Soạn bài Dương phụ hành | Ngữ văn 11 Kết nối tri thức

Trước khi đọc
Câu 1: Theo bạn, khi đi đến một xứ sở khác, tiếp xúc với một nền văn
hóa khác, người ta thường có những phản ứng hay cảm xúc như thể nào
trước những gì được gặp, được thấy?
Ban đầu họ sẽ bị sốc văn hóa của vùng miền.
Câu 2: Bạn đã biết câu chuyện thú vị nào về cuộc tiếp xúc văn hoá giữa
những người đến từ hai thế giới: phương Đông và phương Tây? Hãy chia sẻ câu chuyện đó.
Văn hóa mặc váy, đầm trong ngày cưới; trước đây Việt Nam mặc áo dài còn bây giờ khinh không Đọc văn bản
Câu 1: Chú ý các chi tiết miêu tả hình ảnh người thiếu phụ phương Tây.
Chi tiết miêu tả hình ảnh người thiếu phụ phương Tây: - Áo trắng phau - Tựa vai chồng
- Kéo áo, rì rầm nói chuyện - Tay cầm cốc sữa - Uốn éo
Câu 2: Hình dung về nhân vật trữ tình.
Nhân vật trữ tình dường như cảm thấy bất ngờ về hành động âu yếm, có
chút lả lơi ở chốn đông người của người thiếu phụ bởi đây là cảnh cực kỳ
hiếm thấy ở phương Đông. Người phương Đông thường rất coi trọng lễ
nghi và để ý của người khác, những hành động như vậy thường được cho
là khiếm nhã. Bởi vậy khi nhìn thấy hành động âu yếm của người thiếu
phụ với chồng khiến ông không khỏi bất ngờ, kinh ngạc. Sau khi đọc
Câu 1: So sánh và chỉ ra những chỗ khác biệt giữa bản dịch thơ với nguyên tác.
Giống nhau: đều là thơ tự do Khác nhau:
+ Ở bản dịch thơ nghĩa của từng câu thơ được chỉ ra dễ hiểu hơn.
+ Ở bản dịch thơ lại chưa truyền tải được hết ý nghĩa so với bản nguyên tắc.
+ Bản nguyên tắc đa phần là từ Hán Việt nên nhiều từ ngữ khó hiểu, chưa
hiểu được nghĩa của từ.
Câu 2: Xác định thời gian, không gian, sự việc của câu chuyện được kể trong bài thơ
Thời gian: vào buổi tối.
Không gian: một đêm trăng thâu.
Câu chuyện được kể trong bài thơ là hình ảnh người phụ nữ Tây phương,
và hình ảnh người thiếu phụ tựa vai chồng trong đêm trăng thâu ríu rít trò
chuyện, nũng nịu người chồng của mình. Tác giả Cao Bá Quát đã có dịp
quan sát và cũng chính sự quan sát này đã thay đổi cái nhìn của ông. Ở
cuối bài thơ ông đã bày tỏ sự xót thương cho người phụ nữ ở quê hương
mình, không dám tình tứ thân mật với chồng như này vì xã hội bảo thủ, khô khan.
Câu 3: Chỉ ra những chi tiết miêu tả người thiếu phụ phương Tây, qua đó,
nêu các đặc điểm nổi bật của hình tượng này.
Chi tiết miêu tả người thiếu phụ phương Tây: + Áo như tuyết.
+ Tựa vai chồng dưới bóng trăng.
+ Kéo áo chồng thì thầm nói.
+ Tay cầm uể oải một chén sữa.
+ Nghiêng mình đòi chồng đỡ dậy.
Hình tượng người thiếu phụ phương Tây mặc bộ váy áo trắng như tuyết
càng làm tôn lên vẻ đẹp dịu dàng, hiền thục có một chút ma mị. Hình ảnh
người thiếu phụ e ấp tựa vai chồng thật hạnh phúc làm sao, hình ảnh này
tuy rất bình thường đối với chúng ta bây giờ nhưng ngày xưa thì rất khó
để nhìn thấy. Hình ảnh kéo áo chồng, tay cầm sữa, đòi chồng đỡ dậy cho
ta thấy sự nũng nịu, muốn được yêu chiều của người phụ nữ, hành động
nũng nịu ấy thật xao xuyến làm sao, điều mà người phụ nào cũng xứng
đáng được nhận. Qua những đặc điểm này tác giả bỗng nhớ về quê nhà
những người phụ nữ Phương Đông thật khổ làm sao chẳng bao giờ được
chồng chiều chuộng, đỡ đần cho chút nào, chỉ vì xã hội mang quá nặng tư
tưởng phong kiến mà người phụ nữ bị thiệt thòi.
Câu 4: Hình tượng người thiếu phụ phương Tây trong bài thơ được tái
hiện qua cái nhìn của một nhà Nho đồng thời củng là một nhà thơ phương
Đông. Hãy phân tích những cảm xúc, thái độ được tác giả bộc lộ từ các điểm nhìn đó.
Dưới cái nhìn của một nhà Nho phương Đông, y từ hình ảnh đầu tiên
người thiếu phụ phương Tây đã hiện lên với đầy sự xinh đẹp, duyên dáng
trong bộ váy áo màu trắng phau. Tiếp đến là một loạt các hình ảnh người
phụ nữ tựa bên vai chồng mình, thủ thỉ, ríu rít trò chuyện trong đêm trăng
thâu, hình ảnh này trong cái nhìn của tác giả hiện lên thật tình cảm, thật
đẹp và có khi ước mơ cả đời cũng chẳng có được. Chưa hết hình ảnh người
thiếu phụ nũng nịu chồng, đòi chồng đỡ dậy càng làm tác giả ngạc nhiên
hơn. Và cũng chính hình ảnh này đã làm cho tác giả càng thấy thương
cảm hơn cho số phận của người phụ nữ Phương Đông chẳng biết những
điều ấy là gì chỉ biết nhẫn nhịn, sống trong xã hội bảo thủ. Cảm xúc của
tác giả được dâng lên cao trào ở câu thơ cuối cùng, ông tự thấy xót xa cho
thân phận mình, xa quê, xa gia đình, mơ ước về một gia đình hạnh phúc,
ấm êm, đồng thời cũng thể hiện tính nhân văn sâu sắc và tình phóng thoáng của tác giả.
Câu 5: Phân tích tâm trạng nhân vật trữ tình trong cầu thơ kết và những
ý tứ được mở ra từ câu thơ này.
Tâm trạng của nhân vật trữ tình ở câu thơ cuối được đẩy lên đỉnh điểm.
Chính tình cảm lứa đôi của người thiếu phụ phương Tây đã gợi lên trong
ông nỗi nhớ về quê nhà tha thiết, khao khát về một gia đình hạnh phúc,
ấm êm. Câu thơ này như một lời than của tác giả về nỗi nhớ xa quê, xa
gia đình. Qua sự than, giãi bày tâm trạng của tác giả ta cũng có thể thấy
câu thơ đã thể hiện tính nhân văn, một góc nhìn rất mới rất hiện đại, ông
như được mở mang đầu óc sau chuyến đi đó.
Câu 6: Đọc bài thơ, bạn cảm nhận được những gì về tư tưởng, tâm hồn tác giả?
Tác giả có một tư tưởng rất mới, rất hiện đại. Người phụ nữ trong xã hội
này cần được yêu thương, chăm sóc, có quyền nũng nịu người chồng của
mình chứ không phải như người phụ nữ phương Đông vất vả, khổ cực,
muốn chồng san sẻ một chút cũng khó. Qua đó, cũng thể hiện tâm hồn
phóng khoáng, đầy nhân văn của tác giả, tác giả cũng mong muốn có một
gia đình ấm no, hạnh phúc, tác giả cũng được khai sáng hơn sau chuyến
đi này, mở ra một góc nhìn thoáng hơn, mới hơn, hiện đại hơn.
Kết nối Đọc - Viết
Đề bài: Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) trình bày điều bạn thấy tâm đắc
nhất ở bài thơ Dương phụ hành. Bài làm
Cao Bá Quát là một trong các nhà thơ lớn của nền văn họMạch cảm xúc
trữ tình của tác giả vẫn tuôn trào và không dừng lại ở đó. Toàn bộ bức
tranh đầy gợi cảm, ngọt ngào về hình ảnh người thiếu phụ Tây dương, về
hành động, cử chỉ của đôi vợ chồng người Phương Tây dù được Cao Bá
Quát miêu ta rất thực, rất sinh động nhưng dường như có vẻ những chi
tiết ấy đóng vai trò nhằm dồn nén cảm xúc để tới dòng thơ cuối cùng thì
con người thi sĩ ôm nỗi thống khố rối bời và kín đáo ấy đã chẳng thể kìm
hãm được nữa, mà đã thốt lên một lời tự than:"Biết đâu nỗi khách biệt li
này!" Tưởng đâu đây là nỗi sầu xa xứ, nhưng không phải, từ cảnh tình
cảm hạnh phúc, trìu mến của lứa đôi lại gợi lên trong tâm trí người thi sĩ
về một nỗi buồn của sự biệt lí. Và ta có thể đoán được dòng chảy ngầm
trong tâm trạng của nhà thơ: nỗi khát khao về một gia đình hạnh phúc, nỗi
nhớ nhung tình vợ tình chồng. Sự giãi bày, chia sẽ này cũng là một trong
những phương diện bộc lộ vẻ đẹp nhân văn sâu sắc ẩn sâu trong tâm hồn
của người trí thức phóng khoáng, ngang tàng. Việt Nam những năm nửa
đầu thế kỉ XIX. Ông nổi tiếng là người có nhân cách cứng rắn, ngang tàng
và là ngòi bút tài hoa, các tác phẩm của ông đều rất mới mẻ, sắc sảo.
------------------------------------