Phân Tích Khổ 1 "Mùa Xuân Nho Nhỏ" - Bức Tranh Thiên Nhiên Tươi Đẹp

Đề: Phân tích khổ 1 Mùa xuân nho nhỏ ( chủ đề BỨC
TRANH THIÊN NHIÊN ) Bài làm
Niềm ưu ái cho thiên nhiên có lẽ chưa bao giờ vơi cạn trong tâm hồn người
thi sĩ. Thiên nhiên tự thân nó đã mang dáng dấp một bài thơ. Nhưng qua lăng
kính của người sáng tạo, nó không chỉ xinh đẹp, lung linh mà còn ẩn chứa nhiều
tầng ý nghĩa. Nhà thơ không chỉ dừng lại đơn điệu mà còn gửi gắm trong đó bao
tình cảm, khát khao, triết lý nhân sinh. Vì vậy đến với tiếng thơ “Mùa xuân
nho nhỏ” của Thanh Hải, đã giúp ta cảm nhận về một bức tranh thiên nhiên và
được thể hiện rõ qua khổ 1:
“Mọc giữa dòng sông xanh
Một bông hoa tím biếc
Ơi con chim chiền chiện
Hót chi mà vang trời
Từng giọt long lanh rơi
Tôi đưa tay tôi hứng”
Bài thơ được sáng tác vào 11/1908 trong hoàn cảnh đất nước đang hồi sinh
nhưng lúc này nhà thơ lại mắc bệnh hiểm nghèo, ông đã sáng tác thi phẩm
“Mùa xuân nho nhỏ” ngay trên giường bệnh. Qua ý nghĩa nhanh đề muốn gợi
cho ta biết cảnh mùa xuân của thiên nhiên đất nước. Đó cũng là những đóng
góp nhỏ bé âm thầm mà khiêm tốn của nhà thơ, đồng thời cũng thể hiện tình
yêu thiên nhiên cuộc sống, lý tưởng sống cao đẹp.
Hai câu thơ đầu là một sắc xuân tươi xinh rực rỡ tắm mát tâm hồn chúng ta.
Vần thơ như một tiếng nói thốt lên khi ngạc nhiên chợt thấy một cảnh đẹp mà lòng xôn xao xúc động:
“Mọc giữa dòng sông xanh
Một bông hoa tím biếc”
Ngay ở dòng đầu tiên với phép đảo ngữ, động từ “Mọc” được đặt trước hình
ảnh được sử dụng biện pháp tu từ liệt kê “dòng sông xanh” và “hoa tím biếc”,
tác giả đã gợi được sức sống trỗi dậy, vươn mình của vạn vật trước mùa xuân.
Hai câu thơ gợi cho ta thấy không gian mênh mông giữa trời nước, giữa dòng
sông với làn nước trong xanh, bỗng nhiên mọc lên một bông hoa. Bông hoa ấy
có màu sắc tím biếc. Tuy không phải là sắc màu đỏ rực, xanh ngắt mà là màu
tím biếc. Màu tím làm nên sự thơ mông, nhẹ nhàng, làm nên sắc xuân. Đó là vẻ
đẹp tinh khôi, sáng trong mà cũng rất đỗi mộng mơ. Đó là màu tím của hoa, của
thiên nhiên hay chính là sự tượng trưng cho xứ Huế thơ mộng. Trên nền xanh
của dòng sông, màu hoa tím biếc, tưởng chừng như bức họa ấy tĩnh lại. Nhưng
ngay sau đó là sự xuất hiện của một chú chim chiền chiện:
“Ơi con chim chiền chiện
Hót chi mà vang trời”
Với thán từ gọi đáp “Ơi” mang đến sự gần gũi, đậm chất ngôn ngữ Huế. Ngôn
ngữ ấy mang đến sự nhẹ nhàng, tình cảm và có nét vô cùng đáng yêu. Tiếng
chim hót làm cho bức tranh chuyển trạng thái từ tĩnh sang động. Mùa xuân
trong thơ của Thanh Hải là một nét đẹp đằm thắm, nhẹ nhàng, mơn man, trong
sáng vs đầy tinh khôi. Tất cả đều đang ở độ tràn trề sức sống. Trong bản trường
ca mùa xuân, chàng nghệ sĩ chiền chiện đã cất cao tiếng hát trong veo, thảnh
thót và ngân nga. Hàng ngày ngồi bên cửa sổ phòng bệnh, màu tím biếc của
hoa, sắc xanh của dòng nước và điệp khúc của tiếng chim cứ gợn trong mắt, âm
vang bên tai nhà thơ. Đó đều là những hình ảnh, tín hiệu đặc trưng của mùa
xuân cố đô. Ông đã nâng lên chén rượu kính đời và “say” trong niềm thổn thức
trước thiên nhiên. Tâm trí của nhà thơ như con thuyền nhỏ đi từ bến cõi thực
sang bến cõi mộng. Sóng xanh, hoa tím, tiếng chim,… đều kết tinh thành giọt:
“Từng giọt long lanh rơi
Tôi đưa tay tôi hứng.”
“Giọt long lanh” là tên gọi chung của tác giả dành cho giọt sương, giọt mưa,
giọt nắng, giọt mùa xuân hay giọt của âm thanh, giọt của hạnh phúc. Tiếng chim
chiền chiện hót vang trời nhưng không tan biến vào không trung mà ngưng
đọng lại thành từng giọt âm thanh như những giọt lưu ly trong vắt, lấp lóa, chói
ngời. Với bút pháp ẩn dụ chuyển đổi cảm giác từ thính giác đến thị giác và xúc
giác “hứng” đó là sự trân trọng vẻ đẹp của thi nhân với vẻ đẹp của sự sống,
của đất trời, của chim, đó cũng là sự đồng cảm của nhà thơ trước thiên nhiên,
cuộc đời. Như vậy chỉ bằng khổ thơ đầu trong thi phẩm “Mùa xuân nho nhỏ”
của Thanh Hải ta đã cảm nhận được bức tranh thiên nhiên mùa xuân tươi đẹp và
tràn đầy sức sống, với không khí dịu dàng đằm thắm đậm chất Huế. Bên cạnh
đó là tình cảm chân thành, tha thiết của tác giả với mùa xuân của quê hương đất
nước, thể hiện tấm lòng sâu nặng với cuộc đời, với Tổ quốc, nơi mà ông dành
trọn trái tim cống hiến cho đến tận lúc ra đi.
Bài thơ là tiếng lòng yêu mến và gắn bó thiết tha với đất nước, với cuộc đời;
thể hiện ước nguyện cống hiến chân thành của nhà thơ muốn được cống hiến,
đóng góp một mùa xuân nho nhỏ vào mùa xuân lớn lao của dân tộc. Từ đó mở
ra những suy nghĩ về ý nghĩa và giá trị cuộc sống của mỗi cá nhân là sống có
ích, có cống hiến cho cuộc đời chung. Bài thơ đc thi nhân viết theo thể thơ 5
chữ, có nhạc điệu trong sáng, thiết tha gần gũi với dân ca, nhiều hình ảnh, giản
dị, gợi cảm, nhiều so sánh và ẩn dụ sáng tạo. Ta có thể thấy khổ 1 “Mùa xuân
nho nhỏ” và khổ 1 và 2 trong bài thơ “Sang thu” của Hữu Thỉnh đều viết về
bức tranh thiên nhiên tuyệt đẹp và cả 2 thi nhân đều có chung một tình yêu này.
Tình yêu thiên nhiên của 2 nhà thơ đều nhẹ nhàng, tinh tế nên cảnh sắc thiên
nhiên trong hai bài thơ không bị hòa lẫn vào cảnh sắc thiên nhiên của các bài
thơ khác. Và cả 2 thi phẩm ấy đều đc viết theo thể thơ 5 chữ. Nếu như tác phẩm
“Mùa xuân nho nhỏ” của tác giả Thanh Hải nghiêng về hình ảnh đầy sắc xuân
đẹp đẽ của thiên nhiên, đất trời, bức tranh thiên nhiên của mùa xuân xứ Huế,
đồng thời cũng thể hiện tình yêu tha thiết với cuộc sống, vị thi nhân thật tài tình
khi đổi trật tự cú pháp, ẩn dụ một cách xuất sắc thì thi phẩm “Sang thu” của
Hữu Thỉnh nghiêng về cảm nhận giây phút nhẹ nhàng, cảnh vườn thu, ngõ xóm
của đồng bằng Bắc Bộ, tình cảm gắn bó tha thiết với quê hương. Với hình ảnh
đặc trưng, giàu sức biểu cảm và phép nhân hóa.
Tình yêu thiên nhiên, sự xúc động trước vẻ đẹp của mùa xuân thiên nhiên,
mùa xuân cách mạng đã được Thanh Hải gửi gắm qua bài thơ “Mùa xuân nho
nhỏ”. Và cũng chính tình yêu ấy đã lam xao xuyến, rung động biết bao trái tim
người đọc. Bài thơ cứ nhẹ nhàng, thấm thía tự nhiên đi vào lòng người như một
bài học sâu sắc về lẽ sống đẹp, cách ứng xử đầy nhân văn, tấm lòng cao thượng
trong sáng của Thanh Hải làm ta trân trọng, khâm phục và phải tự ngẫm sống
sao cho xứng đáng với Tổ quốc, nhân dân.
Document Outline

• “Mọc giữa dòng sông xanh Một bông hoa tím biếc
• “Mọc giữa dòng sông xanh Một bông hoa tím biếc”
• “Ơi con chim chiền chiện Hót chi mà vang trời”
• “Từng giọt long lanh rơi Tôi đưa tay tôi hứng.”