Phương Thức Chung Của Sự Phát Triển - Triết học Mác - Lênin | Đại học Tôn Đức Thắng

Nhóm 2
Thứ bảy, ngày 13 tháng 11 năm 2021 1. Lê Thị Ngọc Châu (06)
2. Mai Thị Linh Chi (07) – Thư ký
3. Trần Thị Kim Chung (08) – Nhóm trưởng
4. Lương Ngọc Thủy Cúc (09)
5. Hướng Thị Thùy Dung (10)
BÀI THU HOẠCH NHÓM 2
Câu 1: Hãy phân tích quan điểm của chủ nghĩa duy vật biện chứng về
phương thức chung của sự phát triển. Rút ra ý nghĩa về mặt phương pháp luận.
*Cơ sở lý luận của quan điểm phát triển
1. Cơ sở lý luận của quan điểm pháp triển chính là nguyên lý về sự phát triển.
2. Khái niệm sự phát triển theo quan điểm duy vật biện chứng: khái niệm phát
triển dùng để chỉ quá trình vận động của sự vật theo khuynh hướng đi lên từ
trình độ thấp đến trình độ cao từ kém hoàn thiện đến hoàn thiện.
3. Tính chất cơ bản của sự phát triển:
- Tính khách quan: biểu hiện trong nguồn gốc của sự vận động và phát triển. Đó
là quá trình bắt nguồn từ bản thân hiện tượng là quá trình giải quyết mâu thuẫn
của sự vật hiện tượng đó.
- Tính phổ biến: Thể hiện ở các quá trình phát triển diễn ra ở với mọi lĩnh vực tự
nhiên, xã hội, tư duy, trong đó tất cả với mọi sự vật hiện tượng trong với mọi
quá trình, với mọi giai đoạn của sự vật hiện tượng đó.
- Tính đa dạng, phong phú: mối sự vật hiện tượng có quá trình phát triển khác
nhau tồn tại ở không gian thời gian khác nhau, sự vật phát triển sẽ khác nhau.
- Tính thừa kế: với mọi sự phát triển đều phải dựa trên cơ sở nền tảng của các
quá trình phát triển trước đó.
*Yêu cầu của quan điểm phát triển
- Thứ nhất, khi nghiên cứu, cần đặt đối tượng vào sự vận động, phát hiện xu
hướng biến đổi của nó để không chỉ nhận thức nó ở trạng thái hiện tại, mà còn
dự báo được khuynh hướng phát triển của nó trong tương lai.
- Thứ hai, cần nhận thức được rằng, phát triển là quá trình trải qua nhiều giai
đoạn, mỗi giai đoạn có đặc điểm, tính chất, hình thức khác nhau nên cần tìm
hình thức, phương pháp tác động phù hợp để hoặc thúc đẩy, hoặc kìm hãm sự phát triển đó. - Thứ ,
ba phải sớm phát hiện và ủng hộ đối tượng mới hợp quy luật, tạo điều
kiện cho nó phát triển; chống lại quan điểm bảo thủ, trì trệ, định kiến.
- Thứ tư, trong quá trình thay thế đối tượng cũ bằng đối tượng mới phải biết kế
thừa các yếu tố tích cực từ đối tượng cũ và phát triển sáng tạo chúng trong điều kiện mới.
- Tóm lại, muốn nắm được bản chất, khuynh hướng phát triển của đối tượng
nghiên cứu cần “phải xét sự vật trong sự phát triển, trong sự tự vận động...
trong sự biến đổi của nó”.
*Phương thức chung của sự phát triển
1. Tính khách quan của sự phát triển
- Tất cả các sự vật, hiện tượng trong hiện thực luôn vận động, phát triển một
cách khách quan, độc lập với ý thức của con người. Đây là sự thật hiển nhiên,
dù ý thức của con người có nhận thức được hay không, có mong muốn hay không.
- Nguồn gốc của sự phát triển nằm ngày trong chính bản thân của sự vật, hiện
tượng. Đó là sự thống nhất và đấu tranh giữa các mặt đối lập thuộc mỗi sự vật, hiện tượng.
- Phát triển là quá trình tự thân (tự nó, tự mình) của mọi sự vật, hiện tượng.
- Quan điểm của chủ nghĩa duy vật biện chứng về tính khách quan của sự phát
triển đã phủ nhận quan điểm của chủ nghĩa duy tâm và quan điểm siêu hình về sự phát triển.
- Quan điểm duy tâm cho rằng nguồn gốc của sự phát triển ở các lực lượng siêu
nhiên, phi vật chất (thần linh, thượng đế), hay ở ý thức con người. Tức là đều
nằm ở bên ngoài sự vật, hiện tượng.
- Quan điểm siêu hình cho rằng các sự vật, hiện tượng về cơ bản là “đứng im”,
không phát triển. Hoặc phát triển chỉ là sự thay đổi đơn thuần về mặt lượng (số
lượng, kích thước…) mà không có sự biến đổi về chất.
2. Tính phổ biến của sự phát triển
- Sự phát triển diễn ra ở tất cả mọi lĩnh vực, từ tự nhiên, xã hội và tư duy. Từ
hiện thực khách quan đến những khái niệm, những phạm trù phản ánh hiện thực ấy.
- Trong hiện thực, không có sự vật, hiện tượng nào là đứng im, luôn luôn duy trì
một trạng thái cố định trong suốt quãng đời tồn tại của nó.
3. Tính kế thừa của sự phát triển
- Sự phát triển tạo ra cái mới phải trên cơ sở chọn lọc, kế thừa, giữ lại, cải tạo ít
nhiều những bộ phận, đặc điểm, thuộc tính… còn hợp lý của cái cũ; đồng thời
cũng đào thải, loại bỏ những gì tiêu cực, lạc hậu, không tích hợp của cái cũ. Đến
lượt nó, cái mới này lại phát triển thành cái mới khác trên cơ sở kế thừa như vậy.
- Đó là quá trình phủ định biện chứng. Là sự thay đổi về lượng dẫn đến sự thay
đổi về chất. Quá trình này diễn ra vô cùng, vô tận theo hình xoáy trôn ốc.
4. Tính phong phú, đa dạng của sự phát triển
- Sự phát triển có muôn hình, muôn vẻ, biểu hiện ra bên ngoài theo vô vàn loại hình khác nhau.
- Sự phong phú của các dạng vật chất và phương thức tồn tại của chúng quy
định sự phong phú của phát triển. Môi trường, không gian, thời gian và những
điều kiện, hoàn cảnh khác nhau tác động vào các sự vật, hiện tượng cũng làm
cho sự phát triển của chúng khác nhau.
- Trong giới hữu cơ, sự phát triển biểu hiện ở khả năng thích nghi của cơ thể
trước sự biến đổi của môi trường, ở khả năng tự sản sinh ra chính mình với trình độ ngày càng cao hơn…
- Sự phát triển trong xã hội biểu hiện ở năng lực chinh phục tự nhiên, cải tạo xã
hội ngày càng lớn của con người.
- Đối với tư duy, sự phát triển là năng lực nhận thức ngày càng sâu sắc, toàn diện, đúng đắn hơn.
*Ý nghĩa phương pháp luận
Từ việc nghiên cứu nguyên lý về sự phát triển của các sự vật, hiện tượng,
chúng ta rút ra quan điểm phát triển trong nhận thức và hoạt động thực tiễn. Quan điển này đòi hỏi:
1. Khi xem xét các sự vật, hiện tượng, ta phải đặt nó trong sự vận động và phát triển.
- Ta cần phải nắm được sự vật không chỉ như là cái nó đang có, đang hiện hữu
trước mắt, mà còn phải nắm được khuynh hướng phát triển tương lai, khả năng
chuyển hóa của nó. Bằng tư duy khoa học, ta phải làm sáng tỏ được xu hướng
chủ đạo của tất cả những biến đổi khác nhau đó.
- Quan điểm phát triển hoàn toàn đối lập với quan điểm bảo thủ, trì trệ, định
kiến. Tuyệt đối hóa một nhận thức nào đó về sự vật có được trong một hoàn
cảnh lịch sử nhất định, xem đó là nhận thức duy nhất đúng về toàn bộ sự vật
trong quá trình phát triển tiếp theo của nó sẽ đưa chúng ta đến sai lầm nghiêm trọng.
2. Không dao động trước những quanh co, phức tạp của sự phát triển trong thực tiễn.
- Ta cần phải xác quyết rằng các sự vật, hiện tượng phát triển theo một quá trình
biện chứng đầy mâu thuẫn. Do đó ta phải công nhận tính quanh co, phức tạp của
quá trình phát triển như một hiện tượng phổ biến, đương nhiên.
- Quan điểm phát triển đòi hỏi phải có sự nhìn nhận, đánh giá khách quan đối
với mỗi bước thụt lùi tương đối của sự vật, hiện tượng. Bi quan về sự thụt lùi
tương đối sẽ khiến chúng ta gặp phải những sai lầm tai hại.
3. Phải chủ động tìm ra phương pháp thúc đẩy sự phát triển của sự vật, hiện tượng.
- Ta phải tích cực, chủ động nghiên cứu, tìm ra những mâu thuẫn trong mỗi sự
vật, hiện tượng. Từ đó, xác định biện pháp phù hợp giải quyết mâu thuẫn để
thúc đẩy sự vật, hiện tượng phát triển.
- Việc xác định những biện pháp cũng cần căn cứ vào từng giai đoạn, hoàn cảnh
cụ thể của sự vật, hiện tượng. Vì sự phát triển diễn ra theo nhiều giai đoạn, từ
thấp đến cao, từ kém hoàn thiện đến hoàn thiện hơn.
- Vì trong sự phát triển có sự kế thừa, ta phải chủ động phát hiện, cổ vũ cái mới
phù hợp, tìm cách thúc đẩy để cái mới đó chiếm vai trò chủ đạo.
- Ta cũng phải tìm cách kế thừa những bộ phận, thuộc tính… còn hợp lý của cái
cũ, đồng thời kiên quyết loại bỏ những gì thuộc cái cũ mà lạc hậu, cản trở sự phát triển.
- Phải tích cực học hỏi, tích lũy kiến thức khoa học và kiến thức thực tiễn.
- Tuyệt đối tránh bảo thủ, trì trệ trong tư duy và hành động.
- Sự phát triển được thực hiện bằng con đường tích lũy về lượng để tạo ra sự
thay đổi về chất. Do đó, chúng ta phải luôn nỗ lực, chăm chỉ lao động để làm
cho sự vật, hiện tượng tích lũy đủ về lượng rồi dẫn đến sự thay đổi về chất.
Câu 2: Vận dụng ý nghĩa từ việc nghiên cứu vấn đề lý luận trên vào một
tình huống để phân tích và đưa ra hướng giải quyết.
Học tập của sinh viên trong thời đại mới
- Trước hết, chúng ta có thể khẳng định một điều rằng sinh viên hiện nay rất
năng động, sáng tạo và nhạy bén với cuộc sống. Nếu như trước đây, khi cuộc
sống đang còn khó khăn, chúng ta chỉ thấy một lớp sinh viên học hành chăm chỉ
sao cho sau này ra trường sẽ xin được một công việc vào biên chế trong Nhà
nước, từ đó cuộc sống cứ thế tiếp diễn. Nhưng ngày nay cơ chế thị trường mở
của, sinh viên đã có điều kiện để phát triển khả năng sáng tạo do có đầy đủ
thông tin, một cuộc sống chất lượng tốt hơn và chủ động hơn trong việc lựa
chọn nghề nghiệp. Tất cả những yếu tố đó làm cho sinh viên năng động hơn,
ngày càng chiếm lĩnh những lĩnh vực mới lạ. Thêm vào đó, hiện nay cứ mỗi dịp
hè đến, phong trào "Sinh viên tình nguyện" lại thêm sôi động trên các hè phố
khi ngày thi Đại học mới bắt đầu hay việc những sinh viên tràn đến các vùng
nông thôn xa xôi, hẻo lánh, đem đén ánh sáng văn minh cho những đứa trẻ
nghèo đói và giúp đỡ bà con trong những công việc tưởng chừng như giản dị
nhưng lại có những ý nghĩa lớn lao về mặt tinh thần.
- Hiện tượng bao hàm bản chất, hiện tượng không thoát ly khỏi bản chất và do
đó tất cả những hiện tượng trên đã phản ánh bản chất tốt đẹp của sinh viên hiện
nay là sự kết hợp giữa những phẩm chất truyền thống và những đức tính hiện đại.
- Phát triển là quá trình phải trải qua nhiều giai đoạn, mà mỗi giai đoạn lại có
đặc điểm khác nhau. Vì vậy mỗi sinh viên đều phải luôn không ngừng học hỏi,
nắm bắt xu thế hiện tại để tìm ra hình thức và phương pháp học tập cho phù
hợp, biết đặt chuyên ngành mình học hòa với xu thế hiện tại để tìm nguồn tài
liệu học tập phù hợp; tập trung chú trọng học ở phần nào là trọng điểm; trau dồi
thêm những kĩ năng, khía cạnh khác để hỗ trợ cho chuyên ngành mình học. Ví
dụ xu thế xã hội hiện nay là xã hội 4.0 sắp tiến tới 5.0, mọi thứ đều dần chuyển
sang dùng máy móc và internet. Vì vậy những bạn sinh viên theo học ngành
Marketing, có thể chọn chuyên ngành sâu hơn là chuyên ngành Digital
Marketing - truyền thông trên các nền tảng kỹ thuật số. Hoặc trường các bạn
đang theo học không có chuyên ngành này, các bạn hãy tự lên mạng tìm kiếm
tài liệu để học và tìm hiểu thêm; xin giáo trình về chuyên ngành này ở các
trường khác để đọc và trao dồi; hoặc đọc các chiến lược digital marketing ở các
tập đoàn, công ty lớn để mở rộng hiểu biết của bản thân.
- Sinh viên phải luôn cập nhật những xu hướng mới, phân tích và có cái nhìn
sâu rộng để sớm phát hiện những xu thế mới có thể sẽ phát triển trong tương lai.
Đứng trước những thay đổi của xã hội, phải biết ủng hộ và thích nghi với
chúng. Là những người trẻ, những người trong giai đoạn nhiệt huyết và năng
động, phải biết tiếp thu những cái mới, phù hợp với quy luật xã hội. Đừng bảo
thủ, trì trệ sẽ bị thụt lùi về phía sau. Ví dụ: xã hội đang trong thời kỳ hiện đại
hóa mọi thứ, thế giới đang hướng tới các công nghệ hiện đại như robot, A.I...
chúng sẽ thay thế con người làm một số việc ở tương lại. Ta không thể nào luôn
bảo thủ và cho rằng điều đó là sai trái, ta không thể mãi giữ quan điểm luôn bắt
con người lao động chỉ vì sự sợ hãi chưa có minh chứng của ta về mối nguy của
robot. Vì có những công việc cực khổ, nguy hiểm, phải làm trong những không
gian môi trường đặc biệt, việc phát triển robot thay thế con người làm trong các
môi trường đó là hoàn toàn phù hợp.
- Trong quá trình xã hội thay đổi và phát triển, thay đối tượng cũ thành đối
tượng mới, sinh viên phải biết giữ các yếu tố tích cực của đối tượng cũ hòa vào
với sự phát triển sáng tạo của đối tượng mới. Ta phải dung hòa hai cái để vừa có
sự tôn trọng và gìn giữ được cái cũ, cái truyền thống, vừa có sự mới mẻ của cái
mới để cùng hoàn thiện. Ví dụ: ngành marketing xưa kia chủ yếu là làm truyền
thông qua các tờ báo, ấn phẩm còn ngành digital marketing là truyền thông qua
các hình ảnh, đoạn video được đăng tải trên các thiết bị kỹ thuật số. Là sinh viên
theo học ngành này ta phải biết tiếp thu cả cái cũ lẫn mới. Ở ngành marketing
truyền thống ta có sự trau chuốt, chỉn chu về câu chữ; ở ngành digital marketing
ta lại có sự đầu tư về hình ảnh, video nhằm thu hút, gây ấn tượng với mọi người.
Do đó khi là sinh viên ngành này ta phải vận dụng cả 2 thứ, không thể chỉ đầu
tư về hình ảnh mà câu từ quảng cáo lại cẩu thả, hoặc không chỉ mãi lo cho câu
văn quảng bá mà lại không đầu tư về các ấn phẩm đi kèm sẽ khiến không thu
hút được khách hàng, khi họ không có ấn tượng họ cũng sẽ không bỏ thời gian
để đọc những câu từ quảng cáo mà bạn viết ra.
- Với thế hệ trẻ hiện nay thì chúng ta nên tập trung và củng cố những thứ mà
tương lai nó sẽ phát triển mạnh mẽ. Đất nước ta đang hội nhập với thế giới nên
chúng ta cần tích cực học tiếng anh và tìm hiểu thêm về những nền văn hóa của các nước khác.
-Để phát triển bản thân hay tạo ra những thói quen tốt thì chúng ta phải kiên trì
và nhận thức đúng những việc mình đang làm và không nên trì trệ, bảo thủ.
Chúng ta nên hành động ngay và tập trung vào nó.
-Nếu chúng ta muốn phát triển, muốn thành công một việc gì đó thì phải hiểu
rằng nó không phải là một việc đơn giản. Muốn thành công chúng ta cần phải có
thêm động lực. Việc giải quyết các mâu thuẫn đó thì nó sẽ giúp việc phát triển đi lên.
-Không một thành công nào mà không gặp những khó khăn thất bại. Vậy nên
khi chúng ta bước vào đời, chúng ta sẽ gặp không ít những khó khăn, những
thụt lùi. Nhưng chúng ta không phải cứ ủ rũ, mệt mỏi, giậm chân tại chỗ mà
thay vào đó hãy cứ bước tiếp, phấn đấu nhiều hơn, tìm hiểu và học hỏi những
kiến thức mới mẻ hơn và đưa ra những biện pháp giải quyết vấn đề cho phù hợp.
-Chúng ta không nên quá vội vàng làm một việc nào đó mà không có kiến thức,
không tìm hiểu rõ ràng những thứ mà mình đang làm. Thay vào đó chúng ta cần
học hỏi và có những bước nhảy từ từ để thăng tiến với những thứ mình chọn.
Hơn nữa là chúng ta nên chủ động tiến nhận những cái mới, không nên giữ mãi
những cái không phù hợp với thời buổi hiện đại như hiện nay.