Soạn bài Thạch Sanh | Ngữ Văn 6 Kết nối tri thức

Soạn bài Thạch Sanh Kết nối tri thức

A. Trước khi đọc bài Thạch Sanh lớp 6

Câu 1 trang 26 Ngữ văn 6 tập 2 Kết nối tri thức

Trong thế giới tưởng tượng, những con vật kì ảo thường được hình dung là có nhiều đặc điểm kì lạ, biết nói tiếng người, có nhiều phép thần thông, biến hóa, có thể hại người hoặc giúp ích cho người.

Việc sáng tạo ra những con vật kì ảo thường đem lại sự hấp dẫn, thú vị cho câu chuyện. hãy tưởng tượng, vẽ một con vật kì ảo và giới thiệu về con vật đó.

Hướng dẫn trả lời:

Học sinh có thể lựa chọn bất kì con vật nào để vẽ và giới thiệu. Chú ý lựa chọn các con vật có nhiều lợi ích để làm con vật có phép thần thông biết giúp ích cho người, và chọn con vật có hại để làm con vật có phép thần thông phá hoại, gây hại cho con người.

Gợi ý:

• Động vật có ích: trâu, chó, mèo, chim sâu...
• Động vật có hại: rắn, sâu bọ...

Câu 2 trang 26 Ngữ văn 6 tập 2 Kết nối tri thức

Em cũng có thể làm tương tự với việc tưởng tượng ra các đồ vật kì ảo. Trình bày về đặc điểm và chức năng của đồ vật đó.

Hướng dẫn trả lời:

Gợi ý: học sinh lựa chọn các đồ vật gần gũi mà mình thường sử dụng để vẽ như bút, thước, sách, tivi, tủ lạnh, điều hòa, xe máy...

B. Đọc văn bản Thạch Sanh lớp 6

Theo dõi trang 26 Ngữ văn 6 tập 2 Kết nối tri thức

Chú ý thời gian, không gian bắt đầu câu chuyện.

Hướng dẫn trả lời:

• Thời gian: ngày xưa - cách đây rất lâu và không xác định được mốc thời gian cụ thể
• Không gian: trong một túp lều cũ dựng dưới gốc đa

Dự đoán trang 26 Ngữ văn 6 tập 2 Kết nối tri thức

Điều gì sẽ xảy ra tiếp sau đó?

Hướng dẫn trả lời:

Dự đoán sau khi dọn về sống chung với mẹ con Lý Thông, cuộc đời Thạch Sanh sẽ gặp nhiều khó khăn, trắc trở.

Theo dõi trang 27 Ngữ văn 6 tập 2 Kết nối tri thức

Chú ý hành động của Thạch Sanh và Lý Thông sau khi Thạch Sanh bị Lý Thông lừa.

Hướng dẫn trả lời:

Sau khi Thạch Sanh bị Lý Thông lừa:

• Thạch sanh: thật thà tin ngay, vội vã từ già mẹ con Lý Thông ra đi, trở về túp lều cũ dưới gốc đa, kiếm củi nuôi thân
• Lý Thông: hí hửng đem đầu yêu quái vào kinh lĩnh thưởng

→ Hành động thể hiện tính cách, bản chất đối lập của hai con người.

Tưởng tượng trang 28 Ngữ văn 6 tập 2 Kết nối tri thức

Thế giới do vua Thủy Tề cai trị có những đặc điểm gì?

Hướng dẫn trả lời:

Thế giới do vua Thủy Tề cai trị là thế giới ở dưới nước, có quân lính và thần dân là đủ các loại cua, cá, tôm có thể hành động và nói chuyện như người, bàn ghế, nhà cửa là các loại san hô, đèn sáng làm từ trân châu...

Tưởng tượng trang 29 Ngữ văn 6 tập 2 Kết nối tri thức

Cách mấy vạn tướng sĩ các nước chư hầu ngồi ăn cơm quanh chiếc niêu bé xíu.

Hướng dẫn trả lời:

Đó là một hình ảnh ngộ nghĩnh. Hàng vạn chàng trai to lớn, khỏe mạnh ngồi vây quanh một chiếc niêu cơm bé xíu. Họ sẽ chuyển dần từ sự xem thường sang sự ngạc nhiên và thán phục.

C. Trả lời câu hỏi bài Thạch Sanh lớp 6

Câu 1 trang 30 Ngữ văn 6 tập 2 Kết nối tri thức

Em có thích truyện Thạch Sanh không? Vì sao?

Hướng dẫn trả lời:

Em rất thích truyện Thạch Sanh. Vì truyện đã xây dựng một thế giới tuyệt vời, nơi mà kẻ ác như mẹ con Lý Thông sẽ bị trừng trị thích đáng, còn người tốt, luôn giúp đỡ người khác như Thạch Sanh sẽ được yêu thương, tin tưởng và hưởng hạnh phúc.

Câu 2 trang 30 Ngữ văn 6 tập 2 Kết nối tri thức

Gia cảnh của Thạch Sanh có gì đặc biệt?

Hướng dẫn trả lời:

Gia cảnh của Thạch Sanh đặc biệt ở chỗ: chàng sớm mồ côi cha mẹ, sống lủi thủi trong một túp lều cũ dựng dưới gốc đa, cả gia tải chỉ có một lưỡi búa, hằng ngày lên rừng đốn củi kiếm ăn.

Câu 3 trang 30 Ngữ văn 6 tập 2 Kết nối tri thức

Truyện Thạch Sanh có những con vật kì ảo nào? Chúng có đặc điểm gì khác thường?

Hướng dẫn trả lời:

Truyện Thạch Sanh có những con vật kì ảo:

• Trăn tinh: to lớn khổng lồ, có nhiều phép lạ, thường ăn thịt người, khi bị giết nhả ra bộ cung tên bằng vàng,
• Đại bàng tinh: to lớn khổng lồ, sức mạnh phi thường

Câu 4 trang 30 Ngữ văn 6 tập 2 Kết nối tri thức

Sau khi được Lý Thông kéo lên từ hang của đại bàng và đưa trở lại cung, công chúa đã bị cảm. Theo em, điều gì sẽ xảy ra nếu công chúa không bị như vậy?

Hướng dẫn trả lời:

Theo em, nếu công chúa không bị câm, thì cô sẽ vạch trần lời nói dối và bộ mặt độc ác, giả tạo của Lý Thông

Câu 5 trang 30 Ngữ văn 6 tập 2 Kết nối tri thức

Truyện Thạch Sanh có nhiều đồ vật kì ảo. Hãy liệt kê các đồ vật đó và nêu đặc điểm, tác dụng của chúng.

Hướng dẫn trả lời:

Các đồ vật kì ảo trong truyện Thạch Sanh là:-

- Cây đàn thần → Tác dụng:

• giúp Thạch Sanh giãi bày nỗi lòng với công chúa, giúp công chúa khỏi bệnh và minh oan cho Thạch Sanh
• giúp Thạch Sanh cảm hóa kẻ thù, gợi lên những tình cảm chân thành nhất, khiến quân lính 18 nước chư hầu bỏ cuộc không đánh nữa

- Niêu cơm thần → Tác dụng: giúp Thạch Sanh chiến thắng thử thách vì ăn mãi không hết được, từ đó thể hiện khát vọng về cuộc sống ấm êm, đủ đầy

→ Tác dụng của 2 đồ vật kì ảo: giúp Thạch Sanh chiến thắng thử thách của kẻ thù mà không ai phải hi sinh, đổ máu - thể hiện tinh thần nhân đạo của nhân dân ta

Câu 6 trang 30 Ngữ văn 6 tập 2 Kết nối tri thức

Trong truyện, hai nhân vật Thạch Sanh và Lý Thông luôn đối lập nhau về hành động. Lập bảng so sánh để thấy rõ sự đối lập đó. Qua đó, em có nhận xét gì về đặc điểm của hai nhân vật này?

Hướng dẫn trả lời:

⇒ Nhận xét đặc điểm hai nhân vật: Thạch Sanh và Lý Thông là hai nhân vật hoàn toàn đối lập nhau về tính cách, thuộc hai kiểu nhân vật chức năng tiêu biểu trong thế giới truyện cổ tích là người tốt (Thạch Sanh) và kẻ xấu (Lý Thông). Qua cùng các sự kiện, tác giả dân gian làm bật lên được phẩm chất của nhân vật, từ đó đưa đến kết cục cuối cùng nhằm tạo ra bài học dành cho mọi người.

Câu 7 trang 30 Ngữ văn 6 tập 2 Kết nối tri thức

Kết thúc truyện, Thạch Sanh được nhà vua gả công chúa và nhường ngôi. Qua cách kết thúc này, tác giả dân gian muốn thể hiện điều gì?

Hướng dẫn trả lời:

Qua kết thúc, tác giả dân gian muốn thể hiện ước mơ cao đẹp của nhân dân ta về cuộc sống hạnh phúc dành cho người tốt, thật thà, lương thiện. Được cưới công chúa và trở thành vua chính là ước mơ và phần thưởng cao quý nhất đối với người dân lúc bấy giờ.

→ Vì vậy, đó đã trở thành kết thúc mà nhân vật Thạch Sanh được nhận sau khi đã làm rất nhiều việc tốt, cứu giúp được nhiều người.

→ Đó cũng là kết thúc có hậu mà rất nhiều câu chuyện cổ tích Việt Nam luôn hướng tới.

Câu 8* trang 30 Ngữ văn 6 tập 2 Kết nối tri thức

Về kết cục của mẹ con Lý Thông, ở văn bản do Huỳnh Lý và Nguyễn Xuân Lân kể có chi tiết: “Mẹ con Lý Thông về quê đến nửa đường thì bị Thiên Lôi giáng sấm sét đánh chết, rồi bị hoá kiếp làm con bọ hung”. Bản của Anh Động (và nhân dân một số vùng Nam Bộ) kể: “Lý Thông được tha nhưng y về dọc đường mưa to, sấm sét đánh tan thây ra từng mảnh, mỗi mảnh hoá thành một con ễnh ương. Cho nên bây giờ mỗi khi có mưa to sấm sét, ễnh ương sợ, kêu lên những tiếng man dã....”. Em có nhận xét gì về những cách kết thúc này?

Hướng dẫn trả lời:

Những kết thúc này có:

• Điểm chung: kẻ ác là mẹ con Lý Thông đều bị trừng phạt là bị sét đánh chết, bị hóa thành những con vật có ngoại hình xấu xí, sống ở nơi ẩm thấp, bẩn thỉu
• Điểm riêng: mỗi phiên bản mẹ con Lý Thông hóa thành mỗi con vật khác nhau (bọ hung, ễnh ương)

→ Thể hiện được sự khác biệt trong văn hóa của mỗi vùng miền mà tác giả sinh sống (miền Bắc và miền Nam) - thể hiện sự đa dạng văn hóa

⇒ Gắn liền với cách giải thích của nhân dân về những hiện tượng đặc biệt trong thiên nhiên (con bọ hung phải ăn phân do từng làm điều độc ác; con ễnh ương kêu to khi trời mưa do sợ bị sét đánh chết...)

D. Viết kết nối với đọc bài Thạch Sanh lớp 6

Dũng sĩ là người có lòng dũng cảm, chiến đấu diệt trừ cái ác, bảo vệ cuộc sống của cộng đồng. Viết đoạn văn (khoảng 5-7 câu) về một dũng sĩ mà em gặp ngoài đời hoặc biết qua sách báo, truyện kể.

Hướng dẫn trả lời:

- Gợi ý bố cục đoạn văn viết về một dũng sĩ:

• Câu (1): Giới thiệu về dũng sĩ mà em muốn kể (người dũng sĩ em được gặp trong cuộc sống, người dũng sĩ xuất hiện trong các câu chuyện kể...)
• Câu (2): Giới thiệu về đặc điểm xuất thân, hoàn cảnh sống của dũng sĩ đó
• Câu (3), (4): Kể về những đặc điểm tính cách, phẩm chất tốt đẹp của dũng sĩ đó
• Câu (5), (6): Kể về hành động dũng cảm khiến em cho rằng nhân vật đó là một dũng sĩ
• Câu (7): Tình cảm của em dành cho người dũng sĩ đó

- Xem các đoạn văn mẫu hay tại đây Viết đoạn văn kể về một dũng sĩ mà em gặp ngoài đời hoặc biết qua sách báo, truyện kể

E. Tóm tắt truyện Thạch Sanh lớp 6

Truyện cổ tích Thạch Sanh kể về cuộc đời của một chàng trai có tên là Thạch Sanh. Anh ấy vốn là Thái Tử nhà trời được phái xuống đầu thai làm con của một gia đình nghèo nhưng tốt bụng. Thạch Sanh mồ côi cha mẹ từ sớm, phải sống một mình trong túp lều tranh rách nát dưới gốc cây đa. Vì thiếu thốn tình cảm gia đình, mà anh bị Lý Thông lừa gạt về làm việc không công cho quán rượu, rồi lại bị lừa đi nộp mạng cho Trăn Tinh. Sau khi anh tiêu diệt được con quái thú thì bị Lý Thông lừa gạt cướp công, một mình lủi thủi trở về gốc đa già sinh sống. Sau đó ít lâu, anh phát hiện một cô gái bị Đại Bàng Tinh bắt cóc, nên đã lần theo tìm cách giải cứu. Ngờ đâu đó chính là công chúa Quỳnh Nga con vua. Anh gặp Lý Thông dẫn theo binh lính tìm cách cứu công chúa nên đã hợp sức với họ. Nhưng ngờ đâu, Lý Thông vừa đón được công chúa lên từ hang sâu liền cho người lấp kín miệng hang, hòng giết chết Thạch Sanh. May mắn là, anh ấy đã tìm thấy một lối thoát khác. Trên đường đi, anh đã giải cứu cho con trai vua Thủy Tề bị giam cầm trong đáy hang. Anh được vua Thủy Tề tặng cho nhiều vàng bạc châu báu để cảm ơn nhưng vẫn từ chối, chỉ nhận một cây đàn thần. Chính cây đàn ấy đã trở thành vật giúp Thạch Sanh giãi bày nỗi lòng khi bị hồn Trăn Tinh và Đại Bàng Tinh vu oan nhốt vào ngục. Nhờ tiếng đàn ấy vang vào cung cấm chữa khỏi bệnh cho công chúa, mà Thạch Sanh được diện kiến nhà vua. Nhờ đó mà mọi sự thật được sáng tỏ, Thạch Sanh được phong làm phò mã, còn Lý Thông bị đuổi về quê nhà. Sau đó, Thạch Sanh được theo nhà vua học cách cai trị đất nước, nên bị hoàng tử các nước chư hầu ganh ghét, đem quân sang đánh. Nhưng với niêu cơm thần và chiếc đàn thần, Thạch Sanh đã khiến quân địch rã rời ý chí, rút lui về nước mà không tốn một quân lính nào. Sau này, khi nhà vua qua đời, Thạch Sanh nối ngôi vua, trở thành một ông vua hiền đức.