Soạn bài Lũ lụt là gì? Nguyên nhân và tác hại đầy đủ
| Ngữ văn 8 sách Cánh Diều I. Phần Chuẩn bị
Yêu cầu (trang 70 sgk Ngữ Văn lớp 8 Tập 1)
- Đọc trước văn bản “Lũ lụt là gì? – Nguyên nhân và tác hại”; tìm hiểu thêm về hiện
tượng này qua sách báo và trên Internet.
- Đã bao giờ em chứng kiến cảnh lũ lụt chưa? Hãy chuẩn bị những hiểu biết của em
về nguyên nhân, tác hại của lũ lụt. Trả lời:
- Lũ lụt là hiện tượng nước trong sông, hồ tràn ngập một vùng đất.
- Nguyên nhân gây ra lụt là do triều cường hoặc bão tạo ra nước lũ với khối lượng
lớn kèm đất đá, tràn qua bờ sông, đê, biển.
- Tác hại của lũ lụt là phá hủy các công trình xây dựng, gây nguy hiểm đến tính
mạng và của cải của con người.
- Em chưa từng chứng kiến cảnh lũ lụt.
II. Phần Đọc hiểu
1. Trả lời câu hỏi giữa bài
Câu 1 (trang 70 SGK Ngữ văn 8 tập 1)
Nội dung sa pô đã nêu đủ ý chính của tên văn bản chưa? Trả lời:
Nội dung sapo đã nêu đủ ý chính của tên văn bản.
Câu 2 (trang 70 SGK Ngữ văn 8 tập 1)
Trong phần “Lũ lụt là gì?”, thông tin được trình bày theo cách nào? Trả lời:
Cách triển khai thông tin của phần “Lũ lụt là gì?”:
+ Nêu nội dung chính của phần này bằng tiêu đề được in đậm.
+ Đoạn văn đầu nêu khái quát nội dung.
+ Các câu văn tiếp theo triển khai cụ thể từng ý để bổ sung, làm rõ cho tiêu đề và đoạn văn đầu.
Câu 3 (trang 70 SGK Ngữ văn 8 tập 1)
Có những loại lũ nào? Trả lời:
Có ba loại lũ được nhắc đến: lũ ống, lũ quét, lũ sông.
Câu 4 (trang 71 SGK Ngữ văn 8 tập 1)
Thông tin từ các đề mục in đậm khác gì các đề mục in đậm nghiêng? Trả lời:
Thông tin từ các đề mục in đậm nghiêng là các ý nhỏ hơn của các đề mục in đậm.
Câu 5(trang 72 SGK Ngữ văn 8 tập 1)
Bức ảnh minh họa cho hiện tượng gì? Trả lời:
Bức ảnh minh họa cho hiện tượng lũ lụt khiến nhà cửa, đất đai ngập úng.
Câu 6 (trang 73 SGK Ngữ văn 8 tập 1)
Phần nói về tác hại của lũ lụt trình bày thông tin theo cách nào? Trả lời:
Cách trình bày thông tin của phần nói về tác hại của lũ lụt: nội dung được triển khai
song song giữa các ý, không nội dung nào bao trùm lên nội dung nào.
2. Trả lời câu hỏi cuối bài
Câu 1 (trang 73 sgk Ngữ Văn lớp 8 Tập 1)
Hãy xác định bố cục của văn bản “Lũ lụt là gì? – Nguyên nhân và tác hại”. Dựa vào
đâu để xác định bố cục văn bản này? Đánh số thứ tự hoặc kí hiệu cho các phần
trong bài hoặc trình bày bố cục ấy theo một sơ đồ. Trả lời:
- Bố cục của văn bản gồm 3 phần:
+ Phần 1 (từ đầu đến … “khu dân cư”): dẫn dắt, giới thiệu và giải thích hiện tượng lũ lụt.
+ Phần 2 (tiếp đến … “nhiều thiên tai”): nguyên nhân gây ra lũ lụt.
+ Phần 3 (còn lại): tác hại của lũ lụt.
- Ta dựa vào nhan đề, các đề mục in đậm để xác định bố cục. - Sơ đồ bố cục:
Câu 2 (trang 73 sgk Ngữ Văn lớp 8 Tập 1)
Người viết đã chọn những cách nào để triển khai ý tưởng và thông tin trong văn
bản? Chỉ ra những biểu hiện cụ thể của cách triển khai ấy và hiện quả của nó. Trả lời:
- Người viết đã chọn cách trình bày theo quan hệ nhân quả, phân loại đối tượng ,
kết hợp với phương tiện phi ngôn ngữ để triển khai ý tưởng và thông tin văn bản.
- Một số biểu hiện cụ thể của cách triển khai ấy:
+ Giới thiệu về hiện trạng môi trường hiện nay, dẫn dắt đến hiện tượng lũ lụt và nêu tác hại.
+ Tách khái niệm ra thành “lũ” và “lụt” để phân tích.
+ Dùng hình ảnh minh họa.
- Việc triển khai các thông tin như trên giúp văn bản mạch lạc và người đọc dễ nắm bắt thông tin hơn.
Câu 3 (trang 73 sgk Ngữ Văn lớp 8 Tập 1)
Các nội dung trình bày trong văn bản “Lũ lụt là gì – Nguyên nhân và tác hại” đã làm
sáng tỏ mục đích của văn bản như thế nào? Trả lời:
Các nội dung trình bày trong văn bản “Lũ lụt là gì – Nguyên nhân và tác hại” đã nêu
ra tình hình thực tế, giải thích và bóc tách khái niệm, đưa ra nguyên nhân và nêu tác
hại. Tất cả được trình bày theo quan hệ nguyên nhân – kết quả. Từ đó, mục đích
của văn bản ở nhan đề được sáng tỏ.
Câu 4 (trang 73 sgk Ngữ Văn lớp 8 Tập 1)
Phân tích cách trình bày nội dung thông tin trong văn bản để thấy tác giả đã giải
thích hiện tượng tự nhiên (lũ lụt) rất rõ ràng. Trả lời:
Cách trình bày nội dung thông tin trong văn bản: bóc tách khái niệm “lũ lụt” ra để giải
thích, phân loại các loại lũ rồi kết luận định nghĩa về lũ lụt. Người viết đi từ cái nhỏ
đến cái lớn, từ chi tiết đến khái quát.
Câu 5 (trang 73 sgk Ngữ Văn lớp 8 Tập 1)
Từ văn bản, hãy nhận xét về hiện tượng lũ lụt ở nước ta nói riêng và trên thế giới nói
chung? Em thấy bản thân mình cần biết thêm thông tin gì nữa về lũ lụt? Trả lời:
- Từ văn bản, ta thấy được rằng hiện tượng lũ lụt là vấn đề chung của toàn cầu. Lũ
lụt gây ra nhiều thiệt hại về của và người, có nguồn gốc từ chính thiên nhiên và con
người nên chúng ta cần chung tay khắc phục hiện tượng này.
- Em thấy bản thân mình cần biết thêm những cách để phòng tránh lũ lụt, các
phương pháp xử lí khi có lũ lụt đến.
Câu 6 (trang 73 sgk Ngữ Văn lớp 8 Tập 1)
Tìm hiểu thêm từ nhiều nguồn khác nhau và nêu một số thông tin bổ sung (kênh
chữ, hoặc kênh hình) về hiện tượng lũ lụt chưa có trong văn bản này. Trả lời:
Thông tin bổ sung về các trận lũ lụt lớn nhất trên thế giới:
+ Lũ ở Texas, Mỹ, năm 1900 khiến hơn 3600 nhà cửa bị phá hủy, hơn 12000 người thiệt mạng.
+ Lũ ở miền Trung của Trung Quốc, năm 1931 khiến hàng triệu người chết, nạn đói
và dịch bệnh hoành hành.
+ Lũ ở bang Vargas, Venezuela, năm 1999, phá hủy bờ biển và thị trấn.
+ Lũ ở sông Dương Tử, Trung Quốc, năm 2020, khoảng 3,7 triệu người phải di dời
và hơn 40000 ngôi nhà bị phá hủy.
-----------------------------------------------------------------------------------