Phân tích, so sánh điểm thống nhất và chưa thống nhất giữa 2 bản cương lĩnh:
Cương lĩnh tháng 2 và Luận cương tháng 10. Lý giải tại sao lại có sự chưa thống nhất đó?
1.Điểm giống nhau giữa Luận cương tháng 10 và Cương lĩnh tháng 2 của Đảng:
*Về phương hướng chiến lược của cách mạng:
Cả 2 văn kiện đều xác định được tích chất của cách mạng Việt Nam là:
+Cách mạng tư sản dân quyền và thổ địa cách mạng, bỏ qua giai đoạn tư bản chủ
nghĩa để đi tới xã hội cộng sản, đây là 2 nhiệm vụ cách mạng nối tiếp nhau không
có bức tường ngăn cách.
+Phương hướng chiến lược đã phản ánh xu thế của thời đại và nguyện vọng đông
đảo của nhân dân Việt Nam.
*Về nhiệm vụ cách mạng:
+Đều là chống đế quốc, phong kiến để lấy lại ruộng đất và giành độc lập dân tộc.
*Về lực lượng cách mạng:
+Chủ yếu là công nhân và nông dân. Đây là hai lực lượng nòng cốt và cơ bản đông
đảo trong xã hội góp phần to lớn vào công cuộc giải phóng dân tộc nước ta.
*Về phương pháp cách mạng:
+Sử dụng sức mạnh của số đông dân chúng Việt Nam cả về chính trị và vũ trang
nhằm đạt mục tiêu cơ bản của cuộc cách mạng là đánh đổ đế quốc và phong kiến,
giành chính quyền về tay công nông.
*Về vị trí quốc tế:
+Cách mạng Việt Nam là một bộ phận khăng khít với cách mạng thế giới đã thể
hiện sự mở rộng quan hệ bên ngoài, tìm đồng minh cho mình.
Lãnh đạo cách mạng là giai cấp công nhân thông qua Đảng cộng sản. “Đảng là đội
tiên phong của vô sản giai cấp phải thu phục cho được đại bộ phận giai cấp mình,
phải làm cho giai cấp mình lãnh đạo được dân chúng”. Như Hồ Chí Minh đã từng
nói: “Đảng Cộng sản Việt Nam là sản phẩm của sự kết hợp chủ nghĩa Mác-
Lênin với phong trào công nhân và phong trào yêu nước Việt Nam”.
Sự giống nhau trên là do cả hai văn kiện đều thấm nhuần chủ nghĩa Mác-Lênin và
cách mạng vô sản chiụ ảnh hưởng của cách mạng tháng Mười Nga vĩ đại năm 1917.
2.Điểm khác nhau giữa Luận cương tháng 10 và Cương lĩnh tháng 2 của Đảng:
-Cương lĩnh chính trị xây dựng đường lối của cách mạng Việt Nam còn Luận
cương rộng hơn (Đông Dương).
-Một là, xác định kẻ thù và nhiệm vụ, mục tiêu của cách mạng: Trong cương lĩnh
chính trị xác định kẻ thù, nhiệm vụ của cách mạng là đánh đổ giặc Pháp sau đó
mới đánh đổ phong kiến và tay sai phản cách mạng (nhiệm vụ dân tộc và dân chủ).
Nhiệm vụ dân tộc được coi là nhiệm vụ trọng đại của cách mạng, nhiệm vụ dân
chủ cũng dựa vào vấn đề dân tộc để giải quyết. Như vậy mục tiêu của cương lĩnh
xác định: làm cho Việt Nam hoàn toàn độc lập, nhân dân được tự do, dân chủ, bình
đẳng, tịch thu ruộng đất của bọn đế quốc Việt gian chia cho dân cày nghèo, thành
lập chính phủ công nông binh và tổ chức cho quân đội công nông, thi hành chính
sách tự do dân chủ bình đẳng phổ thông giáo dục theo hướng công nông hóa.
Trong Luận cương chính trị thì xác định phải “tranh đấu để đánh đổ các di tích
phong kiến, đánh đổ các cách bóc lột theo lối tiền tư bản và để thực hành thổ địa
cách mạng cho triệt để” và “đánh đổ đế quốc chủ nghĩa Pháp, làm cho Đông
Dương hoàn toàn độc lập”.
Hai nhiệm vụ chiến lược dân chủ và dân tộc được tiến hành cùng một lúc có quan
hệ khăng khít với nhau. Việc xác định nhiệm vụ như vậy của Luận cương đã đáp
ứng những yêu cầu khách quan đồng thời giải quyết hai mâu thuẫn cơ bản trong xã
hội Việt Nam lúc đó là mâu thuẫn dân tộc và mâu thuẫn giai cấp đang ngày càng
sâu sắc. Tuy nhiên, Luận cương chưa xác định được kẻ thù, nhiệm vụ hàng đầu ở
một nước thuộc địa nửa phong kiến nên không nêu cao vấn đề dân tộc lên hàng đầu
đó là nêu cao vấn đề đấu tranh giai cấp, vấn đề cách mạng ruộng đất.
-Hai là, về lực lượng cách mạng: Trong Cương lĩnh chính trị xác định lực lượng
cách mạng là giai cấp công nhân và nông dân nhưng bên cạnh đó cũng phải liên
minh đoàn kết với tiểu tư sản, lợi dụng hoặc trung lập phú nông, trung nông, tiểu
địa chủ và tư bản Việt Nam chưa rõ mặt phản cách mạng.
Như vậy, ngoài việc xác định lực lượng nòng cốt của cách mạng là giai cấp công
nhân thì cương lĩnh cũng phát huy được sức mạnh của cả khối đoàn kết dân tộc,
hướng vào nhiệm vụ hàng đầu là giải phóng dân tộc. Với Luận cương thì xác định
giai cấp vô sản và nông dân là hai động lực chính của cách mạng mạng tư sản dân
quyền, trong đó giai cấp vô sản là đông lực chính và mạnh, là giai cấp lãnh đạo
cách mạng, nông dân có số lượng đông đảo nhất, là một động lực mạnh của cách
mạng, còn những giai cấp và tầng lớp khác ngoài công nông như tư sản thương
nghiệp thì đứng về phía đế quốc chống cách mạng, còn tư sản công nghiệp thì
đứng về phía quốc gia cải lương và khi cách mạng phát triển cao thì họ sẽ theo đế
quốc. Điều đó cho thấy ta chưa phát huy được khối đoàn kết dân tộc, chưa đánh giá
đúng khả năng cách mạng của tầng lớp tiểu tư sản, khả năng chống đế quốc và
phong kiến ở mức độ nhất định của tư sản dân tộc, khả năng lôi kéo một bộ phận
trung, tiểu địa chủ tham gia mặt trận dân tộc thống nhất chống đế quốc và tay sai.
Tóm lại, Luận cương đã thể hiện là một văn kiện tiếp thu được những quan điểm
chủ yếu của Chính cương vắn tắt, Sách lược vắn tắt, Điều lệ tóm tắt, xác định được
nhiệm vụ nòng cốt của cách mạng.
Như vậy lý do chưa có sự thống nhất:
Luận cương cũng có những mặt hạn chế nhất định: Sử dụng một cách dập khuôn
máy móc chủ nghĩa Mác-Lênin vào cách mạng Việt Nam, còn quá nhấn mạnh đấu tranh giai cấp.
Còn Cương lĩnh chính trị tuy còn sơ lược vắn tắt nhưng nó đã vạch ra phương
hương cơ bản của cách mạng nước ta, phát triển từ cách mạng giải phóng dân tộc
tiến lên cách mạng xã hội chủ nghĩa. Cương lĩnh thể hiện sự vận dụng đúng đắn
sáng tạo, nhạy bén chủ nghĩa Mác-Lênin vào hoàn cảnh cụ thể của Việt Nam kết
hợp nhuần nhuyễn chủ nghĩa yêu nước và chủ nghĩa quốc tế vô sản, giữa tư tưởng
của chủ nghĩa cộng sản và thực tiễn cách mạng Việt Nam, nó phù hợp với xu thế
phát triển của thời đại mới, đáp ứng yêu cầu khách quan của lịch sử.
Hai cương lĩnh trên cùng với sự thống nhất về tổ chức có ý nghĩa hết sức to lớn
cùng với sự ra đời của Đảng ta, là sự chuẩn bị tất yếu đầu tiên có tính chất quyết
định cho những bước phát triển nhảy vọt trong tiến trình lịch sử của dân tộc ta.
Chúng là nền tảng cho những văn kiện nhằm xây dựng, phát triển và hoàn thiện hệ
thống lý luận, tư tưởng.