Soạn bài Chiếu dời đô | Ngữ văn 8 Cánh Diều Chuẩn bị
Yêu cầu (trang 118, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Đọc trước văn bản Chiếu dời đô; tìm hiểu thêm thông tin về tác giả Lý Công Uẩn
giúp cho việc đọc hiểu văn bản này. Hướng dẫn trả lời
- Một số thông tin về tác giả Lý Công Uẩn:
+ Lí Công Uẩn: (974 - 1028) tức Lí Thái Tổ, là người châu Cổ Pháp, giải phóng Bắc
Giang (nay là đảo Đình Sơn, huyện Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh). Ông là người thông
minh, nhân ái, có chí lớn và lập nhiều chiến công. + Cuộc đời:
Ông là người thông minh, nhân ái, có chí lớn, lập được nhiều chiến công.
Ông là người đã sáng lập vương triều nhà Lí, lấy niên hiệu là Thuận Thiên.
+ Phong cách sáng tác: chủ yếu là để ban bố mệnh lệnh, thể hiện tư tưởng chính trị
lớn lao, có ảnh hưởng đến vận nước. Đọc hiểu
Trả lời câu hỏi giữa bài
Câu 1 (trang 118, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Tác giả nêu lên việc dời đô của các triều đại xưa nhằm mục đích gì? Hướng dẫn trả lời
Tác giả nêu lên việc dời đô của các triều đại xưa nhằm mục đích mưu toan nghiệp
lớn, xây dựng vương triều thật thịnh vượng, mở ra được tương lai lâu bền cho những thế hệ sau.
Câu 2 (trang 119, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Thành Đại La có lợi thế như thế nào? Hướng dẫn trả lời
- Là nơi Cao Vương từng định đô.
- Về địa lí: trung tâm của đất trời, mở ra 4 phương, vừa có sông vừa có núi, đất rộng
mà bằng phẳng, cao mà thoáng, tránh được lũ lội, chật chội.
- Về phong thủy: thế rồng cuộn hổ ngồi.
- Về sự giàu có: muôn vật phong phú, tốt tươi.
- Về chính trị: là nơi tụ hội trọng yếu của đất nước.
Câu 3 (trang 119, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Câu hỏi kết thúc văn bản thể hiện điều gì?
Hướng dẫn trả lời
Ở câu kết của bài chiếu “Trẫm muốn dựa vào sự thuận lợi của đất ấy để định chỗ ở.
Các khanh nghĩ thế nào?” vừa là ban bố một quyết định vừa là lời phủ dụ yên dân,
khiến ý nguyện của nhà vua cũng được trăm họ đồng tình ủng hộ. Khoảng cách
giữa bậc quân vương và nhân dân trăm họ dường như đã được thu ngắn lại bởi có
cùng chung một quyết tâm xây dựng đất nước phát triển vững mạnh.
Trả lời câu hỏi cuối bài
Câu 1 (trang 119 SGK Ngữ văn 8 Tập 1):
Bài Chiếu dời đô viết về sự kiện gì? Tại sao vua Lý Công Uẩn lại phải dùng thể chiếu? Hướng dẫn trả lời
- Bài Chiếu dời đô viết về sự kiện vua Lý Công Uẩn quyết định rời đô từ kinh thành Hoa Lư ra Đại La.
- Vua dùng thể chiếu nhằm thể hiện sự tôn trọng của mình đến thần dân của một đật
nước trước khi đưa ra một quyết định trọng đại, lớn lao, liên quan tới vận mệnh đất nước sau này.
Câu 2 (trang 119 SGK Ngữ văn 8 Tập 1):
Dựa vào nội dung phần (1) và (2) của bài chiếu, hãy trình bày lí do cần dời đô. Hướng dẫn trả lời
- Lí do cần dời đô: Theo Lý Công Uẩn, việc dời đô là hợp lí bởi đóng đô ở nơi trung
tâm, dễ dàng mưu toan nghiệp lớn, tính kế muôn đời cho con cháu, đem tới vận
nước lâu bền, phong tục phồn thịnh (dẫn chứng về nhà Thương: 5 lần dời đô, nhà
Chu: 3 lần dời đô). Còn đối với những triều đại cũ như nhà Đinh, nhà Lê đã không
nghe theo ý trời nên chỉ đóng đô ở Hoa Lư, bởi vậy mà đã gánh những hậu quả:
triều đại không bền, số vận ngắn ngủi, trăm họ hao tốn, cuộc sống, vạn vật không được thích nghi.
Câu 3 (trang 119 SGK Ngữ văn 8 Tập 1):
Trong phần (3) của bài chiếu, để thuyết phục triều đình về việc chọn kinh đô mới, Lý
Công Uẩn đã nêu lên những lí lẽ và bằng chứng như thế nào? Hướng dẫn trả lời
- Trong phần (3) của bài chiếu, để thuyết phục triều đình về việc chọn kinh đô mới,
Lý Công Uẩn đã nêu lên những lí lẽ và bằng chứng hợp tình hợp lí, đúng theo
nguyện vọng, tâm ý của nhân dân và ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển của đất nước.
Câu 4 (trang 119, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Văn bản Chiếu dời đô thể hiện sự kết hợp hài hòa giữa lí trí và tình cảm như thế nào? Hướng dẫn trả lời
Trong Chiếu dời đô, Lí Công Uẩn không dùng nhiều lời mà hướng đến cái lí sắc
bén, thuyết phục lòng người. Điểm cốt yếu là ông viện dẫn cái lí lẽ mà ai cũng thấu
rõ, kí thác vào đó sức mạnh của niềm tin. Ông rất lí trí và rõ ràng khi chỉ rõ những
mặt lợi, mặt hại của Hoa Lư, nhấn mạnh việc cần rời kinh đô đến nơi phù hợp để đất nước phát triển hơn.
Câu 5 (trang 119, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Hãy viết một đoạn văn (khoảng 8 – 10 dòng) nêu ý nghĩa của việc Lý Công Uẩn dời đô. Hướng dẫn trả lời
(1) Mùa thu năm 1010, vua Lý Công Uẩn chính thức ra chiếu chỉ, dời kinh đô từ Hoa
Lư về thành Đại La. (2) Đây là một quyết định trọng đại với nhiều ý nghĩa to lớn, tác
động trực tiếp đến sự phát triển của đất nước ta đến cả nghìn năm sau. (3) Thành
Đại La hay còn được biết đến rộng rãi với cái tên là thành Thăng Long có địa thế và
khí hậu vô cùng thuận lợi cho việc phát triển kinh tế, giao thương và cả quân sự. (4)
Nhờ vua Lý Công Uẩn sáng suốt và quyết đoán dời đô về nơi đây, mà đất nước ta
ngày càng phát triển mạnh mẽ và bền vững. (5) Sự kiện dời đô này là một bước
ngoặt to lớn của lịch sử nước ta. (6) Nó chứng minh rằng nước Đại Việt ta đã đủ
vững mạnh để phát triển độc lập và chống lại kẻ thù, không cần phải ẩn nấp, dựa
vào thế núi Hoa Lư hiểm trở để phòng thủ nữa. (7) Kinh đô Thăng Long từ đó trở
thành bàn đạp để nước ta sánh vai với các cường quốc, kinh đô khác. (8) Có thể
nói, việc dời đô từ Hoa Lư đến Đại La là một lời tuyên bố và khẳng định về vị thế và
sức mạnh của dân tộc ta.
-----------------------------------------------------------------------------------