-
Thông tin
-
Hỏi đáp
Phân tích vai trò sứ mệnh lịch sử của giai cấpcông nhân và vận dụng vào đề tài - Môn chủ nghĩa xã hội khoa học| Đại học Kinh Tế Quốc Dân
Đại học Kinh tế Quốc dân với những kiến thức và thông tin bổ ích giúp các bạn định hướng và học tập dễ dàng hơn. Chúc bạn ôn luyện thật tốt và đạt điểm cao trong kì thi sắp tới. Mời bạn đọc đón xem!
Môn: Chủ nghĩa xã hội khoa học (LLNL1107)
Trường: Đại học Kinh Tế Quốc Dân
Thông tin:
Tác giả:
Preview text:
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
BÀI TẬP LỚN MÔN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI KHOA HỌC
Đề tài: “Phân tích vai trò sứ mệnh lịch sử của giai cấp
công nhân và vận dụng vào đề tài”.
GV hướng dẫn: Lê Ngọc Thông
Hà Nội, tháng 10 năm 2021 LỜI MỞ ĐẦU
Trong thời đại xã hội nào người lao động sản xuất trong các ngành
sản xuất công nghiệp, dịch vụ, công nghiệp hay những người công
nhân đều có vai trò sáng tạo chân chính ra lịch sử và là những người
giữ vai trò quyết định sáng tạo công cụ sản xuất, giá trị thặng dư và
chính trị xã hội. Chủ nghĩa xã hội khoa học là một trong ba bộ phận của
chủ nghĩa Mác-lenin đã nghiên cứu một cách toàn diện về các quy luật
chính trị xã hội của quá trình phát sinh hình thành và phát triển của các
hình thái kinh tế xã hội cộng sản chủ nghĩa xã hội. Từ vai trò to lớn của
giai cấp công nhân, việc khẳng định sứ mệnh của giai cấp công nhân
có ý nghĩa quan trọng cả về lý luận và thực tiễn. Trước sự khủng hoảng
và sụp đổ của chủ nghĩa xã hội ở Liên xô và Đông Âu, nhiều người đã
bộc lộ sự dao động và hoài nghi về sứ mệnh lịch sử của giai câp công
nhân. Bọn cơ hội xét lại và các thế lực chống cộng có cơ sở mới để phủ
nhận sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân, vai trò lãnh đạo của
Đảng cộng sản và chủ nghĩa xã hội. Trong giai đoạn mới hiện nay, công
cuộc công nghiệp hoá, hiện đại hoá đang diễn ra trên toàn thế giới, chủ
nghĩa xã hội đang trong thời kỳ thoái trào, thời đại ngày nay vẫn đang
là thời đại quá độ từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hội trên phạm vi
toàn thế giới còn đang có nhiều biến động, tiêu cực thì vấn đề làm sáng
tỏ sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân được đặt ra trở nên bức thiết
hơn bao giờ hết. Cùng với chủ nghĩa duy vật lịch sử và học thuyết về
giá trị thặng dư, việc phát hiện ra sứ mệnh lịch sử của giai cấp công
nhân là một trọng những cống hiến vĩ đại của C.Mác. Để khẳng định vai
trò to lớn của giai cấp công nhân trong cuộc cách mạng vĩ đại này, các
nhà kinh điển đã đề cập đến trong nhiều tác phẩm của mình. Trong tác
phẩm “Tuyên Ngôn của Đảng Cộng Sản’’ ,C.Mác và Ph.Anghen đã
khẳng định: “ giai cấp tư sản không những đã rèn lên những vũ khí giết
mình; nó còn tạo ra những người sử dụng vũ khí ấy-những công nhân
hiện đại, những người vô sản”. Điều đó có nghĩa, sứ mệnh lịch sử của
giai cấp vô sản hiện đại là tất yếu và khách quan. Ngày nay, cuộc đấu
tranh tư tưởng hết sức phức tạp, đặc biệt là sau cuộc khủng hoảng và
sụp đổ của mô hình CNXH hiện thực ở Liên Xô và Đông Âu vào cuối thế
kỉ XX, nhiều người đã bộc lộ sự dao động và hoài nghi về sứ mệnh lịch
sử của giai cấp công nhân. Các thế lực thù địch, chống cộng, cùng với
phần tử cơ hội, xét lại và chủ nghĩa thực chứng mới dưới mọi hình thức
đã và đang mưu toan xuyên tạc, phủ nhận nhiều quan điểm của chủ
nghĩa duy vật lịch sử, trong đó có quan điểm về giai cấp công nhân và
sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân. Trong bối cảnh đó, việc làm 1
sáng tỏ nhận thức một cách đúng đắn hơn về giai cấp công nhân, về
vai trò sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân không chỉ có lí ý nghĩa lí
luận sâu sắc mà còn có ý nghĩa thực tiễn hết sức to lớn. Xuất phát từ
những lí do trên, em chọn đề tài “Phân tích vai trò sứ mệnh lịch sử của
giai cấp công nhân’’ để hoàn thành bài tiểu luận của mình.
1.Tổng quan tình hình nghiên cứu
Trung Quốc, Ấn Độ, Hy Lạp cổ đại đã có tư tưởng phản ánh phân
biệt giàu nghèo, phân chia quyền lực. Những tư tưởng đó còn sơ khai,
mộc mạc chưa thấy được nguồn gốc của sự phân chia giai
cấp từ đời sống kinh tế-xã hội, chưa thấy tính lịch sử của giai cấp.Vấn
đề đấu tranh giai cấp chỉ trở lên rõ ràng hơn khi xã hội phong kiến suy
tàn, khi phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa bắt đầu hình thành.
Cuộc đấu tranh giữa giai cấp tư sản với giai cấp địa chủ quý tộc đã làm
xuất hiện những nhà tư tưởng phát hiện xung đột đó. Khái niệm chia
giai cấp và đấu tranh giai cấp được thể hiện trong tư tưởng của các nhà
sử học vào cuối thế kỷ XVIII được các Mác khẳng định trong thư gửi
Vây-đơ May-ê (1852). Cũng trong bức thư này Các Mác cũng thừa nhận
công lao của mình là phát hiện ra sứ mệnh lịch sử của giai cấp công
nhân phát hiện xu hướng tất yếu xuất hiện chuyên chính vô sản in ở lại
đấu tranh giữa giai cấp vô sản và giai cấp tư sản.
Phát hiện vĩ đại của Các Mác đánh dấu sự ra đời của chủ nghĩa
duy vật lịch sử, đáp lại công lao của các Mác nhiều nhà tư tưởng tư sản
đã tìm mọi cách để phủ nhận hoặc trực tiếp hoặc gián tiếp. Họ cho
rằng giai cấp không tồn tại có chăng, nhưng chỉ có sự khác biệt giữa
các nhóm xã hội có nghề nghiệp khác nhau có tâm lý xã hội khác nhau
hoặc có sự khác nhau về thu nhập. Trong tác phẩm’’ Gia Đình Thần
Thánh’’ năm 1845 của C.Mác và tác phẩm”Chống Đuy-Rinh’’(1878) của
Anghen, hai ông đều khẳng định, muốn muốn hiểu giai cấp là gì phải
dựa vào phương thức lao động, dựa vào địa vị kinh tế- xã hội của nhóm
người gắn với một hệ thống sản xuất nhất định.
V.I. Lenin là người bảo vệ quan điểm đó của C. Mác và Ph. Anghen
về cơ sở kinh tế khi phân định giai cấp. Trong tác phẩm “Sáng kiến vĩ
đại”, V.I. Lenin đã đưa ra định nghĩa khái quát về giai cấp:
“Người ta gọi giai cấp, những tập đoàn to lớn, những tập đoàn
này là khác nhau về địa vị của họ trong một hệ thống sản xuất xã hội
nhất định trong lịch sử, khác nhau về quan hệ của họ đối với những tư
liệu sản xuất, về vai trò của họ trong tổ chức lao động xã hội và như
vậy là khác nhau về cách thức hưởng thụ và về phần của cải xã hội ít
hoặc nhiều mà họ được hưởng”.
Người còn viết: “giai cấp là những tập đoàn người mà tập đoàn
này có thể chiếm đoạt tập đoàn lao động của tập đoàn khác, do chỗ
các tập đoàn có địa vị khác nhau trong một chế độ kinh tế xã hội nhất 2
định”. Định nghĩa giai cấp của Lênin chỉ rõ rằng: “ giai cấp nào nắm
được quyền sở hữu về tư liệu sản xuất, giai cấp đó sẽ nắm được quyền
quản lý tổ chức sản xuất và quyền chi phối sản phẩm, từ đó có được
địa vị thống trị trong xã hội. Địa vị xã hội kết quả của quyền sở hữu về
tư liệu sản xuất nhưng đồng thời cũng là nguyên nhân từ sự khác biệt
về quyền sở hữu tư liệu sản xuất chủ yếu của xã hội. Sự khác nhau về
đặc trưng của giai cấp nói lên tính phức tạp trong kết cấu các giai cấp
tầng lớp xã hội của mỗi thời đại ( có phân chia giai cấp).
2. Mục đích nghiên cứu của đề tài
Làm rõ nguồn gốc ra đời, bản chất, logic, vận dụng và phát triển
của khái niệm giai cấp công nhân, làm rõ vai trò của giai cấp công
nhân thông qua nội dung về kinh tế, chính trị, xã hội, văn hóa, tư
tưởng trong thời đại ngày nay.
3. Phạm vi nghiên cứu của đề tài
Khái niệm giai cấp công nhân theo quan điểm tư tưởng của
C.Mác và PhAngen, sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân theo chủ
nghĩa mác-lênin, trongcác tác phẩm kinh điển của C. Mác, Ph.Anghen
và V.I.Lênin sứ mệnh lịch sử sử của giai cấp công nhân trong thời đại
ngày nay thông qua Việt sự tương đồng với giai cấp công nhân truyền
thống ở thế kỷ XIX và sự bổ sung, phát triển nhận thức trong thời đại ngày nay.
4. Phương pháp nghiên cứu đề tài
Vận dụng những phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
chuyên ngành chủ nghĩa xã hội khoa học vào việc phân tích nội dung
khái niệm giai cấp công nhân và sứ mệnh lịch sử của giai cấp công
nhân, đặc biệt là đối với giai cấp công nhân Việt Nam trong tiến trình
cách mạng Việt Nam, trong sự nghiệp đổi mớivà hội nhập quốc tế ngày nay.
5. Đóng góp của đề tài
Làm sáng tỏ vai trò của giai cấp công nhân trên hai phương diện
lý luận và thực tiễn, làm nổi bật và sứ mệnh lịch sử của giai cấp công
nhân trong thời đại ngày nay- thời đại quá độ từ chủ nghĩa tư bản lên
chủ nghĩa xã hội trên phạm vi toàn thế giới. Nội Dung
Phần I: Quan điểm cơ bản của chủ nghĩa Mác-Leenin về giai cấp
công nhân và sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân.
1. Nguồn gốc, khái niệm và đặc điểm của giai cấp công nhân
1.1 : Nguồn gốc giai cấp công nhân 3
Giai cấp công nhân là một tầng lớp xã hội chiếm đa số trong các xã hội tư bản chủ
nghĩa cũng như các xã hội đã chịu ảnh hưởng của chủ nghĩa tư bản hoặc ở nơi phổ biến là
chủ nghĩa tư bản. Nó cũng có thể đề cập đến bất kỳ nghề nghiệp nào.
Nguồn gốc ra đời của giai cấp công nhân là con đẻ của nền đại công
nghiệp. Giai cấp công nhân sinh ra và phát triển theo đà phát triển của
kỹ thuật và công nghệ và chỉ trở thành một giai cấp ổn định khi sản
xuất đại công nghệ đã thay thế về cơ bản nền sản xuất thủ công. Dưới
chế độ tư bản chủ nghĩa, giai cấp công nhân là giai cấp những người
lao động làm thuê cho nhà tư bản, là giai cấp hoàn toàn không có tư
liệu sản xuất, phải bán sức lao động cho nhà tư bản để kiếm sống. Vì
vậy, trong sản xuất họ là giai cấp bị phụ thuộc và trong phân phối là
giai cấp bị bóc lột giá trị thặng dư, do đó giai cấp công nhân đối lập
trực tiếp về lợi ích với giai cấp tư sản.
Sự phát triển của thời đại công nghiệp không những đã làm tăng
thêm số người vô sản, mà còn tập hợp họ lại thành một tập đoàn xã hội
rộng lớn, thành giai cấp vô sản hiện đại. Chính vì vậy, giai cấp công
nhân hiện đại ra đời gắn liền với sự phát triển của đại công nghiệp, nó
là sản phẩm của bản thân nền đại công nghiệp và lớn lên cùng với sự
phát triển của nền đại công nghiệp đó.
Chủ nghĩa Mác-Lênin xác định giai cấp công nhân chính là giai cấp có
sứ mệnh lịch sử hết sức quan trọng là xóa bỏ chế độ bóc lột tư bản chủ
nghĩa, thực hiện sự chuyển biến cách mạng từ xã hội tư bản chủ nghĩa
lên xã hội xã hội chủ nghĩa và cộng sản chủ nghĩa.
Trong xã hội tư bản chủ nghĩa, giai cấp công nhân là một trong những
giai cấp cơ bản, chủ yếu, đối lập với giai cấp tư sản, là giai cấp bị giai
cấp tư sản tước đoạt hết tư liệu sản xuất, buộc phải bán sức lao động
cho nhà tư bản để sống, bị bóc lột giá trị thặng dư.
1.2 : Khái niệm giai cấp công nhân
Cũng như mọi hiện tượng xã hội khác, giai cấp công nhân là con
đẻ của hoàn cảnh lịch sử cụ thể và cùng với sự phát triển của lịch sử,
cũng luôn phát triển với những biểu hiện và đặc trưng mới trong từng
giai đoạn nhất định. Sự phát triển của đại công nghiệp không những đã
làm tăng thêm số lượng người vô sản mà còn tập hợp họ lại thành một
tập đoàn xã hội rộng lớn, thành giai cấp vô sản hiện đại.
Theo em được biết C.Mác và Ph.Anghen đã sử dụng nhiều thuật
ngữ khác nhau để chỉ giai cấp công nhân như giai cấp vô sản, giai cấp
vô sản hiện đại, giai cấp công nhân hiện đại, giai cấp công nhân đại
công nghiệp... đó là những cụm từ đồng nghĩa để chỉ giai cấp công
nhân- con đẻ của nền đại công nghiệp tư bản chủ nghĩa, giai cấp đại
biểu cho lực lượng sản xuất tiên tiến, cho phương thức sản xuất hiện
đại. Ngoài ra, các ông còn dùng những thuật ngữ có nội dung nhà thơ
để chỉ các loại công nhân trong các ngành sản xuất khác nhau, trong 4
những giai đoạn phát triển khác nhau của công nghiệp, công nhân
khoáng sản, công nhân công trường thủ công, công nhân công xưởng, công nhân nông nghiệp…
Giai cấp công nhân được các nhà kinh điển xác định theo hai phương diện cơ bản:
-Về phương thức kinh tế -xã hội:
Giai cấp công nhân là sản phẩm và là chủ thể của nền sản xuất
đại công nghiệp, giai cấp công nhân là những người lao động trực tiếp
hay gián tiếp vận hành các công cụ sản xuất có tính chất công nghiệp
ngày càng hiện đại và xã hội hóa cao. Họ lao động bằng những phương
thức công nghiệp ngày càng hiện đại với những đặc điểm nổi bật; sản
suất bằng máy móc, lao động có tính chất xã hội hóa, năng xuất lao
động cao và tạo ra nhiều của cải, vật chất cho xã hội mới.
C.Mác và Ph.Anghen đã mô tả quá trình phát triển của giai cấp
công nhân: trong công trường thủ công và trong nghề thủ công, người
công nhân sử dụng công cụ của mình còn trong công xưởng thì người
công nhân phải phục vụ máy móc. Theo C.Mác và Ph.Anghen, công
nhân công nghiệp công xưởng là bộ phận tiêu biểu cho giai cấp công nhân hiện đại.
Trong tác phẩm “Tuyên ngôn của Đảng Cộng Sản”, các ông nhấn
mạnh: “ ... các giai cấp khác đều suy tàn và tiêu vong cùng với sự phát
triển của đại công nghiệp, còn giai cấp vô sản lại là sản phẩm của bản
thân nền đại công nghiệp và công nhân cũng là một phát minh của thời
đại mới, giống như máy móc vậy... công nhân Anh là đứa con đầu lòng
của nền công nghiệp hiện đại”.
-Về phương diện chính trị-xã hội
Giai cấp công nhân còn là sản phẩm của xã hội ,của quá trình
phát triển tư bản chủ nghĩa, một xã hội có điều kiệntồn tại dựa trên cơ
sở chế độ làm thuê.Trong quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa, giai cấp
vô sản là giai cấp những công nhân làm thuê hiện đại, vì mất các tư
liệu sản xuất của bản thân, nên buộc phải bán sức lao đông của mình
để sống”.C.Mác và Ph.Anghen chỉ rõ, đó là giai cấp của những người lao
động không có sở hữu tư liệu sản xuất chủ yếu của xã hội .Họ phải bán
sức lao đọng cho nhà tư bản và bị nhà tư bản bóc lột giá trị thặng dư.
“Những công nhân ấy, buộc phải bán mình để kiếm ăn từng bữa một, là
một hàng hóa, tức là một món hàng đem bán như bất cứ món hàng nào
khác, vì thế, họ phải chịu hết mọi sự may rủi của cạnh tranh, mọi sự lên
xuống của thị trường”.
Mâu thuẫn cơ bản của phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa là
mâu thuẫn giữa lực lượng sản xuất xã hội ngày càng rộng lớn với quan
hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa dựa trên chế độ tư hữu tư bản chủ nghĩa
về tư liệu sản xuất. Mâu thuẫn cơ bản này thể hiện về mặt xã hội là
mâu thuẫn về lợi ích giữa giai cấp công nhân và giai cấp vô sản. Lao
động sống của công nhân là nguồn gốc của giá trị thặng dư và sự giàu
có của giai cấp tư sản cũng chủ yếu nhờ vào việc bóc lột được ngày
càng nhiều hơn giá trị thặng dư. 5
Từ phân tích trên theo chủ nghĩa Mác Lênin giai cấp công nhân
là một tập đoàn xã hội, hình thành và phát triển cùng với quá trình
phát triển của nền công nghiệp hiện đại, họ lao động bằng phương thức
ngày càng hiện đại và gắn liền với quá trình sản xuất vật chất hiện đại,
đại biểu cho phương thức sản xuất mang tính xã hội ngày càng cao. Họ
là người làm thuê do không có tư liệu sản xuất, buộc phải bán sức lao
động để kiếm sống và bị giai cấp tư sản bóc lột giá trị thặng dư, vì vậy
lợi ích cơ bản của họ đối lập với lợi ích cơ bản của giai cấp tư sản, đó là
giai cấp sứ mệnh phủ định chế độ tư bản chủ nghĩa, xây dựng thành
công chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản trên toàn thế giới.
1.3`: Đặc điểm của giai cấp công nhân
Theo nghiên cứu giai cấp công nhân(giai cấp vô sản) từ phương
diện từ phương diện kinh tế- xã hội và chính trị- xã hội trong chủ nghĩa
tư bản, Mác và Anghen đã không những đưa lại quan niệm khoa học về
giai cấp công nhân mà còn làm sáng tỏ những đặc điểm quan trọng
của nó với tư cách là một giai cấp cách mạng có sứ mệnh lịch sử thế
giới. Có thể khái quát những đặc điểm chủ yếu của giai cấp công nhân bao gồm:
+ Giai cấp công nhân Việt Nam ra đời trước cả giai cấp tư sản Việt
Nam, là giai cấp đối kháng trực tiếp với tư bản thực dân Pháp. Sinh ra
và lớn lên ở một nước thuộc địa, nửa phong kiến, dưới sự thống trị của
thực dân Pháp, một thứ chủ nghĩa tư bản thực lợi không quan tâm
mấy đến phát triển công nghiệp, nên giai cấp công nhân Việt Nam phát triển chậm.
Mặc dù ra đời muộn, số lượng ít, trình độ nghề nghiệp thấp chưa
bằng giai cấp công nhân thế giới, còn mang nhiều tàn dư của tâm lý
và tập quán nông dân, song giai cấp công nhân Việt Nam đã nhanh
chóng vươn lên đảm đương vai trò lãnh đạo cách mạng Việt Nam, thực
hiện sứ mệnh lịch sử của mình là giải phóng dân tộc để giành độc lập
dân tộc và xây dựng chủ nghĩa xã hội.
+ Giai cấp công nhân Việt Nam tiếp thu và kế thừa truyền thống
yêu nước, đấu tranh bất khuất chống ngoại xâm của dân tộc. Giai cấp
công nhân khi ra đời vừa chịu nỗi nhục mất nước, vừa bị áp bức bóc lột
của giai cấp tư sản đế quốc nên họ có tinh thần cách mạng kiên cường,
triệt để, sớm nhận thức được mối quan hệ giữa sự nghiệp giải phóng
dân tộc và sự nghiệp giải phóng giai cấp, giữa chủ nghĩa yêu nước và chủ nghĩa quốc tế. 6
+ Giai cấp công nhân Việt Nam ra đời trong điều kiện các giai cấp
khác đã bế tắc về con đường cứu nước thì chỉ có giai cấp công nhân
mới có khả năng tìm thấy lối thoát cho cách mạng
+ Giai cấp công nhân Việt Nam ra đời khi Cách mạng xã hội chủ
nghĩa Tháng Mười Nga thành công, mở ra một chế độ xã hội mới trong
lịch sử nhân loại, đó là chế dộ xã hội xã hội chủ nghĩa và cùng lúc đó
Nguyễn Ái Quốc đã tìm ra con đường cứu nước giảỉ phóng dân tộc là
con đường cách mạng vô sản dưới sự lãnh đạo của giai cấp công nhân.
Đó là yếu tố hết sức quan trọng khích lệ, thúc đẩy giai cấp công nhân
Việt Nam đứng lên làm cách mạng để giải phóng dân tộc.
+ Phần lớn những người công nhân nước ta vốn xuất thân từ nông
dân và các tầng lớp nhân dân lao động khác, nên có quan hệ mật
thiết, tự nhiên với nông dân và đông đảo nhân dân lao động. Chính vì
vậy, giai cấp công nhân Việt Nam sớm liên minh với nông dân, tạo
thành khối liên minh công – nông và khối đại đoàn kết toàn dân tộc,
đảm bảo cho sự lãnh đạo của giai cấp công nhân trong suốt quá trình
cách mạng. Đây cũng là điều kiện cần thiết đảm bảo cho cách mạng
Việt Nam giành được thắng lợi.
+ Giai cấp công nhân Việt Nam ra đời sau một thời gian ngắn thì
Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời. Đảng Cộng sản đã đem yếu tố tự giác
vào phong trào công nhân, làm cho phong trào công nhân có một
bước phát triển nhảy vọt về chất. Giai cấp công nhân, dưới sự lãnh đạo
của Đảng, trở thành lực lượng chính trị độc lập, giành được quyền lãnh
đạo cuộc đấu tranh cách mạng của nhân dân Việt
+ Giai cấp công nhân Việt Nam ra đời trước giai cấp tư sản dân tộc
và sớm có Đảng lãnh đạo nên không bị tác động bởi các khuynh
hướng cơ hội chủ nghĩa, cải lương, xét lại, không bị giai cấp tư sản đầu
độc về tư tưởng nên luôn luôn đoàn kết, thống nhất trong cuộc đấu
tranh chống thực dân Pháp và bọn địa chủ phong kiến tay sai.
Ngoài những đặc điểm nói trên, thể hiện những ưu điểm của giai cấp
công nhân Việt Nam, cho đến nay giai cấp công nhân Việt Nam còn có
những hạn chế cần phải khắc phục: Số lượng còn ít, trình độ văn hoá,
chuyên môn và nghiệp vụ cũng như khoa học kĩ thuật còn thấp; tư
tưởng bảo thủ, chủ quan, cách làm ăn tuỳ tiện, manh mún của người
sản xuất nhỏ còn ảnh hưởng khá nặng nề. Nguyên nhân là do nền công 7
nghiệp nước ta chưa phát triển và thành phần đa số xuất thân từ nông
dân. Tuy vậy, những hạn chế trên không thuộc về bản chất nên giai cấp
công nhân Việt Nam vẫn có đủ khả năng và điều kiện để đảm đương sứ
mệnh lịch sử của mình đối với dân tộc.
2. Nội dung sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân
Qua tìm hiểu em được biết nội dung sứ mệnh lịch sử của giai cấp
công nhân không chỉ là bảo đảm sự thống trị của lợi ích của họ và đạt được một xã
hội mà họ có cơ hội công bằng để đạt được cuộc sống tốt đẹp hơn cho bản thân và gia
đình mà còn là những nhiệm vụ mà giai cấp công nhân cần phải thực hiện
với tư cách là giai cấp tiên phong, lực lượng đi đầu trong cuộc cách
mạng xác lập hình thái kinh tế-xã hội cộng sản chủ nghĩa.
Theo chủ nghĩa Mác-Lênin “sứ mệnh lịch sử tổng quát của giai cấp
công nhân là thông qua chính Đảng tiên phong, giai cấp công nhân tổ
chức, lãnh đạo nhân dân lao động đấu tranh xóa bỏ các chế độ người
bóc lột người, xóa bỏ chủ nghĩa tư bản, giải phóng giai cấp công nhân,
nhân dân lao động của mọi sự áp bức, bóc lột, nghèo nàn, lạc hậu xây
dựng xã hội cộng sản chủ nghĩa văn minh”.
Sứ mệnh lịch sử ấy được thể hiện qua 3 nội dung cơ bản: -Nội dung kinh tế:
Giai cấp công nhân là đại biểu cho quan hệ sản xuất mới, sản
xuất ra của cải vật chất ngày càng đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng
của con người và xã hội. Từ đó, giai cấp công nhân tạo tiền đề vật chất-
kỹ thuật cho sự ra đời của xã hội mới. Mặt khác, tính chất xã hội hóa
cao của lực lượng sản xuất đòi hỏi một quan hệ sản xuất mới, phù hợp
với chế độ công hữu các tư liệu sản xuất chủ yếu của xã hội là nền tảng
tiêu biểu cho lợi ích toàn xã hội. Giai cấp công nhân đại biểu cho lợi ích
chung của xã hội, chỉ có giai cấp công nhân là giai cấp duy nhất không
có lợi ích riêng với nghĩa tư hữu, phấn đấu cho lợi ích chung của toàn
xã hội. Chỉ tìm thấy lợi ích chân chính của mình khi thực hiện được lợi
ích chung của cả xã hội. Ở các nước xã hội chủ nghĩa, giai cấp công
nhân thông qua quá trình công nghiệp hóa và thực hiện “ một kiểu tổ
chức xã hội mới về lao động” để tăng năng suất lao động xã hội và
thực hiện tốt nguyên tắc sở hữu, quản lý và phân chế phù hợp với nhu
cầu phát triển sản xuất, thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội. Trên
thực tế, hầu hết các nước xã hội chủ nghĩa lại ra đời từ phương thức
phát triển rút ngắn, bỏ qua chế độ tư bản chủ nghĩa. Do đó, để thực
hiện sứ mệnh lịch sử của mình về nội dung kinh tế, thế giai cấp công
nhân phải đóng vai trò nòng cốt trong quá trình giải phóng lực lượng
sản xuất, thúc đẩy lực lượng sản xuất phát triển để tạo cơ sở cho quan
hệ sản xuất mới, xã hội chủ nghĩa ra đời.
-Nội dung chính trị, xã hội:
Giai cấp công nhân cùng với nhân dân lao động dưới sự lãnh đạo
của Đảng cộng sản ,tiến hành cách mạng chính trị để lật đổ quyền
thống trị của giai cấp thống trị. Xóa bỏ chế độ lớp 1 các nước giành
chính quyền về tay giai cấp công nhân và nhân dân lao động. thiết lập
nhà nước kiểu mới mang bản chất giai cấp công nhân, xây dựng nền
dân chủ chủ nghĩa thực hiện quyền lực của nhân dân quyền dân chủ và 8
làm chủ xã hội của tuyệt đại đa số nhân dân lao động. Giai cấp công
nhân và nhân dân lao động sử dụng nhà nước của mình, cho mình làm
chủ như một công cụ có hiệu lực để cải tạo xã hội cũ và tổ chức xây
dựng xã hội mới, phát triển kinh tế và văn hóa, xây dựng nền chính trị
dân chủ-pháp quyền, quản lý kinh tế xã hội và tổ chức đời sống xã hội
phục vụ quyền và lợi ích của nhân dân lao động, thực hiện dân chủ,
công bằng, bình đẳng và tiến bộ xã hội, theo tư tưởng và mục tiêu của chủ nghĩa xã hội.
-Nội dung văn hóa, tư tưởng:
Thực hiện sứ mệnh lịch sử của mình, giai cấp công nhân trong tiến trình
cách mạng phải tạo xã hội cũ và xây dựng xã hội mới trên lĩnh vực văn
hóa, tư tưởng cần phải tập trung xây dựng hệ giá trị mới, lao động,
công bằng, dân chủ, bình đẳng và tự do.
Giai cấp công nhân thực hiện cuộc cách mạng về văn hóa, tư
tưởng bao gồm cải tạo cái cũ lỗi thời, lạc hậu, xây dựng cái mới, tiến độ
trong lĩnh vực ý thức tư tưởng, trong tâm lý, ý với sống và trong đời
sống tinh thần xã hội. Xây dựng và củng cố ý thức tiên tiến của giai cấp
công nhân, đó là chủ nghĩa Mác-lênin, đấu tranh để khắc phục ý thức tư
sản và tàng thư còn sót lại của các hệ tư tưởng cũ. Phát triển văn hóa,
xây dựng con người mới xã hội chủ nghĩa, đạo đức và lối sống xã hội
chủ nghĩa là một trong những nội dung căn bản là cách mạng xã hội
chủ nghĩa trên lĩnh vực văn hóa tư tưởng đặt ra đối với sứ mệnh lịch sử
của giai cấp công nhân hiện đại.
Phần II: Giai cấp công nhân và việc thực hiện sứ mệnh lịch sử
của giai cấp công nhân trong thời đại ngày nay
1. Giai cấp công nhân hiện nay
Số lượng giai cấp công nhân hiện nay có nhiều số lượng tương đối
khác biệt do tiêu chí, quy mô và cách đánh giá của mỗi chủ thể nghiên
cứu. Cơ cấu của GCCN hiện nay khá đa dạng, đang chuyển biến mạnh
theo hướng hiện đại hóa và được tiếp cận theo những tiêu chí đánh giá sau:
Thứ nhất là cơ cấu nghề nghiệp của công nhân hiện nay vô cùng đa
dạng và chưa ngừng lại ở những nghề hiện có. Năm 1893, Ph. Ăng-
ghen quan niệm: “Khi tôi nói “công nhân”, tôi có ý nói người lao động
của tất cả mọi giai cấp. Người tiểu thương bị các hãng buôn lớn lấn gạt,
viên chức văn phòng, thợ thủ công, công nhân thành thị và công nhân
nông nghiệp bắt đầu cảm thấy ách áp bức của chế độ tư bản chủ nghĩa
hiện nay ở nước chúng tôi”. Như vậy, quan niệm “giai cấp công nhân”
đã được lý luận mở rộng rất nhiều, không chỉ có những người trực tiếp
hoặc gián tiếp vận hành công cụ lao động có tính chất công nghiệp
nữa, mà còn là tất cả những người lao động trong chế độ tư bản.
Theo một nghiên cứu, hiện nay trên thế giới có khoảng 23.000 nghề
nghiệp liên quan đến máy móc và phương thức lao động công nghiệp;
và dự đoán rằng, đến giữa thế kỷ XXI sẽ có thêm khoảng 10.000 nghề
nghiệp mới, chủ yếu là ở lĩnh vực dịch vụ. Một nghiên cứu gần đây của 9
Ê-ríc Ô-lin Rai (Erik Olin Wright) một nhà xã hội học Mác-xít (1947 -
2019) đã lập một mô hình cơ cấu giai cấp theo nghề nghiệp, gồm 9
nhóm khác nhau, dựa vào trình độ, kỹ năng và thẩm quyền.
Thứ hai là cơ cấu công nhân theo lĩnh vực hoạt động. Giai cấp công
nhân hiện nay lao động trên 3 lĩnh vực cơ bản là nông nghiệp, công
nghiệp và dịch vụ. Mặc dù đang có sự dịch chuyển lao động giữa các
lĩnh vực nhưng xu hướng chung là nhóm lao động ở lĩnh vực dịch vụ
tăng mạnh, số lượng lao động trong lĩnh vực công nghiệp và nông
nghiệp giảm nhẹ. Số liệu của ILO về so sánh tỷ trọng lao động trong
các ngành sản xuất nông nghiệp, công nghiệp và dịch vụ trong những
năm cuối thế kỷ XX, đầu thế kỷ XXI cho thấy rõ điều đó. Cơ cấu công
nhân lao động trong các ngành nghề tại các nước công nghiệp phát
triển (G7) trong những năm đầu thế kỷ XXI biến động chủ yếu cũng
theo chiều hướng tăng lao động ở nhóm dịch vụ, giảm lao động ở nhóm
công nghiệp và nông nghiệp.
Ở các nước phát triển, chẳng hạn ở Bắc Âu, xu hướng này có nhỉnh
hơn: Trong cơ cấu kinh tế, tỷ trọng lao động dịch vụ chiếm khoảng
70%; công nghiệp khoảng 25% và nông nghiệp từ 3% đến 5% lao động.
Cơ cấu lao động của Đan Mạch: 4% số dân làm việc trong khu vực nông
- lâm nghiệp, 24% trong công nghiệp và xây dựng, 72% số dân làm
việc trong lĩnh vực dịch vụ, trong đó 31% là dịch vụ công và 41% là dịch vụ tư nhân.
Thứ ba là cơ cấu của GCCN xét theo trình độ công nghệ hiện nay
được nhìn nhận là đa dạng và không đồng đều. Các nghiên cứu về trình
độ công nghệ của công nhân thường xét theo khả năng tiếp cận các
cuộc cách mạng công nghiệp, cách tính toán thường là công nghiệp
2.0; 3.0 hoặc tiệm cận 4.0. Cũng có những đánh giá trình độ công nghệ
của công nhân theo đặc tính của kỹ thuật của từng ngành công nghiệp
mà họ đang hoạt động, ví dụ: “công nghệ in offset” và “công nghệ in
kỹ thuật số”. Nhìn chung, công nghệ mà công nhân trên thế giới hiện
đang sử dụng là một “dải khá rộng” được mô tả bằng “cây phả hệ công
nghệ đa tầng”, hàm ý là ở nhiều trình độ, phát triển vốn theo quy luật
không đều và sự phát triển của GCCN hiện nay cũng vẫn tuân theo quy luật đó.
Thứ tư là cơ cấu GCCN dựa theo trình độ phát triển kinh tế thường
được giới nghiên cứu phân tích theo 2 nhóm nước là nước phát triển và
nước đang phát triển. Hiện có 408 triệu công nhân trong các nước phát
triển và số còn lại (khoảng hơn 1.100 triệu) là ở các nước đang phát
triển. Trình độ phát triển kinh tế, trình độ công nghệ thường tỷ lệ thuận
với năng suất lao động đạt được. Công nhân của các nước phát triển có
năng suất lao động cao hơn so với các nước đang phát triển.
Thứ năm là cơ cấu GCCN theo chế độ xã hội là cách tiếp cận theo
chế độ chính trị. Theo quan niệm của chủ nghĩa Mác, có mối quan hệ
biện chứng giữa công nhân, công nghiệp và chủ nghĩa xã hội (CNXH) 10
(chế độ chính trị). Chế độ chính trị cũng có thể tác động đến sự phát
triển của công nhân và công nghiệp. Lịch sử cận đại, hiện đại xác định
điều đó. Thống kê về GCCN các nước xã hội chủ nghĩa (XHCN) năm
2019 cho thấy: Việt Nam có khoảng 15 triệu; Lào có khoảng gần 0,8
triệu; Cu-ba có gần 3 triệu, Trung Quốc có khoảng 300 triệu công nhân
và 270 triệu “nông dân - công” (nhóm xã hội tham gia 2 phương thức
và 2 lĩnh vực lao động, có 2 nơi cư trú; là trung giới của quá trình
chuyển biến từ nông dân sang công nhân, nhưng chưa hoàn toàn sống
bằng thu nhập từ lao động công nghiệp). Một nghiên cứu cho biết:
“Đến năm 2002, Trung Quốc có số lượng nhân viên công nghiệp gấp
đôi tổng số lượng nhân viên công nghiệp các nước G7 cộng lại”.
Thứ sáu là trình độ của GCCN còn được tính theo quan điểm của chủ
nghĩa Mác -Lê-nin là trình độ giác ngộ chính trị, ý thức về sứ mệnh lịch
sử của mình. Cách tiếp cận này khá phổ biến trong nhiều nghiên cứu
của các nước phát triển theo định hướng XHCN hiện nay. Nhận thức
chung là, giác ngộ chính trị của công nhân không đồng đều, có biểu
hiện bất cập so với yêu cầu của sứ mệnh lịch sử mà họ phải đảm trách.
Điều đáng quan tâm là hiện tượng suy giảm tính tích cực chính trị của
một bộ phận công nhân trong cơ chế kinh tế thị trường hiện đại đang
diễn ra ở nhiều quốc gia.
Giai cấp công nhân Việt Nam ra đời và phát triển gắn liền với chính
sách khai thác thuộc địa của thực dân Pháp ở Việt Nam. Bên cạnh
những đặc điểm của giai cấp công nhân nói chung, giai cấp công nhân
Việt Nam có những đặc điểm riêng. Giai cấp công nhân Việt Nam ra đời
trước giai cấp tư sản, là giai cấp đối kháng trực tiếp với tư bản thực dân
Pháp và bè lũ tay sai. Giai cấp công nhân Việt Nam nhanh chóng
trưởng thành về ý thức chính trị, sớm giác ngộ lý tưởng, mục tiêu cách
mạng; có mối quan hệ gắn bó mật thiết với giai cấp nông dân và các
tầng lớp nhân dân lao động. Từ khi Đảng Cộng sảnViệt Nam ra đời giai
cấp công nhân Việt Nam đã giác ngộ về sứ mệnh lịch sử của giai cấp
mình, thể hiện là lực lượng chính trị tiên phong trong cuộc đấu tranh
giải phóng dân tộc và giải phóng giai cấp.
Tại Đại hội lần thứ Sáu của Ban chấp hành Trung ương khóa X,
Đảng ta đã nhận định: Giai cấp công nhân Việt Nam là một lực lượng xã
hội to lớn bao gồm những người lao động chân tay, trí óc, làm công
hưởng lương trong các loại hình sản xuất kinh doanh và dịch vụ công
nghiệp hoặc sản xuất kinh doanh, dịch vụ có tính chất công nghiệp.
Dưới tác động của quá trình công nghiệp hóa - hiện đại hóa, của nền
kinh tế thị trường, xu hướng quốc tế hóa nền kinh tế đã làm biến đổi cơ
cấu giai cấp trong xã hội, đặc biệt là giai cấp công nhân. Giai cấp công
nhân Việt Nam trong giai đoạn hiện nay có nhiều biến đổi sâu sắc. Điều
này ảnh hưởng không nhỏ đến việc thực hiện sứ mệnh lịch sử của giai
cấp công nhân trong giai đoạn hiện nay.
So với giai cấp công nhân truyền thống ở thế kỷ XIX thì giai cấp
công nhân hiện nay vừa có những điểm tương đồng vừa có những điểm
khác biệt, có những biến đổi mới trong điều kiện lịch sử mới. Cần phải 11
làm rõ những điểm tương đồng và khác biệt đó theo quan điểm lịch sử
cụ thể của chủ nghĩa Mác Lênin để khẳng định những giá trị của chủ
nghĩa mác-lênin. mặt khác, cần có những bổ sung, phát triển nhận thức
mới về việc thực hiện sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân hiện nay.
2. Những điểm tương đối ổn định so với thế kỷ XIX
Những biến đổi tích cực của giai cấp công nhân Việt Nam hiện nay:
- Giai cấp công nhân nước ta phát triển nhanh về số lượng đa dạng về
cơ cấu ngành nghề: trong quá trình đổi mới, mở cửa và hội nhập quốc
tế, chủ trương phát triển kinh tế nhiều thành phần đã tạo nên sự
chuyển biến trong cơ cấu lực lượng lao động xã hội. Giai cấp công nhân
nước ta đang tiếp tục tăng nhanh về số lượng, đa dạng về cơ cấu theo
ngành nghề và thành phần kinh tế. Trong đó, số công nhân trong khu
vực kinh tế tư nhân và khu vực kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài tăng
mạnh và chiếm tỷ trọng ngày càng lớn. Đồng thời, xuất hiện ngày càng
đông bộ phận công nhân làm việc trong các ngành dịch vụ.
- Giai cấp công nhân ngày càng được nâng cao về trình độ chuyên
môn nghề nghiệp, hình thành tác phong và kỷ luật lao động theo
hướng hiện đại:Quá trình hội nhập quốc tế đã tiếp nhận những thành
tựu khoa học, kỹ thuật và công nghệ hiện đại vào sản xuất, tạo động
lực để giai cấp công nhân nước ta ngày càng phát triển cao về trình độ
chuyên môn nghề nghiệp. Hình thành ngày càng đông đảo bộ phận
công nhân trí thức (có trình độ cao đẳng, đại học trở lên) làm công tác
quản lý sản xuất kinh doanh, nghiên cứu và quản lý khoa học kỹ thuật
gắn với sản xuất kinh doanh hoặc trực tiếp sản xuất. Công nhân là cán
bộ khoa học kỹ thuật, cán bộ quản lý doanh nghiệp sản xuất kinh
doanh, công nhân bậc cao và thợ giỏi đã năng động, sáng tạo, có nhiều
sáng kiến có giá trị cao được áp dụng. Đây là bộ phận đóng vai trò
quan trọng trong quá trình phát triển kinh tế thời kỳ hội nhập; góp
phần nâng cao chất lượng, bảo đảm giữ vững sứ mệnh lịch sử của giai
cấp công nhân Việt Nam. Bên cạnh đó, quá trình hội nhập kinh tế quốc
tế, giúp giai cấp công nhân rèn luyện tính kỷ luật, tác phong công
nghiệp, đáp ứng được yêu cầu của các nhà tuyển dụng lao động quốc tế …
- Giai cấp công nhân nước ta có nhiều cơ hội việc làm, đời sống vật
chất và tinh thần ngày càng được cải thiện: Trong những năm qua, nhờ
những cải cách thể chế để hội nhập vào nền kinh tế thế giới, nên khu
vực doanh nghiệp ngoài nhà nước và doanh nghiệp có vốn đầu tư nước
ngoài có sự chuyển biến mạnh mẽ, tạo nhiều việc làm cho người lao
động. Số lượng công nhân trong các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước
ngoài tăng mạnh. Với lộ trình hội nhập hiện nay, trong thời gian tới việc
làm cho công nhân sẽ tiếp tục tăng nhanh, nhất là ở những ngành nghề
đòi hỏi trình độ lao động kỹ thuật cao. Trong hội nhập quốc tế, các rào
cản pháp lý về di chuyển pháp nhân được nới lỏng, các quan hệ kinh
tế, đối ngoại, lao động được thiết lập sẽ tạo điều kiện cho lao động Việt
Nam ra nước ngoài làm việc. Từ đó, góp phần nâng cao đời sống vật 12
chất và tinh thần cho người công nhân đồng thời thúc đẩy nền kinh tế đất nước phát triển.
Một số biến đổi tiêu cực của giai cấp công nhân Việt Nam hiện nay
- Sự phân tầng xã hội, phân hóa giàu nghèo trong nội bộ ngày càng
sâu sắc, ảnh hưởng đến sự thống nhất, đoàn kết của giai cấp công
nhân. Đoàn kết thống nhất là một trong những đặc điểm chính trị cơ
bản của giai cấp công nhân, giúp công nhân tập hợp các tầng lớp giai
cấp khác trong xã hội thực hiện sứ mệnh lịch sử của mình. Tuy nhiên,
hiện nay do sự biến đổi cơ cấu giai cấp công nhân theo ngành nghề và
theo trình độ đã làm phân hóa về thu nhập của giai cấp công
nhân. Cùng với sự phát triển mạnh mẽ của khoa học và công nghệ,
việc ứng dụng khoa học vào sản xuất ngày càng được đẩy mạnh, dẫn
đến sự phân tầng giữa công nhân. Với xu hướng trí thức hóa công nhân
do sự phát triển của khoa học và công nghệ, thì sự phân tầng, phân
hóa trong nội bộ giai cấp công nhân nước ta sâu sắc hơn trong thời gian tới.
- Lập trường giai cấp, bản lĩnh chính trị, lý tưởng cách mạng của một bộ
phận công nhân bị phai nhạt Mặt trái của kinh tế thị trường, đã làm
cho công nhân có nhận thức không đồng đều về giác ngộ giai cấp, bản
lĩnh chính trị, ý thức tổ chức và kỷ luật lao động. Không ít công nhân
còn chưa nhận thức đầy đủ về sứ mệnh lịch sử của giai cấp mình. Ý chí
phấn đấu, ý thức tổ chức kỷ luật, tính tiên phong gương mẫu của một
bộ phận công nhân giảm sút. Một bộ phận công nhân trẻ còn bị ảnh
hưởng bởi các tệ nạn xã hội, sống buông thả, phai nhạt lý tưởng, suy
thoái về đạo đức, lối sống, xa rời bản chất tốt đẹp của giai cấp công
nhân, gây ảnh hưởng đến doanh nghiệp và hình ảnh người công nhân
Việt Nam trong quá trình hội nhập quốc tế. Bộ phận công nhân chưa
thiết tha phấn đấu vào Đảng và tham gia hoạt động trong các tổ chức
chính trị - xã hội điều này ảnh hưởng đến vai trò tiên phong của giai cấp công nhân nước ta.
Giai cấp công nhân hiện nay vẫn đang là lực lượng sản xuất hàng
đầu của xã hội hiện đại. Họ là chủ thể của quá trình sản xuất công
nghiệp hiện đại mang tính xã hội hóa ngày càng cao, ở các nước phát
triển, có 1 tỷ lệ trận giữa sự phát triển của giai cấp công nhân với sự
phát triển kinh tế. Lực lượng lao động bằng phương thức công nghiệp
chiếm tỷ lệ cao, cũng vì thế đa số các nước đang phát triển hiện nay
đều thực hiện chiến lược công nghiệp hóa nhằm đẩy mạnh tốc độ, chất
lượng và quy mô phát triển. Công nghiệp hóa vẫn là cơ sở khách quan
để giai cấp công nhân hiện đại phát triển mạnh mẽ cả về số lượng và chất lượng.
Các nước tư bản chủ nghĩa hiện nay, công nhân vẫn bị giai cấp tư
sản và chủ nghĩa tư bản bóc lột giá trị thặng dư, quan hệ sản xuất tư 13
bản chủ nghĩa với chế độ sở hữu tư nhân tư bản chủ nghĩa sản sinh ra
tình trạng bóc lột này vẫn tồn tại. Thực tế đó cho thấy xung đột về lợi
ích cơ bản giữa giai cấp tư sản và giai cấp công nhân giữa tư bản và lao động vẫn tồn tại
Từ những điểm tương đồng đó của công nhân hiện đại so với
công nhân thế kỷ XIX, có thể khẳng định: lý luận về sứ mệnh lịch sử
của giai cấp công nhân trong chủ nghĩa mác-lênin vẫn mang giá trị
khoa học và cách mạng vẫn có ý nghĩa thực tiễn to lớn, chỉ đạo cuộc
đấu tranh cách mạng hiện nay của công nhân, phong trào công nhân
và quần chúng lao động, chống chủ nghĩa tư bản và lựa chọn con
đường xã hội chủ nghĩa trong sự phát triển của thế giới ngày nay.
2.1 Những biến đổi và khác biệt của giai cấp công nhân hiện đại
-Xu hướng trung lưu hóa gia tăng:
Trong bối cảnh toàn cầu hóa chủ nghĩa tư bản đã có một số điều
chỉnh nhất định về phương thức quản lý, các biện pháp điều hòa mâu
thuẫn xã hội. Điều này đang tác động hai mặt vào giai cấp công nhân.
Một bộ phận công nhân đã tham gia vào sở hữu tư liệu sản xuất xã hội
thông qua chế độ cổ phần hóa, về mặt hình thức họ không còn là vô
sản nữa mà có thể được trung lưu hóa về mức sống, nhưng về thực
chất ở các nước tư bản, in do không chiếm được tỷ lệ sở hữu cao nên
quá trình sản xuất và phân chia lợi nhuận vẫn bị phụ thuộc vào những
cổ đông lớn Việt Nam và lao động vẫn là nhân tố quyết định mức thu
nhập, để của công nhân hiện đại. Quyền định đoạt quá trình sản xuất,
quyết định cơ chế phân phối lợi nhuận vẫn thuộc về giai cấp tư sản.
Cần hiểu rằng, khi sở hữu tư nhân tư bản chủ nghĩa về tư liệu
sản xuất vẫn tồn tại thì những thành quả khoa học công nghệ, trình độ
kinh tế tri thức về những điều chỉnh về thể chế quản lý kinh tế xã hội
trước tiên vẫn là công cụ để bóc lột giá trị thặng dư. Giai cấp công nhân
vẫn bị bóc lột nặng nề bởi các chủ thể mới trong toàn cầu hóa như các
tập đoàn xuyên quốc gia, nhà nước của các nước tư bản phát triển. Và
giai cấp giữ vững vai trò lãnh đạo, Đảng Cộng sản- đội Tiên Phong của
giai cấp công nhân. Nêu vai trò cầm quyền trong quá trình xây dựng
Chủ nghĩa Xã hội ở một quốc gia. Từ khi Nhà nước xã hội chủ nghĩa đầu
tiên ra đời, Nhà nước Xô Viết, giai cấp công nhân và đội tiên phong của
mình đã trở thành giai cấp lãnh đạo giành chính quyền và xây dựng
nhà nước xã hội chủ nghĩa ở các quốc gia đi lên chủ nghĩa xã hội ở Liên
Xô và Đông Âu trước đây và ở các nước xã hội chủ nghĩa hiện nay( Việt Nam, Trung Quốc…)
Trong bối cảnh mới của toàn cầu hóa, hội nhập quốc tế về cách
mạng công nghiệp thế hệ mới 4.0, công nhân hiện đại cũng tăng nhanh
về số lượng thay đổi lớn về cơ cấu trong nền sản xuất hiện đại. Cơ cấu
xã hội, cơ cấu nghề nghiệp, cơ cấu thu nhập giữa các bộ phận công
nhân rất khác nhau trên phạm vi toàn cầu cũng như trong mỗi quốc gia. 14
3. Thực hiện sứ mệnh lịch sử giai cấp công nhân trên thế giới hiện nay
3.1. Nội dung kinh tế
Thông qua vai trò giai cấp công nhân trong quá trình sản xuất
với công nghệ hiện đại, năng suất, chất lượng cao, đảm bảo cho phát
triển bền vững, sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân đối với sự phát
triển xã hội ngày nay, cùng với sự tham gia trực tiếp của giai cấp công
nhân với các lực lượng lao động- dịch vụ trình độ cao chính là nhân tố
kinh tế- xã hội thúc đẩy sự chín muồi các tiền đề của chủ nghĩa xã hội
trong chủ nghĩa tư bản. Đó điều kiện để phát huy vai trò chủ thể của
giai cấp công nhân trong cuộc đấu tranh vì dân sinh, tiến bộ xã hội và chủ nghĩa xã hội .
Mặt khác, mâu thuẫn lợi ích cơ bản giữa giai cấp công nhân với
giai cấp tư sản ngày càng sâu sắc cuả từng quốc gia và trên phạm vi
toàn cầu. Toàn cầu hóa hiện nay vẫn đang mang đậm tính tư bản chủ
nghĩa với những bất công và bất bình đẳng xã hội, thất bại của cuộc
đấu tranh chống chế độ bóc lột giá trị thặng dư trên phạm vi thế giới.
Phấn đấu cho việc xác định lập một trật tự xã hội mới công bằng bình
đẳng đó là bước thực hiện sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân
trong kinh tế- xã hội. C. Mác khẳng định, giai cấp công nhân là chủ thể
của phương thức sản xuất công nghiệp với các đặc tính: công cụ lao
động là máy móc, năng suất lao động cao, lao động có tính chất xã hội
hóa cao và gợi mở nhiều giải pháp tích cực cho quá trình phát triển xã
hội. Chính từ quá trình sản xuất vật chất bằng phương thức công
nghiệp, giai cấp công nhân được xác định là giai cấp quyết định sự tồn
tại và phát triển của xã hội hiện đại và thông qua đó, chuẩn bị những
tiền đề vật chất cho xã hội tương lai. Về logic, có hai nội dung cơ bản
cần được chú ý ở phương diện này:
Thứ nhất, giai cấp công nhân là giai cấp sản xuất ra của cải vật
chất cho xã hội hiện đại bằng phương thức công nghiệp mang tính xã
hội hóa cao. Xã hội nào cũng tồn tại và phát triển thông qua quá trình
sản xuất và tiêu thụ của cải vật chất. Với tư cách là lực lượng sản xuất
cơ bản tiên tiến, trực tiếp và tham gia quá trình sản xuất, tái sản xuất
của cải vật chất, giai cấp công nhân góp phần quyết định sự tồn tại và
phát triển xã hội. Thêm vào đó, tính chất xã hội hóa ngày càng tăng
của sản xuất cũng làm nảy sinh những nhân tố mang tính chất xã hội
trong quá trình phát triển. Theo C. Mác, đây chính là yếu tố duy vật cho
chủ nghĩa xã hội hiện đại, cái tính chất mà trước cuộc Cách mạng công
nghiệp lần thứ nhất chưa xuất hiện trên thực tế. Công nghiệp càng
phát triển thì tính chất xã hội hóa này ngày càng cao. Nội dung kinh tế
này là yếu tố sâu xa nhất khẳng định sự cần thiết của sứ mệnh lịch sử
của giai cấp công nhân đối với quá trình phát triển của văn minh nhân
loại. Thực hiện đầy đủ và thành công nội dung kinh tế này cũng là điều
kiện vật chất để bảo đảm thắng lợi của chủ nghĩa xã hội.
Thứ hai, cũng từ quá trình sản xuất công nghiệp này, những nhân
tố vật chất kỹ thuật cho sự hình thành một xã hội mới được tích lũy 15
ngày một nhiều hơn. Cũng vì vậy, C. Mác coi cách mạng công nghiệp
cùng những yếu tố cấu thành của nó, như máy móc, cách thức tổ chức
quản lý sản xuất, trình độ cao của lao động và hợp tác lao động công
nghiệp... là “những nhà cách mạng” khiến xã hội hiện tại không thể duy trì trạng thái cũ.
Hai logic căn bản đó đang tiếp diễn với mức độ sâu sắc và rộng lớn
hơn trong cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0. Những nghiên cứu về cuộc
cách mạng này đang xác nhận điều đó. Về đại thể, như dự báo của
Giáo sư K. Sô-áp: “Những sáng tạo lớn về công nghệ sắp thổi bùng
những thay đổi lớn lao trên khắp thế giới - như một tất yếu khách
quan”. Tốc độ của những sáng kiến lan tỏa nhanh, năng suất lao động
tăng mạnh. Ví dụ, cách đây hơn 1 thập niên, dự án đầu tiên về giải mã
bộ gen người mất 13 năm để hoàn thành với chi phí là 2,7 tỷ USD. Còn
hiện nay, một bộ gen người có thể được giải trình tự trong vài giờ với
chi phí vài nghìn USD. Các máy giải trình tự gen “để bàn” giá thành
tương đối thấp có thể được sử dụng trong chẩn đoán thường ngày, có
khả năng cải thiện đáng kể việc điều trị từ việc ứng dụng công nghệ
ADN để đưa ra các phương pháp điều trị phù hợp cho bệnh nhân. Tiếp
theo là sinh học tổng hợp cho khả năng tùy chỉnh chính xác các sinh
vật bằng việc chỉnh sửa ADN được thiết kế có chủ đích.
Nhìn chung, “sự hài hòa và tích hợp ngày càng tăng của nhiều ngành
và nhiều phát kiến khác nhau” vừa tạo ra những đột phá mới trong sản
xuất và dịch vụ, vừa tạo ra những cơ sở mới cho tăng năng suất lao
động xã hội. Cần chú ý tới những biểu hiện mới của tính chất xã hội
hóa, bộc lộ từ cuộc Cách mạng công nghiệp 3.0 và nay đang tiếp diễn.
Cơ hội học tập đang mở rộng hơn với mọi người. Hiện nay, người ta nói
nhiều đến vấn đề giảm dần nhu cầu về lao động giản đơn, tăng lao
động trình độ cao nhưng chưa chú ý đến khả năng tiếp cận giáo dục -
dạy nghề cũng tăng lên và dễ dàng hơn với đa số. Người lao động hiện
đại dễ dàng hơn trong việc học tập để nâng cao tay nghề và mở rộng
khả năng chuyển đổi nghề nghiệp trước những thách thức về việc làm
do Cách mạng công nghiệp 4.0 đặt ra. Kiến thức, kỹ năng lao động hiện
đại đang có xu hướng xã hội hóa. Máy tính, điện thoại thông minh, các
kho dữ liệu khổng lồ có thể dễ dàng tiếp cận với chi phí thấp, các
trường đại học, cao đẳng với nhiều chương trình đào tạo từ xa… là
những điều kiện thuận lợi để người lao động bình thường có thể học tập
và tự học để nâng cao trình độ chuyên môn thông qua cơ sở của truyền
thông số. “Dễ tiếp cận, chi phí thấp, trung tính về địa lý của truyền
thông là những nhân tố cho phép tương tác rộng rãi hơn, vượt qua các
ranh giới xã hội, kinh tế, văn hóa, chính trị, tôn giáo và ý thức hệ”.
Nhu cầu của thị trường sức lao động hiện đại vừa đặt ra yêu cầu cao về
chất lượng của nguồn nhân lực, vừa nâng cao vị thế của người lao
động. Khi đã có một trình độ tương đương với nhu cầu của thị trường, vị
thế của người công nhân cũng khác trước khi thương lượng với người sử 16
dụng lao động về giá cả của hàng hóa sức lao động. Trong điều kiện
mới, khả năng tự bảo vệ của người lao động đã được tăng lên. Sự biến
đổi cấu tạo hữu cơ tư bản thay đổi cũng đang làm rõ xu thế xã hội hóa
lực lượng sản xuất. Tri thức khoa học và công nghệ có vai trò lớn trong
sản xuất đang tạo ra một thay đổi quan trọng: tư bản khả biến tăng
nhanh, tư bản bất biến giảm tương đối trong tỷ lệ cấu thành giá trị của
hàng hóa. Vai trò to lớn của tri thức, tay nghề, văn hóa, kinh nghiệm
của người công nhân trong sản xuất công nghiệp đang từng bước phá
vỡ cơ chế chiếm hữu của giai cấp tư sản, vốn bắt nguồn từ độc quyền
sở hữu tư liệu sản xuất, độc quyền chiếm đoạt giá trị thặng dư. Máy
móc, công nghệ sẽ vẫn tiếp tục đóng vai trò là “những nhà cách mạng”
thầm lặng. Chính xu hướng “tích hợp, hội tụ của thế giới vật chất, thế
giới số và con người” quy định và thúc đẩy xã hội phải phát triển khác
đi. Nó buộc con người trong quá trình sản xuất hiện đại không chỉ chú ý
đến lợi nhuận, hiệu quả kinh tế mà còn phải quan tâm đến nhiều khía
cạnh khác của phát triển bền vững. Xã hội hóa là xu thế khách
quan đang được Cách mạng công nghiệp 4.0 thúc đẩy khá mạnh mẽ.
Nó thể hiện ở xu hướng tiếp hợp, liên ngành, liên kết chuỗi trong sản
xuất hiện đại. Xã hội hóa còn thể hiện ở sự gắn kết các khâu sản xuất -
dịch vụ - tiêu dùng. Trước đây, trong Cách mạng công nghiệp 3.0 vốn
đã có bước tiến dài với lý thuyết ma-ket-ting, còn ngày nay đang tiếp
diễn với việc kết hợp đa chiều: kỹ thuật số, vật chất và sinh học trong sản xuất và dịch vụ.
3.2. Nội dung chính trị-xã hội
Ở các nước tư bản chủ nghĩa, mục tiêu đấu tranh trực tiếp của
giai cấp công nhân và lao động là bất công và bất bình đẳng xã hội,
mục tiêu lâu dài là giành chính quyền về tay giai cấp công nhân và
nhân dân lao động, được nêu rõ trong cương lĩnh chính trị của các Đảng
Cộng Sản trong các nước tư bản chủ nghĩa. Đối với các nước xã hội chủ
nghĩa, nơi các Đảng Cộng sản đã trở thành Đảng cầm quyền nội dung
chính trị xã hội của sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân là lãnh đạo
thành công sự nghiệp đổi mới, giải cứu thành công các nhiệm vụ trong
thời kỳ quá độ đi lên chủ nghĩa xã hội, đặc biệt là xây dựng Đảng cầm
quyền trong sạch vững mạnh. Thực hiện thành công sự nghiệp công
nghiệp hóa, hiện đại hóa, đưa đất nước phát triển nhanh và bền vững.
Theo quan niệm của C. Mác, sở dĩ giai cấp công nhân có sứ mệnh
lịch sử là vì họ là giai cấp đại diện cho xu thế xã hội hóa của lực lượng
sản xuất hiện đại. Trong sản xuất công nghiệp, họ vừa là “sản phẩm
của nền đại công nghiệp”, vừa là chủ thể của quá trình này. Do gắn liền
với phương thức lao động này, giai cấp công nhân có được những phẩm
chất, như tính tổ chức, kỷ luật lao động, tinh thần hợp tác, tâm lý lao
động công nghiệp... Đó là những phẩm chất cần thiết cho một giai cấp
cách mạng và có năng lực lãnh đạo cách mạng xã hội chủ nghĩa. 17
C. Mác là người đầu tiên chỉ ra quan hệ lợi ích phức tạp giữa công
nhân và tư bản. Hai bên vừa đối lập nhau về lợi ích cơ bản, vừa phụ
thuộc nhau về lợi ích hằng ngày trong thị trường sức lao động. Lao
động sống của công nhân là nguồn gốc cơ bản của giá trị thặng dư và
sự giàu có của giai cấp tư sản cũng chủ yếu nhờ vào việc bóc lột được
ngày càng nhiều giá trị thặng dư. “Trong xã hội ấy, những người lao
động thì không được hưởng, mà những kẻ được hưởng lại không lao
động”(8). Đây là mâu thuẫn cơ bản về lợi ích giữa giai cấp công nhân
và giai cấp tư sản và là cốt lõi của bất công và đấu tranh giai cấp trong
xã hội hiện đại. Mâu thuẫn ấy không thể điều hòa và chỉ có thể được
giải quyết bằng việc xóa bỏ chế độ bóc lột giá trị thặng dư trên cơ sở
xác lập một quan hệ sản xuất mang tính chất công hữu những tư liệu
sản xuất chủ yếu. Chính lực lượng sản xuất mang tính chất xã hội hóa
đã chỉ ra biện pháp giải quyết ấy.
Theo đó, nội dung chính trị - xã hội của sứ mệnh lịch sử của giai cấp
công nhân được xác định là cuộc đấu tranh vì các mục tiêu của chủ
nghĩa xã hội, như công bằng, bình đẳng, dân chủ… và tập trung nhất là
việc xác lập chế độ chính trị - xã hội mới do giai cấp công nhân lãnh
đạo - chế độ xã hội chủ nghĩa để tạo ra tiền đề chính trị cho xây dựng
xã hội xã hội chủ nghĩa. Hiện nay, cách mạng công nghiệp 4.0 đang tạo
cơ hội và làm nổi bật các nội dung sau: Dân chủ hóa - công nghệ số
góp phần mở rộng truyền thông, tạo điều kiện để thông tin đến với mọi
người, qua đó phát triển dân chủ. Với những nước phát triển, thông qua
thành tựu khoa học - công nghệ, người dân có điều kiện tốt hơn để
giám sát và chia sẻ quyền lực với nhà nước đương trị. Công nghệ và
thiết bị ngày càng cho phép người dân tiếp cận gần hơn với chính phủ
để nêu ý kiến, để cùng phối hợp hoạt động. Đồng thời, các chính phủ
cũng sở hữu sức mạnh về công nghệ để tăng cường sự quản trị của
mình đối với người dân dựa trên những hệ thống giám sát rộng rãi và
khả năng điều khiển kết cấu hạ tầng số. “Tuy nhiên, xét về tổng thể,
các chính phủ sẽ ngày càng phải đối mặt với áp lực phải thay đổi cách
thức tiếp cận hiện nay của họ đối với sự tham gia của công chúng và
quy trình đưa ra quyết định khi vai trò trung tâm của họ trong việc thực
thi chính sách bị suy giảm trước sự xuất hiện của các nguồn cạnh tranh
mới, sự phân phối lại và phân bổ quyền lực dưới sự hỗ trợ đắc lực của công nghệ”.
Cùng với những cơ hội để phát triển dân chủ, công bằng, bình đẳng,
cuộc cạnh tranh - đấu tranh giữa “hai con đường”, giữa chế độ xã hội
chủ nghĩa và chế độ tư bản chủ nghĩa dường như cũng sắp bước vào
một bước ngoặt lịch sử mới. Hãy thử sắp xếp các dữ kiện chính trị, xã
hội lớn gắn với các chu kỳ cách mạng công nghiệp: Cách mạng công
nghiệp lần thứ nhất và Công xã Pa-ri - năm 1871; Cách mạng công
nghiệp lần thứ hai với Cách mạng Tháng Mười Nga năm 1917; Cách
mạng công nghiệp lần thứ ba với sự kiện Đông Âu - Liên xô và cải cách,
đổi mới… Lô-gíc đó cho phép chúng ta dự báo và kỳ vọng vào những 18
thay đổi của đời sống chính trị, xã hội theo hướng tích cực. Không ai
khác, chính giai cấp công nhân với trình độ được tri thức hóa, với tổ
chức khoa học và tinh thần cách mạng sẽ vẫn là chủ thể hàng đầu của
những cuộc cách mạng trong tương lai.
Cách mạng công nghiệp 4.0 với những tiền đề mà nó tạo ra sẽ cho
thấy những bước tiến mới của chủ nghĩa xã hội hiện thực. Hiện nay,
hầu hết các quốc gia đang phát triển theo định hướng xã hội chủ nghĩa
đều rất quan tâm và quyết tâm mạnh mẽ hướng tới Cách mạng công
nghiệp 4.0. Đây cũng là một con đường để phát triển rút ngắn, để xây
dựng cơ sở vật chất cho chủ nghĩa xã hội.
3.3 Nội dung văn hóa tư tưởng
Theo như em biết sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân trong
điều kiện thế giới ngày nay trên lĩnh vực văn hóa, tư tưởng trên hết là
cuộc đấu tranh ý thức- cuộc đấu tranh giữa Chủ nghĩa xã hội với chủ
nghĩa tư bản. Cuộc đấu tranh này đang diễn ra phức tạp và quyết liệt,
nhất là trong nền kinh tế thị trường phát triển với những tác động mặt
trái của nó. Mặt khác, khi hệ thống xã hội chủ nghĩa thế giới tan rã,
phong trào cách mạng thế giới đang phải vượt qua những thoái trào
tạm thời thì niềm tin vào lý tưởng xã hội chủ nghĩa cũng đứng trước
những thử thách càng làm cho cuộc đấu tranh tư tưởng lý luận giữa chủ
nghĩa tư bản và chủ nghĩa xã hội trở nên phức tạp và gay gắt hơn.
Không chỉ xã hội chủ nghĩa mà ở nhiều nước tư bản chủ nghĩa
cuộc đấu tranh của giai cấp công nhân và nhân dân lao động về những
giá trị cao cả đó đã đạt được nhiều tiến bộ xã hội quan trọng.
Đấu tranh xã hội để bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng cộng
sản, giáo dục nhận thức và củng cố niềm tin khoa học đối với lý tưởng,
mục tiêu của chủ nghĩa xã hội cho giai cấp công nhân và nhân dân lao
động. Giáo dục và thực hiện chủ nghĩa quốc tế chân chính của giai cấp
công nhân trên cơ sở phát huy chủ nghĩa yêu nước và tinh thần dân tộc
chính là nội dung sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân hiện nay về văn hóa tư tưởng.
Giai cấp công nhân hiện đại- sản phẩm của nền đại công nghiệp
hiện đại, quy mô ngày càng lớn, là giai cấp tiên tiến, luôn giữ vị trí
trung tâm của sự phát triển xã hội. Xuất phát từ địa vị kinh tế- xã hội
và đặc điểm chính trị xã hội. Giai cấp công nhân trở thành giai cấp có
sứ mệnh lịch sử cao cả thực hiện chuyển biến cách mạng từ chủ nghĩa
tư bản lên chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản không chỉ ở mỗi
quốc gia dân tộc mà trên phạm vi toàn thế giới. Để đảm đương sứ
mệnh lịch sử to lớn đó, dù dưới chủ nghĩa tư bản hay với chủ nghĩa xã
hội giai cấp công nhân hiện đại phải không ngừng nâng cao và số
lượng, chất lượng, tổ chức và bản lĩnh chính trị, trình độ học vấn đề 19
nghề nghiệp, xứng đáng là lực lượng đi đầu trong công cuộc xây dựng xã hội mới.
Hiện nay, lịch sử nhân loại đã có nhiều thay đổi, chủ nghĩa xã
hội hiện thực ở Liên Xô và các nước Đông Âu đã sụp đổ. Biến động của
lịch sử thế giới những năm gần đây cho thấy con đường nhân loại đang
từng bước quá độ lên Chủ nghĩa xã hội trên phạm vi toàn thế giới là
một xu thế khách quan. Nếu gắn liền với sứ mệnh lịch sử của giai cấp
công nhân hiện đại, trong bối cảnh mới, triết học Mác Lênin là một lý
luận đúng đắn, có khả năng định hướng cho cuộc cách mạng xã hội chủ
nghĩa trong thời đại ngày nay.
4. Phương hướng, giải pháp phát huy vai trò sứ mệnh của giai cấp công nhân
Xây dựng giai cấp công nhân nước ta lớn mạnh, ngang tầm với sự
nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, chủ động vững bước vào quá
trình hội nhập kinh tế quốc tế là nhiệm vụ quan trọng và cấp bách hiện
nay, là trách nhiệm của Đảng, Nhà nước, của cả hệ thống chính trị
cũng như mỗi người công nhân. Nhưng thực trạng của giai cấp công
nhân hiện nay cho thấy rằng nếu không có sự cải cách, thúc đẩy để
phát triển thì giai cấp công nhân Việt Nam vẫn chỉ là những con người
nghèo khổ về kinh tế cũng như nghèo nàng về kiến thức và Chủ nghĩa
xã hội khoa học sẽ trở thành một điều quá xa xôi. Sẽ không có xã hội
công bằng, dân chủ, văn minh ở nơi nào nếu dân trí bị coi thường, sẽ
không có dân giàu nước mạnh nếu nhà quản lý và những người trực
tiếp xây dựng đất nước lại thiếu tinh thần trách nhiệm, lòng nhiệt huyết
cách mạng và sự đoàn kết giữa những người cộng sản. 4.1: Phương hướng
Đại hội lần thứ X của Đảng cộng sản Việt Nam xác định phương
hướng xây dựng GCCN Việt Nam trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện
đại hóa đất nước khẳng định: “Đối với GCCN, coi trọng phát triển về số
lượng và chất lượng, nâng cao giác ngộ và bản lĩnh chính trị, trình độ
học vấn và nghề nghiệp, thực hiện “tri thức hóa công nhân”, nâng cao
năng lực ứng dụng và sáng tạo công nghệ mới, lao động đạt năng suất,
chất lượng và hiệu quả ngày càng cao, xứng đáng là một lực lượng đi
đầu trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và vai trò
lãnh đạo cách mạng trong thời kỳ mới…”.
- Hội nghị lần thứ 6, ban chấp hành trung ương khoá X của Đảng cộng
sản Việt Nam ra nghị quyết về “Tiếp tục xây dựng GCCN Việt Nam
trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước” trong đó nhấn
mạnh: “Xây dựng GCCN lớn mạnh, có giác ngộ giai cấp và bản lĩnh
chính trị vững vàng; có ý thức công dân, yêu nước, tiêu biểu cho tinh
hoa văn hoá của dân tộc; nhạy bén và vững vàng trước những diễn
biến phức tạp của tình hình thế giới và những biến đổi của tình hình
trong nước; có tinh thần đoàn kết dân tộc, đoàn kết, hợp tác quốc tế;
thực hiện sứ mệnh lịch sử của giai cấp lãnh đạo cách mạng thông qua 20
đội tiền phong là Ðảng Cộng sản Việt Nam”. “Xây dựng giai cấp công
nhân lớn mạnh, phát triển nhanh về số lượng, nâng cao chất lượng, có
cơ cấu đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước; ngày càng được trí thức
hóa: có trình độ học vấn, chuyên môn, kỹ năng nghề nghiệp cao, có
khả năng tiếp cận và làm chủ khoa học - công nghệ tiên tiến, hiện đại
trong điều kiện phát triển kinh tế tri thức; thích ứng nhanh với cơ chế
thị trường và hội nhập kinh tế quốc tế; có giác ngộ giai cấp, bản lĩnh
chính trị vững vàng, có tác phong công nghiệp và kỷ luật lao động cao”.
Để thực hiện sứ mệnh vẻ vang ấy, Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ
XII của Đảng nhấn mạnh: “Coi trọng giữ vững bản chất GCCN và các
nguyên tắc sinh hoạt của Đảng”. Đồng thời, “Chú trọng xây dựng, phát
huy vai trò của GCCN, GCND, đội ngũ trí thức, đội ngũ doanh nhân đáp
ứng yêu cầu phát triển đất nước trong thời kỳ mới”.
Vì vậy, Đảng và Nhà nước phải “quan tâm giáo dục, đào tạo, bồi
dưỡng, phát triển GCCN cả về số lượng và chất lượng; nâng cao bản
lĩnh chính trị, trình độ học vấn, chuyên môn, kỹ năng nghề nghiệp, tác
phong công nghiệp, kỷ luật lao động của công nhân; bảo đảm việc làm,
nhà ở, các công trình phúc lợi phục vụ cho công nhân; sửa đổi , bổ sung
các chính sách, pháp luật về tiền lương, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y
tế, bảo hiểm thất nghiệp,…để bảo vệ quyền lợi, nâng cao đời sống vật
chất và tính thần của công nhân”.
4.2: Giải pháp chủ yếu
Một là nâng cao nhận thức kiên định quan điểm giai cấp công nhân
là giai cấp lãnh đạo cách mạng thông qua đội tiền phong là Đảng cộng
sản Việt Nam. Sự lớn mạnh của giai cấp công nhân là một điều kiện
tiên quyết bảo đảm thành công của cuộc đổi mới công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước.
Hai là, xây dựng GCCN lớn mạnh gắn với xây dựng, phát huy sức
mạnh của liên minh giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và đội
ngũ trí thức dưới sự lãnh đạo của Ðảng. Phát huy vai trò của GCCN
trong khối đại đoàn kết toàn dân tộc - động lực chủ yếu của sự phát
triển đất nước;đồng thời tăng cường quan hệ đoàn kết, hợp tác quốc tế
với giai cấp công nhân trên toàn thế giới.
Ba là, chiến lược xây dựng giai cấp công nhân lớn mạnh phải gắn
kết chặt chẽ với chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, công nghiệp hóa,
hiện đại hóa đất nước, hội nhập kinh tế quốc tế. Xử lý đúng đắn mối
quan hệ giữa tăng trưởng kinh tế với thực hiện tiến bộ và công bằng xã
hội và chăm lo xây dựng giai cấp công nhân; đảm bảo hài hòa lợi ích
giữa công nhân, người sử dụng lao động, Nhà nước và toàn xã hội;
không ngừng nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của công nhân,
quan tâm giải quyết kịp thời những vấn đề bức xúc, cấp bách của giai cấp công nhân. 21
Bốn là đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ mọi mặt cho công
nhân, không ngừng trí thức hóa giai cấp công nhân là một nhiệm vụ
chiến lược. Ðặc biệt quan tâm xây dựng thế hệ công nhân trẻ có học
vấn, chuyên môn và kỹ năng nghề nghiệp cao, ngang tầm khu vực và
quốc tế, có lập trường giai cấp và bản lĩnh chính trị vững vàng, trở
thành bộ phận nòng cốt của giai cấp công nhân.
Năm là xây dựng giai cấp công nhân lớn mạnh là trách nhiệm của
cả hệ thống chính trị, của toàn xã hội và sự nỗ lực vươn lên của bản
thân mỗi người công nhân, sự tham gia đóng góp tích cực của người sử
dụng lao động. Sự lãnh đạo của Ðảng và quản lý của Nhà nước có vai
trò quyết định, công đoàn có vai trò quan trọng trực tiếp trong chăm lo
xây dựng giai cấp công nhân. Xây dựng giai cấp công nhân lớn mạnh
phải gắn liền với xây dựng Ðảng trong sạch, vững mạnh về chính trị, tư
tưởng và tổ chức, xây dựng tổ chức công đoàn, Ðoàn Thanh niên Cộng
sản Hồ Chí Minh và các tổ chức chính trị - xã hội khác trong giai cấp công nhân vững mạnh.
9 Tiếp tục nghiên cứu tổng kết thực tiễn, phát triển
lý luận về giai cấp công nhân trong điều kiện kinh tế thị trường định
hướng XHCN, đẩy mạnh CNH-HĐH đất nước và hội nhập kinh tế quốc tế.
Phần III: Vận dụng của bản thân
Thông qua quá trình nghiên cứu kỹ lưỡng về đề tài: “ giai cấp công
nhân và sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân”, em được biết ngoài
sứ mệnh lịch sử cùng với giai cấp công nhân thế giới là xóa bỏ chủ
nghĩa tư bản và chế độ áp bức bóc lột giải phóng mình và nhân dân lao
động trên toàn thế giới, thì giai cấp công nhân Việt Nam còn có sứ
mệnh to lớn: là giai cấp lãnh đạo cách mạng Việt Nam thông qua đội
tiên phong là Đảng cộng sản Việt Nam- là giai cấp đại diện cho phương
thức sản xuất tiên tiến; giai cấp tiên phong trong sự nghiệp xây dựng
xã hội chủ nghĩa; lực lượng đi đầu trong sự nghiệp công nghiệp hóa
hiện đại hóa đất nước vì mục tiêu dân giàu nước mạnh, xã hội công
bằng dân chủ văn minh; là lực lượng nòng cốt trong liên minh giai cấp
công nhân với giai cấp nông dân và đội ngũ trí thức dưới sự lãnh đạo
của Đảng. Giai cấp công nhân là sản phẩm của lịch sử, nó ra đời và
phát triển cùng với sự xuất hiện và phát triển của nền công nghiệp hiện
đại. Một trong những sứ mệnh quan trọng nhất của giai cấp công nhân
là xóa bỏ chế độ nô lệ ở Mỹ. Điều này xảy ra sau nhiều năm lao động
chăm chỉ và tổ chức. Họ có thể được giải phóng thông qua Tu chính án
thứ 13, xóa bỏ chế độ nô lệ ở Mỹ. Giai cấp công nhân đã luôn đồng
hành cùng chúng ta, nhưng sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân
Việt Nam vẫn đang được xác định. Trong nền kinh tế trí thức hiện nay,
công nhân tri thức có vai trò quan trọng, trở thành những nguồn lực
thúc đẩy sự phát triển của mỗi quốc gia. Xu hướng này đang tác động 22
mạnh mẽ đến nền kinh tế nước ta, đòi hỏi về chất lượng nguồn lao
động phải được nâng cao mới đáp ứng được yêu cầu của hội nhập kinh
tế quốc tế. Chính vì vậy là một sinh viên em cần định hướng cho bản
thân về yêu cầu thực tiễn đối với người lao động hiện nay. Bản thân em
nhận thấy đây là vấn đề gắn liền với thực tế xã hội và là chủ đề có tính
vận dụng rất cao vào bản thân chuyên ngành em đang theo học và nền
kinh tế thị trường nói chung.
Với vị trí của một sinh viên trường Đại học Kinh tế Quốc dân, em
nhận thấy mình cần tích cực học tập, rèn luyện để phát triển toàn diện
cá nhân, có hiểu biết sâu sắc không chỉ là lĩnh vực chuyên sâu mà còn
có hiểu biết toàn diện về chính trị, kinh tế, văn hóa, pháp luật…vì trong
tương lại có thể sau này bản thân em và các bạn sinh viên có thể trở
thành quản lý, là nhà khoa học, nhà phân tích kinh tế… cho nên chúng
ta không chỉ hiểu biết một lĩnh vực hẹp tức là chỉ biết lĩnh vực chuyên
môn của mình và cần phải hiểu sâu và hiểu một cách toàn diện về
chính trị, kinh tế, văn hóa, pháp luật không chỉ của Việt Nam mà còn
trên phạm vi thế giới. Mà trong đó có cái kiến thức về chính trị, về khoa
học- xã hội và nhân văn trong các môn lý luận chính trị và đặc biệt là
chủ nghĩa xã hội khoa học sẽ trang bị cho sinh viên tất cả những kiến thức đó.
Hơn nữa là thông qua việc nghiên cứu về những đóng góp của giai
cấp công nhân hình đã hình thành nên lịch sử chúng ta sẽ nhận thấy
bản thân mình cần tích cực tham gia hoạt động đoàn thể của nhà
trường, tham gia vào các hoạt động tình nguyện và lực lượng xung kích
trên mọi mặt trận. Cần giác ngộ được lập trường, lý tưởng của giai cấp
công nhân. Xây dựng một xã hội tiến bộ, dân giàu nước mạnh…Phấn
đấu là đảng viên của Đảng cộng sản Việt Nam, viết tiếp những trang sử
hào hùng của dân tộc. Vì thế, cần phải nắm rõ hiểu được đặc điểm ra
đời của giai cấp công nhân Việt Nam từ một xã hội lạc hậu, cơ cấu giai
cấp còn lạc hậu dẫn đến tình trạng trình độ thấp tác phong công
nghiệp hạn chế. Là một sinh viên em phải đóng góp tích cực vào sự
nghiệp công nghiệp hóa hiện đại hóa ở Việt Nam. Đồng thời cần phải đi
tiên phong trong tiếp thu, giáo dục, phổ biến tri thức góp phần nâng
cao tri thức cho cộng đồng ( thực hiện bằng nhiều cách khác nhau, phù
hợp với điều kiện hoàn cảnh). Luôn tin tưởng vào chủ nghĩa Mac-lenin,
vào sự lãnh đạo của ĐCS Việt Nam, tin tưởng vào con đường độc lập
dân tộc và chủ nghĩa xã hội. Phê phán những quan điểm sai trái phủ
nhận sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân trong phong trào cách
mạng thế giới, trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội trên thế giới
Việt Nam. Hơn nữa cần phải là lực lượng xung phong đến những vùng
sâu vùng xa giúp đỡ đồng bào dân tộc thiểu số, rút ngắn khoảng cách
về trình độ phát triển dân tộc thiểu số với dân tộc đa số. Đặc biệt trong
bối cảnh dịch bệnh covid-19 đang diễn biến phức tạp những người trẻ
tiêu biểu là học sinh sinh viên cần phải đóng góp một phần công sức
của mình trong việc phòng và chống dịch bệnh, phải là lực lượng tiên
phong hỗ trợ những cán bộ đến đầu chống dịch giúp đất nước nhanh
chóng đẩy lùi dịch covid 19 và tiếp tục tăng trưởng kinh tế. 23
Việc học môn chủ nghĩa xã hội khoa học đặc biệt là học những đóng
góp của giai cấp công nhân trong lịch sử sẽ giúp cho sinh viên có một
thế giới quan và tâm nhân sinh quan đúng .Vậy có một thế giới quan
tâm nhân sinh quan đúng tức là chúng ta phải có những hiểu biết đúng
đắn về thế giới này. Thế giới bao gồm cả tự nhiên và xã hội về chính
bản thân mình từ đó có ước mơ có hoài bão để xây dựng một xã hội tốt
đẹp hơn để chúng ta đóng góp, chung tay vào công cuộc xây dựng
thành công chủ nghĩa xã hội không chỉ trong phạm phạm vi một nước
mà còn trên phạm vi toàn thế giới. Đồng thời khi đã có một thế giới
quan, một nhân sinh quan đúng tức là một thế giới quan khoa học và
phương pháp luận khoa học, triết học nói riêng và chủ nghĩa Mác nói
chung sẽ trang bị cho chúng ta đó là thế giới quan cộng sản ,nhân sinh
quan cách mạng thông qua đó thì bản thân mỗi sinh viên mới có trình
độ lý luận để phản bác. Đặc biệt là hình thành tư duy phản biện đối với
những quan điểm lệch lạc, quan điểm lệch lạc này có thể đến từ chính
những người bạn bè, từ chính những người lớn tuổi…Chúng ta phải có
tư duy phản biện thì chúng ta mới có thể phản bác được những quan
điểm lệch lạc và về chế độ chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam về con đường
đi lên chủ nghĩa xã hội Việt Nam về vai trò lãnh đạo của Đảng cộng sản
đối với cách mạng Việt Nam bởi lẽ chúng ta đều biết rằng hiện nay thì
do sự tác động của chiến lược diễn biến hòa bình, do mặt trái của kinh
tế thị trường cho nên dẫn tới một bộ phận trong đó có lớp trẻ có cả
những cán bộ Đảng viên suy thoái về đạo đức, lối sống . Cho nên khi
mà chúng ta có một thế giới quan đúng đấm một phương pháp luận
đúng đắn nhất về thế giới quan cộng sản có một nhân sinh quan cách
mạng thì chúng ta mới có khả năng đủ tri thức đủ bản lĩnh tự lập
trường để phản bác lại những quan điểm lệch lạc sai lầm đồng thời
chúng ta phải phê phán phải trên cơ sở khoa học tức là cách lập luận
của chúng ta không phải chỉ xuất phát từ tình cảm mà phải dựa trên cơ
sở khoa học. Nó đồng nghĩa với việc chúng ta phải hiểu sâu sắc về thế
giới về lịch sử dân tộc và về xu thế phát triển của thời đại. Có hiểu biết
một cách sâu sắc khoa học như vậy thì chúng ta mới có thể phê phán
được những luận điểm xuyên tạc về Chủ nghĩa Xã hội rồi bôi nhọ các
nhà kinh điển Mác- xít, bôi nhọ những người lãnh đạo cách mạng Việt
Nam. Đặc biệt trong điều kiện hiện nay thời đại của cách mạng công
nghiệp 4.0, chúng ta phải tích cực đấu tranh trên không gian mạng để
chống lại quan điểm thù địch mà các quan điểm thù địch phản động
này tập trung vào phủ định chủ nghĩa Mác-lênin phủ định vai trò lãnh
đạo của Đảng cộng sản Việt Nam, phủ định con đường đi lên chủ nghĩa
xã hội ở Việt Nam. Bản thân mỗi sinh viên phải tuân thủ thực hiện tốt
quy định của nhà trường, thực hiện đúng chủ trương chính sách pháp
luật của Đảng và nhà nước Từ đó hình thành nên những thói quen tốt
lối sống tốt và phấn đấu trở thành một công dân trở thành một con
người xã hội chủ nghĩa.
Giai cấp công nhân là một nhóm người không nắm quyền kiểm soát việc sản xuất, phân
phối hoặc bán hàng hoá và dịch vụ. Họ cung cấp sức lao động của mình cho những người
sở hữu tư liệu sản xuất với tiền công. Tầng lớp lao động cần được công nhận vì những 24
việc làm của họ có lợi cho xã hội. Chúng ta nên nhớ rằng không có họ thì sẽ không có xã
hội bởi vì họ là những người sản xuất hàng hóa, cung cấp dịch vụ và làm việc để duy trì
cơ sở hạ tầng của xã hội. Kết luận
Giai cấp công nhân có vai trò vô cùng quan trọng trong lịch sử nhân
loại. Họ chính là lực lượng lãnh đạo các sự nghiệp: sự nghiệp giải phóng
giai cấp, sự nghiệp giải phóng xã hội và dân tộc, sự nghiệp giải phóng
người lao động và sự nghiệp giải phóng con người. Do đó, sứ mệnh lịch
sử của giai cấp công nhân phải được thực hiện trên toàn thế giới. Do
địa vị kinh tế- xã hội khách quan, giai cấp công nhân là giai cấp gắn
liền với lực lượng sản xuất tiên tiến trước nhất dưới chủ nghĩa tư bản.
Địa vị kinh tế- xã hội khách quan không chỉ khiến giai cấp công nhân
thành giai cấp cách mạng triệt để nhất mà còn tạo cho họ khả năng
làm việc đó. Đó là khả năng đoàn kết thống nhất giai cấp, khả năng
đoàn kết các giai cấp khác trong cuộc đấu tranh chống tư bản, đó là
khả năng đi đầu trong công cuộc đấu tranh của toàn thể nhân dân lao
động và dân tộc vì sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Từ đó ta có
thể hiểu rõ những cơ sở khách quan khẳng định giai cấp công nhân có
sứ mệnh lịch sử là đấu tranh chống lại chế độ TBCN và từng bước xây
dựng thành công xã hội mới- xã hội XHCN và cộng sản chủ nghĩa trên
phạm vi toàn thế giới dưới sự lãnh đạo của Đảng cộng sản- đội tiên
phong của giai cấp công nhân. Sau cùng em muốn cảm ơn Thầy Lê
Ngọc Thông đã hướng dẫn em trong suốt hành trình dài vừa qua cũng
như hướng dẫn em hoàn thành đề tài mà mình lựa chọn. Nhờ vào đề tài
này mà em hiểu biết thêm và nắm rõ hơn về giai cấp công nhân và sứ
mệnh của họ trong lịch sử cũng như hiện tại. Khi đặt mình vào lịch sử
em càng thấy rõ những vai trò quan trọng của giai cấp công nhân- “lịch
sử có giai cấp công nhân và công nhân làm nên lịch sử”. Trong một xã
hội tiên tiến như hiện nay, cùng với sự phát triển của cách mạng công
nghiệp 4.0, giai cấp công nhân ngày càng chiếm vị trí chủ đạo trong lực
lượng lao động xã hội. Vì thế mà em cần trau dồi những kiến thức, kỹ
năng…thật tốt để chuẩn bị trở thành một công nhân trước tiên là cho
bản thân sau đó là góp phần vào xây dựng xã hội ngày càng tiến bộ
hơn. Từ đó em cũng rút ra được nhiều bài học cho riêng bản thân
mình mà cố gắng thật nhiều trong cuộc sống để ngày càng hoàn thiện bản thân. 25 TÀI LIỆU THAM KHẢO
Giáo trình: “ chủ nghĩa xã hội”
https://loigiaihay.com/su-menh-lich-su-cua-giai-cap-cong-nhan-hlm.gov
http://zaidap.com/su-me-nh-li-ch-su-cu-a-giai-ca-p-cong-nhan- d292662.htm
http://doc.edu.vn/tai-lieu/tieu-luan-su-menh-lich-su-cua-giai-cap-cong-
nhan-ly-luan-va-thuc-tien-71861/
http://hict.edu.vn/khoa-hoc-co-ban/su-menh-lich-su-cua-giai-cap-cong- nhan-va-giao-duc-su-menh.htm 26 MỤC LỤC
LỜI MỞ ĐẦU....................................................................................................................................1
1.Tổng quan tình hình nghiên cứu.....................................................2
2. Mục đích nghiên cứu của đề tài.....................................................2
3. Phạm vi nghiên cứu của đề tài......................................................2
4. Phương pháp nghiên cứu đề tài.....................................................3
5. Đóng góp của đề tài.....................................................................3
Nội Dung..........................................................................................................................................3
Phần I: Quan điểm cơ bản của chủ nghĩa Mác-Leenin về giai cấp công
nhân và sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân....................................................3
1. Nguồn gốc, khái niệm và đặc điểm của giai cấp công nhân.............3
1.1 : Nguồn gốc giai cấp công nhân.........................................................................3
1.2 : Khái niệm giai cấp công nhân..........................................................................4
1.3`: Đặc điểm của giai cấp công nhân..................................................................5
2. Nội dung sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân...........................6
Phần II: Giai cấp công nhân và việc thực hiện sứ mệnh lịch sử của giai
cấp công nhân trong thời đại ngày nay.........................................................................8
1.Giai cấp công nhân hiện nay..........................................................8
2. Những điểm tương đối ổn định so với thế kỷ XIX..........................10
2.1 Những biến đổi và khác biệt của giai cấp công nhân hiện đại.......11
3. Thực hiện sứ mệnh lịch sử giai cấp công nhân trên thế giới hiện nay
.....................................................................................................12
3.1. Nội dung kinh tế......................................................................................................12
3.2. Nội dung chính trị-xã hội...................................................................................14
3.3 Nội dung văn hóa tư tưởng.................................................................................15
4. Phương hướng, giải pháp phát huy vai trò sứ mệnh của giai cấp
công nhân.....................................................................................16
4.1: Phương hướng...........................................................................................................16
4.2: Giải pháp chủ yếu...................................................................................................17
Phần III: Vận dụng của bản thân.....................................................................................18
Kết luận........................................................................................20
TÀI LIỆU THAM KHẢO...................................................................................................................21 27