Phân tích khổ 1 bài Mùa xuân nho nhỏ chọn lọc hay nhất
Bài thơ Mùa xuân nho nhỏ của nhà thơ Thanh Hải là không chỉ tiếng lòng tha thiết yêu mến đất nước mà
còn thể hiện ước nguyện chân thành của nhà thơ được cống hiến cho đất nước. Hãy cùng tìm hiểu phân
tích khổ 1 bài thơ Mùa xuân nho nhỏ qua bài viết dưới đây.
I. Dàn ý phân tích khổ đầu bài thơ Mùa xuân nho nhỏ: 1. Mở bài:
Sơ lược về tác giả Thanh Hải (Tác giả Thanh Hải (1930-1980) sinh tại Huyện Phong Điền, Tỉnh Thừa
Thiên Huế. Trong những năm kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, ông hoạt động văn nghệ và là
một trong những cây bút có nhiều đóng góp cho nền văn học cách mạng thuở sơ khai ở Nam Bộ)
Giới thiệu khổ thơ đầu bài thơ Mùa xuân nho nhỏ (Bài thơ “Mùa xuân nho nhỏ” được viết khoảng một
thời gian trước khi nhà thơ qua đời, thể hiện tình yêu cuộc sống, quê hương và những hy vọng về một
tương lai tươi sáng của đất nước trong tấm lòng tác giả. Khổ thơ đầu tiên trong bài thơ nói về cảm
xúc của nhà thơ trước mùa xuân tươi đẹp của thiên nhiên, đất nước). 2. Thân bài:
Hai câu thơ đầu: “Mọc giữa dòng sông xanh/Một bông hoa tím biếc”
Nghệ thuật đảo ngữ làm nổi bật sự trỗi dậy mạnh mẽ của sự sống, gây hiệu ứng đặc biệt về dáng vẻ
của loài hoa mọc trên mặt nước.
“dòng sông xanh” đã mở ra một không gian mùa xuân rất khoáng đạt và rộng lớn, dòng sông ấy
tượng trưng cho mặt đất phẳng lặng và và hiền hòa, đem đến sự trong trẻo, yên bình, tạo cảm giác
thư thái, vui vẻ, tràn ngập sức sống, là màu xanh của cây cối xung quanh, là màu xanh của bầu trời bát ngát.
Bông hoa tím, dòng sông xanh, bầu trời cao và rộng là các hình ảnh đặc trưng của mùa xuân. Sắc tím
là biểu tượng của làng quê Việt Nam, liên tưởng đến xứ Huế mộng mơ với tà áo tím của những cô gái
vùng đất kinh kỳ, nơi mà tác giả đã gắn bó và yêu thương cả cuộc đời.
Hai tông màu, một xanh một tím, sắc xanh làm nền, sắc tím trở thành nét chấm phá, tô điểm, gợi ra
bức tranh xuân rực rỡ, sống động, đậm vị Huế thương, rất tự nhiên, hài hòa và nền nã dịu dàng.
Hai câu thơ tiếp theo: “Ơi con chim chiền chiện/Hót chi mà vang trời”
Tiếng chim chiền chiện phá tan cái sự tĩnh lặng của cảnh vật, thổi vào không gian cái rạo rực, sôi
động và yêu đời, mang đến không khí vui tươi, phấn khởi.
Tiếng chim là đại diện cho bầu trời, tiếng hót vang của loài chim đã mang đã mang ta đến một không
gian rộng rãi và khoáng đạt thật sự đi theo cánh chim bay lượn.
Là lời ca thán tha thiết của nhà thơ trước sự thay đổi của thiên nhiên, sống dậy trong lòng người
những rung cảm mạnh mẽ, thể hiện tấm lòng yêu thiên nhiên, yêu mùa xuân và cuộc đời sâu nặng,
làm sống dậy cả một tâm hồn tưởng héo úa, khai mở trái tim, niềm vui sống, xóa mờ đi những đau
đớn của bệnh tật và cái chết đang tới gần.
Hai câu thơ cuối: “Từng giọt long lanh rơi/Tôi đưa tay tôi hứng”
Sự thăng hoa trong cảm xúc, tác giả cảm nhận mùa xuân bằng cả tấm lòng.
Hình ảnh ẩn dụ “giọt long lanh” tạo nên chuyển đổi cảm giác độc đáo.
Từ “long lanh” ấy mang đến cho chúng ta nhiều liên tưởng là giọt sương sớm, giọt mưa phùn, hay là
tiếng chim trên trời cao kết lại, là giọt nắng, giọt nước sông xanh, là giọt tình xuân.
=> Đều mang dáng dấp và hơi thở của mùa xuân dịu dàng, và chỉ người nghệ sĩ có tấm lòng rộng mở
mới có thể đón nhận và thấm đẫm những thứ tuyệt vời mà tạo hóa đã ban tặng.
“Tôi đưa tay tôi hứng”: thái độ trân trọng, yêu thương, nâng niu vẻ đẹp của thiên nhiên, của đất trời,
của mùa xuân bằng tất cả tấm lòng rạo rực, vui sướng.
Về giá trị nghệ thuật:
Được viết bằng thể thơ năm chữ, gần giống như các làn điệu dân ca có vần có điệu, dễ đi vào lòng
người, giúp người đọc ghi nhớ trong tấm lòng.
Bài thơ có âm hưởng nhẹ, thiết tha và giàu nhạc điệu.
Tác giả sử dụng kết hợp giữa những hình ảnh tự nhiên, giản dị cùng những hình ảnh giàu ý nghĩa
biểu tượng khái quát làm cho bài thơ trở nên thú vị, hấp dẫn.
Các câu từ được liên kết một cách chặt chẽ. Sự phát triển tự nhiên của mùa xuân được miêu tả, khắc
họa với các phép tu từ đặc sắc.
=> Tác giả Thanh Hải say đắm trước khung cảnh đẹp đẽ của mùa xuân thiên nhiên đất trời đồng thời
cũng trân trọng cảnh sắc ấy vào những năm tháng cuối cùng của cuộc đời ông. 3. Kết bài:
Khẳng định lại giá trị nội dung và nghệ thuật
Nêu cảm nhận và liên hệ.
II. Mẫu phân tích khổ 1 bài Mùa xuân nho nhỏ chọn lọc hay nhất:
Thanh Hải là một nhà thơ cách mạng đã trải qua cả hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Hoa Kỳ,
cuộc đời ông gắn chặt với mảnh đất Thừa Thiên Huế thân yêu kể cả trong những năm tháng khó khăn ác
liệt gian khổ nhất. Trong suốt cuộc đời thơ của ông Thanh Hải đã dành phần lớn thời gian sáng tác các bài
thơ ca ngợi quê hương đất nước, ca ngợi cách mạng với tấm lòng sẵn sàng tận hiến hết mình cho Tổ quốc,
cho nhân dân. Và trong những ngày tháng cuối đời khi nằm trên giường bệnh, ông đã sáng tác ra nhiều bài
thơ thật hay thật đẹp ca ngợi mùa xuân của thiên nhiên của cuộc đời, thể hiện được tấm lòng thiết tha của
nhà thơ với quê hương, với tổ quốc. Trong bài thơ Mùa xuân nho nhỏ này, dưới lăng kính của một người
chuẩn bị từ giã cõi đời người đọc lại thấy một mùa xuân nơi xứ Huế thân yêu thật ngọt ngào, thật ấm áp và
đẹp đẽ. Trong câu thơ tiếp theo "Một bông hoa tím biếc" thì bông hoa đó là một bông hoa súng hay bông
hoa ban, hoặc cũng có thể là khóm lục bình trôi trong "Hoa lục bình tím cả dòng sông", chúng đều nổi tiếng
là loài hoa dũng cảm kiên cường, là biểu trưng của làng quê Việt Nam, dù cho có lênh đênh sóng nước
nhưng vẫn giữ được cho mình những nét đẹp thân thương. Thêm nữa sắc tím của loài hoa này còn gợi
người ta nhớ về xứ Huế mộng mơ với tà áo tím của các cô gái đất kinh kỳ, nơi mà tác giả đã gắn bó và yêu
thương suốt cuộc đời. Hai tông màu, một xanh một tím đậm vốn là các tông màu lạnh, thế nhưng khi phối
hợp lại với nhau thì sắc xanh làm nền còn sắc tím như nét chấm phá, điểm xuyết, tạo nên bức tranh xuân
rực rỡ, sinh động mang đậm vị Huế thương, thật tinh tế, dịu dàng và đằm thắm:
“Mọc giữa dòng sông xanh Một bông hoa tím biếc Ơi con chim chiền chiện Hót chi mà vang trời Từng giọt long lanh rơi
Tôi đưa tay tôi hứng”
Khung cảnh mùa xuân dần được hiện ra với một vẻ đẹp rất giản dị, mộc mạc nhưng cũng không kém phần
thơ mộng và lãng mạn. Cánh hoa nghiêng mình xuống mặt nước phẳng lặng như gương kia làm nổi bật lên
bên trên một khung trời đang in bóng dưới lòng sông, với màu sắc thật nhẹ dịu, đầy tinh tế mà cũng rất dịu
dàng, Thanh Hải đã tạo ra cho bức tranh mùa xuân của anh một nét gì đấy hết sức đặc biệt. Chính bức
tranh ấy đã trở nên được rực rỡ hơn và có "hồn" khi cái màu tím đó được nhà thơ tô thêm lên cho "tím
biếc". Tông màu đó đã được tô vẽ vào bức tranh rất tinh tế, tài tình, khiến cho người xem dễ dàng mường
tượng thấy ngay trước mắt mình một bông hoa tím biếc, thật bé, thật nhỏ, nhưng rõ ràng cũng có đủ khả
năng để nhuộm tím cả bầu trời, cả không gian mùa xuân đang căng tràn sức sống. Cái màu tím cứ lan ra,
len lỏi, rồi khẽ rung rinh theo những cơn gió xuân đang thốc lên từ lòng sông xanh mát. Cảnh vật mùa xuân
trong trang thơ thanh hải cũng bình dị, đơn sơ, và thâm trầm, sâu lắng như vùng đất miền Trung quê hương
tác giả. Xứ Huế vốn nổi tiếng mộng mơ với núi Ngự sông Hương, với những điệu hò mượt mà, giờ như
càng thêm quyến rũ dưới bàn tay tài hoa của nhà thơ. Bên cạnh các bức tranh mang đậm chất thơ cổ, bức
tranh xuân của Thanh Hải gây ấn tượng với người xem bằng tiếng hót sắc nét của chim bồ câu. Âm thanh
này phá vỡ sự yên tĩnh của cảnh vật và lấp đầy gian phòng với sự sôi động, phấn khích và yêu đời, đem
đến một bầu không khí vui vẻ và phấn khởi. Hơn nữa, tiếng chim hót còn tượng trưng cho bầu trời. Nếu như
những bài thơ trước tôi thường hình dung bầu trời với màu xanh của con sông thì ở đây tiếng chim hót vang
lên. Bạn đến một không gian rộng lớn và rộng mở để dõi theo từng con chim đang bay lượn. Vì vậy, bức
tranh này đủ rộng lớn để thể hiện cả bầu trời, toàn bộ trái đất và mọi người đang sống trong đó được bay tự
do. "Ơi con chim bay/Hát chi mà vang trời" là lời than vãn chân thành của nhà thơ về sự thay đổi của thiên
nhiên, tạo ra những rung động mãnh liệt trong lòng người và khắc họa sâu sắc tình yêu thiên nhiên, mùa
xuân và cuộc sống. Đọc hai câu thơ trên, ta có thể thấy được lòng người đang gần chạm vào thiên đường.
Bởi vì tiếng lòng của anh rất hay, dễ nghe và thật kỳ diệu. Như vậy, ta thấy hình ảnh mùa xuân và tiếng chim
hót đã cứu rỗi bao tâm hồn khô cằn, rộng mở lòng người để thêm vui sống, dập tắt mọi đau đớn bệnh tật,
cái chết cận kề. "Giọt long lanh" ở đây được dùng với khá nhiều ý nghĩa khác nhau. Đó có thể là giọt sương
của buổi sáng ban mai, giọt nước còn đọng lại trên mái hè sau những trận mưa rả rích đêm khuya hay đó
cũng là giọt với ý nghĩa biểu tượng cho tình yêu, cho sức sống tràn trề. Với việc chuyển cảm xúc này trong
câu thơ đã đem tới sức hấp dẫn cho câu thơ. Câu thơ cuối của đoạn đầu bài lại diễn tả rõ nét hơn cảm xúc
ấy: "Tôi đưa tay tôi hứng". Động từ "hứng" gợi cho chúng ta về lòng biết ơn. Sự rung động của tác giả với
cái đẹp của thiên nhiên, của đất trời. Trong khung cảnh lãng mạn, nên thơ ấy của xứ Huế mộng mơ, ta thấy
tác giả đã thực sự thăng hoa trong tình yêu khi không chỉ nhìn mùa xuân bằng mắt mà ngay cả nhà thơ
cũng cảm nhận nó thông qua trái tim. Từ lâu người nghệ sĩ đã hứng trọn mùa xuân, đem sắc xuân biến
thành giọt lệ để tặng cho những người yêu xuân như thế? Từ "long lanh" gợi cho chúng ta những liên tưởng
đến sương mai, mưa phùn, hay tiếng chim hót, giọt nắng, giọt nước sông xanh, giọt xuân tình. Tất cả đều
mang dáng dấp và hơi thở của mùa xuân đích thực, và chỉ người nghệ sĩ có tấm lòng rộng mở mới có thể
tiếp nhận, cảm thụ được điều kỳ diệu mà đất trời đã ban tặng, cho chúng ngấm vào tâm hồn. Cảnh "em giơ
tay hứng" là sự ngưỡng mộ, trân trọng và cảm nhận cái đẹp của thiên nhiên, đất trời trong mùa xuân với tất
cả tấm lòng vui sướng, tự hào. Thanh Hải "hứng" mùa xuân nho nhỏ để nâng niu, mãi mãi ghi nhớ trong tim
mình đây là mùa xuân xứ Huế, mùa xuân của quê hương và mai này khi về quê hương, anh sẽ luôn đem
theo hình ảnh của mùa xuân xứ Huế cùng anh hết lòng tôn kính. Như vậy, ngay với bài thơ đầu tiên của tập
thơ Mùa xuân nhỏ của Thanh Hải, ta có thể cảm nhận được hình ảnh thiên nhiên mùa xuân tươi đẹp, sinh
động cùng với sự dịu dàng và ấm áp của xứ Huế. Thêm vào đó là cảm xúc nồng nàn, tha thiết của tác giả
về mùa xuân quê hương, thể hiện tấm lòng sâu nặng của ông với gia đình và Đất nước, nơi ông đã trao trọn
tình yêu thương ấy trong suốt cuộc đời. Đã đọc thơ Thanh Hải ta càng cảm thấy thích thú và say mê. Đã
đọc hết "Mùa xuân nho nhỏ" ta cảm nhận thấy chất men của mùa xuân đang len lỏi trong đất trời, hòa cùng
lòng xuân và đi sâu vào lòng người thưởng thức. Đây là mùa của một "mùa xuân nho nhỏ" như Thanh Hải
đã dành cho cuộc đời. Nếu chúng ta biết Thanh Hải sáng tác bài thơ này khi đang ở trên giường bệnh chắc
đã không viết vào mùa xuân.