thuyền ngoài xa, một truyện ngắn
được sáng tác vào năm 1983, viết về số phận con người giữa cuộc sống những ngày
sau cách mạng. Trong tác phẩm, hai phát hiện độc đáo của nghệ sĩ Phùng được xem là
chi tiết tiêu biểu để tác giả gửi gắm tư tưởng mình một cách sâu sắc và đầy đủ nhất.
Phùng là một người lính trở về từ cuộc chiến “vào sinh ra tử” của đất nước. Sau cách
mạng, anh làm nghề nhiếp ảnh. Nhiệm vụ của Phùng được trưởng phòng giao phó là
Văn mẫu lớp 12: Phân tích hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng
tạo ra được một tác phẩm nghệ thuật về thuyền và biển để hoàn thiện đủ cho bộ lịch
năm sau. Theo yêu cầu đó, Phùng đã bắt tay vào công việc, trở lại chiến trường cũ
miền Trung Trung Bộ, anh bắt đầu hành trình tìm kiếm một tấm ảnh nghệ thuật đắt
giá. Cũng từ đây, Phùng có những phát hiện mới mẻ về nghệ thuật và cuộc đời.
Phát hiện đầu tiên của Phùng là một bức tranh đẹp từ cuộc sống tựa "bức họa cổ thời
tàu". Dưới cặp mặt tinh tế và nhạy cảm của người nghệ sĩ, Phùng đã phát hiện một vẻ
đẹp tận thiện, tận mỹ, đó là cảnh biển với "Mái thuyền in một nét mơ hồ lòe nhòe vào
bầu trời sương mù màu trắng như sữa có pha đôi chút màu hồng hồng do ánh mặt trời
chiếu vào. Vài bóng người lớn lẫn trẻ con ngồi im phăng phắc như tượng trên chiếc
mũi khum khum, đang hướng mặt vào bờ". Đó là một hình ảnh vô cùng đẹp đẽ, một
khung cảnh “đắt trời cho” mà khi Phùng thấy được như vỡ òa trong hạnh phúc.
Khung cảnh không chỉ tác động đến thị giác mà còn tác động đến lý trí và tâm hồn
Phùng. Sợ lỡ mất giây phút diệu kỳ ấy, Phùng đã vội đưa chiếc máy ảnh của mình lên
bấm liên hồi để thu lấy tất cả những khoảnh khắc đẹp nhất của bức tranh cuộc sống.
Khung cảnh đẹp đẽ được phát hiện sau bấy lâu tìm kiếm đã làm trái tim Phùng thực sự
rung động và hạnh phúc. Hình ảnh chiếc thuyền ngoài xa giữa không gian mờ sương
của biển cả khiến lòng người nghệ sĩ trở nên trong trẻo, tinh khôi, trong giây phút đó,
Phùng cảm nhận được sự trong ngần của chính tâm hồn mình, anh nhận ra rằng "cái
đẹp chính là đạo đức". Có thể thấy qua phát hiện đầu tiên của Phùng, tác giả đã gửi
gắm một thông điệp về nghệ thuật sâu sắc: Để làm nên một tác phẩm nghệ thuật ý
nghĩa đòi hỏi mỗi người nghệ sĩ phải cất công tìm tòi, khám phá, bỏ công sức và quá
trình lâu dài, bền bỉ. Tác phẩm nghệ thuật có giá trị phải là một tác phẩm có tác động
đến tư tưởng, tình cảm và tâm hồn con người, khiến cho "con người gần người hơn".
Phát hiện thứ hai của Phùng là phát hiện về một cuộc đời đau thương ẩn sau sự hoàn
mỹ, toàn bích của bức tranh nghệ thuật được Phùng khám phá trước đó. Một sự thật
nghiệt ngã được phơi bày khi chiếc thuyền từ xa tiến lại gần bờ. Một người đàn bà ấy
có ngoại hình cao lớn, thô kệch, khuôn mặt mệt mỏi bước ra từ chiếc thuyền, đi cùng
một người đàn ông mái tóc tổ quạ, hai con mắt tràn đầy vẻ giận dữ, độc ác. Họ bước
xuống thuyền, đi nhanh vào bãi bờ, người đàn ông nhanh chóng lấy chiếc thắt lưng lo
Văn mẫu lớp 12: Phân tích hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng
bản quất tới tấp vào người vợ của mình. Hành động hùng hổ, người đàn giáng xuống
tấm thân người đàn bà những nhát quất đầy hung bạo. Vừa đánh hắn vừa nghiến răng
ken két, con mắt tràn ngập sự giận dữ. Vừa đánh hắn vừa quát: “Mày chết đi. cho ông
nhờ, chúng mày chết đi cho ông nhờ”, cứ mỗi nhát danh của hắn là một tiếng rên rỉ
đầy đau đớn cất lên. Nhưng kỳ lạ là người đàn bà ấy không hề phản kháng, trách móc
hay chạy trốn để thoát khỏi trận đòn roi tàn nhẫn mà lặng lẽ cam chịu.
Đứng trước cảnh tượng đó, Phùng không khỏi ngạc nhiên, bất ngờ, ngỡ ngàng há hốc
mồm như không hiểu chuyện gì đang xảy ra trước mắt mình. Với một người từng
chiến đấu nơi chiến trận để giành lại độc lập, yên vui cho nhân dân, bắt gặp cảnh bất
công khiến Phùng không chịu được, Phùng cũng không thể nào chấp nhận một hiện
thực nghiệt ngã, cuộc sống và số phận con người sau chiến tranh lại trớ trêu, khổ cực
đến như vậy. Cũng vừa mới đây thôi, bức tranh nghệ thuật đẹp đẽ đã khiến anh nhận
ra cái đẹp chính là đạo đức, vậy mà một hiện thực "phi đạo đức" lại vừa xảy đến trước
mắt , điều đó khiến Phùng không khỏi chua xót, cay đắng. Với phát hiện thứ hai, tác
giả muốn gửi gắm đến người đọc một thông điệp đầy ý nghĩa về nghệ thuật và cuộc
sống, giống như nhà văn Nam Cao từng nói “Nghệ thuật không cần phải là ánh trăng
lừa dối, nghệ thuật không nên là ánh trăng lừa dối, nghệ thuật chỉ có thể là tiếng đau
khổ kia thoát ra từ những kiếp lầm than” nghệ thuật phải bắt nguồn từ cuộc sống và vì cuộc sống.
Hai phát hiện của Phùng đều gắn liền với hình ảnh chiếc thuyền chài vùng biển. Ở
khoảng cách xa, trong màn sương sớm, chiếc thuyền hiện lên thật đẹp, đó là vẻ đẹp
của nghệ thuật. Khi tiến lại gần, một hiện thực trần trụi được hiện ra, đó là thực tế của
cuộc sống. Nghệ thuật không thể che giấu những thô ráp, nghiệt ngã của cuộc sống,
nghệ thuật phải bắt nguồn từ cuộc sống, phản ánh cuộc sống. Để có được điều ấy, đòi
hỏi người nghệ sĩ phải dành tâm sức tìm kiếm, sáng tạo, phải đặt cả trí tuệ và tâm hồn
mình vào mỗi tác phẩm. Hình ảnh chiếc thuyền ngoài xa trở thành chi tiết đầy ý nghĩa
trong hai phát hiện độc đáo của Phùng.
Văn mẫu lớp 12: Phân tích hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng
Có thể nói, hai phát hiện của Phùng là yếu tố quyết định và làm nên tầng giá trị tư
tưởng cho truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xa. Bằng vốn sống phong phú cùng ngòi
bút tài hoa của mình, Nguyễn Minh Châu làm nên thành công của tác phẩm. Bài làm mẫu 3
Nguyễn Minh Châu là một nhà văn giàu tâm huyết, luôn trăn trở về một nền văn học
xứng đáng với tầm vóc dân tộc và với sự kỳ vọng của nhân dân. Từ cảm hứng sử thi
lãng mạn huyền ảo đã từng tạo nên vẻ đẹp rực rỡ trong các tác phẩm thời kì chiến
tranh như Mảnh trăng cuối rừng, Dấu chân người lính, Cửa sông, ... ông dần dần
chuyển sang tính chất triết luận về những giá trị nhân bản đời thường, khám phá bản
chất con người trong cuộc sống mưu sinh, trong hành trình tìm kiếm hạnh phúc và
hoàn thiện nhân cách. Chiếc thuyền ngoài xa sáng tác năm 1983 là truyện ngắn rất tiêu
biểu cho hướng tiếp cận đời sống từ góc độ thế sự của nhà văn ở giai đoạn sáng tác
thứ hai. Đây là tác phẩm in đậm phong cách của Nguyễn Minh Châu: tự sự - triết lí
nhân sinh. Trong tác phẩm này, nhà văn đã để cho nhân Phùng phát hiện ra vẻ đẹp của
chiếc thuyền ngoài xa trên biển sớm mờ sương cùng những nghịch lý trớ trêu của gia
đình hàng chài, qua đó thể hiện những chiêm nghiệm sâu sắc về nghệ thuật và cuộc đời.
Phát hiện thứ nhất của nhân vật người nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng đầy thơ mộng. Để có
tấm lịch nghệ thuật về thuyền và biển theo yêu cầu của trưởng phòng, Phùng đã tới
một vùng biển từng là chiến trường cũ mà anh từng tham gia chiến đấu. Anh đã dự
tính bố cục, phục kích mấy buổi sáng. Giây phút ấy đã tới, đôi mắt nhà nghề của
người nghệ sĩ đã phát hiện ra một vẻ đẹp trời cho trên mặt biển sớm mờ sương, một
cảnh đẹp mà cả đời bấm máy có lẽ anh chỉ bắt gặp được một lần. Nó đẹp như một bức
tranh mực tàu của một danh họa thời cổ. Mái thuyền in một nét mơ hồ lòe nhòe vào
bầu trời sương mù màu trắng như sữa có pha đôi chút màu hồng hồng do ánh mặt trời
chiếu vào. Vài bóng người lớn lẫn trẻ con ngồi im phăng phắc như tượng trên chiếc
mũi khum khum, đang hướng mặt vào bờ. Tất cả bức tranh đó từ đường nét đến ánh
sáng đều hài hòa và đẹp, một vẻ đẹp thật đơn giản và toàn bích. Đứng trước một sản
phẩm nghệ thuật tuyệt vời của hóa công, người nghệ sĩ trở nên bối rối và trong trái tim
Văn mẫu lớp 12: Phân tích hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng
như có cái gì bóp thắt vào. Chưa hết, trong giây lát, người nghệ sĩ còn khám phá thấy
cái chân lý của sự hoàn thiện, khám phá thấy cái khoảnh khắc trong ngần của tâm hồn.
Không cần lựa chọn xê dịch gì nữa, anh bấm liên thanh một hồi hết một phần tư cuốn
phim với cảm giác hạnh phúc tràn ngập tâm hồn. Đây chính là sự nhạy cảm của trái
tim người người nghệ sĩ. Dường như trong hình ảnh chiếc thuyền ngoài xa giữa biển
trời mờ sương, anh đã bắt gặp cái tận Thiện, tận Mỹ, thấy tâm hồn mình như được gột
rửa, trở nên trong trẻo, tinh khôi bởi cái đẹp hài hòa, lãng mạn của cuộc đời. Anh yên
tâm ngày mai có thể lên tàu trở về. Câu chuyện đến đây vẫn chưa có gì đặc biệt, chưa có đột biến.
Phát hiện thứ hai của nhân vật nghệ sĩ nhiếp ảnh lại đầy nghịch lí, nó bất ngờ và trớ
trêu như trò đùa quái ác của cuộc sống. Phùng đã chứng kiến từ chiếc ngư phủ đẹp
như trong mơ ấy bước ra một người đàn bà xấu xí, mệt mỏi, cam chịu và một lão đàn
ông thô kệch, dữ dằn, độc ác, coi việc đánh vợ là một phương thức để giải tỏa những
uất ức, đau khổ: chẳng nói chẳng rằng, lão trút cơn giận như lửa cháy bằng cách dùng
chiếc thắt lưng quật tới tấp vào lưng người đàn bà, lão vừa đánh vừa thở hồng hộc, hai
hàm răng nghiến ken két, cứ mỗi nhát quất xuống lão lại nguyền rủa bằng cái giọng
đau đớn: “Mày chết đi. cho ông nhờ, chúng mày chết đi cho ông nhờ”. Khi chứng kiến
cảnh đó, anh kinh ngạc đến mức trong mấy phút đầu, tôi cứ đứng há mồm ra mà nhìn.
Sở dĩ anh có thái độ như vậy vì lúc trước anh từng có cái khoảnh khắc hạnh phúc tràn
ngập tâm hồn do cái đẹp tuyệt đỉnh của ngoại cảnh mang lại, anh đã từng chiêm
nghiệm bản thân cái đẹp chính là đạo đức vậy mà cảnh anh vừa bắt gặp trên mặt biển
lại chẳng phải là đạo đức, là chân lý của sự toàn thiện. Phùng từng là người lính cầm
súng chiến đấu để có được vẻ đẹp thanh bình của đất nước nên anh không thể chịu
đựng được khi chứng kiến cảnh lão đàn ông đánh vợ một cách dã man, tàn bạo như
vậy nên đã vứt chiếc máy ảnh xuống đất chạy nhào tới. Nhưng chưa kịp thì ra can
ngăn thì thằng Phác - con trai lão đàn ông đã kịp tới để che chở cho người mẹ đáng
thương: không biết làm thế nào nó đã giành được chiếc thắt lưng, liền rướn thẳng
người vung chiếc khóa sắt quật vào giữa khuôn ngực trần vạm vỡ cháy nắng của
người đàn ông để rồi nó đã bị cha tát hai cái khiến thằng nhỏ lảo đảo ngã dúi xuống
cát. Rồi nó lặng lẽ đưa mấy ngón tay khẽ sờ trên khuôn mặt người mẹ, như muốn lau
Văn mẫu lớp 12: Phân tích hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng
đi những giọt nước mắt chứa đầy trong những nốt rỗ chằng chịt. Thằng Phác đã
thương mẹ theo cách của một đứa con còn nhỏ và chính điều này làm ta cảm động
trước tình thương mẹ dạt dào của đứa nhỏ.
Biết Phùng đã chứng kiến sự tàn bạo của cha mình nên thằng bé Phác đâm ra căm
ghét anh. Ba hôm sau, Phùng lại chứng kiến cảnh người đàn ông đánh vợ, cảnh cô chị
gái tước đoạt con dao găm mà thằng em trai định dùng làm vũ khí để bảo vệ người mẹ
đáng thương. Chị thằng Phác, một cô bé yếu ớt mà can đảm, đã phải vật lộn để tước
đoạt con dao trên tay đứa em để không cho nó làm một việc trái với luân thường đạo
lí. Chắc rằng trong lòng cô bé cũng rất đau đớn khi chứng kiến cảnh bố đang hành hạ
mẹ nhưng đồng thời cô cũng không thể để em làm một việc dại dột. Cô bé lúc đó là
một điểm tựa vững chắc của người mẹ, đã hành động đúng đắn để cản được việc làm
dại dột của đứa em. Sau khi nhìn những cảnh đó diễn ra ngay trước mắt thì Phùng đã
thể hiện bản chất của người lính là không thể làm ngơ trước sự bạo hành của cái ác
nên đã xông ra can ngăn và đã bị người đàn ông đánh cho bị thương phải trở về trạm y
tế của tòa án huyện. Tất cả sự những sự việc diễn ra liên tiếp đó đã là Phùng cay đắng
nhận ra rằng, đằng sau cái vẻ đẹp toàn bích, toàn thiện kia là những điều hết sức
ngang trái, xấu xa và những nghịch cảnh trớ trêu của cuộc đời. Chiếc thuyền nghệ
thuật thì ở ngoài xa, một khoảng cách đủ để tạo nên vẻ đẹp huyền ảo nhưng sự thật
cuộc đời lại ở rất gần. Bi kịch của gia đình thuyền chài kia đã như một thứ thuốc rửa
quái đản làm những thước phim huyền diệu mà anh dày công chụp được bỗng hiện
hình thật khủng khiếp và ghê sợ.
Chiếc thuyền ngoài xa trên biển sớm mờ sương rất đẹp, đầy thơ mộng với một vẻ đẹp
trời cho, rất phù hợp để làm tấm lịch nghệ thuật về thuyền và biển. Phùng thực sự xúc
động, ngỡ ngàng trước vẻ đẹp tinh khôi của thuyền và biển trước bình minh. Vốn là
một người lính chiến trường vào sinh ra tử, Phùng căm ghét mọi sự áp bức bất công,
sẵn sàng làm tất cả vì điều thiện, vì lẽ công bằng. Một người nhạy cảm như anh sao
tránh khỏi nỗi tức giận khi phát hiện ra ngay sau cảnh đẹp của chiếc thuyền ngoài xa
là sự bạo hành của cái xấu, cái ác.
Văn mẫu lớp 12: Phân tích hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng
Qua đây, Nguyễn Minh Châu muốn gửi đến người đọc những suy ngẫm hết sức sâu
sắc: mỗi chúng ta và nhất là người nghệ sĩ không nên đơn giản sơ lược để mà nhìn
nhận cuộc sống bởi cuộc sống rất đa dạng và phức tạp. Nó không chỉ có những vẻ đẹp
như mơ và còn có cả những điều xấu xa, độc ác. Trước khi là một nghệ sĩ biết rung
động trước cái đẹp thì hãy là một con người biết yêu ghét, vui buồn trước mọi lẽ
thường tình, biết hành động để xứng đáng là một con người. Bài làm mẫu 4
Nguyễn Minh Châu là nhà văn gắn với những sáng tác thể hiện niềm đam mê đi tìm
hạt ngọc ẩn giấu trong tâm hồn con người Việt Nam. Trong đó, tác phẩm "Chiếc
thuyền ngoài xa" là tiêu biểu cho quan điểm của ông rằng văn học phải gắn bó, gần
gũi với cuộc sống. Nhân vật Phùng là một nghệ sĩ nhiếp ảnh có niềm đam mê nghệ
thuật, trong chuyến đi công tác của mình, anh đã có được hai phát hiện độc đáo về
nghệ thuật và cuộc đời.
Đầu tiên là phát hiện của Phùng về cảnh đẹp trong nghệ thuật. Đó là cảnh đất trời cho
"mui thuyền in một nét mơ hồ, loè nhòe vào bầu sương mù trắng như sữa có pha đôi
chút màu hồng do ánh mặt trời chiếu vào". Đối với người nghệ sĩ như anh, cảnh tượng
ấy như một bức tranh mực tàu của một danh họa thời cổ, đạt đến độ mẫu mực của
nghệ thuật. Từ đường nét đến màu sắc đều hài hòa và lại đẹp hơn nữa khi nhìn qua
mắt lưới, tấm lưới. Cái đẹp được cảm nhận qua lăng kính chủ quan của người nghệ sĩ
với niềm đam mê nên vẻ đẹp ấy càng thêm phần lung linh, huyền ảo. Đứng trước cảnh
đẹp ấy, Phùng đã có sự xúc động đến tận cùng, mấy phút đầu anh cảm thấy bối rối, rồi
mấy phút sau anh thấy trong trái tim như có cái gì bóp thắt vào. Đó là giây phút anh
đã phát hiện ra chân lý của sự toàn diện - cái đẹp chính là đạo đức, khi ấy anh đã được
sống trong khoảnh khắc trong ngần của tâm hồn, anh thực sự hạnh phúc khi tìm kiếm
được cái đẹp để sáng tạo cho nghệ thuật.
Phát hiện thứ hai của người nghệ sĩ Phùng chính là phát hiện về sự thật cuộc đời. Sự
thật cuộc sống của người dân hàng chài được hiện ra khi chiếc thuyền tiến sát vào bờ
với hình ảnh người đàn ông bà người đàn bà lam lũ. Người đàn bà cao lớn, thô kệch,
lưng áo bạc phếch và khuôn mặt đầy mệt mỏi. Người đàn ông với mái tóc tổ quạ, tấm
Văn mẫu lớp 12: Phân tích hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng
lưng rộng, hai con mắt của lão đầy vẻ độc dữ. Họ lầm lũi bước từ trên thuyền xuống,
và chẳng nói chẳng rằng lão đàn ông lập tức trở nên hùng hổ, rút chiếc thắt lưng rồi
quất tới tấp vào lưng người đàn bà. Vừa quạt vừa thở hồng hộc, hai hàm răng nghiến
ken két, mỗi nhát bóp là tiếng rên rỉ đau đớn. Kì quái thật, nhưng kì quái hơn là người
đàn bà không hề kêu hay chống trả, chạy trốn mà nhẫn nhục chịu trận đòn. Thấy cảnh
tượng đó, Phùng vô cùng kinh ngạc, chỉ biết há hốc mồm đứng nhìn, anh sững sờ đến
ngỡ ngàng và bất bình vì cuộc đời vẫn tồn tại những ngang trái, đối với anh đây như
câu chuyện cổ đầy quái đản.
Để có được phát hiện thứ nhất, người nghệ sĩ phải trăn trở tìm kiếm và lựa chọn, cảnh
đẹp ở rất xa nhưng vì niềm đam mê và khát vọng cống hiến cho nghệ thuật nên phải đi
tìm kiếm. Phát hiện thứ hai lại ở rất gần, ngay bên cạnh cuộc sống mỗi người, nhưng
đó lại là sự thật trần trụi và thô ráp, chỉ mang những nỗi khổ đau, bất bình. Đôi khi ta
cứ mải miết theo đuổi những thứ xa vời mà bỏ qua những sự thật ngay trước mắt. Ở cả
hai phát hiện đều có hình ảnh chiếc thuyền, khi ở ngoài xa, chiếc thuyền là vẻ đẹp của
nghệ thuật lung linh, huyền ảo, khi về gần cũng là lúc sự thật cuộc đời hiện ra.
Như vậy, qua hai phát hiện của nhân vật Phùng, ta đã thấy được mối quan hệ chặt chẽ
giữa nghệ thuật và cuộc sống mà chiếc thuyền chính là hiện thân. Nghệ thuật phải về
gần với cuộc sống, ngược lại cuộc sống là chất liệu, nguồn cung cấp cái đẹp cho nghệ
thuật, để rồi nghệ thuật quay trở lại làm đẹp cho cuộc đời.
Phân tích 2 phát hiện của nghệ sĩ Phùng Bài làm mẫu 1
Nguyễn Minh Châu là một nhà văn quân đội, ông là ngòi bút sử thi có thiên hướng trữ
tình lãng mạn. Từ sau 1975, ông chuyển hẳn sang cảm hứng thế sự với những vấn đề
đạo đức và triết lí nhân sinh. Ông được coi là một trong những cây bút tiên phong của
văn học Việt Nam thời kì đổi mới. “Chiếc thuyền ngoài xa” là một trong những tác
phẩm tiêu biểu phải kể đến của thi sĩ.
Văn mẫu lớp 12: Phân tích hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng
Truyện ngắn “Chiếc thuyền ngoài xa” được Nguyễn Minh Châu sáng tác năm 1983, in
lần đầu trong tập “Bến quê” 1985, sau đó được tác giả lấy làm tên chung cho tuyển tập
truyện ngắn in năm 1987. Dưới đây là hai phát hiện của người nghệ sĩ Phùng được
Nguyễn Minh Châu bộc lộ rõ nét.
Đến với phát hiện thứ nhất, câu chuyện được kể qua lời của Phùng, một nghệ sĩ nhiếp
ảnh được phân công chụp lại một bức ảnh về thuyền và biển cho bộ lịch tết. Anh về
một làng chài ven biển – nơi anh từng chiến đấu trước đây. Sau nhiều ngày chờ đợi,
Phùng đã chụp được “một cảnh đắt trời cho”, cảnh một chiếc thuyền ngoài xa trong
biển sớm mờ sương: “Trước mặt tôi là một bức tranh mực tàu của một danh họa thời
cổ. Mũi thuyền in một nét mơ hồ lòe nhòe vào bầu sương mù trắng như sữa có pha đôi
chút màu hồng do ánh mặt trời chiếu vào. Vài bóng người lớn lẫn trẻ con ngồi im
phăng phắc như tượng trên chiếc mui khum khum, đang hướng mặt vào bờ. Tất cả
khung cảnh ấy nhìn qua những cái mắt lưới và tấm lưới nằm giữa hai chiếc gọng vó
hiện ra dưới một hình thù y hệt cánh một con dơi, toàn bộ khung cảnh từ đừng nét đến
ánh sáng đều hài hòa và đẹp…”.
Đoạn văn vẽ nên một bức tranh thiên nhiên tuyệt đẹp, thể hiện sự nhạy cảm trước cái
đẹp của một con người tài hoa, am hiểu sâu sắc về hội họa. Câu đầu là ước lệ, là cảm
nhận chung về “bức tranh mực Tàu” có cận cảnh là “những mắt lưới”, viễn cảnh là
“chiếc thuyền ngoài xa”. Tiếp theo là hình ảnh vụ thể với mũi thuyền trôi trong bầu
sương mù, có bóng người lẫn trẻ con, có những tấm lưới… Cảnh huyền ảo bởi “bầu
sương mù trắng như sữa”, tinh khiết với “màu hồng hồng” của ánh mặt trời, vừa tĩnh
tại với bóng người “im phăng phắc”, vừa sống động với “mũi thuyền” đang hướng
vào bờ. Các từ láy “lòe nhòe”, “hồng hồng”, “phăng phắc”, “khum khum” khiến cho
khung cảnh thêm huyền ảo như hư như thực. Các so sánh “trắng như sữa”, “im phăng
phắc như tượng” tô đậm chất tạo hình của bức tranh. Tất cả tạo nên cái đẹp tuyệt đỉnh mà tạo hóa ban tặng.
Đứng trước cái đẹp tuyệt đỉnh của thiên nhiên, người nghệ sĩ thấy lòng mình rung
động mãnh liệt “trong trái tim như có cái gì bóp thắt vào”. Phùng như nghiệm ra rằng
“bản thân cái đẹp là đạo đức”, nó giúp ta “khám phá thấy cái toàn thiện, toàn mỹ”, có
Văn mẫu lớp 12: Phân tích hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng
tác dụng thanh lọc tâm hồn để con người trở nên cao khiết, thánh thiện. Phùng “bấm
liên thanh hết một phần tư cuốn phim” để vĩnh cửu hóa cảnh tuyệt vời đó.
Hạnh phúc của nghệ sĩ Phùng là hạnh phúc của sự khám phá và sáng tạo, của sự cảm
nhận cái đẹp tuyệt diệu. Để có được niềm hạnh phúc ấy, người nghệ sĩ phải kiên trì,
phải vượt khó, phải đam mê hết mình vì nghệ thuật. Và cái đẹp kì diệu có khi lại đến
với người nghệ sĩ vào lúc không ngờ nhất. Đó là cái đẹp tự nhiên, hòa hợp kỳ lạ giữa
cảnh vật và con người, đơn giản và hoàn mỹ.
Đến với phát hiện thứ hai đó là cảnh bạo hành trong gia đình người đàn bà hàng chài.
Đang ngây ngất trước vẻ đẹp của thiên nhiên, Phùng ngỡ ngàng khi chiếc thuyền đẹp
như mơ tiến đến gần, từ chỗ chiếc thuyền vọng lại tiếng quát quá dữ tợn của người
đàn ông “Cứ ngồi nguyện đấy. Động đậy tao giết cả mày đi bây giờ”. Từ trên thuyền
bước xuống là đôi vợ chồng hàng chài. Người vợ đi trước, chị ta “trạc ngoài bốn
mươi”, “thân hình cao lớn với những đường nét thô kệch”, “mụ rỗ mặt, khuôn mặt
mệt mỏi sau một đêm thức trắng kéo lưới, tái ngắt và dường như đang buồn ngủ”.
Người chồng đi sau “tấm lưng rộng và cong”, “mái tóc tổ quạ, đi chân chữ bát…người
đàn bà”. Gã đàn ông thô bạo, cộc cằn, tàn nhẫn với sức khỏe như gấu, hình dáng cổ
quái, “trút cơn giận như lửa cháy” vào việc đánh vợ bằng chiếc thắt lưng to bản như
đánh kẻ thù, “vừa đánh vừa thở hồng hộc, hai hàm răng nghiến ken két”, vừa đánh
vừa nguyền rủa bằng cái giọng rên rỉ đau đớn “Mày chết đi cho ông nhờ. Chúng mày
chết hết đi cho ông nhờ!”
Điều kì lạ là người đàn bà đứng yên cho chồng đánh “không hề kêu một tiếng, không
chống trả cũng không tìm cách chạy trốn”. Phùng chưa hết bàng hoàng thì thằng Phắc,
đứa con của cặp vợ chồng này lao tới “như một viên đạn”. Nó giật chiếc thắt lưng quật
vào ngực cha để rồi nhận lại hai cái tát, ngã dúi xuống bờ cát. Lão đàn ông, cả hai trở
lại chiếc thuyền… Tất cả như một vở kịch câm, chứa đầy những nghịch lý, không chú
giải, không một lời thoại, kịch tính đến nghẹt thở với những hình ảnh khô khốc, bạo
liệt, phi nhân tính, nó phũ phàng xâm lấn cái giây phút hạnh phúc của người nghệ sĩ,
khiến phùng hụt hẫng, bàng hoàng, cứ đứng “há mồm ra mà nhìn!”.
Văn mẫu lớp 12: Phân tích hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng
Tất cả những cảnh trên là mặt trái của bức ảnh đẹp tuyệt vời mà Phùng đã chứng kiến.
Tuy nhiên, đó mới là một phần bên ngoài của sự thật. Lần thứ hai, Phùng lại phải
chứng kiến cảnh bạo hành trong gia đình thuyền chài này. Vốn là người lính, Phùng
không thể làm ngơ trước cái ác, anh xông vào ngăn và bị thương nhẹ. Anh cay đắng
nhận ra những ngang trái, xấu xa, bi kịch gia đình hàng chài kia là thứ thuốc rửa quái
đản làm cho những thước phim huyền diệu mà anh dày công chụp được bỗng hiện
hình thật khủng khiếp, ghê sợ…
Từ hai phát hiện của người nghệ sĩ, nhà văn muốn chuyển đến người đọc thông điệp:
Cuộc sống luôn chứa đựng nhiều nghịch lý, mâu thuẫn không dễ lí giải. Khi đánh giá
con người trong cuộc sống không thể chỉ nhìn ở dáng vẻ bề ngoài mà phải đi sâu tìm
hiểu, phát hiện bản chất bên trong.
Trong văn học cách mạng trước năm 1975, thước đo giá trị chủ yếu của nhân cách là
sự cống hiến, hy sinh cho cách mạng, là các tiêu chuẩn đạo đức cách mạng được thể
hiện chủ yếu trong mối quan hệ với đồng chí, đồng bào, với kẻ thù. Sau năm 1975,
văn chương trở về với đời thường và Nguyễn Minh Châu là một trong số những nhà
văn đầu tiên của thời kỳ đổi mới đã đi sâu khám phá đời sống ở bình diện đạo đức thế
sự. Khi làm cho người đọc ý thức về sự thật, có khả năng nhìn thẳng vào sự thật, phát
hiện nhiều mối quan hệ xã hội phức tạp, chằng chịt, thì văn chương đã ít nhiều đáp
ứng được nhu cầu nhìn nhận và hoàn thiện nhiều mặt của nhân cách con người.
Truyện Chiếc thuyền ngoài xa của Nguyễn Minh Châu là phát hiện về đời sống và con người theo hướng đó.
Phát hiện thứ nhất của nhân vật nghệ sĩ nhiếp ảnh là một vùng biển từng là chiến
trường cũ của anh, nơi anh đã dự tính bố cục, đã “phục kích” mấy buổi sáng để
“chụp” được một cảnh thật ưng ý. Giây phút ấy đã tới, đôi mắt nhà nghề của người
nghệ sĩ đã phát hiện ra vẻ đẹp “trời cho” trên mặt biển mờ sương, vẻ đẹp mà cả đời
bấm máy có lẽ anh chỉ có diễm phúc bắt gặp được một lần: “Trước mặt tôi là bức
tranh mực tàu của một danh họa thời cổ. Mũi thuyền in một nét loè nhoè vào bầu
sương mù màu trắng như sữa có pha đôi chút màu hồng hồng do ánh mặt trời chiếu
vào. Vài bóng người lớn lẫn trẻ con ngồi im phăng phắc như tượng trên chiếc mui
Văn mẫu lớp 12: Phân tích hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng
khum khum, đang hướng mặt vào bờ. Tất cả khung cảnh ấy nhìn qua những cái mắt
lưới… toàn bộ khung cảnh từ đường nét đến ánh sáng đều hài hòa và đẹp… Tôi tưởng
thấy chính mình vừa khám phá thấy cái chân lý của sự hoàn thiện, khám phá thấy cái
khoảnh khắc trong ngần của tâm hồn”. Niềm hạnh phúc của người nghệ sĩ chính là cái
hạnh phúc của khám phá và sáng tạo, của sự cảm nhận cái đẹp tuyệt diệu. Dường như
trong hình ảnh về chiếc thuyền ngoài xa giữa trời biển mờ sương, anh đã bắt gặp cái
tận Thiện, tận Mỹ, thấy tâm hồn mình như được gột rửa, trở nên thật trong trẻo, tinh
khôi bởi cái đẹp hài hoà, lãng mạn của cuộc đời.
Phát hiện thứ hai của nhân vật nghệ sĩ nhiếp ảnh lại đầy nghịch lý, nó bất ngờ và trớ
trêu như trò đùa quái ác của cuộc sống. Phùng đã từng có “cái khoảnh khắc hạnh phúc
tràn ngập tâm hồn mình do cái đẹp tuyệt đỉnh của ngoại cảnh vừa mang lại”, anh đã
từng chiêm nghiệm “bản thân cái đẹp chính là đạo đức”, vậy mà hoá ra đằng sau cái
đẹp “toàn bích… toàn thiện” mà anh vừa bắt gặp trên mặt biển xa lại chẳng phải là
“đạo đức”, là “chân lý của sự toàn thiện”. Anh đã chứng kiến từ chiếc thuyền ngư phủ
đẹp như trong mơ ấy bước ra một người đàn bà xấu xí, mệt mỏi và cam chịu; một lão
đàn ông thô kệch, dữ dằn và độc ác, coi việc đánh vợ như một phương cách để giải tỏa
những uất ức, khổ đau. Phùng đã từng là người lính cầm súng chiến đấu để có vẻ đẹp
thanh bình của thuyền biển mênh mông, anh không thể chịu được khi chứng kiến cảnh
lão đàn ông đánh vợ một cách vô lý và thô bạo. Nhưng anh chưa kịp xông ra thì thằng
Phác, con lão đàn ông đã kịp tới để che chở cho người mẹ đáng thương. Chỉ đến lần
thứ hai, khi lại phải chứng kiến cảnh ấy, Phùng mới thể hiện được bản chất người lính
không thể làm ngơ trước sự bạo hành của cái ác. Lão đàn ông đánh trả, Phùng bị
thương, anh được đưa về trạm y tế của toà án huyện, ở đó có chánh án Đẩu, bạn chiến
đấu cũ của anh. Phùng cay đắng nhận thấy những cái ngang trái, xấu xa, những bi kịch
trong gia đình thuyền chài kia đã là thứ thuốc rửa quái đản làm những thước phim
huyền diệu mà anh dày công chụp được bỗng hiện hình thật khủng khiếp, ghê sợ.
Câu chuyện của người đàn bà hàng chài ở toà án huyện là câu chuyện về sự thật cuộc
đời, nó giúp những người như Phùng và Đẩu hiểu được nguyên do của những điều
tưởng như vô lý. Bề ngoài đó là một người đàn bà quá nhẫn nhục, cam chịu, bị chồng
thường xuyên hành hạ, đánh đập thật khốn khổ “ba ngày một trận nhẹ, năm ngày một
Văn mẫu lớp 12: Phân tích hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng
trận nặng”, vậy mà vẫn nhất quyết gắn bó với lão đàn ông vũ phu ấy. Chỉ qua những
lời giãi bày thật tình của người mẹ đáng thương đó mới thấy nguồn gốc mọi sự chịu
đựng, hy sinh của bà là tình thương vô bờ với những đứa con: “đám đàn bà hàng chài
ở thuyền chúng tôi cần phải có những người đàn ông ở thuyền để chèo chống khi
phong ba, để cùng làm ăn nuôi nấng đặng một sắp con nhà nào cũng trên dưới chục
đứa… phải sống cho con chứ không thể sống cho mình…”. Nếu hiểu sự việc một cách
đơn giản, chỉ cần yêu cầu người đàn bà bỏ chồng là xong. Nhưng nếu nhìn vấn đề một
cách thấu suốt sẽ thấy suy nghĩ và xử sự của bà là không thể khác được. Trong khổ
đau triền miên, người đàn bà ấy vẫn chắt lọc được những niềm hạnh phúc nhỏ nhoi:
“Vui nhất là lúc ngồi nhìn đàn con tôi chúng nó được ăn no… trên thuyền cũng có lúc
vợ chồng con cái chúng tôi sống hoà thuận, vui vẻ”; “Ông trời sinh ra người đàn bà là
để đẻ con, rồi nuôi con cho đến khi khôn lớn…”. Qua câu chuyện của người đàn bà
càng thấy rõ: không thể dễ dãi, đơn giản trong việc nhìn nhận mọi sự việc, hiện tượng của cuộc sống.
Tư tưởng nghệ thuật đó của Nguyễn Minh Châu thấm sâu trong hầu hết các nhân vật
của truyện ngắn: người đàn bà vùng biển, lão đàn ông độc ác, chị em thằng Phác,
người nghệ sĩ nhiếp ảnh.
Tác giả chỉ gọi là “người đàn bà” một cách phiếm định. Tuy không có tên tuổi cụ thể,
chỉ là một người vô danh như biết bao người đàn bà vùng biển khác, nhưng số phận
con người ấy lại được tác giả tập trung thể hiện và được người đọc quan tâm nhất
trong truyện ngắn này. Trạc ngoài bốn mươi, thô kệch, rỗ mặt, lúc nào cũng xuất hiện
với “khuôn mặt mệt mỏi”, người đàn bà ấy gợi ấn tượng về một cuộc đời nhọc nhằn,
lam lũ. Bà thầm lặng chịu đựng mọi đớn đau, khi bị chồng đánh “không hề kêu một
tiếng, không chống trả, không tìm cách trốn chạy”, bà coi đó là lẽ đương nhiên, chỉ
đơn giản trong cuộc mưu sinh đầy cam go, trên chiếc thuyền kiếm sống ngoài biển xa
cần có một người đàn ông khỏe mạnh và biết nghề, chỉ vì những đứa con của bà cần
được sống và lớn lên. “Tình thương con cũng như nỗi đau, cũng như cái sự thâm trầm
trong việc hiểu thấu các lẽ đời hình như mụ chẳng bao giờ để lộ rõ rệt ra bề ngoài” –
một sự cam chịu nhẫn nhục như thế thật đáng để chia sẻ, cảm thông. Thấp thoáng
Văn mẫu lớp 12: Phân tích hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng
trong hình ảnh người đàn bà ấy là bóng dáng của biết bao người phụ nữ Việt Nam
nhân hậu, bao dung, giàu lòng vị tha, đức hy sinh.
Có lẽ cuộc sống đói nghèo, vất vả, quẩn quanh bao nhiêu lo toan, cực nhọc đã biến
“anh con trai cục tính nhưng hiền lành” xưa kia thành một người chồng vũ phu, một
lão đàn ông độc ác. Cứ khi nào thấy khổ quá là lão đánh vợ, đánh như để giải tỏa uất
ức, để trút cho sạch nỗi tức tối, buồn phiền: “lão trút cơn giận như lửa cháy bằng cách
dùng chiếc thắt lưng quật tới tấp vào lưng người đàn bà”. Trong đời vẫn có những kẻ
như thế, nói như Nam Cao trước kia, chỉ để thoả mãn lòng ích kỷ, chúng tự cho mình
cái quyền được hành hạ mọi người. Lão đàn ông “chân chữ bát”, “mái tóc tổ quạ”,
“hai con mắt đầy vẻ độc dữ”, vừa là nạn nhân của cuộc sống khốn khổ, vừa là thủ
phạm gây nên bao đau khổ cho chính những người thân của mình.
Trong một gia đình mà bố mẹ có chuyện lục đục, đáng thương nhất là những đứa trẻ.
Chúng bị đẩy vào tình thế thật khó xử: biết đứng về phía ai, biết làm thế nào để trọn
đạo làm con? Chị thằng Phác, một cô bé yếu ớt mà can đảm, đã phải vật lộn để tước
con dao trên tay thằng em trai, không cho nó làm một việc trái với luân thường đạo lý.
Chắc trong lòng cô bé tan nát vì đau đớn: bố điên cuồng hành hạ mẹ; chỉ vì thương mẹ
mà thằng em định cầm dao ngắn bố… Cô bé lúc ấy là điểm tựa vững chắc của người
mẹ đáng thương, cô đã hành động đúng khi cản được việc làm dại dột của đứa em, lại
biết chăm sóc, lo toan khi mẹ phải đến toà án huyện. Còn thằng Phác lại thương mẹ
theo kiểu một đứa con còn nhỏ, theo cái cách một đứa con trai vùng biển: nó “lặng lẽ
đưa mấy ngón tay khẽ sờ trên khuôn mặt người mẹ, như muốn lau đi những giọt nước
mắt chứa đầy trong những nốt rỗ chằng chịt”, nó “tuyên bố với các bác ở xưởng đóng
thuyền rằng nó còn có mặt ở dưới biển này thì mẹ nó không bị đánh”. Mặc dù thật khó
chấp nhận kiểu bảo vệ mẹ của nó, nhưng hình ảnh thằng Phác vẫn khiến người ta cảm
động bởi tình thương mẹ dạt dào.
Vốn là người lính chiến từng vào sinh ra tử, Phùng căm ghét mọi sự áp bức, bất công,
sẵn sàng làm tất cả vì điều thiện, lẽ công bằng. Anh thực sự xúc động, ngỡ ngàng
trước vẻ đẹp tinh khôi của thuyền biển bình minh. Một người nhạy cảm như anh tránh
sao khỏi nỗi tức giận khi phát hiện ra ngay sau cảnh đẹp chiếc thuyền ngoài xa là sự
Văn mẫu lớp 12: Phân tích hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng
bạo hành của cái xấu, cái ác. Mới đầu, chứng kiến cảnh lão đàn ông đánh vợ và người
vợ nhẫn nhục chịu đựng, Phùng hết sức “kinh ngạc”, anh “há mồm ra mà nhìn”, rồi
sau như một phản xạ tự nhiên, anh “vứt chiếc máy ảnh xuống đất chạy nhào tới”.
Hành động ấy nói được nhiều điều. Chiếc thuyền nghệ thuật thì ở ngoài xa, một
khoảng cách đủ để tạo nên vẻ đẹp huyền ảo, nhưng sự thật cuộc đời lại ở rất gần.
Đừng vì nghệ thuật mà quên cuộc đời, bởi lẽ nghệ thuật chân chính luôn là cuộc đời
và vì cuộc đời. Trước khi là một nghệ sĩ biết rung động trước cái đẹp, hãy là một con
người biết yêu ghét vui buồn trước mọi lẽ đời thường tình, biết hành động để có một
cuộc sống xứng đáng với con người.
Ở tác phẩm này, nét độc đáo trong xây dựng cốt truyện của Nguyễn Minh Châu là
cách tạo tình huống mang ý nghĩa khám phá, phát hiện về đời sống. Nếu coi tình
huống là sự kiện có ý nghĩa bộc lộ mọi mối quan hệ, bộc lộ khả năng ứng xử, thử
thách phẩm chất, tính cách, đôi khi tạo ra những bước ngoặt trong tư tưởng, tình cảm,
trong cuộc đời con người, thì với Phùng, việc chứng kiến lão đàn ông đánh vợ là một
sự kiện như thế. Trước đó, Phùng nhìn đời bằng con mắt của một nghệ sĩ, anh rung
động, say mê trước vẻ đẹp “trời cho” của thuyền biển sớm mai. Chính trong giây phút
tâm hồn thăng hoa những cảm xúc lãng mạn nhất, anh bất ngờ chứng kiến đôi vợ
chồng từ con thuyền “thơ mộng” bước xuống, rồi lão đàn ông đánh vợ một cách dã
man và vô lý. Tình huống đó được lặp lại một lần nữa, Phùng không chỉ chứng kiến
người đàn bà nhẫn nhục chịu đựng mà còn thấy được thái độ, hành động của chị em
thằng Phác trước sự hung bạo của cha với mẹ. Từ đó đến cuối truyện, Phùng đã có
cách nhìn đời khác hẳn. Anh thấy rõ những cái ngang trái trong gia đình thuyền chài
ấy, hiểu sâu thêm tính cách người đàn bà, chị em thằng Phác, hiểu sâu thêm bản chất
người đồng đội của mình (Đẩu) và hiểu thêm chính mình. Tình huống truyện đã được
Nguyễn Minh Châu đẩy lên cao trào và ngày càng xoáy sâu hơn nữa để phát hiện tính
cách con người, phát hiện sự thật cuộc đời.
Ngôn ngữ người kể chuyện và ngôn ngữ nhân vật trong truyện ngắn này cũng rất đáng
chú ý. Người kể chuyện ở đây là nhân vật Phùng, hay nói đúng hơn, đó là sự hoá thân
của tác giả vào nhân vật Phùng. Việc chọn người kể chuyện như thế đã tạo ra một
điểm nhìn trần thuật sắc sảo, tăng cường khả năng khám phá đời sống của tình huống
Văn mẫu lớp 12: Phân tích hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng
truyện, lời kể chuyện trở nên khách quan, chân thật, giàu sức thuyết phục. Ngôn ngữ
các nhân vật phù hợp với đặc điểm tính cách của từng người: giọng điệu lão đàn ông
thật thô bỉ, tàn nhẫn với những từ ngữ đầy vẻ tục tĩu, hung bạo; những lời của người
đàn bà thật dịu dàng và xót xa khi nói với con, thật đớn đau và thấu trải lẽ đời khi nói
về thân phận của mình; những lời của Đẩu ở toà án huyện rõ là giọng điệu của một
người tốt bụng, nhiệt thành… Việc sử dụng ngôn ngữ rất linh hoạt, sáng tạo như thế
đã góp phần khắc sâu thêm chủ đề- tư tưởng của truyện ngắn.
Có thể thấy cảm hứng chủ đạo trong tác phẩm Nguyễn Minh Châu trước năm 1975 là
cảm hứng anh hùng cách mạng, còn sau năm 1975 là cảm hứng về nhân cách con
người, là hành trình “khám phá con người bên trong con người” (Bakhtin). Theo mạch
cảm hứng ấy, năm 1982 Nguyễn Minh Châu viết truyện ngắn Bức tranh; trong ý nghĩ
tự phán xét, nhân vật hoạ sĩ đã vẽ một bức chân dung tự hoạ nhằm thể hiện “khuôn
mặt bên trong của chính mình”. Đáng lưu ý là, nếu trong truyện Bức tranh, Nguyễn
Minh Châu hướng cái nhìn nghệ thuật vào thế giới nội tâm thì trong truyện Chiếc
thuyền ngoài xa, Nguyễn Minh Châu lại hướng cái nhìn nghệ thuật ra thế giới bên
ngoài, ra cuộc sống đời thường. Nếu truyện Bức tranh là sự tự nhận thức, tự phê phán
của con người dưới ánh sáng của lương tâm, đạo đức, thì truyện Chiếc thuyền ngoài
xa là sự nhận thức và phê phán cái xấu, cái ác trong cuộc sống thường ngày. Cả hai tác
phẩm đều được viết dưới sự chỉ đạo của quan điểm nghệ thuật: chỉ ra mặt xấu, mặt tối
để góp phần hoàn thiện nhân cách con người, làm cho cuộc sống ngày càng tốt đẹp
hơn. Đặc biệt, truyện Chiếc thuyền ngoài xa mang đến một bài học đúng đắn về cách
nhìn nhận cuộc sống và con người: một cách nhìn đa diện, nhiều chiều, phát hiện ra
bản chất thực sự sau vẻ ngoài đẹp đẽ của hiện tượng, thật đúng như Nguyễn Minh
Châu từng khẳng định: “Nhà văn không có quyền nhìn sự vật một cách đơn giản, và
nhà văn cần phấn đấu để đào xới bản chất con người vào các tầng sâu lịch sử”. Bài làm mẫu 2
Nguyễn Minh Châu là nhà văn tài năng với sức sáng tạo dồi dào, bằng cái tâm của
người nghệ sĩ, ông luôn trăn trở trước những hiện thực của đời sống và đặt ra trách
nhiệm của người nghệ sĩ khi đứng trước thực tại đó. “Chiếc thuyền ngoài xa” là một
Văn mẫu lớp 12: Phân tích hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng
trong những truyện ngắn xuất sắc nhất của Nguyễn Minh Châu được sáng tác trong
giai đoạn đổi mới văn học, đồng thời cũng là tác phẩm điển hình cho quá trình chuyển
hướng từ cảm hứng sử thi lãng mạn huyền ảo sang tính triết luận về những giá trị nhân
bản đời thường. Trong truyện, thông qua hai phát hiện của nhân vật Phùng, tác giả
Nguyễn Minh Châu đã thể hiện được những đánh giá, quan điểm về mối quan hệ giữa
cuộc đời và nghệ thuật, giữa người nghệ sĩ và nhân dân.
Phát hiện đầu tiên của nhiếp ảnh gia Phùng là việc chứng kiến khung cảnh biển buổi
sáng trong sương mai, đó là khung cảnh đẹp đẽ, tuyệt bích như bức họa mực tàu. Để
hoàn thành nhiệm vụ chụp bộ ảnh lịch treo tết, Phùng đã tới một vùng biển để thực
hiện tác nghiệp, đây cũng là nơi mà Phùng từng cùng đồng đội cầm súng chiến đấu.
Sau nhiều ngày tác nghiệp, cuối cùng Phùng cũng đã bắt gặp được khung cảnh trời
cho, đó là khung cảnh rộng lớn của biển với chiếc thuyền ngoài xa mà “mái thuyền in
một nét mơ hồ lòe nhòe vào hầu sương mù màu trắng như có sữa pha đôi chút màu
hồng hồng do ánh mặt trời chiếu vào”, trên thuyền là vài bóng người im phăng phắc.
Đứng trước khung cảnh trời cho ấy, Phùng đã bấm máy liên tục như sợ để lỡ mất dù
chỉ là một khoảnh khắc. Bức tranh cảnh biển hài hòa, toàn bích đã làm cho trái tim
người nghệ sĩ như có cái gì bóp thắt vào. Trong giây lát, Phùng đã nhận ra được chân
lí của sự hoàn mĩ, thì ra đứng trước cảnh đẹp, trước sự hoàn mĩ của cuộc sống, tâm
hồn người nghệ sĩ có thể được thanh lọc để trở nên trong trẻo hơn. Dường như trong
bức tranh cảnh biển với chiếc thuyền ngoài xa, người nghệ sĩ ấy đã bắt gặp được cái
tận thiện, tận mĩ, tâm hồn cũng được gột rửa để trong trẻo, tinh khôi hơn.
Nếu phát hiện đầu tiên của Phùng mang tính khám phá thì phát hiện thứ hai lại mang
tính nghịch lí. Trong khung cảnh lung linh, tuyệt mĩ của cảnh biển Phùng ngỡ ngàng
phát hiện ra cảnh bạo lực gia đình - sự thật tàn nhẫn trong góc khuất cuộc sống của
những con người nghèo khổ. Từ một trong những chiếc thuyền bước ra một người đàn
bà xấu xí, mệt mỏi với vẻ ngoài cam chịu cùng một người đàn ông hung dữ, độc ác lấy
việc đánh vợ làm phương thức giải tỏa mọi đau khổ. Người đàn ông vừa trút những
trận đòn roi dã man lên người đàn bà tội nghiệp vừa rít lên bằng cái giọng đau đớn “
Mày chết đi cho ông nhờ, chúng mày chết đi cho ông nhờ”.
Văn mẫu lớp 12: Phân tích hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng
Khi chứng kiến cảnh bạo lực ấy, Phùng đã kinh ngạc mất mấy phút đầu vì anh không
tưởng tượng được vì sao con người có thể đối xử tàn nhẫn với nhau đến vậy. Anh
Phùng từng là người lính, từng cầm súng đấu tranh cho tự do, bảo vệ cho con người
nên anh không thể chịu được khi chứng kiến cảnh đánh đập dã man của người đàn ông
với vợ của mình, anh đã ném chiếc máy ảnh, phương tiện tác nghiệp của người nghệ sĩ
để lao vào ngăn cản người đàn ông để bảo vệ người đàn bà.
Sau phát hiện mang tính nghịch lí này, Phùng đã cay đắng nhận ra rằng đằng sau vẻ
đẹp toàn bích, hoàn thiện kia lại là những góc khuất đầy ngang trái, đau khổ của cuộc
sống. Chiếc thuyền ở ngoài xa có thể tạo nên vẻ đẹp toàn bích, ảo diệu nhưng nếu đến
gần lại thật đắng cay, đau khổ. Trong câu chuyện của người đàn bà tại tòa án huyện,
Phùng nhận thức được chân lí éo le của cuộc sống. Hòa bình đã lập lại, con người phải
đối mặt với những khó khăn mới, đó chính là cuộc sống đau khổ của thực tại. Qua đó
Phùng ý thức được trách nhiệm của người nghệ sĩ, người nghệ sĩ đích thực không phải
chỉ nhìn cuộc sống như chiếc thuyền ngoài xa mà cần thực sự thấu hiểu, đi sâu khám
phá cuộc sống của con người, có như vậy tác phẩm được sáng tạo mới là nghệ thuật đích thực.
Thông qua hai phát hiện của nhân vật Phùng, tác giả Nguyễn Minh Châu đã đặt ra mối
trăn trở về mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc đời, giữa người nghệ sĩ và người dân.
Qua truyện ngắn tác giả cũng đặt ra trách nhiệm của người nghệ sĩ: trước khi người
nghệ sĩ biết rung động trước cái đẹp thì hãy học cách thấu hiểu, đồng cảm, yêu thương đối với con người. Bài làm mẫu 3
Nguyễn Minh Châu là nhà văn tiêu biểu của văn học Việt Nam thời chống Mĩ, cũng là
“người mở đường tinh anh và tài năng” (Nguyên Ngọc) cho công cuộc đổi mới văn
học từ sau 1975. Ở giai đoạn trước, ngòi bút của ông theo khuynh hướng sử thi, đậm
tính chiến đấu và thiên hướng trữ tình lãng mạn, thời kì sau chuyển sang cảm hứng thế
sự cùng những vấn đề triết lí nhân sinh. “Chiếc thuyền ngoài xa” là truyện ngắn xuất
sắc của Nguyễn Minh Châu trong thời kì sau. Tác phẩm kể về chuyến đi thực tế của
Văn mẫu lớp 12: Phân tích hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng
nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng, qua đó thể hiện cái nhìn sâu sắc của tác giả về vấn đề nghệ
thuật và cuộc sống. Những phát hiện của nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng làm nổi bật tư tưởng của nhà văn.
Theo yêu cầu của trưởng phòng, nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng tìm đến vùng ven biển miền
Trung (Trung trung bộ), nơi vốn là chiến trường cũ của anh, để chụp những tấm ảnh
phục vụ cho chủ đề thuyền và biển của bộ lịch năm sau. Về lại mảnh đất một thời gắn
bó trong cuộc sống đời thường, người nghệ sĩ đi tìm vẻ đẹp bí ẩn của cuộc sống của
người dân làng chài. Sau bao ngày săn ảnh, Phùng đã chớp được một cảnh kì diệu về
chiếc thuyền ngoài xa đang thu lưới trong biển sớm mờ sương: “mũi thuyền in một nét
mơ hồ, lòe nhòe vào bầu sương mù trắng như sữa… đang hướng mặt vào bờ”. Với
Phùng đây là khoảnh khắc kì diệu trong đời cầm máy của mình. Bởi từ khung cảnh
sông nước đến con người ngư phủ, từ đường nét, màu sắc, ánh sáng tất cả đều hài hòa
tuyệt đẹp. Trong con mắt Phùng, cảnh tượng đó giống như một bức tranh mực tàu của một danh họa thời cổ.
Đứng trước một bức tranh tuyệt tác của hóa công, người nghệ sĩ nhiếp ảnh trở nên
“bối rối”, “trong trái tim như có cái gì bóp thắt vào”. Điều đó cho thấy vẻ đẹp của
chiếc thuyền ngoài xa đã tác động mãnh liệt đến tâm hồn của người nghệ sĩ khơi dậy
những cảm xúc thăng hoa kì diệu. Trong khoảnh khắc đó, Phùng cảm giác đã khám
phá ra được cái chân lí của sự hoàn thiện, khoảnh khắc trong ngần của tâm hồn khiến
cho Phùng nghĩ đến lời đúc kết của ai đó “bản thân cái đẹp chính là đạo đức”.
Qua phát hiện thứ nhất của nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng về cái đẹp toàn bích, nhà văn
Nguyễn Minh Châu không chỉ khám phá được phần nào hiện thực cuộc sống sau
chiến tranh cũng như hành trình săn tìm nghệ thuật của người nghệ sĩ mà còn cho
chúng ta thấy những chân lí cuộc đời. Đằng sau cái đẹp của thiên nhiên, của nghệ
thuật là vẻ đẹp của tâm hồn, của con người. Bức họa kia càng thêm sống động thực sự
có linh hồn khi con người là chủ thể của bức tranh lại là những con người bình dị
vùng ven biển miền Trung. Hình ảnh chiếc thuyền ngoài xa tác động mãnh liệt đến
tâm hồn Phùng, điều này chứng tỏ tâm hồn của người nghệ sĩ rất dễ nhạy cảm, tinh tế
trước cái đẹp của thiên nhiên con người. Đồng thời qua phát hiện thứ nhất này nhà văn
Văn mẫu lớp 12: Phân tích hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng
muốn khẳng định, những tác phẩm nghệ thuật vô giá không phải tự nhiên mà có, nó là
sản phẩm của một hành trình đi tìm cái đẹp, quá trình lao động miệt mài của người
nghệ sĩ chân chính. Khi bắt gặp cảnh đẹp người nghệ sĩ thấy tâm hồn mình trong sáng
vô ngần, từ đây nhà văn muốn nhấn mạnh khả năng nhân đạo hóa con người của nghệ
thuật chân chính: cái đẹp có tác dụng thanh lọc tâm hồn con người. Nói như Đốt-tôi-
ép-xki:”cái đẹp cứu vớt con người”. Còn nhà văn Thạch Lam khẳng định: “văn
chương là thứ khí giới thanh cao và đắc lực mà chúng ta có thể vừa tố cáo, thay đổi
thế giới giả dối, tàn ác, vừa làm cho lòng người thêm trong sạch và phong phú hơn.
Phát hiện thứ hai của Phùng là cảnh mà Phùng nhìn thấy khi chiếc thuyền tiến thẳng
vào. Phùng nhìn thấy bước ra từ chiếc thuyền ngư phủ đẹp như mơ kia là một người
đàn bà xấu xí, mệt mỏi, là đứa con muốn bảo vệ mẹ lao vào bố một cách bản năng. Nó
bị cha cho cái bạt tai ngã dúi mặt xuống cát. Toàn cảnh đời ngang trái, sự thật phũ phàng.
Chứng kiến cảnh tượng đó người nghệ sĩ kinh ngạc đến sững sờ, anh như chết lặng
bởi vì không thể ngờ rằng đằng sau cái vẻ đẹp kì diệu của tạo hóa kia là cái ác, cái xấu
đến không thể tin được. Vừa mới đây thôi anh đã từng chiêm nghiệm: “bản thân cái
đẹp chính là đạo đức”. Thế mà cảnh tượng cuộc sống của người dân làng chài chẳng
phải là đạo đức. Nghệ sĩ Phùng là người lính từng cầm súng bảo vệ cuộc sống con
người cho nên trước cảnh đó anh thấy bất bình, thấy người đàn ông thật độc ác, tàn
nhẫn. Khung cảnh nên thơ về chiếc thuyền ngoài xa đã nhanh chóng tan vỡ, thay cho
cảm xúc thăng hoa chỉ còn lại đau đớn xót xa.
Qua phát hiện thứ hai này Nguyễn Minh Châu cho chúng ta thấy đằng sau bức tranh
thuyền và biển tuyệt diệu là cuộc đời đầy khắc nghiệt với những mảnh đời tội nghiệp.
Nhà văn muốn thể hiện cái đẹp của nghệ thuật dễ nắm bắt hơn cái đẹp của cuộc sống.
Vì cái đẹp của cuộc sống cần có thêm hạnh phúc và tình thương. Và đôi cánh khi cái
đẹp của ngoại cảnh làm khuất lấp cái xấu tồn tại ở đời sống. Cuộc đời không đơn giản
xuôi chiều mà chứa đựng nhiều nghịch lí với những mảng sáng tối, xấu đẹp, thiện ác,
thật giả… Quan trọng là chúng ta đừng nhầm lẫn giữa hình thức bên ngoài và bản chất
bên trong, chúng ta phải có cái nhìn đa diện, đa chiều về cuộc sống. Nghệ thuật vốn
Văn mẫu lớp 12: Phân tích hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng
nảy sinh từ cuộc đời nhưng cuộc đời không phải bao giờ lúc nào cũng đẹp như nghệ thuật.
Phát hiện thứ ba của nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng là ở tòa án huyện. Với tấm lòng nhân
hậu và sự bất bình trước cái ác, cả Phùng và Đẩu đều hi vọng góp phần giải thoát cho
người đàn bà hàng chài khỏi người chồng vũ phu, tàn nhẫn. Họ hoàn toàn tin vào thiện
chí nhưng họ đã kinh ngạc trước một hiện thực chớ trêu: người đàn bà đau khổ ấy
không muốn bỏ người chồng tàn nhẫn. Con người bị cầm tù bởi đói nghèo tăm tối và
bạo lực ấy lại tuyệt đối không muốn giải thoát, thậm chí chị còn van xin: “Quý tòa bắt
tội con cũng được, phạt tù con cũng được, đừng bắt con bỏ nó”
Trước thái độ và hành động của người đàn bà hàng chài Phùng cảm thấy “căn phòng
ngủ lồng lộng gió biển của Đẩu tự nhiên bị hút hết không khí, trở nên ngột ngạt quá”,
đó là cảm giác chân thực của người lính có trái tim nồng hậu không chấp nhận nổi sự
bất công mong giành lại từng quyền sống cho con người. Bất bình trước sự cam chịu
nhẫn nhục tới khó hiểu của những con người khốn khổ. Hiện thực với những mâu
thuẫn éo le qua câu chuyện của người đàn bà thất học quê mùa nhưng sâu sắc từng trải
đã khiến Đẩu và Phùng trở thành những người nông cạn, lòng tốt của các anh trở
thành những lí thuyết đẹp đẽ nhưng phi thực tế.
Qua phát hiện thứ ba này, nhà văn muốn gửi gắm ba thông điệp đến người đọc. Cái
xấu cũng có thể làm cái đẹp bị khuất lấp (tìm hiểu sâu gia đình hàng chài Phùng lại
thấy cuộc sống nhức nhối ấy làm khuất lấp nhiều nét đẹp của không ít những thành
viên trong gia đình). Nhà văn không chấp nhận cái nhìn hời hợt bên ngoài, càng không
chấp nhận kiểu người đứng ngoài cuộc, đứng trên cao để phán xét. Và thông điệp thứ
ba là: muốn giải quyết những vấn đề của cuộc sống không chỉ dựa vào những thiện
chí, pháp luật bằng những lí thuyết đẹp đẽ mà xa rời thực tiễn, ngược lại phải có
những biện pháp thiết thực mang tính toàn xã hội mới có thể giải phóng tận gốc những
vấn đề tồn tại trong cuộc sống.
Những phát hiện của nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng rất độc đáo, qua đó truyền tải những
bức thông điệp của nhà văn. Nhà văn Nguyễn Minh Châu từng phát biểu:”Sáng tác
văn học là quá trình đi tìm hạt ngọc ẩn sâu bên trong tâm hồn người”. Thông điệp phát
Văn mẫu lớp 12: Phân tích hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng
đi từ hình tượng “Chiếc thuyền ngoài xa” qua những phát hiện của nghệ sĩ Phùng là sự
bổ sung hết sức thuyết phục cho thông điệp đó. Bài làm mẫu 4
Nhà văn Nguyễn Minh Châu là một trong những tác giả nổi tiếng của làng văn học
Việt Nam thời kì đổi mới. Ông được coi là người “mở đường tài năng và tinh anh
nhất”. Trước năm 1975, ông là một cây bút sử thi lãng mạn, viết nhiều về đề tài người
lính. Tuy nhiên, sau năm 1980, sáng tác của ông đi sâu vào cảm hứng đời tư thế sự với
vấn đề đạo đức, và triết lí nhân sinh. Ông khám phá con người trong cuộc đời mưu
sinh, trong hành trình nhọc nhằn kiếm tìm hạnh phúc, khám phá hạt ngọc ẩn dấu,
khuất lấp trong mỗi con người. Tiêu biểu cho những kiếm tìm đề tài và trách nhiệm
của người nghệ sĩ là tác phẩm Chiếc thuyền ngoài xa, in trong tập truyện cùng tên năm 1987.
Truyện ngắn được ra đời tháng 8/1983, khi cuộc chiến tranh vệ quốc của dân tộc qua
đi. Đất nước bước vào thời kì mới, thời kì độc lập thống nhất. Cuộc sống thời bình với
muôn mặt của đời sống, đặt ra nhu cầu nhận thức lại về hiện thực và cuộc sống con
người trước đây do hoàn cảnh của chiến tranh chưa được đặt ra. Là một tác phẩm đáp
ứng được nhu cầu ấy, ”Chiếc thuyền ngoài xa” đã trở thành một trong những tác phẩm
xuất sắc nhất của Nguyễn Minh Châu và tiêu biểu cho cảm hứng đời tư thế sự, xu
hướng chung của văn học Việt Nam thời kì đổi mới.
Truyện ngắn được chia thành ba phần. Phần một: từ đầu cho đến “lưới vó biến mất”.
Ở phần này, tác giả đi sâu vào kể về hai phát hiện của nhân vật Phùng. Phần hai: tiếp
theo đến “giữa phá” là câu chuyện của người đàn bà hàng chài ở toà án huyện. Và
phần ba còn lại – tác giả nói về bức ảnh được chọn vào bộ lịch năm ấy.
Tác phẩm mở đầu bằng một bức tranh tuyệt đẹp được người nghệ sĩ Phùng ghi lại vào
một buổi sáng mờ sương ở một pha nước miền Trung. Phùng là nghệ sĩ nhiếp ảnh,
được cấp trên giao cho chụp một bức ảnh chủ đề thuyền và biển để đăng trong bộ lịch
năm ấy. Anh đã đi thực tế tại tại vùng biển miền Trung nơi trước kia đã từng chiến
đấu và có người bạn ở đó. Khi đến đây anh bắt gặp một bức tranh tuyệt đẹp đó là hình
Văn mẫu lớp 12: Phân tích hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng
ảnh của thuyền và biển trong sương sớm. Đây cũng chính là tình huống độc đáo của
truyện qua đó ta thấy được nhiều điều trong cuộc sống này. Nhưng sau bức tranh ấy
Phùng lại có phát hiện mới.
Trước tiên, truyện ngắn này có một tình huống truyện hết sức độc đáo. Tình huống là
vấn đề then chốt đối với truyện ngắn. Nhà văn tìm được tình huống độc đáo sẽ khiến
bạn đọc cuốn hút theo câu chuyện. Tình huống chính là tình thế xảy ra câu truyện, khi
nhân vật ở trong tình thế ấy sẽ bộc lộ rõ nhất bản chất, tính cách, phẩm chất của con
người. Tình thế cũng có thể là bước ngoặt làm thay đổi số phận, nhận thức hoặc có khi
bộc lộ ra những cốt lõi sâu thẳm tiềm ẩn trong truyện. Tình huống truyện của "Chiếc
thuyền ngoài xa" là tình huống nhận thức, khám phá. Đây là một tình huống bất ngờ
và đầy nghịch lí. Tình huống của truyện được thể hiện qua hai phát hiện của nghệ sĩ
nhiếp ảnh Phùng. Tình huống đã giúp Phùng nhận ra được nhiều điều về cuộc sống,
con người và nghệ thuật. Cuộc đời vốn chứa đựng nhiều mâu thuẫn, bất ngờ và đầy
nghịch lí. Cần đến gần cuộc sống để khám phá sự thực bên trong và chiều sâu bản
chất. Cần có cái nhìn đa diện nhiều chiều để hiểu rõ bên trong số phận và tâm hồn con
người. Nghệ thuật phải luôn gắn liền với cuộc sống thì mới có ý nghĩa.
Phát hiện thứ nhất của nghệ sĩ Phùng là khung cảnh thiên nhiên hoàn mĩ, đẹp thơ
mộng. Người nghệ sĩ phát hiện ra một vẻ đẹp trên mặt biển mờ sương. Đó là cảnh một
chiếc thuyền trong buổi sớm mai đang dần tiến vào bờ, cảnh tượng khiến cho người
nghệ sĩ cảm thấy may mắn và hạnh phúc khi được chứng kiến một bức tranh tuyệt vời
đến như vậy. Nó giống như “một bức tranh mực tàu của một họa sĩ thời cổ”. “Mũi
thuyền in một nét mơ hồ lòe nhòe …chiếu vào”. Vài bóng người lớn lẫn trẻ con đang
dần tiến vào bờ. Toàn bộ khung cảnh từ đường nét đến màu sắc ánh sáng đều hài hòa
với nhau làm nên một vẻ đẹp toàn bích. Tác giả gọi đó là cảnh “đắt” trời cho, vẻ đẹp
mà trong cuộc đời diễm phúc lắm may ra bắt gặp được một lần. Nghệ sĩ Phùng tự
nhận ra rằng cái đẹp chính là đạo đức. Trước bức tranh mực tàu ấy Phùng cảm thấy
bối rối trong tim anh như có cái gì đang bóp chặt lấy. Đó là khoảnh khắc trong ngần
của cuộc đời. Người nghệ sĩ cảm thấy tràn ngập niềm hạnh phúc, anh thấy được cảm
xúc trong ngần của tâm hồn, cảm nhận được chân - thiện - mĩ của cuộc đời. Anh cảm
thấy tâm hồn mình được thanh lọc trở nên trong trẻo và thanh khiết. Thông qua cảm
Văn mẫu lớp 12: Phân tích hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng
xúc của nhân vật Phùng, tác giả đưa ra quan niệm về cái đẹp. Cái đẹp phải có tác dụng
thanh lọc tâm hồn, hướng con người đến cái chân - thiện - mĩ, cái đẹp là đạo đức.
Thế nhưng cảnh càng đẹp bao nhiêu thì thực tế cuộc sống lại đen tối bấy nhiêu. Đó
chính là phát hiện thứ hai của Phùng trước khung cảnh tuyệt vời ấy. Hiện thực nghiệt
ngã của con người với số phận bất hạnh của những con người nơi đây đặc biệt là
người đàn bà hàng chài hiện lên. Bước ra từ chiếc thuyền ngư phủ đẹp như mơ ấy là
người phụ nữ xấu xí và người đàn ông hung dữ, cặp vợ chồng hiện thân cho sự lam lũ
đói khổ. Chính khuôn mặt nét người của họ đã nói lên phần nào cái cuộc sống khổ cực
mà họ phải chịu. Người vợ “trạc ngoài 40”, “mặt rỗ”, “thân hình cao lớn thô kệch”,
“lưng áo bạc phếch”, “gương mặt lộ rõ sự mệt mỏi sau một đêm thức trắng kéo
lưới”… dường như bao nhiêu sương gió nắng mưa của đất trời đã chiếu thẳng vào
người đàn bà ấy vậy. Còn người đàn ông thì cũng chẳng hơn gì: “có tấm lưng rộng”,
đi chân chữ bát khuôn mặt “độc, dữ”. Cả hai người đều là hiện thân của sự nhọc nhằn,
nghèo khó của người dân hàng chài. Một cảnh tượng diễn ra khiến cho nghệ sĩ Phùng
không thể nào tin vào mắt mình và cái cảnh đẹp kia bỗng chốc biến thành một hình
ảnh vô cùng thậm tệ. Hai con người khổ sở ấy đi vào phía bãi xe tăng hỏng và thật bất
ngờ trước cảnh tượng ấy: “Lão đàn ông lập tức trở nên hùng hổ, mặt đỏ gay, lão rút
trong người ra một chiếc thắt lưng… lão trút cơn giận như lửa cháy bằng cách dùng
chiếc thắt lưng quật tới tấp vào người đàn bà, lão vừa đánh vừa thở hồng hộc, hai hàm
răng nghiến ken két...”. Trong “chiếc thuyền ngoài xa”, một sự thật còn trớ trêu, cay
đắng nữa: Cha con lão làng chài coi nhau như kẻ thù “Thằng bé chạy một mạch, sự
giận dữ căng thẳng…lập tức nhảy xổ vào cái lão đàn ông... liền rướn thẳng người
vụng chiếc khóa sắt quật vào giữa khuôn ngực lão đàn ông”. Người nghệ sĩ Phùng như
cay đắng nhận thấy những cái ngang trái, bi kịch trong gia đình thuyền chài kia đã là
thứ thuốc rửa quái đản làm những thước phim huyền diệu của cái máy ảnh mà anh dày
công sáng tạo nghệ thuật bỗng hiện hình một sự thật cuộc sống xót xa. Tấm ảnh về
chiếc thuyền thì rất đẹp, nhưng cuộc sống đích thực của gia đình dân chài trong chiếc
thuyền ấy chẳng có gì là đẹp. Sự nghịch lí ấy đặt ra vấn đề đối với người nghệ sĩ về
mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc sống: “Nghệ thuật không nên là ánh trăng lừa
dối” (Nam Cao). Những giọt nước mắt của người đàn bà hàng chài nhỏ xuống lấp đầy
Văn mẫu lớp 12: Phân tích hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng
những nốt rỗ chằng chịt kia. Một cảnh tượng nghiệt ngã đối lập với cái cảnh đẹp như
ngư phủ của con thuyền.
Với hai phát hiện ấy Phùng chợt nhận ra rằng cuộc đời không đơn giản một chiều mà
chứa nhiều nghịch lí ngang trái, mâu thuẫn. Cuộc sống luôn tồn tại những mặt đối lập,
đẹp và xấu thiện và ác. Ở đây nhà văn khẳng định đừng nhầm lẫn hiện tượng với bản
chất, hình thức bên ngoài với nội dung bên trong. Khi nhìn nhận đánh giá cuộc đời thì
phải có cái nhìn đa chiều nhiều phía.
Nếu truyện ngắn chỉ dừng lại ở đây chắc chắn sẽ không đủ sức hút có thể để lại dư âm
trong lòng người đọc. Chính vì thế mà những tâm sự của người đàn bà hàng chài tại
tòa án huyện được viết ra. Sau khi chứng kiến cảnh bạo hành dã man bên chiếc xe
tăng hỏng, Phùng đã nói với chánh án Đẩu từng là chiến hữu của anh để nhờ giúp đỡ.
Phùng và Đẩu đều có ý tốt mong cho người phụ nữ ấy thoát khỏi người chồng vũ phu.
Chính vì vậy người đàn bà hàng chài đã được chánh án Đẩu mời đến tòa án huyện và
giải pháp được đưa ra là li hôn với chồng. Người đàn bà hàng chài đến tòa án huyện
ban đầu chị tỏ ra rất sợ hãi khép nép sau khi nghe những phân tích và sự giúp đỡ của
Đẩu thì chị bỗng bình tĩnh và thay đổi cách xưng hô không còn khép nép nữa mà nói
ra những tâm sự những suy nghĩ của bản thân mình. Những lời tâm sự của chị đã
khiến người đọc cũng phải ngỡ ngàng. Vẻ đẹp tâm hồn ẩn sâu bởi cái vẻ ngoài xấu xí,
của người phụ nữ ấy đã khiến chánh án Đẩu và nhân vật Phùng nhận ra được nhiều điều.
Người đàn bà kể lại cuộc đời mình rằng: Trước kia bà cũng là một người con nhà khá
giả, nhưng sau một trận thủy đậu làm cho bà dỗ hết mặt không ai thèm lấy bà. Khi ấy
ông chồng của bà lại là người làm vườn. Bố mẹ mất đi người đàn ông ấy đã cứu vớt
cuộc đời của bà chính vì thế mà bà bị đánh đập nhưng cũng không nỡ bỏ người chồng
đồng thời cũng là ân nhân của mình. Hiện giờ cuộc sống của bà khổ về cả vật chất lẫn tinh thần.
Gia đình bà sống cùng nhau trên một con thuyền nhỏ. Con thuyền ấy vừa là phương
tiện kiếm sống lại cũng là ngôi nhà che nắng che mưa. Bà thường xuyên bị đánh đập,
ba ngày một trận nhẹ năm ngày một trận nặng. Thế nhưng bà không hề chống lại
Văn mẫu lớp 12: Phân tích hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng
chồng mình, cam chịu, nhẫn nhục, bà coi một việc bị đánh là một chuyện đương
nhiên, thậm chí sợ các con nhìn thấy bà xin chồng đánh khi vào bờ. Khi nghe những
lời khuyên của Đẩu và Phùng, biết lòng tốt của họ nhưng bà nhất quyết không bỏ
chồng vì người chồng là chỗ dựa tinh thần lớn nhất của gia đình nhất là khi phong ba
bão táp. Người đàn bà cần chồng vì còn phải nuôi những đứa con kia. Và hơn nữa trên
thuyền cũng có những lúc gia đình hạnh phúc vui vẻ. Người đàn bà chắt chiu những
hạnh phúc nhỏ nhoi đời thường khi nhìn thấy các con được ăn no. Thị nhận lỗi, cho
rằng đẻ nhiều con là cái tội của mình. Trong suy nghĩ của Phùng, Đẩu và thằng Phác
người đàn ông kia là kẻ thô lỗ, độc ác, dã man đáng lên án. Nhưng với người vợ thấu
hiểu và cảm thông, người đàn ông ấy cũng chỉ là nạn nhân, hắn trước kia hiền lành
lắm, cũng vì cuộc sống nghèo khổ quá nên mới như vậy. Từ đó cho thấy người đàn bà
hàng chài tuy là một người phụ nữ không học hành, xấu xí nhưng lại có một trái tim
nhân hậu tiêu biểu cho nét đẹp tâm hồn của người phụ nữ Việt Nam. Thị là người
chấp nhận hi sinh để sống cho các con, một người vị tha và sâu sắc lẽ đời.
Trước những lẽ ấy thoạt đầu Đẩu và Phùng nghiêm nghị thấy bất bình nhưng về sau
thì như vỡ lẽ ra nhiều điều. Phùng từng là người lính chiến đấu giải phóng miền Nam
khỏi nanh vuốt quân xâm lược nhưng lại không thể nào giải phóng được số phận của
người đàn bà bất hạnh. Qua câu chuyện của người đàn bà, Phùng càng thấm thía:
không thể đơn giản trong cái nhìn về cuộc đời và con người. Cuộc sống này không chỉ
sống cho riêng mình hay nó vốn là cái mình nhìn thấy trên bề nổi mà nó là phần chìm
bên trong câu chuyện kia. Vẻ đẹp của người đàn bà hàng chài đã đem đến cho người
đọc một thông điệp, một triết lí. Đó là phải nhìn mọi việc một cách toàn diện. Đó mới
là cái giá trị đích thực của cuộc sống này. Từ một người đàn bà nhút nhát sợ hãi người
đàn bà trở nên sâu sắc làm cho hai người đành phải để người phụ nữ ấy về với gia đình mình.
Câu chuyện kết thúc khi bức ảnh tuyệt bích được chọn in trong tấm lịch năm ấy và
bức tranh còn được treo mãi trong những gia đình sành nghệ thuật. Điều này khẳng
định giá trị nghệ thuật của bức tranh. Câu chuyện của người đàn bà hàng chài đã đi
sâu vào tiềm thức của Phùng như một trải nghiệm mà mỗi khi nhìn vào bức ảnh anh
lại nhớ đến nó. Với anh, khi đứng trước bức ảnh đen trắng lại thấy một màu hồng
Văn mẫu lớp 12: Phân tích hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng
trong buổi sớm ban mai và nhìn kĩ hơn nữa lại thấy bước ra từ trong tranh là người
đàn bà hàng chài lam lũ. Như vậy nếu hiểu bức tranh thuyền và biển kia là hình ảnh
của nghệ thuật và người đàn bà hàng chài bước ra từ trong tranh là hình ảnh của cuộc
đời thì nghệ thuật và cuộc đời phải gắn liền với nhau. Nghệ thuật bắt nguồn từ cuộc
sống thì cũng phải gắn liền với cuộc sống. Nghệ thuật phải luôn gắn liền với cuộc
sống thì mới có ý nghĩa.
Với cách xây dựng tình huống truyện độc đáo, mới lạ, mang ý nghĩa khám phá, phát
hiện về cuộc đời, và cách trao ngòi bút cho nhân vật kể chuyện (nhân vật Phùng),
“Chiếc thuyền ngoài xa” đã để lại ấn tượng sâu đậm. Thành công của Nguyễn Minh
Châu là đã đem đến cho người đọc một tác phẩm đầy tính triết lí và chiêm nghiệm về
cuộc đời, con người và cả nghệ thuật. Những triết lí luôn đúng với mọi thời đại.
Nguyễn Minh Châu là một trong số những nhà văn đầu tiên của thời kì đổi mới đã đi
sâu khám phá sự thật đời sống, dũng cảm thể hiện những góc khuất của cuộc đời ngay
trong chế độ xã hội tốt đẹp của chúng ta. Đúng như lời của nhà văn Nguyễn Minh
Châu đã nói: “Nhà văn không có quyền nhìn sự vật một cách đơn giản, và nhà văn cần
phấn đấu để đào xới bản chất con người vào các tầng sâu lịch sử”. Truyện ngắn
“Chiếc thuyền ngoài xa” thể hiện một bài học đúng đắn về cách nhìn nhận cuộc sống
và con người: Mỗi người trong cõi đời, nhất là người nghệ sĩ, không thể đơn giản, sơ
lược khi nhìn nhận cuộc sống và con người. Cần một cách nhìn đa dạng nhiều chiều,
phát hiện ra bản chất thật sau vẻ đẹp bên ngoài của hiện tượng. Đồng thời tác phẩm in
đậm phong cách tự sự – triết lí của nhà văn Nguyễn Minh Châu. Bài làm mẫu 5
Nguyễn Minh Châu (1930-1989) được coi là một trong những cây bút tiên phong của
văn học Việt Nam thời kì đổi mới. Ông “thuộc một trong số nhà văn mở đường tinh
anh và tài năng nhất của văn học ta hiện nay” (Nguyên Ngọc). Sự tinh anh và tài năng
của Nguyễn Minh Châu được thể hiện qua quá trình tư duy nghệ thuật.
Truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xa là một phát hiện về đời sống con người theo
hướng đổi mới tư duy ấy. Bao nghịch lí cuộc đời, bao nghiệt ngã của cuộc sống được
Văn mẫu lớp 12: Phân tích hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng
mở ra, được vỡ lẽ từ một tờ lịch “tĩnh vật” thuần tuý của người nghệ sĩ nhiếp ảnh
Phùng trong một chuyến đi thực tế. Qua đó, Nguyễn Minh Châu muốn gửi gắm những
chiêm nghiệm sâu sắc của ông về nghệ thuật và cuộc đời.
Trước năm 1975 trong văn học cách mạng, thước đo giá trị chủ yếu của nhân cách là
sự cống hiến hi sinh cho cách mạng, là các tiêu chuẩn đạo đức cách mạng được thể
hiện trong các mối quan hệ với kẻ thù, đồng chí đồng bào.
Nhưng sau năm 1975 văn học có cái nhìn mới, trở về với đời thường, đi sâu khám phá
sự thật đời sống ở bình diện đạo đức, thế sự.
Người nghệ sĩ phải nhìn cho ra, phát hiện, nhận diện những mối quan hệ xã hội phức
tạp, chằng chịt để từ đó hướng người đọc nhận thức cuộc sống, hình thành nhân cách.
Nguyễn Minh Châu là một trong những nhà văn như thế, ông đã gửi gắm ý tưởng của
mình, những chiêm nghiệm sâu sắc về nghệ thuật và cuộc sống qua nhân vật Phùng -
một nghệ sĩ nhiếp ảnh: “Nhà văn không có quyền nhìn sự vật một cách đơn giản, và
nhà văn cần phấn đấu để đào xới bản chất con người vào các tầng sâu lịch sử”.
Trở lại vùng biển nơi chiến trường xưa, Phùng đã từng chiến đấu, anh có nhiệm vụ
hoàn thành một tấm ảnh nghệ thuật: thuyền và biển vào bộ lịch năm ấy. Phùng đã
“phục kích” mấy buổi sáng sớm anh mới “chộp” được một cảnh “đắt” như trời cho.
Trên mặt biển còn mờ sương, một chiếc thuyền thu lưới đang tiến vào bờ mới đẹp làm
sao! Nó đẹp, thơ mộng như “bức tranh mực tàu của một danh họa thời cổ”. Hình ảnh
chiếc thuyền “in một nét mơ hồ loè nhoè vào bầu sương màu trắng như sữa có pha đôi
chút màu hồng hồng do ánh mặt trời chiếu vào…” Toàn bộ khung cảnh từ đường nét
đến ánh sáng đều hài hòa đẹp đến mê hồn. Có lẽ đây là cảnh đẹp có một không hai
trong cuộc đời cầm máy của anh. Trái tim anh rung động, niềm hạnh phúc tràn ngập
tâm hồn trước cảnh đẹp tạo hoá ban tặng. Dường như ngắm nhìn hình ảnh chiếc
thuyền ngoài xa trong mờ sương, anh đã bắt gặp cái tận thiện tận mĩ, thấy tâm hồn
mình như được gột rửa, trở nên thật trong trẻo, tinh khôi. Trong khoảnh khắc hạnh
phúc tuyệt đỉnh ấy, người nghệ sĩ bấm liên thanh một hồi một phần tư cuốn phim. Và
có thể gác máy trở về ngay cơ quan không còn muốn “săn” thêm một cảnh nào nữa.
Văn mẫu lớp 12: Phân tích hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng
Nhưng một tình huống bất ngờ, trớ trêu xảy ra, dường như tạo hóa cũng như một trò
đùa quái ác. Từ chiếc thuyền ngư phủ đẹp như mơ kia bước ra một người đàn bà xấu
xí, mệt mỏi, cam chịu cùng một gã đàn ông thô kệch, dáng độc dữ. Hắn đã rút thắt
lưng của lính ngụy ngày xưa ra đánh vợ một cách tàn bạo, cốt để giải tỏa những ấm
ức, cơ cực của cuộc sống. Phùng còn chứng kiến thằng Phác, đứa con trai của gia đình
giật chiếc thắt lưng mà quật lại cha vì quá thương mẹ. Phút chốc Phùng xót xa, cay
đắng nhận ra: cái xấu, cái ác, cái bi kịch trong gia đình thuyền chài kia, nó giống như
một thứ thuốc rửa quái đản làm những thước phim huyền diệu mà anh dày công săn
đuổi, bỗng hiện hình thật khủng khiếp, ghê sợ.
Ba hôm sau, Phùng lại chứng kiến tiếp cảnh đánh vợ của gã đàn ông lần thứ hai. Như
một phản xạ tự nhiên, anh vứt máy ảnh xuống đất, chạy nhào tới, phải chấm dứt hành
động độc ác của gã đàn ông ấy. Thế rồi chính anh cũng trở thành nạn nhân.
Thực tế phũ phàng đã cho Phùng nhận ra nhiều điều: Chiếc thuyền nghệ thuật thì ở
ngoài xa - một khoảng cách đủ để tạo nên vẻ đẹp huyền ảo, nhưng sự thực cuộc đời lại
rất gần, rất phũ phàng, đừng vì nghệ thuật mà quên cuộc đời.
Phùng vốn là người lính vào sinh ra tử, anh căm ghét mọi áp bức, bất công, sẵn sàng
vì điều thiện, lẽ công bằng. Anh thực sự xúc động trước vẻ đẹp tinh khôi của thuyền
và biển trong buổi ban mai, trái tim anh cũng nhạy cảm, thắt lại trước nỗi đau của con
người. Cái khoảnh khắc tràn ngập hạnh phúc trong tâm hồn kia, cái anh đã từng chiêm
nghiệm “bản thân cái đẹp chính là đạo đức”, bỗng chốc trong anh đã hoá thành nghịch
cảnh. Thế ra đằng sau cái đẹp “toàn bích, toàn thiện” của thiên nhiên tạo hoá mà anh
bắt gặp trên biển ngoài xa lại chẳng phải là “đạo đức”, là “chân lí của sự toàn thiện”
mà người nghệ sĩ vẫn thường nhìn bằng đôi mắt mộng mơ của mình. Thật trớ trêu, cái
ác vẫn hiện hữu ngay bên trong cái đẹp; hạnh phúc vẫn luôn tiềm ẩn những bi kịch, bất hạnh.
Những trăn trở, khúc mắc sẽ mãi theo Phùng nếu như anh không được chứng kiến câu
chuyện của người đàn bà hàng chài tại tòa án huyện cùng người bạn chiến đấu của
mình là anh Đẩu. Sự thật về một cuộc đời, những suy nghĩ và sự chịu đựng của người
Văn mẫu lớp 12: Phân tích hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng
đàn bà đã giúp Phùng và Đẩu hoá giải được nguyên do của những điều tưởng như là vô lí.
Nếu chỉ nhìn bề ngoài của người đàn bà xấu xí, thô kệch luôn bị chồng đánh đập hành
hạ, ba ngày một trận nhẹ, năm ngày một trận nặng, lại kèm theo những lời chửi rủa
độc địa, phũ phàng thì người ta có thể nghĩ: người đàn bà đó không bình thường chăng?
Tại toà án bà còn quỳ lạy xin quý tòa bắt tội, phạt tù cũng được nhưng “đừng bắt con
phải bỏ nó”, vì sao vậy? Nguyên căn của mọi sự nhẫn nhục, chịu đựng ấy chính là
lòng nhân hậu, vị tha, bao dung, đức hi sinh vô bờ bến của người đàn bà đối với
những đứa con: “Phải sống cho con chứ không phải sống cho mình”. Hơn nữa: “Các
chú đâu phải người làm ăn… cho nên các chú đâu có hiểu được cái việc của người
làm ăn lam lũ, khó nhọc”, “các chú không phải là đàn bà, chưa bao giờ các chú biết là
nỗi vất vả của người đàn bà trên một chiếc thuyền không có đàn ông…” Thì ra những
người đàn bà sống nhờ biển, họ rất cần có người đàn ông để chèo chống với phong ba,
“để cùng làm ăn nuôi nấng đặng một sắp con”… chứ không phải vì một lí do nào
khác. Trong khổ đau cũng có lúc họ thấy hạnh phúc, vui nhất là khi nhìn thấy đàn con
được ăn no và vợ chồng cũng có lúc hoà thuận.
Qua lời lẽ của người đàn bà hàng chài, Phùng đã hiểu được “Tình thương con cũng
như nỗi đau cũng như cái sự thăng trầm trong việc hiểu thấu các lẽ đời hình như mụ
chẳng bao giờ để lộ rõ rệt ra ngoài”, mà chỉ âm thầm nhẫn nhục chịu đựng, ở trong
tình cảnh ấy, suy nghĩ và cách xử sự của bà là không thể nào khác được. Đó là sự hi
sinh lớn lao của người mẹ đối với đàn con của mình mà không bút mực nào tả xiết. Đó
là “hạt ngọc ẩn giấu” trong tâm hồn mỗi người mà người nghệ sĩ phải đào xới vào các
tầng sâu lịch sử để kiếm tìm, ngợi ca, nâng đỡ.
Qua đó Phùng và Đẩu cũng phải nhìn lại chính mình: không thể đánh giá bản chất con
người, sự việc từ bề ngoài. Nếu cứ nhìn bề ngoài mà khuyên họ theo chủ quan của
mình thì chẳng phải chính mình là người sống hời hợt, thiếu sâu sắc, thiếu thực tế?
Người nghệ sĩ phải biết nhìn thấu suốt vấn đề, không thể đơn giản, dễ dãi trong mọi sự
việc, hiện tượng của cuộc sống.
Văn mẫu lớp 12: Phân tích hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng
Với người đàn ông độc dữ, Phùng cũng có phần cảm thông: có lẽ cuộc sống đói
nghèo, vất vả, quẩn quanh với bao lo toan cực nhọc đã biến “anh con trai cục tính
nhưng hiền lành” xưa thành người chồng vũ phu, độc ác. Hắn vừa là nạn nhân của
cuộc sống đói nghèo, khốn khổ, vừa là thủ phạm gây nên bao khổ đau cho chính
những người thân trong gia đình của mình, đáng thương mà cũng đáng trách. Phải làm
sao để nâng cao cái phần người, phần thiện trong kẻ thô bạo ấy đây? Đó là câu hỏi cần
phải có giải pháp thiết thực để giải quyết nguyên nhân tận gốc, thay vì khuyên người ta bỏ nhau.
Với chị em thằng Phác, thằng Phác trở thành đứa con lỗi đạo với cha cũng chính từ
nguyên nhân đói nghèo, thất học, từ những lục đục của cha mẹ mà chúng phải gánh
chịu hậu quả. Chúng là những đứa trẻ đáng thương. Trong lòng chúng cũng tan nát vì
đau đớn, thương tích sẽ hằn sâu kí ức tuổi thơ, lớn lên rồi chúng sẽ ra sao? Biết bao
trăn trở trong lòng Phùng sau câu chuyện! Phải làm sao để những đứa trẻ ấy được no
cơm, ấm áo, được học hành đầy đủ? Có như vậy, bi kịch trong mỗi gia đình mới
không còn xảy ra, xã hội mới bớt đi những gánh nặng.
Tấm ảnh của Phùng mang về đã làm hoàn thiện bộ lịch năm ấy, dâng tặng cho bao gia
đình sành chơi nghệ thuật niềm hạnh phúc. Nhưng với Phùng, mỗi khi ngắm lại, hình
ảnh người đàn bà làng chài lam lũ, khổ đau lại hiện ra đầy ám ảnh.
Chiếc thuyền ngoài xa của Nguyễn Minh Châu mang đến cho người đọc một bài học
triết lí về cách nhìn nhận cuộc sống và con người: cuộc sống thật phức tạp, đa chiều,
đòi hỏi mỗi người cần có cái nhìn toàn diện, phát hiện ra bản chất sau bề ngoài hiện
tượng. Đối với người nghệ sĩ, chuyến đi thực tế đã cho Phùng một bài học đúng đắn:
chiếc thuyền nghệ thuật, chiếc thuyền mộng mơ thì ở ngoài xa, nhưng sự thật cuộc đời
trong chiếc thuyền cụ thể lại rất gần. Đừng vì nghệ thuật mà quên cuộc đời, bởi lẽ
nghệ thuật chân chính là nghệ thuật phục vụ con người, vì cuộc đời. Trước khi là một
nghệ sĩ biết rung động trước cái đẹp, hãy là một con người biết yêu ghét, buồn vui
trước mọi lẽ đời. Biết hành động để có cuộc sống xứng đáng với con người, chứ
không chỉ biết săn đuổi một thứ nghệ thuật cao siêu, thuần tuý. Bài làm mẫu 6
Văn mẫu lớp 12: Phân tích hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng
Nguyễn Minh Châu là nhà văn nổi bật của văn học Việt Nam thời kì đổi mới. Những
tác phẩm của ông luôn chứa đựng nhiều triết lí nhân sinh sâu sắc. Ông luôn trăn trở về
cuộc đời con người và sứ mệnh của người nghệ sĩ. “Chiếc thuyền ngoài xa” được xem
là tác phẩm tiêu biểu cho phong cách văn chương của tác giả. Bằng việc phân tích 2
phát hiện của nghệ sĩ Phùng, ta sẽ thấy được cái nhìn đa chiều của chính tác giả về
cuộc đời và con nghệ thuật.
“Chiếc thuyền ngoài xa” được sáng tác vào năm 1983, tiêu biểu cho hướng đi và
phong cách nghệ thuật của Nguyễn Minh Châu ở giai đoạn đổi mới. Tác phẩm mang
đậm yếu tố tự sự đi cùng với nhiều triết lí nhân sinh sâu sắc. Trong truyện, ông đã để
nhân vật Phùng phát hiện ra 2 vấn đề tưởng chừng không liên quan đến nhau nhưng
lại có mối quan hệ rất mật thiết. Đó là vẻ đẹp của thiên nhiên, tạo hóa đầy thơ mộng,
ảo diệu; trái ngược với cảnh bạo lực, những góc khuất của cuộc đời bình thường. Điều
đó đã khiến nhân vật, bản thân tác giả và cả độc giả vỡ lẽ ra nhiều điều thú vị về cuộc đời và nghệ thuật.
Nghệ sĩ Phùng được biết đến là nghệ sĩ nhiếp ảnh đầy thơ mộng và tâm huyết với
nghề nghiệp. Để có được tấm ảnh lịch về biển đẹp nhất, anh đã quay lại vùng biển cũ
nơi anh từng tham gia chiến đấu. Nhiều ngày trời, anh đã bố trí, phục kích để có thể
chụp được bức ảnh ưng ý nhất. Và rồi sau cùng, “vẻ đẹp” trời cho ấy đã tới. Một cảnh
đẹp mà có lẽ, anh chỉ có thể gặp được một lần duy nhất trong cuộc đời. Dưới đôi mắt
của người nghệ sĩ, cảnh tượng ấy hiện lên đẹp “như một bức tranh mực tàu của một danh họa thời cổ”.
Đó là khung cảnh buổi sớm tinh sương, xa xa có chiếc thuyền chài đang thu lưới giữa
mặt biển: “mũi thuyền in một nét mơ hồ, lòe nhòe vào bầu sương mù trắng như sữa…
đang hướng mặt vào bờ”. Cảnh sắc ấy đúng là có một không hai, kì diệu, tưởng chừng
như chỉ là ảo ảnh. Từ không gian mênh mông của biển đến con người; từ màu sắc,
đường nét đến ánh sáng,… tất cả đều hòa quyện với nhau rất hài hòa, tinh tế.
Đứng trước khung cảnh đẹp như mơ ấy, nghệ sĩ Phùng trở nên “bối rối”, “trong trái
tim như có cái gì bóp thắt vào”. Hình ảnh chiếc thuyền ngoài xa ấy đã tác động mạnh
mẽ vào tâm trí và trái tim của người nghệ sĩ. Nó khơi dậy những cảm xúc thăng hoa
Văn mẫu lớp 12: Phân tích hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng
diệu kì mà bất cứ người làm nghệ thuật nào cũng đều khao khát. Trong khoảnh khắc
ngắn ngủi đó, nhân vật đã khám phá ra chân lí của sự hoàn hảo, cảm thấy tâm hồn trở
nên trong ngần. Người nghệ sĩ như được thanh lọc tâm hồn, dành toàn bộ trái tim và
khối óc để thưởng thức và lưu giữ “khoảnh khắc trời cho” ấy.
Sau những say đắm với khung cảnh thiên nhiên tuyệt đẹp, người nghệ sĩ chưa hết
bàng hoàng ấy đã đối mặt với phát hiện thứ hai. Giữa sự lung linh, ảo diệu của không
gian, cảnh bạo lực gia đình hiện lên ngay trước mắt anh, khiến anh ngỡ ngàng và
không kịp phản ứng. Từ chiếc ngư phủ tuyệt đẹp mà anh thầm cảm thán ấy, bước ra
một người đàn bà xấu xí, cam chịu, theo sau là người đàn ông thô kệch, dữ dằn, độc
ác. Lão ta rút chiếc thắt lưng ra, quật tới tấp vào người đàn bà với những lời nguyền
rủa đau đớn: “Mày chết đi cho ông nhờ, chúng mày chết đi cho ông nhờ”. Cảnh tượng
ấy đến bất ngờ, khiến cho nhân vật Phùng chỉ biết “đứng há mồm ra mà nhìn”. Bởi lẽ
chính bản thân anh cũng không thể tin được sự phũ phàng của hiện thực đang diễn ra
phía trước. Anh vừa mới được chiêm ngưỡng một vẻ đẹp tuyệt vời trong cuộc đời
người nghệ sĩ, khám phá ra chân lí của sự hoàn thiện; ấy vậy mà đằng sau vẻ đẹp đó
lại là cảnh bạo lực dã man, tàn ác, vô đạo đức.
Sau những giây phút ngỡ ngàng, Phân tích 2 phát hiện của nghệ sĩ Phùng để thấy nghệ
sĩ Phùng đã “vứt chiếc máy ảnh xuống đất, chạy nhào tới” để can ngăn. Là một người
lính bước ra từ khói lửa, anh hiểu và trân trọng sự bình yên của hiện tại. Do vậy, đối
mặt với cái xấu xa trước mắt, anh đã không màng tới thành quả nghệ thuật mình phải
cất công tìm kiếm để bảo vệ cho sự bình yên ấy. Thế nhưng chưa kịp can ngăn, anh đã
chứng kiến cảnh thằng Phác, con trai của người đàn bà xấu xí kia lao ra, giật lấy thắt
lưng từ người đàn ông, “dướn thẳng người vung chiếc khóa sắt quật vào giữa khuôn
ngực trần vạm vỡ cháy nắng” của cha nó. Để rồi chính nó lại bị cha tát hai cái, “ngã
dúi xuống cát”. Nó lặng lẽ đưa tay lau những giọt nước mắt trên gương mặt “đầy
những nốt rỗ chằng chịt” của người mẹ. Tình thương giản dị, bản năng của người con
đối với mẹ mình đã khiến nhân vật Phùng cảm động, xót xa.
Ngỡ tưởng chỉ phải chứng kiến cảnh tượng đó một lần, thế nhưng bai ngày sau, nghệ
sĩ Phùng tận mắt thấy được cảnh bạo lực ấy một lần nữa. Lần này, thằng Phác không
Văn mẫu lớp 12: Phân tích hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng
còn chỉ lao ra che chở mẹ như trước, mà trên tay còn lăm lăm con dao, muốn xông vào
người cha độc ác của mình. Chị nó, một cô bé yếu ớt đã tước đoạt con dao ấy, vật lộn
với nó để ngăn em làm việc trái với luân thường đạo lí. Dù phải ngăn em, trơ mắt nhìn
mẹ chịu bạo lực nhưng chắc hẳn cô bé ấy cũng rất đau đớn, xót xa tột cùng. Không thể
để bạo lực tiếp diễn, nhân vật Phùng đã lao ra can ngăn và bị người đàn ông đánh cho
bị thương. Anh phải đến trạm y tế để băng bó vết thương, chứng kiến thêm sự cam
chịu, nhún nhường của người đàn bà ấy.
Sau tất cả, anh nhận ra rằng đằng sau cái vẻ đẹp của tạo hóa mà anh tưởng là vô cùng
hoàn hảo kia là hiện thực rất đỗi phũ phàng. Hòa bình đã lập lại, thế nhưng hạnh phúc
của từng con người, số phận với những nghịch cảnh riêng thì vẫn còn tồn tại. Thông
qua cái nhìn của người nhiếp ảnh ấy, tác giả Nguyễn Minh Châu muốn gửi gắm nhiều
triết lí nhân sinh về nghệ thuật và cuộc đời. Nghệ thuật, không phải chỉ là nhìn nhận ra
vẻ đẹp trước mắt mà cần phải gắn với tình thương và hạnh phúc. Chúng ta không thể
chỉ nhìn ngắm vẻ bề ngoài mà bỏ đi bản chất của cuộc đời. Đôi khi đằng sau cái hào
nhoáng, lấp lánh lại ẩn chứa biết bao nghịch cảnh trớ trêu. Đồng thời tác giả cũng
nhắn nhủ con người không nên nhầm lẫn, đánh đồng vẻ bên ngoài với bản chất bên
trong của sự việc mà phải có cái nhìn đa chiều, đa diện về cuộc sống. Nghệ thuật vốn
bắt nguồn và nảy sinh từ cuộc sống nhưng cuộc sống luôn biến động, nhiều chiều,
không phải lúc nào cũng đẹp và hoàn hảo như nghệ thuật.
Qua đây cho chúng ta thấy được sự nghiêm túc với nghề, trái tim ấm nóng luôn yêu
thương và thấu hiểu con người của tác giả Nguyễn Minh Châu. Đó là “quá trình đi tìm
hạt ngọc ẩn sâu bên trong tâm hồn người” của ông, với những trăn trở sâu sắc về cuộc
đời và con người, về ý nghĩa của nghệ thuật chân chính. Tác giả Nguyễn Minh Châu
xứng đáng là “người mở đường tinh anh và tài năng của văn học Việt Nam thời kì đổi mới”.