Soạn bài Bảo kính cảnh giới CTST
Nội dung chính: Bài thơ tả cảnh ngày hè cho thấy tâm hồn Nguyễn Trãi chan chứa
tình yêu thiên nhiên, yêu đời, yên nhân dân, đất nước. Trả lời câu hỏi
Câu 1 trang 44 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2
Nhận xét về cách quan sát và miêu tả bức tranh ngày hè của Nguyễn Trãi (chú ý
cách sử dụng từ ngữ, hình ảnh, huy động các giác quan,...). Trả lời:
Cách quan sát và miêu tả bức tranh ngày hè của Nguyễn Trãi đi từ cảnh thiên nhiên
đến cảnh sinh hoạt, từ đó nói lên niềm tha thiết lớn với đời.
- Các từ đùn đùn (dồn dập tuôn ra), giương (giương rộng ra), phun, tiễn (ngát, nức)
gợi tả sức sống căng đầy chất chứa từ bên trong tạo vật, tạo nên những hình ảnh mới lạ, gây ấn tượng.
- Tác giả không chỉ cảm nhận bức tranh ngày hè bằng thị giác mà còn bằng thính giác và khứu giác.
Câu 2 trang 44 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2
Chỉ ra nét đặc sắc của bài thơ qua một số yếu tố hình thức nghệ thuật như: cách gieo
vần, số tiếng, cách ngắt nhịp trong các dòng thơ (chú ý dòng thơ đầu, dòng thơ cuối)
và tác dụng của chúng trong việc thể hiện cảm xúc của chủ thể trữ tình. Trả lời:
Bài thơ viết bằng thể thất ngôn xen lục ngôn. Nhìn vào số câu, cách gieo vần, lối đối
ngẫu ở bốn câu giữa, thì thấy bài thơ vẫn là dạng thất ngôn bát cú. Nhưng có hai điểm khác:
- Câu 1 và câu 8 chỉ có sáu chữ.
- Câu 3 và câu 4 ngắt nhịp 3/4.
Hai điểm khác biẹt này làm cho cấu trúc bài thơ thay đổi:
- Câu 1 và câu 8 trở thành câu độc lập, khác với thể thơ Đường luật khi câu 1 phải
gắn với câu 2 thành một "liên" chỉnh thể. Câu 7 và câu 8 cũng vậy.
- So với thể thơ Đường luật, cấu trúc tiết tấu của bài thơ thất ngôn bát cú đa dạng
hơn. Ở bài Cảnh ngày hè: Câu 1: ngắt nhịp 1/2/3
Câu 2: ngắt nhịp 4/3 (hoặc 1/3/3) Câu 3: ngắt nhịp 3/4 Câu 4: ngắt nhịp 3/4 Câu 5: ngắt nhịp 4/3 Câu 6: ngắt nhịp 4/3 Câu 7: ngắt nhịp 4/3 Câu 8: ngắt nhịp 3/3
Câu 3 trang 44 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2
Chỉ ra mạch cảm xúc của tác giả trong bài thơ. Từ đó nhận xét vẻ đẹp tâm hồn của Nguyễn Trãi. Trả lời:
- Mạch cảm xúc của tác giả trong bài thơ từ thư thái đến phấn chấn, cảnh vật góp
phần đưa đến những suy ngẫm với tác giả.
Câu 1: Tâm trạng thư thái, thanh thản trước thiên nhiên
Câu 2 đến câu 6: Tâm trạng phấn chấn trước cảnh ngày hè rộn ràng
Hai câu cuối: Niềm tha thiết lớn với đời.
- Nguyễn Trãi có tâm hồn yêu thiên nhiên, yêu cái đẹp và cả ưu dân ái quốc. Bài thơ
Cảnh ngày hè đặc sắc về cả nội dung và nghệ thuật. Qua đó, ta thấy được vẻ đẹp
tâm hồn của Nguyễn Trãi. Ông là người yêu thiên nhiên, yêu quê hương đất nước.
Nhưng trên hết, ông là một người vừa có tài, vừa có tâm bởi ông luôn lo lắng cho
nhân dân, cho đất nước. Ông muốn cống hiến nhiệt huyết của mình để nhân dân
hạnh phúc, ấm no, đất nước giàu mạnh. Tư tưởng của Nguyễn Trãi như một bài học
gửi gắm cho thế hệ trẻ về lòng yêu nước, ước mong cống hiến cho đất nước.