Phân tích Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu | Văn mẫu lớp 12

Văn mẫu lớp 12: Phân tích Tính sử thi trong Rừng xà nu của Nguyễn Trung Thành bao gồm 2 gợi ý cách viết chi tiết kèm theo 9 bài văn mẫu khác nhau cực hay. Với cách viết mạch lạc, rõ ràng từng phần các bạn có thể dễ dàng lựa chọn tham khảo cho bài làm của mình sắp tới.

12 6 lượt tải Tải xuống

Chia sẻ Báo cáo tài liệu

Văn mẫu lớp 12: Phân tích Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu

Dàn ý tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu

Dàn ý số 1

I. Mở bài:

- Giới thiệu tác giả, tác phẩm, chất sử thi của tác phẩm.

II. Thân bài

1.Khái niệm Sử thi

Sử thi là những áng văn tự sự (bằng văn vần hoặc văn xuôi), có quy mô hoành tráng,

miêu tả và ca ngợi những thành tựu, những sự kiện có tính chất toàn dân và có ý nghĩa

trọng đại đối với cộng đồng, ca ngợi những anh hùng bộ tộc mang sức mạnh thần kỳ,

tiêu biểu cho phẩm chất và khát vọng của bộ tộc (như anh hùng Rama trong Sử thi

Ramayana; Hector trong sử thi Iliat, Ôđixê của Hy Lạp..v.v…Ở Việt Nam có người

anh hùng Đăm Săn trong Bài ca Đăm Săn của người Ê Đê…)

Mỗi bộ sử thi chính là niềm tự hào to lớn của dân tộc đó. Sử thi thời cổ đại là thể loại

một đi không trở lại. Nền văn học hiện nay không còn thể loại sử thi nữa nhưng cái

không khí, tính chất của sử thi vẫn được người cầm bút mang vào trong các sáng tác.

Và chất sử thi đã làm nên giá trị, làm nên sức sống cho từng trang viết, làm sống lại

không khí hùng tráng của một thời đại anh hùng. Một số truyện ngắn tiêu biểu minh

họa cho sự tồn tại của nền văn học sử thi trong Văn học Việt Nam giai đoạn 1945 –

1975 như: Truyện ngắn Những đứa con trong gia đình, Người mẹ cầm súng của nhà

văn Nguyễn Thi, truyện ngắn Rừng xà nu, tiểu thuyết Đất nước đứng lên của nhà văn

Nguyễn Trung Thành, tiểu thuyết Hòn Đất của Anh Đức…

2. Hoàn cảnh sử thi

Truyện ngắn Rừng xà nu được in trong tập truyện ngắn Trên quê hương những anh

hùng Điện Ngọc.Tác phẩm được viết vào năm 1965. Đây là thời điểm Mỹ đổ quân

tham chiến ở miền Nam. Cuộc kháng chiến chống Mỹ ở Miền Nam ở vào hồi quyết

Văn mẫu lớp 12: Phân tích Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu

liệt: giặc Mỹ điên cuồng đánh phá Cách mạng miền Nam. Trước sự hủy diệt tàn bạo

của kẻ thù, tinh thần đấu tranh cách mạng của nhân dân (từ miền ngược đến miền xuôi)

càng kiên cường và bất khuất “Họ đã xuống đường và đem cả lương tâm và nhân

phẩm bắn tỏa lên bầu trời đầy giặc giã” (Chu Lai)

3. Chất sử thi thể hiện trong tác phẩm Rừng Xà Nu

Ý 1: Chất sử thi được thể hiện qua bức tranh thiên nhiên hùng vĩ , tráng lệ vừa

đậm chất thơ của núi rừng Tây Nguyên.

Thiên nhiên trong Rừng xà nu thấm đẫm một cảm hứng sử thi và chất thơ hào hùng

thể hiện qua từng trang sách miêu tả về rừng xà nu. Mở đầu tác phẩm là hình ảnh “cả

rừng xà nu hàng vạn cây”, thì kết thúc tác phẩm vẫn là rừng xà nu “nối tiếp nhau chạy

đến chân trời”. Đó chính là bức tranh thiên nhiên toàn cảnh về cuộc chiến tranh nhân

dân rộng lớn và hào hùng của dân tộc ta.

Bằng nhiều thủ pháp nghệ thuật như: nhân cách hóa, ẩn dụ, tượng trưng, so sánh, bi

tráng hóa… nhà văn đã dựng nên bức tranh rừng xà nu ở nhiều góc độ:

- Rừng xà nu chịu nhiều đau thương mất mát do bom đạn của kẻ thù gây ra.

- Sức sống mãnh liệt của cây xà nu không bom đạn nào có thể khuất phục được (So

sánh với sức sống của con người Xô Man)

- Cây xà nu ham ánh sáng, yêu tự do, luôn vươn lên đón ánh nắng và khí trời.

- Cây xà nu vững chãi với thế đứng “ưỡn tấm ngực lớn của mình ra che chở cho cả

dân làng”.

“Một cây ngã cả rừng cây lại mọc

Người tiếp người đã mấy vạn mùa xuân”

(Nhà văn Nguyễn Trung Thành)

Văn mẫu lớp 12: Phân tích Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu

Người hi sinh đất hồi sinh

Máu người hóa ngọc lung linh giữa đời

(Nhà ngoại cảm Phan Thị Bích Hằng)

Ý 2: Tnú – hình ảnh người anh hùng bất tử của dân làng Xôman.

Đến với truyện ngắn “Rừng xà nu”, chúng ta được thả hồn theo những cánh rừng xà

nu bát ngát, xanh rờn đến tận chân trời, được chứng kiến sức sống mãnh liệt không gì

hủy diệt được của những cây xà nu. Mặt khác chúng ta lại khâm phục biết bao người

anh hùng Tnú với những phẩm chất tốt đẹp. Xây dựng hình tượng người anh hùng này

cũng là biểu hiện chất “Sử thi”.

• Tnú: Cuộc đời đầy đau khổ, cay đắng, bị kẻ thù giết hại cả gia đình, anh đã biến đau

thương thành hành động trở thành anh lực lượng đi đánh giặc trả thù nhà nợ nước.

- Tnú và chặng đường đầu của cách mạng (Nuôi giấu cán bộ, làm liên lạc, bị giặc bắt)

- Vượt ngục trở về trực tiếp lãnh đạo dân làng Xô Man đánh giặc.

- Cùng một lúc phải hứng chịu hai tấn bi kịch do tội ác của giặc gây ra (vợ con bị giặc

giết, bản thân anh bị giặc đốt cụt mười đầu ngón tay)

- Hình tượng đôi bàn tay Tnú (đôi tay cần cù lao động, đôi tay chứng nhân tội ác kẻ

thù, đôi tay chưa bao giờ biết phản bội…)

“Gấp trang sách lại, hình ảnh Tnú với bao phẩm chất tốt đẹp vẫn sống mãi trong lòng

bạn đọc nhiều thế hệ. Tnú tiêu biểu cho hình mẫu người anh hùng dân tộc Tây

Nguyên và cũng mang những nét chung của hinh mẫu anh hùng dân tộc thấm đượm

chất “Sử thi”. Cùng với Trần Quốc Toản, La Văn Cầu, Bế Văn Đàn, Nguyễn Văn Trỗi

và biết bao anh hùng, liệt sĩ khác các anh ca lên bài ca khải hoàn chiến thắng cho dân

tộc Việt Nam yêu dấu” (Phan Huy Dũng)

Ý 3. Tính cộng đồng trong tác phẩm:

Văn mẫu lớp 12: Phân tích Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu

Bên cạnh việc miêu tả,làm nổi bật lên hình ảnh của người anh hùng Tnú, người ta còn

thấy được hình ảnh của những con người khác xung quanh nhân vật này, những người

gan dạ dũng cảm trong cộng đồng làng Xô man. Mỗi con người là một sức mạnh, mỗi

ngọn giáo đứng lên là thể hiện một lòng căm thù. Sức sống mãnh liệt đó được truyền

từ đời này qua đời khác, từ thế hệ các cụ già đến những em bé còn ngây thơ nhưng đã

có ý thức về nỗi đau mất nước, mất người thân, mất chủ quyền dân tộc. Tính chất

cộng đồng được thể hiện trong tác phẩm rất rõ:

- Đó là hình ảnh sum vầy, quây quần bên nhau, nương tựa vào nhau “cơm nước xong

từ phía nhà ưng có ai đấy đánh lên một hồi mõ dài ba tiếng , dân làng lũ lượt kéo tới

nhà cụ Mết”. Tất cả mọi người từ các cụ già các cô gái, những đứa trẻ đoàn tụ bên

nhau để nghe câu chuyện cuộc đời Tnú.

- Cụ Mết, thế hệ đi trước, một con người từng xông pha trong kháng chiến chống

Pháp, nay lại tiếp tục sứ mệnh tiếp thêm sức mạnh cho con cháu, là người chỉ đường

dẫn lối, là người truyền lại kinh nghiệm cho thế hệ mai sau “chúng nó đã cầm súng,

mình phải cầm giáo”.

- Dít, một cô gái với lòng dũng cảm, sự thông minh, ấn tượng bởi “đôi mắt mở to và

bình thản”. Bình thản trước súng gươm của kẻ thù. Phẩm chất kìm nén đau thương để

biến thành hành động, nhanh chóng trở thành cô bí thư chi bộ, cấp chỉ huy cao nhất

của làng Xô Man.

- Rồi đến Heng “đội cái mũ sụp xin được của một anh giải phóng, mặc chiếc áo bà ba

dài phết đít, vẫn đóng khố, súng đeo chéo ngang lưng ra vẻ một người lính thực sự.”,

cũng dũng cảm, cũng nhanh nhẹn như Tnú. Cũng là một cây xà nu con mọc lên, tiếp

bước với cây lớn làm nên rừng xà nu, làm nên bản làng Xô man mạnh mẽ.

• Có thể nói chất anh hùng tự ngàn đời đã chảy vào huyết quản của già làng Mết, từ

già làng chảy qua Tnú, Tnú chảy qua Mai, Mai chảy qua Dít, Dít chảy qua Heng,

Heng chảy vào những cây xà nu con mới mọc đã nhọn hoắt như những mũi lê chóc

thẳng lên bầu trời. Dân tộc Việt Nam dù có hy sinh, dù có mất mát nhưng vẫn không

bao giờ lùi bước trước quân thù:

Văn mẫu lớp 12: Phân tích Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu

Ý 4. Nghệ thuật trong truyện ngắn Rừng Xà Nu

- Hình thức kể chuyện với cách tạo không khí truyện rất Tây Nguyên đậm đà màu sắc

sử thi truyền thống. Bao trùm lên toàn bộ thiên truyện là một khung cảnh nghiêm

trang, hào khí lại vừa mang đậm chất lãng mạn cuốn hút về làng Xô man bất khuất

kiên cường.

- Giọng văn trong Rừng Xà Nu là giọng văn mang âm hưởng vang dội như tiếng cồng

tiếng chiêng của đất rừng Tây Nguyên đại ngàn hùng vĩ. Giọng văn đó ẩn chứa chất

liệu làm nên tính sử thi hoành tráng của tác phẩm.

- Kết cấu truyện theo lối vòng tròn hay còn gọi là đầu cuối tương ứng. Chính kết cấu

đó tạo nên dư âm hùng tráng. Lối kết cấu này như cái khung bền vững để nhà văn khai

triển câu chuyện. Đây là lối kết cấu vừa đóng vừa mở. Câu chuyện đóng lại để mở

một câu chuyện khác. Điều này làm chúng ta tưởng tượng đây chỉ là một chương

trong lịch sử ngàn đời của người Xô man, chỉ là một chương trong bản anh hùng ca vô

tận của Tây Nguyên.

- Biện pháp nhân cách hóa, miêu tả cây xà nu như con người Xô Man. Vì vậy cây xà

nu hiện ra như một nhân vật của câu chuyện. Nguyễn Trung Thành đã biến rừng xà nu

thành cả một hệ thống hình ảnh được miêu tả song song với hệ thống hình tượng nhân

vật.

- Sử dụng kiểu thời gian gấp khúc “đau thương nuôi con người vụt lớn lên” (Tnú ngày

bị bắt mới chỉ đứng ngang bụng cụ Mết, 3 năm sau trở về đã là chàng thanh niên lực

lưỡng; Dít ngày Tnus đi còn bé, 3 năm sau anh trở về Dít đã là bí thư chi bộ)

III. Kết bài

Khẳng định vẻ đẹp sử thi của tác phẩm, của thời đại. Liên hệ “Những đứa con trong

gia đình”.

Dàn ý số 2

Văn mẫu lớp 12: Phân tích Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu

1. Mở bài

- Giới thiệu về tác phẩm: Được viết trong hoàn cảnh nào? Ý nghĩa của câu chuyện?

- Chính hoàn cảnh và không gian trong truyện đã làm nên tính sử thi cho nó

2. Thân bài

a. Sử thi là gì?

- Là áng văn tự sự miêu tả về những người anh hùng hoặc sự kiện lớn, trọng đại của

đất nước, có ý nghĩa với toàn thể người dân

- Nhân vật trong sử thi thường có sức mạnh phi thường, tiêu biểu cho cả dân tộc về

phẩm chất cũng như khát vọng của toàn dân (ví dụ: người anh hùng Đăm Săn trong

"bài ca Đăm Săn" của người dân tộc Ê Đê, ...)

- Những sự kiện, những người anh hùng đó xuất hiện và được miêu tả bằng ngôn từ

tráng lệ, ngợi ca, không gian rộng lớn, hùng vĩ của núi rừng, ....

- Một số tác phẩm trong giai đoạn Cách mạng 1945 - 1975 thường mang hơi hướng sử

thi: Những đứa con trong gia đình - Nguyễn Thi, Hòn đất - Anh Đức, ...

- Và chất sử thi đó cũng được thể hiện thật rõ trong Rừng xà nu - Nguyễn Trung

Thành.

b. Chất sử thi được thể hiện trong tác phẩm Rừng xà nu:

- Truyện được viết trong hoàn cảnh đậm chất sử thi:

+ Được in trong tập truyện "Trên quê hương những anh hùng Điện Ngọc"

+ Được sáng tác năm 1965, khi mà đế quốc Mỹ đang xâm chiến miền Nam Việt Nam,

cả đất nước đang phải đứng lên kháng chiến chống lại kẻ thù xâm lược (giặc Mỹ điên

cuồng đánh phá miền Nam, nhưng nhân dân cả nước kiên cường đứng lên chống lại

chúng: Một khẩu súng giữ hai trời Nam Bắc/ Một dấu chân in màu đất hai miền).

Văn mẫu lớp 12: Phân tích Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu

- Đây là một sự kiện to lớn mang tính toàn dân, trọng đại của đất nước, có ý nghĩa với

toàn thể dân tộc Việt Nam, phản ánh vấn đề cơ bản, sống còn của đất nước.

- Chất sử thi được thể hiện trong hình ảnh bức tranh thiên nhiên hùng vĩ, mang màu

sắc tráng lệ, nên thơ của núi rừng Tây Nguyên

• Truyện được mở đầu bằng hình ảnh mênh mông của những cánh rừng xà nu:

"đứng trên rừng xà nu ấy trông ra xa, đến hút tầm mắt cũng không thấy gì

ngoài những đồi xà nu nối tiếp tới tận chân trời" và kết thúc câu chuyện cũng

bằng hình ảnh của những cây xà nu: "những rừng xà nu nối tiếp nhau tới tận

chân trời".

• Cánh rừng xà nu rộng lớn nhưng "không cây nào là không bị thương" do bom

đạn của kẻ thù khi chúng đứng kiên cường bảo vệ cho ngôi làng Xô Man

• Hình ảnh những cây xà nu với sức sống mãnh liệt được nhắc đi nhắc lại trong

truyện: "Trong rừng, ít có loại cây sinh sôi nảy nở khỏe như vậy. Cạnh một cây

mới ngã gục đã có bốn năm cây con mọc lên", "Quanh đó, vô số những cây con

mọc lên", ... Sức sống của chúng thật mạnh mẽ, biết bao cây bị thương "nhựa

ứa ra tràn trề" nhưng chúng vẫn kiên cường "ưỡn tấm ngực lớn bảo vệ cho ngôi

làng".

=> Sức sống của những người dân làng Xô Man, của núi rừng Tây Nguyên, người dân

Việt Nam sẽ luôn mạnh mẽ, mãnh liệt như thế. Không loại bom đạn, giáo lê, súng ống

nào của kẻ thù có thể khuất phục được họ.

• Xà nu là một loài cây ham ánh sáng, tự do "nó phóng lên rất nhanh để tiếp lấy

ánh nắng, thứ ánh nắng trong rừng rọi từ trên cao xuống từng luồng lớn thẳng

tắp". Nó tiếp nhận thứ ánh nắng vàng ươm của đất trời và luôn luôn vươn mình

lên để tiếp nhận thứ ánh nắng đó.

• Rừng xà nu luôn luôn đứng chắc trong mưa bom bão đạn, vững chãi bảo vệ cho

ngôi làng Xô Man " rừng xà nu ưỡn tấm ngực lớn của mình ra, che chở cho

ngôi làng".

Văn mẫu lớp 12: Phân tích Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu

=> Hình ảnh của rừng xà nu hiện lên trong mắt người đọc thật hùng vĩ, thật bất khuất

biết bao. Chính chất sử thi đã tạo nên được một rừng xà nu đẹp và tráng lệ đến như thế!

- Tác giả đã dựng lên hình tượng người anh hùng Tnú của làng Xô Man mang đậm

tính sử thi. Cuộc đời Tnú là một chuỗi những bi kịch nhưng anh vẫn vượt lên trên tất

cả để trở thành một người anh hùng - biểu tượng của người dân làng Xô Man.

+ Tnú có số phận gắn liền với số phận của đất nước, dân tộc:

Trực tiếp chịu những tổn hại do giặc, chiến tranh gây lên (vợ con bị giặc đánh chết,

hai bàn tay cũng bị giặc dùng nhựa xà nu đốt cụt)

=> Những hi sinh mất mát của người dân, của dân tộc trước chiến tranh và những

hành động dã man của giặc Mỹ.

Quyết tâm đứng lên đi theo Cách mạng chống lại kẻ thù để đền nợ nước trả thù nhà.

+ Tnú - người con làng Xô Man tiêu biểu cho lý tưởng dân tộc:

• Từ nhỏ đã nuôi giấu cán bộ Cách mạng, trở thành liên lạc rồi sau đó bị giặc bắt

• Vượt ngục trở về lãnh đạo làng Xô Man đánh giặc

• Vợ con bị giết bởi giặc, bàn tay cũng bị giặc đốt cụt nhưng anh vẫn quyết tâm

đi theo con đường Cách mạng.

=> Tnú là hiện thân của con người mang lý tưởng quê hương, dân tộc, quyết tâm

chống lại kẻ thù xâm lược.

+ Tnú có những phẩm chất, tính cách cao đẹp của người dân làng Xô man, của những

người con Tây Nguyên

• Tnú rất gan dạ, dũng cảm am hiểu núi rừng ( từ nhỏ đã băng rừng vượt núi, đi

nuôi giấu cán bộ " nó leo lên cây cao nhìn một lượt rồi xé rừng mà đi", "cưỡi

trên thác băng băng như con cá kình", ...)

Văn mẫu lớp 12: Phân tích Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu

• Tnú cũng rất yêu quê hương của mình, gắn bó với Cách mạng: Còn nhỏ, Tnú

đã nuôi giấu cán bộ và thường xuyên ngủ lại rừng vì "để cán bộ ngủ ngoài rừng

một mình, bụng dạ không yên được". Lớn lên, anh trở thành giao liên, rồi trở

thành người lãnh đạo dân làng Xô Man chống giặc....

• Anh còn là người rất yêu thương vợ con

=> Tóm lại, Tnú là một hình tượng nhân vật anh hùng mang tất cả những đặc điểm

của một nhân vật sử thi. Chính vì thế, anh cũng làm nên chất sử thi trong tác phẩm.

- Tính cộng đồng cũng như tinh thần tập thể trong tác phẩm cũng tạo nên một khung

cảnh đậm chất sử thi cho "Rừng xà nu":

• Hình ảnh cụ Mết, một người già làng đại diện cho thế hệ đi trước trong kháng

chiến chống Pháp. Cụ đã truyền dạy cho con cháu tinh thần yêu nước, tinh thần

Cách mạng "Đảng còn thì núi nước này còn", dẫn dắt cả làng Xô Man đứng lên

chống giặc "chúng nó cầm súng thì mình cầm giáo mác".

• Hình ảnh của Dít: Cô bí thư chi bộ của làng, lớp thanh niên kế cận tiếp tục con

đường Cách mạng, là người biến gian khổ đau thương thành sức mạnh để hành

động. Điều ấn tượng nhất ở cô chính là sự bình thản "đôi mắt mở to bình thản"

vừa dũng cảm vừa kiên cường.

• Hình ảnh bé Heng: Lớp trẻ em tiếp nối con đường của người dân làng Xô Man,

tiếp nối những công việc mà Tnú đã làm khi còn nhỏ. Ý thức Cách mạng in sâu

vào trong tâm trí mọi người kể cả những đứa trẻ nhỏ "đội mũ sụp xin được của

một anh giải phóng quân nào đó, mặc cái áo bà ba dài phết đi, vẫn đóng khố,

đeo súng chéo lưng ra vẻ một người lính thực thụ".

• Hình ảnh cả làng quân quần bên bếp lửa nhà cụ Mết nghe cụ kể chuyện về cuộc

đời người anh hùng Tnú: "Cơm nước xong, từ phía nhà ưng, có ai đấy đánh lên

một hồi mõ dài ba tiếng. Dân làng lũ lượt kéo tới nhà cụ Mết".

=> Tác giả đã khắc họa không chỉ người anh hùng Tnú mà còn khắc họa những người

dân làng trong cộng đồng người Xô Man. Ở mỗi người đều toát lên những sức mạnh

phi thường, những nỗi căm hận giặc Mỹ và sức sống mãnh liệt. Cái sức sống ấy cứ

Văn mẫu lớp 12: Phân tích Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu

truyền từ đời này tới đời khác để họ đứng lên chống lại kẻ thù như những cây xà nu

trong rừng, cứ vươn lên thật mạnh mẽ, dù có hy sinh, mất mất chứ vĩnh viễn không

chịu khuất phục trước kẻ thù.

- Nghệ thuật được Nguyễn Trung Thành sử dụng trong tác phẩm cũng mang đậm tính

sử thi:

• Đầu tiên là ở giọng điệu kể chuyện: Giọng điệu trang trọng, hào hùng, tráng lệ.

Mỗi lời đều là lời ngợi ca người anh hùng Tnú cũng như người dân làng Xô

Man nhưng cũng không kém phần lãng mạn khi miêu tả về khung cảnh thiên

nhiên núi rừng Tây Nguyên.

• Lối kể chuyện theo kết cấu đầu cuối tương ứng. Mở đầu là cánh rừng xà nu bất

tận "nối nhau đến tận chân trời", kết lại cũng là rừng xà nu ấy. Nó như bản

hùng ca, bản sử thi mang đậm chất Tây Nguyên.

• Sử dụng các biện pháp nghệ thuật như cường điệu, nhân hóa, so sánh, lặp, ... để

nhấn mạnh cũng như ca ngợi người anh hùng, con người làng Xô Man.

- Tổng kết: Nguyễn Trung Thành đã dựng lên một tác phẩm mang đậm tính sử thi bởi

nó được viết lên trong khung cảnh hào hùng khi đất nước đang cùng nhau đứng lên

chống lại giặc Mỹ, bởi nó đã dựng lên một hình tượng người anh hùng cao lớn, mang

tầm vóc của cả quê hương. Không chỉ thế, ông còn làm không khí cũng như khung

cảnh trong truyện trở nên hào hùng, trang trọng biết bao.

3. Kết bài

- Kết luận lại vấn đề

- So sánh với các tác phẩm khác cùng thời.

Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu - Mẫu 1

“Rừng xà nu” là một truyện ngắn tiêu biểu của Nguyễn Trung Thành viết về đất và

người Tây Nguyên hùng vĩ. Đây cũng là một tác phẩm mang đậm nét tính sử thi của

văn học Việt Nam 1945 – 1975.

Văn mẫu lớp 12: Phân tích Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu

Sử thi (hay trường ca) là một thể loại văn tự sự (có thể là văn vần hoặc văn xuôi) có

quy mô hoành tráng, nội dung thường miêu tả và ca ngợi những chiến công, những sự

kiện mang tính chất toàn thẻ cộng đồng, ngợi ca những vị anh hùng bộ tộc có sức

mạnh thần kỳ, tiêu biểu cho phẩm chất và ước vọng của cả cộng đồng đó.

Tác phẩm sử thi có tính đặc trưng về ngôn ngữ, giọng điệu, cảm hứng chủ đạo, nội

dung tác phẩm… “Rừng xà nu” là một truyện ngắn chứ không phải là tác phẩm sử thi

nhưng tính sử thi lại được thể hiện khá rõ nét. Âm hưởng sử thi cũng là một phần

quan trọng góp phần làm nên thành công cho tác phẩm.

Trước hết, tính sử thi trong tác phẩm “Rừng xà nu” được biểu hiện ở việc nhà văn xây

dựng những sự kiện có tính chất cộng đồng chứ không phải chỉ của cá nhân riêng lẻ.

Những chuyện của làng Xô Man cũng là những chuyện chung của Tây Nguyên, của

cả miền Nam và cả đất nước của chúng ta. Bọn Mĩ – Diệm đi tới đâu là chúng chèn ép

người đến đấy. Chúng thà giết nhầm chứ quyết không để cho cộng sản của chúng ta

có đường chạy thoát. Thế nhưng dân tộc ta là một dân tộc yêu nước, đồng bào ta là

một đồng bào kiên cường cho nên ngày giặc càn quét, toàn thể nhân dân đã đồng lòng

đứng dậy chống Mĩ. Chuyện làng Xô Man mài gươm giáo, nổi dậy và sẵn sàng đánh

giặc chính là hình ảnh, là tinh thần của toàn thể dân ta trong cuộc kháng chiến chống

Mĩ hào hùng.

Bên cạnh việc xây dựng những sự kiện mang tính cộng đồng thì “Rừng xà nu” còn

xây dựng hình ảnh một tập thể anh hùng. Đây cũng là một phương diện thể hiện tính

sử thi rõ nét trong tác phẩm. Nhà văn đã dựng lên bức chân dung những người anh

hùng mang những nét tính cách và phẩm chất của người làng Xô Man, của những

người con Tây Nguyên gần trường bất khuất. Những người anh hùng trong “Rừng xà

nu” tuy đa dạng lứa tuổi, đa dạng về số phận riêng nhưng đều chiến đấu vì một mục

đích cách mạng, góp phần làm nên chiến thắng, đem lại bình yên và hạnh phúc cho tất

cả mọi người.

Tuy rằng chiến công của mỗi người là khác nhau nhưng nó cùng làm nên chiến thắng

chung cho tất cả mọi người. Cuốn sử vẻ vang của làng Xô Man, của Tây Nguyên là do

Văn mẫu lớp 12: Phân tích Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu

tất cả mọi người cùng viết ra chứ không phải chỉ riêng của một người làm ra. Bản

trường ca vì thế đa thanh đa sắc, nó là sự tổng hòa của rất nhiều giọng điệu khác nhau.

Anh Quyết, cụ Mết, Tnú, Mai, cô Dít, bé Heng là những người tiêu biểu nhất. Nhưng

bên cạnh họ còn có dân làng, có những người phía sau cùng đồng lòng để làm nên

chiến thắng vang dội. Tất cả cùng góp phần vào sự nghiệp vĩ đại của dân tộc.

Tính sử thi trong truyện ngắn “Rừng xà nu” còn được thể hiện ở việc miêu tả những

sự kiện, những vị anh hùng từ góc độ kính phục và ngưỡng mộ. Trong tác phẩm, các

chi tiết đời thường ít được nhắc tới, thay vào đó, nhà văn chí chú ý chọn lọc những chi

tiết tiêu biểu nhất để làm nổi bật phẩm chất anh hùng của nhân vật.

Hình ảnh cụ Mết với giọng nói “ồ ồ dội vang trong lồng ngực”, nghe tưởng như là âm

vang của cồng chiêng, của núi rừng Tây Nguyên, của lịch sử hào hùng vọng lại. Mà

quả thật, cụ Mết chính là hình tượng của truyền thống, của lịch sử vững bền. Cụ từng

nói: “Đảng còn, núi nước này còn”. Câu nói ấy như một chân lý và một niềm tin sắt đá

vào cách mạng, vào sự chiến thắng của dân tộc mình. Chẳng thế mà cả làng Xô Man

lắng nghe như uống từng lời cụ nói và cả rừng xà nu cũng “ào ào rung động” như một

sự hoà điệu, tạo nên âm hưởng vang vọng khắp không gian.

Câu chuyện của cụ Mết về cuộc đời của Tnú không đơn giản chỉ là cuộc đời của một

con người. Nó là một câu chuyện đã được lịch sử hóa và nhuốm màu huyền thoại cho

nên đã trở thành cuộc đời chung của toàn thể dân tộc. Tnú yêu quê hương đất nước,

gan dạ dũng cảm bảo vệ cán bộ cách mạng và dân làng. Anh cũng từng trải qua những

mất mát đau đớn nhưng vượt lên trên tất cả là tình yêu với gia đình, quê hương đất

nước và lòng căm thù giặc sâu sắc đã giúp anh trở nên mạnh mẽ, có thể chiến thắng kẻ

thù, hướng đến giải phóng cho dân tộc, cho nhiều người hơn nữa. Câu chuyện về một

người anh hùng cao cả lại được cụ Mết kể lại trong một đêm bên bếp lửa nhà ưng đã

khiến cho Tnú trở thành niềm tự hào của làng, trở thành biểu tượng anh hùng sống

động để cho tất cả mọi người ngưỡng mộ và noi theo.

Với giọng văn hào hùng, đanh thép và bộc trực, “Rừng xà nu” đã đem đến cho người

đọc một bản trường ca về người anh hùng, về tinh thần bất khuất kiên cường của đất

Văn mẫu lớp 12: Phân tích Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu

và người Tây Nguyên. Hình ảnh rừng xà nu bạt ngàn vươn lên đón ánh nắng mặt trời

chính là một biểu tượng cho sức sống bất diệt của con người, của Tây Nguyên. “Đạn

bác không giết nổi chúng, những vết thương của chúng chóng lành như trên thân thể

cường tráng”. Chính những lời văn như thế này đã cho người đọc thấy hình ảnh tập

thể dân làng Xô Man nói riêng và toàn thể nhân dân ta nói chung đều một lòng kiên

định vững vàng trước thử thách để chiến đấu và chiến thắng.

Có thể thấy rằng truyện ngắn “Rừng xà nu” mang tính sử thi rất rõ nét. Yếu tố sử thi

đã khiến cho tác phẩm để lại nhiều dư âm mạnh mẽ trong lòng người đọc. Và sự thành

công của tác giả chính là thể hiện được tinh thần bất khuất kiên cường của một dân tộc

trong những năm tháng chiến tranh, khơi gợi lên tinh thần sôi sục đấu tranh để hướng

đến giải phóng dân tộc, bảo vệ bình yên cho Tổ quốc

Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu - Mẫu 2

Nguyễn Trung Thành tên thật là Nguyễn Văn Báu. Ông vốn là nhà văn trưởng thành

trong kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ. Ông là ngòi bút gắn bó với mảnh đất Tây

Nguyên, có nhiều thành tựu nhất khi viết về Tây Nguyên. Truyện ngắn Rừng xà nu là

tác phẩm đặc sắc của ông trong kháng chiến chống Mỹ. Tác phẩm mang đậm chất sử

thi, viết về những vấn đề trọng đại của dân tộc; nhân vật trung tâm mang những phẩm

chất chung tiêu biểu cho cộng đồng; giọng điệu ngợi ca, trang trọng, hào hùng.

Sau chiến thắng Điện Biên Phủ, hiệp định Giơ-ne-vơ được kí kết, đất nước chia làm

hai miền. Kẻ thù phá hoại hiệp định, khủng bố, thảm sát, lê máy chém đi khắp miền

Nam. Cách mạng rơi vào thời kì đen tối. Đầu năm 1965, Mĩ đổ quân ồ ạt vào miền

Nam và tiến hành đánh phá ác liệt ra miền Bắc. Rừng xà nu được viết vào đúng thời

điểm mà cả nước ta trong không khí sục sôi đánh Mĩ. Tác phẩm được hoàn thành ở

khu căn cứ của chiến trường miền Trung Trung bộ. Thông qua câu chuyện về những

con người anh hùng ở một buôn làng hẻo lánh, bên những cánh rừng xà nu bạt ngàn,

xanh bất tận, tác giả đã đặt ra một vấn đề có ý nghĩa lớn lao của dân tộc và thời đại.

Để cho sự sống của đất nước và nhân dân mãi mãi trường tồn, không có cách nào

khác hơn là phải cùng nhau đứng lên, cầm vũ khí đứng chống lại kẻ thù tàn ác.

Văn mẫu lớp 12: Phân tích Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu

Trước hết nên hiểu thế nào là khuynh hướng sử thi trong văn học. Đó là một khuynh

hướng trong sáng tác nghệ thuật thiên về việc phản ánh những sự kiện có ý nghĩa lịch

sử và có tính cách toàn dân. Nhân vật trung tâm trong những tác phẩm viết theo

khuynh hướng sử thi thường là những con người đại diện cho giai cấp, cho dân tộc với

những phẩm chất cao cả, kết tinh những gì cao đẹp nhất của cộng đồng. Và khi khẳng

định, ngợi ca những anh hùng, những kì tích sáng chói ..., người nghệ sĩ không nhân

danh cá nhân mà nhân danh dân tộc, nhân danh cộng đồng. Khuynh hướng sử thi

thường gắn liền với khuynh hướng lãng mạn.

Trong tác phẩm "Rừng xà nu", khuynh hướng sử thi được thể hiện khá rõ ở việc lựa

chọn đề tài, việc xây dựng nhân vật, việc sử dụng hình ảnh lẫn giọng điệu của tác

phẩm ... Đề tài của truyện "Rừng xà nu" nói đến vấn đề sinh tử hết sức hệ trọng không

chỉ của cả cộng đồng dân làng Xô Man mà của cả dân tộc Việt Nam. Truyện viết về

một thời điểm lịch sử trọng đại của cách mạng Miền Nam những năm đen tối sau Hiệp

định Giơ-ne-vơ cho đến lúc Đồng khởi, nhưng đây là thời điểm tức nước vỡ bờ, nhân

dân Miền Nam chuẩn bị vũ trang chiến đấu. Chủ đề của tác phẩm mang đậm tính sử

thi: trước sự tàn ác của kẻ thù, nhân dân Miền Nam chỉ có một con đường duy nhất là

cầm vũ khí vùng lên chiến đấu giải phóng quê hương.

Những nhân vật trong tác phẩm, tiêu biểu như Tnú, cụ Mết, thực chất là những kết

tinh cao độ những phẩm chất tiêu biểu của cả cộng đồng (gắn bó với dân làng, trung

thành với cách mạng, căm thù giặc sâu sắc, kiên cường bất khuất, dũng cảm chiến đấu

hi sinh ...). Lí tưởng sống của những nhân vật này luôn gắn liền với vận mệnh của cả

cộng đồng. Hơn nữa, các nhân vật ở đây cũng được xây dựng thể hiện sự tiếp nối giữa

các thế hệ cách mạng làng Xô Man. Cụ Mết đại diện cho thế hệ cách mạng từ thời

kháng chiến chống thực dân Pháp, cụ truyền lại cho con cháu truyền thống oanh liệt

đó của dân làng; Tnú tiêu biểu cho ý chí và sức mạnh của cả cộng đồng; Dít, Heng là

thế hệ non trẻ tiếp nối cha anh ... Vì thế, tất cả số phận của mọi nhân vật đều thống

nhất với nhau, thống nhất với số phận của cả cộng đồng. Điều đó cũng thể hiện rõ nét

tính sử thi của tác phẩm.

Văn mẫu lớp 12: Phân tích Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu

Rừng xà nu là tác phẩm in đậm tính sử thi. Đây là câu chuyện của một người, một

làng. Nhưng đặt vào hoàn cảnh Rừng xà nu được viết ra, thì đó cũng là câu chuyện

của một thời đại, một đất nước, một cuộc cách mạng..Như vậy, đây là chân lí mang

tầm lịch sử. Vì lẽ đó, nhà văn đã để cho nó được nói lên bằng giọng nói thiêng liêng,

như để mãi mãi khắc sâu vào kí ức. Chất sử thi toát lên qua đề tài, chủ đề, cốt truyện,

nhân vật, hình ảnh thiên nhiên, các chi tiết nghệ thuật, giọng điệu, ngôn ngữ của tác

phẩm.

Trong tác phẩm, hình tượng cây xà nu – rừng xà nu là một sáng tạo nghệ thuật độc

đáo của nhà văn, được xây dựng với cảm hứng sử thi hoành tráng, bút pháp lãng mạn,

kết tinh giá trị tư tưởng và nghệ thuật của tác phẩm.

Mở đầu tác phẩm, nhà văn tập trung giới thiệu về rừng xà nu, một rừng xà nu cụ thể

được xác định rõ: "nằm trong tầm đại bác của đồn giặc", nằm trong sự hủy diệt bạo

tàn: "Hầu hết đạn đại bác đều rơi vào đồi xà nu cạnh con nước lớn". Truyện mở ra một

cuộc đụng độ lịch sử quyết liệt giữa làng Xô Man với bọn Mĩ- Diệm. Rừng xà nu

cũng nằm trong cuộc đụng độ ấy. Xà nu hiện ra với tư thế của sự sống đang đối diện

với cái chết, sự sinh tồn đối diện với sự hủy diệt. Cách mở của câu chuyện thật gọn

gàng, cô đúc mà vẫn đầy uy nghi tầm vóc.Với kĩ thuật quay toàn cảnh, Nguyễn Trung

Thành đã phát hiện ra: "cả rừng xà nu hàng vạn cây không cây nào là không bị

thương". Tác giả đã chứng kiến nỗi đau của xà nu: "có những cây bị chặt đứt ngang

nửa thân mình đổ ào ào như một trận bão". Rồi "có những cây con vừa lớn ngang tầm

ngực người bị đạn đại bác chặt đứt làm đôi. Ở những cây đó, nhựa còn trong, chất dầu

còn loóng, vết thương không lành được cứ loét mãi ra, năm mười hôm sau thì cây

chết". Thương tích mà rừng xà nu phải gánh chịu do đại bác của kẻ thù gợi nghĩ đến

những mất mát đau thương mà đồng bào Xôma đã phải trải qua trong thời kì cách

mạng miền Nam bị khủng bố khốc liệt. Trong bom đạn chiến tranh, thương tích đầy

mình cây xà nu vẫn hiên ngang vươn lên mạnh mẽ như người dân Tây Nguyên kiên

cường bất khuất, không khuất phục trước kẻ thù. Cây xà nu rắn rỏi, ham ánh nắng mặt

trời tựa như người Xô man chân thật, mộc mạc, phóng khoáng yêu cuộc sống tự do.

Rừng xà nu bạt ngàn, rừng xà nu trùng trùng lớp lớp các thế hệ nối tiếp cũng chính là

Văn mẫu lớp 12: Phân tích Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu

thể hiện sự gắn bó, sức mạnh đoàn kết và sự nối tiếp bất tận của các thế hệ, gợi liên

tưởng đến sức sống vô tận, bền bỉ, bất diệt của con người Xô man. Rừng xà nu tạo

thành một bức tường vững chắc hiên ngang trước bom đạn cũng là biểu trưng cho sức

mạnh đoàn kết của người dân Tây Nguyên khiến kẻ thù phải kiếp sợ.

Truyện còn xây dựng thành công một tập thể những người dân anh hùng của núi rừng

Tây Nguyên.

Cụ Mết là cội nguồn, là lịch sử, "là Tây Nguyên của thời Đất nước đứng lên còn

trường tồn cho đến hôm nay". Cụ như một nhân vật huyền thoại từ hình dáng cho đến

tính cách: quắc thước như xưa, râu dài tới ngực và vẫn đen bóng, mắt sáng xếch

ngược, ở trần, ngực căng như một cây xà nu lớn. Một con người trầm tĩnh, sáng suốt,

bền bỉ và vững chãi.Ngôn ngữ: cách nói của cụ cũng khác lạ (không bao giờ khen tốt,

lúc vừa ý nhất cũng chỉ nói được). Tấm lòng của cụ với buôn làng, với Tnú, với cách

mạng là tấm lòng thuỷ chung, cưu mang đùm bọc, tình nghĩa. Cụ Mết là khuôn mẫu

của người già Tây Nguyên, yêu buôn làng, yêu nước, yêu cách mạng, tuổi cao chí

càng cao. Hình ảnh cụ còn sống mãi với câu nói bất hủ: "Chúng nó đã cầm súng, mình

phải cầm giáo".

Tnú là thế hệ nối tiếp của cụ Mết. Cuộc đời Tnú đã phải trải qua bao thử thách khốc

liệt từ thuở ấu thơ. Anh đã được hoàn cảnh hun đúc thành một con người có nhiều

phẩm chất đáng quý. Tnú có chữ, có văn hoá, lại sớm được giác ngộ cách mạng, một

con người gan góc, trung thực. Dũng cảm, kiên cường, trung thành với cách mạng.

Ngoài tình thương vợ con, Tnú còn là người nặng tình với buôn làng. Tnú cũng chịu

bao đau thương dưới bàn tay tội ác của kẻ thù. Cuộc đời Tnú là một minh chứng hùng

hồn rằng: "phải dùng bạo lực cách mạng để chống lại bạo lực phản cách mạng".

Dít là cô gái có vẻ đẹp trẻ trung, trong sáng. Gan góc, dũng cảm. Một cán bộ Đảng trẻ,

có năng lực, nghiêm túc, tình cảm trong sáng, cao đẹp. Từ nhỏ cô đã gan dạ một mình

mang cơm tiếp tế cho thanh niên du kích trong sự lùng bắt ráo tiết của giặc. Cô cũng

có cái nhìn bình thản khi bị trói vào gốc cây và những viên đạn bay sượt qua người.

Văn mẫu lớp 12: Phân tích Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu

Phác họa thành công một tập thể nhân vật anh hùng, Nguyễn Trung Thành đã làm nên

thành công của Rừng xà nu. Họ là hiện thân của những phẩm chất anh hùng, đẹp đẽ

của các thế hệ nhân dân, tượng trưng cho các thế hệ tiếp nối nhau của dân làng Xô

Man. Thông qua hệ thống nhân vật đó, tác giả đã thể hiện sinh động và nghệ thuật quy

luật: có áp bức có đấu tranh, một chân lí của cách mạng miền Nam: "chúng nó đã cầm

súng, mình phải cầm giáo". Đó là vấn đề mang tính trọng đại của dân tộc, góp phần

thể hiện tính sử thi sâu sắc của tác phẩm.

Rừng xà nu mang vẻ đẹp của một khúc sử thi trong văn xuôi hiện đại. Đó là câu

chuyện bi tráng về cuộc đời của một người anh hùng đại diện cho cộng đồng được già

làng kể lại cho dân làng nghe trong một đêm rừng Tây Nguyên, bên bếp lửa chung của

làng với giọng kể trang nghiêm và hùng tráng. Lời văn trau chuốt, giàu hình ảnh tái

hiện vẻ đẹp tráng lệ hào hùng rất riêng của cảnh vật và con người, truyền thống văn

hoá Tây Nguyên trong cuộc kháng chiến chống Mỹ đau thương mà anh dũng.

Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu - Mẫu 3

Sử thi là loại văn học đẹp đẽ, vàng son ra đời từ buổi bình minh lịch sử nhân loại. Nội

dung tác phẩm thường ca ngợi chiến công của những người anh hùng trên con đường

dìu dắt dân tộc mình thoát khỏi thời đại tăm tối dã man sang thời đại văn minh tiến bộ.

Đây là thể loại đi không trở lại của lịch sự văn hóa nhân loại. Những tác phẩm sau này

kể về chiến tích của người anh hùng, đề cập đến vấn đề cốt yếu của lịch sử không còn

được gọi là tác phẩm sử thi mà chỉ được xem có dáng dấp sử thi, mang tính sử thi.

Văn học Việt Nam thời kì 1945 – 1975 mà đặc biệt là những tác phẩm viết về chiến

tranh cách mạng rất giàu tính sử thi, trong đó có truyện ngắn Rừng xà nu của Nguyễn

Trung Thành. Tính sử thi của truyện được thể hiện qua chủ đề, bức tranh thiên nhiên,

hình tượng nhân vật và qua ngôn ngữ trần thuật.

Cốt truyện Rừng xà nu kể về cuộc đời của Tnú và chuyện chiến đấu của làng Xô Man.

Xung đột chính của truyện là xung đột giữa nhân dân cách mạng với kẻ thù Mỹ ngụy.

Dưới sự kìm kẹp của bọn ác ôn, dân làng Xô Man sống trong những ngày đen tối,

ngột ngạt, căng thẳng vì bị khủng bố: chúng treo cổ anh Xút, chặt đầu bà Nhan, đánh

Văn mẫu lớp 12: Phân tích Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu

chết mẹ con Mai. Nỗi đau thương, lòng căm thù tích tụ dần thành ý chí chiến đấu bất

khuất. Xung đột đã lên đến đỉnh điểm, cao trào nên đã bùng nổ thành cuộc chiến đấu

dữ dội ở cuối truyện. Đó là đêm bọn giặc đánh mẹ con Mai cho đến chết, Tnú người –

cán bộ chỉ huy du kích bị rơi vào tay giặc. Dưới sự chỉ đạo của cụ Mết, bằng vũ khí

thô sơ, dân làng đã trỗi dậy. Ngòi bút sử thi miêu tả cuộc chiến đấu hào hùng với

những hình ảnh kì vĩ: ngàn tiếng thét vang dữ dội, tiếng chân người đạp trên sàn nhà

ưng rào rào, ánh rựa vung lên sáng loáng, tiếng chiêng trống vang lừng núi rừng. Đêm

ấy cả làng Xô Man ào ào rung động và lửa cháy khắp rừng. Bằng những chi tiết hoành

tráng, nhịp văn nhanh, tác giả đã miêu tả khí thế thần tốc, dựng lên không khí cuộc

chiến đấu: khẩn trương, náo nức, dữ dội, quyết liệt, ngời sáng sức mạnh của chủ nghĩa

anh hùng cách mạng. Trong thoáng chốc bọn giặc nằm ngổn ngang dưới lưỡi mác của

dân làng. Dân làng đã vùng lên chiến đấu để giải phóng cuộc đời, chấm dứt thời kì

đen tối mở ra cuộc chiến đấu trường kì, tự chủ.

Đó là câu chuyện chiến đấu của dân làng Xô Man, một sự kiện lịch sử trọng đại liên

quan đến vấn đề sống còn của cộng đồng được kể với giọng văn hào hứng. Chủ đề của

cốt truyện này là vấn đề cốt yếu của lịch sử được kể lại với cảm hứng say mê ca ngợi

nên mang đậm tính sử thi.

Hòa nhập và tương ứng với tầm vóc của chủ nhân là bức tranh thiên nhiên rừng xà nu

hùng vĩ mang vẻ đẹp sử thi.

Hình tượng cây xà nu được miêu tả xuyên suốt tác phẩm. Tác giả đã dành trọn phần

mở đầu truyện để miêu tả rừng xà nu. Trong khu rừng từng luồng nắng trên cao rọi

xuống những thân cây sóng lớp thẳng tắp, lóng lánh vô số hạt bụi vàng từ nhựa cây

bay ra thơm ngào ngạt, mỡ màng. Tác giả đã dựng được khung cảnh có không gian ba

chiều, tạo được không khí, làm sống dậy bức tranh thiên nhiên có vẻ đẹp tràn đầy chất

thơ, tráng lệ. Thế nhưng dưới tội ác của kẻ thù, rừng đã mang trên mình những vết

thương chiến tranh đau đớn, càng đau đớn rừng xà nu càng trào lên sức sống mãnh liệt:

cạnh một cây đã ngã, có bốn năm cây con mọc lên ngọn xanh rờn, nhanh chóng liền

lại vết sẹo trên cơ thể cường tráng. Và khúc vĩ thanh của truyện: cả khu rừng lớn bạt

ngàn, đến hết tầm mắt cũng không thấy gì khác ngoài những đồi xà nu nối tiếp chân

Văn mẫu lớp 12: Phân tích Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu

trời. Bám rễ sâu trong lòng đất, những thân cao vươn lên đón nắng trời, ngàn năm như

vẫn còn hát ru với gió... Thiên nhiên được miêu tả với sức sống to lớn, hùng mạnh, bất

diệt. Vẻ đẹp hào hùng, tráng lệ và bi thương của rừng hòa nhập với cuộc đời bi tráng

của dân làng, nên rừng xà nu góp phần tạo ra vẻ đẹp sử thi, chất thơ của thiên truyện.

Khi tái hiện một đoạn trường lịch sử đánh giặc ngoại xâm, tác giả đã xây dựng một

tập thể anh hùng trong đó nổi bật tính cách anh hùng. Cụ Mết là nhân vật lịch sử. Cụ

là biểu tượng của sức mạnh tinh thần và có tính truyền thống của dân tộc Strá. Trong

một tài liệu khác, tác giả bảo rằng: Ông là lịch sử bao trùm, gắn kết giữa quá khứ với

hiện tại. Cụ là người đại diện cho quần chúng cách mạng, là gạch nối giữa Đảng với

đồng bào dân tộc. Và vai trò của cụ Mết thể hiện rất rõ trong đêm đồng khởi và là

người phát lệnh chiến tranh: Thế là bắt đầu rồi... đốt lửa lên. Chân lí đấu tranh cách

mạng được rút ra từ thực tiễn chiến đấu giản dị mà sâu sắc: chúng nó cầm súng, mình

phải cầm giáo. Cụ Mết đại diện cho sức mạnh, ý chí chiến đấu, trí tuệ và nguyện vọng

của cộng đồng, là pho sử sống của cộng đồng, có ý thức giữ gìn lịch sử và là người đại

diện cho lịch sử nên nhân vật này mang đậm tính sử thi.

Đại diện cho tập thể anh hùng là Tnú – đứa con của dân làng Xô Man, của núi rừng

Tây Nguyên. Ngay từ nhỏ, Tnú đã tự thể hiện mình là con người gan góc, dũng cảm:

xung phong đi nuôi cán bộ. Khi đi làm giao liên Tnú đã dũng cảm vượt qua bao khó

khăn, Tnú không đi theo đường mòn, đường nước êm, mà bao giờ cũng chọn lối đi mà

bọn giặc không ngờ tới.

Thế nhưng, trong một lần Tnú rơi vào ổ phục kích, bị giặc bắt, tra tấn rất dã man

nhưng Tnú không khai, vẫn hiên ngang và dám thách thức kẻ thù. Tnú là một chiến sĩ

có phẩm chất đẹp đã được thử thách qua máu lửa: kiên trường, bất khuất, gan góc,

dũng cảm, thủy chung với cách mạng, tinh thần sẵn sàng hi sinh cho sự nghiệp cứu

nước. Những vẻ đẹp ấy tiêu biểu cho phẩm chất của cộng đồng.

Sau ba năm ở tù, Tnú vượt ngục trở về làng và đã có một mái ấm gia đình hạnh phúc

với Mai. Nhưng thời gian sau bi kịch đã xảy ra, bọn giặc hung bạo đã giết mẹ con Mai,

Tnú một lần nữa rơi vào tay giặc, bị tra tấn dã man. Tnú thà hi sinh chứ không chịu

Văn mẫu lớp 12: Phân tích Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu

đầu hàng, cắn răng chịu đựng đau đớn, mất mát chứ không để kẻ thù khuất phục. Hình

tượng Tnú trước giặc thù sừng sững hiên ngang như cây xà nu. Cuộc đời Tnú là khúc

ca bi tráng. Số phận cuộc đời và tính cách của Tnú có ý nghĩa tiêu biểu cho cộng đồng

nên nhân vật này mang đậm tính sử thi.

Ngoài ra, nhân vật Dít, bé Heng cũng có nét đẹp sử thi. Họ đại diện cho các thế hệ anh

hùng nhanh chóng trưởng thành lớn mạnh như cây xà nu, thay thế lớp người đi trước,

gánh vác nhiệm vụ lịch sử nối tiếp bước chân cha anh trong cuộc kháng chiến trường

kỳ.

Vẻ đẹp sử thi còn thể hiện qua hình thức trần thuật của truyện. Truyện có cách tổ chức

trần thuật rất hấp dẫn, hai cốt truyện được lồng vào nhau: chuyện Tnú sau ba năm đi

lực lượng về thăm làng và chuyện chiến đấu cách đó ba năm. Cốt truyện chính kể về

cuộc đời Tnú và cuộc nổi dậy của làng Xô Man được đẩy vào thời kì quá khứ. Nó

được ghi nhớ trong hồi ức của cộng đồng, được soi chiếu bởi kỉ niệm, hoài niệm nên

thật đẹp. Khi đẩy câu chuyện chiến đấu về thời quá khứ, tác giả đã tạo ra khoảng cách

sử thi, để cho người hôm nay ngưỡng mộ, chiêm bái câu chuyện lịch sử hào hùng và

nhân vật anh hùng của cộng đồng ngày xưa. Cách kể giống như cách kể khan (trường

ca) của đồng bào Tây Nguyên, bên bếp lửa chung, già làng kể cho đám con cháu nghe

suốt đêm không chán. Không khí kể chuyện rất trang nghiêm, mọi người ngồi tại nhà

ưng im lặng lắng nghe, chỉ tiếng suối rì rào xa xa. Thái độ và giọng điệu của người kể

rất trang trọng, như muốn truyền vào thế hệ con cháu những trang sử của cộng đồng.

Cách trần thuật, giọng điệu, ngôn ngữ trang trọng làm cho câu chuyện được kể càng

mang đậm tính sử thi.

Tác giả đã xây dựng những hình tượng có vẻ đẹp lớn lao, hùng vĩ, mang âm hưởng

tráng ca: rừng xà nu, đêm đồng khởi... nhờ vậy mà đã tái hiện lại một thời lịch sử oai

hùng, tô đậm chất sử thi. Câu chuyện lịch sử, câu chuyện về người anh hùng đánh

giặc được miêu tả, kể lại bởi bút pháp sử thi là thành công của Nguyễn Trung Thành.

Rừng xà nu là tác phẩm tiêu biểu cho khuynh hướng sử thi, anh hùng ca của văn xuôi

thời kì 1945 – 1975.

Văn mẫu lớp 12: Phân tích Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu

Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu - Mẫu 4

Trong 2 cuộc kháng chiến, những tác phẩm văn học viết về đề tài miền núi đã đạt

những thành tựu xuất sắc bởi nó không chỉ phản ánh được những đặc điểm về con

người, cuộc sống của một vùng, miền mà qua một cánh cửa nhỏ nó cho thấy được cả

một bức tranh chung của đất nước trong một thời kỳ lịch sử.

Tiếp theo Đất nước đứng lên, 10 năm sau, Nguyên Ngọc – Nguyễn Trung Thành lại

thành công xuất sắc trong một tác phẩm viết về đề tài miền núi: Rừng xà nu. Truyện

ngắn này đã nhận giải thưởng văn học Nguyễn Đình Chiểu năm 1965. Cũng mang

đậm cảm hứng và màu sắc sử thi như trong Đất nước đứng lên, song Rừng xà nu đã

gây kinh ngạc cho người đọc bởi chỉ với một truyện ngắn mà nhà văn đã đề cập tới

những vấn đề lớn của dân tộc, của đất nước Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống

Mĩ. Chất sử thi đậm đặc trong Rừng xà nu, biểu hiện trong chủ đề, cách xây dựng

hình tượng và cả ngôn ngữ của tác phẩm.

‘”Tính sử thi” là đặc điểm của văn học sáng tác trên nền tảng của ý thức cộng đồng

toàn dân, xuất hiện vào thời kì có đấu tranh chống ngoại xâm, có phong trào xã hội

bảo vệ lợi ích toàn dân. Tác phẩm được coi là có tính sử thi khi nó khai thác và phản

ánh xung đột của dân tộc với kẻ xâm lược, thể hiện những vấn đề lớn của cả cộng

đồng trên lập trường vì lợi ích chung của dân tộc, -xây dựng nhân vật anh hùng đại

diện cho phẩm chất, ý chí và sức mạnh của dân tộc bằng giọng ngợi ca, tự hào, thể

hiện được những tình cảm chung của toàn dân tộc…

Những tác phẩm mang tính sử thi đều hướng tới triển khai những chủ đề mang nghĩa

cộng đồng, thời đại chứ không phải là những vấn đề mang tính đời. Truyện ngắn

Rừng xà nu đã hướng tới điều này khi nó không những đã phản ánh được cuộc kháng

chiến anh dũng của nhân dân miền Nam, nhân dân Tây Nguyên mà còn khẳng định

một chân lí của thời đánh Mĩ: ‘”Chúng nó đã cầm súng, mình phải cầm giáo” – phải

dùng bạo lực cách mạng để tiêu diệt bạo lực phản cách mạng. Chân lí này được phát

biểu trực tiếp bằng lời của cụ Mết đồng thời cũng được thể hiện qua cuộc đời bi tráng

của Tnú:

Văn mẫu lớp 12: Phân tích Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu

Dù đã huy động tất cả sức mạnh của cá nhân nhưng khi Tnú tay không đứng trước kẻ

thù tàn bạo thì anh vẫn thất bại đau đớn: kẻ thù đã bắt vợ con Tnú, tra tấn vợ con anh

bằng những đòn đánh tàn bạo. Lòng căm thù, tình yêu thương bùng cháy trong Tnú,

thôi thúc anh xông vào lũ giặc. Sức mạnh trong con người Tnú đã giúp anh quật ngã

được thằng lính giặc. Song Tnú chỉ có tay không giữa kẻ thù đông đảo và đầy vũ khí.

Vì thế, Tnú đã không cứu được mẹ con Mai (cụ Mết nhắc lại 3 lần chuyện đó khi kể

câu chuyện bi thảm này). Bản thân Tnú cũng bị giặc bắt, bị trói, mười đầu ngón tay đã

bị đốt cháy rừng rực như mười ngọn đuốc. Thất bại của Tnú đã chứng minh rằng: khi

kẻ thù cầm súng mà ta chưa kịp cầm giáo, mọi sức mạnh của cá nhân cũng không đủ

để chống lại kẻ thù, thất bại là một tất yếu. Thất bại của Tnú là bài học cay đắng của

không chỉ riêng anh mà của làng Xô Man, của cả đất nước những năm chống Mĩ.

Tnú chỉ được cứu khi dân làng Xô Man đã cầm vũ khí đứng lên tiêu diệt kẻ thù. Chính

ngọn lửa đốt đôi bàn tay Tnú đã làm bùng lên ngọn lửa căm hờn, ngọn lửa khởi nghĩa

của dân làng Xô Man. Sau bao ngày mài giáo, mài rựa chuẩn bị vũ khí, người Strá đã

ào ạt xông lên, đi đầu là cụ Mết. Họ đã chém gục thằng Dục, giết 10 thằng ác ôn cứu

Tnú, giải phóng cho dân làng. Con đường của Tnú từ đấu tranh tự phát đến tham gia

lực lượng đánh Mĩ đã phản ánh hiện thực về con đường đi đến với cách mạng, vũ

trang đánh Mĩ của người dân Tây Nguyên.

Tnú thuộc kiểu nhân vật sử thi bởi nhân vật này tiêu biểu đại diện cho cộng đồng về

cả sức mạnh, phẩm chất cũng như lí tưởng, lẽ sống. Cũng như cụ Mết, Tnú tiêu biểu

cho phẩm chất, tính cách của người dân Tây Nguyên:

Tnú là con người trung thực, gan góc, dũng cảm. Cái chất Tây Nguyên này có trong

Tnú từ khi còn nhỏ. Lúc còn dẫn đường cho cán bộ, Tnú và Mai được anh Quyết dạy

chữ. Học chữ thua Mai, Tnú đã đập vào bảng, lấy đá ghè vào đầu đến chảy máu. Để

đưa được chữ vào sau vầng trán rắn như đá núi, Tnú cần cả tình yêu lẫn sự gan góc và

nghị lực phi thường. Sự gan góc dũng cảm của anh càng lớn càng bộc lộ rõ khi phải

đối diện với kẻ thù. Để khủng bố tinh thần anh, giặc chĩa súng vào anh và hỏi “Cộng

sản ở đâu?” Tnú đã bình thản đặt tay lên bụng “Cộng sản ở đây này”.

Văn mẫu lớp 12: Phân tích Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu

Tnú có tình yêu thương sâu sắc, mãnh liệt đối với núi nước quê hương. Khi hiểu rằng

theo Đảng sẽ bảo vệ được núi nước quê hương Tnú không sợ hi sinh vì “Đảng còn là

núi nước này còn”. Anh gắn bó với quê hương, với từng cánh rừng xà nu, từng khúc

sông, con suối, thuộc hiểu rừng núi và thiết tha nhớ những âm thanh mang nhịp sống

quê mình.

Ở Tnú, đôi bàn tay là hình ảnh mang tính cách anh rõ nhất. Đôi bàn tay khi còn lành

lặn là đôi bàn tay trung thực nghĩa tình. Bàn tay biết cầm phấn học cái chữ anh Quyết

dạy cho cũng là bàn tay lấy đá ghè vào đầu tự trừng phạt mình khi học mà hay quên.

Khi vượt ngục trở về, đôi bàn tay ấy đã nắm lấy tay Mai mà mắt giàn giụa nước. Khi

bị đốt, 10 ngón tay Tnú đã thành 10 ngọn đuốc đốt cháy bùng lên ngọn lửa căm hờn,

ngọn lửa khởi nghĩa của làng Xô Man. Với đôi bàn tay mỗi ngón chỉ còn 2 đốt, Tnú

vẫn cầm Vũ khí, vẫn đi tìm những thằng Dục để trả thù. Với Tnú, đã là kẻ thù thì đứa

nào cũng là thằng Dục. Câu chuyện kết thúc bằng hình ảnh Tnú giết tên chỉ huy đồn

giặc trong hầm cố thủ của hắn không phải bằng vũ khí mà bằng chính đôi bàn tay

thương tật của anh đã cho thấy sức mạnh trừng phạt của nhân dân đối với kẻ thù của

dân tộc là sức mạnh được nuôi dưỡng từ lòng căm thù và từ những đau thương uất hận.

Sức mạnh ấy sẽ giúp nhân dân trả thù và tự bảo vệ sự sống của quê hương.

Sức mạnh của Tnú là sức mạnh của cả Tây Nguyên: vừa ào ạt, sôi sục như thác lũ khi

xông vào lũ giặc, lại vừa thâm trầm vững chãi như núi rừng Tây Nguyên khi trải qua

đau thương vẫn vươn lên khẳng định mình trong cuộc tiến công tiêu diệt kẻ thù. Khi

Tnú mồ côi, làng Xô Man nuôi anh lân thành người. Khi Tnú đi liên lạc, rừng núi quê

hương che chở cho anh. Khi anh thất bại, làng Xô Man đã cứu sống anh, chữa trị cho

vết thương liền sẹo. Khi Tnú đi lực lượng trở về, làng Xô Man đón anh như đón đứa

con ruột thịt. Tnú đã trở thành hình tượng trung tâm của tác phẩm mang vẻ đẹp và kết

tinh phẩm chất anh hùng của xứ sở Tây Nguyên.

Hình ảnh thiên nhiên được khắc họa đậm chất sử thi: cây xà nu như một hoá thân của

con người Tây Nguyên đau thương và anh dũng, cả rừng xà nu không cây nào không

bị thương. Có cây chết Song còn rất nhiều cây xà nu khác đã vượt lên đau thương để

sông. Sức sống bất diệt của cây xà nu biểu hiện sinh động, phong phú ở nhiều phương

Văn mẫu lớp 12: Phân tích Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu

diện khác nhau: khả năng sinh sôi nảy nở rất nhanh, sức vươn lên mạnh mẽ để đón

nhận ánh nắng mặt trời, khả năng vượt lên đau thương để tồn tại và đặc biệt cây xà nu

luôn quần tụ bên nhau thành đồi, thành rừng. Xây dựng hình tượng cây xà nu, rừng xà

nu, Nguyễn Trung Thành đã tạo một bối cảnh không gian mang tính sử thi: Mở đầu và

kết thúc tác phẩm là hình ảnh hàng vạn cây xà nu thành đồi, thành rừng nối tiếp nhau

chạy tới chân trời tạo nên một vẻ đẹp hùng vĩ và bất diệt của thiên nhiên Tây Nguyên

làm nền cho cuộc đời bi tráng của Tnú và cuộc nổi dậy của dân làng Xô Man.

Cuộc đời bi tráng của Tnú và cuộc nổi dậy của dân làng Xô Man được gợi lên qua lời

kể của cụ Môt – lời kể mang màu sắc hình thức kể khan, kể sử thi trường ca của đồng

bào Tây Nguyên.

Kể khan là hình thức sinh hoạt cộng đồng mang tính truyền thống cố từ lâu đời của

dân tộc Tây Nguyên. Dưới mái nhà Ưng, bên bếp lửa lửa bập bùng, dân làng quây

quần bên nhau nghe người già kể những câu chuyện về nguồn gốc bộ tộc, về chiến

công của những người anh hùng. Những bài kể khan như hát, suốt đêm, từ đêm này

qua đêm khác trong một không khí thiêng liêng. Cuộc đời Tnú cũng được kể lại trong

một đêm anh về thăm làng. Cũng bên bếp lửa bập bùng dưới mái nhà Ưng, lời cụ Mết

trầm hùng cất lên như lời phán truyền của lịch sử: “Người Strá ai có cái tai, ai có cái

bụng thương núi, thương nước, hãy lắng mà nghe, mà nhớ…”, “Nghe rõ chưa, các con,

rõ chưa? Nhớ lấy, ghi lấy. Sau này tau chết rồi, bay còn sống phải nói lại cho con cháu:

Chúng nó đã cầm súng, mình phải cầm giáo!…”

Câu chuyện cụ Mết kể là nói về những người đang sống, là câu chuyện của hiện tại.

Trong khi đó, hình thức kể khan lại thường gắn với những câu chuyện, những nhân

vật trong lịch sử. Vì vậy, câu chuyện hiện tại về cuộc nổi dậy của dân làng Xô Man và

cuộc đời của Tnú như có một độ lùi sử thi để mang màu sắc lịch sử. Do vậy, đọc Rừng

xà nu, hiện tại khi được đặt lùi xa bằng một khoảng cách sử thi sẽ đem đến sự chiêm

ngưỡng mang tính chất sử thi. Qua lời kể của cụ Mết, hình tượng nhân vật Tnú dường

như mang vẻ đẹp của những anh hùng, dũng sĩ trong các sử thi Đăm San, Xinh Nhã,

Đăm Bri của Tây Nguyên xưa.

Văn mẫu lớp 12: Phân tích Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu

Âm hưởng sử thi là âm hưởng chung của văn học Việt Nam thời kì kháng chiến và

cũng là nét đặc sắc riêng của truyện ngắn Rừng xà nu vì ở tác phẩm này không phải

chỉ có một vài yếu tô mà màu sắc sử thi được tạo nên từ sự tổng hòa của tất cả các yếu

tố nội dung cũng như nghệ thuật.

Màu sắc sử thi góp phần quan trọng trong việc thể hiện chủ để, chuyển tải không khí

thời đại đồng thời cũng tạo nên sức hấp dẫn cho tác phẩm.

Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu - Mẫu 5

Nguyễn Trung Thành là nhà văn của núi rừng Tây Nguyên, những trang viết của ông

đậm chất Tây Nguyên, là tiếng nói, là nỗi lòng của người dân nơi đây. Truyện ngắn

“Rừng xà nu” là tình cảm, tấm lòng của tác giả đối với thiên nhiên và con người Tây

Nguyên. Cái làm nên sự khác biệt và thành công của tác phẩm này nằm ở tính sử thi

rõ nét, không thể lẫn lộn được.

Thật vậy, sử thi là một thể loại văn tự sự, có quy mô hoành tráng, mang ý nghĩa của

cộng đồng, dân tộc, ngợi ca những người anh hùng tiêu biểu với những tính cách tiêu

biểu cho một dân tộc. Sử thi toát lên từ ngôn ngữ, giọng điệu, cảm xúc chủ đạo, nội

dung của tác phẩm. “Rừng xà nu” không phải tác phẩm sử thi những yếu tố sử thi

được làm nền rất rõ nét. Âm hưởng sử thi lan rộng ra toàn bộ tác phẩm nhưng linh hồn

và sự bất diệt của mảnh đất Tây Nguyên.

Truyện ngắn “Rừng xà nu” lấy bối cảnh cuộc chiến tranh kháng chiến chống Mỹ cứu

nước đang diễn ra mạnh mẽ ở miền Nam; khởi nghĩa Đồng Khởi đang sôi sục diễn ra

và cảnh tang thương khi quân Mỹ lê máy chém đi khắp miền Nam. Hiện thực đau

lòng, mất mát ấy dội lên ý chí quật cường, đứng lên khởi nghĩa của người dân Tây

Nguyên nói riêng và cả nhân dân miền Nam nói chung. Tính sử thi vì thế mà được

“thế” trỗi dậy phát huy hết tác dụng của mình.

Tính sử thi của truyện ngắn “Rừng xà nu” trước hết nằm ở thiên nhiên, núi rừng hùng

vĩ, bao la, rộng lớn làm nền cho câu chuyện phát triển. Thiên nhiên ấy góp phần ngợi

ca những con người kiên cường, anh dũng bất khuất trong cuộc kháng chiến chống

Văn mẫu lớp 12: Phân tích Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu

Mỹ cứu nước. Thiên nhiên nơi đây chính là một biểu tượng cho một dân tộc hùng

mạnh, không khuất phục trước kẻ thù và hình ảnh “rừng xà nu” là tượng trưng tiêu

biểu ấy.

Bối cảnh lịch sử của câu chuyện dẫn người đọc đi từ đau thương mất mát này đến đau

thương mất mát kia. Đất nước lầm than, nhân dân cùng cực khi chứng kiến cảnh Mỹ

ngang tàng lê máy chém đi khắp miền nam tàn sát nhân dân vô tội. Hành động gian ác

ấy khiến nhân dân vô cùng căm phẫn và cách mạng Đồng Khởi năm 1959 đang sôi

sục được chuẩn bị. Cuộc cách mạng này là cả một quá trình dồn nén đau thương, máu

và nước mắt của toàn dân tộc, sẽ là sự bùng lên của một thời gian dài chìm trong cảnh

nô lệ cay nghiệt.

Nguyễn Trung Thành đã xây dựng nên hình ảnh làng Xô man anh hung, bất

khuất.Hình ảnh cả một ngôi làng ấy biểu tượng cho cả một dân tộc thu nhỏ không chịu

đầu hàng và khuất phục trước kẻ thù gian ác. Con người Tây Nguyên và con người

dân làng Xô man chìm vào cảnh máu lửa, bị o ép, bi dồn vào bước đường cùng.

Chứng kiến cảnh nước mất nhà tan, máu loang thành sông, những người nơi đây chỉ

còn cách đứng dậy đấu tranh, cầm vũ khí tự cứu lấy mình. Âm hưởng sử thi từ đó mà

vang lên thật hào hùng, oanh liệt. Tinh thần, sự kiên cường dũng cảm đã là âm hưởng

chủ đạo của toàn tác phẩm.

Hơn hết trong tác phẩm này Nguyễn Trung Thành đã xây dựng thành công một tập

đoàn người, không phải một người riêng lẻ mà là sự cộng dồn rất nhiều người. Đây

cũng chính là chủ ý của tác giả, vì họ tượng trưng cho một dân tộc, tượng trưng cho

tinh thần và ý chí quật cường, không gục ngã của dân tộc Việt Nam. Mỗi người, mỗi

tính cách, một ý chí sắt đá, một số phận bi thảm riêng nhưng đều chung một tinh thần

chiến đấu kiên cường, bất khuất.

Có thể nói cả dân tộc Xô man như trong truyền thuyết bước ra, sự hào hùng vang lên

dữ dội như một cơn sóng cuộn trào dữ dội và mãnh liệt. Họ là con người Tây Nguyên,

là anh TNú, chị Mai, cụ Mết, bé Heng… Bản hùng ca của Tây Nguyên bắt đầu được

vẽ nên từ những con người kiên cường, dũng cảm, gan dạ ấy. Họ đóng góp sức lực

Văn mẫu lớp 12: Phân tích Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu

của mình vào công cuộc đánh đuổi giặc ngoại xâm. Họ biến suy nghĩ thành hành động,

biến máu và nước mắt thành lòng căm thù sôi sục, chỉ có con đường đấu tranh mới có

thể mang lại tự do cho họ.

Đặc biệt hơn nữa tác giả đã khắc họa đậm nét hình ảnh nhân vật Tnú, người con của

Tây Nguyên chịu nhiều mất mát, đau thương, gia đình anh bị kẻ thù giết sạch, anh bị

tra tấn dã man. Hình ảnh hai bàn tay của Tnú bị đốt, cháy lên như một lời cảnh tỉnh

mang ý nghĩa sâu xa nhất, buộc người Tây Nguyên phải vùng lên đấu tranh.

Hình ảnh “Rừng xà nu”gắn với hình ảnh dân làng Xô man có ý nghĩa cộng hòa nhau

hỗ trợ cho nhau cũng làm nên sự thành công của tính sử thi trong tác phẩm này. Tác

giả mở đầu là hình ảnh rừng xà nu và kết thúc cũng là hình ảnh rừng xà nu bạt ngàn.

Rừng xà nu chính là biểu tượng của cả dân tộc Xô man, sức sống mạnh mẽ của loại

cây này cũng là sức sống của người dân Tây Nguyên.

Đọc tác phẩm “Rừng xà nu” của Nguyễn Trung Thành âm hưởng chủ đạo chính là

giọng hào hùng, đanh thép. Mặc dù mất mát đau thương nhưng không hề bi lụy. Bởi

rằng âm hưởng chính đã lấn át đi những mất mát đau thương đó

Đến đây, ta thấy “Rừng xà nu” là một câu chuyện vang dội tính sử thi từ đầu câu

chuyện cho đến khi kết thúc câu chuyện; lắng lại trong lòng người đọc nhiều dư âm

vang dội nhất. Sự thành công của tác giả chính là làm sống dậy một dân tộc có ý chí

quật cường, làm sôi sục lên tinh thần đấu tranh không ngừng nghỉ khi có áp bức bóc

lột.

Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu - Mẫu 6

Một tác phẩm tiêu biểu có thể minh hoạ cho sự tồn tại của "nền văn học sử thi" trong

văn học Việt Nam 1945 - 1975, tiêu biểu là "Rừng Xà Nu" của Nguyễn Trung Thành.

Là một truyện ngắn mang đậm tính sử thi và cảm hứng lãng mạn đã trở thành một

phần tất yếu của nó.

Văn mẫu lớp 12: Phân tích Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu

Tính sử thi của Rừng xà vu mang đậm tính chất toàn dân. Những chuyện xảy ra với

làng Xôman hoàn toàn không có ý nghĩa cá biệt. Chúng là chuyện chung của cả Tây

Nguyên, cả miền Nam, cả nước trong những ngày chiến đấu chống đế quốc Mĩ. Tính

thế bị o ép của làng Xô Man trước ngày đồng khởi là bức tranh sinh động về cuộc

sống đau thương của đồng bào miền Nam trong những ngày Mĩ - Diệm thi hành luật

10-59, khủng bố dữ dội những người yêu nước, những người kháng chiến cũ. Khi làng

Xô Man đứng dậy thì gương mặt của làng lúc này lại chính là gương mặt của cả nước

trong những ngày quyết tâm đánh Mĩ và thắng Mĩ - một gương mặt rạng rỡ, tự tin,

điềm tĩnh đón nhận những thử thách mới.

Rừng Xà Nu là truyện ngắn đã xây dựng thành công hình tượng một tập thể anh hùng.

Những anh hùng được kể tới trong đó đều có tính đại diện cao, mang trong mình hình

ảnh của cả một dân tộc. Tập thể anh hùng trong Rừng Xà Nu là tập thể đa dạng về lứa

tuổi và giới tính. Mỗi gương mặt anh hùng đều có những nét riêng, thể hiện một số

phận riêng trong cuộc đời chung. Tất cả họ đều giống nhau ở những phẩm chất cơ

bản : gan dạ, trung thực, một lòng một dạ đi theo cách mạng. Chiến công của mỗi

người tuy đa dạng mà thống nhất. Cuốn sử vẻ vang của làng Xô Man, của Tây

Nguyên không phải do riêng một người mà do tất cả mọi người viết ra. Bản trường ca

của núi rừng không chỉ trỗi lên một giọng mà là sự tổng hòa của nhiều giọng. Anh

Quyết, cụ Mết, anh Tnú, chị Mai, cô Dít, bé Heng là những nhân vật tiêu biểu, nhưng

bên cạnh họ, đằng sau họ còn có bao người khác nữa cũng không chịu sống mờ nhạt,

vô danh. Tất cả họ đều thi đua lập công, đều muốn góp phần mình vào sự nghiệp vĩ

đại của dân tộc. Truyện ngắn Rừng Xà Nu lấy cảm hứng hướng về cái chung đã chi

phối sự thống nhất giữa cái cá biệt và cái phổ quát.

Truyện ngắn mang đậm tính chất sử thi đã miêu tả các sự kiện, các nhân vật anh hùng

từ một cái nhìn chiêm ngưỡng, khâm phục. Các chi tiết đời thường ít được nhắc tới.

Nhà văn tâm đắc với những chi tiết có khả năng làm phát lộ được phẩm chất anh hùng

của nhân vật. Tả cụ Mết, nhà văn chú ý tới giọng nói "ồ ồ dội vang trong lồng ngực"

của cụ. Tưởng như trong tiếng cụ nói có âm vang của tiếng cồng, tiếng chiêng, tiếng

của núi rừng, của lịch sử. Và quả thật, cụ là hình ảnh tượng trưng của truyền thống

Văn mẫu lớp 12: Phân tích Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu

vững bền. Mỗi lời cụ thốt ra kết tinh trải nghiệm của cả một dân tộc. Nó cô đúc, sâu

sắc, vang vọng như những chân lí. Chả thế mà cả làng Xô Man nghe như uống từng

lời cụ nói và cả Rừng Xà Nu cũng "ào ào rung động" như một sự hoà điệu, một sự tạo

nền. Ngay cuộc đời của Tnú, một cuộc đời trải ra trong chính thời hiện tại cũng đã

được lịch sử hoá và nhuốm màu huyền thoại. Đêm đêm bên bếp lửa nhà ưng, cụ Mết

đã kể chuyện anh cho lũ làng, cho thế hệ con cháu nghe. Anh đã trở thành niềm tự hào

của làng, là một biểu tượng sống động của người anh hùng được tất cả ngưỡng vọng,

học tập.

Tính sử thi còn thể hiện ở giọng văn tha thiết, trang trọng mà tác giả đã sử dụng khi kể

về sự tích của làng Xô Man. Giọng văn ấy cũng thấm đượm trong việc miêu tả thiên

nhiên, khiến cho hình ảnh rừng xà nu bỗng thổi tới trong lòng người đọc một cảm giác

say sưa. Ta bị cuốn theo câu chuyện không gì cưỡng nổi, tưởng mình đang được tắm

trên một dòng sông mênh mang, tràn trề sinh lực, hoặc tưởng mình đang bị thôi miên

bởi một bản nhạc giao hưởng hùng tráng.

Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu - Mẫu 7

Tác giả Nguyễn Trung Thành tên thật là Nguyễn Văn Báu, là nhà văn trưởng thành

trong kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ. Ông là ngòi bút gắn bó với mảnh đất Tây

Nguyên, có nhiều thành tựu nhất khi viết về Tây Nguyên. “Rừng xà nu” là tác phẩm

đặc trong kháng chiến chống Mỹ, mang đậm chất sử thi; nhân vật trung tâm mang

những phẩm chất chung tiêu biểu cho cộng đồng; giọng điệu ngợi ca, trang trọng, hào

hùng.

Tác phẩm “Rừng xà nu” được viết vào đúng thời điểm mà cả nước ta trong không khí

sục sôi đánh Mĩ.Thông qua câu chuyện về những con người anh hùng ở một buôn

làng hẻo lánh, bên những cánh rừng xà nu bạt ngàn, xanh bất tận, tác giả đã đặt ra một

vấn đề của dân tộc và thời đại: Để cho sự sống của đất nước và nhân dân mãi mãi

trường tồn, không có cách nào khác hơn là phải cùng nhau đứng lên, cầm vũ khí đứng

chống lại kẻ thù tàn ác.

Văn mẫu lớp 12: Phân tích Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu

Trong văn học Việt Nam có những tác phẩm cũng mang đậm khuynh hướng sử thi.

Đó là một khuynh hướng trong sáng tác nghệ thuật mà qua đó tác giả thiên về việc

phản ánh những sự kiện có ý nghĩa lịch sử và có tính cách toàn dân. Nhân vật trung

tâm thường là những con người đại diện cho giai cấp, cho dân tộc với những phẩm

chất cao cả, kết tinh những gì cao đẹp nhất của cộng đồng. Cùng với đó khi khẳng

định, ngợi ca những anh hùng, những kì tích sáng chói …, người nghệ sĩ không nhân

danh cá nhân mà nhân danh dân tộc, nhân danh cộng đồng. Đặc biệt hơn khuynh

hướng sử thi thường gắn liền với khuynh hướng lãng mạn.

Khuynh hướng sử thi trong “ Rừng xà nu” được thể hiện khá rõ ở việc lựa chọn đề tài,

việc xây dựng nhân vật, việc sử dụng hình ảnh lẫn giọng điệu của tác phẩm … Đề tài

của truyện “Rừng xà nu” nói đến vấn đề sinh tử hết sức hệ trọng không chỉ của cả

cộng đồng dân làng Xô Man mà của cả dân tộc Việt Nam. Thêm vào đó, thời điểm mà

tác phẩm ra đời trùng khớp với thời điểm lịch sử của cách mạng miền Nam. Chủ đề

của tác phẩm mang đậm tính sử thi đó chính là trước sự tàn ác của kẻ thù, nhân dân

Miền Nam chỉ có một con đường duy nhất là cầm vũ khí vùng lên chiến đấu giải

phóng quê hương

Những nhân vật trong tác phẩm, tiêu biểu như Tnú, cụ Mết, là những kết tinh cao độ

những phẩm chất tiêu biểu của cả cộng đồng. Lí tưởng sống của những nhân vật này

luôn gắn liền với vận mệnh của cả cộng đồng, được xây dựng thể hiện sự tiếp nối giữa

các thế hệ cách mạng làng Xô Man.

Trong Rừng xà nu, nhân vật Cụ Mết đại diện cho thế hệ cách mạng từ thời kháng

chiến chống thực dân Pháp, cụ truyền lại cho con cháu truyền thống oanh liệt đó của

dân làng; còn nhân vật Tnú tiêu biểu cho ý chí và sức mạnh của cả cộng đồng; Dít,

Heng là thế hệ non trẻ tiếp nối cha anh … chúng ta có thể thấy sự thống nhất giữa các

nhân vật và cách biểu đạt những giá trị, ý nghĩa sâu sắc của tác phẩm.Điều đó cũng

thể hiện rõ nét tính sử thi của tác phẩm.

Rừng xà nu là câu chuyện của một người, một làng,nhưng đặt vào hoàn cảnh Rừng xà

nu được viết ra, thì đó cũng là câu chuyện của một thời đại, một đất nước, một cuộc

Văn mẫu lớp 12: Phân tích Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu

cách mạng.Vì lẽ đó, nhà văn đã để cho nó được nói lên bằng giọng nói thiêng liêng,

như để mãi mãi khắc sâu vào kí ức. Chất sử thi xuyên suốt và thống nhất qua đề tài,

chủ đề, cốt truyện, nhân vật, hình ảnh thiên nhiên, các chi tiết nghệ thuật, giọng điệu,

ngôn ngữ của tác phẩm.

Hình tượng cây xà nu – rừng xà nu là một sáng tạo nghệ thuật độc đáo của nhà văn,

được xây dựng với cảm hứng sử thi hoành tráng, bút pháp lãng mạn, kết tinh giá trị tư

tưởng và nghệ thuật của tác phẩm. Mở đầu tác phẩm, nhà văn Nguyễn Trung Thành

tập trung giới thiệu về rừng xà nu, một rừng xà nu cụ thể được xác định rõ: "nằm

trong tầm đại bác của đồn giặc", "Hầu hết đạn đại bác đều rơi vào đồi xà nu cạnh con

nước lớn".Truyện mở ra một cuộc đụng độ lịch sử quyết liệt giữa làng Xô Man với

bọn Mĩ- Diệm. Rừng xà nu cũng nằm trong cuộc đụng độ ấy.

Những cây những rừng Xà nu bạt ngàn dần hiện ra với tư thế của sự sống đang đối

diện với cái chết, sự sinh tồn đối diện với sự hủy diệt. Cách mở của câu chuyện thật

gọn gàng, cô đúc mà vẫn đầy uy nghi tầm vóc. Và một chi tiết đặc biệt "cả rừng xà nu

hàng vạn cây không cây nào là không bị thương". Tác giả đã chứng kiến nỗi đau của

xà nu: "có những cây bị chặt đứt ngang nửa thân mình đổ ào ào như một trận bão".

Rồi "có những cây con vừa lớn ngang tầm ngực người bị đạn đại bác chặt đứt làm đôi.

Với biện pháp nhân hóa những cây xà nu giống như những thành viên của làng Xô

Man của những trận chiến khốc liệt. Ở những cây đó, nhựa còn trong, chất dầu còn

loóng, vết thương không lành được cứ loét mãi ra, năm mười hôm sau thì cây chết".

Thương tích mà rừng xà nu phải gánh chịu do đại bác của kẻ thù gợi nghĩ đến những

mất mát đau thương mà đồng bào Xôma đã phải trải qua trong thời kì cách mạng miền

Nam bị khủng bố khốc liệt.

Nhưng không chịu khuất phục cây xà nu vẫn hiên ngang vươn lên mạnh mẽ như

người dân Tây Nguyên kiên cường bất khuất, không khuất phục trước kẻ thù. Rừng xà

nu bạt ngàn, rừng xà nu trùng trùng lớp lớp các thế hệ nối tiếp cũng chính là thể hiện

sự gắn bó, sức mạnh đoàn kết và sự nối tiếp bất tận của các thế hệ, gợi liên tưởng đến

sức sống vô tận, bền bỉ, bất diệt của con người Xô man Cây xà nu rắn rỏi, ham ánh

Văn mẫu lớp 12: Phân tích Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu

nắng mặt trời tựa như người Xô man chân thật, mộc mạc, phóng khoáng yêu cuộc

sống tự do.

Nhân vật trong tác phẩm cũng mang tầm vóc sử thi.Cụ Mết là cội nguồn, là lịch sử:

Cụ như một nhân vật huyền thoại từ hình dáng cho đến tính cách: quắc thước như xưa,

râu dài tới ngực và vẫn đen bóng, mắt sáng xếch ngược, ở trần, ngực căng như một

cây xà nu lớn.Tấm lòng của cụ với buôn làng, với Tnú, với cách mạng là tấm lòng

thuỷ chung, tình nghĩa. Cụ Mết là khuôn mẫu của người già Tây Nguyên, yêu buôn

làng, yêu cách mạng, tuổi cao chí càng cao. Hình ảnh cụ còn sống mãi với câu nói bất

hủ: “Chúng nó đã cầm súng, mình phải cầm giáo”.

Tnú là thế hệ tiếp theo nối tiếp của cụ Mết, Tnú đã phải trải qua bao thử thách khốc

liệt từ thuở ấu thơ. Anh đã được hoàn cảnh hun đúc thành một con người có nhiều

phẩm chất đáng quý.Tnú có chữ, có văn hoá, lại sớm được giác ngộ cách mạng, một

con người gan góc, trung thực..Ngoài tình thương vợ con, Tnú còn là người nặng tình

với buôn làng..Cuộc đời Tnú là một minh chứng hùng hồn rằng: “phải dùng bạo lực

cách mạng để chống lại bạo lực phản cách mạng”.

Sau Tnú là Dít là cô gái có vẻ đẹp trẻ trung, trong sáng, là một cán bộ Đảng trẻ, có

năng lực, nghiêm túc, tình cảm trong sáng, cao đẹp. Từ nhỏ cô đã gan dạ một mình

mang côm tiếp tế cho thanh niên du kích trong sự lùng bắt ráo tiết của giặc.Cô cũng

có cái nhìn bình thản khi bị trói vào gốc cây và những viên đạn bay sượt qua người.

Phác hoạ thành công một tập thể nhân vật anh hùng, Nguyễn Trung Thành đã làm nên

thành công của Rừng xà nu. Họ là hiện thân của những phẩm chất anh hùng, đẹp đẽ

của các thế hệ nhân dân, tượng trưng cho các thế hệ tiếp nối nhau của dân làng Xô

Man.

Rừng xà nu là một tác phẩm viết về đề tài về con người tây nguyên về tính cách và

con người tinh thần chiến đấu bất diệt. Lấy hình tượng là cây xà nu, truyện góp phần

làm nổi bật những vẻ đẹp tốt đẹp của con người nơi đây, về ý chí cách mạng và đặc

biệt là tính sử thi nổi bật.

Văn mẫu lớp 12: Phân tích Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu

Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu - Mẫu 8

Nguyễn Trung Thành là nhà văn trưởng thành trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp

và chống Mĩ, cũng là nhà văn của vùng đất Tây Nguyên. Trong cả hai cuộc kháng

chiến, ông đều gắn bó với vùng đất này, hiểu biết về cuộc sống cũng như tinh thần của

nhân dân các dân tộc thiểu số, nên có những trang viết rất hay về đất và người Tây

Nguyên. Ông là nhà văn có công đưa mảnh đất Tây Nguyên hoang sơ đến với văn học

hiện đại Việt Nam. Viết về đề tài Tây Nguyên, ông trở nên bất tử với truyện ngắn

Rừng xà nu (1965). Tác phẩm đã đáp ứng được những đặc điểm của nền văn học Việt

Nam 1945 – 1975: tính chất sử thi của nền văn xuôi cách mạng Việt Nam. Đọc tác

phẩm, ta như nhìn thấy không khí của núi rừng Tây Nguyên hùng vỹ, âm vang cồng

chiêng của các dân tộc nơi đây và đặc biệt bắt gặp không khí hào hùng của dân tộc

trong những ngày kháng chiến chống Mỹ.

Truyện ngắn Rừng xà nu được viết 1965. In lần đầu trên tạp chí Văn nghệ quân giải

phóng, sau đó in trong tập truyện–kí Trên quê hương những anh hùng Điện Ngọc. Đây

là tác phẩm nổi tiếng nhất trong các sáng tác của Nguyễn Trung Thành viết trong

những năm đầu chống Mĩ, khi chúng ồ ạt đổ quân vào miền Nam tiến hành cuộc chiến

tranh chống phá.

Khái niệm sử thi :Sử thi là những áng văn tự sự (bằng văn vần hoặc văn xuôi), có quy

mô hoành tráng, có tính chất toàn dân và có ý nghĩa lớn lao trọng đại đối với cộng

đồng, dân tộc, ca ngợi những người anh hùng tiêu biểu cho phẩm chất và khát vọng

của dân tộc. Nền văn học hiện nay không còn thể loại sử thi, nhưng tính chất sử thi

vẫn được người cầm bút mang vào các sáng tác và làm nên giá trị và sức sống cho

từng trang viết, làm sống lại không khí hùng tráng của một thời đại anh hùng.

Tính sử thi trong truyện ngắn “Rừng xà nu” được thể hiện ở tất cả các phương diện:

Bức tranh thiên nhiên hùng vĩ, hoành tráng làm bối cảnh cho câu chuyện; Chủ đề mà

tác phẩm đặt ra có ý nghĩa sống còn với cách mạng Việt Nam qua cuộc đời đầy bi

tráng của nhân vật; Giọng kể, ngôn ngữ, hình ảnh trang trọng, giàu âm hưởng hào

hùng, ngân vang.

Văn mẫu lớp 12: Phân tích Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu

Trước hết ở chủ đề mà tác phẩm đặt ra có ý nghĩa sống còn với cách mạng Việt Nam,

những sự kiện có tính chất toàn dân được nhắc tới. Những chuyện xảy ra với làng Xô

man hoàn toàn không có ý nghĩa cá biệt. Chúng là chuyện chung của cả Tây Nguyên,

cả miền Nam, cả nước trong những ngày chiến đấu chống đế quốc Mĩ. Tình thế bị o

ép của làng Xô Man trước ngày đồng khởi là bức tranh sinh động về cuộc sống đau

thương của đồng bào miền Nam trong những ngày Mĩ – Diệm thi hành luật 10-59,

khủng bố dữ dội những người yêu nước, những người kháng chiến cũ. Trước sự tàn ác

của kẻ thù, nhân dân miền Nam chỉ có một con đường duy nhất là cầm vũ khí vùng

lên chiến đấu giải phóng quê hương

Khi làng Xô Man đứng dậy thì gương mặt của làng lúc này lại chính là gương mặt của

cả nước trong những ngày quyết tâm đánh Mĩ và thắng Mĩ – một gương mặt rạng rỡ,

tự tin, điềm tĩnh đón nhận những thử thách mới.

Biểu hiện thứ hai của tính sử thi trong “Rừng xà nu” là xây dựng thành công hình

tượng một tập thể anh hùng. Những anh hùng được kể đến trong tác phẩm đều có tính

đại diện cao, mang trong mình phẩm chất của cả một dân tộc. Tập thể anh hùng trong

“Rừng xà nu” là tập thể đa dạng về lứa tuổi và giới tính. Mỗi gương mặt anh hùng đều

có những nét riêng, thể hiện một số phận riêng. Tuy nhiên, tất cả họ đều giống nhau ở

những phẩm chất cơ bản: gan dạ, trung thực, một lòng một dạ đi theo cách mạng, yêu

núi nước, yêu buôn làng, quyết tâm đánh giặc đến cùng. Cuốn sử vẻ vang của làng Xô

Man, của Tây Nguyên không phải do riêng một người mà do tất cả mọi người viết ra.

Bản trường ca của núi rừng không chỉ trỗi lên một giọng mà là sự tổng hòa của nhiều

giọng: Anh Quyết, cụ Mết, anh Tnú, chị Mai, cô Dít, bé Heng là những nhân vật tiêu

biểu, nhưng bên cạnh họ, đằng sau họ còn có bao người khác nữa cũng không chịu

sống mờ nhạt, vô danh. Tất cả họ đều thi đua lập công, đều muốn góp phần mình vào

sự nghiệp vĩ đại của dân tộc. Đặc biệt là Tnú – cuộc đời đầy đau khổ, cay đắng, bị kẻ

thù giết hại cả gia đình; nhưng anh đã biến đau thương thành hành động, trở thành anh

lực lượng đi đánh giặc trả thù nhà nợ nước. Hình ảnh hai bàn tay bị đốt của Tnú là

hình ảnh nhiều ý nghĩa. Cuộc đời Tnú là cuộc đời chung của biết bao người trong thời

đại ấy. Người anh hùng Tnú với những phẩm chất tốt đẹp, đậm chất “sử thi”. Có thể

Văn mẫu lớp 12: Phân tích Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu

nói, chất anh hùng tự ngàn đời đã chảy vào huyết quản của mọi người. Dân tộc VN dù

có hy sinh, dù có mất mác nhưng không bao giờ lùi bước trước kẻ thù:

Nước VN từ trong biển máu

Người vươn lên như một thiên thần

(Tố Hữu).

Rừng xà nu hoành tráng, dữ dội Biểu hiện thứ ba của tính sử thi ở truyện ngắn “Rừng

xà nu” là bức tranh thiên nhiên hùng vĩ, hoành tráng làm bối cảnh cho câu chuyện.

Thiên nhiên trong “Rừng xà nu” thấm đẫm một cảm hứng sử thi và chất thơ hào hùng

thể hiện qua từng trang sách miêu tả về rừng xà nu. Mở đầu và kết thúc tác phẩm vẫn

là rừng xà nu “nối tiếp nhau chạy đến chân trời”. Hiện lên trước mắt người đọc là

rừng cây xà nu ngút ngàn, hiên ngang trước nắng trước gió. Nguyễn Trung thành đã

rất thành công khi chọn cây xà nu- một loại cây mang đậm dấu ấn Tây Nguyên để làm

nổi bật vẻ đẹp hùng vĩ, tráng lệ của thiên nhiên, núi rừng Tây Nguyên. Nhà văn đã tạo

nên sức hấp dẫn của truyện ngắn này bằng cách đưa người đọc đến một cảm giác mới

lạ về một hương vị dậy lên từ rừng núi, thiên nhiên chốn cao nguyên. Rừng xà nu chịu

nhiều đau thương mất mát nhưng xà nu vẫn vươn lên với sức sống mãnh liệt. Đó

chính là bức tranh thiên nhiên toàn cảnh về cuộc chiến tranh nhân dân rộng lớn và hào

hùng của dân tộc ta. Cây xà nu, rừng xà nu là biểu tượng cho con người ở Tây Nguyên:

“Một cây ngả cả rừng cây lại mọc

Người tiếp người đã mấy vạn mùa xuân

(Nguyễn Trung Thành).

Nghệ thuật tác phẩm đậm chất sử thi: Tính sử thi của “Rừng xà nu” còn thể hiện ở

giọng văn tha thiết, trang trọng mà tác giả đã sử dụng khi kể về sự tích của làng Xô

Man. Giọng văn mang âm hưởng vang dội như tiếng cồng tiếng chiêng của đất rừng

Tây Nguyên đại ngàn hùng vĩ. Giọng văn đó ẩn chứa chất liệu làm nên tính sử thi

hoành tráng của tác phẩm. Giọng văn ấy cũng thấm đượm trong việc miêu tả thiên

nhiên, khiến cho hình ảnh rừng xà nu bỗng thổi tới trong lòng người đọc một cảm giác

Văn mẫu lớp 12: Phân tích Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu

say sưa. Ta bị cuốn theo câu chuyện không gì cưỡng nổi, tưởng mình đang được tắm

trên một dòng sông mênh mang, tràn trề sinh lực, hoặc tưởng mình đang bị thôi miên

bởi một bản nhạc giao hưởng hùng tráng.

Kết cấu truyện theo lối vòng tròn hay còn gọi là đầu cuối tương ứng. Chính kết cấu đó

tạo nên dư âm hùng tráng đặc biệt. Lối kết cấu này như cái khung bền vững để nhà

văn khai triển câu chuyện. Câu chuyện mở ra bằng hình ảnh rừng xà nu được đặc tả

kỹ lưỡng và sắc nét. Cuối tác phẩm rừng xà nu cũng xuất hiện để khép lại câu chuyện.

Đây là lối kết cấu vừa đóng vừa mở. Câu chuyện đóng lại để mở một câu chuyện khác.

Điều này làm chúng ta tưởng tượng đây chỉ là một chương trong lịch sử ngàn đời của

người Xô man, chỉ là một chương trong bản anh hùng ca vô tận của Tây Nguyên.

Khuynh hướng sử thi như thế vừa có cội nguồn từ khuynh hướng chung của hiện

tượng văn học sau cách mạng, vừa được tạo nên từ không khí sử thi của truyện ngắn

của dân tộc sau những ngày đánh Mĩ mà Nguyễn Trung Thành từng gắn bó chiến đấu

sâu sắc với một chương sử thi đậm đặc như thế truyện ngắn rừng xà nu xứng đáng

được coi là một pho sử thi của thời đại. Từ nội dung tư tưởng, cảm hứng nghệ thuật

đến các hiện tượng, các phương diện hình thức nghệ thuật, truyện ngắn rừng xà nu của

Nguyễn Trung Thành đều đậm đặc một chất sử thi.

Nguyễn Trung Thành sử dụng đặc biệt nhiều các phép chuyển nghĩa, các hình ảnh so

sánh, ẩn dụ, tượng trưng, nhân hoá nhất là khi thể hiện hình tượng xà nu. Lời văn của

tác phẩm rất giàu hình ảnh, giàu nhạc tính có nhịp điệu, với nhiều cấu trúc thành trùng

điệp, những hình ảnh tương phản có giọng điệu khi hào hùng khi tha thiết nhất là lối

cấu trúc vòng tròn với hình tượng xà nu trở đi trở lại ở đầu và cuối tác phẩm. Cách sử

dụng ngôn ngữ như thế cũng mang dấu ấn của thể loại sử thi cũng đem lại cho tác

phẩm nhiều chất sử thi.

Rừng xà nu là trải nghiệm một đời văn, một đời chiến sĩ được tác giả thể hiện sâu sắc

trong tác phẩm. Niềm xúc động thiêng liêng về hình ảnh kì vĩ của tổ quốc giữa những

ngày thử thách đã thôi thúc Nguyễn Trung Thành viết nên thiên truyện này. Đó là một

tác phẩm rất cô đọng nhưng cũng hết sức bay bổng, gợi nên những cảm xúc vừa trầm

Văn mẫu lớp 12: Phân tích Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu

lắng vừa say mê. Một tác phẩm xuất sắc rất xứng tầm với thời đại đánh Mĩ oanh liệt,

hào hùng. Chính vì thế mà truyện ngắn này đậm đà chất sử thi.

Tính sử thi trong Rừng xà nu - Mẫu 9

Nguyễn Trung Thành là một trong những nhà thơ tiêu biểu cho nền văn học hiện đại.

Văn phong của ông được nuôi dưỡng và xuyên suốt qua hai cuộc kháng chiến chống

Pháp và chống Mỹ của dân tộc. Nguyễn Trung Thành có một tình yêu thương và gắn

bó mật thiết với núi rừng Tây Nguyên. Một trong những tác phẩm đặc sắc không thể

không kể đến đó là tác phẩm rừng xà nu. Tác phẩm đã khắc tạc nên bức chân dung

tuyệt đẹp, mang tầm vóc sử thi tráng lệ của người anh hùng Tây Nguyên Tnú.

Vẻ đẹp sử thi là những vẻ đẹp mang khuynh hướng ngợi ca. Đây là nét đặc sắc của

chủ nghĩa lãng mạn. Các nhà văn thường sử dụng ngòi bút đặc sắc này để tô vẽ cho

hình tượng vị anh hùng đại diện cho cả một cộng đồng, một dân tộc. Tnú là nhân vật

mang đậm tính sử thi. Vẻ đẹp sử thi của người anh hùng Tnú chính là biểu trưng cho

nét đẹp cho sức mạnh của buôn làng Xô man, của núi rừng dân tộc Tây Nguyên.

Những thăng trầm nổi trôi trong cuộc đời anh cũng chính là số phận cuộc đời con

người Tây Nguyên.

Tnú mang trong mình cái tính cách, khí phách của người anh hùng sử thi. Cái phẩm

chất ấy được hun đúc ngay từ khi Tnú còn bé. Khi học chữ cùng Mai vì hay quên

nhưng Tnú không nản lòng, quệt nước mắt nhờ Mai chỉ lại cho. Học cái chữ có hơi

chậm nhưng đi đường núi thì Tnú thông minh lắm, cứ leo lên cây rồi xé rừng mà,,

không đi theo đường mòn để tránh bị địch phát hiện. Tnú và Mai còn trẻ nhưng gan

góc vô cùng, dù bọn địch lấy đầu anh Sút, bà Nhan làm gương hăm dọa nhưng Tnú và

Mai vẫn hăng hái vào rừng tiếp tế cho bộ đội rồi lại đi làm giao liên cho anh Quyết.

Tnú thoăn thoắt chẳng ngại chị, chẳng sợ chi chỉ một lòng hướng về Đảng về cách

mạng sáng soi.

Cả cuộc đời Tnú chỉ một lòng sắt song trung thành với lá cờ của Đảng. Khi đi giao

liên bị giặt bắt rồi hành hạ dã man, lưng chém ngang dọc chi chít đầy nhưng vết dao

sắc nhọn nhưng Tnú vẫn nhất quyết khăng khăng không khai ra cộng sản.

Văn mẫu lớp 12: Phân tích Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu

Trang sách cuộc đời của Tnú là biểu tượng cho số phận dân tộc Tây Nguyên. Cuộc

đời Tnú cũng giống như cuộc đời buôn làng Xô man vậy. Khi Tnú chưa cầm vũ khí

đứng lên anh phải hứng chịu biết bao đau thương, bao mất mát, phải cắn răng nhìn

bọn giặc ác hành hạ vợ con mình, giết chết vợ trẻ con thơ, phải đau đớn để chúng giày

vò lấy nhựa xà nu đốt hết hai bàn tay mình. Cũng giống như anh khi buôn làng còn

cam chịu cúi đầu dưới bọn thực dân, chưa đứng lên cầm vũ khí nổi dậy buôn làng

cũng phải chịu biết bao uất ức, biết bao đau khổ: Giặc đi trong rừng như con beo. Lính

của nó cầm lưỡi lê dính máu, cũng đỏ như màu mũ đỏ của nó…bị giặc lùng, bị súng

rền vang. Ông Sút và bà Nhan bị giặc giết rồi treo cổ. Mẹ con Mai bị chúng nó hành

hạ thê thảm; cả rừng cây xà nu không cây nào không bị thương, bị tàn phá ghê

gớm…Rồi cái đêm Tnú bị thiêu đốt 10 đầu ngón tay cái đêm lịch sử ấy sau bao tháng

ngày dồn nét tinh thần, cả dân làng Xô Man đã đứng dậy cầm chông cầm giáo cầm

mài “ào ào rung động cả rừng cây” giết hết bọn giặc. Và “Thế là bắt đầu rồi! Đốt lửa

lên! Tất cả người già, người trẻ, người đàn ông, người đàn bà, mỗi người phải tìm lấy

một cây giáo, một cây mác, một cây vụ, một cây rựa. Ai không có thì vót chông, năm

trăm cây chông! Đốt lửa lên!”

Cả rừng rực cháy, và ý chí sự vùng dậy của cả buôn làng Xô Man cũng đang rực cháy

quyết liệt.

Hình tượng Tnú chính là hình ảnh đại diện cho các thế hệ buôn làng Xô Man hùng

dũng trong kháng chiến. Khi còn bé Tnú được buôn làng nuôi dưỡng, đùm bọc, được

anh Quyết dạy chữ, được cụ Mết dạy cho cách sống cho phải đạo. Lớn lên Tnu thay

các bác, các chú các thanh niên dũng cảm đi làm giao liên, tiếp tế cho cộng sản ở

trong rừng. Sau khi được đồng bào cứu giúp, trưởng thành Tnu trở thành một người

cộng sản, một cán bộ cách mạng anh hùng, tận tâm phục vụ cho Đảng cho Nhà nước.

Và sau này có lẽ Dít, có lẽ đàn em tiếp theo sẽ tiếp nối chân Tnu làm nên những chiến

công cách mạng vang danh dân tộc Tây Nguyên.

Vẻ đẹp sử thi của Tnú được biểu hiện rõ nét nét nhất qua hình tượng đôi bàn tay. Khi

còn nhỏ đôi bàn tay Tnú đã biết làm nương làm rẫy phục vụ cho cuộc sống, rồi tự lấy

đá đập vào đầu mình vì học hay quên không sáng dạ bằng mai. Đôi bàn tay ấy cũng tỉ

Văn mẫu lớp 12: Phân tích Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu

mỉ cần cù luyện từng nét chữ anh Quyết dậy và gan dạ chỉ vào bụng mình cao đầu mà

nói rằng ; “Cộng sản ở đây này” khẳng định một tấm lòng sắt son trung thành tuyệt

đối với cách mạng.

Đôi bàn tay ấy còn là đôi bàn tay của nghĩa tình. Đôi bàn tay ấy dám nắm lấy tay

người mình thương, chăm lo cho vợ con: xé tấm đồ làm nôi cho con. Và phải chăng

mỗi ngón tay cháy rực như hiện hữu cho lòng căm thù đau xót của Tnú khi không cứu

được mẹ con Mai. Nhưng dù hận đến tận xương tủy, thấu gan Tnú cũng đâu làm gì

khác hơn được vì lúc bây giờ Tnú cũng chỉ có “tay không” giữa bầy quân thù.

Đôi bàn tay Tnú là minh chứng cho những dấu vết đau thương, cả bàn tay đều cụt mất

một đốt. Đôi bàn tay ấy nhắc cho Tnú nhớ đến những mất mát những đau khổ mà

quân giặc đã gây ra cho mình, cho những người mình yêu thương và cho buôn làng

mình.Và cuối cùng đôi bàn tay ấy chính là đôi bàn tay lịch sử, đôi bàn tay cầm vũ khí

đứng lên chống lại quân thù. Lửa ở đầu ngón tay đang cháy và chính trong tâm can

cũng đang cháy, hừng hực một ý chí quật cường, bất khuất. “chúng nó cầm súng,

mình cũng phải cầm súng” Cả Tnú cả buôn làng không chịu khuất phục nữa, họ đã

đứng lên cầm giáo cầm mác tiêu diệt kẻ thù, trả lại bình yên cho núi rừng xà nu.

Chính đôi bàn tay đau thương ấy đã bóp chết kẻ thù của mình. Về sau đôi bàn tay ấy

đã cầm súng để trở thành một người cộng sản vĩ đại, trở thành niềm tự hào của bản

làng Xô Man.

Xây dựng thành công nhân vật Tnú, nhà văn Nguyễn Trung Thành đã dựng nên một

bức tượng đài lý tưởng của cộng đồng núi rừng Tây Nguyên trong cuộc chiến đấu bảo

vệ buôn làng thân yêu. Đó là những con người tha thiết tình yêu quê hương, dũng cảm,

gan góc, hi sinh quật cường và tràn đầy ý chí, niềm tin chiến thắng vào cách mạng,

vào Đảng vào cụ Hồ thân yêu.

Bấm Tải xuống để xem toàn bộ.

| 1/39

| | Tải xuống

Preview text:

Văn mẫu lớp 12: Phân tích Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu
Dàn ý tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu Dàn ý số 1 I. Mở bài:
- Giới thiệu tác giả, tác phẩm, chất sử thi của tác phẩm. II. Thân bài
1.Khái niệm Sử thi
Sử thi là những áng văn tự sự (bằng văn vần hoặc văn xuôi), có quy mô hoành tráng,
miêu tả và ca ngợi những thành tựu, những sự kiện có tính chất toàn dân và có ý nghĩa
trọng đại đối với cộng đồng, ca ngợi những anh hùng bộ tộc mang sức mạnh thần kỳ,
tiêu biểu cho phẩm chất và khát vọng của bộ tộc (như anh hùng Rama trong Sử thi
Ramayana; Hector trong sử thi Iliat, Ôđixê của Hy Lạp..v.v…Ở Việt Nam có người
anh hùng Đăm Săn trong Bài ca Đăm Săn của người Ê Đê…)
Mỗi bộ sử thi chính là niềm tự hào to lớn của dân tộc đó. Sử thi thời cổ đại là thể loại
một đi không trở lại. Nền văn học hiện nay không còn thể loại sử thi nữa nhưng cái
không khí, tính chất của sử thi vẫn được người cầm bút mang vào trong các sáng tác.
Và chất sử thi đã làm nên giá trị, làm nên sức sống cho từng trang viết, làm sống lại
không khí hùng tráng của một thời đại anh hùng. Một số truyện ngắn tiêu biểu minh
họa cho sự tồn tại của nền văn học sử thi trong Văn học Việt Nam giai đoạn 1945 –
1975 như: Truyện ngắn Những đứa con trong gia đình, Người mẹ cầm súng của nhà
văn Nguyễn Thi, truyện ngắn Rừng xà nu, tiểu thuyết Đất nước đứng lên của nhà văn
Nguyễn Trung Thành, tiểu thuyết Hòn Đất của Anh Đức…
2. Hoàn cảnh sử thi
Truyện ngắn Rừng xà nu được in trong tập truyện ngắn Trên quê hương những anh
hùng Điện Ngọc.Tác phẩm được viết vào năm 1965. Đây là thời điểm Mỹ đổ quân
tham chiến ở miền Nam. Cuộc kháng chiến chống Mỹ ở Miền Nam ở vào hồi quyết 1
Văn mẫu lớp 12: Phân tích Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu
liệt: giặc Mỹ điên cuồng đánh phá Cách mạng miền Nam. Trước sự hủy diệt tàn bạo
của kẻ thù, tinh thần đấu tranh cách mạng của nhân dân (từ miền ngược đến miền xuôi)
càng kiên cường và bất khuất “Họ đã xuống đường và đem cả lương tâm và nhân
phẩm bắn tỏa lên bầu trời đầy giặc giã” (Chu Lai)
3. Chất sử thi thể hiện trong tác phẩm Rừng Xà Nu
Ý 1: Chất sử thi được thể hiện qua bức tranh thiên nhiên hùng vĩ , tráng lệ vừa
đậm chất thơ của núi rừng Tây Nguyên.
Thiên nhiên trong Rừng xà nu thấm đẫm một cảm hứng sử thi và chất thơ hào hùng
thể hiện qua từng trang sách miêu tả về rừng xà nu. Mở đầu tác phẩm là hình ảnh “cả
rừng xà nu hàng vạn cây”, thì kết thúc tác phẩm vẫn là rừng xà nu “nối tiếp nhau chạy
đến chân trời”. Đó chính là bức tranh thiên nhiên toàn cảnh về cuộc chiến tranh nhân
dân rộng lớn và hào hùng của dân tộc ta.
Bằng nhiều thủ pháp nghệ thuật như: nhân cách hóa, ẩn dụ, tượng trưng, so sánh, bi
tráng hóa… nhà văn đã dựng nên bức tranh rừng xà nu ở nhiều góc độ:
- Rừng xà nu chịu nhiều đau thương mất mát do bom đạn của kẻ thù gây ra.
- Sức sống mãnh liệt của cây xà nu không bom đạn nào có thể khuất phục được (So
sánh với sức sống của con người Xô Man)
- Cây xà nu ham ánh sáng, yêu tự do, luôn vươn lên đón ánh nắng và khí trời.
- Cây xà nu vững chãi với thế đứng “ưỡn tấm ngực lớn của mình ra che chở cho cả dân làng”.
“Một cây ngã cả rừng cây lại mọc
Người tiếp người đã mấy vạn mùa xuân”
(Nhà văn Nguyễn Trung Thành) 2
Văn mẫu lớp 12: Phân tích Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu
Người hi sinh đất hồi sinh
Máu người hóa ngọc lung linh giữa đời
(Nhà ngoại cảm Phan Thị Bích Hằng)
Ý 2: Tnú – hình ảnh người anh hùng bất tử của dân làng Xôman.
Đến với truyện ngắn “Rừng xà nu”, chúng ta được thả hồn theo những cánh rừng xà
nu bát ngát, xanh rờn đến tận chân trời, được chứng kiến sức sống mãnh liệt không gì
hủy diệt được của những cây xà nu. Mặt khác chúng ta lại khâm phục biết bao người
anh hùng Tnú với những phẩm chất tốt đẹp. Xây dựng hình tượng người anh hùng này
cũng là biểu hiện chất “Sử thi”.
• Tnú: Cuộc đời đầy đau khổ, cay đắng, bị kẻ thù giết hại cả gia đình, anh đã biến đau
thương thành hành động trở thành anh lực lượng đi đánh giặc trả thù nhà nợ nước.
- Tnú và chặng đường đầu của cách mạng (Nuôi giấu cán bộ, làm liên lạc, bị giặc bắt)
- Vượt ngục trở về trực tiếp lãnh đạo dân làng Xô Man đánh giặc.
- Cùng một lúc phải hứng chịu hai tấn bi kịch do tội ác của giặc gây ra (vợ con bị giặc
giết, bản thân anh bị giặc đốt cụt mười đầu ngón tay)
- Hình tượng đôi bàn tay Tnú (đôi tay cần cù lao động, đôi tay chứng nhân tội ác kẻ
thù, đôi tay chưa bao giờ biết phản bội…)
“Gấp trang sách lại, hình ảnh Tnú với bao phẩm chất tốt đẹp vẫn sống mãi trong lòng
bạn đọc nhiều thế hệ. Tnú tiêu biểu cho hình mẫu người anh hùng dân tộc Tây
Nguyên và cũng mang những nét chung của hinh mẫu anh hùng dân tộc thấm đượm
chất “Sử thi”. Cùng với Trần Quốc Toản, La Văn Cầu, Bế Văn Đàn, Nguyễn Văn Trỗi
và biết bao anh hùng, liệt sĩ khác các anh ca lên bài ca khải hoàn chiến thắng cho dân
tộc Việt Nam yêu dấu” (Phan Huy Dũng)
Ý 3. Tính cộng đồng trong tác phẩm: 3
Văn mẫu lớp 12: Phân tích Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu
Bên cạnh việc miêu tả,làm nổi bật lên hình ảnh của người anh hùng Tnú, người ta còn
thấy được hình ảnh của những con người khác xung quanh nhân vật này, những người
gan dạ dũng cảm trong cộng đồng làng Xô man. Mỗi con người là một sức mạnh, mỗi
ngọn giáo đứng lên là thể hiện một lòng căm thù. Sức sống mãnh liệt đó được truyền
từ đời này qua đời khác, từ thế hệ các cụ già đến những em bé còn ngây thơ nhưng đã
có ý thức về nỗi đau mất nước, mất người thân, mất chủ quyền dân tộc. Tính chất
cộng đồng được thể hiện trong tác phẩm rất rõ:
- Đó là hình ảnh sum vầy, quây quần bên nhau, nương tựa vào nhau “cơm nước xong
từ phía nhà ưng có ai đấy đánh lên một hồi mõ dài ba tiếng , dân làng lũ lượt kéo tới
nhà cụ Mết”. Tất cả mọi người từ các cụ già các cô gái, những đứa trẻ đoàn tụ bên
nhau để nghe câu chuyện cuộc đời Tnú.
- Cụ Mết, thế hệ đi trước, một con người từng xông pha trong kháng chiến chống
Pháp, nay lại tiếp tục sứ mệnh tiếp thêm sức mạnh cho con cháu, là người chỉ đường
dẫn lối, là người truyền lại kinh nghiệm cho thế hệ mai sau “chúng nó đã cầm súng, mình phải cầm giáo”.
- Dít, một cô gái với lòng dũng cảm, sự thông minh, ấn tượng bởi “đôi mắt mở to và
bình thản”. Bình thản trước súng gươm của kẻ thù. Phẩm chất kìm nén đau thương để
biến thành hành động, nhanh chóng trở thành cô bí thư chi bộ, cấp chỉ huy cao nhất của làng Xô Man.
- Rồi đến Heng “đội cái mũ sụp xin được của một anh giải phóng, mặc chiếc áo bà ba
dài phết đít, vẫn đóng khố, súng đeo chéo ngang lưng ra vẻ một người lính thực sự.”,
cũng dũng cảm, cũng nhanh nhẹn như Tnú. Cũng là một cây xà nu con mọc lên, tiếp
bước với cây lớn làm nên rừng xà nu, làm nên bản làng Xô man mạnh mẽ.
• Có thể nói chất anh hùng tự ngàn đời đã chảy vào huyết quản của già làng Mết, từ
già làng chảy qua Tnú, Tnú chảy qua Mai, Mai chảy qua Dít, Dít chảy qua Heng,
Heng chảy vào những cây xà nu con mới mọc đã nhọn hoắt như những mũi lê chóc
thẳng lên bầu trời. Dân tộc Việt Nam dù có hy sinh, dù có mất mát nhưng vẫn không
bao giờ lùi bước trước quân thù: 4
Văn mẫu lớp 12: Phân tích Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu
Ý 4. Nghệ thuật trong truyện ngắn Rừng Xà Nu
- Hình thức kể chuyện với cách tạo không khí truyện rất Tây Nguyên đậm đà màu sắc
sử thi truyền thống. Bao trùm lên toàn bộ thiên truyện là một khung cảnh nghiêm
trang, hào khí lại vừa mang đậm chất lãng mạn cuốn hút về làng Xô man bất khuất kiên cường.
- Giọng văn trong Rừng Xà Nu là giọng văn mang âm hưởng vang dội như tiếng cồng
tiếng chiêng của đất rừng Tây Nguyên đại ngàn hùng vĩ. Giọng văn đó ẩn chứa chất
liệu làm nên tính sử thi hoành tráng của tác phẩm.
- Kết cấu truyện theo lối vòng tròn hay còn gọi là đầu cuối tương ứng. Chính kết cấu
đó tạo nên dư âm hùng tráng. Lối kết cấu này như cái khung bền vững để nhà văn khai
triển câu chuyện. Đây là lối kết cấu vừa đóng vừa mở. Câu chuyện đóng lại để mở
một câu chuyện khác. Điều này làm chúng ta tưởng tượng đây chỉ là một chương
trong lịch sử ngàn đời của người Xô man, chỉ là một chương trong bản anh hùng ca vô tận của Tây Nguyên.
- Biện pháp nhân cách hóa, miêu tả cây xà nu như con người Xô Man. Vì vậy cây xà
nu hiện ra như một nhân vật của câu chuyện. Nguyễn Trung Thành đã biến rừng xà nu
thành cả một hệ thống hình ảnh được miêu tả song song với hệ thống hình tượng nhân vật.
- Sử dụng kiểu thời gian gấp khúc “đau thương nuôi con người vụt lớn lên” (Tnú ngày
bị bắt mới chỉ đứng ngang bụng cụ Mết, 3 năm sau trở về đã là chàng thanh niên lực
lưỡng; Dít ngày Tnus đi còn bé, 3 năm sau anh trở về Dít đã là bí thư chi bộ) III. Kết bài
Khẳng định vẻ đẹp sử thi của tác phẩm, của thời đại. Liên hệ “Những đứa con trong gia đình”. Dàn ý số 2 5
Văn mẫu lớp 12: Phân tích Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu 1. Mở bài
- Giới thiệu về tác phẩm: Được viết trong hoàn cảnh nào? Ý nghĩa của câu chuyện?
- Chính hoàn cảnh và không gian trong truyện đã làm nên tính sử thi cho nó 2. Thân bài a. Sử thi là gì?
- Là áng văn tự sự miêu tả về những người anh hùng hoặc sự kiện lớn, trọng đại của
đất nước, có ý nghĩa với toàn thể người dân
- Nhân vật trong sử thi thường có sức mạnh phi thường, tiêu biểu cho cả dân tộc về
phẩm chất cũng như khát vọng của toàn dân (ví dụ: người anh hùng Đăm Săn trong
"bài ca Đăm Săn" của người dân tộc Ê Đê, ...)
- Những sự kiện, những người anh hùng đó xuất hiện và được miêu tả bằng ngôn từ
tráng lệ, ngợi ca, không gian rộng lớn, hùng vĩ của núi rừng, ....
- Một số tác phẩm trong giai đoạn Cách mạng 1945 - 1975 thường mang hơi hướng sử
thi: Những đứa con trong gia đình - Nguyễn Thi, Hòn đất - Anh Đức, ...
- Và chất sử thi đó cũng được thể hiện thật rõ trong Rừng xà nu - Nguyễn Trung Thành.
b. Chất sử thi được thể hiện trong tác phẩm Rừng xà nu:
- Truyện được viết trong hoàn cảnh đậm chất sử thi:
+ Được in trong tập truyện "Trên quê hương những anh hùng Điện Ngọc"
+ Được sáng tác năm 1965, khi mà đế quốc Mỹ đang xâm chiến miền Nam Việt Nam,
cả đất nước đang phải đứng lên kháng chiến chống lại kẻ thù xâm lược (giặc Mỹ điên
cuồng đánh phá miền Nam, nhưng nhân dân cả nước kiên cường đứng lên chống lại
chúng: Một khẩu súng giữ hai trời Nam Bắc/ Một dấu chân in màu đất hai miền). 6
Văn mẫu lớp 12: Phân tích Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu
- Đây là một sự kiện to lớn mang tính toàn dân, trọng đại của đất nước, có ý nghĩa với
toàn thể dân tộc Việt Nam, phản ánh vấn đề cơ bản, sống còn của đất nước.
- Chất sử thi được thể hiện trong hình ảnh bức tranh thiên nhiên hùng vĩ, mang màu
sắc tráng lệ, nên thơ của núi rừng Tây Nguyên
• Truyện được mở đầu bằng hình ảnh mênh mông của những cánh rừng xà nu:
"đứng trên rừng xà nu ấy trông ra xa, đến hút tầm mắt cũng không thấy gì
ngoài những đồi xà nu nối tiếp tới tận chân trời" và kết thúc câu chuyện cũng
bằng hình ảnh của những cây xà nu: "những rừng xà nu nối tiếp nhau tới tận chân trời".
• Cánh rừng xà nu rộng lớn nhưng "không cây nào là không bị thương" do bom
đạn của kẻ thù khi chúng đứng kiên cường bảo vệ cho ngôi làng Xô Man
• Hình ảnh những cây xà nu với sức sống mãnh liệt được nhắc đi nhắc lại trong
truyện: "Trong rừng, ít có loại cây sinh sôi nảy nở khỏe như vậy. Cạnh một cây
mới ngã gục đã có bốn năm cây con mọc lên", "Quanh đó, vô số những cây con
mọc lên", ... Sức sống của chúng thật mạnh mẽ, biết bao cây bị thương "nhựa
ứa ra tràn trề" nhưng chúng vẫn kiên cường "ưỡn tấm ngực lớn bảo vệ cho ngôi làng".
=> Sức sống của những người dân làng Xô Man, của núi rừng Tây Nguyên, người dân
Việt Nam sẽ luôn mạnh mẽ, mãnh liệt như thế. Không loại bom đạn, giáo lê, súng ống
nào của kẻ thù có thể khuất phục được họ.
• Xà nu là một loài cây ham ánh sáng, tự do "nó phóng lên rất nhanh để tiếp lấy
ánh nắng, thứ ánh nắng trong rừng rọi từ trên cao xuống từng luồng lớn thẳng
tắp". Nó tiếp nhận thứ ánh nắng vàng ươm của đất trời và luôn luôn vươn mình
lên để tiếp nhận thứ ánh nắng đó.
• Rừng xà nu luôn luôn đứng chắc trong mưa bom bão đạn, vững chãi bảo vệ cho
ngôi làng Xô Man " rừng xà nu ưỡn tấm ngực lớn của mình ra, che chở cho ngôi làng". 7
Văn mẫu lớp 12: Phân tích Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu
=> Hình ảnh của rừng xà nu hiện lên trong mắt người đọc thật hùng vĩ, thật bất khuất
biết bao. Chính chất sử thi đã tạo nên được một rừng xà nu đẹp và tráng lệ đến như thế!
- Tác giả đã dựng lên hình tượng người anh hùng Tnú của làng Xô Man mang đậm
tính sử thi. Cuộc đời Tnú là một chuỗi những bi kịch nhưng anh vẫn vượt lên trên tất
cả để trở thành một người anh hùng - biểu tượng của người dân làng Xô Man.
+ Tnú có số phận gắn liền với số phận của đất nước, dân tộc:
Trực tiếp chịu những tổn hại do giặc, chiến tranh gây lên (vợ con bị giặc đánh chết,
hai bàn tay cũng bị giặc dùng nhựa xà nu đốt cụt)
=> Những hi sinh mất mát của người dân, của dân tộc trước chiến tranh và những
hành động dã man của giặc Mỹ.
Quyết tâm đứng lên đi theo Cách mạng chống lại kẻ thù để đền nợ nước trả thù nhà.
+ Tnú - người con làng Xô Man tiêu biểu cho lý tưởng dân tộc:
• Từ nhỏ đã nuôi giấu cán bộ Cách mạng, trở thành liên lạc rồi sau đó bị giặc bắt
• Vượt ngục trở về lãnh đạo làng Xô Man đánh giặc
• Vợ con bị giết bởi giặc, bàn tay cũng bị giặc đốt cụt nhưng anh vẫn quyết tâm
đi theo con đường Cách mạng.
=> Tnú là hiện thân của con người mang lý tưởng quê hương, dân tộc, quyết tâm
chống lại kẻ thù xâm lược.
+ Tnú có những phẩm chất, tính cách cao đẹp của người dân làng Xô man, của những người con Tây Nguyên
• Tnú rất gan dạ, dũng cảm am hiểu núi rừng ( từ nhỏ đã băng rừng vượt núi, đi
nuôi giấu cán bộ " nó leo lên cây cao nhìn một lượt rồi xé rừng mà đi", "cưỡi
trên thác băng băng như con cá kình", ...) 8
Văn mẫu lớp 12: Phân tích Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu
• Tnú cũng rất yêu quê hương của mình, gắn bó với Cách mạng: Còn nhỏ, Tnú
đã nuôi giấu cán bộ và thường xuyên ngủ lại rừng vì "để cán bộ ngủ ngoài rừng
một mình, bụng dạ không yên được". Lớn lên, anh trở thành giao liên, rồi trở
thành người lãnh đạo dân làng Xô Man chống giặc....
• Anh còn là người rất yêu thương vợ con
=> Tóm lại, Tnú là một hình tượng nhân vật anh hùng mang tất cả những đặc điểm
của một nhân vật sử thi. Chính vì thế, anh cũng làm nên chất sử thi trong tác phẩm.
- Tính cộng đồng cũng như tinh thần tập thể trong tác phẩm cũng tạo nên một khung
cảnh đậm chất sử thi cho "Rừng xà nu":
• Hình ảnh cụ Mết, một người già làng đại diện cho thế hệ đi trước trong kháng
chiến chống Pháp. Cụ đã truyền dạy cho con cháu tinh thần yêu nước, tinh thần
Cách mạng "Đảng còn thì núi nước này còn", dẫn dắt cả làng Xô Man đứng lên
chống giặc "chúng nó cầm súng thì mình cầm giáo mác".
• Hình ảnh của Dít: Cô bí thư chi bộ của làng, lớp thanh niên kế cận tiếp tục con
đường Cách mạng, là người biến gian khổ đau thương thành sức mạnh để hành
động. Điều ấn tượng nhất ở cô chính là sự bình thản "đôi mắt mở to bình thản"
vừa dũng cảm vừa kiên cường.
• Hình ảnh bé Heng: Lớp trẻ em tiếp nối con đường của người dân làng Xô Man,
tiếp nối những công việc mà Tnú đã làm khi còn nhỏ. Ý thức Cách mạng in sâu
vào trong tâm trí mọi người kể cả những đứa trẻ nhỏ "đội mũ sụp xin được của
một anh giải phóng quân nào đó, mặc cái áo bà ba dài phết đi, vẫn đóng khố,
đeo súng chéo lưng ra vẻ một người lính thực thụ".
• Hình ảnh cả làng quân quần bên bếp lửa nhà cụ Mết nghe cụ kể chuyện về cuộc
đời người anh hùng Tnú: "Cơm nước xong, từ phía nhà ưng, có ai đấy đánh lên
một hồi mõ dài ba tiếng. Dân làng lũ lượt kéo tới nhà cụ Mết".
=> Tác giả đã khắc họa không chỉ người anh hùng Tnú mà còn khắc họa những người
dân làng trong cộng đồng người Xô Man. Ở mỗi người đều toát lên những sức mạnh
phi thường, những nỗi căm hận giặc Mỹ và sức sống mãnh liệt. Cái sức sống ấy cứ 9
Văn mẫu lớp 12: Phân tích Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu
truyền từ đời này tới đời khác để họ đứng lên chống lại kẻ thù như những cây xà nu
trong rừng, cứ vươn lên thật mạnh mẽ, dù có hy sinh, mất mất chứ vĩnh viễn không
chịu khuất phục trước kẻ thù.
- Nghệ thuật được Nguyễn Trung Thành sử dụng trong tác phẩm cũng mang đậm tính sử thi:
• Đầu tiên là ở giọng điệu kể chuyện: Giọng điệu trang trọng, hào hùng, tráng lệ.
Mỗi lời đều là lời ngợi ca người anh hùng Tnú cũng như người dân làng Xô
Man nhưng cũng không kém phần lãng mạn khi miêu tả về khung cảnh thiên
nhiên núi rừng Tây Nguyên.
• Lối kể chuyện theo kết cấu đầu cuối tương ứng. Mở đầu là cánh rừng xà nu bất
tận "nối nhau đến tận chân trời", kết lại cũng là rừng xà nu ấy. Nó như bản
hùng ca, bản sử thi mang đậm chất Tây Nguyên.
• Sử dụng các biện pháp nghệ thuật như cường điệu, nhân hóa, so sánh, lặp, ... để
nhấn mạnh cũng như ca ngợi người anh hùng, con người làng Xô Man.
- Tổng kết: Nguyễn Trung Thành đã dựng lên một tác phẩm mang đậm tính sử thi bởi
nó được viết lên trong khung cảnh hào hùng khi đất nước đang cùng nhau đứng lên
chống lại giặc Mỹ, bởi nó đã dựng lên một hình tượng người anh hùng cao lớn, mang
tầm vóc của cả quê hương. Không chỉ thế, ông còn làm không khí cũng như khung
cảnh trong truyện trở nên hào hùng, trang trọng biết bao. 3. Kết bài
- Kết luận lại vấn đề
- So sánh với các tác phẩm khác cùng thời.
Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu - Mẫu 1
“Rừng xà nu” là một truyện ngắn tiêu biểu của Nguyễn Trung Thành viết về đất và
người Tây Nguyên hùng vĩ. Đây cũng là một tác phẩm mang đậm nét tính sử thi của
văn học Việt Nam 1945 – 1975. 10
Văn mẫu lớp 12: Phân tích Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu
Sử thi (hay trường ca) là một thể loại văn tự sự (có thể là văn vần hoặc văn xuôi) có
quy mô hoành tráng, nội dung thường miêu tả và ca ngợi những chiến công, những sự
kiện mang tính chất toàn thẻ cộng đồng, ngợi ca những vị anh hùng bộ tộc có sức
mạnh thần kỳ, tiêu biểu cho phẩm chất và ước vọng của cả cộng đồng đó.
Tác phẩm sử thi có tính đặc trưng về ngôn ngữ, giọng điệu, cảm hứng chủ đạo, nội
dung tác phẩm… “Rừng xà nu” là một truyện ngắn chứ không phải là tác phẩm sử thi
nhưng tính sử thi lại được thể hiện khá rõ nét. Âm hưởng sử thi cũng là một phần
quan trọng góp phần làm nên thành công cho tác phẩm.
Trước hết, tính sử thi trong tác phẩm “Rừng xà nu” được biểu hiện ở việc nhà văn xây
dựng những sự kiện có tính chất cộng đồng chứ không phải chỉ của cá nhân riêng lẻ.
Những chuyện của làng Xô Man cũng là những chuyện chung của Tây Nguyên, của
cả miền Nam và cả đất nước của chúng ta. Bọn Mĩ – Diệm đi tới đâu là chúng chèn ép
người đến đấy. Chúng thà giết nhầm chứ quyết không để cho cộng sản của chúng ta
có đường chạy thoát. Thế nhưng dân tộc ta là một dân tộc yêu nước, đồng bào ta là
một đồng bào kiên cường cho nên ngày giặc càn quét, toàn thể nhân dân đã đồng lòng
đứng dậy chống Mĩ. Chuyện làng Xô Man mài gươm giáo, nổi dậy và sẵn sàng đánh
giặc chính là hình ảnh, là tinh thần của toàn thể dân ta trong cuộc kháng chiến chống Mĩ hào hùng.
Bên cạnh việc xây dựng những sự kiện mang tính cộng đồng thì “Rừng xà nu” còn
xây dựng hình ảnh một tập thể anh hùng. Đây cũng là một phương diện thể hiện tính
sử thi rõ nét trong tác phẩm. Nhà văn đã dựng lên bức chân dung những người anh
hùng mang những nét tính cách và phẩm chất của người làng Xô Man, của những
người con Tây Nguyên gần trường bất khuất. Những người anh hùng trong “Rừng xà
nu” tuy đa dạng lứa tuổi, đa dạng về số phận riêng nhưng đều chiến đấu vì một mục
đích cách mạng, góp phần làm nên chiến thắng, đem lại bình yên và hạnh phúc cho tất cả mọi người.
Tuy rằng chiến công của mỗi người là khác nhau nhưng nó cùng làm nên chiến thắng
chung cho tất cả mọi người. Cuốn sử vẻ vang của làng Xô Man, của Tây Nguyên là do 11
Văn mẫu lớp 12: Phân tích Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu
tất cả mọi người cùng viết ra chứ không phải chỉ riêng của một người làm ra. Bản
trường ca vì thế đa thanh đa sắc, nó là sự tổng hòa của rất nhiều giọng điệu khác nhau.
Anh Quyết, cụ Mết, Tnú, Mai, cô Dít, bé Heng là những người tiêu biểu nhất. Nhưng
bên cạnh họ còn có dân làng, có những người phía sau cùng đồng lòng để làm nên
chiến thắng vang dội. Tất cả cùng góp phần vào sự nghiệp vĩ đại của dân tộc.
Tính sử thi trong truyện ngắn “Rừng xà nu” còn được thể hiện ở việc miêu tả những
sự kiện, những vị anh hùng từ góc độ kính phục và ngưỡng mộ. Trong tác phẩm, các
chi tiết đời thường ít được nhắc tới, thay vào đó, nhà văn chí chú ý chọn lọc những chi
tiết tiêu biểu nhất để làm nổi bật phẩm chất anh hùng của nhân vật.
Hình ảnh cụ Mết với giọng nói “ồ ồ dội vang trong lồng ngực”, nghe tưởng như là âm
vang của cồng chiêng, của núi rừng Tây Nguyên, của lịch sử hào hùng vọng lại. Mà
quả thật, cụ Mết chính là hình tượng của truyền thống, của lịch sử vững bền. Cụ từng
nói: “Đảng còn, núi nước này còn”. Câu nói ấy như một chân lý và một niềm tin sắt đá
vào cách mạng, vào sự chiến thắng của dân tộc mình. Chẳng thế mà cả làng Xô Man
lắng nghe như uống từng lời cụ nói và cả rừng xà nu cũng “ào ào rung động” như một
sự hoà điệu, tạo nên âm hưởng vang vọng khắp không gian.
Câu chuyện của cụ Mết về cuộc đời của Tnú không đơn giản chỉ là cuộc đời của một
con người. Nó là một câu chuyện đã được lịch sử hóa và nhuốm màu huyền thoại cho
nên đã trở thành cuộc đời chung của toàn thể dân tộc. Tnú yêu quê hương đất nước,
gan dạ dũng cảm bảo vệ cán bộ cách mạng và dân làng. Anh cũng từng trải qua những
mất mát đau đớn nhưng vượt lên trên tất cả là tình yêu với gia đình, quê hương đất
nước và lòng căm thù giặc sâu sắc đã giúp anh trở nên mạnh mẽ, có thể chiến thắng kẻ
thù, hướng đến giải phóng cho dân tộc, cho nhiều người hơn nữa. Câu chuyện về một
người anh hùng cao cả lại được cụ Mết kể lại trong một đêm bên bếp lửa nhà ưng đã
khiến cho Tnú trở thành niềm tự hào của làng, trở thành biểu tượng anh hùng sống
động để cho tất cả mọi người ngưỡng mộ và noi theo.
Với giọng văn hào hùng, đanh thép và bộc trực, “Rừng xà nu” đã đem đến cho người
đọc một bản trường ca về người anh hùng, về tinh thần bất khuất kiên cường của đất 12
Văn mẫu lớp 12: Phân tích Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu
và người Tây Nguyên. Hình ảnh rừng xà nu bạt ngàn vươn lên đón ánh nắng mặt trời
chính là một biểu tượng cho sức sống bất diệt của con người, của Tây Nguyên. “Đạn
bác không giết nổi chúng, những vết thương của chúng chóng lành như trên thân thể
cường tráng”. Chính những lời văn như thế này đã cho người đọc thấy hình ảnh tập
thể dân làng Xô Man nói riêng và toàn thể nhân dân ta nói chung đều một lòng kiên
định vững vàng trước thử thách để chiến đấu và chiến thắng.
Có thể thấy rằng truyện ngắn “Rừng xà nu” mang tính sử thi rất rõ nét. Yếu tố sử thi
đã khiến cho tác phẩm để lại nhiều dư âm mạnh mẽ trong lòng người đọc. Và sự thành
công của tác giả chính là thể hiện được tinh thần bất khuất kiên cường của một dân tộc
trong những năm tháng chiến tranh, khơi gợi lên tinh thần sôi sục đấu tranh để hướng
đến giải phóng dân tộc, bảo vệ bình yên cho Tổ quốc
Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu - Mẫu 2
Nguyễn Trung Thành tên thật là Nguyễn Văn Báu. Ông vốn là nhà văn trưởng thành
trong kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ. Ông là ngòi bút gắn bó với mảnh đất Tây
Nguyên, có nhiều thành tựu nhất khi viết về Tây Nguyên. Truyện ngắn Rừng xà nu là
tác phẩm đặc sắc của ông trong kháng chiến chống Mỹ. Tác phẩm mang đậm chất sử
thi, viết về những vấn đề trọng đại của dân tộc; nhân vật trung tâm mang những phẩm
chất chung tiêu biểu cho cộng đồng; giọng điệu ngợi ca, trang trọng, hào hùng.
Sau chiến thắng Điện Biên Phủ, hiệp định Giơ-ne-vơ được kí kết, đất nước chia làm
hai miền. Kẻ thù phá hoại hiệp định, khủng bố, thảm sát, lê máy chém đi khắp miền
Nam. Cách mạng rơi vào thời kì đen tối. Đầu năm 1965, Mĩ đổ quân ồ ạt vào miền
Nam và tiến hành đánh phá ác liệt ra miền Bắc. Rừng xà nu được viết vào đúng thời
điểm mà cả nước ta trong không khí sục sôi đánh Mĩ. Tác phẩm được hoàn thành ở
khu căn cứ của chiến trường miền Trung Trung bộ. Thông qua câu chuyện về những
con người anh hùng ở một buôn làng hẻo lánh, bên những cánh rừng xà nu bạt ngàn,
xanh bất tận, tác giả đã đặt ra một vấn đề có ý nghĩa lớn lao của dân tộc và thời đại.
Để cho sự sống của đất nước và nhân dân mãi mãi trường tồn, không có cách nào
khác hơn là phải cùng nhau đứng lên, cầm vũ khí đứng chống lại kẻ thù tàn ác. 13
Văn mẫu lớp 12: Phân tích Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu
Trước hết nên hiểu thế nào là khuynh hướng sử thi trong văn học. Đó là một khuynh
hướng trong sáng tác nghệ thuật thiên về việc phản ánh những sự kiện có ý nghĩa lịch
sử và có tính cách toàn dân. Nhân vật trung tâm trong những tác phẩm viết theo
khuynh hướng sử thi thường là những con người đại diện cho giai cấp, cho dân tộc với
những phẩm chất cao cả, kết tinh những gì cao đẹp nhất của cộng đồng. Và khi khẳng
định, ngợi ca những anh hùng, những kì tích sáng chói ..., người nghệ sĩ không nhân
danh cá nhân mà nhân danh dân tộc, nhân danh cộng đồng. Khuynh hướng sử thi
thường gắn liền với khuynh hướng lãng mạn.
Trong tác phẩm "Rừng xà nu", khuynh hướng sử thi được thể hiện khá rõ ở việc lựa
chọn đề tài, việc xây dựng nhân vật, việc sử dụng hình ảnh lẫn giọng điệu của tác
phẩm ... Đề tài của truyện "Rừng xà nu" nói đến vấn đề sinh tử hết sức hệ trọng không
chỉ của cả cộng đồng dân làng Xô Man mà của cả dân tộc Việt Nam. Truyện viết về
một thời điểm lịch sử trọng đại của cách mạng Miền Nam những năm đen tối sau Hiệp
định Giơ-ne-vơ cho đến lúc Đồng khởi, nhưng đây là thời điểm tức nước vỡ bờ, nhân
dân Miền Nam chuẩn bị vũ trang chiến đấu. Chủ đề của tác phẩm mang đậm tính sử
thi: trước sự tàn ác của kẻ thù, nhân dân Miền Nam chỉ có một con đường duy nhất là
cầm vũ khí vùng lên chiến đấu giải phóng quê hương.
Những nhân vật trong tác phẩm, tiêu biểu như Tnú, cụ Mết, thực chất là những kết
tinh cao độ những phẩm chất tiêu biểu của cả cộng đồng (gắn bó với dân làng, trung
thành với cách mạng, căm thù giặc sâu sắc, kiên cường bất khuất, dũng cảm chiến đấu
hi sinh ...). Lí tưởng sống của những nhân vật này luôn gắn liền với vận mệnh của cả
cộng đồng. Hơn nữa, các nhân vật ở đây cũng được xây dựng thể hiện sự tiếp nối giữa
các thế hệ cách mạng làng Xô Man. Cụ Mết đại diện cho thế hệ cách mạng từ thời
kháng chiến chống thực dân Pháp, cụ truyền lại cho con cháu truyền thống oanh liệt
đó của dân làng; Tnú tiêu biểu cho ý chí và sức mạnh của cả cộng đồng; Dít, Heng là
thế hệ non trẻ tiếp nối cha anh ... Vì thế, tất cả số phận của mọi nhân vật đều thống
nhất với nhau, thống nhất với số phận của cả cộng đồng. Điều đó cũng thể hiện rõ nét
tính sử thi của tác phẩm. 14
Văn mẫu lớp 12: Phân tích Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu
Rừng xà nu là tác phẩm in đậm tính sử thi. Đây là câu chuyện của một người, một
làng. Nhưng đặt vào hoàn cảnh Rừng xà nu được viết ra, thì đó cũng là câu chuyện
của một thời đại, một đất nước, một cuộc cách mạng..Như vậy, đây là chân lí mang
tầm lịch sử. Vì lẽ đó, nhà văn đã để cho nó được nói lên bằng giọng nói thiêng liêng,
như để mãi mãi khắc sâu vào kí ức. Chất sử thi toát lên qua đề tài, chủ đề, cốt truyện,
nhân vật, hình ảnh thiên nhiên, các chi tiết nghệ thuật, giọng điệu, ngôn ngữ của tác phẩm.
Trong tác phẩm, hình tượng cây xà nu – rừng xà nu là một sáng tạo nghệ thuật độc
đáo của nhà văn, được xây dựng với cảm hứng sử thi hoành tráng, bút pháp lãng mạn,
kết tinh giá trị tư tưởng và nghệ thuật của tác phẩm.
Mở đầu tác phẩm, nhà văn tập trung giới thiệu về rừng xà nu, một rừng xà nu cụ thể
được xác định rõ: "nằm trong tầm đại bác của đồn giặc", nằm trong sự hủy diệt bạo
tàn: "Hầu hết đạn đại bác đều rơi vào đồi xà nu cạnh con nước lớn". Truyện mở ra một
cuộc đụng độ lịch sử quyết liệt giữa làng Xô Man với bọn Mĩ- Diệm. Rừng xà nu
cũng nằm trong cuộc đụng độ ấy. Xà nu hiện ra với tư thế của sự sống đang đối diện
với cái chết, sự sinh tồn đối diện với sự hủy diệt. Cách mở của câu chuyện thật gọn
gàng, cô đúc mà vẫn đầy uy nghi tầm vóc.Với kĩ thuật quay toàn cảnh, Nguyễn Trung
Thành đã phát hiện ra: "cả rừng xà nu hàng vạn cây không cây nào là không bị
thương". Tác giả đã chứng kiến nỗi đau của xà nu: "có những cây bị chặt đứt ngang
nửa thân mình đổ ào ào như một trận bão". Rồi "có những cây con vừa lớn ngang tầm
ngực người bị đạn đại bác chặt đứt làm đôi. Ở những cây đó, nhựa còn trong, chất dầu
còn loóng, vết thương không lành được cứ loét mãi ra, năm mười hôm sau thì cây
chết". Thương tích mà rừng xà nu phải gánh chịu do đại bác của kẻ thù gợi nghĩ đến
những mất mát đau thương mà đồng bào Xôma đã phải trải qua trong thời kì cách
mạng miền Nam bị khủng bố khốc liệt. Trong bom đạn chiến tranh, thương tích đầy
mình cây xà nu vẫn hiên ngang vươn lên mạnh mẽ như người dân Tây Nguyên kiên
cường bất khuất, không khuất phục trước kẻ thù. Cây xà nu rắn rỏi, ham ánh nắng mặt
trời tựa như người Xô man chân thật, mộc mạc, phóng khoáng yêu cuộc sống tự do.
Rừng xà nu bạt ngàn, rừng xà nu trùng trùng lớp lớp các thế hệ nối tiếp cũng chính là 15
Văn mẫu lớp 12: Phân tích Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu
thể hiện sự gắn bó, sức mạnh đoàn kết và sự nối tiếp bất tận của các thế hệ, gợi liên
tưởng đến sức sống vô tận, bền bỉ, bất diệt của con người Xô man. Rừng xà nu tạo
thành một bức tường vững chắc hiên ngang trước bom đạn cũng là biểu trưng cho sức
mạnh đoàn kết của người dân Tây Nguyên khiến kẻ thù phải kiếp sợ.
Truyện còn xây dựng thành công một tập thể những người dân anh hùng của núi rừng Tây Nguyên.
Cụ Mết là cội nguồn, là lịch sử, "là Tây Nguyên của thời Đất nước đứng lên còn
trường tồn cho đến hôm nay". Cụ như một nhân vật huyền thoại từ hình dáng cho đến
tính cách: quắc thước như xưa, râu dài tới ngực và vẫn đen bóng, mắt sáng xếch
ngược, ở trần, ngực căng như một cây xà nu lớn. Một con người trầm tĩnh, sáng suốt,
bền bỉ và vững chãi.Ngôn ngữ: cách nói của cụ cũng khác lạ (không bao giờ khen tốt,
lúc vừa ý nhất cũng chỉ nói được). Tấm lòng của cụ với buôn làng, với Tnú, với cách
mạng là tấm lòng thuỷ chung, cưu mang đùm bọc, tình nghĩa. Cụ Mết là khuôn mẫu
của người già Tây Nguyên, yêu buôn làng, yêu nước, yêu cách mạng, tuổi cao chí
càng cao. Hình ảnh cụ còn sống mãi với câu nói bất hủ: "Chúng nó đã cầm súng, mình phải cầm giáo".
Tnú là thế hệ nối tiếp của cụ Mết. Cuộc đời Tnú đã phải trải qua bao thử thách khốc
liệt từ thuở ấu thơ. Anh đã được hoàn cảnh hun đúc thành một con người có nhiều
phẩm chất đáng quý. Tnú có chữ, có văn hoá, lại sớm được giác ngộ cách mạng, một
con người gan góc, trung thực. Dũng cảm, kiên cường, trung thành với cách mạng.
Ngoài tình thương vợ con, Tnú còn là người nặng tình với buôn làng. Tnú cũng chịu
bao đau thương dưới bàn tay tội ác của kẻ thù. Cuộc đời Tnú là một minh chứng hùng
hồn rằng: "phải dùng bạo lực cách mạng để chống lại bạo lực phản cách mạng".
Dít là cô gái có vẻ đẹp trẻ trung, trong sáng. Gan góc, dũng cảm. Một cán bộ Đảng trẻ,
có năng lực, nghiêm túc, tình cảm trong sáng, cao đẹp. Từ nhỏ cô đã gan dạ một mình
mang cơm tiếp tế cho thanh niên du kích trong sự lùng bắt ráo tiết của giặc. Cô cũng
có cái nhìn bình thản khi bị trói vào gốc cây và những viên đạn bay sượt qua người. 16
Văn mẫu lớp 12: Phân tích Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu
Phác họa thành công một tập thể nhân vật anh hùng, Nguyễn Trung Thành đã làm nên
thành công của Rừng xà nu. Họ là hiện thân của những phẩm chất anh hùng, đẹp đẽ
của các thế hệ nhân dân, tượng trưng cho các thế hệ tiếp nối nhau của dân làng Xô
Man. Thông qua hệ thống nhân vật đó, tác giả đã thể hiện sinh động và nghệ thuật quy
luật: có áp bức có đấu tranh, một chân lí của cách mạng miền Nam: "chúng nó đã cầm
súng, mình phải cầm giáo". Đó là vấn đề mang tính trọng đại của dân tộc, góp phần
thể hiện tính sử thi sâu sắc của tác phẩm.
Rừng xà nu mang vẻ đẹp của một khúc sử thi trong văn xuôi hiện đại. Đó là câu
chuyện bi tráng về cuộc đời của một người anh hùng đại diện cho cộng đồng được già
làng kể lại cho dân làng nghe trong một đêm rừng Tây Nguyên, bên bếp lửa chung của
làng với giọng kể trang nghiêm và hùng tráng. Lời văn trau chuốt, giàu hình ảnh tái
hiện vẻ đẹp tráng lệ hào hùng rất riêng của cảnh vật và con người, truyền thống văn
hoá Tây Nguyên trong cuộc kháng chiến chống Mỹ đau thương mà anh dũng.
Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu - Mẫu 3
Sử thi là loại văn học đẹp đẽ, vàng son ra đời từ buổi bình minh lịch sử nhân loại. Nội
dung tác phẩm thường ca ngợi chiến công của những người anh hùng trên con đường
dìu dắt dân tộc mình thoát khỏi thời đại tăm tối dã man sang thời đại văn minh tiến bộ.
Đây là thể loại đi không trở lại của lịch sự văn hóa nhân loại. Những tác phẩm sau này
kể về chiến tích của người anh hùng, đề cập đến vấn đề cốt yếu của lịch sử không còn
được gọi là tác phẩm sử thi mà chỉ được xem có dáng dấp sử thi, mang tính sử thi.
Văn học Việt Nam thời kì 1945 – 1975 mà đặc biệt là những tác phẩm viết về chiến
tranh cách mạng rất giàu tính sử thi, trong đó có truyện ngắn Rừng xà nu của Nguyễn
Trung Thành. Tính sử thi của truyện được thể hiện qua chủ đề, bức tranh thiên nhiên,
hình tượng nhân vật và qua ngôn ngữ trần thuật.
Cốt truyện Rừng xà nu kể về cuộc đời của Tnú và chuyện chiến đấu của làng Xô Man.
Xung đột chính của truyện là xung đột giữa nhân dân cách mạng với kẻ thù Mỹ ngụy.
Dưới sự kìm kẹp của bọn ác ôn, dân làng Xô Man sống trong những ngày đen tối,
ngột ngạt, căng thẳng vì bị khủng bố: chúng treo cổ anh Xút, chặt đầu bà Nhan, đánh 17
Văn mẫu lớp 12: Phân tích Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu
chết mẹ con Mai. Nỗi đau thương, lòng căm thù tích tụ dần thành ý chí chiến đấu bất
khuất. Xung đột đã lên đến đỉnh điểm, cao trào nên đã bùng nổ thành cuộc chiến đấu
dữ dội ở cuối truyện. Đó là đêm bọn giặc đánh mẹ con Mai cho đến chết, Tnú người –
cán bộ chỉ huy du kích bị rơi vào tay giặc. Dưới sự chỉ đạo của cụ Mết, bằng vũ khí
thô sơ, dân làng đã trỗi dậy. Ngòi bút sử thi miêu tả cuộc chiến đấu hào hùng với
những hình ảnh kì vĩ: ngàn tiếng thét vang dữ dội, tiếng chân người đạp trên sàn nhà
ưng rào rào, ánh rựa vung lên sáng loáng, tiếng chiêng trống vang lừng núi rừng. Đêm
ấy cả làng Xô Man ào ào rung động và lửa cháy khắp rừng. Bằng những chi tiết hoành
tráng, nhịp văn nhanh, tác giả đã miêu tả khí thế thần tốc, dựng lên không khí cuộc
chiến đấu: khẩn trương, náo nức, dữ dội, quyết liệt, ngời sáng sức mạnh của chủ nghĩa
anh hùng cách mạng. Trong thoáng chốc bọn giặc nằm ngổn ngang dưới lưỡi mác của
dân làng. Dân làng đã vùng lên chiến đấu để giải phóng cuộc đời, chấm dứt thời kì
đen tối mở ra cuộc chiến đấu trường kì, tự chủ.
Đó là câu chuyện chiến đấu của dân làng Xô Man, một sự kiện lịch sử trọng đại liên
quan đến vấn đề sống còn của cộng đồng được kể với giọng văn hào hứng. Chủ đề của
cốt truyện này là vấn đề cốt yếu của lịch sử được kể lại với cảm hứng say mê ca ngợi
nên mang đậm tính sử thi.
Hòa nhập và tương ứng với tầm vóc của chủ nhân là bức tranh thiên nhiên rừng xà nu
hùng vĩ mang vẻ đẹp sử thi.
Hình tượng cây xà nu được miêu tả xuyên suốt tác phẩm. Tác giả đã dành trọn phần
mở đầu truyện để miêu tả rừng xà nu. Trong khu rừng từng luồng nắng trên cao rọi
xuống những thân cây sóng lớp thẳng tắp, lóng lánh vô số hạt bụi vàng từ nhựa cây
bay ra thơm ngào ngạt, mỡ màng. Tác giả đã dựng được khung cảnh có không gian ba
chiều, tạo được không khí, làm sống dậy bức tranh thiên nhiên có vẻ đẹp tràn đầy chất
thơ, tráng lệ. Thế nhưng dưới tội ác của kẻ thù, rừng đã mang trên mình những vết
thương chiến tranh đau đớn, càng đau đớn rừng xà nu càng trào lên sức sống mãnh liệt:
cạnh một cây đã ngã, có bốn năm cây con mọc lên ngọn xanh rờn, nhanh chóng liền
lại vết sẹo trên cơ thể cường tráng. Và khúc vĩ thanh của truyện: cả khu rừng lớn bạt
ngàn, đến hết tầm mắt cũng không thấy gì khác ngoài những đồi xà nu nối tiếp chân 18
Văn mẫu lớp 12: Phân tích Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu
trời. Bám rễ sâu trong lòng đất, những thân cao vươn lên đón nắng trời, ngàn năm như
vẫn còn hát ru với gió... Thiên nhiên được miêu tả với sức sống to lớn, hùng mạnh, bất
diệt. Vẻ đẹp hào hùng, tráng lệ và bi thương của rừng hòa nhập với cuộc đời bi tráng
của dân làng, nên rừng xà nu góp phần tạo ra vẻ đẹp sử thi, chất thơ của thiên truyện.
Khi tái hiện một đoạn trường lịch sử đánh giặc ngoại xâm, tác giả đã xây dựng một
tập thể anh hùng trong đó nổi bật tính cách anh hùng. Cụ Mết là nhân vật lịch sử. Cụ
là biểu tượng của sức mạnh tinh thần và có tính truyền thống của dân tộc Strá. Trong
một tài liệu khác, tác giả bảo rằng: Ông là lịch sử bao trùm, gắn kết giữa quá khứ với
hiện tại. Cụ là người đại diện cho quần chúng cách mạng, là gạch nối giữa Đảng với
đồng bào dân tộc. Và vai trò của cụ Mết thể hiện rất rõ trong đêm đồng khởi và là
người phát lệnh chiến tranh: Thế là bắt đầu rồi... đốt lửa lên. Chân lí đấu tranh cách
mạng được rút ra từ thực tiễn chiến đấu giản dị mà sâu sắc: chúng nó cầm súng, mình
phải cầm giáo. Cụ Mết đại diện cho sức mạnh, ý chí chiến đấu, trí tuệ và nguyện vọng
của cộng đồng, là pho sử sống của cộng đồng, có ý thức giữ gìn lịch sử và là người đại
diện cho lịch sử nên nhân vật này mang đậm tính sử thi.
Đại diện cho tập thể anh hùng là Tnú – đứa con của dân làng Xô Man, của núi rừng
Tây Nguyên. Ngay từ nhỏ, Tnú đã tự thể hiện mình là con người gan góc, dũng cảm:
xung phong đi nuôi cán bộ. Khi đi làm giao liên Tnú đã dũng cảm vượt qua bao khó
khăn, Tnú không đi theo đường mòn, đường nước êm, mà bao giờ cũng chọn lối đi mà
bọn giặc không ngờ tới.
Thế nhưng, trong một lần Tnú rơi vào ổ phục kích, bị giặc bắt, tra tấn rất dã man
nhưng Tnú không khai, vẫn hiên ngang và dám thách thức kẻ thù. Tnú là một chiến sĩ
có phẩm chất đẹp đã được thử thách qua máu lửa: kiên trường, bất khuất, gan góc,
dũng cảm, thủy chung với cách mạng, tinh thần sẵn sàng hi sinh cho sự nghiệp cứu
nước. Những vẻ đẹp ấy tiêu biểu cho phẩm chất của cộng đồng.
Sau ba năm ở tù, Tnú vượt ngục trở về làng và đã có một mái ấm gia đình hạnh phúc
với Mai. Nhưng thời gian sau bi kịch đã xảy ra, bọn giặc hung bạo đã giết mẹ con Mai,
Tnú một lần nữa rơi vào tay giặc, bị tra tấn dã man. Tnú thà hi sinh chứ không chịu 19
Văn mẫu lớp 12: Phân tích Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu
đầu hàng, cắn răng chịu đựng đau đớn, mất mát chứ không để kẻ thù khuất phục. Hình
tượng Tnú trước giặc thù sừng sững hiên ngang như cây xà nu. Cuộc đời Tnú là khúc
ca bi tráng. Số phận cuộc đời và tính cách của Tnú có ý nghĩa tiêu biểu cho cộng đồng
nên nhân vật này mang đậm tính sử thi.
Ngoài ra, nhân vật Dít, bé Heng cũng có nét đẹp sử thi. Họ đại diện cho các thế hệ anh
hùng nhanh chóng trưởng thành lớn mạnh như cây xà nu, thay thế lớp người đi trước,
gánh vác nhiệm vụ lịch sử nối tiếp bước chân cha anh trong cuộc kháng chiến trường kỳ.
Vẻ đẹp sử thi còn thể hiện qua hình thức trần thuật của truyện. Truyện có cách tổ chức
trần thuật rất hấp dẫn, hai cốt truyện được lồng vào nhau: chuyện Tnú sau ba năm đi
lực lượng về thăm làng và chuyện chiến đấu cách đó ba năm. Cốt truyện chính kể về
cuộc đời Tnú và cuộc nổi dậy của làng Xô Man được đẩy vào thời kì quá khứ. Nó
được ghi nhớ trong hồi ức của cộng đồng, được soi chiếu bởi kỉ niệm, hoài niệm nên
thật đẹp. Khi đẩy câu chuyện chiến đấu về thời quá khứ, tác giả đã tạo ra khoảng cách
sử thi, để cho người hôm nay ngưỡng mộ, chiêm bái câu chuyện lịch sử hào hùng và
nhân vật anh hùng của cộng đồng ngày xưa. Cách kể giống như cách kể khan (trường
ca) của đồng bào Tây Nguyên, bên bếp lửa chung, già làng kể cho đám con cháu nghe
suốt đêm không chán. Không khí kể chuyện rất trang nghiêm, mọi người ngồi tại nhà
ưng im lặng lắng nghe, chỉ tiếng suối rì rào xa xa. Thái độ và giọng điệu của người kể
rất trang trọng, như muốn truyền vào thế hệ con cháu những trang sử của cộng đồng.
Cách trần thuật, giọng điệu, ngôn ngữ trang trọng làm cho câu chuyện được kể càng mang đậm tính sử thi.
Tác giả đã xây dựng những hình tượng có vẻ đẹp lớn lao, hùng vĩ, mang âm hưởng
tráng ca: rừng xà nu, đêm đồng khởi... nhờ vậy mà đã tái hiện lại một thời lịch sử oai
hùng, tô đậm chất sử thi. Câu chuyện lịch sử, câu chuyện về người anh hùng đánh
giặc được miêu tả, kể lại bởi bút pháp sử thi là thành công của Nguyễn Trung Thành.
Rừng xà nu là tác phẩm tiêu biểu cho khuynh hướng sử thi, anh hùng ca của văn xuôi thời kì 1945 – 1975. 20
Văn mẫu lớp 12: Phân tích Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu
Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu - Mẫu 4
Trong 2 cuộc kháng chiến, những tác phẩm văn học viết về đề tài miền núi đã đạt
những thành tựu xuất sắc bởi nó không chỉ phản ánh được những đặc điểm về con
người, cuộc sống của một vùng, miền mà qua một cánh cửa nhỏ nó cho thấy được cả
một bức tranh chung của đất nước trong một thời kỳ lịch sử.
Tiếp theo Đất nước đứng lên, 10 năm sau, Nguyên Ngọc – Nguyễn Trung Thành lại
thành công xuất sắc trong một tác phẩm viết về đề tài miền núi: Rừng xà nu. Truyện
ngắn này đã nhận giải thưởng văn học Nguyễn Đình Chiểu năm 1965. Cũng mang
đậm cảm hứng và màu sắc sử thi như trong Đất nước đứng lên, song Rừng xà nu đã
gây kinh ngạc cho người đọc bởi chỉ với một truyện ngắn mà nhà văn đã đề cập tới
những vấn đề lớn của dân tộc, của đất nước Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống
Mĩ. Chất sử thi đậm đặc trong Rừng xà nu, biểu hiện trong chủ đề, cách xây dựng
hình tượng và cả ngôn ngữ của tác phẩm.
‘”Tính sử thi” là đặc điểm của văn học sáng tác trên nền tảng của ý thức cộng đồng
toàn dân, xuất hiện vào thời kì có đấu tranh chống ngoại xâm, có phong trào xã hội
bảo vệ lợi ích toàn dân. Tác phẩm được coi là có tính sử thi khi nó khai thác và phản
ánh xung đột của dân tộc với kẻ xâm lược, thể hiện những vấn đề lớn của cả cộng
đồng trên lập trường vì lợi ích chung của dân tộc, -xây dựng nhân vật anh hùng đại
diện cho phẩm chất, ý chí và sức mạnh của dân tộc bằng giọng ngợi ca, tự hào, thể
hiện được những tình cảm chung của toàn dân tộc…
Những tác phẩm mang tính sử thi đều hướng tới triển khai những chủ đề mang nghĩa
cộng đồng, thời đại chứ không phải là những vấn đề mang tính đời. Truyện ngắn
Rừng xà nu đã hướng tới điều này khi nó không những đã phản ánh được cuộc kháng
chiến anh dũng của nhân dân miền Nam, nhân dân Tây Nguyên mà còn khẳng định
một chân lí của thời đánh Mĩ: ‘”Chúng nó đã cầm súng, mình phải cầm giáo” – phải
dùng bạo lực cách mạng để tiêu diệt bạo lực phản cách mạng. Chân lí này được phát
biểu trực tiếp bằng lời của cụ Mết đồng thời cũng được thể hiện qua cuộc đời bi tráng của Tnú: 21
Văn mẫu lớp 12: Phân tích Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu
Dù đã huy động tất cả sức mạnh của cá nhân nhưng khi Tnú tay không đứng trước kẻ
thù tàn bạo thì anh vẫn thất bại đau đớn: kẻ thù đã bắt vợ con Tnú, tra tấn vợ con anh
bằng những đòn đánh tàn bạo. Lòng căm thù, tình yêu thương bùng cháy trong Tnú,
thôi thúc anh xông vào lũ giặc. Sức mạnh trong con người Tnú đã giúp anh quật ngã
được thằng lính giặc. Song Tnú chỉ có tay không giữa kẻ thù đông đảo và đầy vũ khí.
Vì thế, Tnú đã không cứu được mẹ con Mai (cụ Mết nhắc lại 3 lần chuyện đó khi kể
câu chuyện bi thảm này). Bản thân Tnú cũng bị giặc bắt, bị trói, mười đầu ngón tay đã
bị đốt cháy rừng rực như mười ngọn đuốc. Thất bại của Tnú đã chứng minh rằng: khi
kẻ thù cầm súng mà ta chưa kịp cầm giáo, mọi sức mạnh của cá nhân cũng không đủ
để chống lại kẻ thù, thất bại là một tất yếu. Thất bại của Tnú là bài học cay đắng của
không chỉ riêng anh mà của làng Xô Man, của cả đất nước những năm chống Mĩ.
Tnú chỉ được cứu khi dân làng Xô Man đã cầm vũ khí đứng lên tiêu diệt kẻ thù. Chính
ngọn lửa đốt đôi bàn tay Tnú đã làm bùng lên ngọn lửa căm hờn, ngọn lửa khởi nghĩa
của dân làng Xô Man. Sau bao ngày mài giáo, mài rựa chuẩn bị vũ khí, người Strá đã
ào ạt xông lên, đi đầu là cụ Mết. Họ đã chém gục thằng Dục, giết 10 thằng ác ôn cứu
Tnú, giải phóng cho dân làng. Con đường của Tnú từ đấu tranh tự phát đến tham gia
lực lượng đánh Mĩ đã phản ánh hiện thực về con đường đi đến với cách mạng, vũ
trang đánh Mĩ của người dân Tây Nguyên.
Tnú thuộc kiểu nhân vật sử thi bởi nhân vật này tiêu biểu đại diện cho cộng đồng về
cả sức mạnh, phẩm chất cũng như lí tưởng, lẽ sống. Cũng như cụ Mết, Tnú tiêu biểu
cho phẩm chất, tính cách của người dân Tây Nguyên:
Tnú là con người trung thực, gan góc, dũng cảm. Cái chất Tây Nguyên này có trong
Tnú từ khi còn nhỏ. Lúc còn dẫn đường cho cán bộ, Tnú và Mai được anh Quyết dạy
chữ. Học chữ thua Mai, Tnú đã đập vào bảng, lấy đá ghè vào đầu đến chảy máu. Để
đưa được chữ vào sau vầng trán rắn như đá núi, Tnú cần cả tình yêu lẫn sự gan góc và
nghị lực phi thường. Sự gan góc dũng cảm của anh càng lớn càng bộc lộ rõ khi phải
đối diện với kẻ thù. Để khủng bố tinh thần anh, giặc chĩa súng vào anh và hỏi “Cộng
sản ở đâu?” Tnú đã bình thản đặt tay lên bụng “Cộng sản ở đây này”. 22
Văn mẫu lớp 12: Phân tích Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu
Tnú có tình yêu thương sâu sắc, mãnh liệt đối với núi nước quê hương. Khi hiểu rằng
theo Đảng sẽ bảo vệ được núi nước quê hương Tnú không sợ hi sinh vì “Đảng còn là
núi nước này còn”. Anh gắn bó với quê hương, với từng cánh rừng xà nu, từng khúc
sông, con suối, thuộc hiểu rừng núi và thiết tha nhớ những âm thanh mang nhịp sống quê mình.
Ở Tnú, đôi bàn tay là hình ảnh mang tính cách anh rõ nhất. Đôi bàn tay khi còn lành
lặn là đôi bàn tay trung thực nghĩa tình. Bàn tay biết cầm phấn học cái chữ anh Quyết
dạy cho cũng là bàn tay lấy đá ghè vào đầu tự trừng phạt mình khi học mà hay quên.
Khi vượt ngục trở về, đôi bàn tay ấy đã nắm lấy tay Mai mà mắt giàn giụa nước. Khi
bị đốt, 10 ngón tay Tnú đã thành 10 ngọn đuốc đốt cháy bùng lên ngọn lửa căm hờn,
ngọn lửa khởi nghĩa của làng Xô Man. Với đôi bàn tay mỗi ngón chỉ còn 2 đốt, Tnú
vẫn cầm Vũ khí, vẫn đi tìm những thằng Dục để trả thù. Với Tnú, đã là kẻ thù thì đứa
nào cũng là thằng Dục. Câu chuyện kết thúc bằng hình ảnh Tnú giết tên chỉ huy đồn
giặc trong hầm cố thủ của hắn không phải bằng vũ khí mà bằng chính đôi bàn tay
thương tật của anh đã cho thấy sức mạnh trừng phạt của nhân dân đối với kẻ thù của
dân tộc là sức mạnh được nuôi dưỡng từ lòng căm thù và từ những đau thương uất hận.
Sức mạnh ấy sẽ giúp nhân dân trả thù và tự bảo vệ sự sống của quê hương.
Sức mạnh của Tnú là sức mạnh của cả Tây Nguyên: vừa ào ạt, sôi sục như thác lũ khi
xông vào lũ giặc, lại vừa thâm trầm vững chãi như núi rừng Tây Nguyên khi trải qua
đau thương vẫn vươn lên khẳng định mình trong cuộc tiến công tiêu diệt kẻ thù. Khi
Tnú mồ côi, làng Xô Man nuôi anh lân thành người. Khi Tnú đi liên lạc, rừng núi quê
hương che chở cho anh. Khi anh thất bại, làng Xô Man đã cứu sống anh, chữa trị cho
vết thương liền sẹo. Khi Tnú đi lực lượng trở về, làng Xô Man đón anh như đón đứa
con ruột thịt. Tnú đã trở thành hình tượng trung tâm của tác phẩm mang vẻ đẹp và kết
tinh phẩm chất anh hùng của xứ sở Tây Nguyên.
Hình ảnh thiên nhiên được khắc họa đậm chất sử thi: cây xà nu như một hoá thân của
con người Tây Nguyên đau thương và anh dũng, cả rừng xà nu không cây nào không
bị thương. Có cây chết Song còn rất nhiều cây xà nu khác đã vượt lên đau thương để
sông. Sức sống bất diệt của cây xà nu biểu hiện sinh động, phong phú ở nhiều phương 23
Văn mẫu lớp 12: Phân tích Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu
diện khác nhau: khả năng sinh sôi nảy nở rất nhanh, sức vươn lên mạnh mẽ để đón
nhận ánh nắng mặt trời, khả năng vượt lên đau thương để tồn tại và đặc biệt cây xà nu
luôn quần tụ bên nhau thành đồi, thành rừng. Xây dựng hình tượng cây xà nu, rừng xà
nu, Nguyễn Trung Thành đã tạo một bối cảnh không gian mang tính sử thi: Mở đầu và
kết thúc tác phẩm là hình ảnh hàng vạn cây xà nu thành đồi, thành rừng nối tiếp nhau
chạy tới chân trời tạo nên một vẻ đẹp hùng vĩ và bất diệt của thiên nhiên Tây Nguyên
làm nền cho cuộc đời bi tráng của Tnú và cuộc nổi dậy của dân làng Xô Man.
Cuộc đời bi tráng của Tnú và cuộc nổi dậy của dân làng Xô Man được gợi lên qua lời
kể của cụ Môt – lời kể mang màu sắc hình thức kể khan, kể sử thi trường ca của đồng bào Tây Nguyên.
Kể khan là hình thức sinh hoạt cộng đồng mang tính truyền thống cố từ lâu đời của
dân tộc Tây Nguyên. Dưới mái nhà Ưng, bên bếp lửa lửa bập bùng, dân làng quây
quần bên nhau nghe người già kể những câu chuyện về nguồn gốc bộ tộc, về chiến
công của những người anh hùng. Những bài kể khan như hát, suốt đêm, từ đêm này
qua đêm khác trong một không khí thiêng liêng. Cuộc đời Tnú cũng được kể lại trong
một đêm anh về thăm làng. Cũng bên bếp lửa bập bùng dưới mái nhà Ưng, lời cụ Mết
trầm hùng cất lên như lời phán truyền của lịch sử: “Người Strá ai có cái tai, ai có cái
bụng thương núi, thương nước, hãy lắng mà nghe, mà nhớ…”, “Nghe rõ chưa, các con,
rõ chưa? Nhớ lấy, ghi lấy. Sau này tau chết rồi, bay còn sống phải nói lại cho con cháu:
Chúng nó đã cầm súng, mình phải cầm giáo!…”
Câu chuyện cụ Mết kể là nói về những người đang sống, là câu chuyện của hiện tại.
Trong khi đó, hình thức kể khan lại thường gắn với những câu chuyện, những nhân
vật trong lịch sử. Vì vậy, câu chuyện hiện tại về cuộc nổi dậy của dân làng Xô Man và
cuộc đời của Tnú như có một độ lùi sử thi để mang màu sắc lịch sử. Do vậy, đọc Rừng
xà nu, hiện tại khi được đặt lùi xa bằng một khoảng cách sử thi sẽ đem đến sự chiêm
ngưỡng mang tính chất sử thi. Qua lời kể của cụ Mết, hình tượng nhân vật Tnú dường
như mang vẻ đẹp của những anh hùng, dũng sĩ trong các sử thi Đăm San, Xinh Nhã,
Đăm Bri của Tây Nguyên xưa. 24
Văn mẫu lớp 12: Phân tích Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu
Âm hưởng sử thi là âm hưởng chung của văn học Việt Nam thời kì kháng chiến và
cũng là nét đặc sắc riêng của truyện ngắn Rừng xà nu vì ở tác phẩm này không phải
chỉ có một vài yếu tô mà màu sắc sử thi được tạo nên từ sự tổng hòa của tất cả các yếu
tố nội dung cũng như nghệ thuật.
Màu sắc sử thi góp phần quan trọng trong việc thể hiện chủ để, chuyển tải không khí
thời đại đồng thời cũng tạo nên sức hấp dẫn cho tác phẩm.
Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu - Mẫu 5
Nguyễn Trung Thành là nhà văn của núi rừng Tây Nguyên, những trang viết của ông
đậm chất Tây Nguyên, là tiếng nói, là nỗi lòng của người dân nơi đây. Truyện ngắn
“Rừng xà nu” là tình cảm, tấm lòng của tác giả đối với thiên nhiên và con người Tây
Nguyên. Cái làm nên sự khác biệt và thành công của tác phẩm này nằm ở tính sử thi
rõ nét, không thể lẫn lộn được.
Thật vậy, sử thi là một thể loại văn tự sự, có quy mô hoành tráng, mang ý nghĩa của
cộng đồng, dân tộc, ngợi ca những người anh hùng tiêu biểu với những tính cách tiêu
biểu cho một dân tộc. Sử thi toát lên từ ngôn ngữ, giọng điệu, cảm xúc chủ đạo, nội
dung của tác phẩm. “Rừng xà nu” không phải tác phẩm sử thi những yếu tố sử thi
được làm nền rất rõ nét. Âm hưởng sử thi lan rộng ra toàn bộ tác phẩm nhưng linh hồn
và sự bất diệt của mảnh đất Tây Nguyên.
Truyện ngắn “Rừng xà nu” lấy bối cảnh cuộc chiến tranh kháng chiến chống Mỹ cứu
nước đang diễn ra mạnh mẽ ở miền Nam; khởi nghĩa Đồng Khởi đang sôi sục diễn ra
và cảnh tang thương khi quân Mỹ lê máy chém đi khắp miền Nam. Hiện thực đau
lòng, mất mát ấy dội lên ý chí quật cường, đứng lên khởi nghĩa của người dân Tây
Nguyên nói riêng và cả nhân dân miền Nam nói chung. Tính sử thi vì thế mà được
“thế” trỗi dậy phát huy hết tác dụng của mình.
Tính sử thi của truyện ngắn “Rừng xà nu” trước hết nằm ở thiên nhiên, núi rừng hùng
vĩ, bao la, rộng lớn làm nền cho câu chuyện phát triển. Thiên nhiên ấy góp phần ngợi
ca những con người kiên cường, anh dũng bất khuất trong cuộc kháng chiến chống 25
Văn mẫu lớp 12: Phân tích Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu
Mỹ cứu nước. Thiên nhiên nơi đây chính là một biểu tượng cho một dân tộc hùng
mạnh, không khuất phục trước kẻ thù và hình ảnh “rừng xà nu” là tượng trưng tiêu biểu ấy.
Bối cảnh lịch sử của câu chuyện dẫn người đọc đi từ đau thương mất mát này đến đau
thương mất mát kia. Đất nước lầm than, nhân dân cùng cực khi chứng kiến cảnh Mỹ
ngang tàng lê máy chém đi khắp miền nam tàn sát nhân dân vô tội. Hành động gian ác
ấy khiến nhân dân vô cùng căm phẫn và cách mạng Đồng Khởi năm 1959 đang sôi
sục được chuẩn bị. Cuộc cách mạng này là cả một quá trình dồn nén đau thương, máu
và nước mắt của toàn dân tộc, sẽ là sự bùng lên của một thời gian dài chìm trong cảnh nô lệ cay nghiệt.
Nguyễn Trung Thành đã xây dựng nên hình ảnh làng Xô man anh hung, bất
khuất.Hình ảnh cả một ngôi làng ấy biểu tượng cho cả một dân tộc thu nhỏ không chịu
đầu hàng và khuất phục trước kẻ thù gian ác. Con người Tây Nguyên và con người
dân làng Xô man chìm vào cảnh máu lửa, bị o ép, bi dồn vào bước đường cùng.
Chứng kiến cảnh nước mất nhà tan, máu loang thành sông, những người nơi đây chỉ
còn cách đứng dậy đấu tranh, cầm vũ khí tự cứu lấy mình. Âm hưởng sử thi từ đó mà
vang lên thật hào hùng, oanh liệt. Tinh thần, sự kiên cường dũng cảm đã là âm hưởng
chủ đạo của toàn tác phẩm.
Hơn hết trong tác phẩm này Nguyễn Trung Thành đã xây dựng thành công một tập
đoàn người, không phải một người riêng lẻ mà là sự cộng dồn rất nhiều người. Đây
cũng chính là chủ ý của tác giả, vì họ tượng trưng cho một dân tộc, tượng trưng cho
tinh thần và ý chí quật cường, không gục ngã của dân tộc Việt Nam. Mỗi người, mỗi
tính cách, một ý chí sắt đá, một số phận bi thảm riêng nhưng đều chung một tinh thần
chiến đấu kiên cường, bất khuất.
Có thể nói cả dân tộc Xô man như trong truyền thuyết bước ra, sự hào hùng vang lên
dữ dội như một cơn sóng cuộn trào dữ dội và mãnh liệt. Họ là con người Tây Nguyên,
là anh TNú, chị Mai, cụ Mết, bé Heng… Bản hùng ca của Tây Nguyên bắt đầu được
vẽ nên từ những con người kiên cường, dũng cảm, gan dạ ấy. Họ đóng góp sức lực 26
Văn mẫu lớp 12: Phân tích Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu
của mình vào công cuộc đánh đuổi giặc ngoại xâm. Họ biến suy nghĩ thành hành động,
biến máu và nước mắt thành lòng căm thù sôi sục, chỉ có con đường đấu tranh mới có
thể mang lại tự do cho họ.
Đặc biệt hơn nữa tác giả đã khắc họa đậm nét hình ảnh nhân vật Tnú, người con của
Tây Nguyên chịu nhiều mất mát, đau thương, gia đình anh bị kẻ thù giết sạch, anh bị
tra tấn dã man. Hình ảnh hai bàn tay của Tnú bị đốt, cháy lên như một lời cảnh tỉnh
mang ý nghĩa sâu xa nhất, buộc người Tây Nguyên phải vùng lên đấu tranh.
Hình ảnh “Rừng xà nu”gắn với hình ảnh dân làng Xô man có ý nghĩa cộng hòa nhau
hỗ trợ cho nhau cũng làm nên sự thành công của tính sử thi trong tác phẩm này. Tác
giả mở đầu là hình ảnh rừng xà nu và kết thúc cũng là hình ảnh rừng xà nu bạt ngàn.
Rừng xà nu chính là biểu tượng của cả dân tộc Xô man, sức sống mạnh mẽ của loại
cây này cũng là sức sống của người dân Tây Nguyên.
Đọc tác phẩm “Rừng xà nu” của Nguyễn Trung Thành âm hưởng chủ đạo chính là
giọng hào hùng, đanh thép. Mặc dù mất mát đau thương nhưng không hề bi lụy. Bởi
rằng âm hưởng chính đã lấn át đi những mất mát đau thương đó
Đến đây, ta thấy “Rừng xà nu” là một câu chuyện vang dội tính sử thi từ đầu câu
chuyện cho đến khi kết thúc câu chuyện; lắng lại trong lòng người đọc nhiều dư âm
vang dội nhất. Sự thành công của tác giả chính là làm sống dậy một dân tộc có ý chí
quật cường, làm sôi sục lên tinh thần đấu tranh không ngừng nghỉ khi có áp bức bóc lột.
Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu - Mẫu 6
Một tác phẩm tiêu biểu có thể minh hoạ cho sự tồn tại của "nền văn học sử thi" trong
văn học Việt Nam 1945 - 1975, tiêu biểu là "Rừng Xà Nu" của Nguyễn Trung Thành.
Là một truyện ngắn mang đậm tính sử thi và cảm hứng lãng mạn đã trở thành một phần tất yếu của nó. 27
Văn mẫu lớp 12: Phân tích Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu
Tính sử thi của Rừng xà vu mang đậm tính chất toàn dân. Những chuyện xảy ra với
làng Xôman hoàn toàn không có ý nghĩa cá biệt. Chúng là chuyện chung của cả Tây
Nguyên, cả miền Nam, cả nước trong những ngày chiến đấu chống đế quốc Mĩ. Tính
thế bị o ép của làng Xô Man trước ngày đồng khởi là bức tranh sinh động về cuộc
sống đau thương của đồng bào miền Nam trong những ngày Mĩ - Diệm thi hành luật
10-59, khủng bố dữ dội những người yêu nước, những người kháng chiến cũ. Khi làng
Xô Man đứng dậy thì gương mặt của làng lúc này lại chính là gương mặt của cả nước
trong những ngày quyết tâm đánh Mĩ và thắng Mĩ - một gương mặt rạng rỡ, tự tin,
điềm tĩnh đón nhận những thử thách mới.
Rừng Xà Nu là truyện ngắn đã xây dựng thành công hình tượng một tập thể anh hùng.
Những anh hùng được kể tới trong đó đều có tính đại diện cao, mang trong mình hình
ảnh của cả một dân tộc. Tập thể anh hùng trong Rừng Xà Nu là tập thể đa dạng về lứa
tuổi và giới tính. Mỗi gương mặt anh hùng đều có những nét riêng, thể hiện một số
phận riêng trong cuộc đời chung. Tất cả họ đều giống nhau ở những phẩm chất cơ
bản : gan dạ, trung thực, một lòng một dạ đi theo cách mạng. Chiến công của mỗi
người tuy đa dạng mà thống nhất. Cuốn sử vẻ vang của làng Xô Man, của Tây
Nguyên không phải do riêng một người mà do tất cả mọi người viết ra. Bản trường ca
của núi rừng không chỉ trỗi lên một giọng mà là sự tổng hòa của nhiều giọng. Anh
Quyết, cụ Mết, anh Tnú, chị Mai, cô Dít, bé Heng là những nhân vật tiêu biểu, nhưng
bên cạnh họ, đằng sau họ còn có bao người khác nữa cũng không chịu sống mờ nhạt,
vô danh. Tất cả họ đều thi đua lập công, đều muốn góp phần mình vào sự nghiệp vĩ
đại của dân tộc. Truyện ngắn Rừng Xà Nu lấy cảm hứng hướng về cái chung đã chi
phối sự thống nhất giữa cái cá biệt và cái phổ quát.
Truyện ngắn mang đậm tính chất sử thi đã miêu tả các sự kiện, các nhân vật anh hùng
từ một cái nhìn chiêm ngưỡng, khâm phục. Các chi tiết đời thường ít được nhắc tới.
Nhà văn tâm đắc với những chi tiết có khả năng làm phát lộ được phẩm chất anh hùng
của nhân vật. Tả cụ Mết, nhà văn chú ý tới giọng nói "ồ ồ dội vang trong lồng ngực"
của cụ. Tưởng như trong tiếng cụ nói có âm vang của tiếng cồng, tiếng chiêng, tiếng
của núi rừng, của lịch sử. Và quả thật, cụ là hình ảnh tượng trưng của truyền thống 28
Văn mẫu lớp 12: Phân tích Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu
vững bền. Mỗi lời cụ thốt ra kết tinh trải nghiệm của cả một dân tộc. Nó cô đúc, sâu
sắc, vang vọng như những chân lí. Chả thế mà cả làng Xô Man nghe như uống từng
lời cụ nói và cả Rừng Xà Nu cũng "ào ào rung động" như một sự hoà điệu, một sự tạo
nền. Ngay cuộc đời của Tnú, một cuộc đời trải ra trong chính thời hiện tại cũng đã
được lịch sử hoá và nhuốm màu huyền thoại. Đêm đêm bên bếp lửa nhà ưng, cụ Mết
đã kể chuyện anh cho lũ làng, cho thế hệ con cháu nghe. Anh đã trở thành niềm tự hào
của làng, là một biểu tượng sống động của người anh hùng được tất cả ngưỡng vọng, học tập.
Tính sử thi còn thể hiện ở giọng văn tha thiết, trang trọng mà tác giả đã sử dụng khi kể
về sự tích của làng Xô Man. Giọng văn ấy cũng thấm đượm trong việc miêu tả thiên
nhiên, khiến cho hình ảnh rừng xà nu bỗng thổi tới trong lòng người đọc một cảm giác
say sưa. Ta bị cuốn theo câu chuyện không gì cưỡng nổi, tưởng mình đang được tắm
trên một dòng sông mênh mang, tràn trề sinh lực, hoặc tưởng mình đang bị thôi miên
bởi một bản nhạc giao hưởng hùng tráng.
Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu - Mẫu 7
Tác giả Nguyễn Trung Thành tên thật là Nguyễn Văn Báu, là nhà văn trưởng thành
trong kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ. Ông là ngòi bút gắn bó với mảnh đất Tây
Nguyên, có nhiều thành tựu nhất khi viết về Tây Nguyên. “Rừng xà nu” là tác phẩm
đặc trong kháng chiến chống Mỹ, mang đậm chất sử thi; nhân vật trung tâm mang
những phẩm chất chung tiêu biểu cho cộng đồng; giọng điệu ngợi ca, trang trọng, hào hùng.
Tác phẩm “Rừng xà nu” được viết vào đúng thời điểm mà cả nước ta trong không khí
sục sôi đánh Mĩ.Thông qua câu chuyện về những con người anh hùng ở một buôn
làng hẻo lánh, bên những cánh rừng xà nu bạt ngàn, xanh bất tận, tác giả đã đặt ra một
vấn đề của dân tộc và thời đại: Để cho sự sống của đất nước và nhân dân mãi mãi
trường tồn, không có cách nào khác hơn là phải cùng nhau đứng lên, cầm vũ khí đứng
chống lại kẻ thù tàn ác. 29
Văn mẫu lớp 12: Phân tích Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu
Trong văn học Việt Nam có những tác phẩm cũng mang đậm khuynh hướng sử thi.
Đó là một khuynh hướng trong sáng tác nghệ thuật mà qua đó tác giả thiên về việc
phản ánh những sự kiện có ý nghĩa lịch sử và có tính cách toàn dân. Nhân vật trung
tâm thường là những con người đại diện cho giai cấp, cho dân tộc với những phẩm
chất cao cả, kết tinh những gì cao đẹp nhất của cộng đồng. Cùng với đó khi khẳng
định, ngợi ca những anh hùng, những kì tích sáng chói …, người nghệ sĩ không nhân
danh cá nhân mà nhân danh dân tộc, nhân danh cộng đồng. Đặc biệt hơn khuynh
hướng sử thi thường gắn liền với khuynh hướng lãng mạn.
Khuynh hướng sử thi trong “ Rừng xà nu” được thể hiện khá rõ ở việc lựa chọn đề tài,
việc xây dựng nhân vật, việc sử dụng hình ảnh lẫn giọng điệu của tác phẩm … Đề tài
của truyện “Rừng xà nu” nói đến vấn đề sinh tử hết sức hệ trọng không chỉ của cả
cộng đồng dân làng Xô Man mà của cả dân tộc Việt Nam. Thêm vào đó, thời điểm mà
tác phẩm ra đời trùng khớp với thời điểm lịch sử của cách mạng miền Nam. Chủ đề
của tác phẩm mang đậm tính sử thi đó chính là trước sự tàn ác của kẻ thù, nhân dân
Miền Nam chỉ có một con đường duy nhất là cầm vũ khí vùng lên chiến đấu giải phóng quê hương
Những nhân vật trong tác phẩm, tiêu biểu như Tnú, cụ Mết, là những kết tinh cao độ
những phẩm chất tiêu biểu của cả cộng đồng. Lí tưởng sống của những nhân vật này
luôn gắn liền với vận mệnh của cả cộng đồng, được xây dựng thể hiện sự tiếp nối giữa
các thế hệ cách mạng làng Xô Man.
Trong Rừng xà nu, nhân vật Cụ Mết đại diện cho thế hệ cách mạng từ thời kháng
chiến chống thực dân Pháp, cụ truyền lại cho con cháu truyền thống oanh liệt đó của
dân làng; còn nhân vật Tnú tiêu biểu cho ý chí và sức mạnh của cả cộng đồng; Dít,
Heng là thế hệ non trẻ tiếp nối cha anh … chúng ta có thể thấy sự thống nhất giữa các
nhân vật và cách biểu đạt những giá trị, ý nghĩa sâu sắc của tác phẩm.Điều đó cũng
thể hiện rõ nét tính sử thi của tác phẩm.
Rừng xà nu là câu chuyện của một người, một làng,nhưng đặt vào hoàn cảnh Rừng xà
nu được viết ra, thì đó cũng là câu chuyện của một thời đại, một đất nước, một cuộc 30
Văn mẫu lớp 12: Phân tích Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu
cách mạng.Vì lẽ đó, nhà văn đã để cho nó được nói lên bằng giọng nói thiêng liêng,
như để mãi mãi khắc sâu vào kí ức. Chất sử thi xuyên suốt và thống nhất qua đề tài,
chủ đề, cốt truyện, nhân vật, hình ảnh thiên nhiên, các chi tiết nghệ thuật, giọng điệu,
ngôn ngữ của tác phẩm.
Hình tượng cây xà nu – rừng xà nu là một sáng tạo nghệ thuật độc đáo của nhà văn,
được xây dựng với cảm hứng sử thi hoành tráng, bút pháp lãng mạn, kết tinh giá trị tư
tưởng và nghệ thuật của tác phẩm. Mở đầu tác phẩm, nhà văn Nguyễn Trung Thành
tập trung giới thiệu về rừng xà nu, một rừng xà nu cụ thể được xác định rõ: "nằm
trong tầm đại bác của đồn giặc", "Hầu hết đạn đại bác đều rơi vào đồi xà nu cạnh con
nước lớn".Truyện mở ra một cuộc đụng độ lịch sử quyết liệt giữa làng Xô Man với
bọn Mĩ- Diệm. Rừng xà nu cũng nằm trong cuộc đụng độ ấy.
Những cây những rừng Xà nu bạt ngàn dần hiện ra với tư thế của sự sống đang đối
diện với cái chết, sự sinh tồn đối diện với sự hủy diệt. Cách mở của câu chuyện thật
gọn gàng, cô đúc mà vẫn đầy uy nghi tầm vóc. Và một chi tiết đặc biệt "cả rừng xà nu
hàng vạn cây không cây nào là không bị thương". Tác giả đã chứng kiến nỗi đau của
xà nu: "có những cây bị chặt đứt ngang nửa thân mình đổ ào ào như một trận bão".
Rồi "có những cây con vừa lớn ngang tầm ngực người bị đạn đại bác chặt đứt làm đôi.
Với biện pháp nhân hóa những cây xà nu giống như những thành viên của làng Xô
Man của những trận chiến khốc liệt. Ở những cây đó, nhựa còn trong, chất dầu còn
loóng, vết thương không lành được cứ loét mãi ra, năm mười hôm sau thì cây chết".
Thương tích mà rừng xà nu phải gánh chịu do đại bác của kẻ thù gợi nghĩ đến những
mất mát đau thương mà đồng bào Xôma đã phải trải qua trong thời kì cách mạng miền
Nam bị khủng bố khốc liệt.
Nhưng không chịu khuất phục cây xà nu vẫn hiên ngang vươn lên mạnh mẽ như
người dân Tây Nguyên kiên cường bất khuất, không khuất phục trước kẻ thù. Rừng xà
nu bạt ngàn, rừng xà nu trùng trùng lớp lớp các thế hệ nối tiếp cũng chính là thể hiện
sự gắn bó, sức mạnh đoàn kết và sự nối tiếp bất tận của các thế hệ, gợi liên tưởng đến
sức sống vô tận, bền bỉ, bất diệt của con người Xô man Cây xà nu rắn rỏi, ham ánh 31
Văn mẫu lớp 12: Phân tích Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu
nắng mặt trời tựa như người Xô man chân thật, mộc mạc, phóng khoáng yêu cuộc sống tự do.
Nhân vật trong tác phẩm cũng mang tầm vóc sử thi.Cụ Mết là cội nguồn, là lịch sử:
Cụ như một nhân vật huyền thoại từ hình dáng cho đến tính cách: quắc thước như xưa,
râu dài tới ngực và vẫn đen bóng, mắt sáng xếch ngược, ở trần, ngực căng như một
cây xà nu lớn.Tấm lòng của cụ với buôn làng, với Tnú, với cách mạng là tấm lòng
thuỷ chung, tình nghĩa. Cụ Mết là khuôn mẫu của người già Tây Nguyên, yêu buôn
làng, yêu cách mạng, tuổi cao chí càng cao. Hình ảnh cụ còn sống mãi với câu nói bất
hủ: “Chúng nó đã cầm súng, mình phải cầm giáo”.
Tnú là thế hệ tiếp theo nối tiếp của cụ Mết, Tnú đã phải trải qua bao thử thách khốc
liệt từ thuở ấu thơ. Anh đã được hoàn cảnh hun đúc thành một con người có nhiều
phẩm chất đáng quý.Tnú có chữ, có văn hoá, lại sớm được giác ngộ cách mạng, một
con người gan góc, trung thực..Ngoài tình thương vợ con, Tnú còn là người nặng tình
với buôn làng..Cuộc đời Tnú là một minh chứng hùng hồn rằng: “phải dùng bạo lực
cách mạng để chống lại bạo lực phản cách mạng”.
Sau Tnú là Dít là cô gái có vẻ đẹp trẻ trung, trong sáng, là một cán bộ Đảng trẻ, có
năng lực, nghiêm túc, tình cảm trong sáng, cao đẹp. Từ nhỏ cô đã gan dạ một mình
mang côm tiếp tế cho thanh niên du kích trong sự lùng bắt ráo tiết của giặc.Cô cũng
có cái nhìn bình thản khi bị trói vào gốc cây và những viên đạn bay sượt qua người.
Phác hoạ thành công một tập thể nhân vật anh hùng, Nguyễn Trung Thành đã làm nên
thành công của Rừng xà nu. Họ là hiện thân của những phẩm chất anh hùng, đẹp đẽ
của các thế hệ nhân dân, tượng trưng cho các thế hệ tiếp nối nhau của dân làng Xô Man.
Rừng xà nu là một tác phẩm viết về đề tài về con người tây nguyên về tính cách và
con người tinh thần chiến đấu bất diệt. Lấy hình tượng là cây xà nu, truyện góp phần
làm nổi bật những vẻ đẹp tốt đẹp của con người nơi đây, về ý chí cách mạng và đặc
biệt là tính sử thi nổi bật. 32
Văn mẫu lớp 12: Phân tích Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu
Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu - Mẫu 8
Nguyễn Trung Thành là nhà văn trưởng thành trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp
và chống Mĩ, cũng là nhà văn của vùng đất Tây Nguyên. Trong cả hai cuộc kháng
chiến, ông đều gắn bó với vùng đất này, hiểu biết về cuộc sống cũng như tinh thần của
nhân dân các dân tộc thiểu số, nên có những trang viết rất hay về đất và người Tây
Nguyên. Ông là nhà văn có công đưa mảnh đất Tây Nguyên hoang sơ đến với văn học
hiện đại Việt Nam. Viết về đề tài Tây Nguyên, ông trở nên bất tử với truyện ngắn
Rừng xà nu (1965). Tác phẩm đã đáp ứng được những đặc điểm của nền văn học Việt
Nam 1945 – 1975: tính chất sử thi của nền văn xuôi cách mạng Việt Nam. Đọc tác
phẩm, ta như nhìn thấy không khí của núi rừng Tây Nguyên hùng vỹ, âm vang cồng
chiêng của các dân tộc nơi đây và đặc biệt bắt gặp không khí hào hùng của dân tộc
trong những ngày kháng chiến chống Mỹ.
Truyện ngắn Rừng xà nu được viết 1965. In lần đầu trên tạp chí Văn nghệ quân giải
phóng, sau đó in trong tập truyện–kí Trên quê hương những anh hùng Điện Ngọc. Đây
là tác phẩm nổi tiếng nhất trong các sáng tác của Nguyễn Trung Thành viết trong
những năm đầu chống Mĩ, khi chúng ồ ạt đổ quân vào miền Nam tiến hành cuộc chiến tranh chống phá.
Khái niệm sử thi :Sử thi là những áng văn tự sự (bằng văn vần hoặc văn xuôi), có quy
mô hoành tráng, có tính chất toàn dân và có ý nghĩa lớn lao trọng đại đối với cộng
đồng, dân tộc, ca ngợi những người anh hùng tiêu biểu cho phẩm chất và khát vọng
của dân tộc. Nền văn học hiện nay không còn thể loại sử thi, nhưng tính chất sử thi
vẫn được người cầm bút mang vào các sáng tác và làm nên giá trị và sức sống cho
từng trang viết, làm sống lại không khí hùng tráng của một thời đại anh hùng.
Tính sử thi trong truyện ngắn “Rừng xà nu” được thể hiện ở tất cả các phương diện:
Bức tranh thiên nhiên hùng vĩ, hoành tráng làm bối cảnh cho câu chuyện; Chủ đề mà
tác phẩm đặt ra có ý nghĩa sống còn với cách mạng Việt Nam qua cuộc đời đầy bi
tráng của nhân vật; Giọng kể, ngôn ngữ, hình ảnh trang trọng, giàu âm hưởng hào hùng, ngân vang. 33
Văn mẫu lớp 12: Phân tích Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu
Trước hết ở chủ đề mà tác phẩm đặt ra có ý nghĩa sống còn với cách mạng Việt Nam,
những sự kiện có tính chất toàn dân được nhắc tới. Những chuyện xảy ra với làng Xô
man hoàn toàn không có ý nghĩa cá biệt. Chúng là chuyện chung của cả Tây Nguyên,
cả miền Nam, cả nước trong những ngày chiến đấu chống đế quốc Mĩ. Tình thế bị o
ép của làng Xô Man trước ngày đồng khởi là bức tranh sinh động về cuộc sống đau
thương của đồng bào miền Nam trong những ngày Mĩ – Diệm thi hành luật 10-59,
khủng bố dữ dội những người yêu nước, những người kháng chiến cũ. Trước sự tàn ác
của kẻ thù, nhân dân miền Nam chỉ có một con đường duy nhất là cầm vũ khí vùng
lên chiến đấu giải phóng quê hương
Khi làng Xô Man đứng dậy thì gương mặt của làng lúc này lại chính là gương mặt của
cả nước trong những ngày quyết tâm đánh Mĩ và thắng Mĩ – một gương mặt rạng rỡ,
tự tin, điềm tĩnh đón nhận những thử thách mới.
Biểu hiện thứ hai của tính sử thi trong “Rừng xà nu” là xây dựng thành công hình
tượng một tập thể anh hùng. Những anh hùng được kể đến trong tác phẩm đều có tính
đại diện cao, mang trong mình phẩm chất của cả một dân tộc. Tập thể anh hùng trong
“Rừng xà nu” là tập thể đa dạng về lứa tuổi và giới tính. Mỗi gương mặt anh hùng đều
có những nét riêng, thể hiện một số phận riêng. Tuy nhiên, tất cả họ đều giống nhau ở
những phẩm chất cơ bản: gan dạ, trung thực, một lòng một dạ đi theo cách mạng, yêu
núi nước, yêu buôn làng, quyết tâm đánh giặc đến cùng. Cuốn sử vẻ vang của làng Xô
Man, của Tây Nguyên không phải do riêng một người mà do tất cả mọi người viết ra.
Bản trường ca của núi rừng không chỉ trỗi lên một giọng mà là sự tổng hòa của nhiều
giọng: Anh Quyết, cụ Mết, anh Tnú, chị Mai, cô Dít, bé Heng là những nhân vật tiêu
biểu, nhưng bên cạnh họ, đằng sau họ còn có bao người khác nữa cũng không chịu
sống mờ nhạt, vô danh. Tất cả họ đều thi đua lập công, đều muốn góp phần mình vào
sự nghiệp vĩ đại của dân tộc. Đặc biệt là Tnú – cuộc đời đầy đau khổ, cay đắng, bị kẻ
thù giết hại cả gia đình; nhưng anh đã biến đau thương thành hành động, trở thành anh
lực lượng đi đánh giặc trả thù nhà nợ nước. Hình ảnh hai bàn tay bị đốt của Tnú là
hình ảnh nhiều ý nghĩa. Cuộc đời Tnú là cuộc đời chung của biết bao người trong thời
đại ấy. Người anh hùng Tnú với những phẩm chất tốt đẹp, đậm chất “sử thi”. Có thể 34
Văn mẫu lớp 12: Phân tích Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu
nói, chất anh hùng tự ngàn đời đã chảy vào huyết quản của mọi người. Dân tộc VN dù
có hy sinh, dù có mất mác nhưng không bao giờ lùi bước trước kẻ thù:
Nước VN từ trong biển máu
Người vươn lên như một thiên thần (Tố Hữu).
Rừng xà nu hoành tráng, dữ dội Biểu hiện thứ ba của tính sử thi ở truyện ngắn “Rừng
xà nu” là bức tranh thiên nhiên hùng vĩ, hoành tráng làm bối cảnh cho câu chuyện.
Thiên nhiên trong “Rừng xà nu” thấm đẫm một cảm hứng sử thi và chất thơ hào hùng
thể hiện qua từng trang sách miêu tả về rừng xà nu. Mở đầu và kết thúc tác phẩm vẫn
là rừng xà nu “nối tiếp nhau chạy đến chân trời”. Hiện lên trước mắt người đọc là
rừng cây xà nu ngút ngàn, hiên ngang trước nắng trước gió. Nguyễn Trung thành đã
rất thành công khi chọn cây xà nu- một loại cây mang đậm dấu ấn Tây Nguyên để làm
nổi bật vẻ đẹp hùng vĩ, tráng lệ của thiên nhiên, núi rừng Tây Nguyên. Nhà văn đã tạo
nên sức hấp dẫn của truyện ngắn này bằng cách đưa người đọc đến một cảm giác mới
lạ về một hương vị dậy lên từ rừng núi, thiên nhiên chốn cao nguyên. Rừng xà nu chịu
nhiều đau thương mất mát nhưng xà nu vẫn vươn lên với sức sống mãnh liệt. Đó
chính là bức tranh thiên nhiên toàn cảnh về cuộc chiến tranh nhân dân rộng lớn và hào
hùng của dân tộc ta. Cây xà nu, rừng xà nu là biểu tượng cho con người ở Tây Nguyên:
“Một cây ngả cả rừng cây lại mọc
Người tiếp người đã mấy vạn mùa xuân
(Nguyễn Trung Thành).
Nghệ thuật tác phẩm đậm chất sử thi: Tính sử thi của “Rừng xà nu” còn thể hiện ở
giọng văn tha thiết, trang trọng mà tác giả đã sử dụng khi kể về sự tích của làng Xô
Man. Giọng văn mang âm hưởng vang dội như tiếng cồng tiếng chiêng của đất rừng
Tây Nguyên đại ngàn hùng vĩ. Giọng văn đó ẩn chứa chất liệu làm nên tính sử thi
hoành tráng của tác phẩm. Giọng văn ấy cũng thấm đượm trong việc miêu tả thiên
nhiên, khiến cho hình ảnh rừng xà nu bỗng thổi tới trong lòng người đọc một cảm giác 35
Văn mẫu lớp 12: Phân tích Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu
say sưa. Ta bị cuốn theo câu chuyện không gì cưỡng nổi, tưởng mình đang được tắm
trên một dòng sông mênh mang, tràn trề sinh lực, hoặc tưởng mình đang bị thôi miên
bởi một bản nhạc giao hưởng hùng tráng.
Kết cấu truyện theo lối vòng tròn hay còn gọi là đầu cuối tương ứng. Chính kết cấu đó
tạo nên dư âm hùng tráng đặc biệt. Lối kết cấu này như cái khung bền vững để nhà
văn khai triển câu chuyện. Câu chuyện mở ra bằng hình ảnh rừng xà nu được đặc tả
kỹ lưỡng và sắc nét. Cuối tác phẩm rừng xà nu cũng xuất hiện để khép lại câu chuyện.
Đây là lối kết cấu vừa đóng vừa mở. Câu chuyện đóng lại để mở một câu chuyện khác.
Điều này làm chúng ta tưởng tượng đây chỉ là một chương trong lịch sử ngàn đời của
người Xô man, chỉ là một chương trong bản anh hùng ca vô tận của Tây Nguyên.
Khuynh hướng sử thi như thế vừa có cội nguồn từ khuynh hướng chung của hiện
tượng văn học sau cách mạng, vừa được tạo nên từ không khí sử thi của truyện ngắn
của dân tộc sau những ngày đánh Mĩ mà Nguyễn Trung Thành từng gắn bó chiến đấu
sâu sắc với một chương sử thi đậm đặc như thế truyện ngắn rừng xà nu xứng đáng
được coi là một pho sử thi của thời đại. Từ nội dung tư tưởng, cảm hứng nghệ thuật
đến các hiện tượng, các phương diện hình thức nghệ thuật, truyện ngắn rừng xà nu của
Nguyễn Trung Thành đều đậm đặc một chất sử thi.
Nguyễn Trung Thành sử dụng đặc biệt nhiều các phép chuyển nghĩa, các hình ảnh so
sánh, ẩn dụ, tượng trưng, nhân hoá nhất là khi thể hiện hình tượng xà nu. Lời văn của
tác phẩm rất giàu hình ảnh, giàu nhạc tính có nhịp điệu, với nhiều cấu trúc thành trùng
điệp, những hình ảnh tương phản có giọng điệu khi hào hùng khi tha thiết nhất là lối
cấu trúc vòng tròn với hình tượng xà nu trở đi trở lại ở đầu và cuối tác phẩm. Cách sử
dụng ngôn ngữ như thế cũng mang dấu ấn của thể loại sử thi cũng đem lại cho tác
phẩm nhiều chất sử thi.
Rừng xà nu là trải nghiệm một đời văn, một đời chiến sĩ được tác giả thể hiện sâu sắc
trong tác phẩm. Niềm xúc động thiêng liêng về hình ảnh kì vĩ của tổ quốc giữa những
ngày thử thách đã thôi thúc Nguyễn Trung Thành viết nên thiên truyện này. Đó là một
tác phẩm rất cô đọng nhưng cũng hết sức bay bổng, gợi nên những cảm xúc vừa trầm 36
Văn mẫu lớp 12: Phân tích Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu
lắng vừa say mê. Một tác phẩm xuất sắc rất xứng tầm với thời đại đánh Mĩ oanh liệt,
hào hùng. Chính vì thế mà truyện ngắn này đậm đà chất sử thi.
Tính sử thi trong Rừng xà nu - Mẫu 9
Nguyễn Trung Thành là một trong những nhà thơ tiêu biểu cho nền văn học hiện đại.
Văn phong của ông được nuôi dưỡng và xuyên suốt qua hai cuộc kháng chiến chống
Pháp và chống Mỹ của dân tộc. Nguyễn Trung Thành có một tình yêu thương và gắn
bó mật thiết với núi rừng Tây Nguyên. Một trong những tác phẩm đặc sắc không thể
không kể đến đó là tác phẩm rừng xà nu. Tác phẩm đã khắc tạc nên bức chân dung
tuyệt đẹp, mang tầm vóc sử thi tráng lệ của người anh hùng Tây Nguyên Tnú.
Vẻ đẹp sử thi là những vẻ đẹp mang khuynh hướng ngợi ca. Đây là nét đặc sắc của
chủ nghĩa lãng mạn. Các nhà văn thường sử dụng ngòi bút đặc sắc này để tô vẽ cho
hình tượng vị anh hùng đại diện cho cả một cộng đồng, một dân tộc. Tnú là nhân vật
mang đậm tính sử thi. Vẻ đẹp sử thi của người anh hùng Tnú chính là biểu trưng cho
nét đẹp cho sức mạnh của buôn làng Xô man, của núi rừng dân tộc Tây Nguyên.
Những thăng trầm nổi trôi trong cuộc đời anh cũng chính là số phận cuộc đời con người Tây Nguyên.
Tnú mang trong mình cái tính cách, khí phách của người anh hùng sử thi. Cái phẩm
chất ấy được hun đúc ngay từ khi Tnú còn bé. Khi học chữ cùng Mai vì hay quên
nhưng Tnú không nản lòng, quệt nước mắt nhờ Mai chỉ lại cho. Học cái chữ có hơi
chậm nhưng đi đường núi thì Tnú thông minh lắm, cứ leo lên cây rồi xé rừng mà,,
không đi theo đường mòn để tránh bị địch phát hiện. Tnú và Mai còn trẻ nhưng gan
góc vô cùng, dù bọn địch lấy đầu anh Sút, bà Nhan làm gương hăm dọa nhưng Tnú và
Mai vẫn hăng hái vào rừng tiếp tế cho bộ đội rồi lại đi làm giao liên cho anh Quyết.
Tnú thoăn thoắt chẳng ngại chị, chẳng sợ chi chỉ một lòng hướng về Đảng về cách mạng sáng soi.
Cả cuộc đời Tnú chỉ một lòng sắt song trung thành với lá cờ của Đảng. Khi đi giao
liên bị giặt bắt rồi hành hạ dã man, lưng chém ngang dọc chi chít đầy nhưng vết dao
sắc nhọn nhưng Tnú vẫn nhất quyết khăng khăng không khai ra cộng sản. 37
Văn mẫu lớp 12: Phân tích Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu
Trang sách cuộc đời của Tnú là biểu tượng cho số phận dân tộc Tây Nguyên. Cuộc
đời Tnú cũng giống như cuộc đời buôn làng Xô man vậy. Khi Tnú chưa cầm vũ khí
đứng lên anh phải hứng chịu biết bao đau thương, bao mất mát, phải cắn răng nhìn
bọn giặc ác hành hạ vợ con mình, giết chết vợ trẻ con thơ, phải đau đớn để chúng giày
vò lấy nhựa xà nu đốt hết hai bàn tay mình. Cũng giống như anh khi buôn làng còn
cam chịu cúi đầu dưới bọn thực dân, chưa đứng lên cầm vũ khí nổi dậy buôn làng
cũng phải chịu biết bao uất ức, biết bao đau khổ: Giặc đi trong rừng như con beo. Lính
của nó cầm lưỡi lê dính máu, cũng đỏ như màu mũ đỏ của nó…bị giặc lùng, bị súng
rền vang. Ông Sút và bà Nhan bị giặc giết rồi treo cổ. Mẹ con Mai bị chúng nó hành
hạ thê thảm; cả rừng cây xà nu không cây nào không bị thương, bị tàn phá ghê
gớm…Rồi cái đêm Tnú bị thiêu đốt 10 đầu ngón tay cái đêm lịch sử ấy sau bao tháng
ngày dồn nét tinh thần, cả dân làng Xô Man đã đứng dậy cầm chông cầm giáo cầm
mài “ào ào rung động cả rừng cây” giết hết bọn giặc. Và “Thế là bắt đầu rồi! Đốt lửa
lên! Tất cả người già, người trẻ, người đàn ông, người đàn bà, mỗi người phải tìm lấy
một cây giáo, một cây mác, một cây vụ, một cây rựa. Ai không có thì vót chông, năm
trăm cây chông! Đốt lửa lên!”
Cả rừng rực cháy, và ý chí sự vùng dậy của cả buôn làng Xô Man cũng đang rực cháy quyết liệt.
Hình tượng Tnú chính là hình ảnh đại diện cho các thế hệ buôn làng Xô Man hùng
dũng trong kháng chiến. Khi còn bé Tnú được buôn làng nuôi dưỡng, đùm bọc, được
anh Quyết dạy chữ, được cụ Mết dạy cho cách sống cho phải đạo. Lớn lên Tnu thay
các bác, các chú các thanh niên dũng cảm đi làm giao liên, tiếp tế cho cộng sản ở
trong rừng. Sau khi được đồng bào cứu giúp, trưởng thành Tnu trở thành một người
cộng sản, một cán bộ cách mạng anh hùng, tận tâm phục vụ cho Đảng cho Nhà nước.
Và sau này có lẽ Dít, có lẽ đàn em tiếp theo sẽ tiếp nối chân Tnu làm nên những chiến
công cách mạng vang danh dân tộc Tây Nguyên.
Vẻ đẹp sử thi của Tnú được biểu hiện rõ nét nét nhất qua hình tượng đôi bàn tay. Khi
còn nhỏ đôi bàn tay Tnú đã biết làm nương làm rẫy phục vụ cho cuộc sống, rồi tự lấy
đá đập vào đầu mình vì học hay quên không sáng dạ bằng mai. Đôi bàn tay ấy cũng tỉ 38
Văn mẫu lớp 12: Phân tích Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu
mỉ cần cù luyện từng nét chữ anh Quyết dậy và gan dạ chỉ vào bụng mình cao đầu mà
nói rằng ; “Cộng sản ở đây này” khẳng định một tấm lòng sắt son trung thành tuyệt đối với cách mạng.
Đôi bàn tay ấy còn là đôi bàn tay của nghĩa tình. Đôi bàn tay ấy dám nắm lấy tay
người mình thương, chăm lo cho vợ con: xé tấm đồ làm nôi cho con. Và phải chăng
mỗi ngón tay cháy rực như hiện hữu cho lòng căm thù đau xót của Tnú khi không cứu
được mẹ con Mai. Nhưng dù hận đến tận xương tủy, thấu gan Tnú cũng đâu làm gì
khác hơn được vì lúc bây giờ Tnú cũng chỉ có “tay không” giữa bầy quân thù.
Đôi bàn tay Tnú là minh chứng cho những dấu vết đau thương, cả bàn tay đều cụt mất
một đốt. Đôi bàn tay ấy nhắc cho Tnú nhớ đến những mất mát những đau khổ mà
quân giặc đã gây ra cho mình, cho những người mình yêu thương và cho buôn làng
mình.Và cuối cùng đôi bàn tay ấy chính là đôi bàn tay lịch sử, đôi bàn tay cầm vũ khí
đứng lên chống lại quân thù. Lửa ở đầu ngón tay đang cháy và chính trong tâm can
cũng đang cháy, hừng hực một ý chí quật cường, bất khuất. “chúng nó cầm súng,
mình cũng phải cầm súng” Cả Tnú cả buôn làng không chịu khuất phục nữa, họ đã
đứng lên cầm giáo cầm mác tiêu diệt kẻ thù, trả lại bình yên cho núi rừng xà nu.
Chính đôi bàn tay đau thương ấy đã bóp chết kẻ thù của mình. Về sau đôi bàn tay ấy
đã cầm súng để trở thành một người cộng sản vĩ đại, trở thành niềm tự hào của bản làng Xô Man.
Xây dựng thành công nhân vật Tnú, nhà văn Nguyễn Trung Thành đã dựng nên một
bức tượng đài lý tưởng của cộng đồng núi rừng Tây Nguyên trong cuộc chiến đấu bảo
vệ buôn làng thân yêu. Đó là những con người tha thiết tình yêu quê hương, dũng cảm,
gan góc, hi sinh quật cường và tràn đầy ý chí, niềm tin chiến thắng vào cách mạng,
vào Đảng vào cụ Hồ thân yêu. 39

Phân tích Tính sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu | Văn mẫu lớp 12

Thông tin :

Tài liệu liên quan:

Giá trị nội dung và nghệ thuật trong tác phẩm Vợ chồng A Phủ | Văn mẫu 12

Tổng hợp các mẫu mở bài nghị luận xã hội hay, chọn lọc nhất | Ngữ văn 12

Ý nghĩa nhan đề Những đứa con trong gia đình | Văn mẫu lớp 12

Thuyết minh về một tác phẩm văn học

Nêu suy nghĩ về câu thơ: Người vá trời lấp, bể Kẻ đắp lũy xây thành, Ta chỉ là chiếc lá, Việc của mình là xanh | Văn mẫu lớp 12