Phong cách ngôn ngữ chính luận là gì? Cho ví dụ và phân tích
Phong cách ngôn ngữ chính luận là một trong những phong cách ngôn ngữ đã được sử dụng từ thời xa
xưa, đây là phong cách được sử dụng khá phổ biển trong cuộc sống đặc biệt là khi bàn luận về những vấn
đề liên quan đến xã hội, chính trị....
1. Phong cách ngôn ngữ chính luận là gì?
Trước khi đi tìm hiểu về phong cách ngôn ngữ chính luận là gì thì chúng ta cần tìm hiểu thế nào là phong
cách ngôn ngữ. Phong cách ngôn ngữ là cách diễn đạt( nói và viết) trong từng hoàn cảnh và người diễn đạt
nhất định, nó chính là cách thức diễn đạt riêng và tạo thành một kiểu diễn đạt trong một văn bản nhất định
Khi nhắc đến phong cách ngôn ngữ thì chúng ta thường nhắc đến nhiều loại phong cách ngôn ngữ khác
nhau như là phong cách ngôn ngữ sinh hoạt, phong cách ngôn ngữ nghệ thuật, phong cách ngôn ngữ chính
luận, phong cách ngôn ngữ khoa học, phong cách ngôn ngữ báo chí, phong cách ngôn ngữ hành chính. Mỗi
phong cách sẽ có một đặc trưng riêng, hôm nay chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu và phân tích về phong cách
ngôn ngữ chính luận. Vậy phong các ngôn ngữ chính luận là gì? Phong cách ngôn ngữ chính luận là sự
khái quát những đặc điểm sử dụng ngôn ngữ chính luận để hình thành những đặc trưng tiêu biểu như sự
bộc lộ công khai quan điểm chính trị tính chặt chẽ của ngôn ngữ trong lập luận và tính thuyết phục truyền
cảm khi diễn đạt lời văn.
Ví dụ về phong cách ngôn ngữ chính luận: " Nước Việt Nam có quyền được hưởng tự do và độc lập và sự
thật đã thành một nước tự do độc lập. Toàn thể dân tộc Việt nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng,
tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do độc lập ấy" trích Bản Tuyên Ngôn Độc Lập của Hồ Chí Minh.
Tuyên ngôn độc lập của Hồ Chí Minh đã nêu quan điểm chính trị của Viêth Nam về tự do và độc lập với bạn bè quốc tế.
2. Đặc trưng của phong cách ngôn ngữ chính luận?
Phong cách ngôn ngữ chính luận có những đặc điểm sau:
- Phong cách ngôn ngữ chính luận có tính công khai về quan điểm.
Chủ đề của những văn chính luận thường là những vấn đề liên quan đến thời sự trong cuộc sống cho nên
ngôn ngữ chính luận luôn thể hiện đường lối quan điểm thái độ chính trị của người viết bên cạnh những
thông tin cung cấp một cách khách quan, phải công khai không được úp mở hay che dấu. Vì là văn bản
chính luận liên quan đến các quan điểm chính trị nên từ ngữ sử dụng trong văn bản phải được chú trọng
xem xét một cách cẩn thận, tránh sử dụng những từ không rõ ràng, hay là những bài viết không toát lên
được những quan điểm chính trị rõ ràng gây nhầm lẫn cho chính người đọc.
- Một đặc trưng thứ hai trong phong cách ngôn ngữ chính luận đó là tính chặt chẽ trong diễn đạt và suy luận.
Khi viết một văn bản chính luận thì người viết phải sử dụng những hệ thống luận điểm, luận cứ và lập luận
rõ ràng, mạch lạc sử dụng những từ liên kết chặt chẽ như do đó, vì thế, bởi vây, mặc dù, tuy .... nhưng
- Đặc trưng thứ 3 trong phong cách ngôn ngữ chính luận đó là tính truyền cảm thuyết phục.
Văn chính luận không thể khô khan hay không có sức thu hút người đọc, bởi vì văn chính luận nhằm truyền
tải những tư tưởng chính trị những quan điểm chính trị đến người đọc cho nên phải sử dụng những từ ngữ
có sức cuốn với người đọc giọng điệu phải hùng hồn, tha thiết thể hiện lên những tâm huyết của tác giả,
người viết. Ví dụ trong một cuộc tranh luận thuyết trình thì ngữ điệu là phương tiện vô cùng quan trọng hỗ
trợ lập luận bằng lời nói.
3. Các phương tiện diễn đạt trong phong cách ngôn ngữ chính luận.
Đầu tiên là về từ ngữ diễn đạt: Từ ngữ sử dụng trong văn bản chính luận sử dụng từ ngữ thông thường
nhưng cũng sử dụng khá nhiều các từ ngữ chính trị như là dân chủ, tự do, độc lập, đồng bào, bình đẳng.
Về ngữ pháp thì các câu trong phong cách ngôn ngữ chính luận có cấu trúc chuẩn, tương tự như các phán
đoán logic trong một hệ thống lập luận trong đó câu trước liên kết với câu sau, câu sau nối tiếp câu trước
một cách mạch lạc nhất có thể. Thông thường các câu thường sử dụng các câu phức với các từ liên kết
như là Vì vậy, do đó, vì lẽ đó, mặc dù...nhưng, Bời ...vì...
Biện pháp tu từ trong phong cách ngôn ngữ chính luận nhằm nâng cao tính sinh động và hấp dẫn cho bài
viết hơn. Mặc dù là ngôn ngữ chính luận nhưng không phải lúc nào cũng công thức cũng chuẩn mực và khô
khan bên cạnh đó ngôn ngữ chính luận cũng sử dụng rất là nhiều phép tu từ sinh động trong một bài viết,
việc sử dụng các biện pháp tu từ đó nâng cao sức hấp dẫn cho các luận điểm, luận cứ,... nhằm lôi cuốn
người đọc hơn chứ không làm mất đi những nét chính trị trong văn chính luận hay làm mất đi sự nghiêm túc như chúng ta nghĩ.
4. Các loại văn bản chính
Văn bản chính luận đã xuất hiện từ rất là lâu, trước đây văn bản chính luận xuất hiện dưới các dạng như
hịch, cáo, sách, chiếu, biến... và được viết bằng chữ hán còn ngày ngày thì văn bản chính luận bao gồm
các cương lĩnh, tuyên ngôn, lời kêu gọi, hiệu triệu, các bài bình luận xã hội, báo cáo tham luận phát biểu
trong các hội thảo và hội nghị chính trị....
Ví dụ về một số văn bản chính luận
- Tuyên ngôn thì có thể kể đến " Tuyên ngôn độc lập" của Chủ tich Hồ Chí Minh, Tuyên ngôn độc lập của Mỹ...
- Xã luận: xã luận là các vấn đề kinh tế, văn hóa, giải trí, chính trị, thể thao....nổi bật của đất nước và thế giới
- Bình luận thời sự: đề cập đến những vấn đề chính trị quân sự, bình luận các sự kiện vấn đề diễn ra...
5. Một vài cách nhận biết phong cách ngôn ngữ chính luận trong đề đọc hiểu.
Phong cách ngôn ngữ là một trong những nội dung rất hay ra trong phần thi đọc hiểu ở các kì thi đặc biệt là
trong kỳ thi THPT Quốc gia. Để có thể làm bài một cách dễ ràng hơn thì chúng tôi xin đưa ra cho các bạn
học sinh một số cách để nhận biết phong cách ngôn ngữ chính luận trong bài thi đọc hiểu như sau:
- Đầu tiên thì cái nội dung của bài viết đó đề cập đến những vấn đề sự kiện liên quan đến những vấn đề
chính trị, xã hội, văn hóa tư tưởng... Nói chung là những vấn đề mang tính chính trị quốc gia...
- Bài viết thể hiện rõ ràng quan điểm của người viết/ người nói
- Có nhiều từ ngữ chính trị được sử dụng trong bài viết
- Được trích từ văn bản chính luận trong sách giáo khoa hoặc là trích từ các bài phát biểu của nguyên thủ
quốc gia trong các hội nghị hội thảo...
Trên đây là bài viết của chính tôi về phong cách ngôn ngữ chính luận rất mong nhận được sự quan tâm từ
phía các bạn học sinh và các độc giả khác, mong rằng thông qua bài viết này của chúng tôi các bạn sẽ có
những cái nhìn đa dạng hơn về phong cách ngôn ngữ chính luận và hiểu rõ hơn về nó. Cảm ơn các bạn đã
theo dõi bài viết này, hi vọng đã đem lại cho các bạn những thông tin hữu ích. Mong nhận được sự quan
tâm và ủng hộ của các bạn.