Soạn Văn 8 Viết đoạn văn ghi lại cảm nghĩ
về một bài thơ tự do * Trước khi đọc
Câu hỏi (trang 61 sgk Ngữ văn 8 Tập 2):
Em biết những tác phẩm văn học nào viết về mùa thu? Chia sẻ với các
bạn về vẻ đẹp của mùa thu trong một tác phẩm mà em yêu thích. Trả lời:
- Những tác phẩm văn học viết về mùa thu: Đây mùa thu tới (Xuân Diệu),
Sang Thu (Hữu Thỉnh), Tiếng thu (Lưu Trọng Lư),...
- Vẻ đẹp mùa thu trong bài Sang thu: Thời khắc “Sang thu” trong bài thơ
của Hữu Thỉnh mang một vẻ đẹp tinh tế, trong sáng và dịu nhẹ. Đó là
mùa thu của những rung động hồn nhiên, giản dị trong tâm hồn một
người thơ đã “đứng tuổi”. * Sau khi đọc:
Câu 1 (trang 65 sgk Ngữ văn 8 Tập 2):
Văn bản Nhà thơ của quê hương làng cảnh Việt Nam bàn luận về vấn đề
gì? Những yếu tố nào giúp em nhận ra điều đó? Trả lời:
- Văn bản Nhà thơ của quê hương làng cảnh Việt Nam bàn luận về vấn
đề: Nguyễn Khuyến và những bài thơ nôm viết về ba bài thơ thu: Thu
điếu, Thu ẩm, Thu vịnh,....
- Yếu tố giúp em nhận ra điều đó là: mùa thu của Việt Nam, nước ta, đất
nước nhà mình, tên các bài thơ thu thu vịnh, thu điếu, thu ẩm,....
Câu 2. (trang 65 sgk Ngữ văn 8 Tập 2):
Tác giả bài nghị luận đã chỉ ra đặc điểm gì chung ở ba bài thơ thu của Nguyễn Khuyến? Trả lời:
Tác giả bài nghị luận đã chỉ ra đặc điểm chung của ba bài thơ thu như sau:
+ Viết theo thể thất ngôn bát cú Đường luật
+ Cảnh trí đơn giản gần gũi,quen thuộc với làng quê Việt,Không rườm
rà,lòe loẹt mà cũng không gò bó khuôn sáo.
+ Đậm đà màu sắc quê hương đất nước.
Câu 3. (trang 65 sgk Ngữ văn 8 Tập 2):
Tuy có điểm gặp gỡ, nhưng mỗi bài thơ thu vẫn có vẻ đẹp riêng. Em hãy
tìm các luận điểm thể hiện sự khác biệt ấy và nêu các lí lẽ, bằng chứng
tiêu biểu mà tác giả sử dụng để làm sáng tỏ luận điểm. Trả lời:
+ Thu vịnh phác họa khái quát những đặc điểm nổi bật về mùa thu. Trong
ba bài thơ, bài Thu vịnh mang cái hồn của cảnh vật mùa thu hơn cả, cái
thanh, cái trong, cái nhẹ cái cao.
+ Thu điếu dừng lại ở 1 không gian thời gian cụ thể: Trên 1 ao thu,vào 1
chiều thu,1 ông già ngồi trên chiếc thuyền bé tẻo teo. Thu điếu là điển
hình hơn cả cho mùa thu của làng cảnh Việt Nam.
+ Thu ẩm quan sát cảnh thu trong nhiều thời điểm khác nhau để thâu tóm những nét nên thơ nhất.
+ 3 bài thơ là 3 cảnh trí khác nhau, màu sắc khác nhau, âm hưởng khác
nhau nhưng đều thể hiện: Tâm sự non nước đầy vơi của nhà thơ. Tài năng
nghệ thuật bậc thầy của Nguyễn Khuyến: Hình tượng và ngôn ngữ đạt
đến sự điêu luyện, là đỉnh cao của sự giản dị mà đầy chất thơ. Sử dụng
nhiều bút pháp nghệ thuật đặc sắc (Đối ngắn rất chỉnh, gieo vần độc đáo),
kết hợp nhạc điệu và âm thanh tinh tế.
Câu 4. (trang 65 sgk Ngữ văn 8 Tập 2):
Các luận điểm, lí lẽ, bằng chứng mà Xuân Diệu sử dụng có vai trò như
thế nào trong việc thể hiện luận đề? Trả lời:
Các luận điểm, lí lẽ, bằng chứng mà Xuân Diệu sử dụng có vai trò rất
quan trọng trong việc thể hiện luận đề. Nó giúp các luận đề đó được thể
hiện rõ ràng, mang tính khách quan, thuyết phục hơn.
Câu 5. (trang 65 sgk Ngữ văn 8 Tập 2):
Tác giả đã sử dụng những cách nêu bằng chứng nào? Em có nhận xét gì
về cách phân tích bằng chứng của tác giả? Trả lời:
- Tác giả đã sử dụng những cách nêu bằng chứng là: cây tre Việt Nam,
hình ảnh ao cá, cảnh ai chuôm nông thôn đồng bằng Bắc Bộ và những
ngôn từ gần gũi mộc mạc về làng quê Việt Nam
- Tác giả phân tích giúp người đọc dễ hiểu và cảm nhận trọn vẹn về bức
tranh thiên nhiên mùa thu của quê hương đất nước Việt Nam đồng thời
gắn liền với thế sự và hình ảnh thân quen của nước nhà như cây tre, ao cá, đông ruộng nông thôn,…
Câu 6. (trang 65 sgk Ngữ văn 8 Tập 2):
Xuân Diệu nhận định: Ba bài thơ thu của Nguyễn Khuyến là thành công
tốt đẹp của quá trình “dân tộc hoá nội dung mùa thu” và “dân tộc hoá
hình thức lời thơ”. Em suy nghĩ như thế nào về nhận định trên? Trả lời:
Xuân Diệu cho rằng: Ba bài thơ thu của Nguyễn Khuyến là thành công
tốt đẹp của quá trình “dân tộc hóa nội dung mùa thu” và “dân tộc hóa
hình thức lời thơ”. Em hoàn toàn đồng ý với nhận định trên của Xuân
Diệu. Vì cả ba bài thơ đều gợi lên những hình ảnh và nét đẹp đặc trưng
của mùa thu đất Bắc, ngôn ngữ thơ giản dị và gần gũi, dễ hiểu. Ba bài thơ
thu tuy giống nhau về điểm nhìn của tác giả, các phương thức biểu hiện.
Tuy nhiên, mỗi bài lại mang một nét độc đáo riêng của thơ Nguyễn
Khuyến. cảnh làng quê Việt Nam quen thuộc, đơn sơ, dung dị nhưng
cũng vô cùng đặc sắc, đáng yêu. Cái hồn của quê hương hiện lên thật rõ
ràng. Nó rất tiêu biểu cho thơ trữ tình của Nguyễn Khuyến về quê hương
nhẹ nhàng, tinh tế với vài nét chấm phá mà vẫn hội tụ được rất nhiều vẻ đẹp.
Câu 7. (trang 65 sgk Ngữ văn 8 Tập 2):
Em có nhận xét gì về nghệ thuật nghị luận của văn bản (cách mở đầu, dẫn
dắt vấn đề, tổ chức luận điểm, ngôn ngữ, giọng văn nghị luận,...)? Trả lời:
Bài viết được tổ chức mạch lạc và chặt chẽ.
- Ngay trong phần mở đầu, Xuân Diệu đã đi thẳng vào vấn đề bàn luận là
nhà thơ Nguyễn Khuyến cùng với ba bài thơ thu kinh điển.
- Tiếp đến, tác giả lần lượt đưa ra các luận điểm chính và lý lẽ, dẫn chứng
để làm sáng tỏ quan điểm, ý kiến đã nêu.
- Ngôn ngữ nghị luận giản dị, gần gũi. Cách phân tích ngọn ngành và
mạch lạc, có sự so sánh với một số tác phẩm khác giúp người đọc nhanh
chóng nắm bắt được vấn đề nghị luận.
- Giọng văn nhẹ nhàng, dẫn dắt người đọc tìm hiểu lần lượt ba bài thơ thu
của Nguyễn Khuyến, đi đến sự đồng tình với quan điểm được nêu.
* Viết kết nối với đọc
Bài tập (trang 65 sgk Ngữ văn 8 Tập 2): Viết đoạn văn (khoảng 7 – 9
câu) nêu cảm nhận của em về một hình ảnh đặc sắc trong một bài thơ
thu của Nguyễn Khuyến.
Đoạn văn tham khảo
(1) Thu Vịnh là một tác phẩm thơ thất ngôn bát cú đặc sắc của Nguyễn
Khuyến miêu tả về cảnh sắc mùa thu. (2) Trong đó, em đặc biệt ấn tượng
với hình ảnh trong câu thơ “Nước biếc trông như tầng khói phủ”. (3) Tác
giả đã so sánh làn nước hồ với hình ảnh tầng khói phủ. (4) Màu nước biếc
nghĩa là nước rất xanh, sắc xanh đặc trưng của những hồ nước mùa thu
xứ đồng bằng Bắc Bộ. (5) Trong không gian vắng lặng, mặt nước trông
mờ ảo như được phủ lên một tầng khói. (6) Đó có lẽ là hơi sương của gió
thu thổi đến - nét đặc trưng của mùa thu miền Bắc. (7) Chi tiết ấy đã khéo
léo khắc họa một nét đẹp vô cùng riêng của thiên nhiên nơi đây vào mùa
thu. (8) Cũng nhờ đó, mà thể hiện được sự tinh tế trong cách quan sát và
khắc họa cảnh sắc thiên nhiên của nhà thơ.
Document Outline

• Soạn Văn 8 Viết đoạn văn ghi lại cảm nghĩ
• về một bài thơ tự do
• * Trước khi đọc
  • Câu hỏi (trang 61 sgk Ngữ văn 8 Tập 2):
• * Sau khi đọc:
  • Câu 1 (trang 65 sgk Ngữ văn 8 Tập 2):
  • Câu 2. (trang 65 sgk Ngữ văn 8 Tập 2):
  • Câu 3. (trang 65 sgk Ngữ văn 8 Tập 2):
  • Câu 4. (trang 65 sgk Ngữ văn 8 Tập 2):
  • Câu 5. (trang 65 sgk Ngữ văn 8 Tập 2):
  • Câu 6. (trang 65 sgk Ngữ văn 8 Tập 2):
  • Câu 7. (trang 65 sgk Ngữ văn 8 Tập 2):
• * Viết kết nối với đọc