Phép lặp là gì? Ví dụ về phép lặp từ ngữ, phép lặp để liên kết

Phép lặp là gì? Ví dụ về phép lặp từ ngữ, phép lặp để liên kết 1. Phép lặp là gì?
Phép lặp là một trong những phép liên kết hình thức trong liên kết câu, liên
kết đoạn văn hay có tên gọi khác là phép lặp từ vựng. Các từ lặp này thường
tạo sự liên kết câu trước và câu sau trong văn bản. Có thể sử dụng lặp lại
một cụm từ, lặp một phần từ hay lặp lại cú pháp. 2. Các loại phép lặp
Hiện nay phép lặp có ba loại đó là lặp từ ngữ, lặp cấu trúc câu và lặp ngữ âm. 2.1. Phép lặp từ ngữ
Phép lặp này sử dụng các từ ngữ được lặp lại từ câu này qua câu kia, từ câu
trước sang câu sau nhằm tạo tính liên kết giữa các phần trong đoạn văn với nhau.
Ví dụ 1: Tập thể dục là một thói quen tốt. Chăm chỉ tập thể dục hằng ngày sẽ có một sức khỏe tốt.
Từ "tập thể dục" được lặp lại hai lần, nó giúp người đọc hiểu rõ tác dụng của
việc tập thể dục hằng ngày.
Ví dụ 2: Trường học của chúng ta là trường học của chế độ dân chủ nhân
dân, nhằm mục đích đào tạo những công dân và cán bộ tốt, những chủ nhân
tương lai của nước nhà. Về mọi mặt, trường học của chúng ta phải hơn hẳn
trường học của thực dân phong kiến.
Muốn được như thế thì thầy giáo, học trò và cán bộ phải cố gắng hơn nữa để tiến bộ.
Từ "trường học của chúng ta" được lặp lại hai lần trong câu trên nhằm nhấn
mạnh ngôi trường đang được nhắc tới. 2.2. Lặp ngữ âm
Đây là hiện tượng lặp vần và cắt nhịp điệu trong các câu của văn bản Ví dụ 1: Con quạ đứt đuôi
Con ruồi đứt cánh
Đòn gánh có mấu
Củ ấu có sừng
Bánh chưng có lá Con cá có vây
Ông thầy có sách
Ta thấy trong câu ca dao trên cách gieo vần câu trên được lặp lại ở câu dưới
tạo sự liên kết và thêm vần điệu cho bài ca dao. Giúp bài ca dao trở lên dễ thuộc, dễ nhớ. Ví dụ 2:
Khăn thương nhớ ai
Khăn chùi nước mắt Đèn thương nhớ ai Mà đèn không tắt
Các từ được bôi đen là các từ lặp lại, tạo sự liên kết giữa các câu thơ. 2.3. Lặp cú pháp
Đây là phép lặp dùng nhiều lần một kiểu cấu tạo câu được xuất hiện nhiều
lần trong một đoạn văn bản. Phép lặp cú pháp có tác dụng nhấn mạnh, khẳng
định những nội dung hoặc hình ảnh mà tác giả muốn nhấn mạnh. Vị trí của
phép lặp thường là ở câu đứng sau những từ ngữ đã có ở câu trước nhằm
tạo tính liên kết giữa các câu trong văn bản.
Ví dụ 1: Con người Việt Nam có thể không có vóc dáng to hơn người Mỹ.
Con người Việt Nam có thể không có nước da trắng như người Châu Âu.
Nhưng con người Việt Nam tuy nhỏ bé nhưng lại thông minh, nhanh nhẹn.
Cấu trúc được lặp lại trong đoạn văn trên là: Con người Việt Nam..... Việc lặp
lại cấu trúc đó làm nổi bật hình ảnh con người Việt Nam muốn được nhấn mạnh trong đoạn văn. Ví dụ 2:
Sự thật là từ mùa thu năm 1940, nước ta đã thành thuộc địa của Nhật chứ
không phải thuộc địa của Pháp nữa. Khi Nhật hàng Đồng minh thì nhân dân
cả nước ta đã nổi dậy giành chính quyền lập nên nước Việt Nam dân chủ Cộng Hoà.
Sự thật là ta đã lấy lại nước Việt Nam từ tay Nhật chứ không phải tay Pháp. Ví dụ 3:
Con sóng dưới lòng sâu Con sóng trên mặt nước
Hai câu thơ trên sử dụng phép lặp cú pháp "con sóng...." tạo nên một thế đối
xứng, có tác dụng khắc hoạ hình ảnh mọi con sóng đều đang ở trong tâm
trạng nhớ thương day dứt khôn nguôi. Ví dụ 4:
Bạn có thể không thông minh nhưng bạn luôn làm việc chăm chỉ và đẩy giới
hạn của mình ngày này qua ngày khác. Bạn không thể hát hay nhưng bạn vẫn chưa muộn.
Cấu trúc lặp lại trong đoạn văn trên đó là "có thể không... nhưng bạn" nhằm
nhấn mạnh việc có thể bạn không sinh ra từ vạch đích, nhưng chỉ cần cố
gắng bạn có thể đến được với thành công.
Cấu trúc lặp lại trong đoạn văn trên là: Sự thật là..... nhấn mạnh việc chúng ta
giành chiến thắng trước quân Nhật.
3. Vai trò của phép lặp
Vai trò của phép lặp là sự lặp lại âm vị, giúp các câu liên kết hoặc nối lại ý
xuyên suốt. Nó có tác dụng nối câu, nối đoạn, không mang lại giá trị nghệ
thuật cao như điệp ngữ, mang ý nghĩa liệt kê, nhắc lại.
4. Phân biệt giữa phép lặp và điệp ngữ
Điệp ngữ là một phần của phép lặp nhưng điệp ngữ có sức biểu cảm cao hơn
về âm thanh và hình ảnh, nó gây ấn tượng cho người đọc tính biểu cảm về
tượng hình, tượng thanh cao. Lặp từ chỉ đơn giản là lặp về ngữ âm, chỉ có
tác dụng liên kết các câu, đoạn, ít mang tính nghệ thuật. 5. Bài tập vận dụng
Bài 1: Xác định phép lặp và tác dụng của phép lặp trong đoạn thơ sau:
" Trước lầu Ngưng Bích khóa xuân
Vẻ non xa tấm trăng gần ở chung
Bốn bề bát ngát xa trông
Cát vàng cồn nọ bụi hồng dặm kia" Truyện Kiều - Nguyễn Du Trả lời:
Trong đoạn thơ trên sử dụng phép lặp cú pháp hai lần kết hợp với phép đối
- Vẻ non xa/ tấm trăng gần. Cả hai câu đều là cụm danh từ có kết cấu cú
pháp giống nhau: danh từ chỉ đơn vị (vẻ, tấm); danh từ chỉ vật thể (non, trăng), tính từ (xa, gần)
- Cát vàng cồn nọ/ bụi hồng dặm kia đây đều là kết cấu chủ - vị
Phép lặp cú pháp trong đoạn thơ trên khắc hoạ khung cảnh rộng lớn của
thiên nhiên bên ngoài, sự gần gũi của vạn vật, có sự ồn ào của cuộc sống để
làm nổi bật sự cô đơn, hiu quạnh, lẻ loi của nàng Kiều khi ở trong lầu Ngưng Bích.
Bài 2: Câu 1 sách giáo khoa trang 151 phân tích hiệu quả của phép lặp cú
pháp kết hợp phép liệt kê trong hai đoạn trích:
1. Trong đoạn văn Hịch tướng sĩ của Trần Quốc Tuấn có đoạn trích: "các
ngươi ở cùng ta coi như giữ binh quyền, cũng đã lâu ngày, không có áo thì ta
cho áo, không có ăn thì ta cho ăn, quan còn nhỏ thì ta thăng thưởng, lương
có ít thì ta tăng cấp, đi thuỷ thì ta cho thuyền, đi bộ thì ta cho ngựa, lúc hoạn
nạn thì cùng nhau sống chết, lúc nhàn hạ thì cùng nhau vui cười, những cách
cư xử so với Vương Công Kiên, Đường Ngột Ngại ngày xưa cũng chẳng kém gì".
2. Trong Tuyên ngôn độc lập của Hồ Chí Minh: "Về chính trị, chúng tuyệt đối
không cho nhân dân ta một chút tự do dân chủ nào. Chúng thi hành những
luật pháp dã man. Chúng lập ba chế độ khác nhau Trung, Nam, Bắc để ngăn
cản việc thống nhất nước nhà của ta, để ngăn cản dân tộc ta đoàn kết.
Chúng lập ra nhà tù nhiều hơn trường học. Chúng thẳng tay chém giết những
người yêu nước thương nòi của ta. Chúng ta tắm các cuộc khởi nghĩa của ta
trong những bể máu. Chúng ràng buộc dư luận, thi hành chính sách ngu dân,
Chúng dùng thuốc phiện, rượu cồn để làm cho nòi giống ta suy nhược". Trả lời:
+ Đối với đoạn trích trong Hịch tướng sĩ của Trần Quốc Tuấn
....thì ta.. . hoặc .... thì cùng nhau
Việc sử dụng phép liệt kê kết hợp với việc lặp cú pháp trong đoạn văn này có
tác dụng nhấn mạnh và khẳng định sự đối đãi chu đáo, đầy nghĩa tình của
Trần Quốc Tuấn với tướng sĩ trong mọi hoàn cảnh khó khăn.
+ Trong đoạn trích Tuyên ngôn độc lập của Hồ Chí Minh sử dụng phép liệt kê
tội ác của Thực dân Pháp và cùng sử dụng thêm phép lặp cú pháp. Việc sử
dụng có tác dụng lên án và tố cáo tội ác về chính trị của thực dân Pháp đối với nhân dân ta.
Document Outline

• Phép lặp là gì? Ví dụ về phép lặp từ ngữ, phép lặp
  • 1. Phép lặp là gì?
  • 2. Các loại phép lặp
    • 2.1. Phép lặp từ ngữ
    • 2.2. Lặp ngữ âm
    • 2.3. Lặp cú pháp
  • 3. Vai trò của phép lặp
  • 4. Phân biệt giữa phép lặp và điệp ngữ
  • 5. Bài tập vận dụng