Soạn bài Thực hành tiếng Việt trang 93
Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp
Câu 1. Xác định phần dẫn trong các câu sau, cho biết phần đó được dẫn theo cách
trực tiếp hay gián tiếp. Những dấu hiệu nào giúp em nhận ra điều đó?
a. Khi chồng ra đi nàng giãi bày nỗi niềm của mình: “Chàng đi chuyến này, thiếp
chẳng dám mong đeo được ấn phong hầu {...}, chỉ xin ngày về mang theo được hai
chữ bình yên, thế là đủ rồi”. (Nguyễn Đăng Na, “Chuyện người con gái Nam Xương”
– một bi kịch của con người)
b. Theo như lời thầy giáo của tôi bảo, người La Mã xưa kia nuôi ong trong những cái
tổ bằng đồng hình chiếc vại, có đục thủng nhiều hàng lỗ con vòng quanh miệng,
quanh đáy. (Đoàn Giỏi, Đất rừng phương Nam) Hướng dẫn giải:
a. Dẫn trực tiếp, vì phần được trích dẫn đặt trong dấu ngoặc kép, sau dấu hai chấm.
b. Dẫn gián tiếp, vì phần được trích dẫn là qua lời kể của nhà văn, không được đặt
trong dấu ngoặc kép, sau dấu hai chấm.
Câu 2. Hãy chuyển cách dẫn trực tiếp trong các câu dưới đây sang cách dẫn gián tiếp:
a. Nỗi oan của Vũ Nương sẽ còn đeo đẳng mãi lấy nàng, nếu như không có một
đêm tình cờ đứa bé nói: "Cha Đản lại đến kia kìa!".
(Nguyễn Đăng Na, "Người con gái Nam Xương" - một bi kịch của con người)
b. Thủ lĩnh da đỏ Xi-át-tơn đã khẳng định: "Đối với đồng bào tôi, mỗi tấc đất là thiêng
liêng, mỗi lá thông óng ánh, mỗi bờ cát, mỗi hạt sương long lanh trong những cách
rừng rậm rạp, mỗi bãi đất hoang và tiếng thì thầm của côn trùng là những điều
thiêng liêng trong kí ức và kinh nghiệm của đồng bào tôi.".
(Theo Hoàng Vĩnh, tạp chí Văn học và tuổi trẻ, tháng 4/2023)
c. Trong "Thi nhân Việt Nam", Hoài Thanh đã bộc lộ thành thực một tâm trạng:
"Dẫu có ưa thơ người này người khác, mỗi lúc buồn đến, tôi lại trở về với Lưu Trọng
Lư. Có những bài thơ cứ vương vấn trong trí tôi hàng tháng, lúc nào cũng như văng
vẳng bên tai. Bởi vì thơ Lư nhiều bài thực không phải là thơ, nghĩa là những công
trình nghệ thuật, mà chính là tiếng lòng thổn thức cùng hòa theo tiếng thổn thức của lòng ta".
(Lê Quang Hưng, "Nắng mới" - sự thành thực của một tâm hồn giàu mơ mộng) Hướng dẫn giải:
a. Nỗi oan của Vũ Nương sẽ còn đeo đẳng mãi lấy nàng, nếu như không có một
đêm tình cờ đứa bé nói cha Đản lại đến.
b. Thủ lĩnh da đỏ Xi-át-tơn đã khẳng định về việc với đồng bào ông, mỗi lá thông
óng ánh, mỗi bờ cát, mỗi hạt sương long lanh trong những cách rừng rậm rạp, mỗi
bãi đất hoang và tiếng thì thầm của côn trùng đều thiêng liêng.
c. Trong “Thi nhân Việt Nam, Hoài Thanh đã bộc lộ thành thực một tâm trạng dẫu có
ưa thơ người này, người khác, mỗi lúc buồn ông lại trở về với Lưu Trọng Lư với
những bài thơ cứ vương vấn trong tâm trí hàng tháng, lúc nào cũng như văng vẳng
bên tai. Bởi vì thơ Lư nhiều bài thực không phải là thơ, nghĩa là những công trình
nghệ thuật, mà chính là tiếng lòng thổn thức cùng hòa theo tiếng thổn thức.
Câu 3. Viết đoạn văn nghị luận (khoảng 5 - 7 câu) có nội dung liên quan đến ý kiến
dưới đây, trích dẫn ý kiến đó theo cách trực tiếp hoặc gián tiếp: “Cái tài của Nguyễn
Dữ là ông đã dung hòa được hiện thực với ước mơ, giữa cái tồn tại với cái ảo ảnh.”
(Nguyễn Đăng Na, "Người con gái Nam Xương" - một bi kịch của con người) Hướng dẫn giải:
Trong “Người con gái Nam Xương - một bi kịch của con người”, Nguyễn Đăng Na có
nhận xét: “Cái tài của Nguyễn Dữ là ông đã dung hòa được hiện thực với ước mơ,
giữa cái tồn tại với cái ảo ảnh.”. Quả thật, trong tác phẩm của mình, Nguyễn Dữ đã
sử dụng những chi tiết kì ảo nhằm thể hiện ước mơ của mình về một xã hội công
bằng. Nhưng tác giả vẫn phản ánh được hiện thực xã hội. Con người phải chịu
nhiều bất công, oan khuất. Sự dung hòa giữa hiện thực và ước mơ, giữa cái tồn tại
và cái ảo ảnh đã tạo nên sức hấp dẫn cho tác phẩm của Nguyễn Dữ.