Phân tích văn bản "Tức nước vỡ bờ" của Ngô Tất Tố | Môn Văn học - Trường Cao đẳng Công nghệ Và Quản trị Sonadezi

lOMoAR cPSD| 58702377
“Tức nước vỡ bờ” 1.
Tên văn bản: Tức nước vỡ bờ Tác giả: Ngô Tất Tố
Xuất xứ: Trích chương XVIII của tác phẩm “Tắt đèn” 2.
Phương thức biểu đạt: Tự sự Thể loại: Tiểu thuyết
Hoàn cảnh sách tác: 1939, thời kì trước Cách mạng Tháng 8 Ngôi kể: Ngôi thứ ba
Tác dụng của ngôi kể: Cách kể này giúp người kể có thể kể chuyện một cách khách quan,
bao quát, linh hoạt, tự do những gì diễn ra với nhân vật, biết cả những suy nghĩ của nhân
vật. 3. Ý nghĩa nhan đề
Nhan đề “Tức nước vỡ bờ” là một nhan đề mang sức gợi hình cao do người biên
soạn sách giáo khoa đặt. “Tức nước vỡ bờ” là một thành ngữ với nội dung dòng nước chảy
khi bị dồn nén lại thì có thể tạo nên sức mạnh phá vỡ bờ, thể giện một quy luật khách quan
là ở đâu có áp bức thì ở đó có chiến tranh, có chống cự . Qua đó, ta thấy nhan đề đã thể
hiện nội dung, ý nghĩa đoạn trích. Trước Cách mạng Tháng tám năm 1945, người nông
dân lao động Việt Nam vốn hiền lành, tính tình chất phác, luôn nhẫn nhục và đặc biệt chịu
thương chịu khó. Chị Dậu vốn là người phụ nữ nông dân hiền lành, nhẫn nhịn. Chị đã hết
lời tha thiết van xin cai lệ và người nhà lý trưởng đừng bắt trói anh Dậu. Nhưng bọn chúng
bỏ ngoài tai mọi lời nói thấu tình đạt lý, vẫn cứ sấn đến đòi bắt tròi người chồng đau yếu
của chị. Bị dồn nén, đàn áp, chị Dậu đã vùng lên, quật nga hai tên tay sai hung ác. Từ đó,
đoạn trích đã thể hiện cái hiện thực tức nước vỡ bờ, có áp bức là có đấu tranh. Đồng thời
nhan đề cũng làm toát lên một chân lý: Con đường sống của quần chúng bị áp bức chỉ có
thể là con đường đấu tranh để tự giải phóng, không có con đường nào khác. 4. Tóm tắt văn bản
Được người hàng xóm tốt bụng cho ít gạo, chị Dậu nấu cháo, quạt cho chóng nguội rồi
bưng một bát lớn đến dỗ dành anh Dậu ăn. Anh Dậu bưng bát cháo, mới kề đến miệng thì lOMoAR cPSD| 58702377
cái lệ và người nhà lí trưởng đã sầm sập tiến vào với roi song, tay thước và dây thừng.
Bọn chúng quát tháo đòi anh Dậu phải nộp tiền sưu, nếu không sẽ trói cổ diệu ra đình. Chị
sợ hãi tha thiết van xin, mong cai lệ và người nhà lí trưởng tha cho anh Dậu. Nhưng cai lệ
bỏ ngoài tai mọi lời nói của chị, hắn vẫn sấn đến đòi bắt trói anh Dậu. Chị Dậu liều mạng
cự lại bằng lời nói, rồi đến bằng hành động. Chị túm lấy cổ cai lệ ấn dúi ra cưa khiến hắn
ngã chỏng quèo trên mặt đất. Còn người nhà lí trưởng thì bị chị túm tóc, lẳng cho cái ngã
nhào ra thềm. Anh Dậu sợ quá, muốn dậy can vỡ mà không đủ sức. Còn chị Dậu thì vẫn
chưa nguôi cơn giận. Chị thà ngồi tù chứ không thể để bị hành hạ mãi được.
5: cách thay đổi từ ngữ xưng hô của chị dậu
Đọc đoạn trích “Tức nước vỡ bờ” (trích “Tắt đèn” - Ngô Tất Tố), ta thấy chị Dậu có
nhiều lần thay đổi từ ngữ xưng hô. Ban đầu, chị tha thiết van xin, gọi cai lệ là “ông” xưng
“cháu” – cách xưng hô thể hiện sự lễ độ, khiên nhường. Chị Dậu hiểu mình là người thấp
cổ bé họng, lại còn đang thiếu tiền sưu. Nhưng cai lệ và người nhà lí trưởng bỏ ngoài ta
những lời nói của chị, cứ sấn đến trói anh Dậu. Nhưng không thể chấp nhận để chồng
mình bị hành hạ dã man, chị Dậu đã cự lại bằng lời nói. Chị gọi cai lệ là “ông” xưng “tôi”,
thể hiện sự tức giận đang cố dồn nén. Bằng cách xưng hô này, chị Dậu đã vươn lên, đặt
mình ngang hàng với kẻ đối thoại. Đến khi “tức nước vỡ bờ”, chị xưng “bà” gọi bọn chúng
là “mày”. Người đàn bà vốn hiền lành, nhẫn nhịn giờ đây mang sức mạnh ghê gớm và tư
thế ngang tàng. Chị Dậu đã đặt mình lên cao hơn kẻ thù. Cách xưng hô thể hiện sự căm
giận. Chị đẩy tên cai lệ “ngã chỏng quèo trên mặt đất”. Còn người nhà lí trưởng thì bị chị
lẳng cho một cái “ngã nhào ra thềm”. Ở đoạn này, tác giả đã sử dụng lời kể sinh động, gợi
hình gọi cảm. Nhờ đó tạo nên không khí hào hứng khiến người đọc cảm thấy hả hê. Qua
việc thay đổi từ ngữ xưng hô, nhà văn Ngô Tất Tố đã cho ta thấy chân dung một chị Dậu
hiền lành dịu dàng nhưng có sức phản kháng tiềm tàng.
6: Chị Dậu là người giàu tình yêu thương
Đọc đoạn trích “Tức nước vỡ bờ” (trích “Tắt đèn” - Ngô Tất Tố), ta nhận ra chị Dậu
là người phụ nữ giàu tình yêu thương. Trước hết, tình cảm ấy được thể hiện qua cach chị
chăm sóc chồng. Được người hàng xóm tốt bụng cho nắm gạo, chị nấu cháo, múc ra bát,
rồi lấy quạt cho chóng nguội. Sau đó “chị rón rén bưng một bát cháo đến rỗ anh Dậu ăn.
Những cử chỉ, lời nói của chị thật ân cần, dịu dàng. Tất cả đều cho thấy tình cảm đằm
thắm, giản dị của một nguời vợ yêu chồng. Nhưng tình cảm đó được thể hiện rõ nhât qua lOMoAR cPSD| 58702377
cách chị bảo vệ người chồng đau yếu. Mới đâù, chị van xin cai lêj và người nhà lí trưởng
để chúng khỏi bắt trói anh Dậu, thậm chí, chị sẵn sàng chịu đấm, chịu tát để bảo vệ người
chồng. Rồi khi không chịu được nữa, chị vùng lên quất ngax hai tên tay sai hung bạo. ứng
trong tình cảnh ấy, chị buộc phải chịu đòn đánh độc ác từ bọn cai lệ và dùng tất cả khả
năng của mình để bảo vệ chồng đến cùng. Câu nói “Chồng tôi đau ốm, ông không được
phép hành hạ” hay “Mày trói ngay chồng bà đi, bà cho mày xem” không chỉ thể hiện chủ
đề chính tức nước vỡ bờ của đoạn trích mà còn thể hiện được tình yêu chồng sâu sắc của
chị. Chị hy sinh tất cả vì chồng và bảo vệ chồng mình bằng mọi giá.ở đoạn này, Ngô Tất
Tố đã sử dụng lối vẽ sống động, làm toát lên khí hào hứng giúp người đọc cảm thấy hả
hê. Sức mạnh của tình yêu thương đã khiến người phụ nữ đó thay đổi.
7: Chị Dậu là người có sức sống tiềm tàng mạnh mẽ
Đọc đoạn trích “Tức nước vỡ bờ” (Ngô Tất Tố), ta nhận ra chị Dậu là người phụ nữ có
sức sống tiềm tàng mạnh mẽ. Điều đó được thể hiện qua cách chị ứng xử với người nhà lí
trưởng và tên cai lệ. Thoạt đầu, chị tha thiết, van xin chúng đừng bắt trói anh Dậu, người
đàn bà khốn khổ ấy mong hai ông làm phúc cho khất sưu, chị xám mặt, chạy đến đỡ ta cai
lệ...... những cử chỉ, lời nói lễ độ cho thây sự khốn khổ của 1 nhân dân “thấp cổ, bé họng”.
Những lời nói, việc làm sau đó lại bộc lộ sức phản kháng, sức sống tiềm tàng mạnh mẽ.
Khi “tức nươc vỡ bờ” không chịu được nữa, chị Dậu đã vùng lên. Thoạt đầu, chị cụ lại
bàng lí lẽ, và bằng sự thay đổi trong cách xưng hô, từ “nhà cháu-ông” đến “tôi ông” chị
Dậu đã đưngs thẳng lên có vị thế với kẻ đối thoại. Và khi cái lệ tát vào mặt chị, và cứ nhảy
vào bắt trói anh Dậu. Thì chị đã vụt đúng dậy với niềm căm giận ngùn ngụt. Sau tất cả
những sự nhún nhường, câu nói "Mày trói ngay chồng bà đi, bà cho mày xem" của chị đã
thể hiện được chủ đề của toàn bộ đoạn trích. . Chị xưng “bà” gọi cai lệ là “mày”- cách
xưng hô thể hiện thái độ giận dữ, rồi từ đấu lí, chị chuyển sang đấu lực. . Hành động ấy
thể hiện sức sống tiềm tàng của chị Dậu, đó cũng là sự phản kháng của người nông dân bị
áp bức, cùng khao khát công bằng của họ. Ngô Tất Tố đã sử dụng lối vẽ sống động, làm
toát lên khí hào hứng giúp người đọc cảm thấy hả hê. Sức mạnh của tinh thần phản kháng
đã khiến người phụ nữ đó thay đổi. Chị đã khiến cho tên tay cai lệ “ngã chỏng kèo trên
mặt đất”, còn người nhà lí trưởng bị chị lẳng cho một cái “ngã nhào ra thềm” với chị chị
thà ngồi tù chứ không để bọn chúng hành hạ.Chị Dậu mang vẻ đẹp truyền thống của người lOMoAR cPSD| 58702377
phụ nữ Việt Nam, tiêu biểu cho tầng lớp phụ nữ nông dân giàu sức sống dưới ách áp bức
của chế độ nửa thực dân nửa phong kiến khi chưa bắt gặp ánh sáng Đảng.
8: Chị Dậu là người phụ nữ giàu tình yêu thương và có sức sống tiềm tàng mạnh mẽ.
Đọc đoạn trích “Tức nước vỡ bờ” (Ngô Tất Tố), ta nhận ra chị Dậu là người phụ
nữ giàu tình yêu thương và có sức sống tiềm tàng mạnh mẽ. Trước hết, tình cảm ấy được
thể hiện qua cach chị chăm sóc chồng. Được người hành xóm tốt bụng cho nắm gạo, chị
nấu cháo, múc ra bát, rồi lấy quạt cho chóng nguội. Sau đó “chị rón rén bưng một bát cháo
đến rỗ anh Dậu ăn. Những cử chỉ, lời nói của chị thật ân cần, dịu dàng, tất cả đều cho thấy
tình cảm đằm thắm, giản dị của một nguời vợ yêu chồng. Tình thương và sức sống tiềm
tàng mạnh mẽ còn được thể hiện qua cách chị ứng xử với người nhà lí trưởng và tên cai
lệ. Ban đầu, chị hêt sức lễ phép, nhã nhặn van xin cai lệ vì chị biết chúng là “người nhà
nước” còn chồng chị là kẻ có tội nhưng hắn bỏ ngoài tai những lời nói “thấu tình, đoạt lí”
của chị. Rồi cai lệ định trói anh Dậu, chị Dậu bị đánh, khi “tức nươc vỡ bờ” không chịu
được nữa, chị Dậu đã vùng lên, thay đổi trong cách xưng hô, từ “nhà cháuông” đến “tôi
ông” chị Dậu đã đưngs thẳng lên có vị thế với kẻ đối thoại. Và khi cái lệ tát vào mặt chị,
và cứ nhảy vào bắt trói anh Dậu. Thì chị đã vụt đúng dậy với niềm căm giận ngùn ngụt,
chị xưng “bà” gọi cai lệ là “mày”- cách xưng hô thể hiện thái độ giận dữ. Bằng tất cả sức
sống tiềm tàng, lòng căm thù tức giận ấy, chị Dậu đã túm lấy cổ tên cai lệ ấn dúi ra cửa,
lần lượt, người đàn bà lực điền này đã quật ngã tên cai lệ và người nhà lý trưởng,thà ngồi
tù chứ không để bọn chúng hành hạ.. Trước những hành động hung bạo, độc ác, đểu cáng
của bọn hào lý tham lam hống hách chị Dậu đã vùng dậy đứng lên đấu tranh để bảo vệ
mạng sống cho chồng. Chị Dậu mang vẻ đẹp truyền thống của người phụ nữ Việt Nam,
tiêu biểu cho tầng lớp phụ nữ nông dân giàu sức sống dưới ách áp bức của chế độ nửa thực
dân nửa phong kiến khi chưa bắt gặp ánh sáng Đảng. Ngô Tất Tố đã sử dụng lối vẽ sống
động, làm toát lên khí hào hứng giúp người đọc cảm thấy hả hê đồng thời cho thấy sức
mạnh của tinh thần phản kháng đã khiến người phụ nữ đó thay đổi.