Soạn bài Thách thức đầu tiên: Chinh phục những cuốn sách mới - Kết nối tri thức Văn 7

Thách thức đầu tiên: Chinh phục những cuốn sách mới Trước khi đọc
Câu 1. Hãy bổ sung những cuốn sách mới cho góc đọc sách, thư viện mở
của lớp học. Tự làm mới góc đọc sách theo cách mà em và các bạn cảm
thấy hứng khởi và thú vị nhất.
Một số cuốn sách như: Hai vạn dặm dưới đáy biển (Giuyn Véc-nơ); Đất
rừng phương Nam (Đoàn Giỏi); Thương nhớ mười hai (Vũ Bằng)...
Câu 2. Cùng thảo luận để xây dựng mục tiêu đọc sách của cá nhân và của
nhóm. Trình bày mục tiêu đó và trao đổi để tìm hiểu cách đọc sách hiệu
quả trong dự án đọc mới của em và các bạn. l
Mục tiêu đọc sách: Biết thêm nhiều tác phẩm văn học… l
Phương pháp đọc sách hiệu quả: Lựa chọn sách phù hợp; Vừa đọc
sách kết hợp với ghi chép…
Cùng đọc và trải nghiệm
1. Văn bản Vẻ đẹp giản dị và chân thật của Quê nội (Võ Quảng)
Câu 1. Người viết tập trung bàn luận về vấn đề gì trong tác phẩm Quê nội của Võ Quảng?
Những nét sắc sắc về nội dung và nghệ thuật của tác phẩm Quê nội.
Câu 2. Để bàn về vấn đề, người viết đã nêu những ý kiến gì về đặc điểm
nội dung, nghệ thuật của tác phẩm? Em căn cứ vào đâu để xác định như vậy?
- Về nội dung: Những câu chuyện xảy ra trong khủng cảnh quê hương với
đề tài xây dựng chế độ xã hội mới. - Về nghệ thuật: l
Truyện gần như không có cốt truyện với nhiều tuyến và nhiều khóm nhân vật hoạt động. l
Người kể chuyện ngôi thứ nhất, xưng "tôi".
- Căn cứ: Nội dung của văn bản Vẻ đẹp giản dị và chân thật của Quê nội.
Câu 3. Hãy tìm những lí lẽ, bằng chứng được người viết sử dụng nhằm
làm sáng tỏ ý kiến về các đặc điểm của tác phẩm Quê nội. Cách trình bày
bằng chứng của người viết có điều gì đáng chú ý?
- Lí lẽ: Nội dung câu chuyện xảy ra trong những khung cảnh quê hương. - Bằng chứng: l
Không gian: Nông thôn miền Trung, tại thôn Hòa Phước, bên con sông Thu Bồn. l
Thời gian: Vào những ngày rất mới mẻ - như một buổi tảng sáng - sau
Cách mạng tháng Tám thành công. l
Nhân vật: Những người nông dân bình thường, mấy cô bác kèm luôn
theo bên chân mấy chú nhóc hiếu động trong thôn, trong làng. l
Hoạt động: Vừa tự xây dựng chính quyền cách mạng địa phương vừa
chuẩn bị chống giặc giữ làng.
=> Các trình bày đáng chú ý: Người viết lần lượt đưa ra những dẫn chứng
cụ thể từ không gian, thời gian, nhân vật, hoạt động.
Câu 4. Mối quan hệ giữa mục đích viết và đặc điểm, nội dung chính của
văn bản nghị luận phân tích một tác phẩm văn học được thể hiện như thế nào trong bài viết này? l
Mục đích: Làm sáng tỏ một vấn đề trong văn bản. l
Đặc điểm, nội dung chính: Đưa ra lí lẽ, bằng chứng để làm sáng tỏ vấn đề trên.
Viết kết nối với đọc
Tưởng tượng em là một nhà phê bình, hãy viết đoạn văn (khoảng 6 - 8
câu) nêu ý kiến của em về một tác phẩm văn học về đề tài tuổi thơ hoặc
quê hương, đất nước mà em đã đọc. Gợi ý: - Mẫu 1:
Bài thơ Đoàn thuyền đánh cá của Huy Cận đã khắc họa vẻ đẹp của thiên
nhiên, đất nước, sự giàu có của biển khơi. Đoàn thuyền rời bến khi hoàng
hôn buông xuống, mặt trời sau một ngày làm việc mệt nhọc chuẩn bị nghỉ
ngơi. Vẻ đẹp của biển cả đã làm công việc lao động vơi đi phần nào.
Cảnh đánh cá trong đêm được nhà thơ miêu tả bằng cảm hứng trữ tình
mãnh liệt. Con thuyền đánh cá vốn nhỏ bé trước biển cả bao la đã trở
thành con thuyền kỳ vĩ, khổng lồ đang hòa nhập với kích thước rộng lớn
của thiên nhiên, vũ trụ. Chuyến ra khơi trở thành một trận chiến đấu.
Cũng có thăm dò, cũng có dàn đan thế trận và bủa vây - nhưng là bằng
lưới. Sau một ngày lao động vất vả, người ngư dân được đền đáp bằng
một khoang đầy cá. Bài thơ kết lại với hình ảnh đoàn thuyền đánh cá trở
về với niềm tin và tâm thế sẵn sàng của người ngư dân trước một chuyến
đi mới. Qua bài thơ “Đoàn thuyền đánh cá”, người đọc cảm nhận được
công việc lao động hăng say của những người ngư dân, cũng như thêm tự
hào về thiên nhiên, con người Việt Nam trong công cuộc xây dựng xã hội chủ nghĩa.
- Mẫu 2: Truyện “Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ” của Nguyễn Ngọc
Thuần đã đem đến cho tôi nhiều cảm xúc. Nội dung của truyện khá đơn
giản, nhưng lại gửi gắm bài học giá trị. Nhân vật chính trong truyện là
một cậu bé, xưng là “tôi”. Truyện được kể lại dưới góc nhìn của “tôi”.
Nhà cậu có một khu vườn rộng. Người bố đã trồng rất nhiều hoa. Buổi
chiều ra đồng về, hai bố con ra vườn thi nhau tưới. Bố thường bảo “tôi”
nhắm mắt lại, sau đó dẫn “tôi” đi chạm từng bông hoa một rồi đoán xem
đó là hoa gì. Cậu đã thuộc làu làu, chạm loài nào đều đoán tên được loài
đó. Sau đó, bố lại nghĩ ra một trò chơi khác, thay vì chạm thì bây giờ
nhân vật tôi chỉ được ngửi rồi gọi tên. Khi đã thuần thục, bố khen cậu là
người có chiếc mũi tuyệt nhất thế giới. Ngoài ra, câu chuyện về món quà
của thằng Tý cũng rất thú vị. Tý đã đem tặng bố của “tôi” những trái ổi to
mềm, bố rất trân trọng dù bố ít khi ăn ổi. Từ đó, nhân vật “tôi” đã nhận ra
vẻ đẹp của món quà mình cho đi hay mình được nhận. Truyện được kể
với giọng hồn nhiên, ngây thơ nhưng cũng giàu cảm xúc. “Vừa nhắm mắt,
vừa mở cửa sổ” là một tác phẩm thú vị và ý nghĩa.
2. Mon và Mên đang ở đâu?
Câu 1. Mon và Mên là ai trong mối quan hệ với nhà văn - tác giả truyện ngắn Bầy chim chìa vôi?
Mon và Mên là bạn của nhà văn.
Câu 2. Vì sao nhà văn khẳng định rằng “tất cả lũ trẻ làng chú đều thức để
lắng nghe tiếng mưa, cùng nghĩ về bãi sông và lo cho bầy chim chìa vôi non”?
Nguyên nhân: Tuổi thơ của những đứa trẻ gắn bó với làng quê, và tiếng
mưa, bãi sông hay bầy chim chìa vôi đều rất quen thuộc, đáng quan tâm.
Câu 3. Cậu bé - người “phỏng vấn” tác giả - ngạc nhiên vì điều gì?
Cậu bé ngạc nhiên khi tác giả cũng ở cùng với Mon và Mên vào đêm mưa,
nhưng không cùng đi cứu bầy chim.
Câu 4. Ngoài Mon và Mên, ai là người có trải nghiệm và kỉ niệm sâu sắc
về đêm mưa, bãi sông và bầy chim chìa vôi?
Lũ trẻ trong làng (bao gồm cả tác giả).
Câu 5. Mon và Mên đang ở đâu? Bầy chim chìa vôi đã bay đi đâu?
Không rõ Mon và Mên đang ở đâu. Bầy chim chìa vôi không còn ở ven sông Đáy nữa.