Phân tích Xu hướng tăng trưởng FDI 2021-2023 và tác động đến kinh tế môn Kinh tế đại cương | Đại học Sư phạm Hà Nội

lOMoAR cPSD| 57855709
2.2. Xu hướng tăng trưởng FDI 2 năm gần đây 2021-2023
2.2.1. Tốc độ tăng trưởng Năm 2021
Theo Báo cáo Đầu tư Thế giới (UNCTAD, 2022), năm 2021 đã ghi nhận một sự
tăng trưởng đột phá của FDI toàn cầu, với mức tăng 64% so với giá trị thấp kỉ lục năm
2020, đạt mức 1.582 tỷ đô la và vượt qua mức khủng hoảng trước đại dịch. Nguyên nhân
cho sự tăng trưởng này chủ yếu do thị trường mua bán và sáp nhập (M&A) bùng nổ và sự
tăng trưởng nhanh chóng của tài chính dự án quốc tế (IPF) do điều kiện tài chính lỏng lẻo
và các gói kích thích thị trường tăng lên.
Dòng vốn FDI phục hồi mạnh mẽ ở tất cả các khu vực. Tuy nhiên, sự tăng trưởng
này chủ yếu tập trung ở các nền kinh tế phát triển. Với mức tăng 134% so với năm 2020
và vốn ước tính 746 tỷ đô la, đây được coi là mức tăng mạnh nhất từ trước tới nay, đặc
biệt là ở Bắc Mỹ 145% và châu Âu 171%. Sự gia tăng FDI ở các nền kinh tế phát triển đã
cho thấy tác động của các gói kích thích, dẫn đến thu nhập kỷ lục cho các công ty đa quốc
gia (MNE) và phản ánh bản chất bất ổn hơn của dòng vốn FDI tại các thị trường phát
triển do thành phần tài chính lớn hơn.
Tuy nhiên, ở các nền kinh tế đang phát triển, đặc biệt là các nước kém phát triển,
sự phục hồi vẫn còn chậm hơn.
Biểu đồ 1: Tốc độ tăng trưởng FDI toàn cầu và theo khu vực, 2008-2021 lOMoAR cPSD| 57855709
Nguồn: UNCTAD, World Investment Report 2022: International tax reforms and sustainable investment, p.2. Năm 2022
Theo Báo cáo Đầu tư Thế giới (UNCTAD, 2023), mặc dù năm 2021 chứng kiến sự
phục hồi mạnh mẽ của FDI toàn cầu sau đại dịch, nhưng năm 2022 lại là một câu chuyện
hoàn toàn khác. Dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài đã giảm 12% xuống còn 1,3 nghìn
tỷ đô la, thấp hơn đáng kể so với các dự báo tăng trưởng trước đó. Nguyên nhân cua sự
suy giảm này chủ yếu do các cuộc khủng hoảng toàn cầu chồng chéo - chiến tranh ở
Ukraine, giá lương thực và năng lượng cao, và nợ công tăng vọt. Bên cạnh đó, lạm phát
gia tăng và chính sách tiền tệ thắt chặt của các ngân hàng trung ương hàng đầu đã làm
giảm sức mua và tăng chi phí vốn, khiến các nhà đầu tư trở nên thận trọng hơn.
Biểu đồ 3: FDI toàn cầu năm 2018-2022 lOMoAR cPSD| 57855709 Nguồn: UNCTAD
Sự sụt giảm FDI tập trung chủ yếu ở các nền kinh tế phát triển, đặc biệt là ở châu Âu, nơi
chịu ảnh hưởng nặng nề của cuộc xung đột Nga-Ukraine. Trong khi đó, các nước đang
phát triển, đặc biệt là ở châu Á, vẫn duy trì được mức tăng trưởng dương, nhưng với tốc
độ chậm hơn so với năm 2021. Năm 2023
Theo Báo cáo Đầu tư Thế giới (UNCTAD, 2024), FDI toàn cầu đã giảm 2% xuống còn
1,3 nghìn tỷ đô la vào năm 2023 do Cuộc xung đột Nga-Ukraine vẫn tiếp tục kéo dài, lạm
phát cao, và những bất ổn địa chính trị khác đã tiếp tục làm gia tăng rủi ro đầu tư. Dòng
chảy FDI ở các nước phát triển đã có xu hướng phục hồi nhưng vẫn còn dè dặt, cụ thể,
tăng 9% lên mức 464 tỷ đô la so với năm 2022; trong khi đó, tại các nước đang phát triển,
FDI lại có dấu hiệu sụt giảm, cụ thể giảm 7% so với mức 379 tỷ đô la của năm 2022.
Biểu đồ 5: Tốc độ tăng trưởng FDI theo khu vực, 2022-2023 lOMoAR cPSD| 57855709
Nguồn: UNCTAD, World Investment Report 2024: Investment facilitation and digital government, p.6.
2.2.2. Lĩnh vực thu hút fdi
Sự phục hồi của dòng vốn đầu tư vào các lĩnh vực liên quan đến mục tiêu phát triển bền
vững (SDGs) ở các nền kinh tế đang phát triển vẫn còn mong manh. Mặc dù sự phục hồi
về giá trị năm 2021 là tích cực, nhưng hoạt động đầu tư vào hầu hết các lĩnh vực liên
quan đến SDGs tại các nền kinh tế đang phát triển vẫn thấp hơn mức trước đại dịch.
Ngoài năng lượng tái tạo, chỉ hoạt động đầu tư vào giáo dục mới hoàn toàn phục hồi về
mức trước đó. Các lĩnh vực khác, bao gồm thực phẩm và nông nghiệp, y tế, cơ sở hạ tầng
vật chất và nước sạch và vệ sinh (WASH), chỉ phục hồi một phần.
Biểu đồ 2: Đầu tư tư nhân quốc tế vào SDGs: Số lượng dự án năm 2021 so với mức trước đại dịch lOMoAR cPSD| 57855709
Nguồn: UNCTAD, World Investment Report 2022: International Tax Reforms and Sustainable Investment, p.26.
Sang năm 2022, Số lượng dự án đầu tư quốc tế tại các quốc gia đang phát triển trong các
lĩnh vực SDGs đã tăng đáng kể. Tuy nhiên, sự tăng trưởng này không đồng đều. Số lượng
dự án đầu tư quốc tế vào hạ tầng (như hạ tầng giao thông, sản xuất và phân phối điện) và
viễn thông có sự tăng trưởng cao nhất (26%), tiếp theo là lĩnh vực nước và vệ sinh
(WASH) (20%). Đầu tư quốc tế vào các lĩnh vực nông nghiệp thực phẩm vẫn đình trệ ở mức thấp (+6%).
Biểu đồ 4: Đầu tư tư nhân quốc tế vào SDGs: Số lượng dự án thay đổi, 2021-2022 và 2015-2022 lOMoAR cPSD| 57855709
Nguồn: UNCTAD, World Investment Report : Investing in sustainable energy for all, p.25.
Với tình hình tài chính khó khăn vào năm 2023, số lượng các tài chính dự án quốc tế
(IPF) đã giảm một phần tư. Điều này đã gây ra sự sụt giảm 10% trong đầu tư vào các lĩnh
vực SDGs, đáng chú ý nhất là tác động đến các hệ thống nông nghiệp, thực phẩm, nước và vệ sinh.
Biểu đồ 6: Đầu tư tư nhân quốc tế vào SDGs: Số lượng dự án thay đổi, 2015-2023 và 2022-2023 lOMoAR cPSD| 57855709 Ng
uồn: UNCTAD, World Investment Report 2024: Investment facilitation and digital government, p.29.