Phân tích tác phẩm Những đứa con trong gia đình của Nguyễn Thi hay nhất | Văn mẫu lớp 12
Văn mẫu lớp 12: Phân tích Những đứa con trong gia đình của Nguyễn Thi gồm 11 bài văn mẫu khác nhau cực hay kèm theo 3 gợi ý cách viết chi tiết. Qua đó giúp các em có thể tham khảo để nâng cao trình độ học văn học của mình với những bài văn mẫu phân tích tác phẩm hay.
Preview text:
Văn mẫu lớp 12: Phân tích tác phẩm Những đứa con trong gia đình của Nguyễn Thi
Dàn ý phân tích Những đứa con trong gia đình Dàn ý số 1 I. Mở bài
● Tác giả Nguyễn Thi là một trong những cây bút văn xuôi hàng đầu của văn
nghệ miền Nam, thời kì kháng chiến chống Mĩ. Tác phẩm của ông phản ánh
hiện thực nóng bỏng của chiến trường Nam Bộ và vẻ đẹp con người nơi đây.
● Những đứa con trong gia đình là một trong những tác phẩm tiêu biểu viết về
cuộc kháng chiến chống Mĩ của nhân dân Nam Bộ. II. Thân bài
1. Vẻ đẹp dòng sông truyền thống gia đình
- Gia đình kiên cường chịu nhiều đau thương trong chiến tranh: ông nội bị giặc giết,
cha của Việt bị giặc chặt đầu, má bị trúng đạn của Mĩ, thím Năm bị giặc bắn chết. Đau
thương đã nhen nhóm ngọn lửa căm thù trong mỗi thành viên.
a. Vẻ đẹp của khúc sông trước
- Cha Việt và Chiến là cán bộ Việt Minh, kiên cường, trung thành với cách mạng đến
cùng đến đã bị giết hại.
- Má là một người phụ nữ mạnh mẽ, gan góc: dám đi đòi lại đầu chồng, đối đáp với
bọn giặc Mĩ mà không hề run sợ, biết nén đau thường thành lòng hận thù. Mặt khác
cũng là người phụ nữ tháo vát, yêu thương chồng con.
- Chú Năm là là người luôn lưu giữ truyền thống gia đình (cuốn sổ), là người lao động
chất phác có tâm hồn nghệ sĩ, hết lòng vì cách mạng (thu xếp cho cả hai chị em đi tòng quân).
- Nhận xét: đây là khúc sông thượng nguồn, kết tinh những vẻ đẹp truyền thống để
truyền cho khúc sông sau phát huy.
Văn mẫu lớp 12: Phân tích tác phẩm Những đứa con trong gia đình của Nguyễn Thi
b. Vẻ đẹp của khúc sông sau *Nhân vật Chiến:
- Có những nét giống mẹ: mang vóc dáng của má “hai bắp tay tròn vo ... chắc nịch”,
giống má từ cái lối nằm với thằng út em, biết lo liệu mọi việc một cách chu đáo (đặc
biệt trước đêm sắp xa nhà), Chiến tự thấy mình như hòa vào má “ Tao cũng đã lựa ý ... nên tao cũng tính vậy”
- Là cô gái mới lớn nên khi thì người lớn (nhường em, tháo vát, ...) nhưng có lúc vẫn
rất trẻ con (vào chiến trường vẫn không quên mang gương nhỏ).
- Chiến cũng có những nét khác biệt so với má: trẻ trung hơn, được tự tay cầm súng để
trả thù cho người thân.
- Là một cô gái kế thừa được sự kiên cường từ người thân trong gia đình: “nếu giặc còn thì tao mất” *Nhân vật Việt:
- Có nét riêng của cậu con trai mới lớn: hiếu động, ngây thơ, trẻ con
● Luôn tranh giành phần hơn từ chị: đi bắt ếch, giết giặc, đi bộ đội, ...
● Thích những trò chơi hiếu động: bắn chim, câu cá, đi bộ đội vẫn mang ná thun, ...
● Đêm trước khi lên đường đi bộ đội, Việt vẫn vô tư “lăn kềnh ra ván cười khì
khì”, “chụp một con đom đóm úp trong lòng bàn tay”, rồi ngủ quên lúc nào không biết.
● “Giấu chị như giấu của riêng” trước những lời trêu đùa của các anh trong đội.
● Bị thương trên chiến trường, không sợ địch, không sợ chết mà chỉ sợ con ma
cụt đầu, gặp lại anh em thì vừa khóc vừa cười như đứa trẻ “khóc đó rồi cười đó”.
- Việt cũng là một chiến sĩ dũng cảm:
● Khi còn nhỏ đã dám xông vào đá thằng giặc giết cha mình
Văn mẫu lớp 12: Phân tích tác phẩm Những đứa con trong gia đình của Nguyễn Thi
● Khi lớn lên tranh giành đi tòng quân với chị Chiến dù chưa đủ tuổi. Trong quân
ngũ Việt chiến đấu rất dũng cảm, dùng pháo tiêu diệt được một xe bọc thép của giặc.
● Dù đang bị thương nặng nhưng vẫn luôn trong tư thế chiến đấu, không hề run
sợ: “Tao sẽ chờ mày ... mày là thằng chạy”.
- Nhận xét: Việt và Chiến chính là khúc sông sau, kế thừa những tinh hoa của khúc
sông trước và chảy xa hơn khúc sông trước.
2. Hình ảnh hai chị em khiêng bàn thờ ba má gửi nhà chú Năm
● Đó là sự tôn trọng, hiếu thảo với cha mẹ đã khuất
● Không khí thiêng liêng đã khiến Việt cảm thấy mình trưởng thành hơn: biết
thương chị, cảm nhận sâu sắc mối thù đè nặng trên vai.
● Thể hiện sự trưởng thành của hai chị em, đã biết tự lo toan mọi điều, gánh vác
những công việc quan trọng trong gia đình. III. Kết bài
● Khái quát giá trị nghệ thuật: xây dựng tình huống truyện độc đáo, kể theo mạch
hồi tưởng đứt nối của nhân vật Việt, ngôn ngữ đậm chất Nam Bộ, giọng kể giàu chất sử thi, ...
● Tác phẩm ngợi ca vẻ đẹp tâm hồn con người Nam Bộ, khẳng định truyền thống
gia đình và dân tộc là sức mạnh to lớn để chống lại kẻ thù xâm lược. Dàn ý số 2 1. Mở bài
Giới thiệu về truyện ngắn Những đứa con trong gia đình 2. Thân bài a. Nội dung chính:
- Xây dựng nên một hình ảnh về dòng sông truyền thống của một gia đình yêu nước
Văn mẫu lớp 12: Phân tích tác phẩm Những đứa con trong gia đình của Nguyễn Thi
- Họ có tinh thần dũng cảm với lòng căm thù sự tàn bạo của giặc và chiến đấu hết
mình, hy sinh, thủy chung với cách mạng b. Các nhân vật - Nhân vật chú Năm:
● Lưu giữ những chiến công và tội ác bất dung của quân giặc gây ra cho gia đình qua cuốn sổ ghi chép
● Chín chắn, nhiều kinh nghiệm và giàu tình cảm
● Có tâm hồn mơ mộng nhưng cũng đầy lý trí - Nhân vật Chiến:
● Người chị có phẩm chất của một người mẹ trong gia đình
● Yêu thương, chăm sóc em, biết lo toan, gánh vác những việc trong gia đình
● Tính toán kỹ lưỡng, sắp xếp mọi chuyện trước ngày nhập ngũ
● Dành lấy phần hiểm nguy để thay em ra trận
● Kiên quyết, dũng cảm: "Đã là thân con gái ra đi thì tao chỉ có một câu: Nếu
giặc còn thì tao mất, vậy à!" - Nhân vật Việt:
● Sau trận giao tranh ác liệt, dù mình đang bị thương đến đau đớn, mắt đã không
còn nhìn thấy rõ, người đói khát, sức lực dường như đã cạn kiệt, vậy mà Việt
vẫn không mảy may có một ý nghĩ nào sẽ từ bỏ
● Dũng cảm chiến đấu, luôn nghĩ về gia đình
● Có sự ngây thơ, hồn nhiên của cậu bé mới lớn ( tinh nghịch, sợ ma,...) c. Nghệ thuật
- Tình huống truyện đặc sắc tạo mạch cho sự phát triển của câu chuyện
- Ngôn ngữ truyện giàu màu sắc Nam Bộ, giọng điệu kể chuyện tự nhiên, gần gũi làm
nên sức hút của câu chuyện.
Văn mẫu lớp 12: Phân tích tác phẩm Những đứa con trong gia đình của Nguyễn Thi 3. Kết bài
Qua tác phẩm, ta thêm tự hào về truyền thống yêu nước của dân tộc và cốt cách của
con người miền Nam thủy chung, son sắt. Thêm yêu, thêm quý và trân trọng những
sáng tạo nghệ thuật được viết nên bởi một tấm lòng yêu nhân dân. Dàn ý số 3 1. Mở bài:
- Sơ lược về tác giả và tác phẩm. 2. Thân bài: a. Nhân vật Việt:
* Tình huống xuất hiện: Sau khi đã hạ được một chiếc xe bọc thép của địch giữa rừng
cao su, anh bị thương rất nặng hai mắt không nhìn thấy gì, lạc mất đồng đội, toàn thân
đau đớn vì rỏ máu, sau mấy ngày không ăn uống thì gần như kiệt sức hoàn toàn. * Lai lịch:
- Việt xuất thân trong một gia đình nông dân Nam Bộ, có truyền thống đánh giặc cứu
nước lâu đời, trải qua nhiều mất mát đau thương, có nhiều chiến công hào hùng, rạng rỡ.
* Vẻ đẹp từ tấm lòng yêu thương gia đình sâu sắc:
- Khi cận kề với cái chết Việt nhớ tới má đầu tiên, trong tâm trí của anh, ký ức về má
ùa về một cách sống động.
- Tình cảm dành cho má của Việt còn được biểu hiện thông qua những tưởng tượng,
ước mong khi anh đang kiệt sức giữa chiến trường.
- Trong đêm trước ngày ra chiến trường, khi nhìn chị Chiến sắp xếp công việc gia
đình, thì Việt lại liên tưởng đến hình ảnh của má.
=> Có thể thấy rằng Việt đã dành những tình cảm vô cùng sâu sắc dành cho má, nó là
tình thương, sự kính trọng và cả nỗi nhớ mong vô tận sau khi má khuất.
- Không chỉ dành tình cảm cho má, mà hiện tại trong gia đình đối với chị Chiến, người
gắn bó nhất với Việt, anh cũng có những tình cảm sâu sắc.
Văn mẫu lớp 12: Phân tích tác phẩm Những đứa con trong gia đình của Nguyễn Thi
+ "thấy thương chị lạ. Lần đầu tiên Việt thấy lòng mình rõ thế".
+ Giấu nhẹm chị như giấu của riêng vì sợ mất chị sau những lời đùa tếu, tán tỉnh của mấy anh em.
* Vẻ đẹp của tinh thần căm thù giặc và quyết tâm trả thù:
- Tranh giành quyết liệt suất đi bộ đội với chị Chiến, bất chấp những lời phân tích thiệt hơn của chị.
- Khi khiêng bàn thờ má sang nhà chú Năm, thì suy nghĩ trong tâm tưởng "chúng con
đi đánh giặc trả thù cho ba má, đến chừng nước nhà độc lập con lại đưa má về", rồi
"mối thù thằng Mỹ thì có thể rờ thấy được, vì nó đang đè nặng trên vai".
- Ở ngoài mặt trận, Việt là một người lính trẻ gan góc, dũng cảm và kiên cường.
- Khi bị thương, mắt không nhìn thấy gì, lạc đồng đội, kiệt sức đến nỗi chỉ còn một
ngón tay có thể cử động, thế nhưng Việt vẫn dùng ngón tay ấy để đặt ở cò súng và đạn
đã lên nòng, với tư thế sẵn sàng chiến đấu.
=> Nhân vật Việt đã hiện lên những nét đẹp tiêu biểu của con người thời đại, là vẻ đẹp
lý tưởng của cộng đồng, mang đậm khuynh hướng sử thi và cảm hứng lãng mạn cách mạng.
b. Nhân vật Chiến:
* Vẻ đẹp của lòng yêu gia đình sâu sắc:
- Đối với má chị Chiến dành nhiều tình cảm yêu thương, tưởng nhớ, ngưỡng mộ thông
qua hồi ức của Việt, chị Chiến đang hình thành cho mình những phong thái những
tính cách giống hệt má ngày còn sống.
- Đối với Việt, chị Chiến cũng dành nhiều tình cảm, sắn sóc, yêu thương, luôn nhường
nhịn Việt. Chỉ có duy nhất lần đi bộ đội là chị không nhường, bởi lẽ chị thương Việt
còn nhỏ, chị muốn nhận phần khó khăn nguy hiểm về mình, để cho Việt được sống
thêm những ngày tháng bình yên ở quê nhà.
* Vẻ đẹp từ tấm lòng căm thù giặc sâu sắc, ý chí quyết tâm trả thù mạnh mẽ:
- Sau khi má chết, Chiến cũng như Việt tranh giành quyền đi bộ đội, để giết giặc trả thù cho gia đình.
- Ý nghĩ trong tâm tưởng đầy sâu sắc"chúng con đi đánh giặc trả thù cho ba má, đến
chừng nước nhà độc lập con lại đưa má về", rồi "mối thù thằng Mỹ thì có thể rờ thấy
Văn mẫu lớp 12: Phân tích tác phẩm Những đứa con trong gia đình của Nguyễn Thi
được, vì nó đang đè nặng trên vai".
- Lòng quyết tâm của Chiến còn thể hiện trong lời dặn dò em thông qua lời chú Năm
rằng: "Chú Nam bảo rằng, kỳ này đi là ra chân trời mặt biển, xa nhà thì ráng học
chúng học bạn thù cha mẹ chưa trả mà bỏ về là chú chặt đầu".
- Lời thề sắt đá "Đã làm thân con gái ra đi tao chỉ có một câu nếu giặc còn thì tao mất
vậy à", một câu nói rất gọn chắc, quyết liệt thể hiện đúng bản chất bộc trực thẳng thắn của người dân Nam Bộ.
* Vẻ đẹp trong cuộc sống đời thường:
- Đảm đang tháo vát, biết vun vén là lo toan, chị thu xếp việc rất chu toàn, tính toán chính xác.
- Có tâm hồn thiếu nữ, biết làm đỏm làm dáng khi luôn mang theo bên mình một chiếc
gương, kể cả khi ra chiến trường. 3. Kết bài:
Nêu cảm nhận chung về tác phẩm.
Phân tích Những đứa con trong gia đình - Mẫu 1
Tình cảm gia đình là tình cảm thiêng liêng và quý giá nhất. Bước vào văn chương, thứ
tình cảm đẹp đẽ đó trở nên vô cùng cảm động. Trong thiên truyện “Những người con
trong gia đình”, Nguyễn Thi đã vẽ nên một dòng sông với tình cảm gia đình sâu sắc.
Dòng sông truyền thống gia đình chảy trôi không ngừng từ thế hệ này sang thế hệ
khác trong tác phẩm đã gợi lên trong lòng người đọc nhiều xúc cảm và suy ngẫm.
“Những đứa con trong gia đình” là tác phẩm tiêu biểu trong sự nghiệp văn học của
Nguyễn Thi, được ông “thai nghén thành hình” trong những ngày chiến đấu chống Mỹ
ác liệt vào tháng 2 năm 1966. Chính vì hoàn cảnh đặc biệt đó, tình cảm gia đình bộc lộ
qua truyện vô cùng cảm động. Thiên truyện như bức tranh sử thi hoành tráng về con
người Nam Bộ trong chiến đấu nói riêng và toàn thể dân tộc Việt Nam trong kháng
chiến chống Mỹ nói chung.
Sự thành công và giá trị tác phẩm trước tiên được thể hiện qua cách xây dựng tình
huống truyện độc đáo, gay cấn. Mở đầu bằng dòng hồi tưởng của nhân vật chính –
Việt khi bị thương nặng nơi chiến trường. Qua đó, nhà văn đã sử dụng cách trần thuật
theo dòng ý thức nhân vật đầy sáng tạo, đem đến cho tác phẩm hơi thở trữ tình, vừa
Văn mẫu lớp 12: Phân tích tác phẩm Những đứa con trong gia đình của Nguyễn Thi
sâu lắng vừa sống động. Diễn biến câu chuyện linh hoạt, hấp dẫn, thâm nhập sâu vào
thế giới nội tâm nhân vật, bộc lộ nhiều góc khuất.
Là tác phẩm ra đời trong chiến tranh, lấy cảm hứng từ chiến tranh nhưng Nguyễn Thi
có cái nhìn và cách khai thác đề tài chiến tranh vô cùng khác biệt. Ông nhìn chiến
tranh khốc liệt dưới góc độ gia đình. Từ đó đem đến cho người đọc cảm nhận mới mẻ,
sâu sắc hơn về chiến tranh, số phận và vẻ đẹp con người trong chiến tranh.
Truyện xây dựng nhiều chân dung nhân vật, mỗi nhân vật đều có tên tuổi và cá tính
riêng. Song ẩn sâu trong mỗi cá tính ấy là nét chung đầy xúc động đều khởi nguồn từ
nơi họ sinh ra và thuộc về, nơi ấy có tên gia đình, một gia đình giàu tinh thần chiến
đấu. Nét chung tính cách được lưu giữ trong dòng sông gia đình, chảy từ thế hệ này
sang thế hệ khác. Thế hệ sau không ngừng được bổ sung, mãnh liệt hơn.
Tác phẩm có 4 nhân vật tiêu biểu là Việt, chị Chiến, chú Năm và mẹ Việt. Dòng sông
truyền thống gia đình chảy dài mọi ngóc ngách câu chuyện, chảy từ đời tổ tiên, đời
cha ông đến đời chị em Chiến và Việt, chảy thành dòng sông thiêng liêng dài nữa dài
mãi. Dòng sông ấy nối liền một mạch bởi máu mủ tình thân đồng thời là sự tiếp nối
không ngừng nghỉ của lòng yêu nước chống giặc ngoại xâm từ thế hệ này đến thế hệ
khác. Trong đó, nhân vật chú Năm được ví như cầu nối quan trọng cho những giá trị
truyền thống của gia đình. Chú Năm sinh ra và lớn lên ở vùng đất Nam Bộ, mưu sinh
nhờ nghề sông nước. Tất cả những mong mỏi khắc khoải của chú đều gửi gắm vào thế
hệ chị em Chiến và Việt. Chú mong các cháu “ráng cho mau lớn. Chừng nào bay
trọng trọng rồi tao giao cuốn sổ cho chị em bay” và răn đe “ thù cha thù mẹ chưa trả
mà bỏ về là chú chặt đầu...”.
Cuốn sổ chú Năm giữ trong tay giống như sử sách ghi chép toàn bộ nỗi đau của gia
đình và truyền thống yêu nước mà cả gia đình giữ gìn từ đời này sang đời khác . Lời
răn dạy của chú và hình ảnh chú trao lại cuốn sổ cho hai chị em Chiến chính là sự
truyền nối cho khúc “hạ lưu” của dòng sông truyền thống gia đình, gửi gắm trọn vẹn
yêu thương, sự kì vọng vào chị em Chiến, Việt.
Chảy cùng dòng với khúc sông của chú Năm là khúc sông mẹ của chị em Chiến và
Việt. Bà mang dáng hình một người phụ nữ đậm chất Nam Bộ, chịu thương chịu khó.
Cả một đời lam lũ tần tảo, cọc cằn gay gắt với giặc nhưng yêu chồng thương con hết
mực. Mọi sợ hãi của bà đã bị đập tan bởi tinh thần bất khuất gan dạ và nỗi đau thương
Văn mẫu lớp 12: Phân tích tác phẩm Những đứa con trong gia đình của Nguyễn Thi
mất mát trong những năm tháng chiến tranh ác liệt. Trong tay vần bế thằng con Út
nhưng mẹ Chiến và Việt vẫn cắp rổ đi đòi đầu chồng. Hình ảnh bi thương ấy gợi
chúng ta liên tưởng tới chị Út Tịch trong “Người mẹ cầm súng”. Họ vừa là người phụ
nữ tần tảo của gia đình vừa là người phụ nữ trung hậu, kiên trinh của đất nước.
Dòng chảy nhiều cảm xúc nhất có lẽ là những khúc hạ lưu thế hệ Chiến và Việt. Chị
Chiến thừa hưởng gần như trọn vẹn nét đẹp của mẹ, từ vẻ ngoài đến tính cách. Còn
Việt nhỏ tuổi hơn, còn nét lộc ngộc của thanh niên mới lớn chưa thực sự trưởng thành.
Thế nhưng, ở hai chị em đều tiềm tàng phẩm chất anh hùng đẹp đẽ. Cả hai đều muốn
xung phong ra trận, muốn lập công và trả thù cho cha mẹ. Lúc bị thương nặng, Việt
vẫn cố gắng lên nòng súng, vực dậy bản thân trong đau đớn thể xác để sẵn sàng chiến đấu.
Truyền thống gia đình đã gắn chặt trong tâm trí của hai chị em. Mẹ thường xuyên xuất
hiện vào những thời điểm quan trọng nhất, trong giấc mơ của Việt. Hai chị em Việt và
Chiến tình nguyện bước chân vào cuộc chiến đấu dai dẳng và ác liệt, chấp nhận hy
sinh bất cứ lúc nào không chỉ bởi lòng căm thù quân giặc đã gây ra bao mất mát đau
thương mà còn bởi chiều sâu tâm linh gia đình thiêng liêng.
Chiến và Việt là đại diện cho thế hệ trẻ xông pha cứu nước, được đánh giá là những
khúc sông ẩn chứa sức mạnh mãnh liệt trong sứ mệnh đánh giặc. Sức mạnh đó thậm
chí còn vượt xa hoài bão của thế hệ đi trước.
Đặt trong bối cảnh cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, “Những đứa con trong gia
đình” là một truyện ngắn vô cùng đặc sắc với tình huống truyện độc đáo. Thời gian
trần thuật liên tục bị xáo trộn, giọng văn trần thuật vừa mộc mạc, tự nhiên vừa gân
guốc rắn rỏi thể hiện chất giọng điển hình của người dân Nam Bộ thẳng thắn, bộc trực
mà vô cùng tình cảm. Đặc biệt tác giả sử dụng nghệ thuật xây dựng hình tượng và
miêu tả tâm lý nhân vật khéo léo. Từ đó, Nguyễn Thi đã xây dựng nên một gia đình có
lòng căm thù giặc và truyền thống yêu nước sâu sắc, tình yêu thương gia đình cảm
động. Qua câu chuyện của gia đình Việt và Chiến, người đọc cảm nhận được sâu sắc
hơn những mất mát đau thương mà chiến tranh gây ra cho con người Việt Nam, đồng
thời biết yêu quý và trân trọng hơn những người thân yêu trong gia đình, ghi nhớ công
ơn của lớp lớp thế hệ đã ngã xuống cho độc lập tự do của đất nước hôm nay.
Văn mẫu lớp 12: Phân tích tác phẩm Những đứa con trong gia đình của Nguyễn Thi
“Những đứa con trong gia đình” nhờ những giá trị trên trở thành thiên truyện đầy giá
trị trong văn học kháng chiến nói riêng, văn học Việt Nam nói chung. Để rồi nhiều
năm qua đi, dòng chảy truyền thống gia đình trong truyện mỗi lần nhắc lại là một lần
trái tim độc giả thổn thức nâng niu.
Phân tích Những đứa con trong gia đình - Mẫu 2
Một người nghệ sĩ có tài là người nghệ sĩ biết tìm từ những chất liệu đã nhiều người
nhào nặn, nhào nặn một điều mới mẻ, nhào nặn một đứa con tinh thần đích thực của
mình. Nguyễn Thi chính là một người nghệ sĩ như vậy. Trong những năm kháng
chiến, văn học cách mạng là nguồn đề tài để các tác giả khai thác triệt để. Mà khai
thác liên tục chắc chắn sẽ cạn kiệt. Đối với Nguyễn Thi ông đã tìm ra cách khai thác
trong đề tài mà nhiều người đã lật mở, đào xới.
Không giống như nhiều nhà văn khác, khi thác đề tài chiến tranh ở những góc độ khác
nhau, như vẻ đẹp thân phận con người, chiến tranh như một cơ hội để tâm hồn con
người được phát lộ, ông nhìn chiến tranh ở một góc độ rất khác – góc độ gia đình. Với
cách khai thác này, Nguyễn Thi đã đem đến cho bạn đọc cách nhìn mới mẻ về chiến
tranh, về số phận và phẩm chất của con người.
Các nhân vật trong truyện được xây dựng có tên tuổi và cá tính riêng. Nhưng cá tính
của mỗi người luôn có mạch nguồn khởi từ chính gia đình họ, nơi mà họ được sinh ra,
nơi mà họ thuộc về. Tính cách đó đã có trong tất cả các thành viên và ở thế hệ sau tính
cách đó lại không ngừng được bổ sung, thêm những nét tính cách mới. Ví như nhân
vật Việt, sinh ra trong một gia đình giàu tinh thần chiến đấu. Ngay từ khi còn chưa đủ
tuổi, Việt đã tranh với chị lên đường nhập ngũ. Cậu sẵn sàng nói dối tuổi của mình:
“em mười tám, chị Chiến em mười chín”. Rồi cô chị vừa thương em,đã nói: “Đến Tết
này nó mới được mười tám anh à! Em nói để em đi trước , nó ở nhà, thủng thẳng để
chú Năm em thu xếp rồi hãy đi, mà nó không chịu”. Như vậy, nguồn mạch, dòng màu
yêu nước chảy trong huyết quản của hai chị em Việt Chiến chính là đã được hình
thành ở các thế hệ trước đó. Và để giải quyết vấn đề này, chú của Việt và Chiến đã lên
tiếng: “Tôi xin có một câu với đồng chí huyện đội. Hai đứa là cháu tôi nó một lòng
theo Đảng như vậy, tôi cũng mừng. Vậy xin cứ ghi tên cho cả hai.Việc lớn tính theo
Văn mẫu lớp 12: Phân tích tác phẩm Những đứa con trong gia đình của Nguyễn Thi
việc lớn, còn việc nhỏ thỏn mỏn, tôi thu xếp khác xong”. Như vậy có thể thấy, nét tính
cách này đã được thể hiện một cách triệt để và toàn bộ trong gia đình Việt Chiến. Nét
tính cách đó được hun đúc lên từ lòng yêu nước và căm thù giặc sâu sắc của gia đình.
Thứ hai, chính là văn hóa cộng đồng được thể hiện rõ nét trong tác phẩm. Văn hóa
cộng đồng được thể hiện rõ trong đêm Việt bị thương, nằm giữa rừng, điều câu lo
lắng, sợ hãi không phải là vết thương, không phải là nỗi đau đớn về thể xác mà chính
là sự cô độc. Không được sống cùng mọi người, không được cùng chiến đấu, cậu một
mình cô độc không biết cái chết sẽ ập đến lúc nào. Điều đó làm cậu thực sự sợ hãi.
Bởi vậy, trong cơn mê man, Việt nhớ về những ngày ấu thơ, khi sống cùng chị, sống
cùng chú Hai, rồi lại nhớ đến những người đồng đội của mình. Hình thức tái hiện quá
khứ đó khiến cho Việt cảm thấy bớt cô độc, khiến cậu có thể kết nối được với mọi
người. Tâm lí sợ cô đơn đó có thể lí giải bởi một vài nguyên nhân như: gia đình vốn là
nơi mỗi người được sinh ra, bản thân chúng ta đều có một sợi dây vô hình nối kết mọi
thành viên trong gia đình với nhau. Đối với Việt gia đình còn là nơi để cậu có thêm
động lực sống, chiến đấu để trả thù cho cha mẹ, cho những người thân thương của cậu.
Như một nhà nghiên cứu đã nhận xét: “trong gia đình Việt, cái chất “anh hùng mộc
mạc” được di truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác. Cha mẹ của Việt và Chiến là
những con người hết sức dũng cảm, và dòng máu nhiệt huyết đó vẫn không ngừng
chảy trong lồng ngực cháy bỏng của hai chị em Việt và Chiến. Những việc làm của
thế hệ đi trước luôn có ảnh hưởng rất lớn đến hành động, việc làm của hai chị em hiện
tại. Để nhắc nhở về truyền thống gia đình, Việt thường xuyên mơ thấy mẹ vào những
bước ngoặt quan trọng nhất trong cuộc đời cậu: khi mới vào nhập ngũ, khi bị thương,
hình ảnh người mẹ hồn hậu lại hiện về trong tâm trí cậu, nó như thứ năng lượng tinh
thần đặc biệt tiếp thêm sức mạnh cho cậu. Đồng thời những hình ảnh của mẹ thường
xuất hiện vào những thời điểm quan trọng cũng cho thấy niềm tin tưởng, đức tin của
những người còn sống với những người đã khuất, đức tin về sự bảo vệ, che chở. Ta có
thể thấy, họ - hai chị em Việt Chiến đến với cuộc chiến đầu dai dẳng và quyết liệt này
không chỉ bằng lòng căm thù giặc, lòng yêu nước mà còn là cả một chiều sâu tâm linh gia đình sâu thẳm.
Văn mẫu lớp 12: Phân tích tác phẩm Những đứa con trong gia đình của Nguyễn Thi
Để làm nổi bật lên cách khai thác chủ đề truyện, Nguyễn Thi đã lựa chọn một cách kể
truyện vô cùng mộc mạc, giản dị, tự nhiên. Điểm nhìn trần thuật vô cùng linh hoạt,
chủ yếu dựa trên quan điểm của nhân vật. Dòng sự kiện đi theo những cảm xúc nhân
vật, từ đó tác giả có thể dễ dàng quan sát những tình cảm, cảm xúc của nhân vật. Thời
gian trần thuật liên tục bị xáo trộn, để ta vừa thấy một Việt vẫn còn những nét ngây
thơ, trẻ con, nhưng lại có cá tính, đã có sự khôn lớn, trưởng thành. Ngoài ra giọng
điệu trần thuật gân guốc, rắn ròi cũng là một điểm nhấn trong tác phẩm. Đây là chất
giọng điển hình của người dân Nam Bộ, những con người bộc trực, thẳng thắn, mạnh
mẽ mà cũng giàu long yêu thương.
Bằng một cách khai thác hiện thức rất khác, Nguyễn Thi đã đem đến cho người đọc
một hiện thức khác, những con người khác trong hoàn cảnh chiến tranh. ở họ vẫn ngời
sáng tinh thần anh hùng, dũng cảm nhưng nó không đơn độc, mà xuất phát từ truyền
thống gia đình, xuất phát từ huyết mạch đang chảy trong họ. Cách khai thác đó, kết
hợp với nghệ thuật kể chuyện đặc sắc đã tạo nên thành công cho tác phẩm.
Phân tích Những đứa con trong gia đình - Mẫu 3
Nguyễn Thi (1928 – 1968) là một trong những cây bút văn xuôi hàng đầu của văn học
miền Nam thời kì chống Mỹ. Ông được coi là nhà văn của người nông dân Nam Bộ
trong cuộc kháng chiến chống Mỹ ác liệt. Ngòi bút của Nguyễn Thi xâm nhập sâu vào
nội tâm nhân vật, sáng tạo những trang viết vừa giàu chất trữ tình vừa đầy sức sống
hiện thực với những nhân vật có tính mạnh mẽ.
Cùng với với truyện ngắn xuất sắc như: “Những sự tích ở đất thép”, “Người mẹ cầm
súng”, “Ước mơ của đất”, truyện ngắn “Những đứa con trong gia đình” của Nguyễn
Thi đã vẽ nên bức tranh chân thực và hào hùng về đời sống chiến đấu của người dân Nam bộ.
Tác phẩm được viết vào tháng 02/1966, trong bối cảnh lịch sử đầy đau thương mà anh
hùng của nhân dân miền Nam: đế quốc Mỹ ồ ạt đổ quân vào miền Nam gây bao đau
thương tang tóc cho nhân dân và nhân dân miền Nam. Nhân dân miền Nam anh dũng
đứng lên đối đầu với Mỹ, viết nên trang sử vàng cho dân tộc.
Văn mẫu lớp 12: Phân tích tác phẩm Những đứa con trong gia đình của Nguyễn Thi
Truyện kể theo dòng cảm xúc của anh tân binh tên Việt (quê ở Bến Tre) về câu
chuyện của gia đình anh – một gia đình nông dân Nam bộ có truyền thống yêu nước,
căm thù giặc sâu sắc, thủy chung son sắt với cách mạng. Trong một trận đánh lớn,
Việt bị thương nặng, lạc đơn vị ba ngày đêm. Anh ngất đi tỉnh lại nhiều lần.
Mỗi lần tỉnh lại, dòng hồi ức đưa Việt trở về với những kỉ niệm vui buồn của tuổi thơ.
Việt nhớ ông nội và cha Việt bị giặc giết, mẹ Việt chết vì đạn pháo của giặc. Việt nhớ
chị Chiến, nhớ chú Năm, nhớ cảnh hai chị em xung phong đi bộ đội cùng một ngày.
Việt nhớ nhất là cảnh hai chị em khiêng bàn thờ má sang gửi nhà chú Năm để đi chiến
đấu. Cuối truyện, đơn vị tìm được Việt trong nỗi vui mừng khôn xiết.
Tác phẩm viết về những nhân vật trong một gia đình lớn – gia đình nông dân Nam bộ
– gia đình cách mạng. Qua câu chuyện gia đình nhân vật Việt, tác phẩm ca ngợi
những vẻ đẹp hào hùng của người dân Nam bộ trong chiến tranh giải phóng đất nước
và khẳng định truyền thống gia đình, lòng yêu nước, khát vọng lập công là sức mạnh
tinh thần to lớn để dân tộc tồn tại và chiến thắng.
Ở mỗi nhân vật vừa có những nét riêng không thể lẫn lại vừa có những nét thống nhất
về phẩm chất. Họ căm thù giặc sâu sắc, gan góc, dũng cảm, khao khát được đánh giặc
cứu nước, giàu tình cảm, thủy chung son sắt với gia đình, quê hương, cách mạng. Họ
là những con người bình thường giữa đời thường, tiêu biểu cho phẩm chất, quyền lợi
và tâm tư tình cảm của nhân dân Nam bộ thời chống Mỹ. Nhan đề tác phẩm đã gợi sự
chú ý đặc biệt cho người đọc và góp phần thể hiện giá trị tác phẩm: Có tính sử thi và
có tầm khái quát hiện thực rộng lớn.
Việt vừa là người kể chuyện vừa là nhân vật chính trong truyện. Trong trận đấu đầu
tiên, Việt rơi vào một tình huống đặc biệt: bị thương nặng phải nằm lại giữa chiến
trường mênh mông đầy bóng tối của đêm và của đôi mắt Việt do bị thương. Việt nhiều
lần ngất đi rồi tỉnh lại nên câu chuyện gia đình được kể đứt quãng và theo dòng hồi ức
của Việt chứ không theo trật tự thời gian.
Vẻ đẹp của tác phẩm toát lên từ cách xây dựng tình huống gây cấn, độc đáo và mới lạ.
Đây là tình huống tâm trạng được nhà văn dựng lên để tạo nên cách trần thuật riêng:
Văn mẫu lớp 12: Phân tích tác phẩm Những đứa con trong gia đình của Nguyễn Thi
trần thuật theo dòng ý thức của nhân vật, đem đến cho tác phẩm màu sắc trữ tình đậm
đà, sống động, tự nhiên. Diễn biến câu chuyện cũng hết sức linh hoạt, hấp dẫn, tạo
điều kiện cho nhà văn có thể thâm nhập sâu vào thế giới nội tâm của nhân vật để dẫn
dắt câu chuyện đúng hướng.
Nguyễn Thi cũng rất thành công trong việc miêu tả và khắc hoạ hình ảnh các nhân vật.
Đầu tiên là nhân vật chị Chiến. Chiến là chị gái, lớn hơn em một tuổi. Tuy tính khí
còn trẻ con nhưng đã có tính cách người lớn, nhường nhịn em mọi việc trừ việc đi
tòng quân. Chiến rất đảm đang, tháo vát trong công công việc gia đình. Cô tính toán
chuyện nhà chu tất trước khi lên đường đi bộ đội. Tâm hồn Chiến đẹp đẽ, nghĩa khí,
gan góc. Ở Chiến là hình ảnh của một phụ nữ trẻ mang vẻ đẹp của thời đại.
Nhân vật Việt được nhà văn chú ý khắc hoạ hoạ đậm nét. Việt 18 tuổi, em trai của
Chiến. Cậu là người hiếu động (thích bắt ếch, câu cá… không sợ chết, chỉ sợ ma), tính
tình hiếu thắng, thích giành phần hơn với Chị. Tuy đã lớn nhưng Việt rất hồn nhiên,
mọi việc trong gia đình đều phó mặc cho Chị Chiến thu xếp. Thế nhưng, trong chiến
đấu, Việt là người dũng cảm, giàu nghị lực, giàu tình cảm, khao khát giết giặc lập
công. Dù bị thương nặng, đang ở trong tình thế nguy kịch, Việt vẫn giữ vững ý chí
chiến đấu, sẵn sàng hi sinh.
Các nhân vật khác như má Việt, chú Năm cũng được cá tính cao độ. Má Việt gan góc,
bộc trực, dũng cảm chiến đấu hi sinh đồng thời hết sức yêu thương con. Chú Năm là
người giữ gìn và truyền ngọn lửa truyền thống anh hùng của gia đình. Tác phẩm cũng
rất thành công ở việc tạo dựng tình huống truyện độc đáo, nghệ thuật trần thuật theo
dòng ý thức của nhân vật.
Nguyễn Thi tỏ ra có tài trong việc diễn tả tâm lý, khắc họa tính cách nhân vật đặc sắc.
Mỗi nhân vật một tính cách, một tâm lý riêng được miêu tả chính xác tinh tế. Cách
xay dựng đối thoại và độc thoại nội tâm hấp dẫn và cảm động, có sức lôi cuốn mạnh
mẽ. Ngôn ngữ phong phú, góc cạnh, đậm chất Nam bộ, giàu giá trị tạo hình.
Những đứa con trong gia đình mang đậm tính sử thi, thể hiện nét đặc sắc trong phong
cách nghệ thuật của Nguyễn Thi. Tác phẩm đã tái hiện được vẻ đẹp tâm hồn của
Văn mẫu lớp 12: Phân tích tác phẩm Những đứa con trong gia đình của Nguyễn Thi
người dân Nam Bộ. Họ là những người thẳng thắn, bộc trực, yêu đời, giàu tình nghĩa
đối với gia đình và quê hương. Đồng thời, tác phẩm cũng nêu lên tư tưởng: tinh thần
yêu nước mãnh liệt và lòng căm thù giặc sâu sắc là sức mạnh to lớn của người dân
Nam bộ để chiến thắng kẻ thù trong cuộc chiến tranh giải phóng quê hương.
Tác phẩm toát lên vẻ đẹp nhân ái của nhà văn thiết tha với cuộc đời, với con người,
quan tâm đến số phận của những mảnh đời bất hạnh, đứng về phía công lí để bênh vực
cho họ. Nhà văn đã đứng về phía cái thiện để phát hiện ra vẻ đẹp của người phụ nữ
lam lũ, nghèo khó mà anh hùng, giàu đức hi sinh.
Những đứa con trong gia đình xứng đáng là bản trường ca ca ngợi sức mạnh truyền
thống gia đình và cuộc chiến đấu anh dũng của dân tộc. Nó có sức mạnh cỗ vũ tinh
thần dân tộc, quyết chiến, quyết thắng kẻ thù xâm lược, bảo vệ nước nhà.
Phân tích Những đứa con trong gia đình - Mẫu 4
Nguyễn Thi là một trong các nhà văn tiêu biểu cho văn học Việt Nam thời kì kháng
chiến chống Mỹ. Ông viết nhiều, viết chân thực về mảnh đất và con người Nam Bộ để
rồi nó trở thành không gian vô cùng đặc sắc trong văn thơ Nguyễn Thi. Trong đó,
“Những đứa con trong gia đình” là một trong những tác phẩm mà ông đặt nhiều tâm
huyết để nói về con người Nam Bộ với những vẻ đẹp phẩm chất, tính cách anh hùng.
Nhan đề “Những đứa con trong gia đình” gợi ra sự nối tiếp của sự sống trong một
mạch nguồn bất tận của thế hệ sau với thế hệ trước. Không chỉ nối tiếp một huyết
thống mà con nối tiếp cả một truyền thống. Qua đó, Nguyễn Thi cũng đề cao vai trò
của gia đình đối với mỗi con người. ở đó không chỉ là cái nôi nuôi dưỡng sự sống mà
nó còn nơi khơi sức sống mãnh liệt về tình yêu Tổ Quốc, yêu gia đình. Ngoài ra, nhan
đề còn mở các hình tượng trung tâm trong tác phẩm là Chú Năm, Việt, chị Chiến…
Chú Năm hiện lên là người thân lớn tuổi duy nhất còn lại trong gia đình, là chỗ dựa,
cưu mang, chăm sóc thay ba má dạy dỗ chị em Việt. Chú là điểm tựa tinh thần của chị
em Việt – Chiến để hai chị em tiếp tục sống và chiến đấu. Ở Chú Năm hiện lên tất cả
vẻ đẹp của một người nông dân mộc mạc, chất phác, mang trong mình vẻ đẹp riêng
của người nông dân Nam Bộ. Tính cách bộc trực, thẳng thắn, mạnh mẽ qua cách dạy
Văn mẫu lớp 12: Phân tích tác phẩm Những đứa con trong gia đình của Nguyễn Thi
hai chị em Việt – Chiến “thù cha mẹ chưa trả mà bảo vệ là chú chặt đầu”. Chú là
người ham sông ham bến và di nhiều nơi, viết nhiều. Tất cả hiện lên ở Chú Năm là
con người của đất đai sông nước, kênh rạch, nồng nàn hơi thở Nam Bộ. Đặc biệt trong
Chú Năm còn là tình yêu và lòng yêu nước căm thù giặc sâu sắc. Chú Năm cũng là
người có ý thức chăm chỉ giữ gìn và bảo vệ truyền thống của gia đình.Chú rất chăm
chỉ và tỉ mỉ ghi lại các sự kiện, sự việc của gia đình, không sốt một cái nào. Đặc biệt là
cuốn sổ mà chú giữ được ví như cuốn biên niên sử và chú cũng hiện lên là gia phả
sống của gia đình nông dân nam Bộ. Chú là hiện thân trực tiếp luôn luôn sống về
truyền thống, hướng về Tổ quốc. Nếu ví gia đình chú như một dòng sông chú Năm
được ví là khúc thượng nguồn.
Má Việt hiện lên là người phụ nữ gan góc, mạnh mẽ và có lòng yêu thương con sâu
sắc. Cuộc đời má chồng chất những đau thương gắn liền với mỹ ngụy. Tuy nhiên bằng
bản lĩnh và nghị, người mẹ ấy nén đau thương nuôi các con để sống và duy trì sự
sống. Đau thương ấy, người mẹ Nam Bộ nuốt và trong để lặng lẽ chịu đựng. má là
hình ảnh điển hình cho người phụ nữ Nam Bộ những con người bất khuất, trung hậu,
đảm đang và kiên cường, giàu đức hi sinh.
Dưới ngòi bút khắc họa nhân vật của Nguyễn Thi, chị Chiến hiện lên vớ sự thừa
hưởng cả hình dáng và tính cách của má. Dáng người khoẻ khoắn, chắc nịch gánh vác
công việc của gia đình, tròn trách nhiệm của một người chị lớn trong gia đình. Chị
Chiến còn thừa hưởng những tính cách của mẹ về sự mạnh mẽ, kiên cường, bản lĩnh.
Là người tảo tần, thu vén mọi việc trong gia đình và có lòng yêu nước, ý thức phát
huy truyền thống dân tộc. Tuy nhiên ở cô gái 19 tuổi ấy vẫn giữ được nét vẻ ngây thơ,
hồn nhiên và rất tinh tế, nhạy cảm. Qua ngôn ngữ đơn giản, rắn rỏi, Nguyễn Thi làm
nổi bật vẻ đẹp người con Nam Bộ.
Với ngòi bút đặc tả cùng lối trần thuật ở ngôi thứ 3 Việt hiện lên là một cậu bé 18 tuổi
vừa giữ được sự ngây thơ, trong sáng, hồn nhiên nhưng cũng là một cậu bé rất yêu
thương chị gái của mình. Việt còn là một cậu bé giàu lòng yêu thương và sống rất tình
nghĩa. Việt gan góc và dũng cảm. Và hơn ai hết, trong Việt cũng là tình yêu quê
hương, đất nước, luôn sục sôi với dòng máu truyền thống của cách mạng.
Văn mẫu lớp 12: Phân tích tác phẩm Những đứa con trong gia đình của Nguyễn Thi
Bằng ngòi bút sử thi và cảm hứng lãng mạn, ngôn ngữ vừa tả thực, vừa lãng mạn nhà
văn đã xây dựng một gia đình Nam Bộ có sự nối tiếp thế hệ. Chính sức mạnh sinh ra
từ tình thương và nỗi đau đã giúp những con người trong gia đình đặc biệt thế hệ sau
nhanh chóng trưởng thành sẵn sàng mang trên vai trách nhiệm của gia đình và sức
mệnh thiêng liêng lịch sử. Việc xây dựng nhân vật có sự tiếp nối thế hệ là cách nhà
văn ca ngợi sức mạnh tư tưởng, lí giải cội nguồn tạo nên chiến thắng.
Phân tích Những đứa con trong gia đình - Mẫu 5
Nguyễn Thi là một trong những cây bút văn xuôi hàng đầu Việt Nam thời kì kháng
chiến chống Mĩ cứu nước. Ông được mọi người gọi với cái tên rất gần gũi “Nhà văn
của người dân Nam Bộ”. Ông đã để lại rất nhiều tác phẩm gắn liền với tên tuổi của ông.
Trong những tác phẩm đặc sắc ấy nổi lên truyện ngắn “Những đứa con trong gia đình”
(Năm 1978). Truyện viết về những ngày chiến đấu gian khổ, khó khăn của chiến
trường miền Nam. Qua đó, người đọc thấy được vẻ đẹp tâm hồn của người dân Nam
Bộ: tình cảm gia đình, tình yêu quê hương đất nước trong cuộc kháng chiến chống Mĩ
ác liệt dưới ngòi bút sắc sảo của Nguyễn Thi.
Thật vậy, nhan đề “Những đứa con trong gia đình” mang một hàm ý sâu xa của tác
giả. Truyện kể về những đứa con trong gia đình có truyền thống cách mạng là gia đình
hai chị em Chiến và Việt. Gia đình ấy cũng chính là hình ảnh thu nhỏ của miền Nam
Việt Nam thời kì kháng chiến chống Mĩ..
Nguyễn Thi đã xây dựng một tình huống truyện độc đáo: Việt - một anh giải phóng
quân sinh ra trong một gia đình có truyền thống cách mạng, ông nội và cha mẹ anh
đều bị chết dưới tay kẻ thù. Chính mối thù nợ nước, nợ nhà không đội trời chung đó
đã thúc đẩy anh tham gia cách mạng. Trong một trận đánh, Việt bị thương, lạc đồng
đội, ngất đi tỉnh lại rất nhiều lần. Mỗi lần ngất đi tỉnh lại, quá khứ và hiện tại lại đan
xen nhau trong tiềm thức của anh.
Ở lần tỉnh lại thứ 4, kí ức về mẹ hiện về. Việt nhớ lại cảnh hai chị em tranh nhau đi
tòng quân. Việt đòi đi nhưng chị Chiến không cho. Anh nhờ chú Năm giúp đỡ. Chú
Văn mẫu lớp 12: Phân tích tác phẩm Những đứa con trong gia đình của Nguyễn Thi
đồng ý cho hai chị em Việt đi tòng quân. Chị Chiến thu xếp mọi công việc trước khi
hai chị em lên đường… Trở về với thực tại, sau 3 ngày tìm kiếm, anh Tánh và đồng
đội đã đưa Việt về điều trị tại một bệnh viện dã chiến. Sức khỏe Việt dần hồi phục.
Có thể thấy, truyện được kể theo dòng nội tâm của nhân vật Việt. Nguyễn Thi đã để
cho đứa con tinh thần của mình hồi tưởng lại đứt quãng sau mỗi lần anh ngất đi tỉnh
lại ở chiến trường. Tuy dòng cảm xúc không được trôi chảy mạch lạc song ở mỗi lần
Việt tỉnh dậy lại là một câu chuyện chứa nhiều ý nghĩa sâu xa. Để hiểu rõ hơn về tác
phẩm này, chúng ta sẽ phân tích từng nhân vật một.
Ở mỗi nhân vật mà nhà văn nhắc tới đều có một biểu tượng riêng về tình yêu quê
hương, tình yêu đất nước. Trong đó, tình yêu gia đình làm nền tảng để cho gia đình
Việt tuôn chảy một tình yêu bất diệt với quê hương. Những thành viên trong gia đình
đều rất gan góc, dũng cảm, có lòng căm thù giặc sâu sắc. Ở họ giàu tình nghĩa thủy
chung, son sắt với quê hương, với cách mạng. Mỗi một nhân vật trong truyện đều
được Nguyễn Thi tả rất đặc sắc, hấp dẫn người đọc.
Trước hết, nhân vật Việt được coi là trung tâm của câu chuyện hiện lên thật chân thực
và sắc nét. Anh là đứa con tiêu biểu của gia đình. Việt là một chiến sĩ giải phóng quân
sinh ra và lớn lên trong một gia đình nông dân giàu truyền thống cách mạng. Khi
những người thân bị chết dưới tay giặc đều là những người việt yêu quý nhất: ông nội,
ba mẹ. Gia đình chỉ còn lại chị Chiến, chú Năm, thằng út em với người chị nuôi đi lấy chồng xa.
Việt hăng hái tham gia tòng quân giết giặc trả thù cho người thân, bảo vệ quê hương.
Ở Việt ta luôn thấy được đó là “cậu tư” gan gạ, muốn lập nhiều chiến công như chị.
Qua dòng hồi ức của Việt khi ngất đi tỉnh lại, ta còn thấy được, anh là một người tính
tình trẻ con, vô tư, nghịch ngợm của tuổi mới lớn. Anh hay tranh giành với chị mình
chuyện bắn tàu giặc Mĩ trên sông Định Thủy, anh có hành động “đá trái dừa rụng
xuống mương” khi chị không cho đi tòng quân, sợ câu chuyện “con ma cụt đầu” mà chị hay kể.
Văn mẫu lớp 12: Phân tích tác phẩm Những đứa con trong gia đình của Nguyễn Thi
Đặc sắc nhất là cảnh hai chị em thu xếp mọi thứ để lên đường tòng quân. Khi ấy, Việt
chỉ “lăn kềnh ra ván cười khì khì” trong khi chị Chiến lo toan mọi thứ. Cảnh hai chị
em khiêng bàn thờ ba má sang nhà chú Năm là một hành động chứng tỏ Việt đã
trưởng thành, sẵn sàng đối đầu với quân địch. Cái cách Việt thương chị mình cũng rất
đáng yêu “ Giấu chị như giấu của riêng”…
Ta còn bắt gặp một hình ảnh Việt gan dạ, quả cảm khi đi bộ được hai năm, anh đã
dùng thủ pháo tiêu diệt được một xe bọc thép của địch hay lúc anh bị thương, lạc đồng
đội, anh không hề sợ mà vẫn rất bình tĩnh, với tư thế hội tụ đủ phẩm chất của người
lính cụ Hồ, anh “đạn đã lên nòng, ngón tay còn lại sẵn sàng nổ súng.
Có thể thấy, Nguyễn thi đã rất thành công trong việc xây dựng hình tượng nhân vật
Việt - đứa con cưng tình thần của ông với những tính cách đáng yêu, dễ mến, vô tư
đời thường, ga dạ quả cảm trong chiến đấu. Nhà văn tiếp tục lia ống kính của mình để
khắc họa hình tượng nhân vật Chiến - chị của Việt - một người con gái cũng giống
như Việt trải qua hoàn cảnh bi thương nhưng sớm trưởng thành, già dặn trước tuổi.
Ở chị ấy được thừa hưởng những nét đẹp từ người mẹ. Đó là người con gái gan dạ,
đảm đang, tháo vát nhưng cũng căm thù giặc sâu sắc. Chiến tòng quân ra chiến đấu
trong một tiểu bộ đội nữ địa phương. Chị chiến đấu dũng cảm, coi cái chết cũng chỉ
như “chết giấc” với câu nói bất hủ “Nếu giặc còn thì tao mất” và cô đã trở thành tiểu
đội trưởng quân địa phương. Chiến vừa làm ba, vừa làm mẹ, vừa làm chị để chăm lo,
lấp đầy khoảng trống cho các em.
Trước khi cùng em đi bộ đội, mọi chuyện trong nhà đã được cô sắp xếp đâu vào đó
khiến cho chú Năm cũng phải hết sức ngạc nhiên mà thốt lên: “Khôn! Việc nhà nó thu
được gọn thì việc nước nó mở được rộng, gọn bề gia thế, đặng bề nước non”. Câu nói
của chú Năm thể hiện sự yên tâm của người đi trước đối với lớp người trẻ kế cận họ.
Việc cô ngăn không cho em đi tòng quân không phải vì sợ Việt tranh cướp công lao
của cô mà cô hiểu rất rõ, với vai trò của người đi trước, cô đã tham gia kháng chiến,
cô hiểu rất rõ sự tàn khốc của chiến tranh nó ghê gớm đến nhường nào, cô sợ Việt bị
thương. Qua đó, người đọc thấy được tình yêu ruột thịt máu mủ sâu sắc đến nhường
Văn mẫu lớp 12: Phân tích tác phẩm Những đứa con trong gia đình của Nguyễn Thi
nào. Nó là phương thuốc hữu hiệu nhất để gắn kết mỗi thành viên trong gia đình lại với gần nhau hơn.
Ta thấy Chiến hiện lên thật giản dị, thật đẹp dưới cái nhìn phác họa đầy lí tưởng của
tác giả. Ở cô gái trẻ ấy hội tụ mọi vẻ đẹp của người con gái Việt Nam “đảm việc nước,
giỏi việc nhà”. Chính những sự hi sinh thầm lặng mà lớn lao của người phụ nữ ấy đã
góp phần vào thắng lợi của dân tộc.
Thật là thiếu sót nếu như không có nhân vật chú Năm. Chính chú Năm là hiện thân
của truyền thống, là khúc thượng nguồn trong “dòng sông truyền thống” của gia đình
Việt. Chú là người ghi lại tất cả những sự kiện diễn ra trong gia đình. Ở chú Năm hiện
lên một hình ảnh người lao động chất phác nhưng giàu tình cảm. Chú cũng biết hò và
Việt là nơi gửi gắm những câu hò của chú.
Chú Năm ghi chép cẩn thận và đầy đủ tội ác của giặc đối với dòng họ, gia đình mình
và chiến công của các thành viên trong gia đình. Khi Chiến và Việt chuẩn bị lên
đường, chú đã giao cuốn sổ cho hai chị em. Cuốn sổ đó tuy nhỏ nhưng rất ý nghĩa. Nó
là thước phim ghi lại một cách chân thực, chi tiết nhất những chiến tích của gia đình
và tội ác của quân giặc. Nó dấy lên lòng căm thù giặc, món nợ lớn nhất phải trả.
Cùng với chú Năm, má Việt cũng là hiện thân của truyền thống. Là người phụ nữ gan
góc, rất mực thương chồng con và có lòng căm thù giặc sâu sắc. Mỗi lần bị lính bắn
dọa “mắt má lại sắc ánh lên nhìn lại bọn lính, đôi mắt của người đã từng vượt sông
vượt biển”. Má Việt đã ngã xuống song hình ảnh người phụ nữ ấy luôn bất tử trong lòng các con.
“Những đứa con trong gia đình” đặt trong bối cảnh cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu
nước là một truyện ngắn đặc sắc bởi giọng văn trần thuật khắc họa miêu tả tâm lí nhân
vật Chiến, Việt, Chú Năm…, Nguyễn Thi đã dựng nên một gia đình có truyền thống
yêu nước sâu sắc, lòng căm thù giặc, mối thù nợ nước nợ nhà. Qua đó, tác giả giúp
người đọc thêm đồng cảm với cảnh ngộ éo le, thêm yêu thương quý trọng gia đình,
biết ơn công lao của những người cách mạng.
Văn mẫu lớp 12: Phân tích tác phẩm Những đứa con trong gia đình của Nguyễn Thi
Tóm lại, truyện ngắn “Những đứa con trong gia đình” thể hiện rõ tài năng của Nguyễn
Thi trên nhiều phương diện. Truyện không những phác họa thành công hình tượng của
người con yêu gia đình, yêu quê hương đất nước mà còn thể hiện tình yêu của chính
tác giả vào những đứa con tinh thần của mình. Ông xứng đáng được coi là “Nhà văn
của người dân Nam Bộ”.
Phân tích Những đứa con trong gia đình - Mẫu 6
Nguyễn Thi - một con người tài hoa, sáng tác trên nhiều thể loại thơ, truyện ngắn, tiểu
thuyết,… Ngòi bút của tập trung chủ yếu vào những người dân Nam Bộ yêu nước
mãnh liệt, có lòng căm thù giặc sâu sắc và có tinh thần chiến đấu kiên cường. Những
đứa con trong gia đình có thể coi là kết tinh phong cách nghệ thuật của ông. Tác phẩm
hoàn thành vào tháng 2 năm 1966 - giai đoạn cuộc kháng chiến chống Mỹ đang rất căng thẳng, ác liệt.
Tác phẩm được xây dựng dựa trên tình huống Việt - một chiến sĩ giải phóng quân bị
thương, lạc đồng đội giữa cánh rừng cao su. Đây là trận đánh đầu tiên của Việt nhưng
đã lập được chiến công vang dội: dùng thủ pháo tiêu diệt được một xe bọc thép và sáu tên Mỹ lẻ.
Anh chịu tổn thất nặng nề, ngất đi tỉnh lại nhiều lần. Mỗi lần tỉnh lại Việt lại có dòng
hồi ức miên man về gia đình, về những kỉ niệm ngày xưa. Câu chuyện được kể lại là
những dòng hồi ức đứt nối giữa những lần chợt ngất đi tỉnh lại của Việt. Xây dựng
tình huống này, tác giả nhằm khẳng định tình cảm lớn lao bao giờ cũng bắt nguồn từ
những gì gần gũi, bình dị nhất.
Việt bị thương trong một lần đánh giặc, cậu bị lạc đồng đội, bị ngất đi và tỉnh lại nhiều
lần, trong những lần ấy, Việt nhớ về những kỉ niệm khi còn ở nhà, nhớ về cuốn sổ gia
đình và những kỉ niệm trẻ thơ. Một cách rất tự nhiên tác giả đã trao ngòi bút cho nhân
vật từ trần thuật về cuộc đời mình, khiến cho câu chuyện chân thực và giàu cảm xúc hơn.
Việt sinh ra trong một gia đình nông dân Nam Bộ rạng rỡ những chiến công và có
nhiều đau thương mất mát. Cha của Việt bị chặt đầu, chỉ có ba mẹ con nhưng dám dắt
Văn mẫu lớp 12: Phân tích tác phẩm Những đứa con trong gia đình của Nguyễn Thi
díu nhau đi đòi lại đầu chồng, không hề run sợ trước những lời hăm dọa của kẻ thù.
Không chỉ vậy, má của Việt cùng ông nội và thím Năm đều chết dưới sự tàn sát, bom
đạn của kẻ thù. Gia đình anh hùng mà cũng đầy đau thương, mất mát. Đây đồng thời
cũng là hoàn cảnh chung của những gia đình Nam Bộ lúc bấy giờ.
Việt là một người giàu tình cảm, luôn dành tình yêu thương sâu nặng nhất cho gia
đình. Giữa lúc nằm một mình ở rừng, cái chết đang cận kề, nhiều lần ngất đi tỉnh lại,
điều cậu nghĩ tới đầu tiên chính là gia đình, là má của mình, và trong những lần ấy cậu
còn tưởng má mình đang ở quanh đâu đây. Và ngay cả đêm trước khi lên đường ra
chiến trường, nhìn vào hình ảnh chị Chiến cậu cũng liên tưởng đến má.
Dù má đã mất, nhưng tình yêu thường dành cho má vẫn không bao giờ vơi cạn trong
lòng Việt. Không chỉ dành tình yêu thương cho mẹ, mà Việt còn rất thương chị Chiến.
Mẹ mất, chỉ có hai chị em nương tựa vào nhau, trong ngày khiêng bàn thờ má sang
gửi nhà chú Năm, nghe thấy những bước chân bình bịch của chị, cậu thương chị đến
lạ, có lẽ đây là lần đầu tiên trong suốt bao năm cùng chung sống dưới một mái nhà,
tình cảm ấy được biểu lộ một cách rõ ràng đến vậy.
Và một phản ứng vừa ngây ngô trẻ con mà cũng vô cùng đáng yêu của Việt ấy là khi
ra chiến trường cậu giấu nhẹm chị mình, không bao giờ kể về chị với đồng đội, vì cậu
sợ lỡ kể ra người ta sẽ lấy mất người chị thân yêu của cậu, cậu giữ lấy chị làm của
riêng. Hành động, suy nghĩ tuy trẻ con nhưng lại cho thấy tình yêu thương sâu sắc Việt dành cho chị.
Không chỉ vậy, Việt còn có lòng căm thù giặc sâu sắc và luôn nung nấu quyết tâm trả
thù. Gia đình Việt đã có biết bao người ngã xuống dưới sự tàn sát ghê rợn của kẻ thù:
cha, mẹ, họ hàng, … bởi vậy lòng căm thù giặc càng trở nên mạnh mẽ, mãnh liệt hơn.
Ngay sau cái chết của má, ý nghĩ ấy thôi thúc cậu mãnh liệt hơn bao giờ hết, Việt
tranh giành quyết liệt với chị Chiến để lên đường ra chiến trường, dù cậu còn nhỏ, vẫn
chưa đủ tuổi nhưng ý chí, lòng quyết tâm vẫn không hề bị lay chuyển. Khi khiêng bàn
thờ má sang nhà chú Năm, suy nghĩ trong tâm trí hai chị em: “…khi nào nước nhà độc
Văn mẫu lớp 12: Phân tích tác phẩm Những đứa con trong gia đình của Nguyễn Thi
lập chúng con lại đưa má về”. Lòng căm thù giặc chính là động lực mạnh mẽ nhất để
Việt cũng như Chiến nêu cao quyết tâm đánh giặc, trả thù cho gia đình.
Ngoài mặt trận Việt là một người chiến sĩ hết sức gan góc, dũng cảm và vô cùng kiên
cường. Mặc dù mới vào trận lần đầu tiên song với lòng dũng cảm, ý chí giết giặc cậu
đã tiêu diệt được một xe bọc thép của kẻ thù và sáu tên giặc. Ngày cả khi bị thương thì
tinh thần chiến đấu của Việt vẫn không hề giảm sút.
Mặc dù bị lạc đồng đội, mắt không còn nhìn rõ, chín đầu ngón tay gần như bị tê liệt,
nhưng Việt không hề nao núng sợ hãi, anh vẫn lắng nghe từng chuyển động để phán
đoán hành động của kẻ thù và ngón tay duy nhất còn lại vẫn nắm chặt vào cò súng,
sẵn sàng chiến đấu. Việt luôn tâm niệm: “Bầu trời này có mày, mặt đất này có mày
nhưng cánh rừng này có tao nếu mày giết tao thì tao sẽ giết mày”. Chỉ với một câu nói
ấy thôi nhưng đã cho thấy sự hiên ngang, chủ động của Việt.
Dù trên chiến trường hết sức gan dạ, dũng cảm, nhưng trong cuộc sống đời thường
cậu vẫn mang những nét hết sức dễ thương, hồn nhiên, vô tư của một đứa trẻ. Khi còn
ở nhà, Việt luôn tranh giành, hay giận dỗi với chị Chiến. Ngay cả đêm trước khi lên
chiến trường cậu cũng không thèm để tâm đến những gì chị nói và còn ngủ quên.
Không chỉ vậy, tính cách trẻ con của Việt còn được biểu lộ ngay cả khi ở chiến trường
cậu mang theo một chiếc ná thun và không bao giờ kể về chị mình với đồng đội. Dù
gan góc, dũng cảm là thế, nhưng cậu có một nỗi sợ hết sức trẻ con ấy là sợ ma.
Bên cạnh nhân vật Việt, cũng không thể không nhắc đến chị Chiến. Chị Chiến là
người chan chứa tình cảm cho gia đình, đầu tiên là tình yêu thương với má. Chị giống
má như tạc, có lẽ là do ngưỡng mộ má, tự tạc mình theo má. Đồng thời chị cũng rất
yêu thương Việt, chị luôn nhường nhịn em, duy chỉ có việc ra chiến trường đầy nguy
hiểm là chị tranh giành với Việt.
Trong chị Chiến cũng có lòng căm thù giặc sâu sắc. Dù là một người con gái bé nhỏ,
nhưng chị sẵn sàng xung phong đi bộ đội. Khi khiêng bàn thờ ba má: “Chúng con đi
đánh giặc trả thù ho ba má…”, “mối thù thằng Mĩ có thể sờ thấy được”. Đêm trước
ngày ra chiến trường: dặn em và cũng là dặn chính mình phải quyết tâm trả thù giặc
Văn mẫu lớp 12: Phân tích tác phẩm Những đứa con trong gia đình của Nguyễn Thi
bằng xong với về. Tự hứa: “Đã là thân con gái ra đi thì tao chỉ có một câu: Nếu giặc
còn thì tao mất, vậy à!”. Bằng những lời nói thật giản dị nhưng chất chứa lòng căm
thù giặc sâu sắc của chị. Trong cuộc sống hàng ngày chị là một người con gái đảm
đang, tháo vát. Trước khi đi, chị thu xếp việc nhà chu toàn: viết thư cho chị Hai, cho
xã mượn nhà làm trường học;…
Xây dựng hai nhân vật Việt và Chiến, tác giả đã cho thấy lòng căm thù giặc, cùng ý
chí quyết tâm đánh giặc cứu nước, lòng trung thành tuyệt đối với cách mạng của
những người con trong các gia đình nông dân Nam Bộ. Đồng thời cũng khẳng định sự
gắn bó, hòa quyện giữa tình cảm gia đình với tình yêu đất nước, truyền thống gia đình
với truyền thống dân tộc đã làm nên chiến thắng vẻ vang.
Vẻ đẹp của hai nhân vật chính là bắt nguồn từ thế hệ trước. Gia đình Chiến có lòng
dũng cảm và lòng căm thù giặc sâu sắc. Bên cạnh đó mỗi thế hệ lại mang những nét
đẹp riêng, chú Năm luôn có ý thức gánh vác việc gia đình, tạo cơ hội cho các thế hệ
sau được ra chiến trường trực tiếp cầm súng chiến đấu, lập chiến công trả thù.
Má Tư Năng, chồng mất, can trường bất khuất, một mình nuôi con. Thế hệ sau có Việt
và Chiến với lòng căm thù giặc sâu sắc, khúc sông sau chảy mạnh hơn, đi xa hơn, đã
hòa vào biển lớn. Truyền thống gia đình đã cho thấy sự gắn bó, hòa quyện giữa tình
cảm gia đình với tình yêu đất nước, truyền thống gia đình với truyền thống dân tộc đã
làm nên chiến thắng vẻ vang.
Nghệ thuật trần thuật trong tác phẩm là một nét đặc sắc của tác phẩm. Tác phẩm được
trần thuật từ ngôi thứ ba, người kể chuyện giấu mình, tạo nên tính trung thực, khách
quan. Bên cạnh đó còn còn phải kể đến ngôn ngữ giản dị, đậm chất Nam Bộ đã góp
phần tạo nên thành công cho tác phẩm.
Tác phẩm đã xây dựng hàng loạt chân dung anh hùng, mang trong mình lòng yêu
nước và lòng căm thù giặc sâu sắc. Ở họ không còn là cá nhân anh hùng đơn lẻ mà là
tập thể, gia đình anh hùng. Qua đó nhà văn cũng khẳng định sự gắn bó, hòa quyện
giữa tình cảm gia đình với tình yêu đất nước, truyền thống gia đình với truyền thống
dân tộc đã làm nên chiến thắng vẻ vang.
Văn mẫu lớp 12: Phân tích tác phẩm Những đứa con trong gia đình của Nguyễn Thi
Phân tích Những đứa con trong gia đình - Mẫu 7
Viết về người lính là đề tài muôn thuở của nhiều nhà văn, một trong những tác phẩm
đó là tác phẩm “ Những đứa con trong gia đình” của Nguyễn Thi, tác phẩm đề cập đến
người lính cách mạng, những năm tháng chiến đấu khó khăn trên chiến trường.
Những Đứa con trong gia đình của Nguyễn Thi là một trong những tác phẩm đề cập
đến người lính trong xã hội, nhân vật xuất hiện trong tác phẩm là những người lính
cách mạng, nhân vật Việt, Chiến là nhân vật điển hình trong tác phẩm này, biểu hiện
là những người anh hùng, sẵn sàng ra mặt trận đấu tranh để giành được quyền độc lập, tự do cho dân tộc.
Tác phẩm là dòng hồi tưởng của nhân vật Việt, trong khi tham gia đấu tranh đã bị
thương ở nơi chiến trường. Qua cách xây dựng hình tượng của tác phẩm, nhà văn đã
dùng những nét liên tưởng để diễn ra dòng trí nhớ và nhân vật. Nhớ những năm tháng
tuổi thơ, nhớ năm tháng đấu tranh, nhớ năm tháng sống ở vùng quê…
Mỗi nhân vật đều mang một dòng liên tưởng đến nhân vật Việt, hình ảnh đó biểu hiện
qua các thành viên trong gia đình: “ba, má, chị Chiến, chú Năm. Những con người này
đều có điểm chung là nói đến những người có lý tưởng, họ luôn hết mình vì cách
mạng, luôn chiến đấu vì dân tộc, quyền lợi.
Những người này có ước nguyện, họ mong muốn trả thù nước, giết giặc, họ cùng nhau
đi tòng quân, để cùng nhau chiến đấu. Họ là những người yêu gia đình, chi tiết khiêng
bàn thờ má gửi sang chú năm đã thể hiện tình nghĩa đối với cha mẹ của mình. Không
quên nghĩa vụ với đất nước, không quên tình nghĩa với người cha mẹ của mình.
Cùng ý nghĩ khi khiêng bàn thờ sang gửi nhà chú Năm để chị em đi đánh giặc. Khi đi
chiến đấu, Chiến là biểu hiện là một đội trưởng gương mẫu, luôn anh dũng chiến đấu,
biểu hiện đó là Việt phá được xe tăng của địch trong một trận giáp lá cà. Dù bị thương
nhưng Việt vẫn kiên cường chiến đấu, sẵn sàng chiến đấu. Những nhân vật xuất hiện
trong bài là những người chiến sĩ kiên cường.
Văn mẫu lớp 12: Phân tích tác phẩm Những đứa con trong gia đình của Nguyễn Thi
Trong lúc bị thương Việt đã mơ tưởng đến những năm tháng đã qua, những năm tháng
tuổi thơ, tranh dành đi bắt ếch, và những năm tháng đánh giặc, giành nhau đi tòng
quân của hai chị em Việt Chiến. Cả hai nhân vật này đều có tấm lòng yêu thương cha
mẹ, có tấm lòng căm thù quân địch sâu sắc. Với ý chí quyết tâm trả thù nước, đánh
giặc để giành được độc lập tự do, đây là động lực to lớn đây là ý chí quyết tâm của những người chiến sĩ.
Họ là người lính có tinh thần gan góc, lập được nhiều chiến công to lớn trong các cuộc
chiến tranh, ý chí đó được thể hiện sâu sắc trong tác phẩm. Tuy nhiên mỗi người lại có
những nét tính cách đặc biệt trong tác phẩm. Chiến là người phụ nữ biết chịu đựng,
gánh vác mọi việc trong cuộc chiến.
Việt là người anh dũng, tranh đi tòng quân. Là người chiến sĩ kiên cường. Trong tác
phẩm, tác giả đã đề cập đến tinh thần chiến đấu của những người lính trong chiến đấu,
đó là nổi bật cho tinh thần của người lính dũng cảm, vượt qua bao khó khăn trong
cuộc sống, bất chấp khó khăn vẫn cố gắng phấn đấu vì sự nghiệp với dân tộc.
Nguyễn Thi đã thể hiện xuất sắc được tinh thần chiến đấu của những người lính cách
mạng. qua đó nói lên tình cảm gia đình của những người lính, chi tiết đắt giá thể hiện
tình cảm của những người đối với cha mẹ, là hình ảnh khiêng bàn thờ của Việt Chiến khi đem gửi chú Năm.
Với những chi tiết đặc sắc, tác phẩm của ông đã được xếp vào là một trong những tác
phẩm có giá trị to lớn trong việc tố cáo tội ác của kẻ thù và đề cập tình yêu của con người.
Phân tích Những đứa con trong gia đình - Mẫu 8
Nguyễn Thi là một nhà văn sinh ra ở miền Bắc nhưng các sáng tác của ông lại gắn liền
với những phong trào kháng chiến Nam Bộ. Tác phẩm của ông bước ra từ hiện thực
nóng bỏng, khắc nghiệt qua ngòi bút phân tích tâm lí, tính cách nhân vật sắc sảo; qua
hệ thống ngôn ngữ phong phú, góc cạnh nhưng cũng không kém chất đằm thắm, trữ
tình. Tác phẩm “Những đứa con trong gia đình” là một trong những truyện ngắn xuất
Văn mẫu lớp 12: Phân tích tác phẩm Những đứa con trong gia đình của Nguyễn Thi
sắc nhất của ông khi viết về những ngày tháng chiến đấu đau thương, những con căm
thù giặc sâu sắc và lòng yêu nước thiết tha, mãnh liệt.
Truyện “Những đứa con trong gia đình” được viết năm 1966 khi Nguyễn Thi đang
tham gia công tác tại Tạp chí Văn Nghệ quân giải phóng, kể về truyền thống yêu
nước, thủy chung với cách mạng của một gia đình nông dân Nam Bộ. Nhan đề đã toát
lên nội dung tinh thần của tác phẩm. Đó mối quan hệ giữa riêng và chung, nhà với
nước, giữa tình cảm gia đình, với tình yêu nước, yêu cách mạng.
Chính sự kết hợp giữa truyền thống gia đình với truyền thống dân tộc đã tạo nên sức
mạnh tinh thần to lớn của mỗi con người Việt Nam, dân tộc Việt Nam trong cuộc
kháng chiến chống đế quốc. Tác phẩm xoay quanh nhân vật Việt – một chiến sĩ Giải
phóng quân xuất thân từ truyền thống cách mạng và những ngày tháng tham gia chiến đấu hào hùng.
Trong một trận chiến đấu ác liệt tại một cánh rừng cao su, Việt bị thương nặng và lạc
mất đồng đội. Ngất đi tỉnh lại nhiều lần, hồi ức đưa Việt về với kí ức gia đình, về với
hình ảnh của má, của chị Chiến, của chú Năm…Sau đó, Việt được đưa về bệnh viện
và bình phục. Anh Tánh dục Việt viết thư cho chị Chiến để kể về những chiến công
của mình. Việt định viết nhưng nghĩ thành tích của mình chưa thực sự xứng đáng…
Chị em Việt và Chiến là hai nhân vật trọng tâm của tác phẩm. Ở họ, vừa có sự gặp gỡ
và sự khác nhau trong tính cách. Ở nét chung ta thấy, Việt và Chiến cùng lớn lên trong
một gia đình nông dân giàu truyền thống cách mạng, cùng được nuôi dưỡng, hun đút
dòng máu anh hùng chiến đấu gan góc, oai hùng. Những người ở thế hệ trước như ông
Nội, chú Năm, ba má Việt, chị Hai của Việt đều là những người cán bộ cách mạng
kiên trung với lòng căm thù giặc sâu sắc và tình yêu quê hương xứ sở thấm vào trong từng mạch máu, con tim.
Nếu nói gia đình của chị em Việt như một dòng sông thì Việt và Chiến như là khúc
sông sau của đại gia đình ấy. Tình cảm gia đình và tình yêu nước, truyền thống gia
đình và truyền thống cách mạng gắn bó, hòa hợp với nhau để cùng chảy thành một
dòng. Hai chị em còn có chung mối thù sâu sắc với bọn Mỹ - Ngụy. Gia đình họ chính
Văn mẫu lớp 12: Phân tích tác phẩm Những đứa con trong gia đình của Nguyễn Thi
là những chứng nhân lịch sử điển hình nhất cho những mất mát đau thương trong ngày tháng bạo tàn.
Chiến tranh đã tước đoạt hạnh phúc, đã cướp đi mạng sống của những người mà họ
thương yêu nhất. Chiến tranh đã lùi ngày tháng vào sự mất mát và tất cả những gì còn
lại chỉ là ám ảnh, làm bạo tàn. Ông nội hy sinh trong đấu tranh. Ba Việt bị giặc chặt
đầu dã man. Má Việt cũng vùi thây dưới bom đạn của lũ ác ôn.
Chính vì vậy, từ nhỏ cho đến lớn, hai chị em đều ấp ủ có thể đi đánh giặc để trả thù
cho ba má, đều giành nhau ghi danh tòng quân: “Nó làm em tôi mà cái gì nó cũng
giành”. Một nét điểm chung khác giữa Chiến và Việt đó là sự thơ ngây, trẻ con của hai
chị em. Dù căm thù giặc đến tận xương tận tủy: “Chị có bị chặt đầu thì chặt chớ chừng
nào tôi mới bị” nhưng chị em vẫn giành nhau bắt ếch nhiều hay ít, giành nhau thành
tích bắn tàu chiến của giặc và giành nhau cả việc ghi danh đi tòng quân.
Bên cạnh những điểm giống nhau đó, Chiến và Việt mỗi người lại mang trong mình
nét đẹp riêng. Chị Chiến chính là đại diện cho hình ảnh của má. Chị vừa là một cô gái
đảm đang, tháo vát, mạnh mẽ với dáng vóc chắc nịch, với thân người cao to, làn da
sạm nắng… nhưng lại vô cùng nữ tính khi đi đánh giặc mà lại mang theo chiếc gương
nhỏ để dành soi mình. Cái đêm sắp xa nhà đi bộ đội, Việt cảm thấy chị rất giống má:
“Phải chị thở dài rồi kêu thằng Út dậy đi đái nữa thì giống hệt như má vậy”, “Vậy mà
nói nghe in như má vậy”, “may mà chị không bẻ tay rồi đập vào bắp vế than mỏi”….
Rồi từng việc từng việc trong gia đình, chị Chiến sắp xếp đảm đang y như má, đến
mức cả chú Năm còn tấm tắc khen: “Khôn! Việc nhà nó thu được gọn thì việc nước
non nó mở được rộng, gọn bề gia thế, đặng bề nước non. Con nít chúng bây bây kì
đánh giặc khôn hơn chú ngày trước.” Khác với sự trưởng thành của chị Chiến, trong
Việt vẫn còn những phẩm chất hồn nhiên của trẻ thơ.
Chẳng hạn, đi đánh giặc lạc giữa rừng sâu và đêm tối, hơn nữa lại bị thương nặng, tuy
nhiên Việt chỉ sợ ma chứ không sợ chết. Việc nhà việc cửa Việt mặc cho chị Chiến
định liệu cả, vừa nghe vừa thản nhiên “chụp một con đom đóm úp trong lòng tay”.
Văn mẫu lớp 12: Phân tích tác phẩm Những đứa con trong gia đình của Nguyễn Thi
Khắc họa nhân vật Việt, Nguyễn Thi đặc biệt chú ý đến phẩm chất của người anh hùng.
Có thể nói, Việt là đại diện tiêu biểu cho tuổi trẻ Việt Nam thời chống Mỹ. Sự dũng
cảm, gan góc được tái hiện trong từng ý nghĩ, từng chi tiết như: “Tao sẽ chờ mày….
Cả khu rừng này còn có mình tao. Mày có bắn tao thì tao cũng bắn được mày. Mày
chỉ giỏi giết gia đình tao, còn đối với tao mày là thằng chạy”.
Tác phẩm “Những đứa con trong gia đình” còn là khúc ca hào hùng về truyền thống
anh hùng cách mạng, về sự hòa hợp giữa gia đình và dân tộc, giữa cá nhân và cộng
đồng trong những ngày tháng kháng chiến chống Mỹ đầy máu và nước mắt. Qua đó,
có thể thấy được chiến thắng của dân tộc chính là sự hi sinh của mỗi cá nhân, là sự kết
tinh từ lòng yêu nước cao độ và lòng căm thù giặc sâu sắc, là thành tựu của những
quyết tâm không ngừng nghỉ.
Thế hệ nhà Chiến và Việt được ví như một khúc sông mà từ thượng nguồn đến hạ
nguồn đều mang trong mình dòng chảy lí tưởng cách mạng mãnh liệt. Nguyễn Thi đã
làm toát lên khuynh hướng sử thi của tác phẩm trên các phương diện: chủ đề, nhân
vật, giọng điệu. Trước là ở tình cảm gia đình sâu đậm, sau là tinh thần khát khao cầm
súng chiến đấu của những người con đất Nam Bộ.
Hình ảnh đọng lại ấn tượng sâu sắc nhất cho người đọc chính là lúc Việt cùng chị
Chiến khiêng bàn thờ má sang gửi chú Năm và quyển sổ gia đình. Từ đó cho thấy Việt
cũng như chị gái của mình đã ý thức rất rõ về trách nhiệm đối với gia đình, quê
hương, tấm lòng yêu nước, sự căm thù quân giặc bởi những tội ác không thể dung tha,
sự quyết tâm trả thù cho gia đình, quê hương. Yêu thương, căm thù, mất mát, đấu
tranh quyết liệt… là tất cả những cung bậc được diễn tả đủ đầy trong tác phẩm.
Về nghệ thuật, Nguyễn Thi đã để lại những dấu ấn nhất định trên văn đàn văn học
hiện đại Việt Nam. Nhà văn Nguyễn Thi đã từng viết: “Trước khi trở thành nhà văn,
tôi đã là người lính, nếu gặp lúc gay go tôi có thể cho cây bút vào túi áo, tay cầm súng
và bóp cò. Tôi cần cái không khí của chiến dịch, những cái mà mắt tôi nhìn được, tai
Văn mẫu lớp 12: Phân tích tác phẩm Những đứa con trong gia đình của Nguyễn Thi
tôi nghe được. Trước sự kiện lịch sử trọng đại như thế này, nhà văn không thể đứng ngoài mà ngó…”
Chính vì vậy, ta thấy được hơi thở ấm nóng của thời đại qua từng câu, từng chữ. Nghệ
thuật dựng chân dung nhân vật độc đáo. Sự thẳng thắn, bộc trực, lạc quan, yêu quê
hương, gia đình, thủy chung đến với cách mạng, ngùn ngụt ngọn lửa căm thù giặc... là
những nét nổi bật của người chiến sĩ cách mạng. Sự kết hợp thành công giữa ngôn ngữ
mang màu sắc Nam Bộ và ngôn ngữ trần thuật hiện đại, Nguyễn Thi đã xây dựng nên
những chị “Út Tịch” trong chính sáng tác của mình.
Đó là sự gan góc, là bản lĩnh, là sức mạnh không thể chuyển dời. Cách trần thuật qua
dòng hồi tưởng của nhân vật Việt, khi anh bị thương trong trận chiến, nhiều lần ngất
đi rồi tỉnh lại, trong tư thế nửa tỉnh nửa mê đã tạo nên sự hấp dẫn và chân thật trong
cách kể, trong cảm xúc. Nhà văn có dịp đi sâu vào thế giới nội tâm của nhân vật, vào
những kí ức riêng tư không phải tuân theo một trình tự sắp xếp gượng ép nào. Những
đoạn đối thoại và độc thoại hấp dẫn, cảm động bởi những suy nghĩ, tình cảm gia đình,
tình cảm quê hương chân thành, da diết.
Tóm lại, qua tác phẩm “Những đứa con trong gia đình” , chúng ta có một cái nhìn sâu
rộng hơn về ngày tháng máu lửa đã qua, về sự hi sinh để đánh đổi ngày dân tộc được
nở hoa độc lập, kết trái tự do. Và từng chi tiết trong truyện sẽ từ trang sách bước vào
kí ức của người đọc, đó là câu hò tha thiết của chú Năm, là tiếng chân “bịch bịch” của
chị Chiến, là quyển sổ gia đình ghi lại dòng sông cách mạng…
Qua đó, một chân lý muôn đời đã được nêu cao: chính sự kết hợp giữa truyền thống
gia đình với truyền thống dân tộc đã tạo nên sức mạnh tinh thần to lớn của con người
Việt Nam, dân tộc Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước.
Phân tích Những đứa con trong gia đình - Mẫu 9
Nguyễn Thi là nhà văn gắn bó sâu sắc với nhân dân miền Nam và thực sự xứng đáng
với danh hiệu: Nhà văn của người dân Nam Bộ . Tác phẩm tiêu biểu của ông là Những
đứa con trong gia đình . Truyện kể về những đứa con trong một gia đình nông dân
Văn mẫu lớp 12: Phân tích tác phẩm Những đứa con trong gia đình của Nguyễn Thi
Nam Bộ có truyền thống yêu nước, căm thù giặc và khao khát chiến đấu, son sắt với cách mạng.
Những đứa con trong gia đình là một trong những truyện ngắn xuất sắc nhất của
Nguyễn Thi viết ngay trong những ngày chiến đấu chống Mĩ ác liệt khi ông công tác ở
tạp chí Văn nghệ quân giải phóng năm 1966. Nhân vật chính của truyện là Việt . Việt
là một chiến sĩ giải phóng quân. Ông nội và bố Việt bị giặc giết hại,Mẹ Việt một mình
nuôi con vất vả rồi cũng chết vì bom đạn.
Gia đình chỉ còn lại Việt, chi Chiến, thằng Út em , chú Năm, và một người chi nuôi đi
lấy chồng xa. Truyền thống ấy được chú Năm ghi tất cả vào cuốn sổ gia đình. Việt và
Chiến hăng hái đi tòng quân giết giặc. Trong một trận chiến đấu, Việt hạ được một
chiếc xe bọc thép của địch nhưng lại lạc đồng đội và bị thương nặng ngất đi tỉnh lại nhiều lần.
Mỗi lần tỉnh lại, dòng hồi ức lại đưa anh về với những kỉ niệm thân thiết đã qua: kỉ
niệm về má,về chị Chiến, chú Năm, đồng đội và anh Tánh…Anh Tánh và đồng đội
tìm được Việt, đưa về điều trị một bệnh viện và sức khỏe Việt dần dần hồi phục.
Chuyện được kể theo dòng hồi ức của Việt trong những lần ngất đi tỉnh lại ấy.
Đặc sắc của truyện là đã dựng nên được hình tượng những con người trong một gia
đình nông dân Nam Bộ có truyền thống yêu nước, căm thù giặc sâu sắc, thuỷ chung,
son sắt với cách mạng. Những con người này có những nét chung thống nhất, thể hiện
rõ đặc điểm của nhân vật Nguyễn Thi.
Đó là: Căm thù giặc sâu sắc, gan góc, dũng cảm, khao khát được chiến đấu giết giặc;
giàu tình nghĩa, rất mực thuỷ chung son sắt với quê hương và cách mạng. Tuy nhiên,
trong cái dòng sông truyền thống của gia đình ấy, “mỗi người một khúc”, có nét tính
cách riêng, không ai giống ai. Đó chính là điểm nói lên tài năng của Nguyễn Thi.
Trong dòng sông truyền thống gia đình này, chú Năm là khúc thượng nguồn, là nơi
kết tinh đầy đủ hơn cả truyền thống của gia đình. Chú hay kể sự tích gia đình. Chú là
tác giả cuốn sổ gia đình ghi chép tội ác của giặc và chiến công của các thành viên
trong gia đình. Chú Năm là người lao động chất phác nhưng giàu tình cảm. Tâm hồn
Văn mẫu lớp 12: Phân tích tác phẩm Những đứa con trong gia đình của Nguyễn Thi
chú Năm bay bổng, đạt dào cảm xúc khi cất lên tiếng hò. Những lúc đó, chú Năm như
đặt cả trái tim mình vào trong câu hò, tiếng hát.
Cùng với chú Năm, má Việt cũng là một hiện thân của truyền thống. Đây là một hình
tượng người phụ nữ mang đậm những nét tính cách của nhân vật Nguyễn Thi. Rất gan
góc, căm thù giặc sâu sắc. Rất mực thương chồng, thương con, đảm đang, tháo vát.
Cuộc đời lam lũ, vất vả chồng chất đau thương tang tóc, nhưng cắn răng nén chặt nỗi
đau thương của mình để nuôi con, đánh giặc. Một tay bồng con, một tay cắp rổ đi theo
thằng giặc đòi đầu chồng; hiên ngang đối đáp với kẻ thù mà “hai bàn tay to bản” vẫn
“phủ lên đầu đàn con đang nép bước chân”; mỗi lần bọn lính bắn dọa “mắt má lại sắc
ánh lên nhìn lại bọn lính, đôi mắt của người đã từng vượt sông, vượt biển”…
Đó là hình ảnh của sự gan góc, chở che mang ý nghĩa biểu tượng về người phụ nữ ở
một xứ sở như đất nước ta, cuộc sống thì lam lũ vất vả, chồng chất đau thương nhưng
con người lại rất đỗi kiên cường, cao cả. Má Việt đã ngã xuống trong một cuộc đấu
tranh nhưng trái cà-nông lép má nhặt đem về vẫn còn nóng hổi. Trong quan niệm của
Nguyễn Thi, người mẹ ấy cái phần thác chỉ là thể phách còn linh hồn thì bất tử, sống
mãi trong những đứa con. Không phải ngẫu nhiên mà vào cái đêm sắp xa nhà đi chiến
đấu, những đứa con đểu cảm nhận không phải ai khác mà chính là người mẹ đã hiện về.
Chiến có những nét giống mẹ: gan góc, đảm đang tháo vát. Nguyễn Thi có ý thức tô
đậm nét kế thừa người mẹ nhân vật Chiến. Chiến là một tính cách đa dạng: vừa là một
cô gái mới lớn, tính khi còn rất trẻ con, vừa là người chị biết nhường em,.,biết lo toan,
đảm đang, tháo vát. So với người mẹ, Chiến không chỉ khác ở cái vẻ trẻ trung thích
làm duyên làm dáng. Vận hội mới của cách mạng đã tạo điều kiện cho Chiến được
trực tiếp cầm súng đánh giặc để trả thù nhà, thực hiện lới thề như dao chém đá của
mình: “Đã lăm thân con gái ra đi thì tao chỉ có một câu: Nếu giặc còn thì tao mất” .
Trong tác phẩm, Việt là nhân vật xuất hiện nhiều lần nhất. Việt đã hiện lên cụ thể và
sinh động trước mắt ta, vừa là cậu con trai mới lớn, vừa là một chiến sĩ gan góc, dũng
Văn mẫu lớp 12: Phân tích tác phẩm Những đứa con trong gia đình của Nguyễn Thi
cảm, kiên cường. Việt có cái nét riêng dễ mến của một cậu con trai lộc ngộc vô tư,
tính anh còn rất trẻ con, rất ngây thơ, hiếu động.
Nếu Chiến luôn biết nhường nhịn em, thì trái lại, Việt lại hay tranh giành phần hơn
với chị. Việt rất thích đi câu ca, bắn chim, và đến khi đi bộ đội vẫn còn đem theo cả
cái súng cao su ở trong túi. Mọi công việc trong nhà, Việt đều phó thác cho chị. Đêm
trước ngày lên đường, Chiến lo toan thu xếp chu đáo việc nhà, từ Út em, nhà cửa,
ruộng nương đến nơi gửi bàn thờ má, bàn bạc với em một cách trang nghiêm còn Việt
thì vô tư “lăn kềnh ra ván cười khì khì”, vừa nghe vừa chụp một con đom đóm úp
trong lòng tay rồi ngủ quên lúc nào không biết.
Cách thương chị của Việt cũng rất trẻ con, “giấu chị như giấu của riêng” vì sợ mất chị
trước những lời tán tỉnh đùa tếu của anh em. Việt bị thương nằm lại ở chiến trường,
đến khi gặp được đồng đội thì cũng giống hệt như thằng Út em ở nhà “khóc đó rồi cười đó”,…
Tuy vẫn còn có vẻ hồn nhiên, vô tư nhưng Việt cũng thật đường hoàng, chững chạc
trong tư thế của người chiến sĩ trẻ dũng cảm, kiên cường. Dòng máu nóng chảy trong
người Việt là dòng máu gia truyền của những con người gan góc, không bao giờ biết
sợ trước sự bạo tàn. Cho nên, còn bé tí mà Việt đã dám xông thẳng vào thằng giặc đã giết hại cha mình.
Việt đã nằng nặc đòi đi tòng quân để trả thù cho ba má. Khi xông trận, Việt đã chiến
đấu rất dũng cảm, đã dùng thủ pháo tiêu diệt được một xe bọc thép của địch. Và đến
khi bị trọng thương, một mình nằm giữa chiến trường, hai mắt không còn nhìn thấy gì,
toàn thân đau điếng và rỏ máu, người thì khô khốc đi vì đói khát, Việt vẫn ớ trong tư
thế chờ tiêu diệt giặc: “Tao sẽ chờ mày. Mày có bắn tao thì tao cũng bắn được mày.”.
Có thể nói, hành động giết giặc để trả thù nhà, đền nợ nước đã trở thành một trong
những thước đo quan trọng nhất về phẩm cách con người của nhân vật Nguyễn Thi.
Đọc Những bứa con trong gia đình, không ai có thể quên đoạn văn rất cảm động tả
cảnh hai chị em Chiến, Việt khiêng bàn thờ má sang gửi nhà chú Năm: “Chị Chiến ra
đứng giữa sân… rồi dang cả thân người to và chắc nịch của mình nhấc bổng một đầu
Văn mẫu lớp 12: Phân tích tác phẩm Những đứa con trong gia đình của Nguyễn Thi
bàn thờ má lên. Việt ghé vào một đầu. Nào, đưa má sang ở tạm bên nhà chú, chúng
con đi đánh giặc trả thù cho ba má, đến chừng nước nhà độc lập con lại đưa má về. Việt khiêng trước.
Chị Chiến khiêng bịch bịch phía sau. Nghe tiếng chân chị, Việt thấy thương chị lạ.
Lần đầu tiên Việt mới thấy lòng mình rõ như thế. Còn mối thù thằng Mĩ thì có thể sờ
thấy được, vì nó đang đè nặng ở trên vai”. Trong cái không khí vô cùng thiêng liêng
ấy, con người ta bỗng thấy mình thành một người khác, trưởng thành và khôn lớn hơn.
Một người hồn nhiên, vô tư như Việt, vào chính chính giờ khắc này mới thấy “thương
chị lạ”, mới thấy rõ lòng mình và cảm thấy rất rõ mối thù thằng Mĩ như có hình, có
khối, có trọng lượng cụ thể đang đè nặng ở trên vai. Đây là một chi tiết nghệ thuật cô
đọng, dồn nén, chất chứa biết bao ý nghĩa, vừa là hành động cụ thể, vừa có yếu tố tâm
linh, vừa nặng trĩu căm thù, vừa chan chứa yêu thương,…
Truyện ngắn Những đứa con trong gia đình có một dòng sông truyền thống gia đình
liên tục chảy từ những lớp người đi trước: tổ tiên, ông cha, cho đến đời chị em Chiến,
Việt. Sự gắn bó sâu nặng giữa tình cảm gia đình với tình yêu nước, giữa truyền thống
gia đình với truyền thống dân tộc đã làm nên sức mạnh tinh thần to lớn của con người
Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước.
Truyện có bút pháp nghệ thuật già dặn, điêu luyện được thể hiện qua giọng trần thuật,
trần thuật qua hồi tưởng của nhân vật, miêu tả tâm lí và tính cách sắc sảo, ngôn ngữ
phong phú, góc cạnh và đậm chất Nam Bộ.
Phân tích Những đứa con trong gia đình - Mẫu 10
Nguyễn Thi (1928 - 1968) tên thật là Nguyễn Hoàng Ca, quê ở xã Hải An, huyện Hải
Hậu, tỉnh Nam Định, ông vào Nam sinh sống từ năm 1943, tham gia cách mạng năm
1945. Năm 1954, ông tập kết ra Bắc, công tác tại tòa soạn tạp chí Văn nghệ Quân đội
và sáng tác dưới bút danh Nguyễn Ngọc Tấn. Năm 1962, ông tình nguyện trở về Nam,
công tác tại Cục chính trị Quân giải phóng miền Nam. Thực tế chiến đấu nóng bỏng
của chiến trường là nguồn cảm hứng vô tận để ông sáng tác bút kí, truyện ngắn và tiểu
thuyết với bút danh Nguyễn Thi.
Văn mẫu lớp 12: Phân tích tác phẩm Những đứa con trong gia đình của Nguyễn Thi
Nguyễn Thi là một trong những cây bút văn xuôi hàng đầu của văn nghệ giải phóng
miền Nam thời kì đánh Mĩ, xứng đáng với danh hiệu nhà văn của người nông dân
Nam Bộ. Tác phẩm của Nguyễn Thi bắt nguồn từ hiện thực chiến đấu nóng bỏng, ác
liệt của chiến tranh, nhưng vẫn đằm thắm chất trữ tình.
Nguyễn Thi viết được nhiều thể loại: bút kí, truyện ngắn, tiểu thuyết… Sau khi hi
sinh, các sáng tác của ông được sưu tập và in trong Truyện và kí Nguyễn Thi, xuất bản
năm 1978; Nguyễn Ngọc Tấn - Nguyễn Thi toàn tập (4 quyển) xuất bản năm 1996.
Năm 2000, ông được Nhà nước truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học và
nghệ thuật. Những đứa con trong gia đình là tác phẩm tiêu biểu cho phong cách nghệ thuật của Nguyễn Thi.
Truyện được viết trong những ngày chiến đấu gian khổ, ác liệt nhất của chiến trường
miền Nam. Qua truyện, tác giả thể hiện vẻ đẹp tâm hồn của người dân Nam Bộ và
khẳng định: lòng yêu nước, căm thù giặc, tình cảm gia đình thiêng liêng là sức mạnh
tinh thần to lớn của họ trong công cuộc chống Mĩ cứu nước.
Truyện kể về hai chị em trong một gia đình có thù sâu với giặc Mĩ và bè lũ tay sai bán
nước. Chiến và Việt đã gửi lại nhà cửa, ruộng vườn cho người chú để cùng tham gia
bộ đội, trực tiếp cầm súng trả thù nhà, đền nợ nước. Đoạn trích nằm ở phần giữa của
truyện, kể về tình huống đặc biệt của nhân vật Việt. Trong một trận đánh ác liệt, anh
bị thương nặng và lạc đơn vị. Việt ngất đi tỉnh lại nhiều lần, ranh giới giữa sự sống và cái chết rất mong manh.
Nhưng cũng chính vì thế mà kí ức sống dậy mãnh liệt hơn bao giờ hết. Việt nhớ má,
nhớ đồng đội, nhớ những giây phút không thể nào quên trước khi nhập ngũ của hai chị
em. Những hình ảnh về con người và cảnh vật quê hương hiện lên rõ ràng trong tâm tưởng của Việt.
Đoạn trích có thể chia làm hai cảnh, cảnh một: Tác giả kể về tình huống và tâm trạng
của Việt lúc bị thương. Cảnh hai: Việt nhớ lại chuyện hai chị em tranh nhau xin nhập
ngũ và sau đó cùng thu xếp việc nhà để lên đường đi chiến đấu. Ở cảnh một, lần thứ tư
tỉnh lại, trong kí ức Việt hiện lên những kỉ niệm vui buồn về người mẹ thân yêu luôn
Văn mẫu lớp 12: Phân tích tác phẩm Những đứa con trong gia đình của Nguyễn Thi
đùm bọc, che chở cho các con: Má đang bơi xuồng, má sẽ ghé lại, xoa đầu Việt, đánh
thức Việt dậy, rồi lấy xoong cơm đi làm đồng để ở dưới xuồng lên cho Việt ăn… Cả
chị cả em cùng nhớ đến má. Hình như má cũng đã về đâu đây. Má biến theo ánh đom
đóm trên nóc nhà hay đang ngồi dựa vào mấy thúng lúa mà cầm nón quạt?
Trong những đoạn khác, Nguyễn Thi chọn những chi tiết điển hình hàm chứa nhiều ý
nghĩa để khắc họa hình tượng người phụ nữ một tay bồng con, một tay cắp rổ đi theo
thằng giặc đòi đầu chồng, hoặc hiên ngang đối đáp với kẻ thù mà hai bàn tay to bản
vẫn phủ lên đầu đàn con đang nép dưới chân. Mỗi lần bọn lính bắn dọa, mắt má lại sắc
ánh lên nhìn lại bọn lính, đôi mắt của người đã từng vượt sông, vượt biển…
Đó là hình ảnh của người phụ nữ miền Nam gan góc, kiên cường, yêu nước thiết tha,
căm thù giặc sâu sắc và rất mực thương chồng thương con. Cuộc sống lam lũ vất vả,
chồng chất đau thương nhưng họ vẫn cắn răng chịu đựng, vượt qua để nuôi con, đánh giặc.
Hình ảnh chú Năm hiện lên với những phẩm chất tiêu biểu của dòng tộc, gia đình.
Giữa lúc anh cán bộ huyện đang phân vân không biết giải quyết thế nào trước tình
cảnh hai chị em Chiến, Việt giành nhau ghi tên nhập ngũ thì chú Năm đứng ra bảo
lãnh cho cả hai: Từ dưới sân, chủ Năm bước lên. Chú nheo mắt nhìn chị em Việt, rồi nói với anh cán bộ:
– Tôi xin có một câu với đồng chí huyện đội. Hai đứa cháu tôi nó một lòng theo Đảng
như vậy, tôi cũng mừng. Vậy xin trên cứ ghi tên cho cả hai. Việc lớn ta tính theo việc
lớn, còn việc thỏn mỏn trong nhà tôi thu xếp khắc xong.
Chú Năm cẩn thận ghi chép đầy đủ tội ác dã man của giặc đối với dòng họ, gia đình
mình và chiến công của các thành viên vào một cuốn sổ truyền thống. Khi Chiến và
Việt chuẩn bị lên đường, chú Năm bàn giao cuốn sổ cho hai chị em:
Khôn! Việc nhà nó thu được gọn thì việc nước nó mở được rộng, gọn bề gia thế, đặng
bề nước non. Con nít chúng bây kì đánh giặc nào khôn hơn chú hồi trước - Chú cười,
đưa mấy ngón tay cứng còng chùi mắt. Đây rồi tao giao cuốn sổ gia đình cho chị em
Văn mẫu lớp 12: Phân tích tác phẩm Những đứa con trong gia đình của Nguyễn Thi
bây. Gọi là giao vậy chớ đưa cho bây rồi bây lội đùng đùng qua sông là hư hết. Gọi
vậy chớ tao vẫn giữ, tao sẽ ghi cho hai đứa bây từng ngày.
Cuốn sổ tuy nhỏ nhưng ý nghĩa thì đặc biệt lớn bởi nó vừa biểu dương công trạng của
từng thành viên, vừa là một tấm bia căm thù, vừa thể hiện quyết tâm đánh giặc của
một đại gia đình. Trước kia, cuốn sổ do thế hệ cha chú giữ gìn và ghi chép, nay con
cháu đã trưởng thành, chú Năm bàn giao lại cho thế hệ trẻ viết tiếp.
Vì vậy, cuốn sổ cũng chính là câu chuyện về cha con, chú cháu cùng đánh giặc để giải
phóng quê hương. Điều đó thể hiện một cách giản dị mà sâu sắc quy luật phổ biến của
lịch sử Việt Nam, quy luật của sức sống Việt Nam: Đánh đuổi giặc ngoại xâm đã trở
thành sự nghiệp chung của nhiều thế hệ.
Là một nông dân chất phác và giàu tình cảm, mỗi khi làm xong một việc, tâm hồn chú
Năm lại lâng lâng bay bổng, dạt dào cảm xúc. Chú gửi gắm tình cảm tha thiết của
mình vào tiếng hò, tiếng hát quen thuộc của quê hương. Lúc hai chị em Chiến, Việt
chuẩn bị ra trận, chú hoàn toàn tin rằng các cháu đã đủ sức gánh vác việc lớn của xã
hội. Trong lòng vui vẻ, chú cất lên tiếng hò thay cho lời nhắn nhủ, lời thề:
Không phải giọng hò trong trẻo trong đêm bay ra hai bên bờ sông, rồi dội lại trên cái
ghe heo chèo mướn của chú. Câu hò nổi lên giữa ban ngày, bắt đầu cất lên như một
hiệu lệnh dưới ánh nắng chói chang, rồi kéo dài, từng tiếng một vỡ ra, nhắn nhủ, tha
thiết, cuối cùng ngắt lại như một lời thề dữ dội.
Nhân vật Chiến tuy không được tác giả miêu tả nhiều như nhân vật Việt nhưng vẫn
hiện lên sinh động trong tâm trí người đọc. Chiến là hình ảnh của một cô gái Nam Bộ
đảm đang, vị tha, nhân hậu. Những gì quen thuộc, tiêu biểu trong phẩm chất đáng quý
của người mẹ hầu như đã để lại ấn tượng sâu đậm trong cô con gái có cái tên rất con trai là Chiến.
Bởi thế nên mỗi khi nghe chị Chiến nói, Việt lại hình dung ra má và thấy chị sao mà
giống má đến thế! Điều đó làm cho Việt bùi ngùi nhớ má và càng thương chị hơn. Hai
chị em tuy có hai tính cách khác nhau nhưng giống nhau ở chỗ đều ngoan ngoãn, hiếu
Văn mẫu lớp 12: Phân tích tác phẩm Những đứa con trong gia đình của Nguyễn Thi
thảo, biết gìn giữ và phát huy truyền thống cách mạng của gia đình, dòng họ, làng xóm, quê hương.
Trong tác phẩm, Việt là nhân vật được nói đến nhiều nhất. Việt vừa có những nét
riêng dễ mến của một cậu con trai mới lớn như hồn nhiên, hiếu động; vừa có tính cách
của một chiến sĩ dũng cảm, kiên cường. Ở cảnh một, nhà văn đã để cho nhân vật Việt
xuất hiện trong tình huống hoàn toàn đơn độc giữa trận địa vắng lặng đến ghê người
sau cuộc giao tranh và giữa sự rình rập của hiểm nguy, của cái chết có thể ập đến bất cứ lúc nào.
Nguyễn Thi đã viết thật hay, thật cảm động về cái cảm giác một mình bật lên một
cách rõ ràng nhất, mênh mông nhất của chàng tân binh trơ trọi một mình, lại bị thương
nặng, hai mắt không còn nhìn thấy gì, sức đã cạn vì đói khát. Ngón tay Việt đau
không còn kéo nổi cò bấm súng. Việt lết đi được một đoạn cũng là cả một kì công.
Anh ngất đi tỉnh lại nhiều lần. Ở trạng thái như thế, người ta có thể nghĩ gì?
Chắc chắn là sẽ nhớ lại những kỉ niệm vui buồn thân thiết nhất đã thực sự làm nên đời
sống tinh thần của mình. Vì thế, với việc để nhân vật Việt nhớ đến những đồng đội,
người thân, tác giả đã khẳng định rằng gia đình là cội nguồn sức mạnh của con người
và truyền thống gia đình là thực sự thiêng liêng:
Khi Việt cảm thấy không còn bò đi được nữa, khi những hình ảnh thân yêu thường
kéo đến rất nhanh rồi cũng vụt tan biến đi rất nhanh chỉ vì một cành cây gãy, một giọt
mưa rơi trên mặt, hoặc một tiếng động nhỏ của ban đêm. Việt muốn chạy thật nhanh,
thoát khỏi sự vắng lặng này, về với ánh sáng ban ngày, gặp lại anh Tánh, níu chặt lấy
các anh mà khóc như thằng út em vẫn níu chân chị Chiến, nhưng chân tay không nhấc lên được.
Bóng đêm vắng lặng và lạnh lẽo bao tròn lấy Việt, kéo theo đến cả con ma cụt đầu vẫn
ngồi trên cây xoài mồ côi và thằng chỏng thụt lưỡi hay nhảy nhót trong những đêm
mưa ngoài vàm sông, cái mà Việt vẫn nghe các chị nói hồi ở nhà, Việt nằm thở dốc…
Có một chi tiết khá thú vị là đánh giặc Việt không sợ nhưng vẫn rất sợ ma. Tuy mới
nhập ngũ nhưng Việt tỏ ra là một chiến sĩ thông minh, phân biệt rõ tiếng súng của ta,
Văn mẫu lớp 12: Phân tích tác phẩm Những đứa con trong gia đình của Nguyễn Thi
tiếng súng của giặc; phán đoán được tình huống của trận đánh: Một loạt đạn súng lớn
văng vẳng dội đến ầm ĩ trên ngọn cây. Rồi loạt thứ hai… Việt ngóc dậy. Rõ ràng
không phải tiếng pháo lệnh lãng của giặc.
Đó là những tiếng nổ quen thuộc, gom vào một chỗ, lớn nhỏ không đều, chen vào đó
là những cây súng nổ vô hồi vô tận. Súng lớn và súng nhỏ quyện vào nhau như tiếng
mõ và tiếng trống đình đánh dậy trời dậy đất hồi Đồng khởi. Đúng súng của ta rồi!
Việt muốn reo lên. Anh Tánh chắc ở đó, đơn vị mình ở đó. Chà, nổ dữ, phải chuẩn bị
lựu đạn xung phong thôi! Đó, lại tiếng hụp hùm… chắc là một xe bọc thép vừa bị ta
bắn cháy. Tiếng súng nghe thân thiết và vui lạ.
Tuy đang lâm vào tình huống hiểm nghèo nhưng Việt vẫn hướng về đồng đội, tin
tưởng vào chiến thắng: Những khuôn mặt anh em mình lại hiện ra… Cái cằm nhọn
hoắt ra của anh Tánh, nụ cười và cái nheo mắt của anh Công mỗi lần anh động viên
Việt tiến lên… Việt vẫn còn đây, nguyên tại vị trí này, đạn đã lên nòng, ngón cái còn
lại vẫn sẵn sàng nổ súng. Các anh chờ Việt một chút. Tiếng máy bay vẫn gầm rú hỗn
loạn trên cao, nhưng mặc xác chúng. Kèn xung phong của chúng ta đã nổi lên. Lựu đạn ta đang nổ rộ…
Đối mặt với cái chết, Việt cố gắng tìm về với cuộc sống: Việt đã bò đi được một đoạn,
cây súng đẩy đi trước, hai cùi tay lôi người theo. Việt cũng không biết rằng mình đang
bò đi nữa, chính trận đánh đang gọi Việt đến. Phía đó là sự sống. Tiếng súng đã đem
lại sự sống cho đêm vắng lặng. Ở đó có các anh đang chờ Việt, đạn ta đang đổ lên đầu
giặc Mĩ những đám lửa dữ dội, và những mũi lỗ nhọn hoắt trong đêm đang bắt đầu xung phong…
Đời người lính chiến, giữa hi sinh tính mạng và chịu đựng khó khăn gian khổ hoặc
đau đớn về thể xác thì hi sinh tính mạng dễ chấp nhận hơn nhiều. Đoạn văn kể về nghị
lực phi thường của Việt là khúc ca ca ngợi tinh thần dũng cảm của người chiến sĩ giải phóng quân trẻ tuổi.
So sánh nhân vật Chiến và Việt, ta thấy điểm giống nhau của hai chị em là đều có một
tình yêu quê hương, đất nước và thái độ căm thù giặc sâu sắc. Tuy là những đứa trẻ
Văn mẫu lớp 12: Phân tích tác phẩm Những đứa con trong gia đình của Nguyễn Thi
mới lớn nhưng Chiến và Việt đã khắc sâu trong tâm khảm mối thù không đội trời
chung với những kẻ đã giết hại ba má và đồng bào mình. Từ đó, hai chị em xác định
mục đích của cuộc đời mình là phải trả thù bằng được cho ba má, cho quê hương.
Chính vì mối thù này mà cả hai chị em đều nung nấu quyết tâm đánh giặc. Mối thù ấy
dường như thôi thúc họ lớn nhanh hơn. Khi nghe Chiến kể rằng chú Năm nói lần này
hai chị em ra đi chiến đấu, thù ba má chưa trả được mà trở về thì chú chặt đầu, Việt
nói tỉnh queo: Chị có bị chặt đầu thì chặt chớ chừng nào tôi mới bị. Còn Chiến thì
cũng khẳng khái nói: Tao đã thưa với chú Năm rồi. Đã làm thân con gái ra đi thì tao
chỉ có một câu: Nếu giặc còn thì tao mất, vậy à!
Tuy nhiên, sự độc đáo và hấp dẫn của ngòi bút Nguyễn Thi chính là ở chỗ ông đã có
cách miêu tả khác nhau nên Chiến và Việt hiện ra với cá tính riêng không thể lẫn. Hơn
em một tuổi nhưng Chiến luôn tỏ ra là một người chị khôn lớn, đảm đang, việc gì
cũng nhận lãnh về mình. Ba má đã khuất, Chiến sớm ý thức được vai trò của người
chủ gia đình. Chiến đã phải lớn vượt lên so với lửa tuổi để thay ba má lo liệu việc nhà, bảo ban các em.
Việt là em nên ỷ lại mọi việc cho chị, thường bắt chị phải chiều theo ý mình. Chiến
nhường nhịn em trong mọi việc nhưng có một việc Chiến kiên quyết không nhường,
ấy là ghi tên tòng quân. Nhưng tính cách của người chị thương em hết lòng cũng thể
hiện ở chính điều đó. Thực ra, đây là một đức hi sinh lớn, một sự nhường nhịn lớn.
Chiến muốn giành về mình phần nguy hiểm để em được bình yên.
Chiến biết là Việt chưa lo toan nổi việc nhà, nhưng nhà chỉ có hai chị em nên Chiến
vẫn đem việc nhà ra bàn với em một cách dân chủ. Tuy vậy, Chiến đã dự định từ
trước, mọi việc đã được sắp xếp đâu ra đấy, khiến cho Việt cảm thấy chị mình chín
chắn, già dặn giống in như má. Còn Việt, trong khi nghe chị nói thì lại để mắt đến
mấy con đom đóm và trong lúc chị Chiến vẫn nói thì Việt đã lăn ra ngủ từ lúc nào.
Câu chuyện trao đổi giữa hai chị em cũng bộc lộ phẩm chất đáng quý của tuổi trẻ
miền Nam thời đánh Mĩ: đã ra đi là quyết tâm chiến đấu và chiến thắng. Điều đáng
quý của hai chị em là rất thương yêu, lo lắng cho nhau và cả hai đều nhớ đến má:
Văn mẫu lớp 12: Phân tích tác phẩm Những đứa con trong gia đình của Nguyễn Thi
Hình như má cũng về đâu đây. Má biến theo ánh đom đóm trên nóc nhà hay đang ngồi
dựa vào mấy thúng lúa mà cầm nón quạt?
Đêm nay, dễ gì má vắng mặt, má cũng phải về dòm ngó coi chị em Việt tính toán việc
nhà ra làm sao chớ? Chị em Việt sinh ra trong gia đình có truyền thống cách mạng,
cho nên dù cha mẹ đã khuất những lời dạy của cha mẹ vẫn thấm sâu vào tâm trí, nhắc
nhở các con trong từng suy nghĩ, từng lời nói và hành động.
Trước lúc lên đường Việt đi câu ít con cá về làm bữa cơm cúng má trước khi dời bàn
thờ sang nhà chú… Cúng mẹ và cơm nước xong, mấy chị em, chú cháu thu xếp đồ
đạc dọn nhà. Người đọc không thể quên đoạn văn rất cảm động tả cảnh hai chị em
Chiến, Việt khiêng bàn thờ má sang gửi bên nhà chú Năm: Chị Chiến ra đứng giữa
sân, kéo cái khăn trên cổ xuống, cũng xắn tay áo để lộ hai bắp tay tròn vo sạm đỏ màu
cháy nắng, rồi dùng cả thân người to và chắc nịch của mình nhấc bổng một đầu bàn thờ má lên.
Việt ghé vào một đầu. Nào, đưa má sang ở tạm bên nhà chú, chúng con đi đánh giặc
trả thù cho ba má, đến chừng nào nước nhà độc lập chúng con lại đưa má về. Việt
khiêng trước. Chị Chiến khiêng bịch bịch phía sau. Nghe tiếng chân chị, Việt thấy
thương chị lạ. Lần đầu tiên Việt thấy lòng mình rõ như thế. Còn mối thù thằng Mĩ thì
có thể sờ thấy được, vì nó đang đè nặng ở trên vai. Hai chị em khiêng má băng tắt qua
dãy đất cày trước cửa, men theo chân vườn thoảng mùi hoa cam, con đường hồi trước
má vẫn đi để lội hết đồng này sang bưng khác.
Chỗ hay nhất của đoạn văn trên có lẽ là cái không khí thiêng liêng làm thay đổi cả
cảnh vật lẫn con người. Con đường quen thuộc bỗng có thêm mùi hoa cam thoảng lại
từ chân vườn. Còn đối với Việt, cái không khí thiêng liêng ấy khiến anh trở thành
người lớn. Lần đầu tiên, Việt hiểu rõ lòng mình, bỗng thương chị lạ và cảm thấy rất rõ
mối thù thằng Mĩ thì có thể sờ thấy được, vì nó đang đè nặng ở trên vai. Đây là một
chi tiết nghệ thuật cô đọng, dồn nén, chất chứa rất nhiều ý nghĩa, vừa là hành động cụ
thể, vừa có yếu tố tâm linh, vừa nặng trĩu căm thù, vừa chan chứa yêu thương…
Văn mẫu lớp 12: Phân tích tác phẩm Những đứa con trong gia đình của Nguyễn Thi
Nếu để ý, người đọc sẽ thấy tác giả còn tô đậm sức vóc của hai chị em. Chiến thì hai
bắp tay tròn vo sạm đỏ màu cháy nắng… dang cả thân người to và chắc nịch của
mình… nhấc bổng một đầu bàn thờ má lên. Việt cũng ghé vào để khiêng. Nghĩa là thế
hệ sau đã cứng cáp, trưởng thành. Những đứa con trong gia đình đã đủ sức cầm súng
đánh giặc như thế hệ của cha mẹ mình.
Câu chuyện trong đoạn trích được trần thuật chủ yếu từ điểm nhìn của nhân vật chính,
dựa theo dòng hồi tưởng đan xen với thực tại, vì thế mà đậm đà chất trữ tình và vô
cùng sống động. Phẩm chất, tính cách nhân vật được khắc họa rõ nét. Trong kí ức
nhân vật hiện lên rõ ràng từng kỉ niệm của quá khứ chưa xa. Đó là những ngày Việt
được sống trong tình yêu thương của đồng đội, của những người thân yêu trong gia đình.
Quá khứ này tạo điều kiện cho nhà văn có thể đi sâu vào thế giới nội tâm phong phú
của nhân vật. Kết cấu của truyện không phụ thuộc vào trật tự thời gian. Từ những chi
tiết ngẫu nhiên của hiện thực chiến trường, tác giả đã gợi ra những dòng hồi tưởng về
quá khứ từ chuyện này sang chuyện khác hết sức tự nhiên. Dưới ngòi bút của nhà văn
Nguyễn Thi, nhân vật nào cũng sống động và có cá tính rõ nét. Nhờ ngôn ngữ đậm
chất Nam Bộ mà tác phẩm chân thực và sinh động.
Truyện ngắn Những đứa con trong gia đình vừa giàu tính hiện thực vừa giàu tính trữ
tình. Những suy nghĩ và cảm xúc của nhân vật Việt được tác giả thể hiện bằng giọng
kể tự nhiên, mộc mạc rất đúng với tâm trạng của một chàng trai mới lớn, xa gia đình
đi chiến đấu chưa được bao lâu. Điều đó phần nào phản ánh phẩm chất tốt đẹp của
người chiến sĩ Giải phóng quân trong cảnh ngộ nguy hiểm và chết chóc của chiến trường.
Sự đau đớn do các vết thương trên thân thể gây ra không làm cho Việt khủng hoảng
tinh thần mà ngược lại, anh vẫn bình tĩnh sống với kí ức tuổi thơ gắn liền bao kỉ niệm
vui buồn và tìm thấy ở đó nguồn sức mạnh lạ thường. Nhà văn Nguyễn Thi miêu tả
phẩm chất tốt đẹp của người chiến sĩ không phải qua chiến công mà là qua nghị lực
phi thường và đời sống tình cảm phong phú của họ.
Văn mẫu lớp 12: Phân tích tác phẩm Những đứa con trong gia đình của Nguyễn Thi
Chủ nghĩa yêu nước và anh hùng cách mạng thời đánh Mĩ còn được tác giả khai thác
ở đời sống tinh thần giản dị mà cao đẹp của thế hệ trẻ miền Nam. Hai chị em Chiến,
Việt là những đứa con ngoan ngoãn, hiếu thảo và trong chiến đấu họ lại là những
chiến sĩ vô cùng kiên cường, dũng cảm.
Thông qua truyện, Nguyễn Thi cũng kín đáo đề cập tới một vấn đề có tính chất xã hội:
Gia đình là yếu tố quan trọng ảnh hưởng rất lớn tới quá trình hình thành nhân cách.
Những người con được giáo dục tốt trong gia đình sẽ trở thành những thành viên tích
cực và hữu ích cho xã hội.
Ở từng nhân vật đều có sự gắn bó sâu nặng giữa tình cảm gia đình và tình cảm yêu
nước, yêu cách mạng, giữa truyền thống gia đình với truyền thống dân tộc, thà hi sinh
tất cả quyết giành độc lập tự do. Điều đó đã tạo nên sức mạnh to lớn của con dân tộc
Việt Nam trong sự nghiệp chống Mĩ xâm lược, giải phóng miền Nam, thống nhất Tổ quốc.
Phân tích Những đứa con trong gia đình - Mẫu 11
Nguyễn Thi là nhà văn gắn bó sâu sắc với cuộc sống và chiến đấu anh dũng của quân
và dân miền Nam. Các sáng tác văn học của Nguyễn Thi tập trung phản ánh hiện thực
đấu tranh dữ dội, quyết liệt của người nông dân Nam Bộ chống để quốc Mĩ xâm lược
và tay sai, giành độc lập tự do và thống nhất đất nước.
Những đứa con trong gia đình được Nguyễn Thi viết trong những ngày chiến đấu ác
liệt vào tháng hai năm 1966. Truyện ra đời trong bối cảnh lịch sử đó nên tác phẩm của
Nguyễn Thi là một bức tranh sử thi đồ sộ, hoành tráng về con người Nam Bộ trong
chiến đấu nói riêng và cả cộng đồng dân tộc Việt Nam trong kháng chiến chống Mĩ nói chung.
Tính chất sử thi không phải là các khái niệm thể loại hay chỉ quy mô của tác phẩm, mà
là một tác phẩm phản ánh cuộc sống của con người thời đại đã được phủ lên một màu
sắc sử thi. Tính chất sử thi là một đặc điểm của dòng văn học sáng tác trên nền tảng
của ý thức cộng đồng toàn dân xuất hiện vào thời kì đấu tranh chống ngoại xâm của
dân tộc ta với thực dân Pháp và đế quốc Mĩ.
Văn mẫu lớp 12: Phân tích tác phẩm Những đứa con trong gia đình của Nguyễn Thi
Tính chất sử thi thể hiện ở xung đột trong tác phẩm văn học là xung đột giữa toàn dân
với kẻ thù xâm lược. Chủ đề cơ bản có tính sử thi là tình cảm yêu thương, trân trọng,
ngợi ca dân tộc nhân dân, tổ quốc truyền thống anh hùng trong quá trình đấu tranh
giành độc lập, tự do. Lập trường sử thi là nhà văn vì lợi ích của dân tộc, cộng đồng.
Nhân vật có tính sử thi là nhân vật anh hùng đại diện cho phẩm chất ý chí và sức
mạnh của dân tộc, đặc biệt là các hình tượng lãnh tụ, hình tượng chiến binh, hình tượng người mẹ.
Giọng điệu có tính sử thi cơ bản là giọng ngợi ca, tụng ca; giọng khẳng định và cổ vũ
nhân dân chiến đấu. Tình cảm có tính sử thi chủ yếu là tình yêu Tổ quốc, yêu đồng
bào, yêu bộ đội… Do các đặc điểm này mà các khía cạnh đời sống khác như đời sống
cá nhân, sinh hoạt đời thường, các hiện tượng tiêu cực… đều được nhìn nhận theo xu
hướng sử thi. Tác phẩm không phản ánh những vấn đề số phận cá nhân mà phản ánh
số phận, phẩm chất của cả cộng đồng trong đời sống hiện tại.
Sử thi ở đây không phải là vấn đề thể loại mà là khuynh hướng sử thi Những đứa con
trong gia đình mang khuynh hướng sử thi. Vấn đề phản ánh trong tác phẩm tập trung
vào một gia đình có truyền thống cách mạng tiêu biểu cho nhân dân Nam Bộ và cả
nước trong kháng chiến chống Mĩ. Tác phẩm có ý nghĩa rộng lớn đó, trước hết là do
các thành viên trong gia đình mà nhà văn phản ánh có ý nghĩa điển hình xã hội và nghệ thuật sinh động.
Ý nghĩa khái quát, bao trùm, sức khái quát hóa nghệ thuật lớn lao bao giờ cũng vượt
lên khỏi phạm vi đề tài ở những tác phẩm có sức sống lâu bền trong lòng độc giả. Gia
đình của Chiến và Việt là một gia đình điển hình của người dân Nam Bộ trong kháng
chiến chống Mĩ. Câu nói của chủ Năm “chuyện của gia đình ta nó cũng dài như sông,
để rồi chú sẽ chia cho mỗi người một khúc mà ghi vào đó” đã khái quát một trong
những phương diện cơ bản nhất của chủ đề truyện ngắn Những đứa con trong gia đình.
Qua thiên truyện ngắn này, Nguyễn Thi đã khám phá, phân tích và lí giải sức mạnh,
chiến công của thế hệ trẻ Việt Nam trong thời kì chống Mĩ cứu nước, giữa truyền
Văn mẫu lớp 12: Phân tích tác phẩm Những đứa con trong gia đình của Nguyễn Thi
thống gia đình với truyền thống dân tộc đã tạo nên sức mạnh to lớn của con người
Việt Nam, dân tộc Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước.
Những đứa con trong gia đình có chung huyết thống và truyền thống nên có những nét
giống nhau từ hình dáng, khuôn mặt, tính cách và tâm hồn. Chị Chiến giống má ở
hình dáng đến tính cách gan góc, đảm đang tháo vát. Ngay cả việc sắp xếp nhà cửa,
ruộng vườn của Chiến đêm trước ngày đi tòng quân cũng không khác gì má nếu má
còn sống, khiến Việt thấy “in như má vậy”.
Chiến và Việt đều có “hai bộ mặt bầu bầu cùng một khuôn có hai cái chót mũi hơi hớt
lên”. Họ đều là những con người trong một gia đình nông dân Nam Bộ có truyền
thống yêu nước căm thù giặc sâu sắc, thủy chung son sắt với cách mạng, quyết tâm
đánh giặc tới cùng, dẫu “còn cái lai quần cũng đánh”. Đó là các “chất Út Tịch” trong họ.
Họ yêu thương đùm bọc nhau, ai cũng tự hào về truyền thống của gia đình và viết tiếp
truyền thống đó. Trong truyện ngắn liên tục chảy từ thế hệ cha anh đến thế hệ của
những người chiến sĩ trẻ anh dũng thời kì chống Mĩ cứu nước. trong quan niệm của
Nguyễn Thi, mỗi người con, mỗi đời người trong một gia đình phải là khúc sông trong
một dòng sông truyền thống. Tuy nhiên vì “mỗi người một khúc” nên ai cũng có nét
tính cách riêng, không ai giống ai.
Mỗi nhân vật đều có ý nghĩa điển hình cho phẩm chất anh hùng và ý chí chiến đấu
chống kẻ thù xâm lược, bảo vệ gia đình, quê hương, đất nước của nhân dân miền
Nam. Đầu tiên phải kể đến nhân vật chú Năm. Trong dòng sông truyền thống của gia
đình chú Năm là khúc thượng nguồn. Đây là một hình tượng đẹp. có ý nghĩa tượng
trưng về truyền thống gia đình. Chú là một người đàn ông Nam Bộ ham sống, ham
bến, sống thật thà bộc trực và vui tính, tính cách cũng rất mạnh mẽ, phóng khoáng quyết đoán.
Chú rất vui mừng khi cả hai đứa cháu đều muốn đi bộ đội. Chú bước lên xin ghi tên
cho cả hai chị em Chiến và Việt và nói: “Tôi xin một câu với đồng chí huyện đội. Hai
đứa cháu tôi nó một lòng theo Đảng như vậy, tôi cũng mừng. Vậy xin trên cứ ghi tên
Văn mẫu lớp 12: Phân tích tác phẩm Những đứa con trong gia đình của Nguyễn Thi
cho cả hai. Việc lớn ta tính theo việc lớn, còn việc thỏn mỏn trong nhà tôi thu xếp khắc xong?”.
Không hề tính toán đến cá nhân, chú luôn dạy dỗ, động viên, nhắc nhở các cháu: phải
giết giặc để giành độc lập. Chú hiểu rằng vận mệnh của đất nước của dân tộc không
thể tách rời hạnh phúc của mỗi cá nhân, mỗi gia đình. Chú lập cuốn sổ gia đình, chờ
cho hai cháu khôn lớn, trao cuốn sổ thiêng liêng này ở thời điểm hai đứa cháu. Chú
hứa: “Gọi vậy chớ tao vẫn giữ, tao sẽ ghi cho hai đứa bây từng ngày”.
Cuốn sổ gia đình và người chú như một khích lệ thi đua lập công giết giặc của những
đứa cháu. Chú bảo: “Con nít chúng bây kì đánh giặc này khôn hơn chú hồi trước” rồi
“chú cười, đưa mấy ngón tay cứng còng chùi nước mắt”,. Chú biết các cháu ra trận là
ranh giới giữa sự sống và cái chết thật mong manh. Gia đình của chú đã mất đi những
người yêu thương nhất và có thể chú cũng mất đi những đứa cháu mà chú coi như là con đẻ của mình.
Là người lao động chân chất nhưng tâm hồn chú bay bổng, dạt dào. Chú hay cất giọng
hò để gửi gắm tâm tình, ước mơ để nhắn nhủ các cháu. Chú năm là biểu tượng cho
truyền thống gia đình, là lời nhắn nhủ của cha chú cho các cháu về cuộc đấu tranh
giành độc lập và hạnh phúc của gia đình.
Tiếp đến là Chiến – chị gái của Việt – cô cháu gái gan gộc của chú Năm. Chiến là cô
gái có những nét ngoại hình và tính cách giống hệt mẹ. Người mẹ có thể ngã xuống vì
bom đạn kẻ thù nhưng má sẽ tái sinh trong máu thịt và sống lại trong cuộc đời của
những đứa con. Nguyễn Thi có ý thức tô đậm nét thừa kế người mẹ ở nhân vật Chiến.
Chiến cũng có một vóc dáng chắc nịch đủ sức để vượt qua gian khổ như má. Ba má
đều mất sớm, hơn em trai có một tuổi nhưng Chiến đã tỏ sự già dặn, khôn ngoan, biết
lo toan quán xuyến cho gia đình thật hợp lý, chu đáo. Nhà chỉ còn ba chị em phải
trông nom, bảo ban nhau. Chiến tỏ rõ vai trò của một người chị cả đảm đang.
Ngày Chiến và Việt ghi tên tòng quân, chỉ còn thằng Út em mới mười tuổi vì thế nhà
cửa, ruộng vườn phải thu xếp cho hợp lý. Những xếp đặt của Chiến cho thấy cô thực
sự là một người lớn. chín chắn, biết suy nghĩ. Cái giờ phút thiêng liêng giữa đi và ở,
Văn mẫu lớp 12: Phân tích tác phẩm Những đứa con trong gia đình của Nguyễn Thi
giữa cuộc sống ở nhà và nơi quân ngũ, giữa quen và lạ khiến Chiến thao thức không ngủ được.
Suy nghĩ và hành động của Chiến bộ lộ nét đẹp của con người vì cộng đồng. Chiến
bàn với Việt để nhà cho “xã mở trường dạy học”, “giường quán cũng cho xã mượn
làm bàn ghế học”. Ruộng đất do cách mạng cấp trao lại chi bộ cho bà con cô bác khác
làm. Chuyện công và chuyện tư đều được Chiến tính toán thấu đáo. Các dụng cụ gia
đình như chén, cuốc, vá, đèn, soi, nơm, gửi chú Năm để chị Hai muốn gì thì lấy, hai
công mía nhờ chú Năm đốn để dành làm giỗ má.
Hai chị em quyết định khiêng bàn thờ gửi chú Năm để yên tâm đi chiến đấu. Cuộc
sống thiếu mẹ đã tôi luyện Chiến già dặn, chắc chắn, khôn trước tuổi. Biết cậu em trai
của mình còn vô tâm, vô tư lắm, nhưng Chiến vẫn bàn bạc với em một cách kĩ lưỡng,
nghiêm trang. Má anh hùng đẻ ra con anh hùng. Là nữ nhi nhưng khí phách của Chiến
không khác trang nam nhi thời loạn. Chiến biết tội ác của kẻ thù không hề phân biệt
nam nữ, già trẻ… Vì thế đã làm người Việt Nam phải góp công, góp sức cho kháng chiến.
Chiến không chịu nhường em đi bộ đội, không chịu thua em về khí phách. Những câu
nói của Chiến trong đêm trước ngày đi xa là lời thề như dao chém đá: “Chú Năm nói
mày với tao đi kì này là ra chân trời, mặt biển, xa nhà ráng học chúng học bạn, thù cha
mẹ chưa trả mà bỏ về thì chú chặt đầu”; “Tao đã thưa với chú Năm rồi. Đã làm thân
con gái ra đi thì tao chỉ có một câu: Nếu giặc còn thì tao mất, vậy à!”.
Nhân vật Chiến là mẫu nhân vật tiêu biểu cho thời kì kháng chiến chống Mĩ. Đó là
những Võ Thị Sáu, nguyễn Thị Minh Khai,… những nữ anh hùng con cháu của Trưng
Trắc, Trưng Nhị. Tính lịch sử của mẫu hình nhân vật toát lên vẻ đẹp tinh thần cũng
như những hi sinh cao cả.
Con sóng vươn xa nhất, ca nhất trong dòng sông truyền thống gia đình là Việt. Việt
mới mười tám tuổi, bắn chim, câu cá, bắt ếch… Việt rất thích. Bao giờ Việt cũng
giành phần hơn chị. Gia đình mà truyền thống yêu nước và cách mạng như một sợi
dây xâu chuỗi thế hệ nọ với thế hệ kia đã sinh thành nuôi dưỡng Việt. Những hình ảnh
Văn mẫu lớp 12: Phân tích tác phẩm Những đứa con trong gia đình của Nguyễn Thi
về người thân bị kẻ thù giết hại hằn sâu trong tâm trí Việt hun đúc nên lòng căm thù
ngùn ngụt. tinh thần quả cảm đã hình thành trong Việt từ rất sớm.
Trong trận đánh đầu đời, mặc dù bị thương rất nặng, nhưng sự chịu đựng ở cậu chiến
sĩ trẻ này rất khâm phục. Khắp người Việt không có chỗ nào không thương tích. Việt
“cảm thấy tê dại tay chân. Khắp người, nước hay máu không biết, chỗ ướt sũng, chỗ
dẻo quẹo, chỗ khô cứng […].
Trời tối kì lạ, Việt cho mũi lê đi trước, rồi tới hai cái tay, hai cái chân nhức nhối cho
nó đi sau cùng. Sau đó Việt bò gấp qua những cái gì nữa không cần biết. Cậu cũng
“quên khắp cả người đang rỉ máu”. Trong mơ và thực tình cảm về người thân, về đồng
đội là nguồn lực sức mạnh tinh thần to lớn cho Việt.
Trong hoàn cảnh đó người chiến sĩ giải phóng quân vẫn bình tĩnh, chủ động không hề
run sợ. Hiện tại và cảnh ngộ riêng, thật khủng khiếp dễ đẩy con người vào trạng thái
hoảng hốt, lo âu. Nhưng tâm trí vẫn đưa Việt trở về với những kỉ niệm đẹp của những
ngày đã qua. Biết căm thù dữ dội và Việt cũng yêu thương tha thiết những người thân,
những người đồng đội đồng chí.
Tình yêu quê hương đất nước không phải cái gì lớn lao mà nó bắt nguồn từ tình
thương với những người xung quanh ta. Mẫu số chung của những con người trong gia
đình Việt là truyền thống gia đình, là lòng căm thù quân xâm lược. Yêu thương và
căm thù đó là hai nguồn sức mạnh tạo nên tính cách đặc biệt ngoan cường ở nhân vật Nguyễn Thi.
Ngòi bút của nhà văn đậm chất dữ dội, thực tế khốc liệt và bão táp cách mạng đã tạo
cho họ, những nhân vật sử thi của thời đại ngày nay. Họ không phải là những anh
hùng do thời đại sản sinh mà đó là những anh hùng, từ sự tiếp nối và phát huy truyền
thống, nếp nhà, một di sản thiêng liêng mà bao thế hệ trước đã bàn giao lại cho lớp con cháu.
Cảm hứng về con người trong tác phẩm của Nguyễn Thi là cảm hứng sử thi, cảm
hứng ngợi ca những con người Nam Bộ anh hùng. Đây là một đặc trưng thi pháp
Văn mẫu lớp 12: Phân tích tác phẩm Những đứa con trong gia đình của Nguyễn Thi
truyện ngắn Việt Nam 1945 – 1975 nói chung và truyện ngắn của Nguyễn Thi nói riêng.
Những đứa con trong gia đình không chỉ phản ánh chân thực đời sống mà còn khắc
họa được những tấm gương oanh liệt mãi mãi sáng ngời mà nó mang đậm khuynh
hướng sử thi. Ý kiến nhận xét trên là hoàn toàn xác đáng. Nó cũng là nhận xét chính
xác khái quát chung cho toàn bộ sáng tác của Nguyễn Thi và văn học Việt Nam thời chống Mĩ.