Quy luật phủ định của phủ định | Môn Triết học Mác - Lênin - Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh

lOMoAR cPSD| 61622079
Quy luật phủ định của phủ định (đường xoáy ốc)
Quy luật phủ định của phủ định là một trong ba quy luật cơ bản của triết học
Mác – Lênin. Quy luật này vạch ra khuynh hướng của sự phát triển, phát triển theo hình tròn xoắn ốc. 1.Khái niệm
Phủ định: sự thay thế cái cũ bằng cái mới gọi là sự phủ định.
Phủ định biện chứng: nó chỉ bao hàm những phủ định là kết quả của việc giải quyết
mâu thuẫn bên trong của SV,HT tạo ra bước nhảy về chất, tạo tiền đề, điều kiện cho
sự phát triển, cái mới ra đời thay thế cho cái cũ.
2.Đặc điểm của phủ định biện chứng
Thứ nhất, tính khách quan: nguyên nhân của sự phủ định nằm ngay bên trong của
bản thân SV,HT. Đó là kết quả của việc giải quyết mâu thuẫn bên trong của SVHT,
là kết quả của quá trình tích lũy dần dần về lượng dần đến sự thay đổi về chất của
SV,HT. Như vậy, phủ định biện chứng là sự tự thân phủ định.
Ví dụ: quả trứng đem ấp sẽ nở thành con gà, nên con gà đã phủ định quả trứng
.... hay hạt giống gieo xuống đất ( đủ điều kiện ) nảy mầm thành cây non, nên
cây non đã phủ định hạt giống
Thứ hai, tính kế thừa: cái mới được ra đời trên cơ sở cái cũ, chứ không phải từ hư
vô, cái mới không xóa bỏ hoàn toàn cái cũ, nó chỉ gạt bỏ những yếu tố lỗi thời, lạc
hậu, không còn phù hợp ở cái cũ; đồng thời giữ lại những yếu tố tích cực, tiến bộ,
còn phù hợp ở cái cũ dưới dạng “lọc bỏ” , cải tạo cho phù hợp với điều kiện mới.
Vì vậy, phủ định biện chứng đồng thời là sự khẳng định.
Ví dụ: trong sinh vật các giống loài phát triển theo quy luật di truyền, thế hệ
con kế thừa những yếu tố tích cực của thế hệ bố mẹ
3.Ý nghĩa của quan điểm phủ định biện chứng
Quan điểm phủ định biện chứng chống lại quan điểm siêu hình về phủ định. Kết quả
của phủ định biện chứng là cái mới ra đời thay thế cho cái cũ, nhưng rồi cái mới này
lại trở nên cũ và chứa đựng yếu tố nội sinh để dẫn đến khuynh hướng phủ định lần
thứ hai. Đó chính là phủ định của phủ định.
4. Nội dung của quy luật
Mọi sự vật, hiện tượng trong quá trình vận động và phát triển của mình đều phải trải
qua một chuỗi các phủ định biện chứng, phủ định của phủ định nói lên một chu kỳ
của sự phát triển, theo đó sự vật mới dường như quay trở lại cái cũ nhưng trên cơ sở
cao hơn về chất, sự phát triển không diễn ra theo đường thẳng mà theo đường “xoáy ốc” lOMoAR cPSD| 61622079
Sự phát triển theo đường “xoáy ốc” là sự biểu thị rõ rang, đầy đủ các đặc trung của
quá trình phát triển biện chứng, đó là tính kế thừa, tính đổi mới, tính lặp lại, tính
tiến bộ. Tính vô tận của sự phát triển từ thấp đến cao được thể hiện ở sự nối tiếp từ
dưới lên của các vòng trong đường xoáy ốc
5. Ý nghĩa phương pháp luận (biết gạt bỏ gì, kế thừa gì, và phát huy ntn trong từng vấn đề)
Một là, trong nhận thức và thực tiễn cần tuân theo quan điểm phủ định biện chứng,
chống lại quan điểm siêu hình về phủ định.
Hai là, trong giới tự nhiên, phủ định của phủ định được diễn ra một cách tự động,
còn trong lĩnh vực xh có sự tham gia của con người có ý thức. Vì vậy, cần nắm bắt
điều kiện khách quan thuận lợi, phát huy nhân tố chủ quan tích cực để tạo ra cái mới
phù hợp với yêu cầu tiến bộ xh.
Ba là, trong đời sống xh, cần nhận thức đúng và vận dụng một cách phù hợp lôgich
của tiến trình phủ định biện chứng, đó là phủ định về tư tưởng sau đó tiến hành phủ định trong thực tiễn. 6. Vận dụng - Trong cuộc sống :
1/ Nói về câu nói: “Thất bại là mẹ thành công”, dù thất bại - thành công – thất bại –
thành công – thất bại... Thất bại là điều bình thường. Nếu nói theo PĐSH thất bại là
hết. Nhưng nói theo PĐBC nó không phải chấm hết. Theo sự phát triển khuynh
hướng chung là đi lên nhưng nó trải qua con đường quanh co, phức tạp theo đường
xoáy ốc. Vấn đề là ta nhìn nhận thất bại đó như thế nào? Trong lúc thất bại đó ta cần
có tri thức, niềm tin, bản lĩnh để chúng ta đứng lên từ những thất bại đấy. Nếu ta đã
gục ngã vì thất bại đó nhưng không đứng được lên thì khái niệm thất bại sẽ xuất
hiện. Trường hợp ta đưng được lên sau đó nhìn nhận và phân tích nguyên nhân vì
sao mình thất bại và rút được kinh nghiệm. Và chúng ta nhận ra “thất bại là mẹ thành
công”. Đi đến thành công ta phải trải qua nhiều thử thách.
2/ Trong cuộc sống hằng ngày, ta cần phải phê bình và tự phê bình nghiêm túc, nhìn
nhận các vấn đề một cách toàn diện, đặt các vấn đề trong mối quan hệ nhiều chiều,
không phê bình một cách phiến diện và phủ định sạch trơn vấn đề. Mà tự đánh giá
bản thân mình có ưu điểm và khuyết điểm gì. Ưu thì phát huy. Nhược thì gạt bỏ, cải
tạo. Nhìn nhận cái tốt của người khác rồi tiếp thu nó để tu dưỡng, học hỏi và làm
cho nó trở thành cái tốt của mình, hoàn thiện bản thân. lOMoAR cPSD| 61622079
3/ Nên xóa bỏ những cái thái độ bảo thủ luôn cho rằng mình đúng, xóa bỏ quan niệm
trọng nam khinh nữ (thời xưa) đó là quan niệm lạc hậu, hay ngày nay ta thay đổi
cách nhìn về cộng đồng người đồng tính (LGBT) họ cũng là người bình thường như
chúng ta chỉ khác một chút về giới tính, ta không nên kì thị họ. Xã hội có người này
người kia, nhưng ta chung sống hòa thuận không kì thị nhau thì xã hội sẽ ngày càng đi lên.
- Trong học tập của bản thân:
1/ Có sự thay đổi từ Tiểu học – THCS – THPT – Đại học ( số lượng kiến thức ngày càng nhiều).
2/ Trong quá trình học về một phương trình hóa học ví dụ {HCl + NaOH = NaCl +
H2O} nhờ quy luật này ta có thể hiểu một cách giải thích khác như sau: trong phản
ứng này, axit và xút mất đi. Nhưng chúng không biến mất hoàn toàn mà do sự thay
đổi liên kết giữa các phân tử tạo thành những chất khác như là muối và nước. Hơn
thế nữa, ở đây chất mới được tạo ra bền bỉ hơn chất cũ. Các liên kết ion chặt hơn.
Có thể nói 2 chất mới sinh ra đã bền bỉ ơn chất cũ. Đây chính là sự vận động đi lên của chất mới.
3/Phương pháp học tập có cần luôn đổi mới không? Cần, vì mỗi môn học đều có
phương pháp học khác nhau. Nên ta luôn phải đổi mới phương pháp để phù hợp với
từng môn, từng giai đoạn học nhằm tiếp thu kiến thức hiểu quả hơn. Có phương
pháp học tập mới nhưng không quên phương pháp cũ ,mà phải biết kết hợp cả hai
nhằm làm cho việc học tập tốt hơn.
Đó là vài nét phân tích về quy luật phủ định của phủ định và áp dụng trong cuộc sống rất nhiều