Sự biến đổi có tính qui luật của cơ cấu xã hội - Chủ nghĩa xã hội khoa học | Đại Học Hà Nội

Sự biến đổi có tính qui luật của cơ cu xã hội – giai cp
trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội
Cơ cấu xã hô i - giai cấp ca thi kỳ quá đô  lên ch ngha xã hô i thưng xuyên có những
biến đ#i mang tính qui luâ t sau đây:
Một là, cơ cấu xã hô i - giai cấp biến đ#i g*n li+n và bị quy định bởi cơ cấu kinh tế ca
thi kỳ quá đô  lên ch ngha xã hô i
Trong mô t hê  th3ng sản xuất nhất định, cơ cấu xã hô i - giai cấp thưng xuyên biến đ#i do
tác đô ng ca nhi+u yếu t3, đặc biê t là những thay đ#i v+ phương th7c sản xuất, v+ cơ cấu
ngành ngh+, thành phần kinh tế, cơ cấu kinh tế, cơ chế kinh tế…. Ph.Ăngghen ch> rõ:
“Trong mọi thi đại lịch sC, sản xuất kinh tế và cơ cấu xã hô i - cơ cấu này tất yếu phải do
sản xuất kinh tế mà ra, - cả hai cái đó cấu thành cơ sở ca lịch sC chính trị và lịch sC tư
tưởng ca thi đại ấy…”.
Sau th*ng lợi ca cuô c cách mạng xã hô i ch ngha, dưGi sH lãnh đạo ca Đảng Cô ng sản,
giai cấp công nhân cùng toàn thK các giai cấp, tầng lGp xã hô i, các nhóm xã hô i bưGc vào
thi kỳ quá đô  lên ch ngha xã hô i. Trong thi kỳ mGi, cơ cấu kinh tế - tất yếu có những
biến đ#i và những thay đ#i đó cũng tất yếu dMn đến những thay đ#i trong cơ cấu xã hô i
theo hưGng phNc vN thiết thHc lợi ích ca giai cấp công nhân và nhân dân lao đô ng do
Đảng cô ng sản lãnh đạo. Cơ cấu kinh tế trong thi kỳ quá đô  tuy vâ n đô ng theo cơ chế thị
trưng, song có sH quản lý ca Nhà nưGc pháp quy+n xã hô i ch ngha nhQm xây dHng
thành công ch ngha xã hô i.
Ở những nưGc bưGc vào thi kỳ quá đô  lên ch ngha xã hô i vGi xuất phát điKm thấp, cơ
cấu kinh tế sẽ có những biến đ#i đa dạng: từ mô t cơ cấu kinh tế ch yếu là nông
nghiê p và công nghiê p còn ở trVnh đô  sơ khai chuyKn sang cơ cấu kinh tế theo hưGng tăng
t> trọng công nghiê p và dịch vN, giảm t> trọng nông nghiê p; chuyKn từ cơ cấu vùng lãnh
th# còn chưa định hVnh sang hVnh thành các vùng, các trung tâm kinh tế lGn; chuyKn từ cơ
cấu lHc lượng sản xuất hiê n đại nhưng không cân đ3i, trVnh đô  công nghê  nhVn chung còn
lạc hâ u hoặc trung bVnh chuyKn sang phát triKn lHc lượng sản xuất vGi trVnh đô  công nghê 
cao, tiên tiến theo xu hưGng 7ng dNng những thành quả ca cách mạng khoa học và công
nghê  hiê n đại, ca kinh tế tri th7c, kinh tế s3, cách mạng công nghiê p lần th7 tư…, từ đó
hVnh thành những cơ cấu kinh tế mGi hiê n đại hơn, vGi trVnh đô  xã hô i hóa cao và đYng bô 
hài hòa hơn giữa các vùng, các khu vHc, giữa nông thôn và thành thị, đô thị… Quá trVnh
biến đ#i trong cơ cấu kinh tế đó tất yếu dMn đến những biến đ#i trong cơ cấu xã hô i - giai
cấp, cả trong cơ cấu t#ng thK cũng như những biến đ#i trong nô i bô  từng giai cấp, tầng
lGp xã hô i, nhóm xã hô i. Từ đó, vị trí, vai trò ca các giai cấp, tầng lGp, các nhóm xã hô i
cũng thay đ#i theo. Mặt khác, n+n kinh tế thị trưng phát triKn mạnh vGi tính cạnh tranh
cao, cô ng vGi xu thế hô i nhâ p ngày càng sâu rô ng khiến cho các giai cấp, tầng lGp xã hô i
cơ bản trong thi kỳ này trở nên năng đô ng, có khả năng thích 7ng nhanh, ch đô ng sáng
tạo trong lao đô ng sản xuất đK tạo ra những sản phẩm có giá trị, hiê u quả cao và chất
lượng t3t đáp 7ng nhu cầu ca thị trưng trong b3i cảnh mGi.
Xu hưGng biến đ#i này diễn ra rất khác nhau ở mỗi qu3c gia khi b*t đầu thi kỳ quá đô 
lên ch ngha xã hô i do bị qui định bởi những khác biê t v+ trVnh đô  phát triKn kinh tế, v+
hoàn cảnh, đi+u kiê n lịch sC cN thK ca mỗi nưGc.
Hai là, cơ cấu xã hô i - giai cấp biến đ#i ph7c tạp, đa dạng, làm xuất hiê n các tầng lGp xã hô i mGi.
Ch ngha Mác - Lênin ch> ra rQng, hVnh thái kinh tế - xã hô  i cô ng sản ch ngha đã được
“thai nghan” từ trong lòng xã hô i tư bản ch ngha, do vâ y ở giai đoạn đầu ca nó vMn
còn những “dấu vết ca xã hô i cũ” được phản ánh “v+ mọi phương diê n - kinh tế, đạo
đ7c, tinh thần”. Bên cạnh những dấu vết ca xã hô i cũ, xuất hiê n những yếu t3 ca xã hô i
mGi do giai cấp công nhân và các giai cấp, tầng lGp trong xã hô i b*t tay vào t# ch7c xây
dHng, do vâ y tất yếu sẽ diễn ra sH tYn tại “đan xen” giữa những yếu t3 cũ và yếu t3 mGi.
Đây là vấn đ+ mang tính qui luâ t và được thK hiê n rõ nat nhất trong thi kỳ quá đô  lên ch
ngha xã hô i. V+ mặt kinh tế, đó là còn tYn tại kết cấu kinh tế nhi+u thành phần. Chính cái
kết cấu kinh tế đa dạng, ph7c tạp này dMn đến những biến đ#i đa dạng, ph7c tạp trong cơ
cấu xã hô i – giai cấp mà biKu hiê n ca nó là trong thi kỳ quá đô  lên ch ngha xã hô i còn
tYn tại các giai cấp, tầng lGp xã hô i khác nhau. Ngoài giai cấp công nhân, giai cấp nông
dân, tầng lGp trí th7c, giai cấp tư sản (tuy đã bị đánh bại nhưng vMn còn s7c mạnh -
V.I.Lênin) đã xuất hiê  n sH tYn tại và phát triKn ca các tầng lGp xã hô i mGi như: tầng lGp
doanh nhân, tiKu ch, tầng lGp những ngưi giàu có và trung lưu trong xã hô i…
Ba là, cơ cấu xã hô i - giai cấp biến đ#i trong m3i quan hê  vừa đấu tranh, vừa liên minh,
từng bưGc xóa bh bất bVnh đẳng xã hô i dMn đến sH xích lại gần nhau.
Trong thi kỳ quá đô  từ ch ngha tư bản lên ch ngha xã hô i, cơ cấu xã hô i - giai cấp
biến đ#i và phát triKn trong m3i quan hê  vừa có mâu thuMn, đấu tranh, vừa có m3i quan hê 
liên minh vGi nhau, dMn đến sH xích lại gần nhau giữa các giai cấp, tầng lGp cơ bản trong
xã hô i, đặc biê t là giữa giai cấp công nhân, giai cấp nông dân và tầng lGp trí th7c. M7c đô 
liên minh, xích lại gần nhau giữa các giai cấp, tầng lGp trong xã hô i tùy thuô c vào các
đi+u kiê n kinh tế - xã hô i ca đất nưGc trong từng giai đoạn ca thi kỳ quá đô . Tính đa
dạng và tính đô c lâ p tương đ3i ca các giai cấp, tầng lGp sẽ diễn ra viê c hòa nhâ p, chuyKn
đ#i bô  phâ n giữa các nhóm xã hô i và có xu hưGng tiến tGi từng bưGc xóa bh dần tVnh
trạng bóc lô t giai cấp trong xã hô i, vươn tGi những giá trị công bQng, bVnh đẳng. Đây là
mô t quá trVnh lâu dài thông qua những cải biến cách mạng toàn diê n ca thi kỳ quá đô 
lên ch ngha xã hô i. Đó là xu hưGng tất yếu và là biê n ch7ng ca sH vâ n đô ng, phát triKn
cơ cấu xã hô i - giai cấp trong thi kỳ quá đô  lên ch ngha xã hô i.
Trong cơ cấu xã hô i - giai cấp ấy, giai cấp công nhân, lHc lượng tiêu biKu cho phương
th7c sản xuất mGi giữ vai trò ch đạo, tiên phong trong quá trVnh công nghiê p hóa, hiê n
đại hóa đất nưGc, cải tạo xã hô i cũ, xây dHng xã hô i mGi. Vai trò ch đạo ca giai cấp
công nhân còn được thK hiê n ở sH phát triKn m3i quan hê  liên minh giữa giai cấp công
nhân, giai cấp nông dân và tầng lGp trí th7c ngày càng giữ vị trí n+n tảng chính trị - xã hô i,
từ đó tạo nên sH th3ng nhất ca cơ cấu xã hô i - giai cấp trong su3t thi kỳ quá đô  lên ch ngha xã hô i.
Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí
Trang chủ: https://vndoc.com/ | Email hỗ trợ: hotro@vndoc.com | Hotline: 024 2242 6188