Phương pháp triển khai học phần - Lịch sử ngoại giao Việt Nam | Học viện Ngoại giao Việt Nam

23:44 6/8/24
LỊCH SỬ VĂN MINH THẾ GIỚI
LỊCH SỬ VĂN MINH THẾ GIỚI-HK1
Thứ 5, 13/10/2022
Phương pháp triển khai học phần
->Thuyết trình->Làm việc nhóm->Trình bày->Thảo luận->
Ι-Các khái niệm cơ bản 1.1. Khái niệm lịch sử
- Lịch sử ghi chép lại các sự kiện theo trình tự thời gian.
- Tư liệu lịch sử: + Chính sử
+ Dã sử (truyền thuyết): Thuần túy ghi chép, không phải khoa học thực sự.
- Khái niệm Phương Tây: + Historian-History
+ Herodotus-> nhà sử học đầu tiên trên thế giới: “Cuộc chiến Hy Lạp-Ba Tư”
+ Thucydides -> cha đẻ của chủ nghĩa hiện thực: “Cuộc chiến tranh Peloponese”
 Lịch sử là 1 môn khoa học lựa chọn sự kiện, phân tích và đánh giá sự kiện -> dự báo tương lai.
*Lưu ý: Khi trích dẫn khái niệm phải trích từ nguồn nhất định. Đồng thời chứng minh
lịch sử 1 cách khoa học. 1.2: Phân kỳ lịch sử. - Nguyên thủy: 6tr năm
- Cổ đại: 4000 TCN->476
- Trung đại: TK V -> cuối TK XVΙ (giữa TK XVΙΙ) - Hiện đại: 1917-> nay - Lịch sử VN:
+ TK mông muội: VH nguyên thủy + TK dã man: VH chiến tranh
+ VMinh: Nhà nước, pháp luật, chữ viết
-Văn hóa: + Sáng tạo tinh thần, QHXH (hẹp) about:blank 1/16 23:44 6/8/24
LỊCH SỬ VĂN MINH THẾ GIỚI
Thứ 5, 20/10/2022
Văn minh Ai Cập 1-Chữ viết
- Ban đầu là chữ tượng hình (hình động vật, chim, gia súc, dã thú, cây cối, côn trùng).
- Phương pháp mượn ý, những hình vẽ biểu thị âm tiết, dần dần biến thành chữ cái.
- Chữ được viết trên đá, gooc, đồ gốm, vải da... 2- Văn học.
- Kho tàng văn học phong phú: tục ngữ, ca dao, trữ tình, những câu chuyện
mang tính đạo lý, giáo huấn, trào phúng, chuyện thần thoại. 3-Tôn giáo
- Thờ rất nhiều thứ: thần tự nhiên, thiên thần, động vật, linh hồn người
chết, thần đá, thần lửa, thần cây, thần cây...
- Thần mặt trời là vị thần quan trọng nhất cùng với sự hình thành của nhà
nước trung ương tập quyền.
- Người ai cập cổ đại tin vào thế giới âm phủ cũng như thế giới trần gian,
quan trọng việc thờ thần chết -> hình thành tục ướp xác.
- Thờ các nhân vật tưởng tượng: phượng hoàng, nhân sư...
4-Kiến trúc và điêu khắc:
- NT kiến trúc đã đạt đến trình độ rất cao: cung điện, đền miếu, kim tự tháp:
+ Kim tự tháp là ngôi mộ của vua ai cập, bắt đầu xây dựng từ hồi giê đe.
+ Tượng nhân sư có những thành tựu lớn tiêu biểu ở 2 mặt tượng và phù
điêu, tượng mình đầu sư tử hoặc dê, thường được đặt trước cổng. about:blank 2/16 23:44 6/8/24
LỊCH SỬ VĂN MINH THẾ GIỚI
5-Khoa học tự nhiên: - THIÊN VĂN HỌC:
+Các nhà thiên văn học ngồi trên nóc miếu đế để quan sát bầu trời.
+Phát minh ra cái nhật khuê, đồng hồ nước.
+Thành tựu quan trọng nhất là việc đặt ra lịch, dựa trên kết quả của việc
quan sát tinh tú, quy luật dâng nước.
- TOÁN HỌC: ai cập có nhiều hiểu biết đáng chú ý về toán học: phép đếm
lấy 10, phát triển mầm mống của đại số, về hình học đã biết cách tính
diện tích hình tam giác, hình cầu, số pi, thể tích hình tháp đáy vuông. - Y HỌC:
+Hiểu biết tương đối rõ về cấu tạo cơ thể con người. Đã nhận thức được
nguyên nhân chủ yếu của bệnh tật không phải do ma quỷ mà do sự không
bình thường của mạch máu.
+Có nhiều bài thuốc và phương pháp chữa trị, việc chữa benehjj đẫ được chuyên môn hóa tỉ mỉ.
Văn minh Lưỡng Hà 1. Cơ sở hình thành.
- Lưỡng Hà nằm trên lưu vực hai con sông Ơ-phơ-rát và Ti gơ rơ; người
Hy Lạp gọi là vùng đất giữa hai sông.
- Cả hai con sông bắt nguồn từ miền rừng núi Arrmenia, chảy qua lãnh thổ
I Rắc ngày nay rồi đổ ra vịnh Ba Tư.
- Điều kiện tự nhiên: Mùa xuân băng tan ở cao nguyên Arrmenia-> nước
2 sông dâng cao-> lụt-> đất đai màu mỡ-> khi công cụ sản xuất còn
tương đối thô sơ. Kinh tế vẫn có điều kiện phát triển-> bước vào xã hội văn minh.
 KHÔNG CÓ BIÊN GIỚI ĐỂ BẢO VỆ-> Nhiều người tranh giành đất. about:blank 3/16 23:44 6/8/24
LỊCH SỬ VĂN MINH THẾ GIỚI
- Ít đá quý và kim loại nhưng có đất sét rất tốt-> nguyên liệu chủ yếu của
kiến trúc, chất liệu viết.
- Cư dân cổ xưa nhất là người Xumedi di cư đến miền nam.
+ Thiên niên kỉ 3 TCN, người Accat tộc Xeemit định cư-> miền trung.
+Tiếp sau đó có nhiều bộ lạc thuộc nhiều ngữ hệ khác nhau ở các khu vực lân cận. 2. Thành tựu.
1.1 Chữ viết:
- Chữ viết đầu tiên xuất hiện do người Xume sáng tạo vào cuối TNK 10 TCN.
- TKỳ đầu, chữ viết LH cũng là chữ tượng hình.
- Sau này, chữ hình thanh xuất hiện, chữ tượng hình ít đi.
- Chất liệu dùng để viết là các tấm sét còn ướt và những que vót nhọn. 1.2 Văn học:
- 2 bộ phận: Văn hóa dân gian và Sử thi.
- VHDG: cách ngôn, ca dao, truyện ngụ ngôn..-> Phản ánh cuộc sống lao
động của nhân dân và cách cư xử ở đời.
- Sử thi: ra đời từ thời Xume -> chịu ảnh hưởng của tôn giáo rất mạnh.
=> Văn học LHà cổ đại đạt được những thành tựu đáng kể, có ảnh hưởng
lớn đối với khu vực Tây Á.
1.3 Khoa học tự nhiên: *Toán học: - Phép đếm độc đáo.
- Số học: Biết cách làm 4 phép tính, lập bảng cộng trừ nhân chia. about:blank 4/16 23:44 6/8/24
LỊCH SỬ VĂN MINH THẾ GIỚI
- Hình học: Xuất phát từ nhu cầu đo đạc ruộng đất, ng LH biết tính diện
tích các HCN, hình tam giác, mới chỉ biết tính số pi = 3.
*Thiên văn học và Lịch:
- Đạt được nhiều thành tựu quan trọng.
- Các tăng lữ thường ngồi trên tháp cao để quan sát thiên văn.
- Qua tgian dài tích lũy kinh nghiệm, họ biết rằng vũ trụ có 7 hành tinh = Sun+Moon+5 Hành tinh khác.
- Lịch âm xuất hiện từ thời Xume, chia 1 năm làm 12 tháng: 6 tháng
đủ+6 tháng thiếu. Tháng đủ có 30 ngày, tháng thiếu 29 ngày.
- Thời tân Babylon: cứ 8 năm nhuận 3 lần sau đổi thành 27 năm nhuận 10 lần. * Y học:
- Có hiểu biết đáng kể.
1.4 Luật pháp:
- LH là khu vực có những bộ luật sớm nhất. Từ thời vương triều 3 của
thành bang Ua đã ban hành những bộ luật cổ nhất TG nhưng ngày nay
chỉ còn sót lại 1 số đoạn.
- Luật Hammurabi là luật quan trọng nhất được đặt ra-> hạnh phúc
chân chính và nền thống trị nhân từ.
Thứ 5, 27/10/2022
Văn minh Hi Lạp-La Mã
- Là các quốc gia thuộc khu vực Địa Trung Hải, đường biên giới có 3 mặt giáp biển
-> địa hình mở (khác với Pđông-địa hình khép kín).
- Có điều kiện giao lưu mạnh mẽ với nền văn minh Pđông, đặc biệt với Ai Cập và LHà.
A. Văn minh Hy Lạp. about:blank 5/16 23:44 6/8/24
LỊCH SỬ VĂN MINH THẾ GIỚI
- Vị trí địa lý quan trọng trong việc giao thương giữa PĐ và Ptây
- Thiên nhiên không ưu đãi về đất đai, địa hình bị chia cắt -> KTế nông nghiệp Hy
Lạp cổ đại không có điều kiện phát triển sớm -> không xuất hiện nhà nước sớm. 1. Thành tựu: *Văn học:
- Thần thoại: Trong giai đoạn TK 7-6 TCN, nhân dân đã sáng tạo ra 1 kho tàng
thần thoại rất phong phú, bao gồm nhiều truyện về thuở khai thiên lập địa.
=> Ảnh hưởng quan trọng đối với nền VHNT Hi Lạp, vì nó đã cung cấp 1 kho đề
tài và nguồn ả/hg cho thơ, kịch,...
- Thơ: 2 tập sử thi nổi tiếng: I li át và Ô đi xê -> tp có giá trị mang tính Lsử.
- Kịch: bắt ngườn từ h/thức ca múa hóa trang trong các ngày lễ hội.
*Kiến trúc-Điêu khắc:
- A ten là nơi có nhiều công trình kiến trúc tiêu biểu: đền miếu, rạp hát... Trong đó
đẹp nhất là đền Pác tê nông.
- Ngoài ra còn nhiều ctrinh đẹp khác: đền thần Zeus..
- Thế kỉ 5 TCN có nhiều kiệt tác điêu khắc gắn liền với tên các Ng/sĩ tài năng: Mirong, Philidiat... *KHTN: - Toán học:
+ Tỷ lệ thức (Ta Lét), Định lý Py ta go, quan hệ giữa 3 cạnh góc vuông (Py-ta-go)
+ Ơclit đứng đầu các nhà toán học ở a lếch xăng đri, ông soạn sách toán học sơ
đăng-> cơ sở môn hình học.
+ Ác si mét tính đc số pi chính xác sớm nhất trong lịch sử Ptây. -Thiên văn học: about:blank 6/16 23:44 6/8/24
LỊCH SỬ VĂN MINH THẾ GIỚI
+ Xuất phát từ nhu cầu thực tế của cư dân trong việc sản xuất lương thực.
+ Ta lét còn là một nhà thiên văn học, ông đã tính trước được ngày nhật thực.
+ Py ta go nhận thức được quả đất hình cầu và chuyển động của quỹ đạo nhất định.
+ Arixtasc-ng đầu tiên nêu ra hệ thống mặt trời.
-Vật lí: Có phát minh quan trọng nhất của Ác si mét là lực học (ng lí đòn bẩy)
-Y học: Ng đc suy tôn là thủy tổ của y học Ptây là Hipocoat-> ng đã giải phóng y
học ra khỏi mê tín dị đoan, cho rằng bệnh tật do ngoại cảnh gây nên.
- Triết học: +Duy tâm +Duy vật
B-Văn minh La Mã
- Không chỉ kế thừa nền văn minh của ng Hi Lạp thời cổ đại mà còn có
những đóng góp đáng kể -> nền văn minh Hi-La; cơ sở của VM Tây Âu. *Chữ viết:
- Chữ viết của ng Etrusqua xhien khoảng TK 8-7 TCN, nhưn đến nay chưa ai đọc đc.
- Chữ viết LM chính thức có vào khoảng TK 6 TCN có nguồn gốc từ văn tự
Hi Lạp, sau đó bổ sung và hoàn thiện -> La tinh.
=> 1 chữ viết đơn giản, thuận tiện nên đã đc sử dụng rộng rãi trong đế quốc. *Văn học:
- Chịu ả hg của VH Hi Lạp, nhất là sau khi đánh chiếm tp Tarento của HL. - Nhiều thể loại: + Sử thi + Thơ trữ tình + Thơ trào phúng about:blank 7/16 23:44 6/8/24
LỊCH SỬ VĂN MINH THẾ GIỚI + Văn xuôi, kịch *Tôn giáo: *NT:
- Kiến trúc: thành tựu ngày càng rực rỡ. Đền patenong, rạp hát, khải hoàn môn....
- Điêu khắc: NT điêu khắc cùng pcach đkhac NT Hi Lạp, chủ yếu thể hiện ở
2 mặt: tượng và phù điêu. - Hội họa: *KHTN:
- nền KH đã có thành tựu lớn, đặt cơ sở cho sự phát triển huy hoàng của nền
KH thời cận hiện đại. Là tiền đề qtrong cho sự phát triển của nền triết học H- La. *Triết học: +Duy vật +Duy tâm *Luật pháp: - Thời CH sơ kỳ:
+ Chưa có nhiều MQHXH để có thể có 1 bộ luật hoàn chỉnh.
+ Sau khi mở rộng Giao thương-> nhiều MQHXH-> Bộ luật 12 bảng-> bộ
luật thành văn đầu tiên. - Thời CH hậu kỳ:
+ LM phát triển rực rỡ do bành trướng lãnh thổ-> có thêm người kh phải ng
La Mã vào -> đòi hòi hoàn chỉnh thêm luật để thống nhất -> HỆ THỐNG VẠN DÂN LUẬT
- Đầu thời kỳ quân chủ: about:blank 8/16 23:44 6/8/24
LỊCH SỬ VĂN MINH THẾ GIỚI
+ Những nhà luật học nổi tiếng ở thế kỷ 1 như La-bê-ô và Ca-pi-tô đã tiến
hành chỉnh lý, phân loại và chú thích pháp luật La Mã.
Thứ 5, 3/11/2022
Văn minh Ấn Độ 1-Vị trí đia lý
- Bán đảo rộng, hình tam giác ở Nam Á.
- Đông Bắc-> Tây Bắc: có núi chắn ngang gồm Himalaya-> ngăn ấn độ với phần còn lại của TG.
- Có đồng bằng, cao nguyên, sông Ấn, sông Hằng.
Q: Nếu kh có dãy Himalaya, TQ liệu có xâm lược ấn độ ? - 2 nhóm ng chính: + Dravida + Aria 2-Thành tựu khoa học
2.1 Chữ viết:
- HCRĐ: nền văn minh sông ấn => dân tộc Ấn Độ được vào loại có chữ viết sớm nhất TG.
- Chữ Bramo, Kharosthi, Sonxkrit, Pali (xuất hiện vào khoảng TK 8->7 TCN)
- Nền VĂN HỌC: phong phú, đặc sắc, giàu tính sáng tạo, thấm đẫm tinh thần nhân văn, Hinđu giáo.
VD: Kinh VÊ ĐA, kinh Upanisad
- Sử thi đồ sộ nhất là 2 bộ Mahabharatan và Ramayana.
2.2 Vật lý học: about:blank 9/16 23:44 6/8/24
LỊCH SỬ VĂN MINH THẾ GIỚI - Thuyết nguyên tử - Palmalu
- Phát hiện ra lực hút trái đất. 2.3 Toán học:
- Hệ thống 10 chữ số Ấn Độ (Hinđu) - Chữ Sunya Sidhanta
- Bìa đá Asoka ( Q. Chủ người ấn độ ) + Đại số + Hình học
2.4 Y dược học : - Cắt màng mắt Xushuta
- Phg pháp khám bệnh, chữa bệnh, giải phẫu sản khoa, chăm sóc trẻ. Ng đầu tiên
trên TG cắt da rồi đắp vào tay. * LƯU Ý:
- CÙNG TRỤC THỜI GIAN: ẤN ĐỘ AI CẬP
- Giải phẫu tử thi, chữa bệnh
- Mổ bụng ướp xác
- SACARA ( tp dược học cổ )
 Nền y học Ptây có những cái
thừa kế của y học Pđông ( đối chứng trong sách) about:blank 10/16 23:44 6/8/24
LỊCH SỬ VĂN MINH THẾ GIỚI
Văn minh Trung Hoa 1-Vị trí đia lý
- Đông Bắc Á, bờ tây TBD.
- Cuối TK 3 TCN -> nước phát triển thống nhất
- TK cương giới TQ mở ra rất rộng
 QUÁ TRÌNH PHÁT TRIỂN NỀN VĂN MINH TRUNG HOA LÀ QUÁ
TRÌNH MỞ RỘNG ĐẤT ĐAI, LÃNH THỔ. 2-ĐKTN - Có nhiều sông.
- Đầy đủ yếu tố địa chất
+ Tây: Hiểm trở, nhiều núi, cao nguyên.’ + Đông: có đồng bằng
-Sông Hoàng Hà-> nét khởi nguồn nền văn minh Thoa.
- Sông Trường giang-> tuyến đường giao thông huyeesrt mạch. 3-KHí hậu. 4-Dân cư
- Chu khẩu điếm, Hoa hạ.’ 5-kinh tế: - con đường tơ lụa
- nền kinh tế chủ yếu là nông nghiệp. 6-Tôn giáo.
- Có 5 tôn giáo: Âm dương gia - Thuyết Bát Quái
- Thuyết Ngũ Hành-> sự vận hành của các y tố trên bầu trời. 7-NHO GIÁO about:blank 11/16 23:44 6/8/24
LỊCH SỬ VĂN MINH THẾ GIỚI - Khổng tử 8-KHTN - Toán học + Chu bề toán kinh + Cửu chương toán thuật
+ nhà sư nhất hạnh -> bậc 2
 TƯƠNG ĐỒNG VỚI CÁC NỀN VH KHÁC. - Thiên văn học
Q: Vết đen trên sun lý giải hiện tượng gì ? A: - Nhật thực
- Cách đo thời gian: VN hội tụ đủ các nền VM cổ đại trung đại hiện đại.
- Anhr hg rất nhiều từ nền VM THOA. - Y dược học:
+ Danh y nổi tiếng; Biểu Thước, Hoa Đà +Bản thảo cương mục 9-KHKT:
- KT làm giấy: Trc đây viết trên mai rùa, sự phát triển của giấy góp phần phổ biến đạo giáo.
Q: Sự phát triển của nền V,M có gắn liền với tôn giáo.
- Thuốc súng: đóng vai trò quan trọng trọng trong việc ng dân châu âu
phản đối chế độ chuyên chế. - Kim chỉ nam
Thứ 5, 10/11/2022
Văn minh Ả Rập 1-Điều kiện hình thành - Vị trí địa lý: about:blank 12/16 23:44 6/8/24
LỊCH SỬ VĂN MINH THẾ GIỚI
Bản đảo lớn nhất thế giới ở tây nam châu á, nằm giữa Địa Trung Hải,
Hồng Hải và Ấn Độ Dương.
 Nơi tiếp giáp giữa 3 châu lục: CÁ, CÂ, CP -> NHIỀU ĐƯỜNG TMQT ĐI QUA - ĐKTN:
+ Là 1 cao nguyên, phần lớn là sa mạc khô hạn, hoang vắng.
+ Ôsc đảo thường là nơi tranh chấp, giành giật nguồn nước
+ Khí hậu rất khắc nghiệt, chênh lệch nhiệt độ lớn giữa ngày và đêm. 2-Thành tựu: - Văn học:
+ Thơ ca: truyền miệng và chữ viết.
+ Thời kì phát triển rực rỡ nhất là từ TK 8-> TK 11 : Anh dũng ca.
+ Văn xuôi nổi tiếng với tp: Nghìn lẻ một đêm - Nghệ thuật:
+ Khi mới hình thành nhà nước, ngthuat của Ả RẬP hết sức đơn điệu, nghèo nàn.
+ Có điều kiện tiếp thu nền nghệ thuật của nc khác: LH, ẤN ĐỘ=> có sự tiến book đáng keerkj. - Kiến trúc:
+ XD cung điện và thánh thất của đạo islam
+ Điêu khắc; các nhà điêu khắc kh đc phéo đúc tg, chỉ đc chạm troor để trang trí thánh đường
+ Â nhạc: lúc đầu bị cấm, sau đó dần đc phổ biến. Nhạc ả rập đơn điệu, buồn tẻ. - KHTN:
+ Ptriển dựa trên nhuwnhx thành tựu các nền văn minh ấn độ, tq, hy lạp, ai cập, lh.
+ Toán học: tiếp tục phát triển đại số, lượng giác, hình học và h thiện hệ
thống chữ số -> nhầm lẫn ng ả rập sáng tạo ra hệ thống chữ số.
- TVH: Ả Rập rất chú ý quan sát các vì sao nghiên cứu các vết trên SUN,
- Địa lý học: do thương nghiệp sớm Ptriển nên ng ả rập sớm có nhiều cuốn
sách tập hợp về kiến thức địa.
+ Vật lý học: tiêu biểu vs tác phẩm “sách quang học”.
+ Hóa học: Ả Rập, chế tạo ra nồi cất pbieetj được bazo và axit, bào chế n loài thuốc about:blank 13/16 23:44 6/8/24
LỊCH SỬ VĂN MINH THẾ GIỚI
+ Sinh vật học; Thuyết tiến hóa Ốtman aman giavip
+ Y học: bị cấm giải phẩu, mổ tử thi -> ả rập vẫn là nước có nền y học rất phát triển.
Văn minh Đông Nam Á
Ι-Điều kiện hình thành nền văn minh: 1.1 Vị trí địa lý:
- Là một khu vực rộng lớn, gồm bán đảo Trung Ấn và quẩn đảo mã lai.
- Gần hai quốc gia lớn nhất phương Đông là Trung Quốc và Ấn Độ, nằm
trên con đường biển quốc tế quan trọng nối giữa thái bình dương và ấn độ
dương, úc và các nc phía bắc.
- Là hành lang, là cầu nối giữa TQ, Nhật với Ấn Độ , Tây Á và Địa Trung Hải.
- Điều kiện tự nhiên của Đông Nam Á rất đa dạng, đầy đủ các yếu tố: lục
địa, hải đảo, biển đồi núi, đồng bằng.
- Gìau có về mặt tài nguyên: khoáng sản có đủ loại, Rừng khá nhiều và
- được chia thành nhiều loại.
- Gồm hai vùng lãnh thổ rõ rệt: + ĐNÁ hải đảo + ĐNÁ lục địa
Q1: Tại sao ở ĐNÁ không có 1 nền văn minh lớn nào ?
 Không tạo thành 1 không gian lớn để trở thành yếu tố thuận lợi cho sự ra
đời của 1 nền văn minh. ΙΙ-Thành tựu 2.1-Văn học
- VHDG bắt nguồn từ csong lao động cần cù và đấu tranh kiên cường của dân tộc đná.
- VH viết dựa trên VHDG về ả hg của nền văn học nc ngoài. about:blank 14/16 23:44 6/8/24
LỊCH SỬ VĂN MINH THẾ GIỚI 2.2-Nghệ thuật
- Kiến trúc chịu ảnh hg nhiều nhưng ktruc đná vẫn kh hề rập khuôn mà rất sáng
tạo, tạo đc cái riêng cho mình.
- Điêu khắc gồm tượng và phù điêu.
- Về hội họa, đná có 1 phong cách nghệ thuật riêng thể hiện qua nhiều hoa văn trang trí.
- Về phong tục: Có các tín ngưỡng tôn giáo khác nhua
=> Có các dịp Tết đoàn viên, lễ hội. 2.3-Tín ngưỡng, tôn giáo
- Khi nhà nc chưa ra đời, chưa có hệ thống tôn giáo hoàn chỉnh.
- Bói vật giáo là hình thức tín ngưỡng ra đời sớm nhất..
- Quan niệm vạn vật hữu linh, các dân nc đná cho rằng mỗi ng có không phải 1 mà cả nhóm hồn ma.
=> tác động to lớn tới các tôn giáo đc truyền bá về sau.
- Từ những thế kỉ đầu CN: tgiaso lớn từ ấn độ và tq dần du nhập và phát huy ảnh
hưởng tới đs vh tinh thần của các dân tộc đná.
=> Bức tranh tôn giáo đa dạng, phức tạp, kh chỉ 1 mà nhiêu tgiao. 2.4-Kiến trúc
- Chịu ả hg mạnh mẽ của kiến trúc ấn độ và hồi giáo
- Kiến trúc phổ biến là ktruc tháp có bình đồ là hv và hcn.
- cuối thiên niên kỉ 1, ng thuật điêu khắc của đná bị chững lại
-> Từ thiên niên kỉ 2 trở đi, điêu khắc lại phát triển với 1 tầm vóc và quy mô lớn hơn.
2.5-Tín ngưỡng và Tôn giáo:
- Vẫn được bảo tồn và tác động đến những tôn giáo sau này.
- Một số tôn giáo nổi bật: about:blank 15/16 23:44 6/8/24
LỊCH SỬ VĂN MINH THẾ GIỚI
+ Siva giáo: vị thần hủy diệt, tái tạo -> người chăm pa coi cái chết là 1 phần của
cuộc sống, song hành cùng cs con ng.
 Tôn giáo rất đa dạng và phức tạp.
- Lễ hội ngày Tết, thả đèn,..v..v..
- Sự lãnh đạo toàn cầu qua góc nhìn phật giáo: Đại lễ phật đản Vesak LHQ và VN.
Văn Hóa Phục Hưng
Sự bắt đầu của nền văn minh công nghiệp Các yếu tố cấu th about:blank 16/16